ANFITEATRO NOTIZIE 63 EERSTE KWARTAAL Voor uw Dagelijks Brood Patisserie en Zalige Zoetigheden

België-Belgique P.B. 9100 Sint Niklaas 3/5345

NOTIZIE 63 EERSTE KWARTAAL 2009 WWW.KOPIE-EXPRESSE.BE

ANFITEATRO AMICI DELLA CULTURA ITALIANA

Voor uw Dagelijks Brood Patisserie en Zalige Zoetigheden Alle dagen doorlopend open van 7 tot 18 uur, zondag doorlopend van 7 tot 14 uur, donderdag gesloten

Eindestraat 15, 9111 Belsele 03.722.02.56 Kleibeekstraat 132, 9100 Sint-Niklaas 03.766.26.39 VERSLAG ACTIVITEITEN ACTIVITEITENKALENDER CULTUURKALENDER ALGEMENE INFORMATIE VERANTWOORDELIJKE UITGEVER & AFZENDER: KARIN TAVERNIER PRINS KARELSTRAAT 14 B 9100 SINT-NIKLAAS TEL. 03.777.96.43 [email protected]

MAART 2009 DRIEMAANDELIJKS TIJDSCHRIFT AFGIFTEKANTOOR SINT NIKLAAS 1 ERKENNING: P303621

ANFITEATRO

www.anfiteatro.be

Voorzitter Romain Van Hautekerke +3237710021 [email protected] Secretariaat Karin Tavernier +3237779643 [email protected] Penningmeester Karel Van Landeghem +3237768642 [email protected] Bestuursleden Marleen Cole 03/296.36.27 [email protected] Lode Corveleyn 03/777.47.50 [email protected] Toon De Meyer 03/777.02.96 [email protected] Gijs den Dubbelden 09/348.39.70 [email protected] Geert Jottier 03/776.57.93 [email protected] Brigitte Van Kogelenberg 03/777.83.45 [email protected] Betsy en André De Haeck-Neckers 03/776.85.14 [email protected] Simone Duymelinck 03/776.87.08 [email protected] Achille Ziccardi 03/440.61.61 [email protected]

NOTIZIE

Gratis toegestuurd aan de leden Lid worden kost slechts 10 EUR voor één jaar. Een volgend lid uit hetzelfde gezin betaalt 4 EUR Nieuwe leden kunnen hun lidgeld storten op rekening:

KBC 413-9188521-59 van Anfiteatro

REDACTIE

Karin Tavernier Romain Van Hautekerke Toon De Meyer Brigitte Van Kogelenberg Gijs den Dubbelden Opmaak: Jef Deyaert

Kroonmolenstraat 4 - 9100 Sint-Niklaas Tel. 03/776.29.49 website: www.lbcsintniklaas.be e-mail: [email protected]

DE CASTRO

Hendrik Heymanplein, 156 9100 Sint-Niklaas Tel.03/777.64.64

Ruime keuze Italiaanse vleeswaren

boekhandel

Stationsstraat 68, 9100 Sint-Niklaas Tel.03.776.52.25 oneindigeverhaal@skynet

W I N E T RAD I N G

FACTORY

de meest verrassende en intense ontmoeting met een fijne selectie betaalbare wijnen

magazijn Sint-Amands open vrijdag van 9 tot 21 uur zaterdag van 10 tot 17 uur Hekkestraat 44a 2890 Sint-Amands tel.0472/73.89.69 fax.052/34.02.86 www.winetradingfactory.be

ITALIA VIA INTERNET

Il sito internet di informazioni letterarie e recensioni www.andreamarrone.com a cura del responsabile per le recensioni del settimanale italiano “Vero”. Il sito, aggiornato ogni settimana, contiene le recensioni di libri editi di recente in Italia con particolare attenzione agli autori italiani emergenti e alle case editrice minori. Le recensioni sono indipendenti e rese al di fuori di qualsiasi interesse commerciale o aziendale. Nieuwe low cost naar Forli: http://w1.volawindjet.it uit Amsterdam en Brussel vanaf einde maart. Geen idee wie er achter de site zit, maar leuk om zeker eens te bekijken www.vakantieitalie.be Op zoek naar info over de Middeleeuwen in Italië? Dan is deze site de moeite waard: http://www.italiamedievale.org/sito_acim/contributi/ berta.html Italië en haar schoonheden ontdekken kan een mooie citytrip naar verschillende steden opleveren. Overnachten kan ondermeer in één van de zowat 20.000 Bed & Breakfasts die Italië rijk is. Ze staan mooi gebundeld op één site, van Noord tot Zuid, tot Sardinië en Sicilië toe. De website http://www.bed-and-breakfast-in-italy.com/ toont meteen een eenvoudige landkaart waarop je de gewenste regio kiest. Per provincie ziet je meteen waar en hoeveel B&B’s er geregistreerd staan via de site. Dat zijn er in totaal meer dan 9.000, waaronder ook guesthouses en kleine hotels. Na het kiezen van een stad krijg je een lijstje met de verschillende logies, prijzen, foto’s en wat uitleg over de omgeving. De prijzen per overnachting in een gemiddelde Italiaanse B&B schommelen rond 35 euro per persoon maar er zijn uiteraard ook duurdere gelegenheden. Ook de locatie is belangrijk. In het stadshart van Rome bv. vind je soms B&B’s die bijna evenveel kosten dan een twee- of driesterrenhotel. Dineren kan niet ter plaatse, maar in samenwerking met de uitbaters werkte de website Bed-and-Breakfast Italy een logo uit met etablissementen waar je voor een goede prijs lekker kan eten in de buurt. Verder leert de site je ook waar er huisdieren welkom zijn en welke B&B’s aan het water of in een skigebied liggen. Per grote stad en regio kan je bovendien een toeristische gids uitprinten, zelfs in het Nederlands. Wie graag een evenement meepikt zit op de site ook goed, ze staan gerangschikt per regio. Een nuttig werkinstrument voor de liefhebbers van de B&B-formule. Kijken en vergelijken blijft echter de boodschap. http://www.bed-and-breakfast-in-italy.com/ Specifieke B&B’s voor Rome en omgeving vind je ook hier: http://www.b-b.rm.it/index.php (Bed & Breakfast Association of Rome) http://alberghi.romaturismo.it/romatiaccoglie/ langIndep/RicercaBB.asp?lingua=EN&area=RTA (RomaTurismo) http://www.enjoyromebb.com/home_english.html (Bron: SPQR-nieuwsbrief)

40

IN PRIMO PIANO In prima pagina Hier ligt de eerste Notizie van 2009 voor jullie klaar, ons nummer 63. ’t Is weer een heel gevarieerd nummer geworden met voor elk wat wils, maar boven alles heel veel Italië-tips… Hopelijk krijgen jullie ook de kriebels om vlug de koffers te pakken en naar het zonnige zuiden te vertrekken. Maar voor jullie dat kunnen doen, hebben jullie nog heel wat Italië-activiteiten dicht bij huis. We krijgen terug een schitterende Italiaanse wijnproeverij in Bornem. Het Venetiaanse gezelschap Teatroimmagine komt terug bij ons op bezoek met I Promessi Sposi van Manzoni. Vanuit Lucca brengt Francesco Cipriano met zijn eega ons de prachtige muzikale fabels voor Tomaso. En we ronden dit voorjaar (voorlopig ) af met een bezoek aan ‘Van Van Dyck tot Bellotto: Luister aan het hof van Savoye’

INHOUD

In prima pagina Che cosa faremo? Piccione Viaggiatore Da leggere Stampa Pezzettini Parole in liberta Italiaanse droom Vulcano I giovani nel romanzo italiano moderno Non fare Che cos’abbiamo fatto? Italiaanse sprokkel Droomvakantie Briciole Carnevale Locali Storici d’Italia Franca & Francobolli Italia via Internet

pag. 1 pag. 2/3/4/5 pag. 6/7 pag. 8/9/10/11/12 pag. 13 pag. 14/15 pag. 16/17 pag. 18/19 pag. 20/21/22 pag. 23 pag. 24 pag. 25/26 pag. 27 pag. 28/29/30 pag. 31/32 pag. 33/34/35/36 pag. 37 pag. 38/39 pag. 40

WERKTEN VERDER MEE Herman Cole, Luc Bosmans, Gijs den Dubbelden, Simone Duymelinck, Fabrizio Gentile, Anne-Marie Neckebroeck, Sandra Ruyssinck, Jan Schuurkes, Daniëlle Van Gael, Ingrid Van Kogelenberg, Danny Van Vliembergen, Livia Verbrugge, Achille Ziccardi

1

CHE COSA FAREMO?

FRANCA&FRANCOBOLLI

Dinsdag 24 maart: laatste (???) praatavond: met native speaker Een maal per maand twee uur Italiaans praten onder begeleiding van native speaker Achille Ziccardi over verschillende onderwerpen. Heb je wat kennis van het Italiaans opgebouwd en wil je dit in praktijk oefenen, dan ben je welkom.  Dinsdag 24 maart 2009 van 20.00 uur tot 22.00 uur Zaaltje  Taverne 1900 Houtbriel  –  Sint-Niklaas – ingang langs Taverne Kopenhagen Bijdrage : 3 euro  +  2 x consumptie in taverne We rekenen op een groepje van ongeveer 8 personen. Als je graag wil meedoen, geef dan een seintje : Brigitte Van Kogelenberg 03/777 83 45 (na 20.00 uur )  [email protected]

absoluut te kort doen als we niet de andere successen zouden noemen, zoals Alfa Romeo, en tot de verbeelding sprekende namen als Ferrari en Lamborgini. Met name die laatste geven aan dat op het gebied van sportieve wagens Italië ongeslagen is. In de jaren ’80 kwamen de posterijen met een serie imposante zegels waarop alle merken gepresenteerd werden en natuurlijk stonden deze snelle bolides dan ook op het van getande randjes voorziene erepodium.

Zaterdag 28 maart: 11.00 u: Italiaanse wijnproeverij in Sint-Amands. Wine Trading Factory, Buisstraat 33, St-Amands. (http://www. winetradingfactory.be/) We kunnen er een veertiental Italiaanse wijnen proeven, met een hapje. Daarna mogelijkheid tot verder degusteren van de andere wijnen of wandelen of… Graag inschrijven voor 25 maart via het secretariaat! GRATIS!!! Bornem, richting St-Amands volgen (StAmandsesteenweg), tot in centrum dorp. Daar naast Hemelrijken is de Buisstraat. Ook te vinden via Google Maps België.

Danny Van Vliembergen

Il Divo Paolo Sorrentino Siniscoop do 16 april 2009 - 14u30 zo 19 april 2009 - 11u00 Siniscoop di 21 april 2009 - 20u00 Siniscoop Rome, begin jaren negentig. Giulio Andreotti stevent onverbiddelijk af op zijn zevende ambtstermijn als Eerste Minister. Kalm, achterbaks, ondoorgrondelijk is Giulio Andreotti al vier decennia aan de macht in Italië. Hij overleeft alles zonder kleerscheuren: verkiezingsuitslagen, terroristische aanslagen, onterende beschuldigingen. Hij blijft er ongevoelig onder. Macht is zijn voldoening. De macht zoals hij die graag heeft, vastgeroest en onveranderlijk voor altijd. Tot de grootste tegenstander van het land, de maffia, besluit om hem de oorlog te verklaren. Een ding is zeker: het is moeilijk om Andreotti te raken, de mens die beter dan wie dan ook weet hoe de wereld in elkaar zit. met o.a.: Toni Servillo, Anna Bonaiuto, Piera Degli Esposti biopic (1u40min) – Italië (2008)

 

Ingrid Van Kogelenberg

2

39

FRANCA&FRANCOBOLLI Elegante paardenkrachten Niet eerder heb ik in deze rubriek aandacht besteed aan de Italiaanse automobielindustrie. Niettemin is het Italië’s paradepaardje (en terecht). Het kon natuurlijk niet uitblijven dat er Italiaans postzegels met dit onderwerp verschenen. Al snel na de oorlog was het zover. Torino, het centrum van de Italiaanse auto-industrie organiseerde al voor de Tweede Wereldoorlog prestigieuze autoshows: het Salone Internazionale dell’Automobile. Begin jaren ’50 gaf dit aanleiding voor het uitgeven van een fraaie zegel bij elke beurs die er gehouden heeft. Blijkbaar was het goede reclame, want na enkele jaren stond Italië onbetwist vooraan in de wereld van het autodesign. De fraaie, elegante lijnen van de veelal sportief uitziende bolides. In tal van romantische, zelfs Amerikaanse films verschenen mooie rode sportwagentjes en cabriolets. En dan was er natuurlijk ook nog het ongekende succes van Fiat. De grappige kleine en betaalbare Fiat 500 verscheen wereldwijd in het straatbeeld. Nog 2 jaar geleden werd hieraan een postzegel gewijd, met als trotse leus: “Made in Italy”. Inmiddels is ook de productie ervan op eigentijdse wijze hervat. En wie ooit in Turijn geweest is en toevallig langs de fabrieken van de familie Agnelli gereden is, zal beseffen dat er wel heel veel Fiatjes op deze aardbodem zullen rondrijden. Een eindeloze aaneenschakeling van fabriekshallen, als een stad op zich, strekt zich aan de rand van Turijn uit. Helaas heeft dat ook geleid tot het beeld dat Torino een grauwe industriestad zou zijn, in plaats van een koninklijke parel der bouwkunst. Maar we zouden Italië’s naam op autogebied

38

CHE COSA FAREMO? man, man, MAN… ZONI mmM... un progetto teatrale per buongustai Sint-Niklaas, van woensdag 22 tot zaterdag 25 april ’09 I Promessi Sposi van Alessandro Manzoni (1785 - 1873) werd precies 5 jaar geleden door Yond Boeke en Patty Krone als De verloofden schitterend in het Nederlands vertaald. In De Morgen stond: ‘De vertaalsters zijn erin geslaagd het origineel te hertalen in een fris en eigentijds idioom. Het resultaat is een regelrechte pageturner, die de aandacht van de moderne lezer 650 pagina’s lang moeiteloos vast weet te houden.’ (Zie www.klassieken.nl) In 2003 haalde het vaak gelauwerde Venetiaanse gezelschap TeatroImmagine een heksentoer uit door dat lijvige Italiaanse standaardwerk onder regie van Benoît Roland tot een wervelende toneelvoorstelling te condenseren. Misschien was u er bij toen ze I Promessi Sposi een jaar later naar Antwerpen brachten? Nu grijpen wij hun doortocht in Vlaanderen aan om samen twee theatervoorstellingen, een vertaalavond, workshops voor scholieren, gratis toonmomenten en een culinair luik te organiseren. mmM. Hou beslist vrij • woensdagavond 22 april • donderdagavond 23 april • zaterdagnamiddag én avond 25 april Behalve Sint-Niklaas staan o.a. ook Genk (19) en Brugge (24) op hun speelkalender. Hoe het allemaal wordt staat binnenkort te lezen op www. teatroimmagine.eu en uiteraard op www.anfiteatro.be Wie zich uit maart 2008 hun opvoering van Il Mastino dei Baskerville in De Klavers (Belsele) of het Museumtheater (Sint-Niklaas) herinnert, zal weten wat hij mist door in april 2009 niet naar I Promessi Sposi te komen. 22 april: Stedelijke Openbare Bibliotheek Heymanplein 18.00 - 19.45 (cafetaria) : Proeverij van Venetiaanse specialiteiten Maximaal 25 deelnemers, 6 euro Reserveren via Anfiteatro ([email protected]) 20.00 - 23.00 (conferentiezaal) Na een korte inleiding rond de specifieke vertaalproblemen van I Promessi Sposi gaan de twee vertaalsters van het boek -Yond Boeke en Patty Krone- in de clinch met de acteurs. Ze lezen in hun Nederlands geselecteerde

3

CHE COSA FAREMO?

fragmenten die daarna in de versie van TeatroImmagine worden opgevoerd. Maximaal 80 toeschouwers. Toegangsprijs 5 euro. Reductie 1 euro voor Anfiteatro, Broederschool, LBC, Pasar Reserveren via Stadsschouwburg : 03-766 39 39 23 april: Broederschool Nieuwstraat 20.15 : Opvoering I Promessi Sposi, da Alessandro Manzoni door TeatroImmagine Ong. 130 kaarten. 12 euro. Reductie 2 euro voor Anfiteatro, Broederschool, LBC, Pasar Reserveren via Stadsschouwburg : 03-766 39 39

LOCALI STORICI D’ITALIA Ristorante

Antica Hostaria Massa 1848 Caserta

25 april Museumtheater Zwijgershoek 14.00 - 15.00 - 16.00 - 17.00 : Verschillende fragmenten uit I Promessi Sposi, da Alessandro Manzoni door TeatroImmagine, met telkens korte inleiding in het Nederlands. Gratis toegankelijk - reserveren hoeft niet 20.00 Opvoering I Promessi Sposi, da Alessandro Manzoni door TeatroImmagine 14 euro. Reductie voor Anfiteatro, Broederschool, LBC, Pasar onder de vorm van een consumptie Reserveren via Stadsschouwburg : 03-766 39 39 Zaterdag 25 april 20u: feestzaal Stadhuis SintNiklaas Fabels voor Thomas – muzikale lezing door Francesco Cipriano Il pulcino e la volpe - Het kuikentje en de vos. L’orso e le formiche - De beer en de mieren Dinosauri - Dinosaurussen Novelle Musicali Testo e musica di Francesco Cipriano De eerste twee novellen zullen in het Nederlands verteld worden, de laatste in het Italiaans, maar de tekst in het nederlands zal ter beschikking zijn. Gratis toegang maar verplicht reserveren via [email protected] of via antwoordapparaat: 03 777 96 43 Dinsdag 5 mei 20u30: Piet Elshoutzaal (SteM – Zwijgershoek Sint-Niklaas) Fietsen door Noord-Italië In het kader van de vijfde verjaardag van Fietsersbond Regio Sint-Niklaas bekijkt Herman Cole Noord-Italië vanuit het zadel. Het wordt een royaal geïllustreerde toeristische vertelavond in het Nederlands met veel bruikbare suggesties. Weldra meer details op www.fietsersbond.be/sint-niklaas. LUISTER AAN HET HOF VAN SAVOYE. Naar aanleiding van 150ste verjaardag van de eenmaking van Italië dat in 2011 uitvoerig wordt gevierd, brengt Bozar als smaakmaker deze lente 3 tentoonstellingen rond Turijn en het koningshuis van de Savoye.

4

Nato come “Ristorante Risorgimento” per opera dei due commercianti di vino e olio fratelli Massa, è tra i piu antichi ristoranti della Campagnia, punto d’incontro dell’alta borghesia legato a doppio filo alla vita dlla città. Durante la seconda guerra, le sue grandi cantine scavate nel tufo offrivano rifugio contro i bombardamenti e, alla fine del conflitto, venne requisito dagli Alleati e divenne “club” per le attività ricreative delle truppe. Ristrutturato con finezza, dedica grande attenzione alle ricette della tradizione.

37

CARNEVALE

CHE COSA FAREMO?

affiancarsi a quelle che caricaturano personaggi del mondo della politica, della cultura e dello sport. Ma facciamo un viaggio attraverso le più famose maschere italiane per scoprire le loro caratteristiche : ARLECCHINO Venezia Servo furbo vestito a scacchi di mille colori e maschera nera. È la maschera più conosciuta in tutto il mondo. PANTALONE Venezia Ricco padrone, avaro e intraprendente. La sua caratteristica è la barbetta a punta. COLOMBINA Venezia Servetta civettuola e innamorata. Vestita con sottana bianca e azzurra, grembiule e camicia bianca, fazzoletto annodato dietro la nuca, scarpine nere e calze bianche. PULCINELLA Napoli Servo sempre a caccia di guai con calzoni e camiciotto bianco, cappello di feltro a forma conica, viso nascosto da una mezza maschera nera e naso aquilino. MENEGHINO Milano Servo spavaldo e pavido. Indossa pantaloni al ginocchio di colore verde, camicia bianca, panciotto e giacca gialli, calze a righe bianche e rosse, con cappello tricorno di panno nero. GIANDUJA Torino Contadino furbo e spiritoso, amante del buon vino e delle donne. Ha un viso rubicondo e la parrucca col codino rivolto all’insù, un vestito col giubbetto color marrone, panciotto giallo, pantaloni verdi e corti, calze rosse e scarpe con fibbia d’ottone. BRIGHELLA Bergamo Servo intrigante e nello stesso tempo buffo. Indossa calzoni e camiciotto bianchi, arricchiti di fregi di panno verde, con berretto e mantellina. BALANZONE Bologna Rappresenta il tipo di giurista seccante, con un linguaggio misto di latino e dialetto. BURLAMACCO Viareggio E’ un ‘puzzle’ di tutte le maschere italiane. ONDINA Viareggio Rappresenta una bagnante con costume castigato. FARINELLA Putignano Con abito bianco e verde, cappello a tre punte con sonaglini.

Turijn was immers de eerste hoofdstad van Italië van 1861 tot 1865. Da Van Dyck a Bellotto vertelt de ontstaansgeschiedenis van de rijke collectie van de dynastie. Dominante kunststromingen van de 15de tot de 18de eeuw zijn aanwezig waaronder heel wat werken uit de Lage Landen. De artistieke uitwisseling tussen Vlaamse en Italiaanse kunstenaars wordt maar weer eens benadrukt. Een tweede tentoonstelling is een fototentoonstelling ronde de paleizen van de Savoye in Piemonte: Palazzo Reale, Reggia di Venaria en Castello di Rivoli. Een derde tentoonstelling is een installatie van Maurizio Cattelan. Hij is een aanhanger van de Arte Povera. Een olijfboom in een reusachtige aardkluit (Senza titolo) is tegelijk een abnormaal segment van de realiteit , een symbool en belichaamt de filosofie van de kunstenaar: beelden ontlenen en in een andere contekst tot reflectie brengen. Wat doet Anfiteatro? Wij bezoeken op 16 mei om 14u Da Van Dyck a Belletto met een gids. Inkom 9 euro (Knackclub 8€ en Davidsfonds 6.75) Het bezoek duurt 1u15 De twee ander tentoonstellingen kunnen op eigen initiatief bezocht worden. Bozar blijft open tot 18 u. Meer info: www.bozar.be www.anfiteatro.be Inschrijven bij R. Van Hautekerke: van [email protected]

Bron: Il Botteghino februari 2009 Foto’s Carnevale Venezia 2009 Luc Bosmans

36

5

PICCIONE VIAGGIATORE Sardegna Nu Ryanair ook rechtstreeks op Sardinië vliegt, wordt een bezoek aan dit prachtige eiland een echte aanrader. Wij waren er in september 2008, huurden een auto en reden gedurende 17 dagen op dit verblindend eiland rond. Wij verbleven in de volgende b&b’s. 1.In het centrum van Alghero in een rustige omgeving, waar je het historisch centrum te voet kunt bereiken. Een appartement op de tweede verdieping, met volledig ingerichte keuken, badkamer met douche, verzorgd ontbijt klaargemaakt door Emanuele Nuvoli die ons aan de luchthaven opwachtte en ons in het donker door Alghero loodste. www.barcelonetalghero.it [email protected] 25 euro p.p.p.n. 2.Onze tweede b&b lag in een oase van groen, tussen de olijf- en wijngaarden in Arzachena op de baan naar Luogosanto, vanwaar je makkelijk Palau en de Costa Smeralda, maar ook de “isole Maddalena en Caprera”, en het wondermooie Santa Teresa di Gallura kunt bezoeken. Dit is de duurste regio van Sardinië wegens de Costa Smeralda. Ook Olbia is niet veraf, met een luchten zeehaven voor wie met de wagen vanuit Italië (Livorno) komt. De b&b is een landelijke woning, alles gelijkvloers, geïntegreerd in de tuin, eigen badkamer, verzorgd ontbijt met eigengemaakte producten Villa Li Cuponi Azara Margherita Loc.Uddastru Via Siena s.n.c 07021 Arzachena www.villalicuponi.it 30 euro p.p.p.n. 3. Onze volgende halte was in Cala Ganone, in de wondermooie golfo di Orosei, waar het water duizend tinten heeft, de baaien met kristalhelder water van een ongerepte schoonheid zijn, sommigen alleen per boot bereikbaar. Je kunt vandaar Dorgali met zijn beroemde gevelschilderingen, Arbatax met zijn rode rotsen en het oude Nuoro bezoeken. Wij waren in een b&b even buiten het toeristische centrum. Wij werden er als vrienden onthaald, aan de dis uitgenodigd en vergast op eigen wijn. Ontbijt in de tuin met eigengemaakte producten. b&b il Lentischio via Lentischio 14, 08022 Cala Ganone (Nuoro) 25 euro p.p.p.n.

6

CARNEVALE

Kinderendag en Sinterklaas waarbij de scholieren zelf een bisschop verkozen, die op een enigszins gewijzigde manier vereerd werd: door vals te zingen, door keukenlatijn te declameren, door urine in plaats van wijwater te gebruiken enz.   Later namen ook de hogere standen deze gebruiken over, die steeds buitensporiger en obscener werden. Zodanig zelfs dat in de late middeleeuwen regelmatig verboden uitgevaardigd werden door de kerkelijke overheden om bepaalde losbandigheden in te dijken. Het ging er dan ook vrij liederlijk aan toe - zeker als je bedenkt dat het hier voornamelijk om geestelijken ging: ronddansen in de kerk, verkleed als vrouw of muzikant, zingen van schunnige liederen zingen, nabootsen van processies, waarin exhibitionisme niet afwezig bleef, enz...

LE MASCHERE COME PROTAGONISTE La parola maschera deriva da « masca » che anticamente significava ‘essere infernale’.

A partire dalla metà del 1500, con la commedia dell’arte, dove la storia s’incentrava sempre attorno alle gesta di un solo personaggio rappresentato da un servo furbacchione e sempre a caccia di guai, gli attori, che erano piuttosto dei saltinbanchi, recitavano ‘a soggetto’, cioè improvvisando. Con il tempo ogni artista si specializzò in un personaggio con caratteristiche particolari. Fino ad arrivare alla metà del 1700, in cui scrittori come Goldoni cominciarono a scrivere opere teatrali più interessanti e il carattere dei personaggi diventò più completo. Abbiamo così Arlecchino, il servo povero, che non ha mai nulla da mangiare ma in realtà è molto furbo, come anche Brighella e Pulcinella ; Il ricco padrone, invece, è rappresentato da Pantalone o Balanzone ; la fanciulla innamorata è Colombina. Maschere tradizionali queste che sono giunte fino ai giorni nostri per

35

CARNEVALE Door de verovering van onze streken door de Romeinen raakten dergelijke bizarre feesten en rituelen ook hier verspreid. En bovendien vermengd met de oude, inheemse Keltische en Germaanse vruchtbaarheidsfeesten en lenterituelen. Zo was het na verloop van tijd gebruikelijk tegen het einde van de winter, in ruil voor offergaven, de wintergeesten te laten verdrijven door mannen die daarbij vooral

PICCIONE VIAGGIATORE

4. Ons volgend adres Sedilo, niet ver van het lago Omodeo, is een adresje van Herman. Zeer goed uitgangspunt om het binnenland te verkennen. Een mooie, authentieke b&b in een klein straatje, een drietal kamers, zeer mooi ingericht met elk een eigen badkamer. Zeer lekker ontbijt met eigen producten il Lichitu via Sant’Elena 5 09076 Sedilo www.lichitubedandbreakfast.it 25 euro p.p.p.n. 5. Aan de overkant in de golfo di Oristano verbleven we een tweetal dagen in een b&b in Oristano, gerund door la mamma en haar zoon, weer een adresje van Herman. Dit was de meest eenvoudige b&b van onze rondreis, maar wel ideaal gelegen om de omgeving te bezoeken waaronder Tharros met zijn opgravingen, Iglesias met zijn duinen en een beetje het binnenland in giara di gésturi, waar je in een natuurpark nog “wilde” paarden en wilde zwijnen kunt gadeslaan. (Met een beetje geluk!) Bed and breakfast Porta a Mari, Via Cagliari 308 Oristano www.portaamari.netfirms.com 25 euro p.p.p.n.

een heleboel lawaai maakten. Daar kwamen ook verkleedpartijen aan te pas, waarbij de voorouders en de wintergeesten uitgebeeld werden. De termen ‘vasten’ en ‘vastenavond’ zouden volgens linguïsten zelfs terug kunnen gaan op het oudgermaanse ‘faseln’, wat ‘vruchtbaar maken’ betekent, en in uitbreiding - dankzij de feesten daarrond allicht - ook ‘gek doen’.   Zoals dat ook bij heel wat andere ‘heidense’ gebruiken is gebeurd, werden de Gallo-Romeinse lentefeesten door het zich steeds verder verspreidende Christendom ingepikt. Het valt niet moeilijk te begrijpen dat de jonge Kerk het nogal lastig had met het anti-autoritaire aspect van de lentefeesten. We moeten daarom de inpassing van de vruchtbaarheidsriten in het vastenavondgebeuren zeker gedeeltelijk zien als een poging van de Kerk om ze te kunnen beheersen. Anderzijds kon zelfs een instituut als de Kerk dit oude volksgebruik niet tegenhouden. Dat vastenavondvieringen in georganiseerd verband het eerst opdoken in kloosters en kapittelkerken hoeft niet te verbazen: de strikte hiërarchie van de Kerk smeekte er gewoon om eens een keertje op de kop gezet te worden. Bovendien was het strenge en sobere religieuze leven voor sommigen nauwelijks draaglijk, wanneer daar niet één keer per jaar een “geleide uitspatting” tegenover stond.   Aanvankelijk waren vooral scholieren en lagere clerus ontvankelijk voor de ‘zottenfeesten’ waarin de rangordes werden omgekeerd en er in overvloed werd gedronken en gegeten. Deze zottenfeesten waren zeker verwant aan gebruiken op Onnozele-

34

6. Onze laatste b&b was mijn favoriet, b&b Torre del Pozzo, in St.Caterina di Pittinuri, prachtig gelegen vlak aan zee, die ruwer is aan deze kant van Sardinië, waar je uren kunt zitten kijken naar het spel van de golven tegen de rotsen. Zeer mooie b&b: de eigenaars wonen op het gelijkvloers, de gasten op de eerste verdieping, een groot zonneterras met zicht op zee, mooi ingerichte kamers met eigen badkamer, goede eetgelegenheid in de nabijheid, uitgangspunt voor schitterende wandelingen op de rotsen en bogen uitgehold door de grillige zee, het mooie ,oude stadje Bosa niet veraf. Bed and breakfast Torre del Pozzo, Via Sas Renas, 2 09075 Torre del pozzo [email protected] www.torredelpozzo.com Een korte rit bracht ons terug naar ons uitgangspunt Alghero. September is nog een mooie maand, met draaglijke warmte, een opgewarmde zee, de grootste toevloed van toeristen is weg; “i Sardi” zijn wat blij je te mogen verwelkomen, want in oktober gaan veel hotels en agriturismi en b&b dicht. Veel reisplezier! Simone

7

DA LEGGERE

DE GESCHIEDENIS VAN SAN MICHELE

Axel Munthe ‘De geschiedenis van San Michele’ gaat over het

CARNEVALE

Carnaval: een Gallo-Romeinse erfenis Er bestaat nogal wat discussie over de herkomst van het woord ‘carnaval’. Volgens sommigen komt het van het Latijnse ‘carne vale’ (letterlijk: ‘vlees, vaarwel’). Anderen wijzen op de Latijnse term ‘carrus navalis’ (letterlijk: ‘scheepskar’), waarbij wordt verwezen naar het narrenschip of misschien wel naar de intocht van de vruchtbaarheidsgoden? Meest waarschijnlijk is dat de term uit het Italiaans of neoLatijn komt: ‘carne lavare’ of ‘carnem levare’, het ‘wegnemen van vlees’. Waarbij wordt uitgedrukt dat het gedaan is met vlees eten zolang de vasten duurt. Wat allicht ook weer niet helemaal klopt, want toen het woord ontstond at de mens nauwelijks vlees. Het enige wat zeker is, is dat het woord pas in de 17de eeuw in onze taal opdook. En dat ‘vastenavond’ of ‘vastelavond’ eigenlijk mooier klinkt. Al in de oudheid waren er feesten die iets carnavalesk hadden, zeg maar iets anarchistisch,

leven van de Zweedse arts Axel Munthe, die een heel groot deel van zijn leven in Italië woonde, vooral in Napels, Rome en in zijn villa San Michele op Anacapri op het eiland Capri. Axel Munthe besloot op latere leeftijd, op verzoek van velen, om zijn mémoires te schrijven. Het boek gaat vooral over zijn leven en wedervaren als arts in Parijs, in Rome, Napels en Capri vanaf het jaar 1880. Ongeveer halverwege het boek begint Axel Munthe het verhaal over het ontstaan van zijn villa San Michele op Anacapri. Het boek ontroert, doet lachen, en regelmatig is er ook een melancholische toon, maar het is vooral enorm boeiend, vooral door de persoon die het heeft geschreven. Axel Munthe was een heel goede arts, die op gevaar af voor zijn eigen leven de cholera-epidemie in Napels hielp bestrijden in 1883. De armen die hem niet konden betalen, behandelde hij gratis. Axel Munthe was ook een groot dierenliefhebber en beschrijft o.a. in het boek hoe hij de trekvogels beschermt die men op Anacapri in groten getale probeert te vangen. Reeds in 1875 ontdekte Axel Munthe een ruïne op Anacapri en was sedertdien begeesterd door de gedachte om de ruïne te herbouwen tot een huis. In 1887 slaagde hij er in om de ruïne te kopen, en begon deze zelf te restaureren, met de hulp van plaatselijke bewoners. Op de plaats van de ruïne bevond zich in de Romeinse tijd de villa van keizer Tiberius. Axel Munthe gebruikte resten van de villa van Tiberius om de ruïne en de kapel te restaureren, en behield antieke stukken die op de plaats van de ruïne werden gevonden, in zijn villa. Later kreeg hij kritiek hierover, maar reeds voor Axel Munthe zijn villa San Michele bouwde, hadden

8

waarbij de wereld zoals men hem kende, op z’n kop werd gezet. Zo kenden de oude Romeinen nogal wat dergelijke uitspattingen, zoals de Kalendae (nieuwjaarsfeesten), de Saturnaliën (in de derde week van december) en de meer bekende Bacchanalen of Lupercalia (in februari). Deze laatste waren typische lentefeesten, waarbij het einde van de winter en het begin van de lente werden gevierd: vruchtbaarheidsfeesten dus. Niet alleen de vruchtbaarheid van het land werd hierbij afgesmeekt, ook die van de mens. Bij de lupercalia zaten de mannen gehuld in vellen van wolven (lupus) of andere offerdieren de vrouwen achterna met riemen gesneden uit geitenvel (februa). Enerzijds werden met deze roeden de vrouwen ‘gereinigd’ van hun gedane zonden, anderzijds zou de bedoeling zijn de vruchtbaarheid er letterlijk in te rammen. En dat laatste moet je letterlijk nemen, want enig feminisme kwam er toen niet echt aan te pas. Februari staat sindsdien overigens bekend als de reinigings- en vruchtbaarheidsmaand.

33

BRICIOLE

Vanaf 1 april vliegt Ryanair driemaal per week tussen Maastricht en Pisa. Het is na Girona en Alicante de derde bestemming die door Ryanair vanaf Maastricht wordt aangeboden. Overigens schrapte Ryanair eerder alle vluchten vanaf Maastricht sinds 8 januari omwille van de Nederlandse milieutaks. “Een Dom bouwen moeilijk? Niet voor mij” In het Museum ‘Zeels Erfgoed’ van de Heem- en Oudheidkundige Kring Zele loopt een tentoonstelling met werk van Robert Nelis (79). De man is de enige Belg die een miniatuurversie van de Dom van Milaan wist te maken met figuurzaagwerk. ’t Is niet allemaal positief nieuws van Ryanair! Ryanair voert mogelijk betalend plassen in! De Ierse lagekostenmaatschappij Ryanair overweegt haar passagiers te laten betalen voor toiletbezoek tijdens vluchten. Op de deuren zal mogelijk een ‘muntenslot’ geïnstalleerd worden, zo zei topman Michael O’Leary op de BBC. Er wordt gedacht aan een prijs van 1 pond per plasbeurt. ‘Ik vermoed dat er nog nooit iemand op een Ryanair-vlucht is gestapt met minder dan een pond op zak’, aldus O’Leary. Britse consumentenorganisaties hebben al verbolgen gerageerd op de plannen. Ze hekelen dat Ryanair wel streeft naar lage ticketprijzen, maar de passagiers daarna bijkomend laat betalen voor allerlei extra diensten. ‘Ryanair lijkt bereid zich tot alles te verlagen om wat extra geld te verdienen. Het vindt winst belangrijker dan het comfort van haar reizigers’, aldus een woordvoerster van de Britse consumentenorganisatie Which? Bron: BBC, 27/02/2009 Half februari had onze jaarlijkse Piccione Viaggiatore plaats, met ruim 200 bezoekers... Slechts 45 formulieren belandden in onze wedstrijddoos. Het juiste antwoord op de vraag “Op 3 februari 2009, tijdens de tests voor de nieuwe supersnelle spoorlijn tussen Bologna en Firenze, heeft een supersnelle Italiaanse trein het werledrecord vastgelegd van snelheid in tunnel. Hoeveel km/u?” was: 362. http:// www.ferrovie.it/ferrovie/home.php Winnaars zijn: Eddy Stroobant uit Sint-Niklaas, Sigrid Van Boven uit Waasmunster en Paul Ameloot uit SintNiklaas. De winnaars kregen een leuke attentie.

DA LEGGERE anderen reeds antieke stukken van keizer Tiberius opgegraven en ze voor veel geld verkocht. Men noemde die antieke stukken ‘roba di Tiberio’ (‘dingen van Tiberius’). ‘De geschiedenis van San Michele’ werd gepubliceerd in 1929 en werd in 45 talen vertaald. Ik denk dat het boek nu niet meer wordt gedrukt, maar het is wel nog tweedehands verkrijgbaar en je kan het ook in de bibliotheek ontlenen. Het is een heel bijzonder boek.

De villa San Michele op Anacapri behoort nu toe aan de Zweedse staat, volgens het testament van Axel Munthe. Het complex wordt beheerd door een Zweedse stichting en omvat een cultureel centrum, waar concerten gehouden worden, en waar het locale Zweedse consulaat gevestigd is. De stichting beheert ook het vogelreservaat (55000 vierkante meter) van Axel Munthe op de Barbarossa-berg. De zoon van Axel Munthe, Malcolm Munthe, schonk het huis en de antieke kunstwerken in de villa, aan de Zweedse stichting. In 1988 werd de villa erkend als historisch gebouw. De villa San Michele in Anacapri kan men bezoeken. Minibusjes brengen jevan Capri naar Anacapri. Misschien nog een interessant detail: De voorouders van Axel Munthe waren afkomstig uit het OostVlaamse dorp Munte, en emigreerden in de 16de eeuw naar Zweden. Vlaanderen is op deze manier via Zweden verbonden met Anacapri. Veel leesplezier! Anne-Marie Neckebroeck

32

9

DA LEGGERE

Na de film is nu ook het boek van Roberto Saviano verkrijgbaar in het Nederlands. “Gomorra Midprice”, een bloedstollend verslag over de werkwijze van de camorra. Dit bloedstollende boek, geschreven door een 27jarige onderzoeksjournalist, is het gedocumenteerde en opwindende verslag over de neergang van de stad Napels onder de heerschappij van de camorra: een holdingcompany met investeringen en connecties wereldwijd. Is er een verband met het feit dat in de regio waarin Napels ligt (Campania) de hoogste graad van moorden kent in heel Europa? Dit boek traceert de werkwijze van Het Systeem (het insiderwoord voor camorra) en hoe men in iedere stad iedereen omkoopt, recruteert of omlegt. Rijdend op zijn Vespa trekt de auteur rond, mensen interviewend met de geur van bloed in zijn neus. In de eerste, apocalyptische, scène van Gomorra vallen schedels van een container in de haven van Napels. Ze behoren toe aan dode Chinezen die per boot teruggebracht worden naar hun vaderland, om daar begraven te worden. De auteur infiltreerde voor zijn onderzoek: hij werkte voor een Chinese textielverkoper, als ober tijdens een camorrabruiloft en als arbeider op een bouwplaats. Hij betrad de villa in Hollywood van een boss, een exacte replica van Tony Montana’s optrekje in de film Scarface. De lezer wordt meegezogen in een verhaal waarin je de angst ruikt en ondergedompeld wordt in de arrogantie en het gekonkel van de camorra, die veel flexibeler blijkt te zijn dan de Siciliaanse maffia. Dit criminele portret, deze reis naar de donkerste kant van de menselijke ziel, dit accurate verslag van de bezigheden, organisatie en werkwijze van de camorra wordt verteld op de enige manier die bij dit onderwerp past: keihard, nietsontziend en vol razernij. Gomorra is een fascinerend fresco van Shakespeariaanse intensiteit. ISBN 9789049950910; 12,50 EUR. 325 p. Het monster van Firenze Douglas Preston, schrijver van robuuste thrillers, verhuisde in 2000 naar Toscane. Daar hoorde hij het verhaal vertellen van een moordenaar die vanaf 1974 verschillende koppeltjes genadeloos had afgemaakt. Enkele verdachten werden ondervraagd, maar het Monster van Florence bleef onvindbaar. De jacht op de seriemoordenaar die Thomas Harris inspireerde tot Hannibal Lecter Samen met journalist Mario Spezi bijt hij zich zozeer in de zaak vast dat de Italiaanse overheid dat niet kon waarderen, de auteurs werden zelfs aangehouden. Boeiende true crime. Uitgeverij Sijthoff

BRICIOLE In Toscana avontuurlijke wandeling en gezellig dorpje We bevinden ons in Val di Serchio, een natuurgebied grenzend aan Garfagnana. Aan de ingang van het domein ‘Orrido di Botri’ krijgen we een plannetje en een helm, de parkwachters kijken na of ons schoeisel stevig genoeg is, en geven we ons paspoort af. Zo kunnen de parkwachters zien wie er om 18u nog niet is teruggekeerd. Dan op pad, in een kloof door een min of meer uitgedroogde rivierbedding. Op sommige plaatsen is de kloof 200 meter diep, en slechts enkele meter breed. Daar sta je dan naar omhoog te kijken! Mettertijd heeft het riviertje de rots in twee gespleten, en dat werk blijft het doen, almaar dieper en dieper. Wij hebben hier ons hartje opgehaald, en ook de kinderen vonden het fantastisch! Voor meer info, google: “orrido di botri”, dan krijg je verschillende sites met uitleg over ontstaan, fauna en flora, wegbeschrijving enz. Niet ver hier vandaag ligt Casoli, een rustig Toscaans dorpje waar slechts sinds enkele jaren “stranieri” te gast zijn. Het hoort bij Bagni di Lucca, ligt op 500 m hoogte, het heeft smalle straatjes en is dus gezellig autovrij. Wat valt er te beleven? In het dorp en de onmiddellijke omgeving kan je wandelen, zwemmen in een riviertje, vissen (forel!), paardrijden, fietsen. Voor wie eens weg wil, zijn er vele mogelijkheden: Het gezellige Bagni di Lucca, in betere tijden een kuuroord bezocht door rijke Engelse toeristen. Hier kan je ook zwemmen in het gemeentelijk zwembad. Op slechts 30 km ligt Abetone op een hoogte van 1200 m, voor wie van een stevige bergwandeling met bijhorende vergezichten houdt. Barga, met zijn duomo met prachtig uitzicht op het landschap van de Garfagnana. Pisa en Lucca behoeven geen commentaar, de iets minder bekende maar mooie oude steden Prato en Pistoia, het gezellige kuuroord Montecatini. Of een uitstapje naar zee: Viareggio, Lido di Camaiore. Wie niet opziet tegen een stevige autorit (70 km) van kan Firenze bezoeken. Er zijn 2 appartementen te huur (vanaf 230 euro). Meer info en foto’s op www.casoli.tk, of bel naar Livia 03 888 43 67, of 0498 67 51 12 (liefst na 17u30). Livia Verbrugge

Het ei van Salai Florence 1508. De knappe rokkenjager Salaì, pleegzoon en assistent van meesterschilder Leonardo da Vinci, is in Florence gearresteerd wegens oplichterij, diefstal en samenzwering. In zijn verweer vertelt Salaì over de reis die hij voor Leonardo naar Rome heeft moeten maken, op zoek naar een zeldzame atlas waarin voor het eerst van

10

31

DROOMVAKANTIE

Niet nodig te vermelden dat de restaurants hemelse schotels te voorschijn toveren. Je kan het verblijf op de eilanden combineren met een citytrip naar Rome en een verkenning van de regio ten zuiden van Rome, waar je de stadjes aan de Albaanse meren kan bezoeken, zoals Castelgandolfo. Vanuit deze regio kan je ook naar Tivoli, naar de Villa d’Este en de Villa Adriana. Je kan deze reis perfect zelf organiseren: Je boekt een vliegtuig naar Rome en je boekt een hotel; vervolgens neem je de trein naar Formia en de boot naar de eilanden (ook best een hotel op voorhand boeken). Na je verblijf op de eilanden kun je in Formia een huurauto regelen (het beste van te voren boeken) en vandaar de regio ten zuiden van Rome verkennen. Zo heb je een heerlijke en boeiende vakantie! Anne-Marie Neckebroeck

DA LEGGERE Amerika gerept wordt. Tijdens zijn bezoek is hij een complot op het spoor gekomen dat de waarheid over de ontdekking van de Nieuwe Wereld verdoezelt. Salaì weet uiteindelijk zoveel van de merkwaardige samenzwering dat hij zelf verdachte wordt. Een nieuw boek van R. Monaldi, ISBN 9789023433866, 18, 90 EUR. Via Capello 23 Christiaan Weijts stormde in 2006 de Nederlandse letteren binnen met zijn debuutroman Art. 285b, die vrijwel unaniem lovend werd besproken en waarvoor hij de Anton Wachterprijs en het Gouden Ezelsoor ontving. Net als in Art. 285b is ook in zijn tweede boek, Via Cappello 23, een belangrijke rol weggelegd voor Italië. Met het moderne Venetië als decor, waarin vloedgolven de kades blank leggen, bewoners vertrekken en gondeliers regelmatig in staking gaan, geeft Weijts een feilloos beeld van de macht van de media. Historicus Arthur Citroen lijkt het slachtoffer te worden van een trial by media als er een internetfilmpje opduikt van hem en een van zijn studenten. Journalist Daniel Schaaf, in Venetië om verslag te doen van de gondelierstakingen, denkt hem te kunnen redden. Via Cappello 23 is een soms wat pikante, maar erudiete roman van een jonge schrijver die zich ontpopt tot chroniqueur van onze tijd en door sommigen al als de opvolger van Harry Mulisch wordt gezien. Christiaan Weijts: ‘Via Cappello 23’. Uitgeverij De Arbeiderspers. ISBN 9789029566988, 18,95 EUR. . L’Arte della Cucina Dit is meer dan een kookboek, het is een culinaire reis door minder bekende streken van Italië. Authentieke recepten en verhalen over streekproducten worden geïllustreerd met olieverfschilderijen. L’arte della cucina, Anna del Corte & Val Archer, Tirion Culinair, 256 p., 34,95 EUR. De eenzaamheid van de priemgetallen is het aangrijpende verhaal van een bijzondere vriendschap, dat de lezer vanaf de eerste pagina in zijn greep houdt. Een grandioze roman waarmee Paolo Giordano blijk geeft van een diepgaand inzicht in de complexe menselijke psyche. Mattia dacht dat Alice en hij zo waren, twee tweelingpriemgetallen, alleen en verloren, vlak bij elkaar, maar niet dicht genoeg om elkaar echt te raken. http://it.wikipedia.org/wiki/Paolo_Giordano_(scrittore) Echte italiaans-lezers kunnen nog ansluiten bij “Colibretto” lees ook pagina 23

30

11

DA LEGGERE

DROOMVAKANTIE

I MALAVOGLIA (De Leeglopers) door Giovanni Verga Dit is het realistisch verhaal van een Siciliaanse vissersfamilie op de oostkust van het eiland, een beetje ten noorden van Catania. Door het invoeren van de legerplicht, door financiële manipulaties van lokale woekeraars en –in een breder kader- door het conflict van een traditionele gemeenschap tegenover de modernisering van de maatschappij volgen wij het debacle van een familie “allemaal eerlijke, hardwerkende vissers”. De pater familias, Baas Ntoni, tracht na het vertrek van een kleinzoon naar het leger hun klein familiebedrijfje met één vissersboot in stand te houden. Maar het noodlot slaat voortdurend toe: ze worden bedrogen met koopwaar, de boot loopt averij op, ten einde raad moeten ze hun huis verkopen, de ansjovishandel keldert, een cholera-epidemie velt een van de dochters, Ntoni-junior keert terug uit het leger als een nietsnut, raakt in een duel een opzichter, wordt veroordeeld en kostte een fortuin aan advokaatkosten. Grootvader Ntoni vangt alle sociale en familiale tegenslagen op en belandt uiteindelijk in een ouderlingenhuis waar hij dan ook in eenzaamheid zal sterven. Al deze peripetien van deze “familie van miserie” worden in de bekrompen sociale sfeer van een landelijk dorp gevolgd, geroddeld en al dan niet met leedvermaak gevolgd. De barbier, de woekerende grondbezitter, de anarchistische apotheker (sic), de voerman met zijn ezelskar, de holle douaneambtenaar, allen zijn het figuren die zo uit een tragikomische opvoering zouden zijn ontsnapt. Het taalgebruik van Verga is zakelijk en eenvoudig zoals het past om een kleine gemeenschap te beschrijven. Licht ironisch en gespekt met talloze spreekwoorden uit het gewone leven, vissers en boeren, leest het boek zeer vlot. Tijdens de bespreking werden er door oudere personen de vergelijking gemaakt met het “citéleven” in Sint-Niklaas en Gent. Zelfs het Gezin van Pamel werd vernoemd. Dit is wel het bewijs dat we hier te doen hebben met een universeel onderwerp en situatie. Het boek is geschreven in 1881 en blijft actueel. De bedoeling van Verga was een cyclus te schrijven van personen die meegesleurd door hun passies en emoties eraan ten ondergaan: de elementaire behoeften van een vissersfamilie, een ander werk beschrijft de ondergang van iemand uit de burgerij, nog een ander de aristocratische ijdelheid. Verga is een groot verteller, van het kaliber van Victor Hugo, Flaubert en Zola. Spijtig genoeg te weinig gekend in Vlaanderen en ook de leden van Anfiteatro hebben hier een kans laten liggen om dit pareltje van literatuur te ontdekken. Romano

12

in een uur naar Ponza. Het uitzicht vanop de boot op de eilanden is schitterend! Het eiland Ponza is 7 km lang en het landschap is heuvelachtig. Het hele eiland is ook heel groen. Er zijn ook verschillende stranden. Het haventje van Ponza is heel pittoresk en levendig. Tot ’s avonds laat zijn er ook aan het haventje enkele bars open waar Italianen je trakteren op hun levendigheid en optimisme. ’s Avonds en ’s nachts kan je heerlijke romantische wandelingen maken op het eiland Ponza. Je bent onder de indruk door de stilte op het eiland ’s avonds en ’s nachts; het enige wat je soms tot je verrassing kan horen is het liefdesleven van enkele inwoners

die hun slaapkamerraam open laten staan….Op deze eilandjes breng je een droomvakantie door! Van in de haven van Ponza kan je voor een ganse dag meevaren op een kleine boot, die een tocht maakt rond het eiland Ponza. Er is een douche en WC op de boot en de kapitein kookt ’s middags spaghetti voor de deelnemers. Onze andere ‘bootgenoten’ waren enkel nog 13 Italianen…In de namiddag legt de boot aan net voor het eiland Palmarola (prachtige uitzichten!). Via een trapladder van de boot tot in zee kan je afdalen en zwemmen in de Tyrreense zee, die mateloos blauw is! De goudvissen zwemmen zo om je heen! In de namiddag krijg je van de kapitein ook nog koffie, wijn en pousse-café. Daarna kan je op het kleine dek van de boot heerlijk liggen zonnen of verder genieten van het uitzicht op de eilanden en een praatje maken met de kapitein. Je kan een week of langer doorbrengen op de Pontijnse eilanden waar je helemaal tot rust komt.

29

DROOMVAKANTIE

Tip voor een ontspannende en ongewone vakantie:

De Pontijnse eilanden!

STAMPA Giro d’Italia, stavolta si arriva a Roma Presentata a Venezia l’edizione 2009, quella del Centenario. Ventuno tappe e 3.396 km da percorrere VENEZIA - Il Giro d’Italia del Centenario partirà da Venezia per tagliare il traguardo a Roma dopo 3.395,5 chilometri sui pedali. La nuova edizione del Giro d’Italia di ciclismo è stata presentata al Gran Teatro La Fenice, a Venezia.

Nauwelijks of niet vermeld in de reisbrochures, maar zeker de ontdekking en een vakantie ter plekke waard: de Pontijnse eilanden. De eilanden bevinden zich in de provincie Latina in de regio Lazio, en bestaan uit zes eilanden: Ventotene, Ponza, Palmarola, Santo Stefano, Gavi en Zannone. De eilanden zijn van vulkanische oorsprong. Enkel Ponza en Ventotene zijn bewoond; de andere eilanden zijn zo goed als onbewoond. Het eiland Palmarola is een natuurreservaat, maar heeft verschillende havens waar kan aangemeerd worden. Het hoogste punt van het eiland is de top van de Monte Guarniere, 249 m hoog. De eilanden zijn bereikbaar met de veerboot vanuit de havenstad Formia. De stad Formia kan je vanuit Rome met de trein bereiken. De overtocht naar bvb. Ventotene duurt ongeveer anderhalf uur. De betekenis van de naam van het eiland Ventotene is: ‘aanhoudende wind’. Ik heb echter niet veel gemerkt van die aanhoudende wind, want de temperatuur was er heerlijk warm. Het is een hele belevenis om de veerboot te nemen naar de eilanden: de boot vertrekt uiteraard niet op tijd, omdat heel wat Italianen allerlei soorten bagage aan boord moeten brengen; deze bagage variëert van heel grote dozen tot groenten en etenswaren die moeten overgebracht worden naar de eilanden. Een boeiend schouwspel! Wij kozen ervoor om eerst op Ventotene te verblijven: het kleinste bewoonde eiland! 1 km op 3 km. Zodra je aankomt in de haven, word je opgewacht door de eigenaar van het hotel, die je in een heel kleine jeep naar je hotel brengt (Er zijn voor de rest uiteraard nauwelijks auto’s op de eilanden), maar eerst even een rondrit maakt rond het eiland. In Ventotene kun je een uitstap maken met een visserbootje (begeleid) naar Santo Stefano. Op Santo Stefano bevindt zich slechts één gebouw: een rond gevangenisgebouw (met bijzondere architectuur) gebouwd in 1794. Je klimt te voet naar de top (ongeveer 100 m hoog), waar je zittend in de zon op het binnenplein van de gevangenis een heel interessante uitleg krijgt van de plaatselijke gids. Een bekende persoon die hier gevangen zat, was voormalig president Sandro Pertini. De gevangenis bleef geopend tot 1965. De zee rondom het eiland Santo Stefano is beschermd. Vanuit Ventotene vaar je met de veerboot

28

LE TAPPE - La partenza sarà il 9 maggio prossimo con una cronometro a squadre di 20 chilometri al Lido di Venezia. Si chiuderà a Roma , con una cronometro individuale di 15 chilometri e 300 metri il 31 maggio. In tutto saranno 21 le tappe, di cui tre a cronometro, sette pianeggianti e ondulate, quattro di montagna, sette di alta montagna con sei arrivi in salita. Due le giornate di riposo. La Cima Coppi a 2360 metri di quota è sul Col d’Izoard, nel corso della decima tappa Cuneo-Pinerolo, di 250 km. Il Giro sconfina una sola volta, in Austria, con la sesta tappa che tocca Mayrhofen e la settima che parte dalla vicina Innsbruck. «DURO MA BELLO» - E arrivano già i primi commenti sul percorso da parte dei ciclisti direttamente interessati alla gara. Per Ivan Basso, al rientro dopo quasi due anni di stop per doping, il Giro d’Italia 2009 propone «un percorso duro ma bello». A rendere difficile la corsa rosa «non sono solo le salite ma il fatto che ci sono numerose tappe impegnative, ogni settimana ci sarà da lavorare duro almeno per tre giornate. Bisognerà tirare sempre - sottolinea - e questo la dice lunga sulla bellezza e difficoltà di questo giro». www.gazzetta.it/Speciali/Giroditalia/2009/planimetrie/ plan_gen.html www.corriere.it/Primo_Piano/Sport/2008/12/13/pop_ giro_percorso_animazione.shtml http://www.corriere.it/sport/08_dicembre_12/maglia_ rosa_dolce_gabbana_511d557c-c859-11dd-a86900144f02aabc.shtml 

Ingrid Van Kogelenberg

13

PEZZETTINI

ITALIAANSE SPROKKEL

U kent het volgende grapje beslist al in een of andere vorm. Het deed reeds de ronde lang voordat de Chinezen met de organisatie van de Olympische Spelen hebben bewezen dat ze niet van gisteren zijn, van wanten weten en niet op hun achterhoofd gevallen zijn. U begrijpt het dus: ze weten waar Abraham de mosterd haalt. Het gaat zo. Gaston, agrariër van beroep, woonachtig te Beveren, besluit de landbouwtentoonstelling in Peking te bezoeken. De koop van het treinkaartje levert echter een probleem op. Niemand kan hem aan het loket één kaartje tot aan zijn eindbestemming bezorgen en zo komt de brave man maar tot Brussel, dan, met een nieuw treinticket in Berlijn, daar weer met veel problemen bij een ander loket in Moskou, daar met weer veel soebatten en weer een ander vervoerbewijs tot net achter de Oeral, van daar tot Wladiwostok en dan eindelijk tot in Peking. Als de beurs voorbij is gaat onze vriend dus met een bang voorgevoel naar het station omdat hij zich afvraagt of hij nog ooit nog Zulma, (moeder de vrouw), en Meiblomme (zijn beste melkkoe) terug zal zien. Maar als hij zijn kaartje bestelt vraagt de vriendelijke Chinees aan het loket: ‘Bévelen Waas of Bévelen Leie? Een vergelijkbare ervaring heeft zijn Nederlandse collega, boer Harm uit Krimpen, even later aan hetzelfde loket. Als hij zijn bestemming zegt vraagt dezelfde Chinees: Van Rottèldam Centlaal met bus vijf naal Klimpen aan de Lek of de zes naal Klimpen aan de IJssel?? Je kunt natuurlijk zo’n mop voor ieder land bedenken. Zo maakten wij ons ooit vrolijk over onze vrienden die naar een camping gingen in Frankrijk in Puntjepuntje aan de Loire. Reisroute keurig opgeschreven, maar in het gehucht Puntjepuntje waar ze ’s avonds aankwamen was geen camping te bespeuren. Bleek dat ze niet aan de Loire maar aan de Seine, Yonne of Marne (dat weet ik niet meer precies) waren beland. Ja, dat was lachen toen we het verhaal hoorden. Dát zou ons niet gebeuren. Kortgeleden bezochten wij Piemonte. Een paar dagen met een grote bocht en stadsbezoeken door Frankrijk, langs de kust richting Genua en dan, zo hadden we het gepland, weer door het binnenland noordwaarts richting Allessandria. Traditiegetrouw zoeken we mooie, rustige binnenwegen maar na een paar dagen reizen wilden we nu toch wel eens ons einddoel bereiken. Op de plaats die onze bestemming had moeten zijn konden we echter niets vinden. Geen agriturismo waarvan de naam een belletje liet rinkelen. Niets. Nog maar eens verder, heuveltje op, dalletje door, kerkje voorbij, totdat we besloten toch maar eens iemand om raad te vragen. Adres opgezocht en nog maar eens goed de kaart

14

HAAL ITALIË IN HUIS De Antwerpse Meir, januari, zaterdagavond, 17 uur. De koopjesperiode draait op volle toeren en niets vermoedend loop je richting station de gure wind tegemoet wanneer bij het begin van de Leystraat een huizenhoge affiche je plots een halt toe roept. Glanzend inktzwart verspert ze je als het ware de weg met het bevel: “Haal Italië in huis!”. Met open mond sta ik als aan de grond genageld. Wie laat deze slogan, dit gebod in godsnaam zo maar onbedachtzaam op de naïeve voorbijganger los. Rondom mij hoor ik ze al..”oo, leuk, Italië, la dolce vita” en …”hé kijk Italië in huis, zongedroogde tomaatjes”. “ “Niet doen!” wil ik roepen maar mijn verbijsterde stilte is onhoorbaar. Weten zij veel. Wist ik veel… Ook ik heb Italië in huis gehaald, lieve lezer, een eerste maal meer dan dertig jaar geleden. Laten we er ons echter niet in verdiepen. Er zijn nu eenmaal dingen die in woorden niet te vatten zijn, voor publicatie niet te vangen, als een vlinder op een zomerwei. Waar je warm van wordt als op een zwoele Amalfitaanse zomernacht maar ook waarvan de kilte tot diep onder je huid kruipt. Jeugd, optimisme en enthousiasme laten zich echter niet beteugelen en weer liet ik mij overhalen en haalde gastvrij Italië een tweede maal in huis. Ze streken, eerst nog geruisloos, neer op het dak. Lieten zich behoedzaam langs de luchtkoker naar beneden glijden tot in de bergplaats. En toen… nam mijn leven een wending van 360°. Wist ik veel dat stilte en Italië niet te verenigen begrippen zijn. Het begon zachtjes drillend met een gaatje in de linker benedenhoek van de woonkamer. Bruisend Italië liet zich niet intomen en voor ik het goed en wel begreep zweepten ze de livingtegels uit hun voegen. Als door een cocktail van hitte en koele wijn aangedreven, baanden ze zich door een lange ondergrondse pijp een weg, helemaal tot in het uiterste hoekje onder het raam. En daar, met die onverschrokken flair van wereldveroveraars, slechts door de oude Romeinen voorgedaan, nestelden ze zich, omhuld in een antracietgrijs gewaad, op het roltafeltje. Schrille debatterende stemmen, glitterende glamoureuze shows, schreeuwhese voetbalpresentators en opdringerige kwismasters. Ze zijn er nooit meer weggegaan….de bewoners van Rai uno en due, Rete 4 en zovelen meer. Italiaanse schotel-immigranten die beetje bij beetje een plaatsje opeisten in mijn leven en nu ’s avonds mijn living vullen met zenuwtergend schaterend gelach en klaterende watervallen van over elkaar struikelende woorden. “Haal Italië in huis!” , mooie glanzend inktzwarte affiche, echter zonder vermelding van prijskaartje : opengebroken livingvloer, doorboorde muren, eeuwig gierende wind in een openstaande luchtkoker. Geen nood, de koopjesperiode loopt ook bij tegel-en bouwfabrikanten, het is nu of nooit.   Daniëlle Ziccardi-Van Gael

27

CHE COS’ABBIAMO FATTO?

PEZZETTINI

Gianbologna in Douai!) Het magnus opera van Stradanus is echter zijn grafisch werk dat hij realiseerde met enkele beroemde Antwerpse grafiekfamilies. Zijn reeksen over de kunstacademie, de paardencollectie van Don Juan van Oostenrijk, de jacht op lopend, vliegend en zwemmend wild zijn merkwaardig. Het meest tot de verbeelding spreekt echter de reeks Nova Reperta 1588-1589. Het gaat hier over nieuwe ontdekkingen in de 15de en 16de eeuw: de ontdekking van Amerika, het kompas, het mechanisch uurwerk, de stijgbeugel, de olieverf en…..de bril. Waarlijk de tentoonstelling van Stradanus was een ontdekking voor de Anfiteatrobezoekers. Bovendien genoten we nadien nog van een Brugge in romantische kerstsfeer. Een welgekomen toemaatje.

bestudeerd en wat bleek.... we hadden de keus uit drie Serralunga’s. Een ‘gewone’ waar wij stonden, een Serralunga di Crea, tamelijk ver weg en een Serralunga d’Alba. Daar lag onze bestemming; op de kaart slechts een spanwijdte tussen duim en middenvinger, maar wel langs wegen die om de paar honderd meter, omhoog, omlaag, links of rechts gingen of een combinatie daarvan hadden bedacht. Ja, dàt was even lachen.

Romano

CUCINA

Max PS. We kwamen uiteindelijk terecht in een mooi gelegen agriturismo waar de kok ook van wanten wist en waar hij zijn mosterd en velke andere ingrediënten moest halen. De zon scheen, de wijngaarden stonden in hun kleurigste herfstpak, de laatste druivenoogst was bijna binnen, op iedere heuveltop een dorp met een kasteel en een boeiend verhaal en een eigen Barolo, Barbera of Barbaresca en links en rechts stadjes a ls Alba, Cherasco of Acqui Terme. We zijn dus blijven lachten.

Tagliatelle met blauwschimmelkaas Voorbereiding: 15 minuten. Bereiding: 20 minuten. Ingrediënten voor 2 personen: 200 g groene tagliatelle (eventueel witte) 1 courgette 1 teentje knoflook geperst 1,5 dl witte wijn 150 g verkruimelde blauwschimmelkaas 25 g boter of olijfolie 1,5 dl slagroom 3-4 eetlepels versgeraspte Parmezaanse kaas gehakte peterselie voor de garnering Bereiding: Snijd de courgette in plakjes. Smelt de boter in de pan of doe olijfolie in de pan. Voeg de courgette en de knoflook toe en bak tot de courgette zacht is. Roer de wijn, kaas, slagroom en een snuifje zwarte peper erdoor. Laat het geheel 10 minuten sudderen. Kook de tagliatelle beetgaar. Giet de pasta af, spoel ze af onder warm water en laat ze uitlekken. Doe de pasta terug in de pan. Voeg de saus toe en en schep de saus gedurende een paar minuten op laag vuur door de pasta. Bestrooi het gerecht met de Parmesaanse kaas en de peterselie. Persoonlijk vind ik dit heel lekker. Opletten met de zwarte peper: na toevoeging van de peper de saus proeven en eventueel nog peper toevoegen. Smakelijk! Anne-Marie Neckebroeck

26

15

PAROLE IN LlBERTA

Commetto un omicidio a Belsele L’incisività della parola

Qui di seguito un poema contemporaneo di Stven Desmet nella sua pregevole traduzione in Italiano di Sandra Ruyssink, un poema attuale, necessario. C’è l’arte figurativa Qui di seguito un poema contemporaneo di Steven Desmet nella sua pregevole traduzione in italiano di, c’è l’arte drammatica, ma, dulcis in fundo, c’è l’arte poetica. Calliope , colei che rallegra con la voce, la musa ispiratrice dell’arte poetica e letteraria : la più fruibile, la più economica, basta leggere per ricavarne godimento. Andiamo allo S.M.A.K. per ammirare l’arte contemporanea a volte astrusa, troppo astrusa. Allora perché non lasciarsi trasportare dalla musicalità e dall’incisività delle parole , specie quando queste diventano un inno alla lettura? Già all’inizio del secolo scorso i poeti italiani avanguardisti come Gozzano, Palazzeschi, Marinetti, scrivevano in termini nuovi le loro «Parole in libertà ». Non rinchiudiamo la forza della parola scritta e parlata nelle gabbie degli schemi prefissati e stereotipati.

Buona declamazione, Fabrizio Gentile. Un omicidio letterario, beninteso. Scalpellato nei solchi fra i ciottoli, calligrafato sulle nervature delle foglie morte. Lo scopo che mi spinge è rinforzare l’arte delle parole. Bucare i cervelli allucinanti della routine. Svegliare ! L’Incarnazione di Mefistofele(1) che è gia spesso descritto su miliardi di fogli bianchi, sveglirare l’animale crudele in un corpo grazioso! Si sentirebbe, se non per qualche secondo, volare una mosca perché alla fine tutti gli occhi leggono. I caratteri sono ingoiati AVIDAMENTE, GOLOSAMENTE, CUPIDAMENTE… e classificati verticalmente nella biblioteca spirituale. Il cervello paralizza il corpo perchè diventa superfluo. La pelle di pergamena o le unghie spezzate testimoniano la grande fame per la letteratura. I libri come bambini assordati o uccisi vengono sequestrati dalla biblioteca,come se avesssero già visuto le loro vite ancor prima di aprire la prima pagina. La maledetta letteratura schiavizzante. Le frasi baciano le palpebre aperte. Le parole spingono ripetutamente contro la pupilla. Dita vecchie, dita giovani, perfino dita embrionali devono divorare storie impazzite. Fai pure la birra, onora il bambino ma leggi! Questa è la vera intenzione di una storia: succhiare e rannicchiarsi nell’ anima. E piu tardi le guance diventano umide di inchiostro umano perché hanno perso le parole e sembrano giornali non scritti. Per questo commetto l’omicidio, perché rifiuto che il mio spirito diventi un frigorifero di quadretti orrendi non sostenuti da libri, impacchettati pezzo per pezzo e nascosti fra pezzi di formaggio vecchio che si sgretola. Per questo getto ogni lettera che ho in me nel vuoto intorno a me. Mefistofele: diavolo delle leggende popolari tedesche.

16

CHE COS’ABBIAMO FATTO?

STRADANUS (1523-16O5)

Jan Van der Straet, Johannes Stradanus of Giovanni Stradano zijn de namen (vertalingen) van de Bruggeling die in de 2de helft van de 16de eeuw aan het prestigieuze hof van de Medici in Firenze roem verwierf. De tentoonstelling in het Groeningemuseum was een evenwichtige en afwisselende opstelling van schilderijen, grafisch werk en wandtapijten. Stradanus was een typisch product van zijn tijd: na een opleiding bij zijn vader in Brugge vertrok hij al vlug naar Antwerpen dat toen het economisch en dus ook het artistieke wereldcentrum aan het worden was. Eens hij de status van vrijmeester verkregen heeft, vertrekt hij naar Italië om de renaissancemeesters (Rafael en Michelangelo) te bestuderen. In Venetië leert hij de Vlaming Jan Rost kennen die daar werkzaam is in de tapijtweefkunst en zo

raakt hij geïntroduceerd aan het Medicihof. Hij wordt medewerker van de beroemde Georgio Vasari, bekend van zijn kunsttheorie en de biografiën die hij schreef van beroemde kunstenaars. De fresco’s van de prestigieuze ontvangsthal in het Palazzo Vecchio, altaarschilderijen in de Santa Croce, de Santissima Annunziata en de Santo Spiritokerk getuigen van zijn bekwaamheid en werklust. Uiteraard wordt hij sterk beïnvloed door Vasari (maniërisme)– en ook door Salviati en Bronzinodoch zonder zijn eigen Vlaams karakter (realisme) te verliezen. Een treffende vergelijking dringt zich op met Jean de Boulogne of Giambologna, beiden veritalianiseren hun naam maar blijven verwijzen naar hun vaderland. (Enkele jaren geleden bezocht Anfiteatro een unieke overzichtstentoonstelling van

25

NON FARE

PAROLE IN LlBERTA

We zouden de tentoonstelling “That’s opera” nog bij de “Da fare” kunnen laten staan… Ze loopt nog tot 30 maart, maar wie dat toch doet, moet niet teleurgesteld naar huis komen na onderstaande waarschuwing! That’s opera Met grote verwachtingen ging ik naar de tentoonstelling “that’s opera” in Tour & Taxis in Brussel maar ik ben toch wel op mijn honger blijven zitten. Je kon bij het binnenkomen een audio-video gids nemen, die je wegwijs maakte doorheen de tentoonstelling, die eigenlijk slechts uit één ruimte bestond, gescheiden door houten wanden. Zeer hinderlijk bij het beluisteren van de opera-aria’s: één galmde op je “guide” en een andere door de zaal. Je kwam over de rode loper binnen langsheen rode draperieën in velours, maar daar houdt elke vergelijking met de opera op. De tentoonstelling is onderverdeeld in libretto, partitura, scenografia, voci e costumi en rappresentazione. Enkele positieve en negatieve gedachten. Bij het libretto zag je originele manuscripten, waaronder Puccini’s La Bohème en je hoorde en zag hem op groot scherm de eerste noten componeren van “Mi chiamano Mimi”(in simulatie) Bij de partitura ging je een donkere ruimte binnen: na gewenning aan de donkerte zag je een heel orkest opgesteld met de partituur van La Tosca op de katheder,

opengeslagen op een andere bladzijde bij elk instrument. Positief: je kon in de partituren gluren en zo de inbreng zien van elk instrument in het tot stand brengen van het geheel. Op groot scherm dirigeerde de dirigent. Negatief: het was er compleet duister op een piepklein lichtje na boven de muziekstaander! Een eng gevoel! Bij de voci e costumi zag je welgeteld 3 kledingstukken voor Madame Butterfly, maar wel wanden vol met tientallen tekeningen met diverse kledingstukken uit de grootste opera’s. Je kon ook aan een schminktafel plaatsnemen en zien hoe een diva zich opmaakte voor een voorstelling. Bij de rapprezentazione kon je over 270° een hedendaagse opvoering van Aida zien; je maakte achter de schermen mee hoe technici panelen wisselden, attributen aanbrachten, zangers kwamen en gingen, een staaltje van technisch vernuft. Je had natuurlijk je guide, met tientallen handschriften, partituren, scores van de meeste wereldberoemde opera’s met de grootste successen, foto’s van componisten, ontwerpen voor decors en kostuums enz… dit alles kon je tevoorschijn toveren door gewoonweg over het schermpje te bladeren. Ik heb het museo dell”opera van de scala van Milaan bezocht. Van bij het binnenkomen ademt alles muziek; je benadert daar alle objecten met eerbiedige schroom. Om heel eerlijk te zijn, dit heb ik in “that’s opera” niet gevoeld. Het magische was er niet!

Orribilmente malaticcio Come aspetto Il dolore la mia gioia Virtù sincera Il lancio letterale Verso il paese immortale ! Sono belli ma diventano vecchi, gli alberi … Le code frustano maliziose Vogliono la preda. Tutte. Leggo parole. Mi infilo nelle lettere. Si vive in un modo dove la tristezza fa da signore e padrone. Le braccia senza foglie mi danno il benvenuto e mi lasciano partire di nuovo. Mi sputano fuori. Nessuno può capirlo. Lontano dai ciottoli che ci saranno Ancora secoli più tardi. Ti vedo di nuovo, abbarbicata intorno a tutto quanto succede attorno a te. Grigia, appassita. Ti cerco, Accarezzo capelli vecchi che tu riconosceresti, e guardo nella tua vecchia anima, sento quello che racconti, non mi resta altro che parole Che raccontano di te.

fot: Luc Bosmans

Simone

24

17

DE ITALIAANSE DROOM Naar aanleiding van het VTM programma “De Italiaanse droom” dat sommigen onder u ongetwijfeld volgen, stond er in de zondagskrant een artikel over Vlamingen die hun droom realiseerden: een b&b in het zonnige zuiden. Ik geef u een aantal adressen van Vlamingen die hun hebben en houden verkochten en in Italië een b&b runnen. I fiamminghi staan natuurlijk op kop. Zij hebben een schitterend palazzo in Montaione, in het hartje van Toscane, niet zo heel ver van Lucca, onze zusterstad. Adres: I fiamminghi, via palagio 52 Montaione. www.ifiamminghi.it Bellavista. Franciska Goussaert en haar man Ludo Verbeke zijn allebei afkomstig uit het West-Vlaamse Tielt. Hun b&b draagt de toepasselijke naam Bellavista “mooi zicht”. Hij ligt op 250 meter hoogte en biedt een adembenemend zicht op de Liturgische kust, een kleine 10 km. verderop. Adres: bellavista, via Fontana 9, Carasco www.bellavista.it La Girandola. De Vlaamse Isabelle Blanquart en de Nederlander Erik Wempe leerden elkaar kennen op de VUB en trokken naar Italië. Ze kwamen terecht in “Le Marche”, ten oosten van Umbrië en bouwden een oude boerderij om tot “La Girandola” (de windhaan) aan de rand van het dorpje Poggio Cupro. Adres: la Girondola, via piana 66, Poggio Cupro (Cupramontana) www.lagirondola.eu Il sussurro. Begin 2005 verruilden Bart Decramer en Erika Vermeiren hun leven en huis in Brugge voor een vakantiehuis in de Italiaanse natuur. Toscane bleek financieel niet haalbaar, dus werd het Umbrië. Adres: il Sussurro, Fratticiola Selvatica, Umbrië. www.ilsussurro.com La Tana della Lepre. Erik koos voor « Le Marche » omdat hij er aan de universiteit had gestudeerd en omdat het naast de toeristische reuzen Toscane en Umbrië ligt, de enige nog betaalbare streek in Midden-Italië. Twee jaar lang waren Erik en Dominiek, zijn trouwe metgezel, druk in de weer met bouwen, verbouwen en inrichten. Je bent welkom in hun “tana della lepre” of hazenleger, een typische pachtershoeve uit de streek. Adres: la Tana della Lepre, Località Saltregna 8/A Cingoli www.latanadellalepre.com

COLIBRETTO Colibretto, het mailleesproject startte half februari met een nieuw project: ‘la solitudine dei numeri primi’ van de nog jonge auteur Paolo Giordano. (Mondadori - ISBN 978-88-04-57702-7) (304 pagina’s). Als inleiding schreef leraar Fabrizio Gentile onderstaande inleiding. In een volgende Notizie besteden we aandacht aan de Premio Strega, waar ook dit boek mee bekroond werd.

I GIOVANI NEL ROMANZO ITALIANO MODERNO.

E notevole come sia importante il ruolo dei giovani nei romanzi italiani di oggi: ‘Io non ho paura’, ‘Non ti muovere’, ‘Come Dio comanda’, ‘Caos calmo’ e ‘La solitudine dei numeri primi’ ne sono alcuni esempi. I protagonisti più importanti sono i giovani. Quegli esseri umani che crescono in un mondo a loro incomprensibile e assurdo. Perfino per gli adulti è inspiegabile. Magari, da un certo punto di vista non è tanto sorprendente che questo elemento ricorra tanto spesso. Le azioni dei protagonisti sono, infatti, modellate dalle esperienze, dalle idee degli autori, che in genere sono ancora giovani. Prendiamo in esempio ‘La solitudine dei numeri primi’ di Paolo Giordano. Alice e Mattia sono rimasti traumatizzati gravemente durante loro infanzia. Alice , caduta con gli sci, rinchiusa di un mondo di neve e di nebbia, un mondo senza colore e opprimente, è rimasta in una condizione di semi infermità: da quel giorno è costretta a zoppicare. Si è ribellata contro questa vita attraverso una anoressia nervosa, uno dei tanti strataggemmi usati dai bambini per superare paure e ansie. Ha tanti problemi con le sue relazioni. In effetti, non è capace di stabilire una relazione più o meno normale. Le relazioni con suo marito o con il suo datore di lavoro non sono solo semplici relazioni superficiali: esse sono a dir poco inesistenti. Loro sono piuttosto osservatori che participanti. Alice e il marito si lasciano totalmente liberi finché lui vuole qualcosa da lei, vuole un bambino, ed ecco che la relazione si rompe completamente. Mentre il principale rimane uno scenario, un attributo nel paloscenico di Alice. Poi c’è Mattia, un ragazzo afflitto dal senso di colpa per scomparsa dalla faccia della Terra di sua sorella Michela. Una ragazza ritardata, che Mattia voleva bene, ma anche di cui lui si vergognava. Mattia è un genio matematico. Il suo modo di spostare il suo dolore è di ferirsi continuamente la mano. Non tanto da uccidersi ma abbastanza gravemente da rendere visibile le ferite. Incontra Alice alla scuola media quando è invitato da lei per la festa della sua amica. Hanno una specie di relazione che finisce quando Mattia accetta un posto in una Università nell’ Europa del Nord che gli ha offerto una borsa. La loro relazione, per quanto a volte vicina , non è mai intima, mai cosi intima da sfiorarsi. Due anime sole, smarrite nell’ universo. Con gli altri Mattia comunica solo attraverso la matematica, una scienza astratta, totalmente priva d’emozione. Per tutti e due le azione auto-distrutive sono divenute abitudini. Non sono più cosi gravi, ma servono a dare l’energia per continuare, per deviare l’attenzione dai loro dolori veri, per rendersi insensibili. L’obbiettivo di queste azioni non è farsi notare dagli altri. Al contrario: vogliono rimanere soli. L’autore, Paolo Giordano, che è ancora abbastanza giovane, è laureato in fisica, vede un mondo nel quale alcuni giovani si sentono smarriti ed è impossibile provare ad aiutarli. Egli ci comunica anche che “aiutarli” non sia neanche necessario. Ce la fanno da soli o non. È il destino, che ha quasi un sapore di stoicismo. Jan Schuurkes – Fabrizio Gentile

18

23

VULCANO

DE ITALIAANSE DROOM

moet je dan wel om gezondheidsredenen, voorzien van een monddoek, we leken even aanhangers van Al Quaida. Verder kom je in de ban van het strand aan Porto di Ponente, dat pikzwart kleurt door de piepkleine lavasteentjes. Hier kan je zwemmen, snorkelen, zonnen, … Wij kozen voor een ‘gezondheidstrip’, naast het vrij kuren, genoten we van een aantal heerlijke massages en niet te vergeten van het lekkere eten, biologischdynamische voeding in modo Italiano, (groenten, vis, kaas, maar geen vlees!) ondertussen genietend van een heerlijke sprankelende witte wijn uit Salina, een van de buureilanden. Om nog te zwijgen van de zoetere malvasia en de kappertjes. Op dit eiland, Salina, werd trouwens de film ‘Il Postino’ opgenomen. Deze reis is een groepsgebeuren (in totaal 20 personen, gasten, helpers, masseuses en de organisatoren), wij bleken de enige Belgen in een select gezelschap Nederlanders, voor ons alvast een meevaller! Jullie hebben het begrepen wie naar Vulcano trekt, komt herboren terug, het eiland telt nog 500 inwoners, in de zomer wel te verstaan, vanaf 1 november is het zo goed als verlaten en de beste maanden zijn september en oktober of in het voorjaar, tijdens de warme zomermaanden is het een geliefd oord voor de Italianen zelf.

La vallata. Tim Huwé leerde zijn Italiaanse echtgenote Loredana kennen in Brussel. Zij droomde van een b&b in Umbrië. Het huis in de buurt van Sint-Truiden werd verkocht. In het dorpje Fratticiola Selvatica, bij Perugia ontving het koppel, dat inmiddels drie dochters heeft, in juli 2003 hun eerste gasten. Adres: Agriturismo la vallata, Vocabolo vallata 27, Fratticiola Selvatica www.lavallata-umbria.it Residentie Borgo le vigne le ginestre. Natuurlijk mag ik onze stadsgenote Marina Van Puyvelde niet vergeten, gehuwd met Renzo. Zij baat een huisje uit van 90 m2. op twee verdiepingen, gelegen in

Meer weten? Ons aller Internet heeft het allemaal!

Montecarlo Toscane, het ligt op een hoogte van 162 m. op ongeveer 13 km. Van Lucca, tussen de wijngaarden. Inlichtingen: [email protected] Wij hebben ook een Anfiteatro-lid, Catharina De Groof, gehuwd met een Siciliaan, woonachtig in Brasschaat. Ze hebben een huis op Sicilië, in Pozzallo, helemaal onder Syracuse, een prachtig uitgangspunt om de regio te ontdekken. Je kunt met haar contact opnemen via: [email protected]

Korte beschrijving in Wikipedia: http://nl.wikipedia.org/wiki/Vulcano (eiland) Google Maps, inclusief heel wat foto’s: “Vulcano” Een artikel uit Plusmagazine 2007: http://www.sandergroen.nl/Vulcano/index.htm De reisorganisatie: http://www.capomilazzo.nl/home.htm De musicerende organisator: httyp://www. tabernamylaensis.com/start nl.htlm ?l=nl,o= Wie nog persoonlijke toelichting wil kan ons mailen: [email protected]

Nog een tip op Sicilië Ligging: Huisje in Castroreale (historisch dorp) Provincie Messina in Sicilië. 9 km van de kust, 25 km van Milazzo. Indeling huis: Ingang op tweede verdieping: grote zitkamer met 2 slaapbanken. Eerste verdieping: tweepersoonsslaapkamer met badkamer. Gelijkvloers: grote eetkeuken en toilet, Prijs: 15 euro per persoon per

nacht. Info bij de in Italië wonende Yolande De Bock [email protected] tel. 00390302092298 en 00393403789559

Luc Bosmans

Simone

22

19

VULCANO

LEVEN OP EEN VULKAAN

Dit artikel gaat niet over de afvalcrisis in Napels, noch over de problemen bij Alitalia, en wie zou vrezen dat er tussen Marina en mij vuur gespuwd wordt, heeft het eveneens bij het verkeerde eind. In oktober trokken wij met z’n tweetjes naar ons aller Italië, meer bepaald naar het eiland Vulcano. Vulcano is de naam van een vulkaan op het gelijknamige eiland, een van de Liparische of Eolische eilanden, even ten noorden van Sicilië, een uurtje varen vanuit Milazzo, op het Siciliaanse vasteland. Het is genoemd naar de vuurgod Vulcanus, zoon van Zeus en Hera en zo lelijk dat hij door zijn moeder in de zee geworpen werd, maar hij werd wonderbaarlijk gered en bleek een topvakman te zijn, hij smeedde de wapens en harnassen voor Hercules en Mars en trouwde later met de bloedmooie Venus, zo zie je maar dat je nooit hoeft te wanhopen! Het eilandje zelf is een niemendalletje, enerzijds is er de vulkaan (il Gran Cratere), sinds een uitbarsting in de Middeleeuwen verbonden met Vulcanello. Je mag je op dit piepkleine eilandje vervelen, maar het is echt wel moeilijk. Het is een radioactieve vulkanische streek en dat merk je zodra je voet aan wal zet, de zwaveldampen komen je tegemoet, toegegeven, dat stinkt, maar het heeft ook een heilzame werking voor allerlei (huid)ziekten. Vlakbij de haven ligt

20

il pozzo, de modderpoel waar je jezelf een kwartiertje in te week legt, dan graai je modder van tussen de rotsblokken en smeer je jezelf grondig in, daarbij geholpen door kuurgenoten, want alle plekken kan je niet zelf bereiken. Twintig meter verder zijn er een aantal holen in de rotsen, waar continu warme dampen uit opstijgen, dat zijn de ideale plekken om je bosjesmenslook te perfectioneren. Daarna terug in de pozzo om alles af te spoelen en tot slot in de zee, waar je net als overal op dit eiland natuurlijke jacuzzi vindt, heerlijk dobberen in de zoute bubbels. Op je blote voeten lopen is hier uit de boze, je schroeit je voetzolen in een mum van tijd. En volgens een Italiaan die met ons de fango deelde, kan je hier het hele jaar door terecht, in de winter wordt het water op natuurlijke wijze tot 20° verwarmd. Ander niet te missen hoogtepunt is de beklimming van de krater, een niet al te zware klim brengt je tot op 500 m hoogte, je kan als je wil afdalen in de krater, maar je kan eveneens een rondgang over de kraterrand maken, elk moment heerlijke vergezichten naar de andere eilanden, Lipari op kop, en over een kleine strook wandel je door de fumarole. Deze hete zwaveldampen bewijzen dat de vulkaan nog steeds actief is, en zorgen voor een onwaarschijnlijke kleurenpracht van uitgekristalliseerde zwavel. Je

21