Elena Goedefroot en Kenny Janssens 6de leerjaar A november 2006 basisschool HEIVELD
____________________________________________________________
Afrika 1. Geografie
Afrika is na Azië het grootste continent van de wereld, zowel in oppervlakte als in bevolking. Het beslaat zo'n 30 244 050 vierkante kilometer (vasteland en eilanden samen), wat 20,3% van de totale landoppervlakte van de aarde is. Het wordt bewoond door meer dan 800 miljoen mensen - ongeveer een zevende van de wereldbevolking. De naam Africa was in de Oudheid eerst voorbehouden aan het gebied van het huidige Tunesië. Later werd de hele kuststrook Africa genoemd en in de tijd van de ontdekkingsreizen werd het hele continent hiermee aangeduid. De naam Afrika zou zijn ontleend aan het Foenicische woord afrid. Maar anderen stellen dat de naam Afrika te herleiden is tot de Amazighische godin ifri (wat grot betekent, enkelvoud van ifri). Deze godin werd later door de Romeinen overgenomen. Vrijwel geheel Afrika behoort tot de Derde Wereld. Sommige mensen rekenen het hele continent hier toe, anderen alleen de landen ten zuiden van de Sahara, behalve ZuidAfrika. Afrika wordt in dit artikel gedefinieerd als: • het Afrikaanse vasteland; • de eilanden op het Afrikaans continentaal plat; • eilanden die niet op de Afrikaanse continentale plaat liggen maar gewoonlijk beschouwd worden als behorend tot Afrika (aangeduid met (1)); • de Landengte van Suez en het Suezkanaal wordt gezien als de AfrikaansAziatische grens. Maar net als de Bosporus in Turkije heeft deze grens voor Egypte geen enkele betekenis. Het vasteland Afrika is onder te verdelen in:
• • • • •
West-Afrika Oost-Afrika Centraal-Afrika Zuidelijk Afrika Noord-Afrika
Afrika is een afwisselend continent. Onder de rijke en vruchtbare noordkust ligt de droge Sahara-woestijn. Ten zuiden van de Sahara liggen vele regenwouden. Het zuiden en het oosten van het continent bestaan voor een groot deel uit savannen: droge grasvlakten met hier en daar bomen en struikgewas. De rest van Afrika bestaat voornamelijk uit grasland. Aan de westkust ligt de Atlantische Oceaan en aan de oostkust de Indische Oceaan. In het noordwesten wordt Afrika door slechts enkele kilometers zee gescheiden van Europa en in het uiterste noordoosten door het water van het sluisloze Suezkanaal van Azië.
2. Klimaat • • • • • • •
warm altijd nat klimaat warm klimaat met nat seizoen warm altijd droog klimaat gematigd altijd droog klimaat warmgematigd klimaat met natte zomer warmgematigd klimaat met natte winter warmgematigd altijd nat klimaat
Vegetatie • • • • • •
tropisch regenwoud tropisch en subtropische savanne open savanne woestijnen en halfwoestijnen van de (sub)tropen hardbladige vegetatie subtropisch regenwoud
Reliëf Er zijn 3 soorten reliëftypes: • De vlaktes, hier zijn er ook twee soorten: • kustvlaktes: Zij bevinden zich aan de kustlijn van het continent. • vlaktes in het binnenland: Zij bevinden zich in het binnenland. • Centrale vlakte • Vlakte van Niger • Vlakte van de Zambezi • Vlakte van Hoog-Nijl
3. fauna en flora Afrika heeft een tropischregenwoud (vnl. in het westen) en savannen (grassenbegroeiing met verspreide bomen en doornstruiken) In droge gebieden gaan de savannen over in boomloze steppen en woestijngebieden. In de regenwouden leven o.m. apen (meerkatten, laaglandgorilla, chimpansee), dwergantilopen, okapi, dwergnijlpaard, Congopauw, papegaaien en neushoornvogels. In de savannen vindt men o.m. zebra's, antilopen, giraffen, struisvogels, leeuwen en jachtluipaarden. In wat bosrijker delen vind je olifanten (zie afbeelding) buffels, neushoorns, hyena's en aasgieren. In de woestijnen komen hier en daar gazellen voor, net zoals de woestijnvos, woestijnspringmuizen, springbokantilope, klipdassen en tenreks.
4. Bevolking en cultuur De meeste Afrikanen wonen op het platteland. Er zijn echter ook een aantal grote steden, waarvan de grootste, Caïro, bijna 7 miljoen inwoners heeft. De plattelandsbewoners verbouwen meestal hun eigen voedsel. Zelden komt het voor dat zij genoeg hebben om ook iets te verkopen of te ruilen. De meeste stammen bebouwen al generaties lang dezelfde akkers en wonen met hun hele familie in hetzelfde dorp. Soms trekt de jeugd naar de stad om voor een paar jaar geld te verdienen, bijvoorbeeld in de mijnbouw of in
een fabriek. Ze komen dan met spaargeld terug en stichten een gezin. • Vlakte van Tsjaad • Vlakte van de Kalahari • De plateaus, dit is een monotoom reliëf en bevindt zich een beetje overal op het continent. Ze zijn twee soorten types: • Laag-Plateau • Hoog-Plateau • De gebergten, er zijn twee soorten types: • Jonge gebergten zoals de Kilimandjaro in Kenia • Oude gebergten of massieven zoals: • Ahoggar Massief in het zuidoosten van Algerije
• •
Bergland van Tibesti in het noordwesten van Tsjaad Darfour in het oosten van Sudan
De 53 zelfstandige staten van Afrika omvatten een veelvoud aan volkeren en culturen. Noord-Afrika is gericht op de islamitische cultuur van het Midden-Oosten, terwijl de overige delen van Afrika een geheel andere cultuur hebben. De meeste Afrikanen wonen op het platteland. Er zijn echter ook een aantal grote steden, waarvan de grootste, Caïro, bijna 7 miljoen inwoners heeft. De plattelandsbewoners verbouwen meestal hun eigen voedsel. Zelden komt het voor dat zij genoeg hebben om ook iets te verkopen of te ruilen. De meeste stammen bebouwen al generaties lang dezelfde akkers en wonen met hun hele familie in hetzelfde dorp. Soms trekt de jeugd naar de stad om voor een paar jaar geld te verdienen, bijvoorbeeld in de mijnbouw of in een fabriek. Ze komen dan met spaargeld terug en stichten een gezin. De muzikale cultuur van Afrika is als geheel slechts overzichtelijk te maken, als wordt uitgegaan van een onderverdeling van dit werelddeel in enkele kleinere gebieden die in muzikaal opzicht zelfstandige eenheden vormen, met karakteristieke onderlinge verschillen. De Amerikaanse etnomusicoloog A.P. Merriam deelde in 1959 het werelddeel in in zeven hoofdgebieden: 1. Het gebied van de Bosjesmannen en Hottentotten, waar de schietboog tevens als muziekinstrument wordt gebruikt. Ook stilistisch vormt dit gebied een hechte eenheid. 2. Oost-Afrika. Speciale vormen van muziekinstrumenten, een eigen trommelstijl, islamitische invloed en afwezigheid van 'hot rhythm' zijn kenmerkend. 3. De 'Hoorn', waar de muziek vnl. wordt gekenmerkt door sterke invloed van de islamitische muziek. 4. Midden-Afrika, dat zich onderscheidt van de omliggende gebieden door veel ruimer gebruik van slaginstrumenten, echter minder dan in West-Afrika. 5. West-Afrika, waar in de meeste muziekvormen de slaginstrumenten overheersend zijn. Hier wordt bij voorkeur 'hot rhythm' toegepast. 6a. Soedan dat een algehele muzikale vermenging van zwart-Afrikaanse en islamitische
stijlen vertoont; 6b. het woestijngebied dat vnl. van de Arabische muziek afgeleide stijlen kent. 7. Noord-Afrika dat zuiver Arabisch is wat muziekstijl betreft
5. godsdiensten Godsdienst/cultuur: In Afrika zijn verschillende godsdiensten. Dit komt door ontikkelingen in de geschiedenis. De bewoners in het noorden zijn vooral Islamitisch. In het midden en zuiden van Afrika neemt dit aantal af. Buiten de Islamitische godsdiensten zijn de Afrikaanse religies het meest voorkomend. Ook zijn er Christelijke minderheden. Traditioneel Argungu-feest in noordelijk Nigeria. Een feest ter ere van de visvangst. De godsdienstige situatie in Afrika is ver van gestabiliseerd. In West-Nigeria of in ZuidSoedan komt het voor dat broers uit één gezin (vooroudervereniging) de islam en het christendom aanbieden. In veel gevallen zijn de ouders nog aanhangers van een oude traditionele godsdienst, terwijl hun kinderen christen of moslim zijn geworden. De mensen stappen gemakkelijk van de ene godsdienst naar de andere godsdienst over. In de steden overheersen het Christendom en de Islam. Een toenemend aantal mensen in Afrika verwerpt elke vorm van godsdienst en ze noemen zichzelf atheïst.
6. Voeding Aangezien afrika bestaat uit een hele reeks landen die elk hun verschillende vegetatie (flora en fauna) hebben vind je in afrika evenveel keukens als er streken zijn. Hieronder een reeks van voorbeelde van verschillend afrikaanse keukens : De algerijnse keuken, de jordaanse, tunesische, marocaanse, egyptische, syrische, libanese, zairese keuken Men maakt veel gebruik van groenten, zaden en een veelheid aan kruiden vermengd met vis, kip of lamsvlees en met olijf- palm- of noten-olie, van kruidig tot sterk gekruide gerechten die men verwerkt tot in tajjines, couscous, kebab, pita Sommige gerechten / groenten zijn ook hier bij ons gekend. Andere minder : okra's, fou fou Fou fou is een soort puree: met de handen te mixen, sausgaatje maken. Vraag naar de gewoonten. In sommige dorpen eten mannen, vrouwen en kinderen apart. Het kan ook dat ze je apart laten eten
7.Landen en steden Afrika bestaat uit 53 onafhankelijke staten en een aantal niet-onafhankelijke gebieden. Onafhankelijke landen Algerije – Angola – Benin – Botswana – Burkina Faso – Burundi – CentraalAfrikaanse Republiek – Comoren1 – Congo-Brazzaville – Congo-Kinshasa – Djibouti – Egypte (gedeelte ten westen van de Landengte van Suez) – Equatoriaal-Guinea – Eritrea – Ethiopië – Gabon – Gambia – Ghana – Guinee – Guinee-Bissau – Ivoorkust – Kaapverdië1 – Kameroen – Kenia – Lesotho – Liberia – Libië – Madagaskar1 – Malawi – Mali – Marokko – Mauritanië – Mauritius1 – Mozambique – Namibië – Niger – Nigeria – Oeganda – Rwanda – Sao Tomé en Principe1 – Senegal – Seychellen1 – Sierra Leone – Soedan – Somalië – Swaziland – Tanzania – Togo – Tsjaad – Tunesië – Zambia – Zimbabwe – Zuid-Afrika Niet-onafhankelijke gebieden Bassas da India1 – Canarische Eilanden1 – Ceuta – Europa (eiland)1 – Glorieuses1 – Juan de Nova1 – Madeira1 – Mayotte1 – Melilla – Réunion1 – Tromelin1 Gebieden met betwiste status / bezette gebieden Somaliland – Westelijke Sahara 1 Hoewel deze eilanden niet op de Afrikaanse continentale plaat liggen, worden zij gewoonlijk toch beschouwd als behorend tot Afrika.
8. bezienswaardigheden - wereldrecords Kaapstad Kaapstad werd in het midden van de 17de eeuw gesticht door een Nederlandse zeevaarder aan de voet van de Tafelberg en diende om de Hollandse schepen, op weg naar Indië, te bevoorraden met verse groenten, water en andere etenswaren. De zeelieden noemden deze stad "herberg van de zeeën". Kaapstad is één van de mooist gelegen steden, gelegen aan een overweldigende baai met de Tafelberg als achtergrond. U kunt de berg te voet bestijgen, maar de meeste mensen maken gebruik van de impressionante kabelbaan die u in een vijftal minuutjes naar de 1086 meter hoge top voert. Vandaaruit hebt u een prachtig uitzicht over de stad zelf en de omgeving. Bij mooi weer is zelfs het Robbeneiland zichtbaar, het eiland waar Nelson Mandela jarenlang gevangen zat. Vanuit Kaapstad kunt u ook enkele interessante excursies doen o.a. naar Kaap De Goede Hoop, één van de meest zuidelijke punten van Afrika. Rond de kaap vindt u een adembenemende natuur zoals de botanische tuinen van Kirstenbosch met een schat aan unieke tropische bloemen. Ook niet te missen is Cape Point, de rotsachtige top van Kaap De Goede Hoop, waar het koude water van de Atlantische Oceaan overvloeit in de warmte van de Indische Oceaan. Een andere interessante excursie in de buurt is de
Tuinroute. Deze strekt zich uit tussen het Tsitsikamma National Park en Mosselbaai en is ongeëvenaard door haar landschappelijke verscheidenheid, flora en charmante kustplaatsjes. Stellenbosch Stellenbosch is het centrum van de Zuidafrikaanse wijncultuur en is na Kaapstad de oudste gemeente van Zuid-Afrika. Rondom Stellenbosch liggen vele wijnhuizen waarvan de meeste open zijn voor het publiek. De Stellenbosch Wine Route is zonder twijfel de meest bekende route in Zuid-Afrika. De pyramides van Egypte
9.wat maakt het werelddeel zo verschillend van andere werelddelen? Ruim 10% van de bevolking van de wereld leeft in Afrika, terwijl het werelddeel Afrika 20% van de totale landoppervlakte op aarde bezit. Afrika is dan ook dunbevolkt vergeleken met de andere werelddelen. Ondanks dit kampt Afrika met overbevolking omdat vele gebieden niet geschikt zijn voor bewoning. Neem bijv. de Sahara, de tropische regenwouden rond de evenaar en de steppen. Bovendien zijn steeds meer mensen van het platteland naar de stad getrokken om werk te zoeken. Vaak was er geen werk en werden ze gedwongen aan de rand van de grote steden in zogenaamde townships (krottenwijken) te wonen. Vaak zijn daar slechte hygiënische omstandigheden. Toch woont nog een groot deel van de Afrikaanse bevolking op het platteland. De traditionele leefwijze is daar nog nauwelijks veranderd. De leden van één familie wonen op hetzelfde erf dat dan gescheiden is van de rest door een stevige omheining van bijv. takken. Men staat onder gezag van een dorpsoudste. Die maakt o.a. uit hoe het opgeslagen graan in de droogteperiode onder de inwoners wordt verdeeld. Toch ontstaat hier vaak gebrek aan voedsel omdat de beschikbare landbouwgrond niet genoeg oplevert door droogte of door bijvoorbeeld een sprinkhanenplaag. Voor het vee is vaak te weinig weidegrond. In veel gebieden heeft in de jaren 70 en 80 de droogte ertoe geleid dat door
de hongersnood vele slachtoffers zijn gevallen. Ook nu komt dat helaas nog erg veel voor. Door de trek naar de stad zijn er ook nog eens te weinig arbeidskrachten voor de landbouw en er ontstaat vanzelf dan een tekort aan voedsel . ²Kinderen werken al vaak op jonge leeftijd mee en dat is ook een van de redenen dat een gezin uit heel veel kinderen bestaat. Je ziet al en paar knullen die de hele dag op pad gaan met een kudde runderen. Op zo'n moment kun je natuurlijk niet naar school, als er al een school is. Ook moeten kinderen water halen, brandhout verzamelen en helpen bij de oogst. Een gezin met veel kinderen is dus een zegen. Bovendien zijn kinderen voor ouders de garantie dat ze tijdens hun oude dag verzorgd zullen worden.
