Naam: ____________________ Klas: ____________ Nr.: _____
2015-2016
Leer- en oefenbundel voor het 6de leerjaar
E-Project Scholengemeenschap Gemeentelijk Onderwijs Zwevegem ICT-coördinator Ine Vanhoe
Inhoud: 1
Wat is communicatie?
2
Een vleugje geschiedenis
3
Voor- en nadelen van moderne communicatie
4
Sociale media
5
Strip: “De sinistere site” van Suske en Wiske
6
Cyberpesten – EXTRA: It’s up to you
7
Film: “Vriendin”
Opdracht: E-mail met bijlage: PowerPoint presentatie
1
Leer- en oefenbundel E-project voor het 6de leerjaar 2015-2016
1
Wat is communicatie? Open een Internet browser Ga naar de website http://ictzwevegemjufine.weebly.com Ga naar 6de leerjaar » Filmpje “Wat is communicatie?” (YouTube) (0:40)
Vul het communicatiemodel aan.
of
mogelijk gevolg:
Vul aan met woorden uit de lijst: contact – middelen – misverstanden – ontvanger – zender – duidelijk – communicatie – manier – boodschap Communiceren is altijd iets wat zich afspeelt tussen twee uiteinden: zender en ontvanger. De _________________ stuurt een boodschap. De _____________________ probeert vervolgens om de _____________________ zo goed mogelijk op te vangen en te ontcijferen. Hij kijkt, luistert en/of leest. Communicatie moet _________________ verlopen, anders ontstaan er __________________________. De zender moet zijn boodschap goed verwoorden. Daarnaast moeten ook de ______________________ van communiceren zorgvuldig gekozen worden en moet de ontvanger in staat zijn om de boodschap goed op te vangen.
2
Leer- en oefenbundel E-project voor het 6de leerjaar 2015-2016
Als de zender ervoor kiest een brief te schrijven naar een blinde vriendin, zal het voor die vriendin heel moeilijk zijn om die brief zonder hulp te lezen. De _________________ waarmee mensen communiceren, veranderen voortdurend. Toch blijft communicatie iets waar mensen niet zonder kunnen. Mensen zijn sociale wezens: ze leven van __________________________ met anderen. Ze willen uitdrukken wat hen bezighoudt en horen wat anderen voelen en denken. Zonder communicatie zou iedereen volledig in zichzelf gekeerd leven. Er zou geen contact meer zijn tussen mensen. Er zou geen radio, geen tv, geen krant meer zijn en al helemaal geen vriendschap meer. _________________ is onmisbaar!
Welke kanalen of media (mv. van medium) voor communicatie worden in de tekst vermeld? _____________________________________________________________________________________________________ Ken jij nog andere middelen om te communiceren? _____________________________________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________________________________
Communicatie is een proces om informatie uit te wisselen.
3
Leer- en oefenbundel E-project voor het 6de leerjaar 2015-2016
2
Een vleugje geschiedenis: Communicatie vroeger en nu
Communicatie is er altijd al geweest. We nemen even een duikje in de geschiedenis van de communicatie.
Open een Internet browser Ga naar de website http://ictzwevegemjufine.weebly.com Ga naar 6de leerjaar » Filmpje “Communicatie vroeger en nu” (YouTube) (5:30)
Hieronder vind je een overzichtstabel van de communicatie vroeger en nu. Let wel, niet alle informatie in deze tabel komt in het filmpje voor.
Vul de ontbrekende gegevens aan in het schema:
WANNEER?
WIE OF WAAR?
HOE?
en
Lichtsignalen door fakkels
Indianen
Egyptenaren
Spijkerschrift / Hiërogliefen Geschreven brief gebracht door een bode (te voet – te paard – per schip – per postduif)
19de eeuw
Fransen Morsecode (lang en korte signalen via een telegraaf)
1837
1876
Alexander Graham Bell
1888 – 1920
Heinrich Hertz
1926 jaren ‘60
4
Radio TV Kleurentelevisie in Europa
Leer- en oefenbundel E-project voor het 6de leerjaar 2015-2016
Satellieten Ontstaan internet door netwerken
jaren ‘80
1989
Tim Berners Lee
1994
GSM
1998
Google
nu
Internet bestaat pas vanaf 1989. Toen werd het echte World Wide Web of WWW gepubliceerd. Internet is als een project ontstaan van het ministerie van defensie van Amerika. De bedoeling was een netwerk te bouwen dat nog steeds zou werken als een bepaald deel plat zou liggen.
Als je eens na gaat, is dat nog niet zo lang. Vanaf die tijd is het echt heel snel gegaan met de ontwikkelingen van het internet. Vandaag de dag kunnen we bijna niet meer zonder internet. Onze samenleving hangt hier nu vanaf. We gebruiken het voor school, het werk, contact met vrienden, familie die ver woont, ontspanning, … We noemen het digitale communicatie.
Met de komst van het internet communiceert de maatschappij veel minder direct met elkaar. Door deze moderne, digitale communicatiemiddelen wordt het communiceren totaal anders.
5
Leer- en oefenbundel E-project voor het 6de leerjaar 2015-2016
3
Voor- en nadelen van moderne communicatie We leven in de 21ste eeuw, waar internet een vorm van moderne communicatie is die niet meer weg te denken is! Internet is voor iedereen en overal toegankelijk: thuis, op school, op het werk, in de bib, met kabels of draadloos en zelfs met wifi mobiel op je smartphone of tablet. Gewoon overal waar je komt en gaat! Het internet is een prachtige uitvinding en biedt allerhande mogelijkheden, zoals informatie opzoeken, ontspanning, contacten leggen, ...
Hoewel internet ons vele voordelen biedt, zijn er ook risico's verbonden aan het surfen. Het internet is niet altijd even veilig, we denken hierbij aan de mogelijke valkuilen, zoals kwaadwillige intenties. We zetten de voor- en nadelen van internet hier even op een rijtje:
Geef enkele voordelen van internet: -
__________________________________________________________________
-
__________________________________________________________________
-
________________________________________________________________
-
__________________________________________________________________
Geef enkele nadelen (valkuilen) van internet: -
__________________________________________________________________
-
__________________________________________________________________
-
__________________________________________________________________
-
__________________________________________________________________
6
Leer- en oefenbundel E-project voor het 6de leerjaar 2015-2016
4
Sociale media
Wat zijn ‘sociale media’?
Wat betekent het en waarvoor wordt het gebruikt? _______________________________________________________________________ _______________________________________________________________________ _______________________________________________________________________
Wist je dat … Facebook verboden is voor kinderen onder de 13 jaar? Waarom?! Facebook is gevestigd in de VS en moet de nationale wetgeving naleven. De COPPA (Children’s Online Privacy Protection Act – 1998) is een Amerikaanse wet die bepaalt dat een onderneming geen gegevens van minderjarigen jonger dan 13 jaar voor commerciële doeleinden mag gebruiken zonder toestemming van de ouders.
Jonger dan 13, maar toch op Facebook Omdat Facebook ook leuk is, zijn er al heel wat kinderen van 12 jaar of zelfs veel jonger die een account hebben. Maar dat is niet altijd even verstandig, want er zijn heel wat dingen die je moet weten voor je een echte 'Facebooker' wordt. Wil je toch een profiel, dan zeg je dit best aan je ouders. Wees niet kwaad als ze zeggen dat het nog wat te vroeg is, maar neem samen eens een kijkje op de sociaalnetwerksite van Ketnet, minstens even leuk als Facebook! Ook keicool!! http://www.ketnet.be/over-deze-website/maak-snel-eenketprofiel-aan Je ouders kunnen je helpen je privacy te beschermen en kunnen uitleg geven over welke informatie of foto’s je beter niet op Facebook zet Voeg niet iedereen toe als vriend Plaats geen vieze foto’s en zeg geen lelijke dingen
Het is ook om jezelf te beschermen, want je moet soms al heel wat instellingen aanpassen als je niet wilt dat al je foto’s, filmpjes en statussen wereldwijd verspreid worden.
7
Klik niet zomaar op alle reclameboodschappen die verschijnen Mag het niet van je ouders? Vraag het later nog een keertje, wie weet mag het wel als je wat ouder bent.
Leer- en oefenbundel E-project voor het 6de leerjaar 2015-2016
Bekijk onderstaande logo’s.
Waarvoor worden deze sociale media gebruikt? 1. Informatie 2. Foto 3. Video 4. Muziek 5. Virtuele wereld 6. Blog 7. Sociaal contact met familie en (online) vrienden 8. Ondernemingen, professioneel profiel, curriculum vitae (business network) 9. Bellen en/of berichten versturen
8
Leer- en oefenbundel E-project voor het 6de leerjaar 2015-2016
Wat gebruik je waarvoor? Lees deze berichten. Welke sociale media kun je het beste gebruiken voor welk bericht?
Verbind het bericht met het juiste logo.
Hoe spreek je “ # ” uit? _____________________________ Waarvoor wordt dit symbool gebruikt? ___________________________________________________________________________ ___________________________________________________________________________
9
Leer- en oefenbundel E-project voor het 6de leerjaar 2015-2016
Sociale media gebruiken
Stel, je broer is 13 jaar, vanaf nu dus legaal oud genoeg om sociale media te gaan gebruiken. Er gaat een hele nieuwe wereld voor hem open! Probeer hem wegWIJS te maken in het gebruik ervan.
Hieronder staan 8 tips voor het gebruik van sociale media.
Lees aandachtig de tips en markeer de kernwoorden. Bespreek per 2, daarna klassikaal.
10
Leer- en oefenbundel E-project voor het 6de leerjaar 2015-2016
5
Strip: “De sinistere site” van Suske en Wiske
"Surf jij, net als Suske en Wiske, regelmatig op het internet? Uitstekend! Het internet is een bijzondere wereld waar je veel plezier kan beleven en veel kan leren. Alleen moet je er, net als op andere plaatsen, een beetje voorzichtig zijn." … Lees de strip.
In de titel van het boek staat het woord “sinistere”.
Zoek dit woord eens op in het woordenboek / op het internet en leg dan de titel van het verhaal uit: sinister = ___________________________________________________________ uitleg titel “De sinistere site”:
(antwoord niet: “de griezelige site”)
______________________________________________________________________________________________ ______________________________________________________________________________________________ ______________________________________________________________________________________________ ______________________________________________________________________________________________ Waarom koos de auteur geen eenvoudigere titel, zoals “De griezelige site”? ______________________________________________________________________________________________ ______________________________________________________________________________________________ ______________________________________________________________________________________________ ______________________________________________________________________________________________ Ook wel een stafrijm, letterrijm of ________________________________ genoemd.
Open een Internet browser (Chrome of Explorer of Firefox) Ga naar de website http://ictzwevegemjufine.weebly.com Ga naar 6de leerjaar » De sinistere site (Suske en Wiske): test bij de strip
Mijn punten: _____ / 10
11
Leer- en oefenbundel E-project voor het 6de leerjaar 2015-2016
6
Cyberpesten
Cyberpesten of pesten via het internet is een groeiend probleem.
Wat komt er in je op als je hoort over ‘cyberpesten’? ______________________________________________________________________________________________ ______________________________________________________________________________________________
Open een Internet browser (Chrome of Explorer of Firefox) Ga naar de website http://ictzwevegemjufine.weebly.com Ga naar 6de leerjaar » Filmpje “Cyberpesten: Er is een uitweg!” (2:24) Bron: http://www.veiligonline.be/node/19
Cyberpesten kan verschillende vormen aannemen.
Geef de voorbeelden vanuit het filmpje:
____________________________________
____________________________________
____________________________________
____________________________________
____________________________________
De top 5 van meest gebruikte manieren ziet eruit als volgt: 1. beledigingen of bedreigingen via internet 2. iemand misleiden door zich als iemand anders voor te doen en bijvoorbeeld bestellingen te doen op diens naam 3. roddels verspreiden via internet of gsm 4. in iemands inbox inbreken en het paswoord veranderen 5. opzettelijk een virus doorsturen
12
Leer- en oefenbundel E-project voor het 6de leerjaar 2015-2016
Er is een uitweg! Het is heel belangrijk om te weten hoe je cyberpesten kan voorkomen en bestrijden.
Lees de tips en vul aan:
Plaats de computer in een gemeenschappelijke ruimte, bv.___________________.
Een nieuwe nickname en een nieuw e-mailadres met een goed wachtwoord. Een goed wachtwoord is _______________________________________________ _______________________________. Gebruik best niet ____________________ __________________________________________________________________.
Negeer het pestgedrag zoveel mogelijk en stuur zelf geen haatberichtjes of haatmailtjes terug. Misschien houden de pestkoppen wel op als er geen reactie volgt op het pestgedrag.
Meld het pestgedrag aan _____________, ___________________, ____________.
Een anti-pestbeleid op school.
Maak gebruik van een _______________.
In ernstige gevallen kan de politie ingeschakeld worden (Federal Computer Crime Unit).
Meld het pestgedrag aan Child Focus.
4 basistips: Stop, Blokkeer, Meld en Praat
Awel http://www.awel.be Click Safe hulplijn van Childfocus http://www.childfocus.be/nl/hulp-nodig/hulplijn-voor-een-veilig-internet
13
Leer- en oefenbundel E-project voor het 6de leerjaar 2015-2016
Zet een kruisje onder het best passende antwoord.
14
Leer- en oefenbundel E-project voor het 6de leerjaar 2015-2016
EXTRA – IT’S UP TO YOU
In
deze
interactieve
film
wordt
het
hoofdpersonage geconfronteerd met een aantal pestsituaties.
Door
zelf
keuzes
van
het
hoofdpersonage te maken, ervaar je de gevolgen van jouw eigen acties en creëer je je eigen persoonlijk verhaal. Daarna kan je met je klasgenoten in discussie gaan en kan je van elkaar leren wat je rol als individu en als klas kan zijn in cyberpesten.
Open een Internet browser Ga naar de website http://ictzwevegemjufine.weebly.com Ga naar 6de leerjaar » Interactieve film “It’s up to you!” Bron: http://www.itsuptoyou.nu/
15
Leer- en oefenbundel E-project voor het 6de leerjaar 2015-2016
6
Film: “Vriendin”
DVD: “Vriendin” (45:00) Meer info: http://vriendin2011.wordpress.com Regie Steven Opsomer
« Binnen het thema Cyberpesten hebben we de kortfilm “Vriendin” (45 minuten) gemaakt met de leerlingen van het zesde leerjaar en de leerlingen van de Kangoeroeklas van de vrije basisschool Binnenhof te Menen. De leerlingen hebben het grootste deel van het verhaal geschreven, de dialogen geschreven, geacteerd en gefilmd. De film dient als uitgangspunt voor een project rond cyberpesten en online communicatie voor de leerlingen van de lagere school. Het uitwerken van een concreet project met werkbundel en handleiding voor de leerkracht is onze volgende stap. Ook werd reeds een hoge school aangesproken om een eindwerk te koppelen aan deze film. »
Wat vond je van de film? ______________________________________________________________________________________________ ______________________________________________________________________________________________ Beschrijf je gevoel na de film. ______________________________________________________________________________________________ ______________________________________________________________________________________________
16
Leer- en oefenbundel E-project voor het 6de leerjaar 2015-2016
E-mail met bijlage: Wie ben ik?
OPDRACHT Stel jezelf voor aan de hand van een ‘sprekende’ PowerPointvoorstelling. Maak hiervoor gebruik van het digitaal fototoestel, PowerPoint en een koptelefoon met micro. Verstuur daarna deze PPT als bijlage in een e-mail naar een leerling van de partnerklas.
Voorbereiding E-mail partnerklas: Naam van de leerling waarnaar je een e-mail verstuurt: Bereid je voorstelling in je kladschrift voor. Maak daarbij gebruik van korte zinnen en geef de zinnen een passende titel. Bijvoorbeeld: ‘Familie’ Ik woon in een huis met mijn mama, papa, broer en zus. Ik heb een jongere broer Lukas, hij is 7 jaar en een jongere zus Marie, zij is 4 jaar. Mijn broer doet soms een beetje vervelend, maar is anders wel lief. Mijn zus is nog heel klein en ik zorg goed voor haar. Mogelijke titels kunnen zijn: persoon, familie, wil ik graag worden later, uiterlijk, karakter, hobby’s, sport, huisdieren, enz.
Digitale foto Neem per 2 een digitale foto van elkaar. Deze foto wordt bewaard in een mapje op de computer. De juf/meester beslist of jullie de foto zelf op de computer mogen plaatsen of de juf/meester het doet.
PowerPoint 1. PowerPoint opstarten. Titel- en ondertitelkaders verwijderen. 2. Afbeelding van jezelf invoegen en deze afbeelding centreren in het midden van het blad. 3. Tekstballonnen + tekst (= titel: bijv. familie) invoegen. Elke tekstballon krijgt een andere opmaak (kleur, lettertype, lettergrootte, … wijzigen). 4. Bij elke tekstballon hoort een geluidsopname, waarbij je de voorbereide zinnen inspreekt. Voeg nu een geluidsbestand in door deze op te nemen. Sleep de geluidsopname naar de bijhorende tekstballon met titel. Maak daarbij gebruik van een koptelefoon met micro. 5. PowerPoint opslaan als… *.pps (= PowerPoint-voorstelling) onder de naam: “je eigen naam wie ben ik” op de computer in de map \Mijn documenten\ \eigen map\.
17
Leer- en oefenbundel E-project voor het 6de leerjaar 2015-2016
1.
AANMELDEN BIJ GMAIL
STAP 1 – NAAR DE WEBSITE VAN GMAIL SURFEN Open Google Chrome Typ in de adresbalk: www.gmail.com Klik op Inloggen
STAP 2 – INLOGGEN BIJ GMAIL Vul het e-mailadres in van de klas en het wachtwoord om in te loggen.
Klik daarna op Inloggen.
STAP 3 – OVERZICHT VAN HET VENSTER Klik op Opstellen om een nieuwe e-mail te maken.
Klik op Concepten om je niet-verstuurde e-mail af te werken en te verzenden.
18
Klik op het e-mailbericht om jouw e-mail te lezen.
Klik hier op het e-mailadres en op uitloggen om af te melden.
Leer- en oefenbundel E-project voor het 6de leerjaar 2015-2016
2.
E-MAIL OPSTELLEN
STAP 1 – NIEUW E-MAILBERICHT OPSTELLEN Klik in het menu aan de linkerkant op de rode knop Opstellen.
STAP 2 – GEGEVENS INVULLEN Typ bij Aan (Ontvangers) het e-mailadres van de partnerklas:
…@gmail.com Typ een passend onderwerp, gevolgd door jouw naam (van …) en de naam van de leerling naar wie je een e-mail schrijft (aan …).
jouw eigen naam
naam van je pennenvriend(in)
STAP 3 – E-MAILBERICHT TYPEN Typ in het tekstvak je bericht. Denk aan de #Afspraken (zie E-project 4de leerjaar): • aanspreking • hoofdletters • leestekens • spelling • deftige taal (geen GSM-taal) • groet
Je e-mail wordt automatisch opgeslagen en bewaard in de map Concepten.
19
Leer- en oefenbundel E-project voor het 6de leerjaar 2015-2016
3.
BIJLAGE TOEVOEGEN
Een bijlage van een e-mail is een apart bestand dat bij de e-mail wordt toegevoegd. Dit kan een document zijn, een afbeelding, een muziekbestand, … De bijlage (= in het Engels: attachment) wordt afgebeeld door een paperclip.
STAP 1 – BESTAND TOEVOEGEN Klik op de paperclip om een bijlage toe te voegen.
STAP 2 – BLADEREN OP DE COMPUTER ‘Blader’ op de computer naar de map waar het bestand zich bevindt. Klik op de map(pen) en klik op openen
20
Leer- en oefenbundel E-project voor het 6de leerjaar 2015-2016
STAP 3 – BESTAND OPENEN Klik op het document en klik daarna op Openen.
De bijlage ‘hangt’ nu vast aan je e-mailbericht.
STAP 4 – E-MAILBERICHT SLUITEN Klik op het kruisje om je e-mail te sluiten.
Je e-mail wordt automatisch opgeslagen en bewaard in de map Concepten. 21
Leer- en oefenbundel E-project voor het 6de leerjaar 2015-2016
4.
E-MAIL VERSTUREN
STAP 1 – E-MAILBERICHT OPENEN Klik op Concepten. Zoek jouw e-mail terug in de lijst. Klik op je e-mailbericht om te openen.
STAP 2 – E-MAILBERICHT VERZENDEN
Klik op Verzenden om je e-mailbericht te versturen naar je pennenvriend(in).
… en klaar!
Bron: http://www.ictheek.be/ictheek/emailproject/Stappenplan2012gmaill.pdf
22
Leer- en oefenbundel E-project voor het 6de leerjaar 2015-2016
23
Leer- en oefenbundel E-project voor het 6de leerjaar 2015-2016
Facultatief
Spel: online communicatie Spelreglement MATERIAAL (vragen aan de leerkracht)
Spelbord
Spelkaarten
Verbetersleutel
Dobbelsteen
Pionnen
VOOR HET SPELEN:
Speel het spel met 4 tot 6 spelers.
Zorg ervoor dat iedereen een pion heeft.
Leg de verschillende soorten kaarten aan de zijkant van het spelbord.
DOEL VAN HET SPEL: Het doel van het spel is om zo vlug mogelijk naar het rode vak te gaan. Wie daar het eerste aankomt is de winnaar van het spel en kent het meest over online communicatie.
TIJDENS HET SPELEN:
Kies een speler uit die mag beginnen.
Gooi met 1 dobbelsteen en ga het aantal ogen vooruit.
Als je op een lege smiley komt te staan, dan kijk je naar LEGE SMILEY’S. Het kan zijn dat er bij die smiley iets moet gebeuren.
Naast de lege smiley’s zijn er ook nog 3 andere soorten: Smiley’s met fototoestel = neem een fotovraag: bij dit soort vragen moet je alleen te weten komen wat de foto betekent. Smiley’s met een vraagteken = een vraag bij vragen: moet je eerst zelf het antwoord zeggen en achteraf bespreken binnen de groep. Smiley’s met 2 gezichten = een goed/fout stelling: ook bij stellingen geef je eerst zelf je mening, daarna de mening van de groep.
Bij de juist/fout stellingen en de fotovragen hoort een verbetersleutel. Antwoord je fout bij die vragen, dan sla je een beurt over.
24
Leer- en oefenbundel E-project voor het 6de leerjaar 2015-2016
LEGE SMILEY’S: 4 8
14 24
31
36
40
49
54
25
Ga door naar smiley 5. Je voegde net iemand toe die je niet kende. Dit is gevaarlijk! Sla 1 beurt over. Je blokkeerde iemand die je telkens lastig viel. Goed zo! Ga naar smiley 18. Je stelde jouw profiel in zodat enkel je vrienden die kunnen zien. Goed zo! Gooi nogmaals. Je hebt besloten om een grappige foto van je vriend/vriendin niet op Facebook te posten. Dit is het beste wat je kan doen. Ga 2 vakjes vooruit. Je roddelde over iemand van je klas tegen je vrienden op MSN. Niet goed bezig. Sla 1 beurt over. Iemand begon je gisteren uit te schelden op MSN. Je meldde dit aan je ouders. Goed gedaan! Ga naar vakje 45. Je vriendin heeft per ongeluk een stoot gedaan. Je trok er een foto van en zette die online zodat iedereen van de school het kon zien. Dit is pesten! Ga terug naar vakje 39. Je verdedigde een vriendin in een groepsgesprek. Goed zo! Ga naar vakje 59.
Leer- en oefenbundel E-project voor het 6de leerjaar 2015-2016