1
Pedagogisch boekje voor het 4de , 5de en 6de leerjaar
Kolen en het beroep van de mijnwerker
Voorbereiding van het bezoek Neem op een kaart de nuttige informaties om je bezoek naar de « Bois du Cazier » voor te bereiden Waar ligt “Bois du Cazier”? In welke streek ?………………………………….…………………..….. In welke provincie ?………………………………………..………..……. Bij welke grote stad?.……………………………………………… Plaats je school op de kaart Wat zegt de IGN kaart over de bestemming van de grond? ……………………………………………………………...……… ………………………………………………………………………
Omschrijf met je eigen woorden de volgende termen
Kolenmijn ………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………… kolen ………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………… Zoek vanaf het woordenboek de definities van dezelfde woorden . kolenmijn…………………………………………………………………………………………………… …………… ………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………… Kolen ………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………
2
Heb je, in je omgeving, mensen die in de kolenmijn hebben gewerkt? Kies er één en stel hem verschillende vragen. « Wat is uw nationaliteit?» ……………………………………………………… « In welke kolenmijn hebt u gewerkt? » ………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………… « Wanneer hebt u daar gewerkt? » …………………………………………………………………………. « Wanneer was de kolenmijn gesloten? » ……..………………………………………………………… «Wat was uw werk? » « Werkt u onder de grond of bovengronds ? » « Wat deed je? » ………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………… « Was het werk moeilijk? » ………………………………………………………………………………………….….. ……………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………… « Wat is je mooiste herinnering? » ……………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………… « Wat is je slechtste herinnering? » ……………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………… « Hebt u een ziekte in verband met de mijn? » Ja - nee « Hebt u een wonde tengevolge van een werkongeval? » Ja - nee « Is het zichtbaar? » Ja - nee « Wat is er gebeurd? » ……………….……………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………
3
Vind een andere vraag uit Vraag …..……………………………………………………………………………… Antwoord ..………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………
Als je niemand kent in je omgeving die in de kolenmijn heeft gewerkt, lees deze getuigenis en probeer de voorafgaande vragen te beantwoorden.
Bruno Valentini (80 jaar) werd na de oorlog vanuit Italië met vijftien landgenoten gekomen. Er was daar geen werk meer. Belgen hadden naar arbeiders gevraagd om in de kolenmijnen te komen werken. Ik was een jonge man van 26 jaar en beroepsmilitair. We werden naar Milaan gegaan voor een medisch onderzoek om te weten of we in een goede staat waren. We werden met de trein vertrokken. Ik werd in Luik per toeval gekomen. Ik had me in Vaux-sousChèvremont gevestigd om in de kolenmijn van Wérister te gaan werken. De eerste jaren stonden we in barakkenkampen. Het jonge meisje met wie ik in Italië omging is in België gekomen en daarna zijn we getrouwd. We hadden een huisje gevonden dat door de kolenmijn gegeven was. Als een meisje uit Italië kwam om ons terug te vinden dan gaf de kolenmijn ons een huisje. (De kolenmijn gaf een huisje voor de mijnwerkersfamilie tegen een voorkeurshuur.) In de mijn heb ik eerst de lorries gevuld. Daarna en gedurende 18 jaren heb ik de dienst met de paarden, de pony’s gedaan. Ik hield van het werk want paarden zijn slimme dieren. Het is prettig met mijnpaarden te kunnen. Ze waren zoals de
mensen. Tijdens hun hele leven moesten. ze in de ondergrond blijven². We gaven hen voedsel, we wasten hen. Ze sliepen op het stro. (…) Na de paarden, heb ik steeds in twee kolenmijnen gewerkt. Op dat moment verdiende ik goed mijn leven. Een mijnwerker die drie meters vooruit werkte is betaald voor zijn drie meters. Als hij er 10 deed, zoveel te beter voor hem. Als hij niets doet verdient hij niets. Hij komt terug naar huis zoals hij gekomen is. Ofwel moest er een probleem in de mijn gebeuren, een instorting bij voorbeeld dan kregen ze zeker en vast bedrag. Zoals alle mijnwerkers heb ik verschillende ongevallen gehad. Op een bepaalde dag, werd een grote steen op mijn benen en voeten gevallen. Wanneer er één gewond was, vertrok hij met de eerste lorrie die naar boven ging; tenminste als de lorrie niet vol was met kolen, aangezien kolen voor de mensen kwamen. Ik hield niet veel van dit werk gedurende de eerste maanden. Daarna begonnen we er aan te wennen. We werkten zelfs liever binnen dan buiten. Ik was toch tamelijk moe. Bronvermelding: REMITS, J., Des mines et des hommes au Pays de Liège, Liège, 2001, p.41-42.)
4
Rondleiding DE KOLEN In de pedagogische ruimte, gebruik je zinnen om de kolen te ontdekken en je kennis om op de volgende vragen te antwoorden. Beschrijf , met eenvoudige woorden, wat kolen zijn. ……………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………
A bâtir des maisons A cuisiner A produire de l’énergie A se chauffer
A fabriquer des jouets
A écrire
A cirer les chaussures
A se maquiller
Waarvoor dienen voornamelijk de kolen? Doorstreep de verkeerde beelden.
5
Date ? [début 20e siècle] Coll. Le Bois du Cazier
Wat zijn de 4 noodzakelijke voorwaarden om een kolenmijn op te richten? 1. …………………………………………. 2. ..…………………………….………….. 3. …………………………………………. 4. ………………………………………….
Date ? [début 20e siècle] © Nels Coll. Le Bois du Cazier
Waarom werden er in de XIX de eeuw zoveel fabrieken opgericht? Doorstreep de antwoorden die je verkeerd schijnen. Omdat er altijd zon was – Omdat er kolen waren.- Omdat er goud was. - Omdat er een waterweg ( de Samber ) in de buurt was. – Omdat er goede paarden konden gevonden worden. – Omdat er veel ruimte rond de fabrieken was. – omdat de tram gratis was.
6
Het beroep van de mijnwerkers. Luister goed naar de gids, antwoord op de vragen en doe de oefeningen op het einde van het bezoek. Vanaf de wet van 1914, is het kinderwerk verboden voor 14 jaar ( omdat de school verplicht is tot die leeftijd.) Uitzonderlijk, geven we jullie de toestemming om in de site te “werken”. Zodra de mijnwerker de poorten van de kolenmijn had voorbij getreden, was hij op zijn werkplaats. Leg met de gids het traject af dat hij dagelijks deed. Zet in de chronologi sche volgorde, de verschillen de etappes van een mijnwerker sdag. .
7
Tijdens of na het bezoek, zet de nummers van het voorwerp op het corresponderend gebouw. Op het beeld van de “Bois du Cazier” hier beneden.
1
3
2
tec gre ©I
4
6 7
5
9
10
8
8
In de ruimte 8 augustus 1956, leg de reconstructie af van de galerij. Schrijf wat je ondervonden hebt. ………………………………………………. …………………...………………………….. …………………...…………………………..
Schietmeester
ο bodem ο oppervlakte
Lampenisten Begin van het 20ste eeuw
Sorteersters Begin van het 20ste eeuw
ο bodem ο oppervlakte
© Désiré Deleuze
© BdC
1957
© BdC
© Désiré Deleuze
Luister naar de verschillende beroepen die in de kolenmijn bestonden. Spoor de beroepen op die onder de grond waren uitgeoefend en die op de tegels/ruiten. Kruis het juist antwoord.
ο bodem ο oppervlakte
steenkoolhouwer
Zagers Begin van het 20ste eeuw
ο bodem ο oppervlakte
ο bodem ο oppervlakte
© Désiré Deleuze
© BdC
1957
Kooilader 1957
ο bodem ο oppervlakte 9
Het gevaar van de kolenmijn
Dit moeilijk en gevaarlijk beroep, die niet meer in ons land bestaat, word nog in andere landen van de wereld uitgeoefend zoals in Polen, Oekraïne, de Verenigde Staten of China bijvoorbeeld. De kolenmijn overvloeit van gevaren: instortingen, ontploffingen door het mijngas, overstromingen maar ook ongevallen door het werk, onvoorzichtigheden of onhandigheden van de mijnwerkers. Ze zijn ook slachtoffers van de ongezondheid van het beroep die de oorsprong is van ziektes zoals silicose.
Het mijnwerk was moeilijk. Wat we van dit beroep hielden was de solidariteit. We hebben het nergens anders gevonden. Zelfs met onze eigen vrouw, hebben we deze solidariteit niet in de kolenmijn. Het is onmogelijk om het te kunnen. Je moet het beleven. De mijnwerker was een vrolijke man. Een keer dat hij boven kwam ging hij zich vermaken omdat de volgende dag, wanneer hij naar beneden moest terug zaken, hij wist het niet of hij terug omhoog kon komen. In de mijn, was de dood constant aanwezig. Dan, de rest van de tijd profiteerden ze van het leven. Getuigenis van Gerhard Bienerth (75 jaar) uittreksel van REMITS, J., “Des mines et des hommes au pays de Liège, Liège, 2001, blz. 34.
Help je met de beelden hieronder om de ramp van de Bois du Cazier te begrijpen en wat er gebeurd is te kunnen beschrijven.
© Tempora d’après le rapport d’enquête
…………………………………………………….……………………………………… …………………………………………………….……………………………………… …………………………………………………….……………………………………… …………………………………………………….……………………………………… …………………………………………………….……………………………………… …………………………………………………….………………………………………
10
HEDEN
TOEKOMST
slakkenbe ………………………………………. rgen
gebouwen ………………………………………. ………………………………
………………………………..
………………………………….
………………………………….
Na het bezoek, schrijf wat de Bois du Cazier in de verleden tijd was, wat hij vandaag is en verzin wat hij kan worden.
VERLEDEN
Uitbating in de klas
Maak de tijdlijn van de Bois du Cazier volledig.
2050
2002
1956 ramp
1822
11
Het ongeval van de Bois du Cazier heeft 262 slachtoffers gemaakt voortgekomende uit 12 verschillende landen: Italië(1), België ( 2), Polen (3), Griekenland (4), Duitsland (5), Hongarije (6), Algerije (7), Frankrijk (8), Engeland (9), Nederland (10), Rusland ( 11), Oekraïne (12). De gids zal je uitleggen waarom er zoveel slachtoffers en waarom er zoveel verschillende nationaliteiten waren. Begrijp je nu waarom er zoveel Italianen waren in sommige streken van België?
Plaats de nummers van de landen op de kaart hierboven.
© www.wikipedia.org
12
Je zal hieronder een plattelands landschap van de streek vinden. Verander dit plattelands in een industrieel landschap en teken een kolenmijn en woningen.
13
© Igr
etec
Noteer met een potlood het traject dat je met de gids gedaan hebt op de site. Wat zijn de gebouwen die je bezocht hebt?
Carnet conçu et réalisé par Christelle Dethy, Le Bois du Cazier et illustré par Jacques Raes, Ville de Charleroi. 14
