BIBLIOTHEEK CULTUURNETWERK NEDERLAND
Aanwinsten december 2010 De bibliotheek van Cultuurnetwerk Nederland heeft in december 138 nieuwe titels toegevoegd aan de collectie. Klik op een van de onderstaande categorieën voor een overzicht van nieuwe titels in die categorie: MUSEA BELEID ONDERWIJS KUNST EN CULTUUR KUNST- EN CULTUUREDUCATIE CULTUREEL ERFGOED BEELDEND MUZIEK FILM/MEDIA THEATER LITERATUUR OVERIG WEBSITES INSTELLINGENDOCUMENTATIE
1
AANWINSTEN CULTUURNETWERK NEDERLAND DECEMBER 2010
MUSEA An alliance of spirit : museum and school partnerships / K. Fortney (redacteur), B. Sheppard (redacteur), J. Hakala (auteur van voorwoord). - Washington, DC : AAM, 2010. - XII, 132 p. : fig., tab. - Met lit.opg., reg. en bijl. - ISBN 978-1-933253-16-9 This book brings together the latest thinking and instructive case studies on how museums and schools can better understand each other's goals as they work together to provide school children the most inspiring educational experience possible inside the museum. Includes practical advice for teachers and museum educators. 069 ALL Het effect van de complexiteit van vragen op de nieuwsgierigheid van kinderen tijdens buitenschoolse kunsteducatie / H. van Dokkum. - Utrecht : Universiteit Utrecht, 2010. - 22 p. : tab., ill. - Met bijl. en lit.opg. - Universiteit Utrecht, Master Onderwijskundig Ontwerp en Advisering. Dit onderzoek richt zich op de interactie tussen kinderen van 9, 10 en 11 jaar en een begeleider bij een tentoonstelling over beeldende kunst van museum Villa Zebra in Rotterdam. Het doel van dit onderzoek is om meer inzicht te krijgen over welke manier van interactie tussen begeleiders en kinderen de nieuwsgierigheid naar kunstwerken stimuleert. 069 DOK Jij & de Gouden Eeuw : lesbox / Rijksmuseum Amsterdam. Educatieve Dienst, Toneelmakerij. Amsterdam : Rijksmuseum [etc.], 2010. - 6 dl. (32, 15, 13, 13, 1, 1 p.) + cd-rom - Deze lesbox bevat: Inlogcode computergame 'Ranking de Class', script Hugo de Groot, script Rembrandt, script Michiel de Ruyter, cd-rom, button, checklist en docentenhandleiding. - De personageposter ontbreekt. Met het computerspel 'Ranking the Class' casten de leerlingen elkaar voor de juiste rol. Als Hugo de Groot, Michiel de Ruyter, Rembrandt of een van de andere 18 personages uit de 17de eeuw lezen zij een waargebeurd theaterscript. De scripts vormen de basis van een geschiedenisles, die tevens is voorzien van een docentenhandleiding en veel beeldmateriaal. In het museum gaan de leerlingen de uitdaging aan en testen hun kennis in een museummissie, waarbij ze oog in oog met de authentieke objecten komen te staan. Vervolgens kruipen de leerlingen in de huid van hun personage, en spelen ze het einde van de theaterscripts uit onder begeleiding van ervaren theaterdocenten. 069 JIJ [CR] 069 JIJ Museum revolutions : how museums change and are changed / S.J. Knell (redacteur), S. MacLeod (redacteur), S. Watson (redacteur). - Abingdon : Routledge, 2007. - 416 p. : fig., ill. - Met lit.opg. en reg. - ISBN 978-0-415444675 This book explores the ways in which museums are shaped and configured and how they themselves attempt to shape and change the world around them. The chapters reveal the means by which museums engage and in so doing change and are changed. The authors span over 200 years discussing national museums, ecomuseums, society museums, provincial galleries, colonial museums, the showman's museum, and science centres. Topics covered include: disciplinary practices, ethnic representation, postcolonial politics, economic aspiration, social reform, indigenous models, conceptions of history, urban regeneration, sustainability, sacred objects, a sense of place, globalization, identities, social responsibility, controversy, repatriation, human remains, drama, learning and education. 069 MUS Laat mij maar even : een onderzoek naar de implementatie van leerlinggericht werken in een museale context / M.E.C. van Niejenhuis. - [S.l.] : [s.n.], 2010. - 96 p. - Met lit.opg. - Masterscriptie Rijksuniversiteit Groningen, Opleiding Kunst, Cultuur en Media, Master Kunsteducatie.
2
AANWINSTEN CULTUURNETWERK NEDERLAND DECEMBER 2010
De zoektocht naar het meer gangbaar maken van leerlinggerichte benaderingen in museumeducatieve programmering heeft geleid tot de volgende probleemstelling: Op welke wijze worden, in het licht van actuele leertheorieën, leerlinggerichte benaderingen toegepast en worden zij benut in een museale context? Het onderzoek richt zich op de scholierendoelgroep van 10- tot 15jarigen. Digitale versie: http://irs.ub.rug.nl/dbi/4cb4103db364d 069 NIE Het museum als vrijwilligersorganisatie : handleiding en stappenplan voor het maken van vrijwilligersbeleid / M. Popovic, E. Boss, L. Tonckens, G. Haverkamp (redacteur). - Utrecht : Movisie, 2010. - 73 p. : fig., graf., tab. - Met lit.opg. en bijl. - ISBN 978-90-88690-48-8 Handleiding voor het opstellen van een vrijwilligersbeleidsplan. Het cultureel erfgoed in Nederland is vaak in handen van vrijwilligers. Vooral kleine musea zijn volledig of grotendeels afhankelijk van de inzet van vrijwillige medewerkers. Ook bij grote musea met veel betaalde medewerkers zijn vrijwilligers vaak onmisbaar. Kern van deze handleiding is een praktisch stappenplan, dat het museum handvatten biedt voor het maken van een eigen vrijwilligersbeleid. Digitale versie: www.movisie.nl//Publicaties//2010/130000/Museumpublicatieinteractief%5B1%5D.pdf 069 POP Marketing and gallery education / K. Raney (redacteur). - 2010. - ill. - Themanummer. (Engage; Nr. 26, Autumn 2-75 p.) This issue examines the current relationship between learning and marketing in gallery education. Some of the questions considered in this issue are: What are the implications of the 'experience economy' when applied to museums and galleries? Does gallery education need to be defended from market forces? How are education and marketing allied in different kind of institutions? How does the need to generate income affect education? Do education and marketing use different languages? The articles come together to explore the areas where marketing and learning conflict and where they coexist well. TIJDSCHRIFTEN Young children in museums : designing settings for meaningful experiences / C. Rossi-Linnemann. 2010. (Journal of education in museums; Nr. 31, 28-34 p.) This article describes what is needed to develop meaningful experiences for young children in museums. It presents six analysed settings: narrative roleplay spaces, themed investigation spaces, backpacks and family trails, storytelling, permanent exhibits in galleries and dressing-up activities. Each setting is exemplified with practical case-studies from among others the Victorian and Albert museum (Londen), Tate Modern (Londen) and Cité des Enfants (Paris). TIJDSCHRIFTEN
3
AANWINSTEN CULTUURNETWERK NEDERLAND DECEMBER 2010
BELEID Demografische kerncijfers per gemeente 2010 / CBS, Centraal Bureau voor de Statistiek. - Den Haag [etc.] : CBS, 2010. - tab. - Met bijl. - Voortzetting van: 'Bevolking der gemeenten van Nederland op 1 januari...'. - ISSN 1569-8033 [NA] 314 DEM Gids gemeentebesturen 2011 / VNG, Vereniging van Nederlandse Gemeenten. - Den Haag : SDU, 2010. - 888 p. : fig. - Met bijl. - ISBN 978-90-12-13472-9 In deze gids staan de gegevens van de leden van de Vereniging van Nederlandse Gemeenten (VNG). Namen en adressen van burgemeesters, wethouders, fractievoorzitters, raadsleden en hoofden van afdelingen, diensten en bedrijven. Met een overzicht van alle gewesten en samenwerkingsverbanden. [NA] 350 GID Waarom financiert de overheid de kunst? / H.O. van den Berg. - [S.l.] : VSCD, 2010. - [3 p.] Ingezonden column d.d. 3-11-2010 op de website van de AVRO, 'Kunst in de knel'. De laatste weken verschijnen er met enige regelmaat artikelen of interviews waarin stevige kritiek wordt geleverd op de overheidsfinanciering van kunst en cultuur en waar de aangekondigde bezuinigingen op de kunsten worden goedgepraat. Al deze commentaren doen alsof de overheid al een paar jaar bezig is geld weg te smijten. Van den Berg geeft in dit artikel een weerwoord, waarin duidelijk wordt om hoeveel het eigenlijk gaat en wat de overheid voor dat geld terug krijgt. Digitale versie: www.vscd.nl/cms_files/File/ingezonden_stuk_ho.pdf 351 BER Reactie op beleidsbrief [van H. Zijlstra] : 7 december 2010 / E.H. Swaab, K. Weeda. - Den Haag : Raad voor Cultuur, 2010. - 4 p. Reactie van de Raad voor Cultuur op de beleidsbrief van 6 december 2010 van de staatssecretaris van OCenW, Halbe Zijlstra. De Raad voor Cultuur uit hierin grote zorgen over de veelheid van maatregelen en het tempo waarin de bezuinigingen worden doorgezet in de cultuurbegroting van het Rijk. De uitgangspunten die staatssecretaris Zijlstra in zijn beleidsbrief noemt, kunnen volgens de Raad de komende jaren ernstige nadelige gevolgen voor het cultuurbeleid hebben. Digitale versie: www.cultuur.nl/files/reactie_op_beleidsbrief_definitief_(2)1.pdf 351 REA Trends in beeld 2010 : zicht op onderwijs, cultuur en wetenschap / Ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap. - Den Haag : Ministerie OCW, 2010. - 120 p. : fig., graf., ill, tab. - Met bijl. - ISBN 978-90-5910-608-6 'Trends in beeld' is een nieuwe publicatie van het ministerie van OCW, waarmee wordt beoogd een overzichtelijke indruk en uitleg te presenteren van de kwaliteit en prestaties van onderwijs- ,cultuuren wetenschapsstelsels in Nederland. In voorgaande jaren werden jaarlijks drie afzonderlijke boekjes opgesteld: 'Bestel in beeld' (met stelselindicatoren op het terrein van onderwijs, cultuur en wetenschap), 'Kennis in kaart' (met de stand van het hoger onderwijs) en de Nederlandse samenvatting van de OESO-publicatie 'Education at a Glance'. Behalve deze drie afzonderlijke boekjes werd in de begroting de afgelopen jaren als bijlage bij de beleidsagenda ook een overzicht met de belangrijkste indicatoren en kengetallen van het onderwijsstelsel opgenomen. Met de nieuwe publicatie zijn de drie boekjes en de bijlage van de beleidsagenda samengevoegd en houden zij afzonderlijk op te bestaan. Digitale versie: www.trendsinbeeld.minocw.nl/TrendsInBeeld.pdf 354 TRE
4
AANWINSTEN CULTUURNETWERK NEDERLAND DECEMBER 2010
Regeling van de Minister van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap van 1 december 2010, nr. PO/F&V/255544, houdende wijziging van de Regeling bekostiging personeel PO 2010-2011 en aanpassing bedragen leerlinggebonden budget VO 2010-2011 en de Regeling versterking cultuureducatie in het primair onderwijs 2008-2011 in verband met het wijzigen van het betaalritme in het schooljaar 2010-2011 / J.M. van Bijsterveldt-Vliegenthart ; OCW, Ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap. - 2010. - 1-2 p. - In: tijdschrift Staatscourant. Nr. 19830, 9 dec.) Digitale versie: https://zoek.officielebekendmakingen.nl/stcrt-201019830.html?zoekcriteria=%3fzkt%3dUitgebreid%26pst%3dStaatsblad%257CStaatscourant%257CTra ctatenblad%257CParlementaireDocumenten%26vrt%3dbetaalritme%26zkd%3dAlleenInDeTitel%26d pr%3dAlle%26spd%3d20101216%26epd%3d20101216%26sdt%3dDatumPublicatie%26ap%3d%26p nr%3d1%26rpp%3d10&resultIndex=0&sorttype=1&sortorder=4 TIJDSCHRIFTEN Regeling van de Staatssecretaris van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap van 26 oktober 2010, nr. WJZ/237280 (8298), houdende intrekking van de Subsidieregeling innovatie cultuuruitingen en de Subsidieregeling 'Digitaliseren met beleid', verlaging van het budget van de Tijdelijke regeling aanvulling eigen inkomsten cultuurinstellingen alsmede enkele wijzigingen van die laatste regeling en de Regeling op het specifiek cultuurbeleid / H. Zijlstra ; OCW, Ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap. - 2010. - 1-5 p. - In: tijdschrift Staatscourant. Nr. 17924, 16 nov. ) TIJDSCHRIFTEN Volkscultuur en cultuurbeleid : identiteit, legitimatie en participatie / K. Vuyk. - 2010. (Levend erfgoed; Vol. 7, nr. 2, 4-9 p.) Artikel geeft een korte samenvatting van de resultaten van een onderzoek uitgevoerd door de Universiteit Utrecht op verzoek van het Fonds voor Cultuurparticipatie over hoe het nieuwe beleidsveld volkscultuur is ontvangen in de nationale, regionale en lokale politiek, het veld en de pers. Verder bespreekt de auteur de resultaten waarbij de onderwerpen identiteit, legitimatie en participatie aandacht krijgen. TIJDSCHRIFTEN
5
AANWINSTEN CULTUURNETWERK NEDERLAND DECEMBER 2010
ONDERWIJS Brede scholen : stand van zaken in 9 stadsdelen / J.P. de Groot, R. Muijsers, J.H.G. van Leuken (projectleider), F. Studulski (medewerker) ; Rekenkamer Stadsdelen Amsterdam. - Amsterdam : Rekenkamer Stadsdelen Amsterdam, 2010. - 199 p. : fig., tab. - Met lit.opg. en bijl. - ISBN 978-9078166-60-3 De rekenkamer deed onderzoek naar de stand van zaken van de ontwikkeling van brede scholen in de (voormalige) stadsdelen, die tot juni 2010 bij de Rekenkamer Stadsdelen Amsterdam waren aangesloten. Hoeveel brede scholen zijn er? Wat zijn hun doelstellingen? Welke voorzieningen en activiteiten bieden ze? Wat zijn de resultaten? In dit rapport presenteert de rekenkamer de resultaten van dit onderzoek. Digitale versie: www.rekenkamer.amsterdam.nl/contentfiles/brede_scholen_rapport_tekst1.pdf 371 GRO Education at a glance 2010 : OECD indicators / OECD, Organisation for Economic Co-operation and Development. - Paris : OECD, 2010. - tab., fig. Indicators used give an up-to-date account of education systems around the world. They provide information on the output of educational institutions and the impact of learning, the policy instruments that shape educational outcomes and how education systems operate and evolve, and the human and financial resources invested in education. [NA] 370 EDU Hbo-almanak 2010/2011 : alle informatie over het hbo onder handbereik / Elsevier. - Amsterdam : Reed Business, 2010. - 296 p. : fig., tab. - Met reg. en adressenlijst. - ISBN 978-90-352-4464-1 Jaarlijks verschijnend overzicht van alle hogescholen in Nederland, met gegevens over de studentenaantallen in voltijd en deeltijd, de opleidingen, adressen, telefoon- en faxnummers, emailen internetadressen, leden van de colleges van bestuur, sectordirecteuren en opleidingscoördinatoren. Tevens wordt informatie gegeven over masteropleidingen. In een apart deel van de almanak is een uitgebreid overzicht opgenomen van niet door de overheid bekostigde hboinstellingen. Behalve informatie over de hogescholen, bevat deze editie kengetallen over het hoger beroepsonderwijs, adressen van universiteiten, ministeries en andere belangrijke instanties. [CR] 377 HBO [NA] 377 HBO Universiteitsalmanak 2010/2011 / VSNU, Vereniging van Samenwerkende Nederlandse Universiteiten(redacteur). - Amsterdam : Reed Business, 2010. - 199 p. : tab. + cd-rom (2008) ISBN 9789035244658 Informatie over universiteiten in Nederland. Bestaat uit zes delen: 1. Wetenschappelijk onderwijs in het algemeen; 2. Overzicht universiteiten; 3. VSNU Vereniging van Universiteiten; 4. Nederlandse raad voor training en opleiding; 5. Adressen (onder andere van hogescholen, ministeries en onderzoeksinstituten); 6. Publicaties voor het wetenschappelijk onderwijs. [CR] 378 UNI [NA] 378 UNI
6
AANWINSTEN CULTUURNETWERK NEDERLAND DECEMBER 2010
KUNST EN CULTUUR The InCreaSe guide : a manual about intercultural activity of older people / A. Ehlert (redacteur), A. Fricke (redacteur), M. Marley (redacteur). - Badajoz [etc.] : [s.n.], 2010. - 58 p. : ill., tab. - Met lit.opg. The idea to publish these guidelines on arts and creativity in later life has arisen from the experience of the Grundtvig learning partnership InCreaSe - Intercultural Creativity of Seniors - funded with support of the Lifelong Learning Programme of the European Commission from eight European countries between 2008 and 2010. The second chapter contains five good examples from different cities across Europe: 1. Increasing cultural participation of older people (Vienna); 2. Supporting social and cultural diversity in older age (Rotterdam); 3. Stimulating own artistic expression (Langenhagen); 4. Improving intergenerational dialogue (Brussels); 5. Encouraging volunteer engagement (Glasgow). Digitale versie: www.increase-project.eu/docs/The_InCreaSe_Guide.pdf 300 INC Kunst | mest voor organisaties / T. Bruining (redacteur), R. van Gerwen ... [et al.]. - [S.l.] : Stichting Vanwoodman, 2008. - 160 p. : ill. - Met lit.opg. - ISBN 978-90-808411-3-0 Verzamelde lezingen en essays uit de programmareeks Kennis en Kunst Vol. I-V. Het vermoeden dat kunst tot nieuwe mogelijkheden kan inspireren om de talenten van mensen in organisaties te ontplooien, was de aanleiding voor de Stichting Vanwoodman om ontmoetingen te arrangeren tussen kunst en de dagelijkse praktijk in organisaties, de advieswereld en de wetenschap. De zoektocht maakte duidelijk dat kunst een bijzondere leermeester kan zijn. 159 KUN Naar de basisinfrastructuur = jaarverslag 07/08 / Raad voor Cultuur. - Den Haag : Raad voor Cultuur, 2009. - 102 p. Dit is niet een jaarverslag in de gebruikelijke zin. Het bevat de noodzakelijke gegevens uit de verslagjaren maar daarnaast is een korte schets opgenomen van het ontstaan van de basisinfrastructuur en de perikelen die op het uitbrengen van het advies zijn gevolgd. Digitale versie: www.cultuur.nl/files/pdf/brochure%20web%20(2).pdf [NA] 351 NAA Kulturkompetenz 50+ : Praxiswissen für die Kulturarbeit mit Älteren / K. de Groote (redacteur), A. Fricke (redacteur). - München : Kopaed, 2010. - 156 p. : ill. - Met lit.opg. en bijl. - ISBN 978-386736-319-8 (Kulturelle Bildung; 19) Dieses Handbuch zeigt Wege, wie Kulturpraxis mit Älteren gelingen kann. Es gibt Tipps und Tricks an die Hand, um kreative Potenziale auch im Alter weiter zu fördern. Im Vordergrund stehen die Besonderheiten der Kulturarbeit mit Älteren. Es wird ein Überblick zu Interessen und Ansprüchen der heterogenen Zielgruppe, zu Lernvoraussetzungen, Motiven und Barrieren zur Kulturteilhabe gegeben. Auf Grundlage der langjährigen Erfahrungen des Instituts für Bildung und Kultur im Themenfeld werden Aspekte der Angebotsgestaltung beschrieben, um ein Kulturangebot an den Bedürfnissen und Lebensstilen der Teilnehmenden auszurichten. Im zweiten Teil kommen Fachleute aus der Kulturpraxis zu Wort und stellen ihre pädagogische Arbeit mit Älteren in einzelnen Kunstsparten und mit besonderen Zielgruppen vor. 700 KUL
7
AANWINSTEN CULTUURNETWERK NEDERLAND DECEMBER 2010
Het publiek van Stormish / L. Ranshuysen. - Rotterdam : Letty Ranshuysen, 2010. - 31 p. : tab. - Met lit.opg. en bijl. Het multidisciplinair theatergezelschap ISH heeft onder leiding van artistiek leider en choreograaf Marco Gerris zijn eigen identiteit ontwikkeld, met als resultaat professionele dynamische voorstellingen, waarin humor en show belangrijke elementen vormen. Met de productie StormISH 'who the f*** ISHakespeare' ging ISH in 2010 een nieuwe artistieke uitdaging aan. Voor het eerst werd een klassiek stuk bewerkt. Hiermee werd straatcultuur samengebracht met traditionele theatervormen. Om na te gaan wat voor publiek er op deze nieuwe voorstelling afkomt en hoe het deze voorstelling ervaart is een enquête uitgevoerd. De uitkomsten daarvan bieden ondersteuning aan de marketing van de volgende grote zaalproducties van ISH. Digitale versie: www.lettyranshuysen.nl/pdf/2010_ISH.pdf 700 RAN Handboek sponsoring en fondsenwerving voor non-profit organisaties / H. van der Westen. - Zutphen : Walburg, 2010. - 317 p. : fig., tab. - Met lit.opg. - ISBN 978-90-5730-697-6 Concrete, stap-voor-stap handleiding om meer te halen uit sponsoring en fondsenwerving. Dit boek geeft praktische handreikingen om sponsors of een grote groep vaste donateurs te werven. Maar ook: hoe vind en werf je grote giften of nalatenschappen van vermogende particulieren, hoe formuleer je fondsaanvragen, hoe organiseer je succesvolle evenementen? 700 WES Kunst en religie / A. Twaalfhoven (hoofdredacteur), Th. Adams ... [et al.]. - 2010. - Met lit.opg. Themanummer. (Boekman; Vol. 22, nr. 85, winter 2-90 p.) Kunst en religie zijn met elkaar in concurrentie. In beide werelden gaat de aandacht uit naar existentiële vragen. Maar in een kerk, moskee of synagoge is het antwoord meestal anders dan in een kunsttempel. Kan zingeving de brug zijn tussen kunst en religie? Met bijdragen van: Thije Adams, Lucas Catherine, Paul van der Velde, Pieter Hoexum, Alena Alexandrova, Inge van der Vlies, Franca Treur, Mirjam Shatanawi, Pablo Cabenda en Anja Geldermans. Interviews met theologe Hetty Zock, rapper Fresku, filmer Babeth Van Loo, architect Marlies Rohmer en theatermaker Lieke Benders. TIJDSCHRIFTEN Samenwerking & concurrentie : thema / V. Jobse ... [et al.]. - 2010. (MMNieuws; Nr. 5, 2-29 p.) Cultuurclustering, ofwel het fysiek samenbrengen van culturele functies in elkaars nabijheid, is een belangrijke trend geweest de afgelopen jaren. In deze tijd, waarin het kabinet-Rutte ruim 200 miljoen euro wil bezuinigen op kunst en cultuur, is het belangrijk voor zowel de cultuursector als de creatieve industrie om na te denken over creativiteit en de wil om tot innovatieve oplossingen te komen. In dit themanummer staan een aantal suggesties voor mogelijke samenwerkingsvormen, naast interviews met instellingen, bedrijven, steden en regio's die meer gaan samenwerken om beter te kunnen concurreren. TIJDSCHRIFTEN Tilburg: culturele dwars-doorsnee / A. van Voorthuijsen. - 2010. (Binnenlands bestuur; Vol. 31, nr. 49, 8-11 p.) Zonder Sint Jan of Rijksmuseum is het lastig om een aantrekkelijke stad te zijn. Zonder bedrijven en de Bijenkorf ook. In deze reportage staat Tilburg centraal, een stad met een 'onduidelijk profiel' (weinig monumenten en ook geen Bijenkorf), maar juist het (nog) bloeiend aanbod van kunst en cultuur is van groot belang voor de aantrekkingskracht van de stad. TIJDSCHRIFTEN
8
AANWINSTEN CULTUURNETWERK NEDERLAND DECEMBER 2010
Van kunst word je beter : conferentie Kunstfactor / K. de Vos. - 2010. ((p)art; Nr. 4, 26-27 p.) Op 30 september 2010 organiseerde Kunstfactor, het sectorinstituut voor amateurkunst, de conferentie 'Beter van Kunst' over de invloed van kunst op mens en samenleving. De conferentie bood een aantal argumenten en voorbeelden die het belang van kunstbeoefening illustreren. Een kort verslag. TIJDSCHRIFTEN
9
AANWINSTEN CULTUURNETWERK NEDERLAND DECEMBER 2010
KUNST- EN CULTUUREDUCATIE Community art : artistieke verbeeldingskracht als antwoord op maatschappelijke vraagstukken : verslag cursus 2010 / Y. Drissen, E. Rozenboom. - Arnhem : Edu-Art, 2010. KCG. - 51 p. : ill., tab., fig. - Met bijl. en lit.opg. EDU-ART en KCG hebben in Gelderland de cursus 'Community Art' opgezet. In dit verslag wordt beschreven op welke wijze de cursus is opgezet, wat het effect is bij de deelnemers en tot welke resultaten de cursus heeft geleid. De cursus is een begin om in Gelderland een start te maken met het invullen van de verbreding en vermaatschappelijking van kunst- en cultuureducatie op kwalitatieve wijze. Digitale versie: www.edu-art.eu/uploads/Verslag_cursus_community_art_2010.pdf 301 DRI Provinciale instellingen en cultuureducatie : achtergronden, literatuur en websites / P. Hagenaars, V. Meewis ; Cultuurnetwerk Nederland. Bureau Informatie & Documentatie. - Utrecht : Cultuurnetwerk Nederland, 2010. - 43 p. (Zicht op ...; 2010/3) Welke functies, rollen, taken en werkvelden hebben de provinciale ondersteuningsinstellingen voor cultuurparticipatie en -educatie? Dit is op verzoek van de Raad van Twaalf - het samenwerkingsverband van deze (16) instellingen - geïnventariseerd door Cultuurnetwerk Nederland. In deze Zicht op… vatten Piet Hagenaars en Vera Meewis de resultaten uit het onderzoeksrapport samen. Na het artikel volgt een selectie van publicaties van en over ondersteunende instellingen voor cultuurparticipatie- en educatie uit de bibliotheek van Cultuurnetwerk Nederland. De publicatie eindigt met een overzicht met relevante websites. 009 HAG Nooit werkloos / S. Jacobus (eindredacteur), S. van den Berg (redacteur). - [S.l.] : Het Instituut, 2011. - 56 p. - In opdr. van de vakgroep Fine Art van ArtEZ. In deze publicatie wordt onderzocht welke bijdrage het kunstonderwijs levert aan een breed cultureel fundament van de samenleving: gebleken is dat in de opleiding bijzondere kwaliteiten worden ontwikkeld die niet alleen gebruikt worden bij het beeldend proces, maar die inzetbaar zijn in een andere beroepspraktijk. In het artikel 'Mindmapping' wordt verslag gedaan van een rondetafelgespek met vijf kunstenaars en een psychiater over dit onderwerp. In een serie interviews komen oudstudenten aan het woord om over hun beroepspraktijk te vertellen. Bas Heijne gaat in op de positie van kunst en kunstenaars in onze samenleving. Digitale versie: www.hetinstituut.org/images/ids/124/Nooit%20Werkloos.pdf 377 NOO CKV Gids : het hulpmiddel voor de vaksectie CKV / G. Schapers, M. van de Wetering. - Barneveld : Insite Media, 2010. - 45 p. : ill. - ISSN 1879-4017 Praktische en informatieve uitgave voor betrokkenen bij het CKV-onderwijs in het voortgezet onderwijs. In deze gids is (op basis van advertenties) een voorselectie gemaakt van wat er aan hulpmiddelen, methodes en andere informatie beschikbaar is op het gebied van cultuureducatie in het voortgezet onderwijs. De CKV-gids verschijnt één keer per jaar. Alle praktische informatie uit de gids is ook te vinden op de bijbehorende website. Een kleine greep uit de bijdragen: 'De cultuurkaart wordt afgeschaft', column van een docent vakdidactiek over de afschaffing van de cultuurkaart; 'In het theater komen alle kunsten samen', over de positie van cultuureducatie in het voortgezet onderwijs; 'Google als nachtmerrie en EHBFO voor CK', over de voor- en nadelen van Google voor zowel de leerling als de leraar; 'Culturele infrastructuur', over wat voor werk Edu-ART verricht. Website: www.ckvgids.nl 701 CKV
10
AANWINSTEN CULTUURNETWERK NEDERLAND DECEMBER 2010
Cultuurdeelname en CKV : studies naar effecten van kunsteducatie op de cultuurdeelname van leerlingen tijdens en na het voortgezet onderwijs = Cultural participation and CKV : studies on effects of arts education on students' cultural participation during and after secondary education / M-L. Damen. - [S.l.] : ICS, 2010. - 177 p. : fig., graf., tab. - Met lit.opg. en bijl. - Met samenv. in het Engels. - Proefschrift Universiteit Utrecht. - ISBN 978-90-393-54476 Proefschrift over de effecten van CKV op cultuurdeelname van leerlingen tijdens en na het voortgezet onderwijs. In vier empirische studies en een literatuurstudie onderzoekt Damen de ontstaansgeschiedenis en kenmerken van het vak CKV en de effecten ervan op de cultuurdeelname. CKV is met haar nadruk op de individuele keuze en het zelfstandig cultureel bezoek van de leerlingen exemplarisch voor de leerlinggerichte onderwijsaanpak in het Studiehuis. Uit Damens onderzoek blijkt dat de houding van leerlingen tegenover kunst niet verandert onder invloed van CKV. Ook concludeert zij dat leerlinggericht onderwijs geen significante andere werking heeft dan een leerstofgerichte aanpak. Tevens blijkt dat CKV de cultuurdeelname en houding tegenover kunst van leerlingen tot zes jaar na afsluiten van het vak niet blijvend verandert. 701 DAM Dichtbij & kleurrijk : een overzicht van het cultuurprogramma / S. Arts ... [et al.] ; Kunst Centraal. Bunnik : Kunst Centraal, 2010. - 88 p. : ill. - Met bijl. Op initiatief van Kunst Centraal, de provinciale stichting voor kunst- en cultuureducatie, startte in 10 van de 28 gemeenten in de provincie Utrecht in 2006 een Cultuurprogramma in en met het primair onderwijs. In het schooljaar 2010-2011 participeren 263 scholen in 20 gemeenten. Deze publicatie schetst in woord en beeld hoe het concept de afgelopen vijf jaar in praktijk is gebracht en door inbreng van vele partijen gaandeweg een vaste plek heeft verworven in gemeenten en op scholen. De publicatie geeft inzicht in de gemaakte keuzes en gehanteerde overwegingen en kan een inspiratiebron zijn voor anderen in het onderwijs- en culturele veld. 701 DIC Doorlopende leerlijn kunst en cultuur : overzicht van kanskaarten podiumkunsten en beeldende kunst & vormgeving / SLO. - Enschede : SLO, 2010. - [2 p.] Dit kunstdossier is onderdeel van de publicaties 'Kunstkansen voor vmbo' en 'Kanskaarten voor kunst (havo-vwo)' en geeft de leerling een beeld van de eigen ontwikkeling. Daarnaast biedt het dossier de docent de mogelijkheid om ontwikkelingen van leerlingen te volgen en hier samen op terug te kijken. 701 DOO Cross-curricular teaching and learning in the secondary school : the arts : drama, visual art, music and design / M. Fautley, J. Savage. - New York, NY : Routledge, 2010. - X, 182 p. : fig., ill. - Met lit.opg. en reg. - ISBN 978-0-415-55045-1 This book argues for the development of a new, skilful pedagogy which embeds an authentic, crosscurricular approach to teaching and learning in the work of the individual teacher. Teachers are empowered to think about creative pedagogies, and pupils are able to engage in deep learning as a result. Contents: 1. Introduction: the context for cross-curricular teaching and learning chapter; 2. Artistic principles and purposes for cross-curricular teaching and learning chapter; 3. The pedagogy and practice of cross-curricular teaching and learning within and beyond the arts chapter; 4. The language of cross-curricular teaching and learning in the arts chapter; 5. The cross-curricular potential of technology within the arts chapter; 6. Artistic approaches to assessment chapter; 7. Looking forwards. 701 FAU Cultuurcoach : schakel tussen school en culturele instelling / D. Monsma, H. Muiderman. - Rotterdam : De Cultuurformatie, 2010. - 54 p. : fig. - Met lit.opg. - In opdr. van de Cultuurformatie.
11
AANWINSTEN CULTUURNETWERK NEDERLAND DECEMBER 2010
In 2008 is de functie 'cultuurcoach' in het leven geroepen. Een cultuurcoach vormt de schakel tussen een culturele instelling en een school. Dit onderzoek schetst een tussenstand over de inhoud en vormgeving van de invulling van de functie van cultuurcoach op weg naar de einddatum van de invoeringsperiode (2012). Centrale vragen in dit onderzoek zijn: 1. In welke mate is de doelstelling voor 2012 uit het document 'Impuls bredeschool, sport cultuur' gerealiseerd per 1 juli 2010?; 2. Welke invulling geven cultuurcoaches aan hun functie?; 3. Op welke manier bevorderen de cultuurcoaches de belangstelling voor kunsten cultuur en actieve kunstbeoefening bij de jeugd tot 18 jaar in het regulier onderwijs?; 4. Welke initiatieven kunnen profiel en rol van de cultuurcoach versterken?; 5. Welke overwegingen zijn van belang voor een structurele landelijke ondersteuning voor de cultuurcoach na 2011? Digitale versie: www.dirkmonsma.nl/dirkmonsma/files/c9/855_cultuurcoach_def.pdf 701 MON Revisions : readings in Canadian art teacher education / R.L. Irwin (redacteur), K. Grauer (redacteur), M.J. Emme (redacteur). - 3rd ed. - Thunder Bay : CSEA, 2007. - 269 p. : ill. - ISBN 9780-9738340-1-7 This book deals with new directions, issues and influences in Canadian art teacher education. It will appeal to secondary art educators as well as others teaching at other levels and in other venues where contemporary and/or interdisciplinary content is being addressed. The first section shows the basis of art education and the shift from a technique and studio driven domain to conceptions of pedagogical content knowledge, critiques of postmodernism, art criticism, aesthetics, visual culture and media education. The second section examines primarily social issues such as social responsibility, gender, indegenous education, and censorship and how these effect curriculum in schools and the larger worlds of museums and public art. The final section looks at how our knowledge of students influences the teaching of art. 701 REV 2009-2010 in cijfers / C. van Renswoude (redacteur). - 2010. (Cultuurkaart magazine; Vol. 4, nr. 2, dec. 10-11 p.) Cijfers van het gebruik van de Cultuurkaart over het schooljaar 2009-2010. Onderzocht werd hoeveel beschikbaar was per schoolniveau en per provincie, de toename in bestedingspercentage ten opzichte van het jaar 2007/2008 en 2008/2009, de verdeling van besteding over de sectoren en hoeveel per provincie uitgegeven werd door scholen en hoeveel door culturele instellingen geïnd werd. TIJDSCHRIFTEN 25 jaar Hofplein Rotterdam / A. Geldermans. - 2010. (Bulletin Cultuur & School; Vol. 13, nr. 65, dec. 28-31 p.) Afgelopen november vierde Hofplein Rotterdam zijn 25-jarig bestaan. In die tijd groeide Hofplein Rotterdam uit van een kleine organisatie tot een theaterschool met 13 locaties, 4000 leerlingen en havo-, vwo-, mbo- en hbo-theateropleidingen. Een portret van deze succesvolle vrijetijdsopleiding. Digitale versie: http://redactie.kennisnet.nl/attachments/2289802/Bulletin65_cultuurproject.pdf TIJDSCHRIFTEN Are we asking the wrong questions in arts-based research? / D. O'Donoghue. - 2009. - Met lit.opg. (Studies in art education; Vol. 50, nr. 4, Summer 352-368 p.) Arts-based researchers distinguish themselves from other qualitative researchers on the grounds that they use artistic processes and practices in their inquiries and in the communication of their research outcomes. Like artists, they operate out of a particular community of practice, with its own distinctive history of emergence, set of responsibilities, and criteria for evaluation. Given the epistemological roots of arts-based research, it is argued in this article that arts-based researchers cannot ignore the processes and practices of artists as they continue to develop and theorize a counter-hegemonic
12
AANWINSTEN CULTUURNETWERK NEDERLAND DECEMBER 2010
research discourse and practice to the logical rational scientific one so embedded in educational inquiry. Attending critically to artists' practices, as this article demonstrates, raises many and difficult questions about doing research in, with, and through the arts. Given that arts-based research is a long-term project, these questions need to be addressed for what they might mean for the practice of arts-based research. TIJDSCHRIFTEN Art teachers as leaders of authentic art integration / C. Smilan, K. Miraglia, Marzilla. - 2009. - fig. Met lit.opg. (Art education; Vol. 62, nr. 6, Nov. 39-45 p.) In a recent poll by Americans fot the Arts, 89% of the parents supported art in their child's curriculum. Here's a look at how art teachers can be advocates for shaping school-wide curricula that is modeled on Authetic Art Integration. TIJDSCHRIFTEN Bunkers pimpen samen met een kunstenaar / M. Berendse. - 2010. (Bulletin Cultuur & School; Vol. 13, nr. 65, dec. 22-24 p.) In het project 'Zichtbaar Schuilen' gaan kunstenaars aan de slag om samen met leerlingen van groep 3 tot en met 6 bunkers (groepsschuilplaatsen uit de oorlog) te pimpen. Het uitgangspunt van het project is het op een ludieke manier zichtbaar maken van objecten met een historische betekenis in het landschap. Dankzij de combinatie van erfgoed en beeldende kunst zien leerlingen en omwonenden de betonnen kolossen ineens weer staan. Digitale versie: http://redactie.kennisnet.nl/attachments/2289782/Bulletin65_project.pdf TIJDSCHRIFTEN CPE kan kunstvakken redden : Meander College zoekt passend alternatief / A. Dam. - 2010. (Kunstzone; Vol. 9, nr. 12, dec. 15-17 p.) In dit artikel pleit Albert Dam, docent muziek op het Meander College te Zwolle, voor handhaving van de kunstvakken oude stijl en stelt tevens de waarde van het Centraal Praktijkexamen aan de orde. Om het een en ander inzichtelijk te maken geeft de auteur eerst een overzicht van de recente geschiedenis van de kunstvakken op het Meander College. Het artikel is met name gericht aan de Verkenningscommissie Kunstvakken, die door het ministerie van OCW in het leven is geroepen om een duidelijke keuze te maken tussen kunstvakken oude en nieuwe stijl in het voortgezet onderwijs. TIJDSCHRIFTEN Creatief partnerschap: intensief, maar inspirerend én stimulerend / A. Twaalfhoven. - 2010. (Bulletin Cultuur & School; Vol. 13, nr. 65, dec. 16-21 p.) Creatief partnerschap tussen scholen en culturele instellingen moet de kwaliteit van cultuuronderwijs verhogen. Maar in de praktijk is het soms een huwelijk vol hobbels. Wie heeft het voor het zeggen: de kunstenaar of de leerkracht? Wat maakt zo'n partnerschap inspirerend voor beide partijen? En hoe brengt deze samenwerkingsvorm het niveau van het totale onderwijs omhoog? Toch is er genoeg reden om er moeite voor te doen, want volgens Paul Collard, directeur van de Britse organisatie Creativity Culture and Education, blijken scholen die structureel aan cultuur en creatieve vakken doen, hun leerlingen beter voor te bereiden op de eisen die de arbeidsmarkt later aan hen stelt. Digitale versie: http://redactie.kennisnet.nl/attachments/2289778/Bulletin65_cover.pdf TIJDSCHRIFTEN
13
AANWINSTEN CULTUURNETWERK NEDERLAND DECEMBER 2010
Cultuureducatie en religie: verrijking of beperking? / A. Geldermans. - 2010. (Boekman; Vol. 22, nr. 85, winter 78-81 p.) Religie is een inspiratiebron voor cultuureducatie op scholen, maar leidt ook tot (zelf)censuur. Hoe gaat het onderwijs op religieuze grondslag om met dat spanningsveld? Een rondje langs scholen waar men blijft zoeken naar mogelijkheden binnen de grenzen. TIJDSCHRIFTEN Cultuurkaart in de lift / CJP, Cultureel Jongeren Paspoort. - 2010. (Cultuurkaart magazine; Vol. 4, nr. 1, okt. p. 9) Net als in 2009 onderzocht CJP in 2010 het gebruik en de beoordeling van de Cultuurkaart. Uit het onderzoek blijkt dat leerlingen, docenten en culturele instellingen positief zijn over de Cultuurkaart, steeds bekender worden met het systeem en de kaart steeds vaker gebruiken. TIJDSCHRIFTEN De cultuurkaart in de praktijk / CJP, Cultureel Jongeren Paspoort. - 2010. (Cultuurkaart magazine; Vol. 4, nr. 1, okt. 6-8 p.) De cultuurkaart bestaat twee jaar. Een korte inventarisatie van knelpunten en problemen. Twee cultuurcoördinatoren, Sietse Hoogeboom en Mimi Pattinama, vertellen over hun ervaringen met het systeem. Projectleider Cultuurkaart Jennet Sintenie verheldert nog een aantal onduidelijkheden. TIJDSCHRIFTEN Het domino-effect van bezuinigingen op cultuur(onderwijs) / J-P. Maaijwee. - 2010. (Bulletin Cultuur & School; Vol. 13, nr. 65, dec. 34-35 p.) Het nieuwe kabinet heeft zich voorgenomen om flink te bezuinigen. Ook provincies en gemeenten moeten snijden in hun begrotingen. In dit artikel komen drie deskundigen aan het word wat volgens hen de gevolgen hiervan zijn voor cultuuronderwijs. De geïnterviewden zijn: Jan Brands, directeur van De Kunstconnectie, Gabriël Maassen, leraar basisonderwijs, Walter Groenen, directeur van CJP. TIJDSCHRIFTEN 'Alles wat uit handen wordt genomen is verloren competentie' : inclusieve kunst in de praktijk / J. Vorstenbosch. - 2010. ((p)art; Nr. 4, 8-11 p.) Het tweede deel van het project 'Kunst Inclusief' werd op 14 oktober 2010 op de Hogeschool Utrecht afgesloten met een studiedag. Deze dag bracht organisatoren, onderzoekers, studenten, deelnemers, kunstbegeleiders en -docenten van zorgateliers en kunstcentra samen rond het thema kunst en participatie van mensen met een beperking. Op de studiedag werden in presentaties, workshops en een slotdialoog de resultaten besproken van het tweede deel van het project Kunst Inclusief, een initiatief van Special Arts, de Hogeschool Utrecht en de Hogeschool Arnhem Nijmegen. Het eerste deel, afgerond in 2009, bestond uit een onderzoek naar de kunstparticipatie van mensen met een verstandelijke en/of psychische beperking. Het tweede deel van Kunst Inclusief kreeg een meer praktische insteek. Thema's als samenwerking tussen zorgateliers en kunstcentra, een goede mix tussen instructief en actief leren, weghalen van drempels en opengooien van deuren passeerden de revue. TIJDSCHRIFTEN Beoordelen van beeldend werk / I. de Groot. - 2010. - Met lit.opg. (Praxisbulletin; Vol. 28, nr. 4, dec. 22-26 p.) Vervolg op het artikel 'Tot verbeelding verleiden' (zie Praxisbulletin 28(2010)3(nov.18-21 p.). Bij het beoordelen van werkstukken (kunstportfolio's) grijpt ook dit keer de auteur weer terug op de kerndoelen aan de hand van een voorbeeldles over Sinterklaas. Hij beschrijft hierin hoe kinderen hun gevoel, ervaringen en denken zichtbaar kunnen maken met beeldelementen en vaardigheden als
14
AANWINSTEN CULTUURNETWERK NEDERLAND DECEMBER 2010
middel (kerndoel 54), hoe kinderen leren te reflecteren op eigen werk en dat van anderen (kerndoel 55) en hoe ze kennis over en waardering krijgen voor aspecten van cultureel erfgoed (kerndoel 56). TIJDSCHRIFTEN De kansen van de maatschappelijke stage / M. Severijnen. - 2010. (Bulletin Cultuur & School; Vol. 13, nr. 65, dec. 9-11 p.) Vanaf het schooljaar 2011-2012 moeten alle leerlingen in het voortgezet onderwijs een maatschappelijke stage lopen. Eerder zette de culturele erfgoedsector zich al in om stageplekken te creëren. Nu zijn ook de koepels van de podiumkunstinstellingen hiermee aan de slag gegaan. Verschillende scholen en podiumkunstinstellingen doen er al aan. Zij geven tips over hoe een stage succesvol kan worden. Digitale versie: http://redactie.kennisnet.nl/attachments/2289770/Bulletin65_stages.pdf TIJDSCHRIFTEN Kunst helpt scholieren leerstijl te vinden : Amadeus Lyceum, Vleuten / T. Groenewegen. - 2010. (Didaktief; Vol. 40, nr. 10, dec. 38-39 p.) Nauwe relaties met culturele instellingen zijn van groot belang om het cultuurprofiel van het Amadeus Lyceum in Vleuten te realiseren. Het Amadeus Lyceum begon in 2004 met cultuurgebaseerd onderwijs. Kunst en cultuur worden gebruikt om het onderwijs te versterken. Het schoolteam ontwikkelt een cultuurcurriculum met vakoverstijgende modules over alle leerjaren heen. TIJDSCHRIFTEN Playing, creativity, possibility / O. Gude. - 2010. - Met lit.opg. (Art education; Vol. 63, nr. 2, Mar. 31-37 p.) Can creativity be cultivated and enhanced in meaningful art education curricula adaptable to todays environment of structured testing and assessment? Digitale versie: http://naea.digication.com/readfile.digi?localfile=d%2Fb%2F1%2FMdb15158bd3a77ecd53bf4ca0c66c eabe&filename=ArtEd_March_Gude_Playing+PUBLISHED.pdf TIJDSCHRIFTEN Podcasting possibilities for art education / M.L. Buffington. - 2010. - Met lit.opg. (Art education; Vol. 63, nr. 1, Mar. 11-16 p.) Preservice art educators create podcasts to bring museum amd classroom projects to life via Web 2.0. TIJDSCHRIFTEN Portret Lyceum Schöndeln: 'Cultuur hoeft niet leuk te zijn' / B. Ros. - 2010. (Bulletin Cultuur & School; Vol. 13, nr. 65, dec. 12-15 p.) Portret van Lyceum Schöndeln in Roermond. Het lyceum profileert zich met cultuur en exact, sinds 2009 is de school erkend als Technasium en als Cultuurprofielschool. Een aantal voorbeelden van hoe cultuur en techniek op deze school hand in hand gaan. Digitale versie: http://redactie.kennisnet.nl/attachments/2289774/Bulletin65_schoolportret.pdf TIJDSCHRIFTEN Preparing art teachers to teach in a new digital landscape / C. Roland. - 2010. - Met lit.opg. (Art education; Vol. 63, nr. 1, Jan. 17-24 p.) More than a research/study tool, the Web is providing students with the means to create, edit, produce, distribute, and comment on their own and others' original artistic content. How will art educators help students navigate and succeed in this new learning environment? TIJDSCHRIFTEN
15
AANWINSTEN CULTUURNETWERK NEDERLAND DECEMBER 2010
Reconceptualizing the role of creativity in art education theory and practice / E. Zimmerman. - 2009. - Met lit.opg. (Studies in art education; Vol. 50, nr. 4, Summer 382-399 p.) Reconceptualizing contemporary notions about creativity in visual arts education should be an important issue in art education today. Currently, creativity may not be a primary focus at National Art Education Association conferences or in its publications. There are recent indications that art education is a site where creativity can be developed and nurtured for all students with emphasis on both individual processes and cultural practices. It is advocated that through critical analysis of concepts related to art education and creativity that research and practice can be developed to cultivate creative education for all art students. Topics discussed in this article, related to reconsidering creativity, include the history of creativity in art education, definitions of creativity, assessment of creative processes, dispositional factors and creative individuals, cultural variability and creativity, and educational interventions that promote student creativity. TIJDSCHRIFTEN Rethinking creativity: a definition to support contemporary practice / K. Freedman. - 2010. - ill. - Met lit.opg. (Art education; Vol. 63, nr. 2, Mar. 8-15 p.) Conceptions of student creativity have shifted historically as ideas about art and education have changed. The ways people think about art, including those related to creative practice, require continual reconsideration in times of change. Art educators have begun reconsidering a range of art concepts and principles to better support contemporary art education. The idea of creativity also needs to be reconsidered for this time. In this article, the author briefly illustrates the complexity of the challenge to creativity that has been a part of the critique of modernism by providing a few examples. The author stresses that a contemporary reconsideration of creativity must take into account the contexts and purposes of its process and outcomes. As a result, creativity should be thought of as including the following: creativity (1) involves critical reflection, (2) is based on interest, (3) is a learning process, (4) is functional, (5) is a social activity, (6) depends on reproduction, and (7) is a form of leadership. The author discusses each of these characteristics. TIJDSCHRIFTEN Samenwerken / C. van Renswoude (redacteur). - 2010. (Cultuurkaart magazine; Vol. 4, nr. 2, dec. 12-13 p.) Sinds de komst van de Cultuurkaart moeten scholen en culturele instellingen meer dan ooit met elkaar samenwerken. In dit artikel wordt getoond hoe instellingen, scholen en leerlingen met elkaar in contact komen en hoe dit kan leiden tot interessante resultaten. TIJDSCHRIFTEN Seven principles for visual culture education / P. Duncum. - 2010. (Art education; Vol. 63, nr. 1, Jan. 6-10 p.) The formal elements and principles of art are well known to art educators. Sometimes there are said to be seven of each (Gude, 2004). They were devised as pedagogic tools at the beginning of the 20th century and were used to help understand the modernist, abstract, and non-representational painting of that time. They continue to inform art education, often being used to organize K-12 curriculum. More recently, Gude (2004) has offered reconceptualized principles specifically designed to help consider today's postmodern fine art that often involves computers, collages, and installations. For example, she suggests hybridization, layering, and appropriation. In contrast to Gude's suggestions, the author proposes seven principles for examining various forms of imagery, whether they are drawn
16
AANWINSTEN CULTUURNETWERK NEDERLAND DECEMBER 2010
from fine art or popular culture, [whether they are] vernacular or indigenous, past or present. These principles are: (1) power; (2) ideology; (3) representation; (4) seduction; (5) gaze; (6) intertextuality; and (7) multimodality. TIJDSCHRIFTEN Teaching 21st-century art education in a virtual age: art café @ second life / L.L. Lu. - 2010. - Met lit.opg. (Art education; Vol. 63, nr. 6, Nov. 19-24 p.) The author shares her research and examples of the value and uses of building 3d (threedimensional) virtual learning environments to enrich creative learning approaches for college students. TIJDSCHRIFTEN Thinking outside and on the box: creativity and inquiry in art practice / J. Marshall. - 2010. - fig. Met lit.opg. (Art education; Vol. 63, nr. 2, Mar. 16-23 p.) Many art educators believe that creativity is fundamental to artistic practice and, therefore, the art classroom is one of the best places for its cultivation. Indeed, there is a renewed and growing interest in creativity in art education today (Zimmerman, 2009). Learning that takes place in art practice also is receiving significant attention. The concurrent emphases on creativity and learning in art education challenge teachers to foster the two together. TIJDSCHRIFTEN Tijd voor initiatief / C. van Renswoude (redacteur). - 2010. (Cultuurkaart magazine; Vol. 4, nr. 2, dec. 6-9 p.) Er verandert veel binnen de culturele sector en het cultuuronderwijs. Veel veranderingen hebben te maken met de aangekondigde bezuinigingen terwijl andere samenhangen met algemene maatschappelijke trends. CJP sprak met drie experts over de huidige ontwikkelingen en de manieren waar CJP hierop in kan springen. De geïnterviewden zijn: Wietske Mous, adviseur bij Diversion, André Platteel, marketing strateeg en Carolien van den Akker, adviseur bij LAgroup. TIJDSCHRIFTEN Volitional aesthetics: a philosophy for the use of visual culture in art education / M.C. Carter. - 2008. - fig. - Met lit.opg. (Studies in art education; Vol. 49, nr. 2, Winter 87-102 p.) This article is a philosophical argument that seeks to contribute to the field of art education by contributing toward and justifying a different aesthetic philosophy to support the use of visual culture in art education. Using the theoretical changes in art history and cultural theory as a backdrop, an aesthetic theory is constructed and labeled 'volitional aesthetics'. First, it refocuses on the role of aesthetic experience and an integrated view of culture and society that situates art and the art world within culture - not as a hierarchy of cultural forms. Second, it sees people as actively participating in the creation of culture through dialog and creative choice. It will provide a new philosophical foundation for a curriculum that maintains the disciplinary structure of Discipline-Based Art Education (DBAE), but broadens the category of instructional images/artifacts beyond that of fine art, to include the category of images referred to as 'visual culture'. This contribution to theory will re-establish and reconceive the role of aesthetic experience, not only in human creativity, but also as it relates to ethics and morality. TIJDSCHRIFTEN
17
AANWINSTEN CULTUURNETWERK NEDERLAND DECEMBER 2010
W. Reid Hastie: a visionary research in art education / D.J. Davis, S.S. Madeja. - 2009. - Met lit.opg. (Studies in art education; Vol. 50, nr. 4, Summer 314-322 p.) W. Reid Hastie, the fifth president (1957-1959) of the National Art Education Association, promoted the need for a scholarly venue devoted entirely to issues and research in art education and a place where related research results could be presented on a regular basis to the field of art education, as well as the larger field of education. His vision led to the initiation of Studies in Art Education, a journal of issues and research in art education. The first issue was published in the Fall of 1959. Hastie's vision, practice, and support of research are examined within the context of the history of research in art education and the rapidly changing world of higher education following World War II. TIJDSCHRIFTEN 'Weg met de verstrooiing, leve de verdieping' / A. Lubbers. - 2010. (Bulletin Cultuur & School; Vol. 13, nr. 65, dec. 5-8 p.) Interview met Dirk Monsma en Hans Muiderman, beide ex-directeur van een kunst(educatie)instelling. Zij zijn eensgezind in hun voornemen om de kwaliteit van cultuuronderwijs te stimuleren. Digitale versie: http://redactie.kennisnet.nl/attachments/2289761/Bulletin65_interview.pdf TIJDSCHRIFTEN
18
AANWINSTEN CULTUURNETWERK NEDERLAND DECEMBER 2010
CULTUREEL ERFGOED De erfgoedsector onder de loep: een inventarisatie van zijn maatschappelijke relevantie / M. Bolink. [S.l.] : [s.n.], 2010. - 83 + 81 p. : tab. - Met lit.opg. en bijl. Doel van dit onderzoek was inzicht krijgen in de interpretatie en de rol van maatschappelijke relevantie in de erfgoedsector. Door middel van een inventarisatie van de argumenten van erfgoeddeskundigen en subsidiegevers wordt de maatschappelijke relevantie van erfgoed onderbouwd en wordt kennis genomen van de huidige stand van zaken omtrent het begrip. Hiertoe dienen de volgende deelvragen: Welke betekenissen zijn er denkbaar van het begrip 'maatschappelijke relevantie' waar het de cultuursector betreft? Wat verklaart de actualiteit van het begrip? Welke maatschappelijke ontwikkelingen hebben plaatsgevonden in de relatie tussen cultuur en maatschappij? Welke argumenten worden gebruikt om de maatschappelijke relevantie van erfgoed te onderbouwen? In hoeverre is er in de erfgoedsector een bewustwording te constateren? Wat is er nodig om de maatschappelijke relevantie van erfgoed voor het voetlicht te brengen? Digitale versie: www.erfgoednederland.nl/upload/documenten/onderzoek-marloes-bolinkmaatschappelijke-relevantie-2010.pdf 725 BOL Veranderende vrijetijdsbesteding en cultuurhistorisch erfgoed : museum Slot Loevestein, veranderende representaties van het verleden, 1985-2007 / I. Diependaal-Meijer. - [S.l.] : [s.n.], 2008. - 83 p. In deze scriptie wordt onderzocht hoe cultuurhistorisch erfgoed is gepositioneerd op de markt van vrijetijdsbesteding. Daarbij in het bijzonder op één speciaal cultuurhistorisch monument, het Museum Slot Loevestein te Poederoijen. De onderzoeksvraag van deze scriptie is: Op welke manier hebben de veranderingen in de vrijetijdssector gedurende de periode 1985 - 2007 invloed gehad op het beleid en de visie waarmee en de wijze waarop het cultuurhistorische erfgoed van Museum Slot Loevestein wordt gepresenteerd? Lukt het cultuurhistorische instellingen om hun positie binnen de uitbreidende markt van vrijetijdsbesteding te behouden en zien ze mogelijkheden om meer bezoekers te trekken? Hoe houdt Slot Loevestein zijn bezoekers geboeid met dezelfde historische thematiek en wat is daarvoor nodig? Digitale versie: http://dspace.ou.nl/bitstream/1820/1816/1/CWIreneDiependaal-Meyeraug2008deelI.pdf 725 DIE Digitaal erfgoed voor het onderwijs / S. Niekel. - Purmerend : [s.n.], 2010. - 80 p. : ill. - Met lit.opg. en bijl. - Afstudeerscriptie Rienwardt Academie, bachelor Cultureel Erfgoed. Deze scriptie biedt handvatten voor erfgoedinstellingen om in de vorming van hun (educatie) beleid en (digitaal) aanbod beter bij het onderwijs aan te sluiten. De centrale vraag van dit onderzoek luidt: Op welke manier kan de digitale collectie van erfgoedinstellingen toegankelijk gemaakt worden voor het primair en voortgezet onderwijs, welke contextualisering is hier voor nodig, en op welke manier kunnen nieuwe media hiertoe als middel dienen? Digitale versie: www.slideshare.net/Erfgoed/digitaal-erfgoed-voor-het-onderwijs-5964225 725 NIE Maatschappelijke stages in de erfgoedsector : symposium 8 november 2010 Noord-Hollands Archief Haarlem / J. Snoijink ; Cultureel Erfgoed Noord HollandErfgoed Nederland. - Amsterdam [etc.] : Erfgoed Nederland [etc.], 2010. - 21 p. - Met lijst van deelnemers. Verslag van het symposium 'Maatschappelijke stages in de erfgoedsector' op 8 november 2010 in het Noord-Hollands Archief in Haarlem. Op het programma stond: een introductie over het project 'Over de vloer. Jong talent in het erfgoed' van Erfgoed Nederland; de presentatie van de website over maatschappelijke stages in de erfgoedsector; de presentatie van een pilot van 'Over de vloer' en de
19
AANWINSTEN CULTUURNETWERK NEDERLAND DECEMBER 2010
resultaten van onderzoeksbureau Qrius van een onderzoek onder jongeren over erfgoed en maatschappelijke stages; een introductie over de maatschappelijke stage in het algemeen door Dorien Broekhoven, accountmanager maatschappelijke stage Noord-Holland en stad Utrecht; een presentatie door Cultureel Erfgoed Noord-Holland over de resultaten van de pilot 'Maatschappelijke Stages in de Erfgoedsector' en verschillende workshops van instellingen en organisaties die ervaring met de maatschappelijke stage hebben. Digitale versie: www.erfgoednederland.nl/upload/zustersite/10599/media/mas-in-de-erfgoedsectornh-08-11-10.pdf 725 SNO De verandering van Overijssel : De jaren '50 tot nu : erfgoededucatieproject : een handreiking voor onderwijs en erfgoedinstellingen / KCO, Kunst & Cultuur Overijssel. - Zwolle : KCO, [2010]. - 105 p. : ill. - Met lit.opg. en bijl. Lesmap met voorbeeldlessen die dienen ter inspiratie voor het onderwijs en erfgoedinstellingen. Het erfgoededucatieproject 'De Verandering van Overijssel' toont de veranderingen in de samenleving in Overijssel sinds de jaren vijftig. Docenten, erfgoedinstellingen en basisschoolleerlingen worden meegenomen langs de drie thema's 'Omgaan met de buitenwereld', 'De wereld verandert' en 'Middelen van bestaan'. Op deze manier passeren de belangrijkste veranderingen de revue. Het project is geschikt voor groep 5 en 6 en voor groep 7 en 8. Digitale versie: www.deveranderingvanoverijssel.nl 725 VER Cultureel erfgoed: waardevol of waardeloos? : een empirisch onderzoek onder jongeren uit Amsterdam Nieuw-West naar de waardering voor en het begrip van cultureel erfgoed in hun omgeving / W.V. de Vries. - [S.l.] : [s.n.], 2010. - 97 p. : ill., tab. - Met lit.opg. en bijl. Masterscriptie Rijksuniversiteit Groningen, Opleiding Kunsten, Cultuur en Media, Master Kunsteducatie. In dit empirische onderzoek is gekeken of jongeren uit Amsterdam Nieuw-West waardering voor en begrip van het cultureel erfgoed in hun omgeving hebben. Cultureel erfgoed is hierbij onderverdeeld in monumenten, cultuurlandschap en archeologie. Aan dit onderzoek hebben in totaal 175 jongeren deelgenomen van autochtone, Marokkaanse, Turkse, Surinaamse/Antilliaanse/Arubaanse en overige afkomst. De jongeren zaten tijdens de afname van het onderzoek in klas 2 of 3 van het vmbo-b&k, vmbo-t, havo en vwo van de scholen Comenius Lyceum, Hervormd Lyceum Westen en Westburg College. Onder de jongeren is getoetst of de variabelen geslacht, etniciteit, opleidingsniveau, school en klas invloed hebben op de waardering en het begrip van cultureel erfgoed. In een vragenlijst is, door middel van 28 afbeeldingen, aan de jongeren gevraagd welk cultureel erfgoed volgens hen het meest waardevol is. Het begrip van cultureel erfgoed is getoetst door na te gaan of jongeren bekend zijn met de begrippen monument, cultuurlandschap, archeologie, erfgoed en cultureel erfgoed. Digitale versie: http://irs.ub.rug.nl/dbi/4ba9cc8be3369 725 VRI Verbinding, bevordering en behoud : servicepunt Gelderse volkscultuur / J. Janssen. - 2010. (Levend erfgoed; Vol. 7, nr. 2, 10-13 p.) Volkscultuurbeleid op provinciaal niveau is een betrekkelijk nieuw fenomeen. Met steun van het landelijke Fonds voor Cultuurparticipatie kon in Gelderland een Servicepunt Gelderse Volkscultuur worden ingesteld. Een consulent volkscultuur werd aangesteld. Wat zijn de taken en de uitdagingen van een consulent volkscultuur? TIJDSCHRIFTEN
20
AANWINSTEN CULTUURNETWERK NEDERLAND DECEMBER 2010
BEELDEND Tim en de sterrennacht : over een jongetje, zijn kat en Vincent van Gogh / C. de Bie. - Amsterdam : Van Gogh Museum, 2010. - Ongepag. - ISBN 978-90-63141127 Prentenboek over het jongetje Tim dat zijn kat midden in de nacht achterna gaat. Onder een sterrenhemel ontmoeten zij de schilder Vincent van Gogh, die bezig is met het schilderij 'De sterrennacht'. Geschikt voor kinderen van 2-6 jaar. Achterin staan illustraties van enkele werken van Van Gogh met begeleidende tekst. 730 BIE Eerste hulp bij sculptuur / R. Hulshoff Pol, M. Staffhorst. - Amsterdam : Stedelijk Museum, 2010. 127 p. : ill. - Met lit.opg. en websites. Deze publicatie helpt kinderen bij het gericht kijken naar ruimtelijke kunstwerken. In de publicatie zijn belangrijke sculpturen opgenomen uit de collectie van het Stedelijk Museum. Notitieblokje voor het voorgezet onderwijs met vragen, opdrachten en informatie over sculptuur. Met dit boekje kijken leerlingen intensief naar één bepaald werk, individueel of in een klein groepje. 730 HUL Goddelijke kunst / A. Ullmann (hoofdredacteur), Chr. Nobial (hoofdredacteur), M. Goes (hoofdredacteur). - 2010. - Themanummer. (Dada; Nr. 70, 4-49 p.) Het thema van dit nummer is goddelijke kunst. Kunstwerken uit de 5 grote wereldgodsdiensten boeddhisme, christendom, hindoeïsme, islam en jodendom - passeren de revue. TIJDSCHRIFTEN Wat van ver komt... : studiemiddag VWO-thema CSE beeldende vakken 2011 / R. Wolthaus. - 2010. (Kunstzone; Vol. 9, nr. 12, dec. 32-33 p.) Op 13 oktober 2010 woonden in Utrecht (Hogeschool voor de Kunsten) 62 docenten beeldend een studiemiddag bij over het centraal schriftelijk examenthema VWO beeldende vakken van 2011. Een verslag. TIJDSCHRIFTEN
21
AANWINSTEN CULTUURNETWERK NEDERLAND DECEMBER 2010
MUZIEK Achter de muziek aan : muzikaal erfgoed in Vlaanderen en Nederland / M. Beirens (redacteur), E. Kempers (redacteur), H. Moyson (redacteur). - Leuven [etc.] : Acco, 2010. - 425 p. : fig., ill. - Met lit.opg., begrippenlijst en websites. - ISBN 978-90-334-8247-2 In deze publicatie worden de voornaamste visies op muzikaal erfgoed en het muzikaal erfgoedbeleid in Vlaanderen en Nederland gebundeld. Maar wat wordt verstaan onder 'muzikaal erfgoed' en wat maakt het zo bijzonder? Welke organisaties zijn betrokken bij de zorg voor dit erfgoed? Waarom bewaren we het en hoe pakken we dat aan? En hoe kunnen we het muzikaal erfgoed 'teruggeven' aan de samenleving? In deze publicatie geven diverse auteurs een antwoord op deze vragen. Het bevat een overzicht van de verschillende actuele visies op muzikaal erfgoed en de overeenkomsten en verschillen tussen Vlaanderen en Nederland in de zorg voor dat erfgoed worden besproken. Bovendien bundelt het boek de basisprincipes van de disciplines die het fundament vormen voor een duurzame omgang met muzikaal erfgoed: de archivistiek, museologie, bibliotheekwetenschappen en musicologie. Tegelijk werpt het boek ook een blik op de toekomst. 780 ACH Muziek maakt de mens : een onderzoek naar de samenhang tussen muziek en identiteit / J. Arts. [S.l.] : [s.n.], 2010. - 42 p. - Met lit.opg. en bijl. - Bachelorscriptie Universiteit van Amsterdam, Faculteit der Maatschappij- en Gedragswetenschappen, Afdeling Sociologie en Antropologie. Onderzoek met als centrale vraagstelling hoe muziek en identiteit zich tot elkaar verhouden. Het gaat hierbij om het luisteren en niet het maken van muziek. De volgende subvragen zijn hierbij geformuleerd: Hoe delen mensen muziek in? Hoe delen mensen groepen luisteraars in en wat doen zij met deze indeling? Wanneer ontstaat een bepaalde muzieksmaak? Welke factoren zijn daarbij van invloed? Stabiliseert de muzieksmaak naarmate de leeftijd toeneemt? Op welke manier en in welke mate investeren mensen in muziek? Welke functies kan muziek hebben? Hoe worden identiteiten actief geconstrueerd door middel van muziek? Hoe gebruiken mensen muziek om hun identiteit weer te geven? Hoe ervaren mensen hun eigen identiteit? Digitale versie; http://dare.uva.nl/document/187331 780 ART MERYC 2009 4th Conference of the European Network of Music Educators and Researchers of Young Children : abstracts, 22nd - 25th July 2009, Bologna, Italy / A.R. Addessi (redacteur), L. Ferrari (redacteur), S. Young (redacteur). - Bologna : Università di Bologna, 2009. - 113 p. - Met reg. I.s.m. ISME. - ISBN 978-88-904360-1 Book of abstracts of the 4th MERYC Conference hosted by the Faculty of Education, Alma Mater Studiorum-University of Bologna. The focus of MERYC 2009 was interdisciplinary discussion and dissemination of new, unpublished research relating to the field of music and childhood (0-8 years), in education (school and extracurricular contexts) and everyday life, both in theoretical research and innovative approaches to practice. The main aim of MERYC is to improve European research and practice with young children and music. Digitale versie: www.meryc2009.scform.unibo.it/MERYC2009.Abstracts.pdf 780 MER Doelgroepsegmentatie jazzmuziek in Nederland : samenvatting / E. Meijjer, E. Waning, N. Hers. Rotterdam : Elsbeth Meijjer Cultuuronderzoeken, 2008. - 23 p. : graf., ill., tab. - In opdr. van Bureau Promotie Podiumkunsten, Buma Cultuur en Muziek Centrum Nederland. Beschrijving van zes doelgroepsegmenten voor jazzmuziek in Nederland. Onderzocht zijn o.a.: lifestyleprofielen, gedrag, behoeften en waardering van luisteraars van jazzmuziek en bezoekers van live jazzconcerten. Ook is het imago van jazzmuziek bekeken.
22
AANWINSTEN CULTUURNETWERK NEDERLAND DECEMBER 2010
Digitale versie: www.muziekcentrumnederland.nl/fileadmin/Muziekinstituut/Jazz/Downloads/EMC_Samenvatting_Doel groepsegmentatie_Jazzmuziek_in_Nederland_130409.pdf 785 MEI Klassieke muziek tijdens de adolescentie : een onderzoek naar de mogelijke relatie tussen de ontwikkelingsfase en het beeld dat havoleerlingen uit de onderbouw van klassieke muziek hebben / J. de Nooij. - [S.l.] : [s.n.], 2010. - 86 p. : fig., graf., tab. - Met lit.opg. en bijl. - Masterscriptie Rijksuniversiteit Groningen, Opleiding Kunsten, Cultuur en Media, Master Kunsteducatie. Onderzoek naar het beeld dat middelbare scholieren (havoleerlingen uit de onderbouw) hebben van klassieke muziek en tevens naar de vraag of er een relatie bestaat tussen dat beeld en de ontwikkelingsfase waarin de scholieren zich bevinden. Vragen die hierbij aan de orde komen zijn: 1. Hoe werkt het proces van beeldvorming? 2. Wat zijn de belangrijkste kenmerken van de ontwikkelingsfase waarin de havoleerlingen uit de onderbouw zich bevinden? 3. Wat is het beeld dat havoleerlingen uit de onderbouw van klassieke muziek hebben? 4. Hoe zijn de kenmerken van de ontwikkelingsfase terug te vinden in het beeld dat deze leerlingen van klassieke muziek hebben? Digitale versie: http://irs.ub.rug.nl/dbi/4c8f8d2daac42 785 NOO Concertzaal Tilburg op zoek naar de juiste toonhoogte : een kwalitatief onderzoek naar de perceptie en beleving van klassieke concerten onder de (potentiële) bezoeker / B. Vanderbecken. - [S.l.] : [s.n.], 2004. - 119 p. : fig., ill. - Met lit.opg., begrippenlijst en bijl. - Afstudeeronderzoek NHTV Internationale Hogeschool Breda, Opleiding Vrijetijdsmanagement. Doel van dit onderzoek is inzicht te verkrijgen in de achterliggende factoren die invloed hebben op het concertbezoekgedrag van klassieke- muziekluisteraars en huidige concertgangers, ten einde concrete aanbevelingen te kunnen doen aan het management van Theaters Tilburg om de belevingswaarde van een klassiek concert in de Concertzaal onder het (potentiële) publiek te optimaliseren. Digitale versie: http://brochures.nhtv.nl/scriptiebank/documenten/concertzaal%20tilburg%20op%20zoek%20naar% 20de%20juiste%20toonhoogte-bvanderbecken.pdf 785 VAN Music, noise exclusion, and learning disabilities / B. Chandrasekaran, N. Kraus. - 2010. - Met lit.opg. (In: tijdschrift Music perception. Vol. 27, nr. 4, 297-306 p.) Children with language-based learning disorders show impaired processing of speech in challenging listening environments, suggesting a noise-exclusion deficit. Recent studies have demonstrated that musical expertise induces neuroplastic changes throughout the nervous system, including sharpening of early sensory processing, improved linguistic ability, working memory, and source segregationskills known to be crucial for speech in noise perception. Here the authors argue for the usefulness of music as an auditory training approach to improve speech perception in noise in individuals with broad noise-exclusion deficits. Digitale versie: http://media.eurekalert.org/aaasnewsroom/2010/FIL_000000000116/Chandrasekaran_and_Kraus_M usic_Perception.pdf DIGITALE BESTANDEN De bezuinigingsronde van Nederland / H. Stap. - 2010. (Muziekwereld; Vol. 91, nr. 4, p 22-25 p.) In sommige gemeenten leiden de bezuinigingen tot liquidatie van muziekscholen. Vooral de instellingen met een zogenaamde B3-status of eigen risicodragerschap voor de WW worden hiermee getroffen. Ook CAOKE-instellingen komen onder druk van de gemeentelijke bezuinigingen te staan.
23
AANWINSTEN CULTUURNETWERK NEDERLAND DECEMBER 2010
Een aantal gemeenten past het bedrijfsconcept van adviesbureau BMC toe, waarbij de werknemers zich ontwikkelen tot kunsteducatieondernemers. Voorbeelden van instellingen die met bezuinigingen te maken hadden zijn: Capelse Muziekschool en Centrum voor de Kunsten A7 in Heerenveen. Vervolgens wordt de stand van zaken geschetst in de gemeenten Leeuwarden, Den Haag, Amstelveen, Berkelland, Epe, Geleen/Sittard, Hengelo en Arnhem. TIJDSCHRIFTEN 'Can't we just change the words?' : the role of authenticity in culturally informed music education / L. Huisman Koops. - 2010. - Met lit.opg. (Music educators journal; Vol. 97, nr. 1, Sept. 23-28 p.) How can students experience music in an authentic manner? In this article are some approaches to authenticity in music education. TIJDSCHRIFTEN El Sistema is nog maar het begin, zegt de maestro / José Antonio Abreu, E. Wouters (interviewer). 2010. (Kaap kunst; Vol. 2, nr. 11, dec. 10-12 p.) Interview met José Antonio Abreu oprichter van het project 'El Sistema'. Het project begon 35 jaar geleden en voorziet kinderen uit de armste buurten van Venezuela van gratis muzieklessen. Het succes van het programma vindt navolging in circa veertig landen. TIJDSCHRIFTEN Gehrels Muziekmanifestatie : muziekeducatie in de eenentwintigste eeuw / O. de Kort. - 2010. (Kunstzone; Vol. 9, nr. 12, dec. p. 19) Op 2 oktober 2010 vierde de Gehrels Vereniging haar 65-jarig bestaan met een Muziekmanifestatie in het Amsterdamse Muziekgebouw aan 't IJ. Vanaf de oprichting in 1945 zet de vereniging zich in voor de 'vernieuwing van de muziekpedagogiek en muziekdidactiek' in het voorschools en primair onderwijs. Sprekers op deze jubileumdag waren o.a. Susan Young (Engeland) over de stand van zaken in het onderzoek naar de vroege muziekeducatie en Patrick K. Freer over de stemwisseling bij jongens in de puberteit. Een kort verslag van deze dag. TIJDSCHRIFTEN Implement a 'Connecting Parents with Learning Project' in your school / A.S. Townsend. - 2010. (Music educators journal; Vol. 97, nr. 1, Sept. 45-48 p.) According to the U.S. Department of Education, 'Education research over the past three decades has established a direct correlation between increased parent involvement and increased student achievement'. This article describes the Connecting Parents with Learning Project (CPLP). The purposes of the CPLP are to 1) strengthen parent-student-school relations, 2) increase content knowledge, and 3) improve music listening/performance skills. TIJDSCHRIFTEN Majel Lustenhouwer: 'Kinderen hebben recht op muziekonderwijs' / E. Wouters. - 2010. (Akkoord ; Nr. 36, dec. p. 18) Interview met Majel Lustenhouwer, die al 35 jaar muzieklessen geeft als vakleerkracht op twee basisscholen. Als projectdocent komt hij steeds vaker op scholen die nauwelijks nog aan muziek doen. Het programma 'Muziek telt!' is volgens hem hard nodig. TIJDSCHRIFTEN
24
AANWINSTEN CULTUURNETWERK NEDERLAND DECEMBER 2010
Muziek telt! / A. Verheggen. - 2010. (Muziekwereld; Vol. 91, nr. 4, 26-27 p.) 'Iedereen moet zich inzetten om alle kinderen van Nederland aan de muziek te krijgen'. Met die wens lanceerden Muziekcentrum Nederland (MCN), het Fonds voor Cultuurparticipatie en Kunstfactor de campagne 'Muziek telt!' TIJDSCHRIFTEN
25
AANWINSTEN CULTUURNETWERK NEDERLAND DECEMBER 2010
FILM/MEDIA Maar wat zie je? : beeldcultuur, visuele geletterdheid en ontwikkeling in fotografiemusea / E.G.A. Mars. - [S.l.] : [s.n.], 2010. - 71 p. - Met lit.opg. en bijl. - Masterscriptie Rijksuniversiteit Groningen, opleiding Kunst, Cultuur en Media, Master Kunsteducatie. Het onderzoek heeft als doel om te bekijken of en hoe fotografiemusea in Nederland en Vlaanderen in hun educatieprogramma's aandacht schenken aan beeldcultuur, visuele geletterdheid en de ontwikkeling van kinderen en jongeren. In het eerste deel van het onderzoek worden de begrippen beeldcultuur en visuele geletterdheid uitgewerkt. Deze uitwerking biedt de basis voor een analyse van de educatieprogramma's van de musea en wordt gevolgd door een korte vergelijking. In het tweede deel van het onderzoek wordt een kort overzicht gegeven van een aantal cognitieve en esthetische ontwikkelingstheorieën. Vervolgens wordt het ontwikkelingsmodel van Abigail Housen geïntroduceerd, aan de hand waarvan de educatieprogramma's opnieuw geanalyseerd en vergeleken worden. Het onderzoek wordt afgesloten met conclusies en aanbevelingen. Digitale versie: http://irs.ub.rug.nl/dbi/4c8f851b2cd0b 659 MAR MediaCultuur : de kunstdocent als mediacoach : onderzoek naar de benodigde competenties voor de uitvoering van lessen MediaCultuur door kunstdocenten in het voortgezet onderwijs / K. Muller. [S.l.] : [s.n.], 2010. - 138 p. : fig., tab. - Met lit.opg. en bijl. - Masterscriptie Fontys Hogeschool, Master Kunsteducatie. - In opdr. van MediaCultuur. Onderzoek waarin de volgende vragen centraal staan: Op welke manier zouden zittende kunstdocenten in het voortgezet onderwijs de competenties moeten ontwikkelen die zij nodig hebben om de lessen van MediaCultuur tot uitvoering te brengen? Op welke wijze kunnen de projectleden van MediaCultuur er een bijdrage aan leveren dat zittende kunstdocenten deze competenties verwerven? 659 MUL Kulturell-ästhetische Medienbildung 2.0 : Sinne, Künste, Cyber / W. Zacharias. - München : Kopaed, 2010. - 507 p. : ill. - ISBN 978-3-86736-318-1 (Kulturelle Bildung; 18) Kulturelle Bildung nach 2000 für die nachwachsenden Generationen ist eigentlich immer auch Medienbildung, analog und zunehmend digital, rezeptiv und produktiv. Medialität prägt zunehmend Kindheit und Jugend kulturell und ästhetisch, von sinnlicher Wahrnehmung über Popkulturen bis zum Umgang mit den Künsten. Dies realisiert sich idealerweise partizipativ und interaktiv, lebensweltlich und auch im Cyberspace. 659 ZAC Avonturen in het donker : lessen over film / EYE Filminstituut Nederland. Educatie. - Amsterdam : EYE, 2010- . - Ongepag. : ill. Lespakket over film- en mediaeducatie. Het lespakket is niet gekoppeld aan een specifieke filmtitel en kan door leerkrachten ingezet worden naar eigen inzicht bij het kijken naar films of in lessen over mediawijsheid. De opdrachten uit de map sluiten ook aan bij het landelijke educatieve filmprogramma Klassefilm. Het bevat algemene informatie over film en concrete lessen over basisthema's van film, zoals verhaal, montage, personages, camera en genres. De komende vier jaar verschijnt jaarlijks een nieuw themakatern, zodat leerkrachten over vijf jaar een complete reeks filmlessen tot hun beschikking hebben. 791 AVO Dial F for film education : script voor succesvolle educatie in uw theater / A. Damen, G. Heijwegen, V. Breugem (redacteur) ; EYE Filminstituut Nederland. Educatie. - Amsterdam : EYE, 2010. - 14 p. : fig., ill.
26
AANWINSTEN CULTUURNETWERK NEDERLAND DECEMBER 2010
Speciaal voor locatiemanagers, programmeurs en programmamedewerkers van bioscopen en filmtheaters heeft EYE Film Instituut Nederland een script voor succesvolle filmeducatie gemaakt. Deze brochure biedt een verzameling van nuttige informatie over educatie en film en laat daarmee zien dat educatie kansen biedt en ook leuk kan zijn om te organiseren. Het script beschrijft o.a. educatie voor kinderen, jongeren en volwassenen, mogelijkheden voor financiering en andere nuttige spelers in het veld. 791 DAM Fächer der schulischen Filmbildung: Deutsch, Englisch, Geschichte u.a. : mit zahlreichen Vorschlägen für einen handlungs- und produktionsorienterten Unterricht / M. Kepser (redacteur). - München : Kopaed, 2010. - 242 p. : fig., ill. + dvd. - ISBN 978-3-86736-245-0 Von, mit und über (Spiel-)Filme lernen, ist im schulischen Alltag leider immer noch keine Selbstverständlichkeit. Dabei haben Filme mittlerweile eine mindestens so hohe kulturelle Bedeutung wie etwa Romane, Theateraufführungen oder Ausstellungen. Erst kürzlich forderte deshalb Kulturstaatsminister Bernd Naumann, Filmbildung zum verbindlichen Unterrichtsauftrag zu machen. Diese Aufgabe kann freilich kein Fach alleine bewältigen. Erstmals öffnet dieser Sammelband den Fächer schulischer Filmbildung fachübergreifend und -integrativ. Ohne die noch bestehenden Defizite in didaktischer Theorie und schulischer Praxis zu verschweigen, zeigen die Autoren und Autorinnen praxisnah, wie in Deutsch, Englisch, Geschichte u.a. auf den Sekundarstufen schulische Filmbildung verwirklicht werden kann. Vorgestellt werden neben Grundsatzfragen einschließlich der Kanondebatte Möglichkeiten zur schulischen Filmbildung mit Filmklassikern sowie handlungs- und produktionsorientierte Zugänge zum Film. 791 FAC [DV] 791 FAC Le Herisson / D. Claerbout, C. Eeckhout, A. Scheiris, L. Van Kerchove, E. van Vessem. - 2010. (Cinemagie; Vol. 49, nr. 273, winter, 4-15 p.) Drie artikelen over de film Le Hérisson van Monica Adache. De artikelen gaan in op de achtergrond van de regisseur en de personages, technieken, motieven en plot van de film worden besproken. Bijgevoegd zijn lesbrieven voor o.a. lessen Frans. TIJDSCHRIFTEN Mediawijsheid : themanummer / Tj. Brouwer (redacteur). - 2010. (JSW; Vol. 95, nr. 4, dec. 6-50 p.) Themanummer over mediawijsheid. Inhoud: 'Waarom mediawijsheid?', door F. Zwanenberg en J. Pardoen; 'Veelgestelde vragen (en antwoorden) Top 10 mediawijsheid/ICT', door B. Wijman; 'Wegwijs in mediaonderwijs', door M. Verstraete; 'De jonge burger is mediawijs', door J. de Bas; 'De bieb als mediacoach', door S. Mastenbroek; 'Omgaan met internet', door E. Kuiper; 'Cyberpesten', door N. Baas. TIJDSCHRIFTEN
27
AANWINSTEN CULTUURNETWERK NEDERLAND DECEMBER 2010
THEATER NAPK : 'wie is wie' en 'facts & figures' / NAPK, Nederlandse Associatie voor Podiumkunsten. Amsterdam : NAPK, 2010. - 2 dl. (47, 87 p.) : fig. In de 'Wie is wie' gids staat een overzicht van de leden, het bestuur en de medewerkers van de Nederlandse Associatie voor Podiumkunsten (NAPK), een fusie van DOD brancheorganisatie voor de dans, CNT (Contactorgaan van Nederlandse Orkesten) en VNT (Vereniging van Nederlandse Theatergezelschappen en -producenten). In 'Facts & figures' staan de resultaten van de sectoren Dans, Orkesten en Theater over de afgelopen Cultuurnota-periode 2005-2008 (toen nog afzonderlijk DOD, CNO en VNT). [NA] 792 NAP Backstage [dvd] / E. Apeldoorn (samensteller), S. Breimer (samensteller) ; TIN, Theater Instituut Nederland. - Amsterdam : TIN, 2010. - toelichtingenboekje (15 p.) ; 64 min. De dvd bevat fragmenten van hedendaagse theatervoorstellingen, van klassiek teksttoneel tot bewegingstheater en cabaret. Het geeft informatie over de verschillende vormen van theater die in Nederland bestaan. De dvd hoort bij de reizende tentoonstelling Backstage, theatermaken van idee tot première voor het voortgezet onderwijs. De dvd kan gebruikt worden als introductie op het onderwerp theater vóór het tentoonstellingsbezoek, maar kan daarnaast ook los worden ingezet als illustratie bij lessen over theater. In het bijbehorende toelichtingenboekje is te lezen welke fragmenten te zien zijn met informatie over het gezelschap, de voorstelling en een korte beschrijving van het fragment. Geschikt voor CKV1 en CKV vmbo. [DV] 792 BAC Ik kan alles en meer : theater voor en door kinderen : scènes voor kinderen (8-12 jaar) die afzonderlijk of in een voorstelling gespeeld kunnen worden / M. Bergstra. - Amsterdam : Theaterboek, 2010. - 124 p. - ISBN 978-90-78644-22-4 Bevat 57 korte scènes die los van elkaar gespeeld kunnen worden, door kinderen en voor kinderen. Ze gaan over de meest uiteenlopende zaken en zijn getest en goedgekeurd door kinderen van 8 t/m 11 jaar. 792 BER Verder mag alles : een handboek voor ensemble-improvisatie / Y. Bertsch, F. Filz. - Amsterdam : IT&FB, 2010. - 216 p. : fig., ill. - ISBN 978-90-6403-634-7 Yolande Bertsch heeft haar ervaringen met improvisatietoneel gebundeld. Zij geeft antwoord op vragen als: Wat is het minimum aan afspraken die je moet maken als je gaat improviseren? Waarom loopt een improvisatie vast? Kun je vol overtuiging spelen zonder dat je weet waar of wie je bent en wie je tegenspelers zijn? Waarop moet je letten als je zelf een stuk wilt maken waarbij je niet uitgaat van een geschreven tekst? Daarnaast bevat het een aantal praktische oefeningen die het samenspel tussen de acteurs verbeteren en de creativiteit stimuleren. 792 BER Spelen om te vertellen : taal en toneel / L. Bool, E. de Koning ; Stichting Taalvorming. - Amsterdam : Stichting Taalvorming, 2008. - 64 p. : ill. - Bij dit boekje hoort een map met werkkaarten en afbeeldingen van kunstwerken. Deze is niet los verkrijgbaar maar alleen leverbaar als onderdeel van een training. In dit boekje wordt de TET-werkwijze beschreven. De Taal en Toneel (TET) werkwijze is gericht op een verbinding van kunst, taal en toneel. Bijzonder is dat beeldende kunstwerken startpunt zijn. De kinderen spelen en praten naar aanleiding van een kunstwerk met elkaar over alledaagse en niet alledaagse gebeurtenissen. Kunst heeft zo de functie van 'taaltrekker': het stimuleren en uitlokken van spel en taal. De dramalessen zijn gericht op taal en sociale vaardigheden. Vanuit dit spel gaan de
28
AANWINSTEN CULTUURNETWERK NEDERLAND DECEMBER 2010
kinderen taal gebruiken. De auteurs ontwikkelden in samenwerking met zes Amsterdamse basisscholen het gedachtegoed en de materialen van het TET project. Zo ontstond een verzameling beeldende kunstwerken en drama lesideeën voor de groepen 3 t/m 8. 792 BOO Toneelbespiegelingen : inleidingen op drama's uit het wereldrepertoire / R. Erenstein. - Amsterdam : AUP, 2010. - 327 p. : ill. - ISBN 978-90-8555-014-3 Serie artikelen die een overzicht biedt van de geschiedenis van het drama. Aan de hand van toneelstukken uit het wereldrepertoire - van Sophokles tot Thomas Bernhard - behandelt de auteur regieopvattingen, met name rond het postmoderne gedachtegoed. Naast informatie over de auteurs, inhoud van de stukken en hun cultuurhistorische context, werpt hij licht op de vraag waarom regisseurs een stuk uit het (modern) klassieke wereldrepertoire uitbrengen en wat zij een eigentijds publiek daarmee willen vertellen. 792 ERE Motiverende factoren voor theaterbezoek: spelen subsidies een rol? / G.S. van Huizen. - [S.l.] : [s.n.], 2010. - 46 p. : tab. - Met lit.opg. en bijl. - Masterscriptie Universiteit van Amsterdam. Faculteit Economie & Bedrijfskunde. Het doel van dit onderzoek is om de kennis met betrekking tot de podiumkunsten uit te breiden. Er wordt gekeken of de rol die motiverende factoren spelen bij de theaterkeuze verschillen tussen bezoekers van commercieel en die van gesubsidieerd theater. De resultaten uit dit onderzoek (N=63) waarbij bezoekers van ofwel een commercieel ofwel een gesubsidieerd toneelstuk een enquête invullen met betrekking tot hun theaterkeuze tonen aan dat er inderdaad verschillen bestaan. Vooral tussen de psychologische factoren (de artistieke, recreatieve en educatieve factoren) bestaan er verschillen: bezoekers van commercieel theater hechten meer waarde aan recreatieve factoren en de bezoekers van gesubsidieerd theater hechten meer waarde aan artistieke en educatieve factoren. Wat betreft externe factoren blijkt er alleen een significant verschil te bestaan wat betreft de bekendheid van de cast: bezoekers van commercieel theater hechten meer waarde aan deze bekendheid dan die van gesubsidieerd theater. Digitale versie: http://dare.uva.nl/document/194533 792 HUI Waardevolle podia? : een onderzoek over de waarde van kleine podia voor middelgrote gemeenten / S.A. de Lange. - [S.l.] : [s.n.], 2010. - 161 p. : fig., graf., tab. - Met lit.opg. en bijl. - Masterscriptie Rijksuniversiteit Groningen, Opleiding Kunst, Beleid en Management, Master Theater. De onderzoeksvraag van deze scriptie luidt: Komen de waarden die middelgrote gemeenten hechten aan de kleinere theaterpodia die gevestigd zijn in en gesubsidieerd worden door deze gemeenten overeen met de waarden die de theaterpodia zelf trachten te realiseren? Om deze onderzoeksvraag te beantwoorden zullen de volgende deelvragen beantwoord worden: Welke waarden worden binnen de kunstwetenschap aan theater gehecht? Welke waarden worden in de praktijk door gemeenten aan theater en theaterpodia gehecht? Welke waarden denken podia zelf te realiseren en hoe trachten zij deze te realiseren? Wat betekent het wanneer de waarden wel of niet overeen blijken te komen? Dit onderzoek draagt bij aan een eenduidigere communicatie tussen de gemeenten en gesubsidieerde podia. Digitale versie: http://irs.ub.rug.nl/dbi/4c066b7d8e6e8 792 LAN
29
AANWINSTEN CULTUURNETWERK NEDERLAND DECEMBER 2010
Het doek open voor sociale media / L. Lentink. - [S.l.] : [s.n.], 2010. - 22 p. : fig., graf., ill. - Met lit.opg. en bijl. - Masterscriptie Universiteit Utrecht, PSAU, Master Kunstbeleid en -management (tracé Sturing Creatief Ontwerp). Om er achter te komen hoe theaters en schouwburgen sociale media inzetten werd in juni 2010 onderzoek uitgevoerd onder 141 Nederlandse podia. In dit rapport worden onder andere de volgende vragen beantwoord: Hoeveel procent van de podia maakt gebruik van sociale netwerken? Van welke sociale netwerken maken zij gebruik? Wanneer zijn de podia gestart met het gebruik van sociale media? Waar worden sociale netwerken voor ingezet door theaters? Hoe vaak worden de sociale netwerken bijgewerkt? Digitale versie: http://lisannelentink.nl/wp-content/uploads/2010/09/Het-doek-open-voor-socialemedia-_-Lisanne-Lentink1.pdf 792 LEN Weet het (nog) niet : over relaties in het transdisciplinaire maakproces / J. Naafs ; Hogeschool voor de Kunsten Utrecht. Lectoraat Theatrale Maakprocessen. - Utrecht : HKU, 2010. - 86 p. : fig., tab. Met lit.opg. en bijl. Hoe maak je een theatervoorstelling? Wie en wat is er allemaal betrokken bij een maakproces? Wat is er nodig om tot een voorstelling te komen? Op welke manier werken mensen samen in een maakproces? In dit cahier richt de auteur zich niet op theater als één discipline. Kenmerkend voor theater is juist dat er verschillende disciplines samen moeten werken om tot een voorstelling te kunnen komen: licht, geluid, acteren, regisseren, schrijven, video, games, beeldende kunst, vormgeving, wetenschap, filosofie en communicatie kunnen als 'disciplines' worden gebruikt in het maakproces van theater. 792 NAA Jonge Harten een voorbeeld : festival laat jongeren kennis maken met kunst en cultuur / MMNieuws(redacteur). - 2010. (MMNieuws; Nr. 5, 30-31 p.) Een interview met Marijke van der Woude, directeur van het Jonge Harten Festival, over de doelstelling van dit theaterfestival en de communicatiemiddelen die worden ingezet. Het festival richt zich op jongeren van 12 tot en met 17, en studenten van 18 tot en met 26 jaar. TIJDSCHRIFTEN Ontmoeten en verbinden : symposium Erkend Talent / A. van den Kieboom. - 2010. ((p)art; Nr. 4, 19-21 p.) Op 11 november 2010 organiseerden Special Arts en Kunstfactor het symposium 'Erkend Talent'. Het symposium werd gehouden in De Nieuwe Veste, het Centrum voor de Kunsten in Breda en had tot doel de stand van zaken met betrekking tot de podiumkunsten voor en door mensen met een handicap te belichten. Daarnaast werd de publicatie Erkend Talent gepresenteerd, waarin 108 aanbieders van podiumkunsten voor mensen met een handicap hun activiteit over het voetlicht brengen, afgewisseld met discussies over dit onderwerp met deskundigen uit het veld. Sprekers waren o.a.: Aaltje van Zweden (Stichting Papageno), Theo Frentrop (Theaterwerkplaats Tiuri), Els Hoonhout (Community Art Dario Fo), Carolien Hermans en Frederike Weisner (Kunstfactor) en Klaaske Vos (directeur Special Arts). Een verslag van dit symposium. TIJDSCHRIFTEN VMBO'ers als medemaker in interactieve theatervoorstelling / E. Jansen, H. Smetsers. - 2010. (MMNieuws; Nr. 5, p. 34) Bekijk 't, een organisatie voor cultuureducatie, startte vanaf oktober 2010 met ROOS_09: een landelijke interactieve theatertournee, gericht op vmbo-scholieren. De theatervoorstelling toont theater maken op 'de nieuwe manier': met een speciaal voor jongeren geschreven programma,
30
AANWINSTEN CULTUURNETWERK NEDERLAND DECEMBER 2010
participatie van het publiek (de vmbo-scholieren) en het inzetten van sociale media. De vmboleerlingen participeren als maker of acteur en werken via workshops op scholen en via internet mee aan de totstandkoming van de voorstellingen. TIJDSCHRIFTEN
31
AANWINSTEN CULTUURNETWERK NEDERLAND DECEMBER 2010
LITERATUUR Digitaal literair lezen - doen we het al? : een eerste inventarisatie van het digitale literaire leesgedrag onder de Nederlandse bevolking / N. Bakker, D. Schram (medewerker). - Amsterdam : Stichting Lezen, 2010. - 95 p. : tab. - Met lit.opg. en bijl. - In opdr. van Stichting Lezen. Een eerste exploratie van de stand van zaken op het gebied van het digitale lezen van romans, korte verhalen en gedichten. Hoeveel Nederlanders lezen al literaire teksten van het beeldscherm? Welke digitale media gebuiken ze hiervoor (computer, laptop, e-lezer, smartphone)? Welke soorten literaire teksten lezen ze met deze media (roman, dichtbundel, hyperfictie)? Wat vinden ze van het lezen van fictie en poëzie met digitale media, ook in vergelijking met lezen van print? Digitale versie: www.literatuureducatie.nl/files.php?file_id=639 820 BAK Beter schrijven : zelf verhalen en romans schrijven / P. den Hartog. - [S.l.] : Kontrast, 2009. - 168 p. : ill. - Met lit.opg. en bijl. - ISBN 978-90-78215-83-7 In dit boek staat informatie over de basistechnieken voor het schrijven van literair proza, uitgelegd en verduidelijkt aan de hand van voorbeelden ontleend aan de literatuur. Elk hoofdstuk eindigt met een opdracht, zodat je zelf de behandelde techniek leert toepassen. 820 HAR Literatuur op niveau : competentiegericht literatuuronderwijs naar aanleiding van de theorie van Theo Witte en het ERK / P. Hommersom-Schreuder, I. Paulis, N. ten Brinke-Teeuwissen. - [S.l.] : [s.n.], 2010. - 18 p. : fig., tab. - Praktijkonderzoek Universiteit Utrecht, IVLOS In dit onderzoek wordt nagegaan in hoeverre een klassikale aanpak bij literatuuronderwijs Moderne Vreemde Talen (MVT) op meerdere literaire niveaus, rondom één werk, de taakaanvaarding van de leerling en hun houding ten opzichte van literatuuronderwijs beïnvloedt. De volgende deelvragen komen daarbij aan de orde: 1. Wat zijn de verschillen in huidig taalniveau, literair competentieniveau en taakaanvaarding binnen de onderzoeksgroep? 2. In hoeverre nemen leerlingen met goed gevolg deel aan de ontworpen lessenreeks competentiegericht literatuuronderwijs geëxtrapoleerd uit de theorie van Theo Witte? 3. Hoe zeer is de mening van de leerlingen over literatuuronderwijs en lezen veranderd na deze nieuwe lessenreeks? Digitale versie: igitur-archive.library.uu.nl/student-theses/2010-0907202247/PGO_Literatuur%20op%20Niveau%20_June%202010_final%20version.pdf 820 HOM De jonge jury 2011 / Stichting LezenBulkboek (coördinator). - Rotterdam : Passionate Bulkboek, 2010. - 2 dl. (31, 17 p.) : ill. + affiche. - Totale project bestaat uit een magazine, een handleiding voor het onderwijs en een affiche. - Jonge Jurymagazine is een uitgave van Bulkboek en Stichting Lezen. De Jonge Jury is een leesbevorderingsproject voor jongeren in klas 1 t/m 3 van het voortgezet onderwijs. Het is een campagne die jongeren uitdaagt jeugdboeken uit het jaar ervoor te lezen en daaruit het mooiste boek te kiezen. De vijf boeken die de meeste stemmen krijgen, worden genomineerd voor de Prijs van de Jonge Jury. Het Jonge Jury-lespakket bestaat uit een magazine, een handleiding voor het onderwijs en een affiche. Het magazine bevat interviews met auteurs, beschrijvingen van boeken, thema-artikelen en leestips van jongeren zelf. De handleiding geeft informatie over de opzet van de Jonge Jury en biedt concrete suggesties en tips voor integratie van de Jonge Jury in de lessen fictie. Op het affiche staan afbeeldingen van 20 kerntitels. De website bevat ondersteunend lesmateriaal. Website: www.jongejury.nl 820 JON
32
AANWINSTEN CULTUURNETWERK NEDERLAND DECEMBER 2010
Er was eens... : waarom mythen en sprookjes een goed beginpunt zijn voor de literaire ontwikkeling van leerlingen / R. Groenendijk. - 2010. (Levende Talen Magazine; Vol. 97, nr. 8, dec. 4-9 p.) Volksverhalen - mythen, sagen, sprookjes en fabels - kunnen een belangrijke rol spelen binnen de literaire ontwikkeling van leerlingen. De volksverhalen nodigen vaak uit tot een bepaalde manier van lezen die leerlingen later ook op andere literaire werken kunnen toepassen. De auteur wil aan de hand van de leesniveau-indeling van Theo Witte (2008) leerlingen begeleiden van de overgang van niveau 2 naar niveau 3 (rond de derde klas voortgezet onderwijs), van herkenned lezen naar meer reflecterend lezen met behulp van volksverhalen. TIJDSCHRIFTEN 'Er is plaats voor goed opgeleide schrijfdocenten' / R. Mazure. - 2010. (Kaap kunst; Vol. 2, nr. 11, dec. 27-29 p.) Auteur schets de stand van zaken in Nederland over de mogelijkheden om opgeleid te worden tot schrijver. In tegenstelling tot Engeland en Amerika is het in Nederland niet mogelijk een vakopleiding te volgen om schrijver te worden zoals conservatoria musici opleiden. Initiatieven zijn er wel. Zo biedt de Hogeschool van Amsterdam een minor 'Creatief Schrijven' van twee semesters voor Mediastudenten aan. Een bijkomend probleem is dat er geen structurele opleidingen tot schrijfdocenten zijn. TIJDSCHRIFTEN Thema: Young Adult-literature / B. Ros ... [et al.]. - 2010. - Met lit.opg. (Literatuur zonder leeftijd; Vol. 24, nr. 83, najaar 7-91 p.) Themanummer gewijd aan Young Adult-literature: literatuur voor de leeftijdsgroep 15-25 jaar. TIJDSCHRIFTEN
33
AANWINSTEN CULTUURNETWERK NEDERLAND DECEMBER 2010
OVERIG Europese almanak 2010 / A.D. Turlings (eindredacteur), A.H.G. Oldeman (auteur van voorwoord) ; Europese Commissie. Vertegenwoordiging in Nederland. - 37e herz. ed. - Den Haag : SDU, 2010. 340 p. : fig., tab. + cd-rom - Met reg. - ISBN 978-90-125-7094-7 Informatie over Europese instellingen, informatie- en adviescentra en Europese netwerken, subsidieprogramma's en financiële instrumenten, ambassades van de EU-lidstaten, besluitvormingsprocedures, Europese data, culturele hoofdsteden en themajaren, documentatiecentra en publicaties, Europese begrippen. [CR] 341 EUR [NA] 341 EUR Pyttersen's Nederlandse Almanak 2010-2011 : jaarlijks verschijnend handboek van organisaties, instellingen en personen in Nederland / A.M. Garritsen (samensteller). - Houten : Bohn Stafleu Van Loghum, 2010. - Versch.pag. - Met reg. - ISBN 978-90-313-8655-0 Bevat de adressen en gegevens over bestuur, directie en doel van ca. 11.500 organisaties, verenigingen en stichtingen die in de Nederlandse samenleving actief zijn. Daarnaast zijn gegevens opgenomen betreffende: de centrale overheid; lagere overheden; rechtspraak; onderwijsinstellingen; instellingen voor gezondheidszorg; openbare bibliotheken. [NA] (058) PYT Interviewen : theorie, techniek en training / B. Emans. - 4e dr. - Groningen : Wolters-Noordhoff, 2002. - 236 p. : fig., tab. - 1e dr.: 1985 - Met bijl., lit.opg. en reg. - ISBN 978-90-207-3087-6 Bevat 3 delen: 1. Oriëntatie. In dit hoofdstuk komen aan de orde de kenmerken van interviews en de twee hulpmiddelen telefoon en computer; 2. De afname van het interview. Onderdelen van dit hoofdstuk zijn: de taken van een interviewer, de introductie van het gesprek, vragen stellen, evalueren en doorvragen en de gespreksleiding; 3. De voorbereiding van het interview. Hierin worden de constructie van een interviewschema en interviewtraining besproken. 303 EMA
34
AANWINSTEN CULTUURNETWERK NEDERLAND DECEMBER 2010
WEBSITES www.agenda21culture.net [website] / UCLG, United cities and local governments. – Barcelona : UCLG, [2006?]-. The Agenda 21 for culture was agreed by cities and local governments from all over the world to enshrine their commitment to human rights, cultural diversity, sustainability, participatory democracy and creating conditions for peace. It was approved by the 4th Forum of Local Authorities for Social Inclusion of Porto Alegre, held in Barcelona on 8 May 2004 as part of the first Universal Forum of Cultures. United Cities and Local Governments (UCLG) adopted the Agenda 21 for culture as a reference document for its programmes on culture and assumed the role of coordinator. UCLG's Committee on Culture is the meeting point for cities, local governments and networks that place culture at the heart of their development processes. Website includes official documents and reports of the Agenda 21 and circulars and reports of meetings of the UCLG's Committee on Culture. Website: www.agenda21culture.net www.boekenjeugd.nl [website] / J. van der Heuvel en W. van der Pennen. – Den Haag : Stichting Bibliotheek.nl, 2010-.- Voortzetting van de gedrukte uitgaven: Peuterboekengids, Boek en Jeugd Gids 4-12 jaar en Boek en Jeugd Gids 12+. Database met een selectie van aanbod van kinder- en jeugdboeken van 0-16 jaar. De geselecteerde boeken zijn verkrijgbaar in de boekhandel of te vinden in (of via) de bibliotheek. Website: www.boekenjeugd.nl www.muziek-werkplaats.nl [website] / S. Pahlplatz en J. Bouman. Utrecht : Mei 030, 2008? – I.s.m. de HKU, Hogeschool voor de Kunsten Utrecht. De Muziek-Werkplaats is ontwikkeld voor alle klassen van het Voortgezet Onderwijs. In de MuziekWerkplaats worden drie workshops aangeboden: Popcompositie, Filmmuziek en Jingle. Het doel van het project is dat leerlingen op vernieuwende wijze eigen muziek leren componeren. Website: www.muziek-werkplaats.nl www.dansinschool.nl/index.cfm?page=Kijkwijzer [ website ] / Dans in School. [Amsterdam] : Dans in School, 2010-. Deze Kijkwijzer dans is bedoeld om te helpen alle samenstellende delen van een dansvoorstelling te laten zien, horen en beschrijven. Daardoor kunnen jongeren een goed beeld krijgen van de voorstelling, er beter een verslag over maken en er beter betekenis aan toekennen (interpreteren). Geschikt voor het voortgezet onderwijs. Website: www.dansinschool.nl/index.cfm?page=Kijkwijzer www.docschool.nl [ website ] / C. Euser ((samensteller)) ; IDFA, International Documentary Filmfestival Amsterdam. Amsterdam : IDFA, 2010-. Docschool is voor leerlingen van de bovenbouw van het basisonderwijs en het gehele voortgezet onderwijs en docenten. De site bevat actieve onderdelen die te gebruiken zijn in de les en achtergrondinformatie en tips voor docenten ter voorbereiding en ondersteuning bij die lessen. Docenten vinden bij Docschool informatie over geschikte filmtitels, lesmateriaal en extra programmaonderdelen die het hele jaar door georganiseerd worden. Leerlingen kunnen via de onderdelen 'Wat is een Doc?', 'Docspecials' en 'Watchdoc' zich verdiepen in het documentaire genre. Website: www.docschool.nl
35
AANWINSTEN CULTUURNETWERK NEDERLAND DECEMBER 2010
www.filmeducatie.nl [ website ] / EYE Filminstituut Nederland.Educatie. Amsterdam : EYE, 2010-. Website EYE Film Instituut Nederland Educatie. Op deze website staan o.a. een databank met educatieve materialen voor filmeducatie, een databank met workshopleiders en lezinggevers en een uitgebreide landelijke agenda met film(educatieve) activiteiten. Website: www.filmeducatie.nl www.opendoek.be [ website ] : filmeducatie / Open Doek. [Turnhout] : Open Doek, 2010-. Het 10-daags filmfestival Open Doek programmeert films uit de hele wereld. Open doek gaat actief op zoek naar regisseurs die kwaliteit combineren met maatschappelijk engagement: films die commentaar leveren op ontwikkelingen in de samenleving. Of films die een artistiek verhaal vertellen dat toch toegankelijk is voor een breed publiek. Na een filmselectie op maat van de school, lesmateriaal, vormingsaanbod voor leerkrachten en filmvisiedagen trekken meer dan 20.000 scholieren in de provincies Antwerpen en Limburg elk jaar naar het filmfestival. De website bevat filmaanbod uit de hele wereld en is geschikt voor het primair en voortgezet onderwijs. Bij elke film die ze aan scholen aanbieden, is lesmateriaal beschikbaar. Al deze lesmappen zijn gratis te downloaden via de site. Website: www.opendoek.be/?navigatieid=52 www.klassefilm.nl [ website ] / EYE Filminstituut Nederland. Amsterdam : EYE. 2010-. Klassefilm is een landelijk educatief filmprogramma voor het primair onderwijs. De films worden vertoond in 65 bioscopen en filmtheaters op 58 locaties in het land. Bij elke film is door EYE Film Instituut Nederland lesmateriaal ontwikkeld dat voorziet in een les voorafgaand aan en volgend op de filmvoorstelling. Er is een speciale website voor groep 3, 4, en 5 en een voor groep 6, 7 en 8. Website: www.klassefilm.nl www.moviezone.nl [ website ] / EYE Filminstituut Nederland. Moviezone. Amsterdam : EYE, 2010-. MovieZone brengt bijzondere films onder de aandacht van jongeren tussen 12 en 19 jaar. MovieZone bestaat uit schoolvoorstellingen die klassikaal bezocht worden en de MovieZone Labels: actuele films die jongeren op eigen gelegenheid kunnen bezoeken. Het lesmateriaal sluit aan bij de Doorlopende Leerlijn Mediawijsheid (zie http://www.mediawijsheid.nl). Het materiaal is gemaakt rond een specifieke film maar kan ook ingezet worden bij andere filmlessen. MovieZone heeft naast de schoolvoorstellingen MovieZone Label. MovieZone labelt maximaal drie actuele films per maand, die net in de bioscoop of het filmtheater verschijnen. Label reporters, waarvoor iedereen zich kan aanmelden die tussen de 15 en 20 jaar oud is, schrijven recensies over de nieuwste films en zij geven in videoreviews commentaar. Bij één film per maand wordt bovendien een factsheet gemaakt, die gratis te downloaden is vanaf de filmpagina. Website: http://moviezone.nl/school/films www.niaf.nl/niaf/nl/educatie [ website ] / NIAf, Nederlands Instituut voor Animatiefilm. [Amsterdam] : NIAF, 2010-. Website over de animatiefilm. Met informatie over wat een animatiefilm is, de geschiedenis, het productieproces, en de techniek ervan, hoe je zelf een animatiefilm kunt maken en educatief aanbod over animatie. Website: www.niaf.nl/niaf/nl/educatie/index.html www.kijk-goed.nl [ website ] : filmdatabase voor toepassing in educatie / EYE Filminstituut Nederland.Netwerk Filmeducatie. Amsterdam : EYE, 2010-. Filmdatabase met honderden titels die door educatieve experts uit het Netwerk Filmeducatie zijn geselecteerd. Bij het merendeel van de titels is lesmateriaal beschikbaar. De database helpt opvoeders, docenten, jeugd-/jongeren-/buurtwerkers en educatief medewerkers bij het vinden van een geschikte film voor kinderen in de leeftijd van 4-11, 12-15 en 16 en ouder. Er kan gezocht
36
AANWINSTEN CULTUURNETWERK NEDERLAND DECEMBER 2010
worden op filmsoort (animatie, documentaire of speelfilm, bijzonder aspect (zoals boekverfilming, art direction, klassieker, montage) en thema (zoals liefde, geloof, pesten, oorlog, cultuurverschillen, enz.). Website: www.kijk-goed.nl www.zetcultuuropdekaart.nl [ website ] / Kunst & Cultuur 2010. [S.l.] : Kunst & Cultuur 2010, 2010-. Op dit nieuwe online platform laat Nederland de betekenis van kunst en cultuur virtueel zien. De campagne is een initiatief van Kunst & Cultuur 2010, een verzamelnaam voor vrijwel alle culturele instellingen en belangenorganisaties (waaronder Cultuurnetwerk Nederland, Kunsten '92, SICA, Nederlandse Museumvereniging, Erfgoed Nederland, TIN). Zetcultuuropdekaart.nl is het platform dat inspireert en laat zien hoe waardevol en breed gedragen kunst en cultuur zijn. Met de uploads op de website van persoonlijke beelden, interpretaties en belevenissen, wil Kunst & Cultuur 2010 een positief gevoel neerzetten rondom kunst en cultuur, en daarnaast een beeld afgeven aan de politiek. Website: www.zetcultuuropdekaart.nl
37
AANWINSTEN CULTUURNETWERK NEDERLAND DECEMBER 2010
INSTELLINGENDOCUMENTATIE Jaarverslag 2009/2010 / Muziekschool Doetinchem. - Doetinchem : St Algemene Muziekschool
38
AANWINSTEN CULTUURNETWERK NEDERLAND DECEMBER 2010