Aan de leden van Provinciale Staten
Datum Briefnummer Zaaknummer Behandeld door Telefoonnummer Antwoord op Bijlage
: : : : : : :
Onderwerp
: gevolgen kredietcrisis
22 oktober 2008 2008-59.585, FC 138104 Hölterhoff M.E. (050) 316 4926
Geachte mevrouw/heer, Met deze brief geven wij u informatie over de genomen en te nemen stappen omtrent de gevolgen van de kredietcrisis toegespitst op de financiële huishouding van de provincie Groningen. Verdere gevolgen van de kredietcrisis (bijvoorbeeld afhandeling claim en verdeling eventueel risico) komen in een later stadium aan de orde. Inleiding Op 14 oktober 2008 hebben wij u met een brief ingelicht over de gevolgen van de wereldwijde kredietcrisis voor de provincie Groningen. In de commissievergadering Bestuur en Financiën d.d. 15 oktober 2008 is deze brief aan de orde geweest. In deze brief vindt u allereerst informatie over de interne afspraken. Vervolgens is de stand van zaken met betrekking tot de derde partijen weergegeven. Daarna wordt ingegaan op de nationale samenwerking met gedupeerde partijen, de genomen juridische stappen en overleggen. Tot slot treft u een uitnodiging aan voor een voorlichtingsbijeenkomst voor statenleden, raadsleden en colleges. Formeren kernteam Om de gevolgen van de kredietcrisis zo goed mogelijk aan te pakken is een kernteam geformeerd. Het kernteam onder leiding van MT lid Sietske Faber komt op gezette tijden bijeen en draagt zorg voor de communicatie richting GS, PS, derde partijen en externen (overige gedupeerden, advocaat, ministeries, banken en geldmakelaars). De pers/media communicatie verloopt via de afdeling CK. Betrokken partijen Naar aanleiding van de brieven van 14 oktober 2008 aan derde partijen kunnen wij u het volgende melden: SNN Het DB heeft met een brief (15 oktober 2008) het AB geïnformeerd. Het DB meldt dat ze geschrokken is en heeft geconstateerd dat provincie Groningen binnen de kaders van Treasury Statuut SNN heeft gewerkt. Verder schrijft het DB:
"Vastgesteld kan worden dat eventuele schade geen invloed heeft op de bedrijfsvoering van het SNN, met name de subsidieverlening. Onder de huidige omstandigheden is het te vroeg om definitieve uitspraken te doen over de afboeking van de eventuele schade. In het uiterste geval zijn de SNN-reserves daarvoor beschikbaar." Regio Groningen-Assen 2030 Op 16 oktober 2008 is in het DB van de Regio Groningen-Assen gesproken over de mogelijke financiële gevolgen van de kredietcrisis. Daarbij zijn de volgende afspraken gemaakt: 1. De provincie Groningen stelt als beheerder van het regionale fonds alles in het werk om de bij de IJslandse banken gedeponeerde bedragen volledig terug te krijgen. Dit gebeurt samen met het ministerie van Binnenlandse Zaken en de overige gedupeerde overheden. 2. Het dagelijks bestuur van de regio Groningen-Assen onderzoekt onder leiding van Anneke Haarsma - lid van GS Drenthe en vice-voorzitter van de regio Groningen-Assen - de mogelijke gevolgen voor de Regio Groningen-Assen. 3. Op basis van de resultaten geeft het dagelijks bestuur spoedig duidelijkheid over mogelijke gevolgen voor de Regio Groningen-Assen. Bovenstaande is opgenomen in een persbericht van Regio Groningen-Assen 2030, dat verstuurd is op donderdag 16 oktober 2008. OV-bureau Groningen Drenthe Van het DB is geen reactie ontvangen. De heer J. Bosker, controller van het OVbureau, heeft wel aan de brief van GS aan het DB van 14 oktober 2008 een memo (15 oktober 2008) toegevoegd voor alle leden van het DB. Hierin staat: "Door de provincie Groningen is gehandeld conform de richtlijnen van de vermogensbeheerovereenkomst." Stichting Landinrichting en Bodemverontreiniging De heer Matthijssen, statutair directeur/bestuurder, heeft in een brief (17 oktober 2008) de leden van de Raad van Toezicht ingelicht over de gevolgen van de kredietcrisis. Daarin staat vermeld: "Deze middelen [van SLB] worden volgens de geldende strakke voorschriften door de provincie beheerd, mede met het doel op lange termijn via rentebijschrijving extra vermogen te creëren ten behoeve van nazorg. […] Voor de SLB leidt de ontstane situatie in elk geval niet tot liquiditeitsproblemen. Wat de consequenties op lange termijn zullen zijn, valt nog niet in te schatten." Betrokken partijen nationaal Op dinsdag 14 oktober 2008 is door gedeputeerde Calon de intentie uitgesproken samen op te trekken met andere partijen (gemeenten en provincies). Aan deze samenwerking zijn de volgende voorwaarden verbonden: • De nationale samenwerking mag niet alleen betrekking hebben op de Landsbanki. Kaupthing Bank moet ook worden betrokken bij deze samenwerking; • Alles moet in goede harmonie met het ministerie van BZK verlopen. De volgende partijen hebben net als de provincie Groningen middelen uitstaan bij de IJslandse banken Landsbanki en Kauphting: de gemeenten Alphen aan de Rijn, Amstelveen, Asten, Den Haag, Dordrecht, Goes, Graafstroom, Naarden, Opmeer, Pijnacker-Nootdorp, Scherpenzeel, Texel, Veere, Woudenberg en Zundert, de provincie Noord-Holland en het waterschap Roer en Overmaas.
Advocatenbureau Pels Rijcken & Drooglever Fortuijn N.V. is ingeschakeld om de gezamenlijke belangen te behartigen bij het terugvorderen van de uitgezette middelen. De ministeries van Financiën en BZK ondersteunen de gedupeerden met advies, de claim blijft echter een zaak van de desbetreffende getroffen medeoverheden. De totale claim die inmiddels zijn ingediend door het advocatenbureau op de IJslandse banken is hoger dan het totale bedrag dat de gedupeerde overheden hebben uitstaan. In het geval de beslagleggingen leiden tot uitbetaling, wordt de opbrengst verdeeld onder alle samenwerkende overheden naar rato van de omvang van de claim van de verschillende overheden. Als er dus wordt uitbetaald (bij voorbeeld een deel van de claim), is het niet gegarandeerd dat we dan de hele vordering terug krijgen. Het totale bedrag wordt immers verdeeld over de verschillende gedupeerden. Juridische stappen Hieronder wordt een onderscheid gemaakt tussen de vorderingen op Landsbanki en die op Kaupthing. Landsbanki Zoals reeds eerder aangegeven hebben gedupeerde overheden met een claim op Landsbanki besloten samen te werken voor het juridische traject. Pels Rijcken & Drooglever Fortuijn N.V. heeft namens deze overheden opdracht gekregen om over te gaan tot incassering van de vorderingen op Landsbanki. Binnen dit kader heeft Pels Rijcken de claims van de overheden ingediend bij Landsbanki. Het gaat dan niet alleen om de reeds vervallen deposito's, maar ook om de deposito's waarvan de termijn nog niet is afgelopen. Daarnaast is reeds beslag gelegd op bezittingen van Landsbanki. Ook zijn nog verschillende beslagen in voorbereiding. Kaupthing Met betrekking tot de vorderingen op Kaupthing werkt de provincie Groningen samen met de gemeente Dordrecht en mogelijk met de gemeente Scherpenzeel. Ook hiervoor heeft Pels Rijcken & Drooglever Fortuijn N.V. de opdracht gekregen om over te gaan tot incassering van deze vorderingen. Volgens de huidige stand van zaken wordt onderzocht op welke tegoeden en/of andere bezittingen van Kaupthing Bank beslag kan worden gelegd. Hiervoor zijn verschillende contacten gelegd met advocaten in België en Noorwegen. Totale omvang risico's lagere overheden Vrijdag 17 oktober 2008 heeft de staatssecretaris van BZK (mevrouw Bijleveld) de resultaten van de landelijke inventarisatie bekend gemaakt. Gemeenten, provincies en waterschappen hebben in totaal een bedrag van € 225,8 miljoen uitstaan bij de banken Lehman Brothers, Landsbanki en Kaupthing Bank. BZK concludeert op basis van deze inventarisatie dat het totale budgettaire probleem, afgezet tegen de totale vermogensposities van provincies, gemeenten en waterschappen, te overzien is. Er zijn naar het oordeel van de financiële toezichthouders geen gemeenten, provincies of waterschappen waarvan de financiële huishouding hierdoor bedreigd wordt. Overleggen Op 15 oktober 2008 heeft een overleg plaatsgevonden in Nootdorp. Bij dit overleg zijn geen vertegenwoordigers van de provincie Groningen aanwezig geweest. Onderstaand een kort verslag. Geconstateerd is dat alle aanwezigen rechtmatig hebben gehandeld, dus in overeenstemming met de voorwaarden gesteld in de wet FIDO, verordeningen en
treasurystatuten. Provincie Noord-Holland onderzoekt mede namens de provincie Groningen en de andere gemeenten of beslag gelegd kan worden op tegoeden van Landsbanki in Scandinavië. Er wordt onderzoek gedaan naar activa van Landsbanki en er wordt gekeken of Landsbanki vastgoed bezit. Besloten is om gezamenlijk op te trekken in het behartigen van de belangen van de gedupeerde partijen. Op 17 oktober 2008 heeft in Haarlem een overleg plaatsgevonden. Bij dit overleg is een afvaardiging uit het kernteam aanwezig geweest. Tijdens dit overleg zijn de volgende zaken aan de orde geweest. Er komt geen samenwerkingsovereenkomst, maar een zogenaamd herenakkoord dat alleen het juridische traject betreft. Afgesproken is dat de claim op de Kaupthing Bank wordt behandeld in een subgroep, omdat slechts een enkele partij bij deze bank gelden heeft uitstaan. Het dossier Kaupthing Bank heeft wel een directe koppeling met het dossier Landsbanki. Op 21 oktober 2008 heeft overleg plaatsgevonden tussen de ministeries BZK en Financiën, het IPO en de VNG. Onderstaand vindt u het gezamenlijk persbericht dat op 21 oktober 2008 is verstuurd. "Medeoverheden en Rijk bespreken gevolgen problemen van banken In een extra bestuurlijk overleg heeft staatssecretaris Bijleveld gesproken met bestuurlijke vertegenwoordigers van Provincies, Gemeenten en Waterschappen (Interprovinciaal Overleg, Vereniging van Nederlandse Gemeenten en Unie van Waterschappen). Aan de orde waren de gevolgen voor de medeoverheden van de problemen bij Landsbanki, Kaupting Bank en Lehman Brothers. Na een inventarisatie van de risico’s heeft de staatssecretaris afgelopen vrijdag al kunnen concluderen dat het om een beperkt aantal provincies en gemeenten en één waterschap gaat en dat geen van deze medeoverheden hierdoor in acute financiële problemen is gekomen. Die conclusie wordt door de vertegenwoordigers van provincies, gemeenten en waterschappen gedeeld. Daarbij is niet gebleken dat er in strijd met wet- en regelgeving zou zijn gehandeld. Het Rijk heeft toegezegd de medeoverheden waar nodig en waar mogelijk van informatie te voorzien. Rijk, IPO, VNG en Unie van Waterschappen zullen gezamenlijk optrekken en hun acties ten aanzien van IJsland en de IJslandse banken met betrekking tot claims van burgers en onder meer medeoverheden afstemmen Tevens is er stilgestaan bij de vraag hoe de geldende wet- en regelgeving en de wijze waarop de medeoverheden deze invullen zich verhouden tot de recente ontwikkelingen op de financiële markten. Een werkgroep, samengesteld uit vertegenwoordigers van rijk en medeoverheden zal op korte termijn met voorstellen komen om soortgelijke problemen in de toekomst te voorkomen. Daarbij wordt ook het inmiddels bekende onderwerp schatkistbankieren betrokken Deze voorstellen kunnen dan in het overleg met de Tweede Kamer op 10 november aan de orde komen." Op donderdag 23 oktober uur is een overleg gepland met vertegenwoordigers van de Regio Groningen-Assen 2030. Op 24 oktober 2008 vindt een vervolg overleg plaats in Haarlem met alle gedupeerden en het advocatenbureau.
Voorlichtingsbijeenkomst Op 27 oktober 2008 is een voorlichtingsbijeenkomst gepland in het Jaarbeursgebouw te Utrecht om 20.00 uur voor statenleden, raadsleden en collegeleden. Deze bijeenkomst heeft een besloten karakter en heeft betrekking op de juridische stappen. Advocatenbureau Pels Rijcken & Drooglever Fortuijn N.V. zal uitleg geven over de juridische aspecten en de verdere afhandeling van de claim. Via de mail bent u hierover reeds geïnformeerd. Deze besloten bijeenkomst is alleen voor bovenstaande groepen, ondersteunende medewerkers zijn niet welkom. U wordt verzocht u uiterlijk aanstaande vrijdag 24 oktober 2008 aan te melden bij de Noord-Hollandse griffie (
[email protected]) voor het bijwonen van deze bijeenkomst. Wij gaan er van uit dat wij met deze brief u voldoende hebben geïnformeerd en zullen u op de hoogte houden van nieuwe ontwikkelingen met betrekking tot de gevolgen van de kredietcrisis. Hoogachtend, Gedeputeerde Staten van Groningen:
, wnd.voorzitter.
, secretaris.
