Aan de leden van Provinciale Staten
Datum Briefnummer Zaaknummer Behandeld door Telefoonnummer Antwoord op Bijlage
: : : : : : :
Onderwerp
: Programma Arbeidsmarkt (versnellingsagenda)
8 december 2009 2009-69.058/50/A.19, EZ 219922 Punter M. (050) 316 4472
Geachte dames en heren, Met deze brief informeren wij u over de invulling van het arbeidsmarkt scholing programma 2010-2011 dat in het kader van onze versnellingsagenda is opgesteld. Per brief van 30 juni 2009 (nr 2009-38.678/27/A,17, EZ) bent u geïnformeerd over de thema's waarop wij met dit programma willen inzetten, hiervoor is maximaal drie miljoen euro gereserveerd. De genoemde thema's zijn in samenwerking met de arbeidsmarktregio's Centraal, - Noord en - Oost en het UWV WERKbedrijf nader ingevuld en worden in deze brief toegelicht. De thema's waarop wordt ingezet in het arbeidsmarkt scholing programma zijn : 1) Jongeren, 2) Mobiliteit en 3) Gemeenschappelijke opleidingsactiviteiten. Met deze brief wordt u inhoudelijk geïnformeerd over de invulling van het programma en de projecten die hiervoor zijn ingediend. Ook informeren wij u over de verdeling van de beschikbare middelen. Actuele ontwikkelingen economie en arbeidsmarkt Op 13 november jongstleden bracht het CBS het bericht naar buiten dat Nederland volgens de gangbare definitie uit de recessie is. Het blijft echter de vraag of de trend opwaarts zich zal doorzetten. Traditioneel gezien reageren economie en arbeidsmarkt in Noord Nederland met enige vertraging op veranderingen in de conjunctuur. De perifere ligging en een verschil in economische en werkgelegenheidsstructuur met de rest van Nederland zijn hier de oorzaken van. Op dit laatste punt is het Noorden de afgelopen jaren op de rest van Nederland ingelopen. Dit betekent dat de gevolgen van de recessie voor economie en arbeidsmarkt in Noord Nederland eerder merkbaar zullen zijn dan in voorgaande perioden van laagconjunctuur het geval was. Tot op heden ligt het dieptepunt van de recessie in termen van economische groei in 2009. Voor dit jaar voorzag het CPB een economische groei van -4,75% en een werkloosheid die oploopt tot 8% in 2010. Na de tweede helft van 2010 wordt er van uitgegaan dat de economie niet verder zal krimpen. De werkgelegenheidsontwikkeling loopt ongeveer 1 jaar achter bij de economische groei. De verwachting is dat de werkgelegenheid in de provincie Groningen in 2009 met -0.5% sterker krimpt dan landelijk met -0.3%. Voor 2010 wordt verwacht dat de werkgelegenheidsgroei in Groningen met -3.8% krimpt, landelijk is dit -3.6%. Dit
1
betekent dat er op de arbeidsmarkt in 2010 een grote opgave ligt. Wij willen daar een bijdragen aanleveren middels deze versnellingsagenda. Eind oktober 2009 stonden er in de provincie Groningen 22.066 niet-werkenden werkzoekenden ingeschreven bij het UWV WERKbedrijf, waarvan 2.947 jongeren (15-27 jaar). Het Kabinet heeft extra middelen toegezegd voor de periode 2009-2011 bestemd voor het langer op school houden van jongeren, het creëren van leerwerkbanen en stageplekken en extra aandacht voor kwetsbare groepen jongeren. Voor grote groepen jongeren is er op dit moment geen plek op de arbeidsmarkt. De bovengenoemde verwachtingen rechtvaardigen een extra inzet op het gebied van arbeidsmarkt en scholing. 1. Jongeren Naast het regionaal Actieplan Jeugdwerkloosheid Groningen, hebben de arbeidsmarktregio's Groningen Centraal, Groningen Noord en de regio Groningen Oost ieder een plan bij de provincie ingediend om samen met andere partijen op gebied van onderwijs, werkgevers, UWV werkbedrijf, kenniscentra de gevolgen van de crisis zo veel mogelijk te dempen en de groei van de jeugdwerkloosheid te bestrijden. Door deze regionale aanpak met accent op (bestaande) activiteiten (op en vanuit de Werkpleinen) waarbij wordt aangesloten op de bestaande/reguliere infrastructuur wordt een antwoord geformuleerd op lokale/regionale knelpunten. Per regio volgt een toelichting op de plannen die zijn ingediend. • Regio Noord Regio Noord zet met haar plan "de crisis de baas in de Eemsdelta" in op: 1. Jongeren. 2. Massaontslag; maakt deel uit van het plan aangezien men in de regio Noord al in 2009 is begonnen met acties rondom bedrijven die te maken kregen met massaontslag zoals Aldel en Brunner Mond. 3. Individueel ontslag. Regio Noord verzoekt om een bijdrage van € 500.000,-. De aanpak is gericht op het scholen of doorleiden van werk van deelnemers. Ad 1: Jongeren: BBL (Beroepsbegeleidende leerweg; leren en werken) en BOL (beroepsopleidende leerweg; scholing en stage)- aanpak: indien jongeren (tot en met 27 jaar) die een bbl opleiding (beroepsbegeleidende leerweg; leren en werken) met een praktijk/leerplek hun praktijkplek verliezen kunnen zij hun opleiding niet afmaken. Indien geïnvesteerd wordt in deze groep, betekent dit dat zij een startkwalificatie behalen en maakt het mogelijk dat als de werkgelegenheid weer aantrekt, direct in de vraag naar geschoold personeel kan worden verzien. Daarnaast zal er vanuit de dit schooljaar gediplomeerde vmbo-ers een vraag naar leerwerkbanen zijn, die naar alle waarschijnlijkheid moeilijker te vinden zijn voor hen dan voorheen. Samen met het ROC wordt gekeken naar de mogelijkheden om een dergelijke leerling een alternatief programma op de school te bieden. Daarnaast wordt onderzocht of het aantrekkelijk is om bijvoorbeeld 2 dagen scholing aan te bieden in plaats van 1 dag en de werkgever in staat stellen een jongere in dienst te houden. Er zal actief worden gezocht naar nieuwe werkplekken. En in samenwerking met de SWbedrijven (Sociale Werkplaats) kunnen publiek gefinancierde praktijkplekken ontwikkeld worden om zo de vraag naar praktijkplekken te voorzien.
2
In 2009 worden in totaal 120 jongeren benaderd, waarvan 10 jongeren naar een bbl plaats zal worden bemiddeld en 30 jongeren naar een stageplaats (bol). Voor 2010 kan nog niet worden voorzien hoe de problematiek zich zal ontwikkelen, er wordt uitgegaan van dezelfde aantallen 2009. Daarnaast melden zich grote aantallen jongeren zonder startkwalificatie bij het UWV-RMC (regionaal meld- en coördinatiepunt voortijdig schoolverlaters). Het inzetten van preventiemedewerkers van RMC dichtbij de ROC zou kunnen bijdragen aan langer op school houden van leerlingen. Inschatting aantallen: 75 op jaarbasis, beginnend in 2010 € 150.000 ad 2: Massa-ontslag: Voor deze groep ontwikkelde het UWV WERKbedrijf het concept mobiliteitscentrum. Werkplein Eemsdelta heeft besloten dit concept lokaal en integraal in te kleuren en vorm te geven. In 2009 werden 220 klanten ingeschreven van 2 grote bedrijven en 2 kleine bedrijven. Er werden zoveel mogelijk bemiddeld naar een baan, dit loopt nog door in 2010. Voor 2010 is geen inschatting te geven van het aantal bedrijven dat een beroep gaat doen op het mobiliteitscentrum. € 250.000 ad 3: Individueel ontslag: De individuele werknemer die ontslagen wordt krijgt een eigen aanpak. Daarvoor heeft het Werkplein Eemsdelta het werkpleincafé ontwikkeld. Het werkpleincafé is gesitueerd op het Werkplein. Hier kan de individuele werknemer o.a. deelnemen aan workshops. Dagelijks 10 geregistreerde bezoekers bij de workshops. Daarnaast is er een vrije inloop in het café. Deze bezoekers worden niet geregistreerd. Inschatting geregistreerde aantallen: 720 in 2009, 2.080 in 2010. € 50.000 Om dit 3 sporenbeleid uit te kunnen voeren, werden door de partners in de regio nieuwe diensten ontwikkeld of zijn bestaande diensten verder doorontwikkeld/aangevuld. Twee voorbeelden hiervan zijn: het Werknet en Leerwerktrajecten. Via Werknet worden burgers van de gemeenten Delfzijl, Appingedam en Loppersum op onafhankelijke wijze geïnformeerd over werk en uitkering en kunnen zij bij vragen worden ondersteund. € 20.000 Via leerwerktrajecten kunnen ontslagen bbl’ers, een werknemer die door massaontslag op straat staat of een vmbo-gediplomeerde op zoek naar een leerwerkbaan, via maatwerk helpen aan een leerwerkbaan. Maatwerk in de zin van een op maat gesneden opleidingstraject, afhankelijk van vooropleiding, ervaring en de beschikbaarheid en omvang van de praktijkplek. In 2009 wordt in elk geval gestart met een groep van 10 jongeren die gekwalificeerd worden voor de schoonmaak (niveau 1 of 2) en een groep van 10 jongeren die gekwalificeerd worden voor diverse functies bij de Zonnehuisgroep (regionale aanbieder van verpleeghuiszorg, verzorgingshuiszorg en thuiszorg). In 2010 worden in diverse kanssectoren nog meer projecten ontwikkeld om jongeren te kwalificeren. Coördinatie
€ 30.000
3
• Regio Centraal Regio Centraal Groningen zet met haar plan ("Werk in Zicht") in op: 1. Jongeren 2. Werkgevers ontzorgen en betrekken 3. Sluitende aanpak voor jongeren organiseren door bevordering samenwerking en afstemming in de regio. Van de provincie wordt een bijdrage gevraagd van € 500.000,- en zal als het volgt worden besteed: Geen enkele jongere mag aan de zijlijn komen te staan als gevolg van de recessie. Er zal worden geprobeerd zoveel mogelijk ‘plekken’ te creëren. Afhankelijk van de omstandigheden kunnen dat werkplekken, werk-leerplekken, traineebanen, stageplekken of als het niet anders kan simulatieplekken zijn. Plekken waar jongeren ervaring op kunnen doen, kunnen leren, kwalificeren of actief kunnen blijven zodat zij voldoende ‘arbeidsfit’ zijn op het moment dat de vraag op de arbeidsmarkt weer gaat toenemen. Een groot deel van de provinciale middelen zal worden besteed aan het organiserend vermogen ten behoeve van werving van plekken en matchen met jongeren, hieronder valt: - intensiveren van de werkgeversbenadering (3 fte voor de werkpleinen Groningen, Hoogezand-Sappemeer en Noorderkwartier bovenop de bestaande inzet) € 120.000; - ontwikkeling en intensivering van de ketenaanpak voor jongeren (1 fte ten behoeve van coördinatie, afstemming tussen de werkpleinen, de gemeenten in de regio en RMC) € 125.000; -leerbanenbureau (ontwikkelen van een centrale plek voor werving, registratie, matching van werk-leerplekken). € 75.000; -projectcoördinatie (0.7 fte voor een jaar) € 50.000. Daarnaast zal worden ingezet op het intensiveren en verbreden van het bestaande instrumentarium. Regio Centraal wil een aantal nieuwe instrumenten ontwikkelen om passende leer-werkcombinaties te creëren die bijdragen aan een duurzame verbetering van de arbeidsmarktpositie van jongeren. Te denken valt aan: - ondersteuning en begeleiding van jongeren in bbl-constructies; - inzet van traineeplaatsen voor hoger opgeleide jongeren; - werven van stageplaatsen; - ontwikkeling en verbreding van het gildeconcept (Martini-Gilde). In het Martini-Gilde project worden zestien zorghulp studenten en twaalf tweedejaars helpende studenten met de specialisatie assist opgeleid. De laatste groep bestaat uit zes bol studenten en zes bbl leerling werknemers. Martini verwijst naar de locatie (Martiniziekenhuis), Gilde verwijst naar de (competentiegerichte) wijze van opleiden binnen het ziekenhuis: leerlinggezel-meester: Het concept zal worden verbreed en naar 3 nieuwe zorginstellingen worden uitgerold voor totaal 60 jongeren. € 90.000 - ontwikkeling van een leerfabriek (haalbaarheidsonderzoek). Een leerfabriek biedt werkleerbanen aan in een simulatieomgeving. € 40.000
4
• Regio Oost Regio Oost richt zich met haar plan ("Crisiskansen in Oost-Groningen") op drie actielijnen, 1. Jongeren (Blijf fit) 2. Werk mee 3. Samenwerking en afstemming in de regio. Regio Oost verzoekt om een bijdrage van € 500.000,-. Dit wordt als volgt ingezet: ad 1: Jongeren: Met de actielijn 'blijf fit" krijgt iedere jongere tot 27 jaar in het Werkplein een leerwerkaanbod. Er wordt een beroep gedaan op alle werkgevers en maatschappelijke organisaties om leerwerkplekken en stages voor jonge mensen te creëren en aan te melden bij de Werkpleinen. Het resultaat is dat het vaardighedenniveau van de jongeren op peil blijft (de jongere blijft fit voor de arbeidmarkt) en als de arbeidsmarkt aantrekt kunnen werkgevers en maatschappelijke organisaties beschikken over goed gekwalificeerd personeel. Samen met de middelen uit het Actieplan jeugdwerkloosheid 2009 wil regio Oost op deze manier 50 plekken realiseren in 2009, 75 in 2010 en in 2011 75 plekken. € 60.000 ad 2: Werk mee: Het doel is het verwerven en creëren van werk- en/of opleidingsplekken. Met de middelen uit de provinciale versnellingsagenda en uit het actieplan jeugdwerkloosheid 2009 worden in totaal in 2009 165 in 2010 240 en in 2011 240 extra werk/leerplekken gerealiseerd. € 240.000 ad 3: Samenwerking en afstemming in de regio: In de tweede fase van het actieprogramma "ik doe mee in Oost-Groningen" wordt onderscheid gemaakt tussen regionale activiteiten en werkplein-activiteiten. De regionale activiteiten bestaan uit een aantal grote accounts (zoals bouw en zorg) en uit deskundigheidsbevordering van (werkplein)medewerkers en doorontwikkeling van de werkgeversbenadering. Door de splitsing in regionale en werkplein-activiteiten is het wenselijk en noodzakelijk om hiervoor afstemming te realiseren, teneinde te voorkomen dat er langs elkaar heen gewerkt wordt. € 100.000 Algehele coördinatie en organisatie
€ 100.000
2. Mobiliteitscentrum: Doelstelling van het Mobiliteitscentrum regio Groningen is de concentratie, coördinatie en intensivering van de publieke en private dienstverlening aan bedrijven en aan ondernemers om daardoor het ontslag te vermijden van zoveel mogelijk werknemers. Door bestaande en nieuwe maatregelen gezamenlijk uit te voeren, het verbeteren van de inzetbaarheid van werkenden en een substantiële verruiming van het aanbod van werk-naar-werk trajecten. Kenmerkend voor de aanpak van het Mobiliteitscentrum is het bij elkaar brengen van publieke en private diensten en dienstverleners, het inrichten van een gemeenschappelijke projectorganisatie en het op elkaar afstemmen van de dienstverlening door ontschotting. Het mobiliteitscentrum ziet de lokale werkpleinen als zijn klant. De dienstverlening is gericht op het faciliteren van de werkpleinen. Belangrijk is het benutten van mogelijkheden die worden geboden om de dienstverlening aan werkgevers en met werkloosheid bedreigde werknemers te intensiveren. Door deze aanpak moet worden bewerkstelligd dat sneller en doeltreffender kan worden gereageerd op de ontwikkelingen in bedrijven en in lokale en regionale arbeidsmarkten. De toegankelijkheid wordt zoveel mogelijk
5
afgestemd op lokale situaties en zich voordoende ontwikkelingen in bedrijven en sectoren. Daarnaast worden er samenwerkingsverbanden gezocht met andere projecten (bijvoorbeeld met het actieplan Jeugdwerkloosheid) en externe organisaties (o.a. COLO, MKB-Noord, de kenniscentra). Het UWV WERKbedrijf financiert met de gelden uit de provinciale versnellingsagenda 6 extra fte's (5 accountmanagers en 1 administratieve ondersteuner) en extra opleidingen en trainingen. De accountmanagers zullen jaarlijks tussen de 2500 en 3000 extra bedrijfsbezoeken afleggen en 75% van de daarvan binnengehaalde vacatures wordt vervuld door het UWV WERKbedrijf. Deze accountmanagers zouden voor 1000 extra vacatures moeten kunnen zorgen. De administratieve ondersteuner zal zoveel mogelijk de vragen die accountmanagers ophalen snel verwerken. De extra trainingen en opleidingen worden gegeven aan werkzoekenden woonachtig in de provincie Groningen. De plus voor het UWV WERKbedrijf zijn de volgende activiteiten: 1) opleidingen en 2) concrete extra vacatures (1000). Deze activiteiten zitten niet in de reguliere dienstverlening van het UWV WERKbedrijf. Met betrekking tot de vacatures gaat het om extra vacatures die door de extra fte's accountmanagers zullen worden binnengehaald, bovenop wat normaal bij het UWV binnenkomt. Om dit te bereiken wordt er gekozen voor een regionale aanpak per branche. Met betrekking tot de Opleidingen: het UWV WERKbedrijf mag geen opleidingen verstrekken indien het niet direct toeleid tot werk. Sommige sectoren hebben het nu moeilijk, derhalve wordt ervoor zorggedragen dat de vaardigheden van de werklozen werknemers up to date blijven. Het UWV WERKbedrijf verwacht met de aangevraagde subsidie tussen de 700 en 1000 mensen te kunnen voorzien van extra en/of behouden van de vaardigheden voor de arbeidsmarkt waardoor hun kansen op de arbeidsmarkt toenemen. De provinciale middelen ad € 900.000,- worden door het UWV WERKbedrijf ingezet op het uitvoeren van de bovenreguliere activiteiten (opleidingen en concrete extra vacatures). 3. Gemeenschappelijk Opleidingsactiviteit (GOA): De provincie Groningen heeft het Breuer Institute de opdracht gegeven een verkenning uit te voeren naar de oplopende jeugdwerkloosheid in de provincie en oplossingsrichtingen te inventariseren om deze terug te dringen. In het bijzonder is in de verkenning speciale aandacht gevraagd voor GOA die mogelijk als een effectief arbeidsmarktinstrument ingezet kunnen worden om jeugdwerkloosheid te beteugelen. GOA's zijn samenwerkingsverbanden binnen een bepaalde sector waarin meerdere partijen participeren die als werkgever optreden voor leerlingen uit de Beroeps Begeleidende Leerweg (BBL). Doelstelling is het opleiden van vakmannen/vrouwen voor de toekomst. Er zal één GOA worden opgericht, deze fungeert als het ware als een 'paraplu', waarmee meerdere sectoren bediend kunnen worden. De GOA richt zich in eerste instantie op werkgevers in het publieke domein (overheid, semi-overheid en gesubsidieerde instellingen). Het gaat hier vaak om grote tot zeer grote werkgevers, waar nu nog relatief weinig bbl-plekken en traineeships (hoger opgeleiden) voor komen. In het GOA-projectplan wordt ingezet op het plaatsen van 50 bbl 'ers/ hoger opgeleiden. Er wordt uitgegaan van een groeimodel waar uiteindelijk 100 à 150 bbl 'ers / hoger opgeleiden in dienst zijn van de GOA. Indien zich kansen voordoen om via onderhavige GOA-constructie ook bbl'ers binnen andere (profit) sectoren dan de publieke sectoren te plaatsen, zullen deze worden
6
benut. De op te richten GOA begeeft zich niet binnen branches en sectoren waar bestaande GOA's reeds actief zijn (o.a. bouw en weg- en waterbouw). Inmiddels liggen er ook concrete GOA plannen op locaal niveau (subregio Noord Groningen) en binnen de zorgsector (ZorgpleinNoord en Calibris). Ook de metaalsector heeft interesse getoond. De gevraagde subsidie, een bedrag ad € 500.000,- is bestemd voor de ontwikkeling en exploitatie ( overheadkosten) van een GOA 2009-2011: - Ontwikkel- en oprichtingskosten € 92.000 - Bijdrage exploitatie overhead en overige organisatiekosten € 232.000 - Idem 2011 € 175.850 Per actielijn zijn de middelen als volgt verdeeld: Actielijn 1. Jeugd Regio Noord Regio Oost Regio Centraal Groningen 2. Mobiliteitscentrum 3. GOA Uitvoering subsidieprogramma Totaal
Verdeling middelen € 500.000 € 500.000 € 500.000 € 900.000 € 500.000 € 100.000 € 3.000.000
Voor de goede orde melden wij dat de complete projectplannen die de regio's hebben ingediend ter inzage in de statenkast liggen. Financiën Op 3 maart 2009 is door ons het besluit genomen om de financiële dekking van maximaal 3 miljoen voor het arbeidsmarkt scholing programma te claimen uit het REP (ZZL), programmalijn C. Als vervolg op de bespreking van dit onderwerp op 1 april in uw statencommissie economie en mobiliteit, zijn wij bezig met de voorbereiding van een aanvraag voor een bijdrage uit het budget REP. De verwachting is dat in begin 2010 door ons een besluit op deze subsidieaanvraag zal worden genomen.
7
Voortgang Wij zullen u aan het eind van 2010 en 2011 op de hoogte stellen over de voortgang van het arbeidsmarkt scholing programma. Wij vertrouwen erop u hiermee voldoende te hebben geïnformeerd. De projectplannen liggen ter inzage in de statenkast. Hoogachtend, Gedeputeerde Staten van Groningen:
, voorzitter.
, secretaris.
8
