2.8 ORGANISCHE GEBIEDSONTWIKKELING: HYPE OF NIEUWE WERKELIJKHEID?

2.8 ORGANISCHE GEBIEDSONTWIKKELING: HYPE OF NIEUWE WERKELIJKHEID?

• •

Arjan Raatgever, projectleider Platform 31 Wienke Bodewes, voorzitter NEPROM en algemeen directeur Amvest

Gespreksleider: Adriaan Visser, algemeen directeur Platform31

Introductie

Organische Stedelijke Ontwikkeling Arjan Raatgever, Platform31 [email protected] // 06 - 57943938

23 mei 2013 Dag van de Projectontwikkeling

Inhoud presentatie (15 min) • Definitie & kenmerken • Traject Platform31 • Enkele leerpunten per domein

Vooroordelen?

Vooroordelen Met organische ontwikkeling: • Mag/kan geen geld mee worden verdiend • Verdwijnen alle traditionele partijen • Moeten alle bestaande regels overhoop • Moeten we ‘blikken kunstenaars opentrekken’ • Vanaf nu moet álles organisch

Ingrijpende transitie

Organische ontwikkeling vergt bijstelling van onze ideeën over de maakbaarheid van de omgeving en wie daarvoor verantwoordelijk zijn

Wat is organische stedelijke ontwikkeling? Organische stedelijke ontwikkeling = open-eindeproces (geen blauwdruk) beheer en ontwikkeling door elkaar dominante rol voor eindgebruikers faciliterende rol voor de overheid

Bron: PBL & UUD, Vormgeven aan de spontane stad, 2012

Integrale gebiedsontwikkeling <=> Organische gebiedsontwikkeling

Succesfactoren • Succesfactor: aanwezigheid van voldoende niet-financieel kapitaal: menskracht, creativiteit, energie, vertrouwen, netwerk, fysieke ruimte, fysieke kwaliteit etc. • Succesfactor: aanwezigheid van positief toekomstperspectief

Traject Platform31 •

April - juni 2012: werksessies naar Amstel III, Amsterdam ZO // Havenkwartier, Deventer // Coolhaveneiland, Rotterdam // Emmerhout, Emmen



•

Zomer 2012: publicaties Ruimte voor initiatief (Platform31) en Vormgeven aan de spontane stad (PBL en Urhahn Urban Design)



•


•

Jan-feb 2013: masterclasses organische stedelijke ontwikkeling: Plan- en visievorming, Financieel-economische instrumenten, Procesvoering/samenwerking, Juridischplanologisch instrumentarium


April - juni 2012: werksessies naar Amstel III (Amsterdam ZO), Havenkwartier (Deventer), Coolhaveneiland (Rotterdam), Emmerhout (Emmen)

•


•

Jan-feb 2013: masterclasses organische stedelijke ontwikkeling: Plan- en visievorming, Financieel-economische instrumenten, Procesvoering/samenwerking, Juridischplanologisch instrumentarium

•

Rest 2013 e.v.: Excursies Nu Al Eenvoudig Beter (i.o.v. Ministerie van I&M), Experiment Flexibele bestemmingsplannen, in-company trainingen, (nieuwe reeks) masterclasses organische ontwikkeling, samenwerkingen (bv. met NLBW en/of Watertorenberaad?)

Verschuivingen -

Andere invulling nodig van: 1. Plannen en ambities 2. Procesvoering / vaardigheden 3. Financieringsconstructies 4. Wet- en regelgeving; omgaan met bestaande regels

Plan- en visievorming -

Plannen en visies niet als eindbeelden, maar als verbinders, bronnen van inspiratie en scenario’s •

-

-

Glimmende artist impressions zijn dan niet het meest geeigende middel

Van: wat => hoe => waarom (ontwikkelingsplanologie), naar: waarom => hoe => wat (uitnodigingsplanologie) Wees bescheiden in ambities (verwachtingsmanagement) Maximaal benutten van bestaande kwaliteiten

Procesvoering/samenwerking -

Van vastomlijnde projecten naar dynamische processen -

-

Richt hier ook de organisatie op in Binnen bredere processen ontstaan wel (kleinere) projecten

Kleine stapjes en lange adem Serendipiteit: wees altijd klaar en kien op ‘cadeautjes’ Voortdurend balanceren tussen openheid voor nieuwe partijen en actie in beperkt comité

Financieel-economische inrichting -

Van grondexploitatie (grex) naar gebiedsexploitatie (gex) Rekenen vanuit wat er al is (eigenaren, eindgebruikers, kasstromen en kwaliteiten) Risico en voorinvesteringen verlagen, grondtransacties beperken Kansrijke instrumenten: erfpacht, ingroeimodellen voor grondkoop- en huurprijzen, crowdfunding, microkredieten, gebiedscoöperaties, grond- of vastgoedbanken (ruilverkaveling), afschrijving

Juridisch-planologisch instrumentarium -

Anders omgaan met bestaande regelgeving cruciaal -

-

Uitnodigingsplanologie -

-

Flexibel bestemmingsplan, gemengde bestemmingen, eigen milieuzonering, beleidsenclave, uitsterfregelingen

Gebruik de Crisis- en herstelwet -

-

Bestuurlijke durf nodig

Tijdelijke ontheffing naar 10 jaar, experimenteergebieden, gebiedsontwikkelingsplan

Beloningsplanologie?

Dank voor uw aandacht! Vragen?

Amstel III, Amsterdam ZO - 200.000 m2 leegstaande kantoren - Opgave: van monofunctioneel kantorenterrein, naar multifunctionele stadswijk - Zeer versnipperd eigendom - Nieuwe 'gebiedsentrepreneurs' - Heldere invulling gemeente van ‘faciliteren’ van nieuwe ontwikkelingen • Initiatieventeam • Experimentenregeling Erfpacht • Nieuw bestemmingsplan met zoveel mogelijk ‘gemengde functie’ • Leegstandsgesprekken door toepassing Leegstandsverordening - Stevige juridische en financiële knelpunten

Havenkwartier, Deventer • Opgave: transformatie vmg. havengebied • Strategie: gebiedsontwikkeling vanuit creatieve broedplaats • Basis: sterk organisch ('Vlaams') ontwikkelmodel • Innovatieve planologisch-juridische verankering met maximale ruimte voor flexibiliteit • Solide mandaat vanuit gemeenteraad • Vraag: Lukt het om energie creatieve ondernemers ook zonder subsidies vast te houden en om te zetten in vastgoedwaarde?

Emmerhout, Emmen • Opgave: vergroten eigenaarschap/zelfredzaamheid bewoners

woonerfwijk + fysieke vernieuwing • Bewonersorganisatie is in kleine stappen uitgegroeid tot belangrijke samenwerkingspartner • Voorwaarden: – Geduld (zo'n 15 jaar) – Uitnodigende houding institutionele partijen – Geld, welwillendheid en helderheid vanuit instituties – Vasthouden aan procesaanpak Emmen Revisited

Coolhaveneiland, Rotterdam - Opgave: upgraden van gemengde woonwijk , versterken van bewonersmix - Veel particuliere initiatieven in de wijk, met name van creatieven - Deelgemeente en corporatie staan hier welwillend tegenover. Maar hoe maak je keuzes? Hoe verbind je bottom-up energie met een heldere richting op een hoger schaalniveau? • Gebiedsmanager gemeente omschrijft zijn werk als “ceremoniemeester op een leuk, maar chaotisch feestje”

NEPROM – DAG VAN DE PROJECTONTWIKKELING

Organische gebiedsontwikkeling. Hype of nieuwe werkelijkheid? CRUQUIUS Door: Wienke Bodewes Datum: 23.05.2013

OOSTELIJK HAVENGEBIED

26

NEPROM - DAG VAN DE PROJECTONTWIKKELING, CRUQUIUS

CRUQUIUS

27


CRUQUIUS

28


EIGENDOMMEN

• 17 ha plangebied • 3 ha openbaar gebied • 2 ha nieuwbouw bog 12 ha te herontwikkelen Eigendom Amvest: 6 ha

29


BEDRIJVEN VAN “OUDSHER”

30


NIEUWBOUW CRUQUIUS

31


HINDERCIRKELS

32


ONTWIKKELSTRATEGIE AMVEST

BRANDING

34


KANSEN IN TIJDELIJKHEID

35


DESIGN, CULTUUR

MODE

36


RESTAURANT ALS INCUBATOR

37


ONTWIKKELSTRATEGIE 2007-2012

Verwerving en placemaking

2012

Opening The Harbour Club

2013

Deal gemeente Amsterdam Verwerving betoncentrale

2014

38

Start ontwikkeling


39


ONTWIKKELSTRATEGIE GEMEENTE

STRUCTUURVISIE

41

(AMSTERDAM 2040)


SPELREGELKAART STADSDEEL OOST

42


ORGANISCH ONTWIKKELEN Geen actieve gemeentelijke grondexploitatie

Gemeente beoordeelt initiatieven op spelregelkaart Per initiatief apart bestemmingsplan

43


VRAAGSTUKKEN / DILEMMA’S

44

Conserverend bestemmingsplan

globaal bestemmingsplan

Spelregels voor (kleine) initiatieven

grote eigenaar


2.8 ORGANISCHE GEBIEDSONTWIKKELING: HYPE OF NIEUWE WERKELIJKHEID?

Recommend Documents