special Een nieuwe werkelijkheid

Trajekt-info

jaargang 21  |  december 2013

special Volle kracht NaoVäöre! Maatschappelijke Beursvloer Maastricht in de lift 2+3 | De Langste Eettafel van Maastricht 4+5 | De benen van de vloer in Malberg 5 | Symposium rond vrijetijdsbesteding kinderen met een beperking 6 | Zuyd Hogeschool neemt kijkje in de keuken van Trajekt 7 | Een platform van verbeelding 8+9 | Training Gelukkig Oud worden 10 | Meer mans dankzij het fietsproject 11 | Maatschappelijk betrokken organisaties spreken zich uit 12+13 | Maastricht zoekt vrijwilligers 14 | De financiële ondersteuners maken de balans op 15 | De deelnemers aan de Maatschappelijke Beursvloer 2013 16 | colofon 16 |

‘Een nieuwe werkelijkheid’ Misschien kent u dat verhaal van een universiteit die een nieuwe campus bouwde. In plaats van paden aan te leggen tussen de gebouwen, legde men een groot grasveld aan. Na een jaar hadden de studenten daarop een netwerk van sporen uitgesleten. Dat werd geplaveid: schoolvoorbeeld van hoe een nieuwe infrastructuur kan ontstaan die niemand vooraf had kunnen voorspellen. De wereld van zorg, welzijn en onderwijs in Maastricht en Heuvelland bevindt zich in een vergelijkbare situatie. Allerlei krachten proberen iets op te leggen. Tegelijk raken steeds meer partijen ervan overtuigd dat de veelbesproken ambitie van ‘méér met minder’ vooral van onderop moet komen. Maar dat gaat niet vanzelf. In de verzorgingsstaat wachtten velen af wat ‘het systeem’ voor hen zou doen. Onder het gesternte van samenredzaamheid moet nu een leefwereld ontstaan waarin mensen er (weer) voor elkaar zijn. Trajekt had de afgelopen jaren het voorrecht om op vele fronten betrokken te zijn bij het ontdekken van die nieuwe werkelijkheid. Dat deden we bijvoorbeeld in het stimuleringsprogramma Nao Väöre, in samenwerking met Veer doen ’t en mogelijk gemaakt door de Stichting Elisabeth Strouven en de gemeente Maastricht. In dat programma maakten en maken we met vele tientallen bedrijven, (onderwijs)instellingen en organisaties, en talloze jongeren en ouderen kilometers in het ontdekken van een leefwereld voor en door iedereen. Dus niet van bovenaf. Maar door samen te zaaien, te bewegen en de nieuwe paden te scheppen door ze samen te gaan. Deze Trajekt-Info geeft daarvan een momentopname. Intussen gaan de ontwikkelingen verder. Of, zoals Theo Thuis van onze partner Veer doen ’t zegt in een vraaggesprek: “We willen mensen in beweging brengen om deel te nemen aan nieuwe vormen van nieuwsgierigheid en praktijk.” Die ambitie van het programma Nao Väöre is ook de geest van deze uitgave. Ik wens u veel inspiratie om mee te doen!

Anne Buskes, Directeur | bestuurder Trajekt

Het driejarige stimuleringsprogramma Nao Väöre heeft als doel zoveel mogeljk mensen, bedrijven, verenigingen en organisaties te betrekken bij een sociale leefwereld in Maastricht en omstreken. Dat gebeurt door met gerichte methodieken samen te bouwen aan een ‘samenredzame’ nieuwe werkelijkheid. Nao Väöre bevat daarvoor drie pijlers: • Maatschappelijk makelen. Hierbij worden bedrijven gestimuleerd om bij te dragen aan een veelheid van maatschappelijke vragen. • Het deelprogramma KANS stimuleert en begeleidt met name leerlingen uit het speciaal onderwijs naar vormen van vrijetijdsbesteding. • Het deelprogramma Gelukkige Ouderen wil senioren uit hun isolement halen door gerichte activiteiten waarin ontmoeting centraal staat.

Nao Väöre met vragers en aanbieders

Maatschappelijke Beursvloer Maastricht in de lift Sociale veld goed bediend met 260 matches Het United World College barst bijna uit zijn voegen op dinsdagmiddag 29 oktober.

Promoten Doe Gewoon: Frans Ramakers en Anita Bastiaans

Dit pas geopende gebouw aan de Discusworp heeft deze middag de deuren geopend voor de tweede Maatschappelijke Beursvloer Maastricht. Gouverneur Theo Bovens opent de beursvloer met een slag op de gong. Het spektakel van ‘makelen en schakelen’ kan van start gaan!

Promoten Doe Gewoon De Maatschappelijke Beursvloer, een initiatief van Trajekt en Veer doen ’t uit het programma Nao Väöre, is onderdeel van een campagne om ‘maatschappelijk makelen’ in de stadsregio Maastricht te verankeren. Hierbij worden producten en diensten uit het bedrijfsleven gekoppeld aan vragen uit het sociale veld, met gesloten beurs. Stichting Elisabeth Strouven en de gemeente Maastricht leveren financiële ondersteuning.

Goede sfeer, vrolijke gezichten Het restaurant van het UWC is getransformeerd in een echte beursvloer. Het is een drukke bedoening, met rond de 400 bezoekers, waaronder ongeveer 100 bedrijven. De sfeer zit er goed in: veel mensen met vrolijke gezichten die hoopvol gestemd op zoek zijn naar een goede match. De aanbieders – bedrijven – zijn voorzien van rode naamkaartjes; de vragers – verenigingen en andere partijen uit het sociale veld – hebben een groen kaartje. De ruimte is overzichtelijk ingedeeld in verschillende themahoeken voor vraag en aanbod uit specifieke sectoren, zoals menskracht en klussen, financieel-juridisch advies en coaching & training. Vanuit die hoeken werken de hoekmannen en -vrouwen aan mooie combinaties. Trajekt-medewerker Ger Essers is een van de hoekmannen. “Gewoon proactief aan de slag gaan en de goede partijen met elkaar in contact brengen,” zegt hij, nadat hij net een bijdrage heeft geleverd aan een geslaagde match. Als de match eenmaal gemaakt is, vullen beide partijen een formulier in, dat vervolgens nog eens door een notaris bekrachtigd wordt. Het aantal geslaagde matches is af te lezen van een groot, centraal opgesteld scherm.

Matches verpakt in tweets Rachid Euwes van het social media team van de beursvloer heeft de taak op zich genomen om iedere match in een leuke tweet te verpakken. Een onmogelijke opgave, zo blijkt al snel. “De matches lopen zo snel op dat ik ze niet meer allemaal in een tweet kan vastleggen, ik kan het gewoon niet bijhouden,” lacht hij. Er is zelfs een heuse studio Nao Väöre ingericht in een aanpalende ruimte, waar bezoekers voor de filmcamera een kort statement kunnen maken over dit veelzijdig programma. Deze filmpjes zijn overigens allemaal te zien op de website van Nao Väöre. En dan nu: op zoek naar mooie matches. Een rondje over de beursvloer.

2

Anita Bastiaans van Radar is naarstig op zoek naar ontwerpers van flyer- en foldermateriaal en advertentieruimte in huis-aan-huisbladen. Doel: het promoten van Doe Gewoon in de Boschstraat, een eetcafé dat meer is dan een eetgelegenheid. Hier werken namelijk mensen met een verstandelijke beperking met veel plezier en toewijding in de bediening en in de keuken. Frans Ramakers, directeur van Grafisch Buro Outline in Eijsden kan haar op haar wenken bedienen. “Wij gaan folders en flyers ontwikkelen én drukken, en gaan daarnaast een mooie advertentie ontwerpen die geplaatst wordt in de Etalage, het huis-aan-huis blad van de gemeente Eijsden-Margraten,” belooft hij. In ruil voor dit mooie aanbod krijgt Frans een heerlijke lunch aangeboden bij Doe Gewoon. Een mooie deal!

Slaapruimte gezocht: Benoit Vanraes en Bianca Willems

Slaapruimte gezocht Theatermaker Benoit Vanraes van Stichting SoAP heeft wel een heel bijzondere vraag: hij zoekt slaapruimte. “Er treden vaak artiesten op in mijn voorstellingen, die buiten Maastricht wonen. Zij hebben niet veel geld en voor hen zoek ik gratis slaapplekken,” verklaart hij nader En daar kan Bianca Willems van Mosae Zorggroep voor zorgen. De artiesten kunnen terecht in logeerkamers, die Mosae Zorggroep ter beschikking stelt. Als tegenprestatie biedt Benoit gratis tickets voor een voorstelling voor zes bewoners.

Website voor Münchhausen: Liesbeth Rietbergen en Philippe Maenen

Een website voor Münchhausen Maastricht Overdag werkt hij in een call center, in zijn vrije tijd ontwerpt hij websites op vrijwillige basis: Philippe Maenen. Zijn aanbod sluit naadloos aan op de vraag van Liesbeth Rietbergen, werkzaam bij Münchhausen in Maastricht, een netwerkorganisatie op het gebied van wonen, werken, leven en zorg. De zaak is snel beklonken: Philippe gaat de website bouwen: “Dat ga ik met veel plezier doen,” belooft hij. Wat is de tegenprestatie? “Een keer per jaar organiseren we een Baronnendiner, daar ga ik hem voor uitnodigen,” zegt Liesbeth. Iwan de verteltovenaar: Ed Sprengers, John Martin en Lou Custers

Een mooie show van Iwan de Verteltovenaar Zijn artiestennaam is Iwan de Verteltovenaar, maar in het echte leven heet hij John Martin. “Mijn specialiteit is verhalen vertellen die ik zelf heb geschreven en toverdrankjes maken,” vertelt hij. Lou Custers en Ed Sprengers van Stichting Futura van Speeltuin Fort Willem hebben er wel oren naar. De deal is snel beklonken: John komt twee keer een mooi optreden verzorgen in de speeltuin. In ruil daarvoor krijgt hij koffie en vlaai, en zijn kleinkind mag mee.

Gratis Parkeren: Hans Wijnands, Theo Thuis en Yvette Wijnands

Inzet Woonpunt in het slaaphuis:Bert Vrolijk en Djonnie Soumete

Gratis parkeren

Inzet medewerkers Woonpunt in Slaaphuis

Hans Wijnands, vrijwilliger bij TV Maastricht en Yvette Wijnands hebben grootse plannen. “Wij willen een film gaan maken over Wijck, in samenwerking met TV Maastricht en Stichting Welzijn en Educatie. Het wordt een soort toneelstuk, dat op film gezet wordt. Het script moet nog geschreven worden,” vertellen ze. De spelers zijn allemaal vrijwilligers, die niet veel te besteden hebben. Theo Thuis van Q-Park heeft een mooi aanbod: gedurende de 25 dagen dat de opnamen plaatsvinden, biedt Q-Park de vijf spelers parkeergelegenheid aan. In ruil voor dit aanbod ontvangt Q-Park uitzendtijd in het reclameblok van TV Maastricht, zowel op de radio als op tv.

Bert Vrolijk, directeur van woningcorporatie Woonpunt en Djonnie Soumete van het Leger des Heils hebben elkaar gevonden. Bert heeft zich bereid verklaard personeelsleden van Woonpunt in te zetten voor het Slaaphuis van het Leger des Heils. “Ze gaan gedurende vier avonden van 19.00 tot 21.00 uur de functie vervullen van gastheer of gastvrouw,” zegt hij. Uiterlijk in januari 2014 moet de match gerealiseerd zijn. Wat is de tegenprestatie van het Leger des Heils? “Woonpunt staat volledig achter het maatschappelijk karakter van de vraag en verlangt geen tegenprestatie,” verklaart Djonnie.

Mooie resultaten beursvloer

Aan de slag met 45+: Anja Jansen en Hans Kroon

Als het tegen vieren loopt, de eindtijd van de beursvloer, staat het aantal matches op 260. Een geweldig resultaat. Dat vindt ook Peter Paul Muijres, ondernemend maatschappelijk makelaar en medeorganisator van dit evenement. “De ruim 180 vragen uit het maatschappelijk veld hebben hun weg gevonden in 260 matches met het bedrijfsleven. Dat betekent dat het aantal meer dan verdubbeld is ten opzichte van vorig jaar, toen stond de teller op 108! Ik ben onder de indruk,” zegt hij enthousiast. “Het bedrijfsleven ontdekt steeds meer de nieuwe ondernemerskansen in het maatschappelijk betrokken ondernemen.” Dus volgend jaar weer een beursvloer? “Als het aan mij ligt, zeker, misschien zelfs één in het voorjaar en één in het najaar, gezien de geweldige opkomst,” aldus Peter Paul.

Aan de slag met doelgroep 45-plussers Hans Kroon van het landelijk initiatief Werk voor Elkaar organiseert activiteiten voor werkzoekenden waarmee zij in contact komen met werkgevers. Hij is op zoek naar vergaderruimte voor 20 à 25 personen, waar een keer in de twee weken gebruik van kan worden gemaakt door gemotiveerde 45-plussers die werk zoeken, en die ervaringen willen uitwisselen, CV’s evalueren en willen netwerken. En dat is precies wat Anja Jansen van ‘Veer Maastricht’, een stichting die ondersteuning biedt aan vrijwilligerswerk, in de aanbieding heeft. De tegenprestatie is: bekijken of ze samen projecten kunnen opstarten om werkgevers en werkzoekenden bij elkaar te brengen, én kennis en ervaring van 45-plussers inzetten. Een ambitieuze match!

Gouverneur Bovens over Nao Väöre “Ik vind het bijzonder goed dat de samenleving haar ruimte begint terug te claimen en dat mensen weer de regie over hun eigen bestaan opeisen. De maatschappelijke beurs is daarvoor misschien wel de meest sublieme vorm. Niet toevallig wordt Nao Väöre ondersteund door de Stichting Elisabeth Strouven, genoemd naar de vrouw die al in de zeventiende eeuw de handen uit de mouwen stak door mens te zijn met de mensen en particulier initiatief avant la lettre te bevorderen. Maatschappelijk ondernemerschap hoort helemaal bij deze streek. Het succes van de samenleving zit niet alleen in cijfers, maar vooral in het smeden van juiste verbindingen en de kracht die wij zelf samen ontwikkelen. Precies dat gebeurt hier op de beursvloer. U weet al heel lang dat de participatiesamenleving een hele normale Limburgse en Maastrichtse uitvinding is.”

Op pagina 16 treft u een totaaloverzicht aan van alle deelnemers van de Beursvloer.

3

Nao Väöre met ouderen

De Langste Eettafel van Maastricht Groots opgezet eetfestijn met ‘samenzijn’ als hoofdmoot De grote, sfeervol aangeklede zaal in Zorgcentrum Scharwyerveld in Maastricht is op vrijdag 4 oktober het podium van De Langste Eettafel van Maastricht. Van 11.30 tot 14.30 uur zitten rond de 240 ouderen aan de meterslange tafels om een vorkje te prikken en zich te onderhouden met tafelgenoten.

Zover als het oog reikt: tafels, meterslang, feestelijk gedekt en geen plekje onbezet. De sfeer is gezellig en gemoedelijk. Een zacht geroezemoes van stemmen weerklinkt door de zaal. De achtergrondmuziek - Maastrichtse liedjes van alle tijden – wordt een paar keer onderbroken door een voordracht van verhalenvertelster Tiny Feij. Het personeel loopt af en aan met dienbladen gevuld met gerechten en drankjes. Trajektmedewerker Jos van Herpen verzorgt uit de losse pols de presentatie en praat het gebeuren aan elkaar. Helemaal voorin in de zaal, bij de kaartjesverkoop, zit Jo Rondags, medewerker van Trajekt. Hij is aangenaam verrast door de grote opkomst: “240 Bezoekers, dat is buiten verwachting,” zegt hij verheugd. Over het doel van dit eetfestijn: “Samen eten verbindt, het is een laagdrempelige én leuke manier om nieuwe mensen te ontmoeten of om elkaar beter te leren kennen.” Ook is De Langste Eettafel volgens Jo een uitstekend middel om buurtbewoners met Scharwyerveld kennis te laten maken: “Veel inwoners uit de omgeving zijn niet bekend met het zorgcentrum, laat staan dat ze weet hebben van alle activiteiten die er plaats vinden, en die ook voor wijkbewoners toegankelijk zijn.” Wie zijn de bezoekers, hoe bevalt het eetfestijn en wat zijn hun indrukken? Een wandeling langs de tafels. Rudolf en Mieke Patty

De hemel op aarde Rudolf en Mieke Patty, omringd door hun Indische medebewoners waarmee ze de tafel delen, zitten te genieten van het voorgerecht, een tomatensoep. Vanaf 1965, toen het echtpaar van Indonesië naar Nederland emigreerde, wonen ze in Malberg. “Wij voelen ons echte Malbergers,” zegt Rudolf. “Wij waren een van de eersten die hier in deze wijk kwamen wonen.” De laatste zeven jaar wonen ze in Scharwyerveld, en wel op de Indische afdeling. “Hoewel mijn man niet mobiel is – hij kan niets zonder zijn rolstoel – doen we praktisch alles samen,” vertelt Mieke. “Dit diner is voor ons echt een uitje. Ik doe dit vooral voor hem, dan is hij er weer eens uit, onder de mensen en kan hij een praatje maken. Hier in Scharwyerveld is het de hemel op aarde voor ons, er is altijd wat te doen, zoals vandaag. Wij willen hier nooit meer weg.”

4

Vier happy singles genieten van het diner

Vier happy singles “Wij zijn vier happy singles,” lacht Elisabeth Konings, te midden van haar tafelgenoten Math Janssen, Gerard Claessens en Mieke Kaanen. “We hebben allemaal onze partner verloren en wonen alle vier in Scharwyerveld. Iedere dag eten we samen. Dit diner is echt een geweldig initiatief.” “Prachtig gedekte tafels en heerlijk eten,” voegt Mieke Kaanen toe. “Qua opzet is het schitterend, dit mogen ze wat mij betreft vaker organiseren!”

Met de vriendinnenclub ‘de kachel aonmake’ De stemming zit er goed in aan de dis van Maria Stenden uit Daalhof. Zij heeft haar hele vriendinnenclub opgetrommeld, allemaal singles, zeven man sterk. “Ik heb georganiseerd dat de hele groep hier rond de tafel zit. Er lekker even samen uit, heerlijk.” Tussen de gangen door wordt nog even snel de vragenlijst ingevuld die presentator Jos van Herpen heeft uitgereikt om de conversatie aan de langste eettafel op gang te brengen. Niet dat dit bij dit gezelschap nodig is, integendeel, de gesprekken zijn geanimeerd en er wordt veelvuldig gelachen. De hilariteit is groot wanneer Maria op de vraag ‘wat is het stoutste wat je ooit in je leven hebt gedaan?’, luid uitroept: “Ik heb het een keer gedaan in een vliegmachine!” Daar kunnen de andere tafelgenoten niet tegenop. Nadat de rust is weergekeerd laten de dames zich het nagerecht – ijs met slagroom – goed smaken. “Ik ben hier voor de gezelligheid, vriendschap en lekker eten,’ lacht Maria, terwijl ze een hap van haar ijs neemt. “Meer hebben we niet nodig in dit leven, nietwaar?”

Maria Stenden met haar vriendinnenclub

Jo Nafzger te midden van zijn flatgenoten

Jonge vrouwtjes gezocht Met zijn halve flat zit hij aan tafel, Jo Nafzger uit Caberg. Hij is hier naar toe gekomen met zestien bewoners van de seniorenflat ‘de Carillon’ uit de Clavecymbelstraat. “We wonen in drie afzonderlijke galerijflats, dus dit is een leuke manier om elkaar beter te leren kennen. En het is een fijn uitje voor de oudjes. Wel kunnen we nog wat jonge vrouwtjes gebruiken,” zegt hij lachend. Jo en zijn tafelgenoten hebben volop genoten: “Het eten, de gezelligheid en het optreden van Tiny Feij waren geweldig,” aldus Jo.

Nao Väöre op de dansvloer

De benen van de vloer in Malberg

Ontmoeting en beweging staan centraal bij Dansen in het Park

Maud Lucassen in actie

Eén keer in de maand op zondagmiddag kunnen ouderen, woonachtig in

Blije gezichten en lachende ogen

Maastricht Noordwest en omgeving, hun hart ophalen. Tijdens een gezellige

Als de drukte wat geluwd is, heeft ze wel even tijd voor een praatje: Maud Lucassen, coördinator recreatie in Zorgcentrum Scharwyerveld. “Heel speciaal, dit diner. Als ik om me heen kijk, zie ik alleen maar blije gezichten en lachende ogen. De mensen genieten er echt van om eens lekker verwend te worden.” Bijkomend voordeel is volgens haardat er ook veel mensen van buiten het verzorgingstehuis, uit de omringende buurten, hier zijn. Slechts een derde van de bezoekers woont in Scharwyerveld. In de voorbereiding van dit evenement heeft Maud een actieve rol gespeeld: “Samen met Trajektmedewerkers en de teamleiding heb ik rond de tafel gezeten en allerlei zaken geregeld, zoals de plaatsing van de tafels, de aankleding van de zaal en de publiciteit in huis.”

middag in het Centre Manjefiek Malberg kan er volop gedanst worden. De Foxtrot, de Engelse- en de Weense Wals en zelfs de Mazurka worden afgestoft en de senioren dansen er op los. De naam van deze activiteit, onderdeel van het programma Nao Väöre, is ‘Dansen in het Park.’ Dit dansfestijn wordt georganiseerd door zes vaste vrijwilligers, met op de achtergrond ondersteuning van Trajekt-medewerker Jo Rondags. Momenteel vindt eenzelfde evenement ook maandelijks plaats in gemeenschapshuis ’t Atrium te Daalhof voor senioren uit Maastricht Zuidwest en in gemeenschapshuis de Boeckel in De Heeg voor senioren uit Maastricht Zuidoost. Er zijn ook plannen voor Dansen in het Park in Maastricht Noordoost, zodat er straks voor alle senioren in alle buurten van de stad een dergelijke maandelijkse activiteit is. Dansen in het Park is laagdrempelig en gezellig. Ontmoeting, sociaal contact en beweging staan centraal; een gouden combinatie.

Jo Rondags Trajekt-medewerker Nao Väöre - kwetsbare ouderen De Langste Eettafel in MaastrichtOost wordt al sinds enkele jaren georganiseerd door Resto VanHarte. Trajekt-Nao Väöre nam het initiatief om dit evenement ook plaats te laten vinden in Maastricht-West, in samenwerking met Resto VanHarte. De publiciteit en werving richting buurtbewoners is verzorgd door Trajekt, samen met onder andere de eerste- en tweedelijns zorginstellingen..

“Het was in de jaren vijftig en zestig traditie dat in het Maastrichtse stadspark in het weekend volop gedanst werd. Voor veel ouderen ligt dit nog vers in het geheugen. Dansen in het Park gaat terug naar de goeie ouwe tijd en organiseert gezellige dansfestijnen; niet in het stadspark, maar in het Centre Manjefiek Malberg. Dat hieraan behoefte is, blijkt uit de grote opkomst. De dansvloer is doorgaans geen seconde leeg. Aan één stuk door wordt op de sfeervolle muziek van vaste DJ William Bartels gedanst.”

Ton Bartels vrijwilliger Dansen in het Park en buurtbewoner Malberg “Twee jaar geleden is mijn zoon William gestart met het opzetten van Dansen in het Park in de zaal d’n Hiemel, in het centrum van Maastricht. Dat was zo succesvol dat het nu in meerdere wijken georganiseerd wordt. Als vrijwilliger ben ik het aanspreekpunt voor de ouderen: als er vragen zijn, worden ze aan mij en mijn collega-vrijwilligers gesteld. Daarnaast zijn wij verantwoordelijk voor de voorbereiding, zoals het verspreiden van flyers in de wijk en het ophangen van de raamaffiches, het regelen van de diskjockey, geluidsinstallatie, het inkopen van prijzen voor de tombola, het zoeken naar sponsoren voor extra inkomsten en verduurzaming van het initiatief. Ook zorg ik, samen met andere vrijwilligers, voor de ontvangst van de gasten, het innen van de entreegelden, de hapjes en het mee opruimen van zaal na afloop.”

5

Nao Väöre met kansrijke jongeren

Symposium rond vrijetijdsbesteding kinderen met een beperking ‘Samen voor elkaar’ biedt workshops en brengt betrokken partijen bij elkaar Vrijetijdsbesteding is belangrijk voor iedereen, maar des te meer voor kinderen met een beperking. Het maakt hen sociaal bekwaam en heeft een positief effect op zowel hun zelfvertrouwen als kwaliteit van leven. Precies dat vormt dan ook de rode draad van het symposium ‘Samen voor elkaar’, dat op dinsdagavond 5 november plaatsvindt in het gebouw van Terra Nigra Praktijkonderwijs in Maastricht. Het evenement wil handvaten bieden aan vrijwilligers die met leerlingen van het speciaal- en praktijkonderwijs werken.

Rond de honderd bezoekers telt het symposium, dat is georganiseerd door Anja Schulpen van Trajekt en Henrike Rutten van MEE Zuid-Limburg. Veel vrijwilligers van verenigingen die met kinderen werken weten de weg te vinden naar ‘Samen voor Elkaar’, maar ook professionals (afkomstig van MEE en Trajekt), leerlingen en leraren van het Terra Nigra en een enkele politicus – wethouder Mieke Damsma – geven acte de présence. De geboden workshops bieden de vrijwilligers en andere belangstellenden een inkijkje in de wereld van mensen met een beperking. De onderwerpen variëren van wat het betekent om leerling te zijn op een school voor speciaal onderwijs tot tips hoe je als organisatie je activiteiten toegankelijker kunt maken voor deze doelgroep.

Vergeten doelgroep Belinda Westera is als teamleider van Terra Nigra betrokken geweest bij de organisatie van het symposium. Heel belangrijk dat er aandacht aan deze doelgroep besteed wordt, vindt ze. “De leerlingen van onze school hebben allemaal een bepaalde beperking. Het is moeilijk om ze een goede plek te bieden in de maatschappij; die is puur gericht op presteren, diploma’s en opleiding. Voor onze kinderen is dat niet weggelegd. Ze hebben wel talenten, maar niet op leergebied. Vaak vormen ze een vergeten doelgroep, ook op het gebied van vrijetijdsbesteding.” Het organiseren van een symposium rond vrijwilligers en vrijetijdsbesteding is dan ook een stap in de goede richting: “Positief is vooral dat alle betrokken partijen zich nu eens kunnen ontmoeten en ervaringen uitwisselen,” zegt Belinda. “Door het samen te doen, kun je veel meer bereiken. En, door het bieden van handvaten aan de vrijwilligers kunnen zij onze doelgroep veel beter begeleiden. Hoe meer kennis en achtergrondinformatie de vrijwilligers hebben, hoe beter. Want vrijetijdsbesteding is belangrijk voor iedereen, zeker voor kinderen met een beperking.” Extra pluspunt is dat het symposium in het Terra Nigra zelf plaatsvindt. “Mooi dat de doelgroep nu zelf ter plekke is,” aldus Belinda.

6

Leerlingen achter de soepketels

Ervaringsoefening als ‘eyeopener’

En dat is inderdaad een pre. De leerlingen vervullen een actieve rol vanavond: zij regelen de ontvangst van de gasten, de rondleidingen door de school en de catering. Renée Eijssen en Moreno Paulissen, beiden 15 jaar oud en leerlingen van klas 3 van het Terra Nigra, staan achter twee grote soepketels en bedienen de gasten. Tussen de bedrijven door is er wel even tijd voor een kort praatje. “Wij zijn gevraagd om tijdens het symposium te helpen. We moeten de bezoekers eten en drinken geven: koffie en thee rondbrengen en soep serveren,” vertellen ze. “Best spannend, maar wel leuk. Zo doe je ervaring op in het werken in een restaurant,” vindt Renée. Misschien dat ze daar later haar beroep van wil maken, al weet ze dat nog niet zeker. “Met kinderen werken of iets met haren, dat lijkt me ook wel leuk,” zegt ze. Moreno wil graag iets gaan doen met groen. “Ik wil tuinen in orde gaan maken, bijvoorbeeld tuintjes van oudere mensen opknappen. Daar ben ik nu al met bezig, en dat wil ik langzaam gaan uitbouwen.”

Heel bijzonder is het om door middel van een oefening te ervaren hoe kinderen uit het speciaal onderwijs de wereld kunnen beleven. In de workshop ‘Hoe maak je als organisatie je activiteiten toegankelijker?’ laat Angelique Raadschilders van MEE Zuid-Limburg, terwijl ze haar verhaal vertelt, een bal van hand tot hand gaan onder de aanwezigen. Als zij een teken geeft, zal de persoon die de bal op dat moment in handen heeft, iets speciaals moeten doen (wat dat is, zegt ze niet). Gevolg is dat iedereen gefixeerd is op de bal en op het snel doorgeven ervan. Naar het verhaal dat Angelique ondertussen vertelt, wordt nauwelijks geluisterd. En laat dat nu precies de bedoeling zijn van deze workshop: het illustreert hoe ingewikkeld het voor mensen met een beperking kan zijn om informatie tot zich te nemen en om te gaan met verschillende prikkels. Een verhelderende workshop

‘Tools’ voor het omgaan met autisme Als staflid van de scouts van Scouting Christus Koning Caberg werkt Floris Pasmans met de leeftijdsgroep van 10 tot 14 jaar. Af en toe wordt hij geconfronteerd met kinderen met autisme, een reden dat hij besloot dit symposium te bezoeken. “Ik wil daar graag meer over weten, met name hoe je met deze kinderen om moet gaan. Als je autisme kunt herkennen, ben je beter in staat erop in te spelen en kun je het gedrag van zo’n kind beter plaatsen. Weet je er niets van, dan pak je het misschien verkeerd aan.” Hij heeft net de workshop bijgewoond ‘Autisme, hoe en wat?’. Heeft dit hem de ‘tools’ gegeven waar hij naar op zoek was? “Ik heb in ieder geval geleerd dat het belangrijk is om een duidelijke structuur in de programma’s aan te brengen, zodat de kinderen weten waar ze aan toe zijn; en bij het informatie of uitleg geven alles kort en krachtig te houden: niet het hele verhaal in een keer vertellen, maar gefaseerd.”

>

Nao Väöre met maatschappelijke winst Zuyd Hogeschool neemt een kijkje in de keuken van Trajekt Onderzoek naar de maatschappelijke effecten van Nao Väöre In opdracht van Trajekt verricht Zuyd Hogeschool een evaluatieonderzoek naar het programma Nao Väöre. Hoewel het onderzoek nog niet officieel is afgerond, is researcher Michelle Heijnen bereid nu al een tipje van de sluier op te lichten over haar bevindingen.

werken introduceert, namelijk de betrokkenheid van het bedrijfsleven met het maatschappelijk middenveld. En dat genereert nieuwe kansen.” Vooral het maatschappelijk makelen, waarbij bedrijven worden gestimuleerd bij te dragen aan een veelheid van maatschappelijke vragen, springt er uit, constateert Michelle. “Zonder de samenwerking met het bedrijfsleven zou je niet hetzelfde effect krijgen. Dat is een nieuwe partij, die voorheen niet benut werd.”

Michelle Heijnen is werkzaam bij het Lectoraat Sociale Integratie, het onderzoekscentrum verbonden aan de faculteit sociale studies van Zuyd Hogeschool in Maastricht. Als researcher houdt zij zich bezig met het onderzoeken van de maatschappelijke (meer)waarde van sociale projecten en sociale programma’s. De organisatie Trajekt is niet onbekend voor haar. Ze liep tijdens haar opleiding stage bij het buurtopbouwwerk, rondde haar afstudeerproject af bij Trajekt en verrichtte via Trajekt-medewerker Henk Geelen, aanjager van innovatieve programma’s, onderzoek naar Community Arts projecten. Van het een kwam het ander, en in september 2011 volgde de vraag of zij ook het programma Nao Väöre wilde evalueren. Deze vraag werd door Michelle positief beantwoord: “Het is altijd leuk om samen met een organisatie uit de praktijk, die met de voeten in de klei staat, onderzoek te doen. Dat levert voor ons belangrijke gegevens op. Daarbij vind ik het vooruitstrevend voor een welzijnsinstelling om een evaluatieonderzoek aan te vragen. Je laat dan toch een kijkje nemen in je ‘keuken’.”

Keuze gemaakt uit deelprogramma’s Uit de deelprogramma’s kwetsbare jeugd en geïsoleerde ouderen heeft ze een keuze gemaakt. “Het was onmogelijk om ze allemaal te onderzoeken. Daarom heb ik hier gekozen voor de onderzoekvorm case studie. Dat houdt in dat je er één project uitlicht, dat representatief is voor het totale deelprogramma.” Bij de deelprojecten ouderen was dat [G]OUDPLUS; voor de jeugd het Maatjesproject van KANS. Bij het Maatjesproject, waar vrijwilligers kinderen uit het speciaal- en praktijkonderwijs stimuleren om deel te nemen aan een reguliere vrijetijdsbesteding, heeft Michelle al enkele in het oog springende – en voor het project positieve – conclusies kunnen trekken: “Meer dan de helft van de kinderen is toegeleid naar een club of vereniging en is er daadwerkelijk lid van geworden.” Het project [G]OUDPLUS, dat als doel heeft geïsoleerde ouderen te ondersteunen door de inzet van vrijwilligers als maatje, heeft volgens haar onderzoek al een groot aantal geslaagde ‘verbintenissen’ opgeleverd. “Er zijn 37 matches gemaakt tussen ouderen en vrijwilligers,“ concludeert Michelle. “Dit project heeft met name een positief effect gehad op het welbevinden van de ouderen.” Heel opvallend vindt ze dat in veel trajecten de

Positieve onderzoeksresultaten Michelle heeft diverse onderdelen van het driejarig meersporig programma Nao Väöre onderzocht. “Met name de maatschappelijke effecten: wat levert het op voor de samenleving? Wat moet er gebeuren om het sociale effect te vergroten?” Hoewel de evaluatie ook onderdelen van het programma benoemd die voor verbetering vatbaar zijn, zijn de onderzoeksresultaten doorgaans positief, zegt ze: “Nao Väöre genereert een maatschappelijk effect. Opvallend is dat dit programma een vernieuwende manier van

>

oudere en de vrijwilliger elkaar ondersteunen, en er dan zelfs sprake is van een gelijkwaardige relatie. “De vrijwilliger wordt niet ervaren als beroepskracht, maar meer als een vriend of kennis. Veel vrijwilligers blijken eenzelfde behoefte aan contact en gezelschap te hebben als de oudere.”

Groot maatschappelijk rendement Voor het programmaonderdeel maatschappelijk makelen is Michelle een specifieke kosten-baten analyse aan het maken. “Er is maatschappelijk geld geïnvesteerd in dit project. Dan maak je een analyse of de kosten in verhouding staan tot de opbrengst.” Hoewel dit onderdeel nog niet helemaal is afgerond, kan ze nu al stellen dat er sprake is van groot maatschappelijk rendement. “Door de inzet van de maatschappelijk makelaars zijn concrete hulp- en ondersteuningsvragen gekoppeld aan een breed netwerk van bedrijven, maatschappelijke instellingen en vrijwilligersorganisaties, die daarvoor een oplossing hadden.” De maatschappelijk makelaars hebben een grote rol gespeeld in het op de kaart zetten van maatschappelijk betrokken ondernemen, vindt ze: “Een groot aantal bedrijven is nu bereid tot maatschappelijk betrokken ondernemen. Dat komt onder andere tot uiting door het leveren van financiële bijdragen en de inzet van hun medewerkers als vrijwilligers.” Op 31 december vindt de publicatie van het eindrapport plaats en de overhandiging van de onderzoeksresultaten aan opdrachtgever Trajekt. Vervolgens krijgt Trajekt gelegenheid om te reageren op het rapport. In februari 2014 worden de resultaten officieel bekend gemaakt en naar buiten gebracht.

Rolmodel Esther Crombach, dagvoorzitter Symposium Op haar elfde werd Esther Crombag (36 jaar) volledig blind. Ondanks haar handicap wist ze het ver te schoppen: Esther werd meervoudig kampioene wielrennen per tandem, rondde een studie rechten af en kreeg vervolgens een aanstelling als docent rechten aan de Universiteit Maastricht. Ook schreef zij een succesvol boek (Blind Vertrouwen). Esther over het symposium: “In het voorjaar ben ik benaderd om als dagvoorzitter op te treden bij dit symposium. Ik voelde er meteen sympathie voor, omdat ik vanwege mijn blindheid zelf ook leerling ben geweest van een school voor bijzonder onderwijs. Mijn ouders hebben mij altijd gestimuleerd om aan vrijetijdsbesteding te doen, vooral in mijn eigen dorp. Zo leerden de kinderen uit de buurt mij beter kennen. Ze zagen dat ik ook gewoon een leuk en gezellig kind was. Bovendien gaf het mij enorm veel zelfvertrouwen dat ik kon participeren in de (ziende) maatschappij; niet weggestopt in een clubje voor visueel gehandicapten, maar gewoon lekker meedoen met de andere kinderen. En de kinderen uit mijn omgeving leerden zich aan te passen en sociaal te zijn. Dus voor beide partijen was dit goed. Het was voor mij een hele ervaring en openbaring om de leerlingen van Terra Nigra te ontmoeten. Hele spontane en sociale persoonlijkheden, die diepe indruk op mij hebben achtergelaten. Kortom: een avond om nooit te vergeten.”

7

Nao Väöre met bestuurders Een platform van verbeelding Gesprek met Anne Buskes en Theo Thuis

Twee werelden die bij elkaar komen om in de ‘rest van de wereld’ sociaalmaatschappelijke accentverschuivingen te bewerkstellingen. Dat is weer een andere manier om de beweging van Nao Väöre te vatten. Een gesprek met de boegbeelden van de twee werelden die elkaar onder de vlag van Nao Väöre ontmoetten en leerden samenwerken. Anne Buskes is directeur/bestuurder van Trajekt. Theo Thuis is voorzitter van de Stichting Maatschappelijke Projecten Maastricht en lid van de Raad van Bestuur van Q-Park NV. Hoe vonden beide leefwerelden elkaar?

Anne Buskes: “In de pioniersfase van Nao Väöre vonden we twee vormen van maatschappelijk makelen: ondernemend en sociaal maatschappelijk makelen. We ontdekten dat dat duidelijk twee verschillende kwaliteiten zijn, twee invalshoeken die je steeds opnieuw met elkaar moet verbinden.” Theo Thuis: “In de beginfase vroegen we aan Trajekt om de behoeften bij doelgroepen eens goed te bepalen. Dat bleek een hele exercitie. Maatschappelijk werkers zijn gewoon bezig en ruiken bij wijze van spreken wat nodig is in buurten en wijken. Maar exact bepalen, inventariseren en op basis van een overzicht kijken welke bedrijven daar iets in kunnen bepalen: dat bleek een nieuwe benadering.” Anne: “Wat de professionals verinnerlijkt hadden, haalden we naar buiten en maakten er een methodiek van.”

Het begin van een business-case? Theo: “Exact. Aan HBO’ers vroegen we om te kijken of je een of meerdere antwoorden op die behoeften zou kunnen verwoorden. Zo ontstaat een project, een concrete propositie op maat naar een bedrijf: willen jullie op dit vlak in bijvoorbeeld voeding, gezondheidszorg, advisering of accountancy een bijdrage leveren en/of een project adopteren?” Anne: “Dat kan groot en klein. Een winkelier van een kleine buurtsupermarkt op een plein had veel last van hangjongeren. Mensen kwamen geen boodschappen meer doen, er was angst. Hoe konden we de buurt leefbaarder maken? We leidden een groep jongeren op tot sportcoaches. Die gingen beseffen dat die sportpakken toch mooi door die winkeliers waren betaald. Prompt bleek de winkelier personeel te zoeken. Hij nam een buitenlandse jongere in dienst. Er kwam een hoek voor Marokkaanse voeding, er kwamen nieuwe klanten, de jongeren kregen een nieuw gevoel bij hun buurt, de omzet in de winkel steeg, de leefbaarheid kreeg een positieve impuls. Drie jaar geleden zouden wij als Trajekt eenzijdig hebben ingezet op leefbaarheid. Maar door de samenwerking met SMPM binnen Nao Väöre kregen we ook oog voor het ondernemersbelang.”

Twee leefwerelden kwamen samen. Anne: “Toen keken we alleen door de sociale bril. SMPM leidt onze mensen nu op om door die bredere bril naar onze praktijk te kijken. Een wereld gaat open. Met tal van mooie resultaten.”

8

Theo: “Bedrijven zitten er op hun beurt in vanuit een welbegrepen eigenbelang. Neem openbare aanbestedingen; daar moeten ze een MBO-paragraaf kunnen laten zien, anders mogen ze niet meedoen.”

Mooi eigenlijk dat een welzijnsorganisatie het bedrijfsleven kan helpen daar invulling aan te geven. Anne: “Bij onze mensen zit het steeds beter tussen de oren. Trajekt en bedrijfsleven nemen normen en waarden van elkaar over. Dat is een spannend proces. Onze mensen beseffen steeds meer dat we op die andere manier moeten werken. Dat zoiets kan lukken, is ook een kwestie van wie waar op welk moment zit. In dit geval is mijn achtergrond als dochter van een ondernemer een duidelijk voordeel. De brug tussen de werelden van welzijn en bedrijfsleven is daardoor gemakkelijker te overbruggen.”

Een cruciale driehoeksrelatie is daarmee is beeld: bedrijfsleven, gemeente, Trajekt. In die driehoek veranderen de relaties en vindt de veelbesproken kanteling plaats. Theo: “De concrete aanleiding van Nao Väöre lag bij het bedrijfsleven. Met een groep mensen waren we bezig MVV te redden. De gemeenteraad stelde als absolute eis dat ze alleen mee zou werken als we MVV een maatschappelijke verankering konden geven. Zo kwam ik in contact met Trajekt. Met als vraag: hoe kunnen we de maatschappelijke betekenis van het betaald voetbal in Maastricht uitbouwen?” Anne: “Wij hadden toen net voor Elisabeth Strouven een succesvol project gedraaid waarmee we mensen aan de onderkant bereikten, zoals de Buurtbrögke. Huisarts Pie Castermans zat toen bij Elisabeth Strouven en zag in de verslagfilm mensen enthousiast meedoen die eigenlijk waren afgeschreven. In gesprek met Theo ontstond toen het idee om te streven naar een maatschappelijke verankering van het héle bedrijfsleven. Wat kon het bedrijfsleven bijdragen aan de onderkant?” Theo: “Als SMPM beschikten we al snel over een netwerk van 250 bedrijven. Daar konden we zeer gericht proposities neerleggen. Bij iedere thuiswedstrijd van MVV stelden we een project centraal. Vóór de wedstrijd werden pitches geformuleerd, zoals van Playing for Success. Met bedrijven werd bekeken hoe ze een bijdrage konden leveren. Dat was nog eens iets anders dan passief voetbal kijken.”

Daar kom je wellicht alleen uit als de overheid uitzonderingen – kwetsbare ouderen, Speciaal Onderwijs – durft los te laten. En dat kan alleen als er voldoende verantwoorde methodieken zijn en een beweging als Nao Väöre om dat op te vangen.

Wat is de winst voor de bedrijven zelf? Theo: “Ze kunnen zelf werk maken van hun maatschappelijke verankering en hun CSR- en/of MVO-paragraaf invullen. Organisaties als ABN-Amro en Tempo-Team institutionaliseerden het: medewerkers moesten een bepaald aantal uren maatschappelijke arbeid schrijven.”

De timing van Nao Väöre lijkt perfect. Anne: “Trajekt was altijd al bezig met nieuwe dingen. Maar daar is beperkt budget voor. De ondersteuning van Elisabeth Strouven is eigenlijk ons experimenteergeld. Geld waarmee we echt iets in beweging brengen en verduurzamen. Zodanig dat andere partijen – denk aan MEE, het onderwijs, zorginstellingen, Kumulus, de buurtplatforms, en het ouderenbeleid van de gemeente – het overnemen.” Theo: “Met de gemeente hadden we boeiende gesprekken over de manieren waarop het bedrijfsleven betrokken kon worden bij wat later de kanteling ging heten. Je zou kunnen zeggen dat we in die gesprekken samen de overgang van oud naar nieuw denken beleefden. Elisabeth Strouven speelde daarbij een belangrijke rol. De Stichting brak op een cruciaal moment een lans voor een nieuwe praktijk en stimuleerde de betrokkenen om op die weg door te gaan. Dat getuigt van groot strategisch inzicht en is een stevig compliment waard.” Anne: “Een kanteling – en vooral ook de kanteling in het denken van mensen – gaat nu eenmaal niet zonder discussie. Een compliment naar Elisabeth Strouven is inderdaad op zijn plek. Een gerichte aanmoediging op het juiste moment die blijk geeft van inzicht, doortastendheid en een zeldzaam gevoel van wijsheid voor de onderstromen van onze samenleving.”

Hoe zou je de ‘legacy’ van Nao Väöre willen omschrijven? Theo: “Met een nieuwe manier van denken beantwoorden we maatschappelijke behoeften met bijdragen uit het bedrijfsleven, waarmee het bedrijfsleven zelf komt tot een stuk vernieuwing en intrinsieke waardeontwikkeling. Samen bouwen we aan een leefwereld waarin de zegen niet meer van de overheid komt. Die tijd is echt voorbij. We moeten het samen doen, samen werk maken van samenredzaamheid. Nao Väöre biedt daarvoor handvaten. Als de gemeente mee wil doen doet ze mee. Een levensgroot dilemma is echter dat van een terugtredende overheid die steeds meer op maat diensten wil leveren en die gaat sturen op uitzonderingen. Daar is echter meer regelgeving voor nodig. Resultaat: een terugtredende overheid die meer gaat controleren!”

Theo: “We moeten het niet groter maken dan het is. Nao Väöre is één element in de totale vernieuwing die gaande is. Met de Maatschappelijke Beursvloer als prachtig uithangbord. Een enorm Aha-effect!” Anne: ‘Velen keken eerst de kat uit de boom en kwamen omdat ze hun gezicht moesten laten zien. Maar toen begon het enthousiasme. Een notaris die alles officieel maakte. De teller begon te lopen. ‘Tjeetje, dat gaat wel erg hard!’ dacht ik. Het werkte aanstekelijk. Het bleek wel nodig om vervolgens achter de mensen en bedrijven aan te zitten.” Theo: “Ik herinner mij van die eerste keer vooral de verwondering. ‘We zijn verder dan ik dacht, dit wordt echt serieus,’ dacht ik. Ik besefte dat we een voedingsbodem leverden voor verbeelding. Nao Väöre biedt mensen een platform van verbeelding. Mensen werden in staat gesteld om anders en ruimer te denken, door samen de vraag achter de vraag te ontdekken.”

Platform voor Verbeelding, dat klinkt als een mooie alternatieve naam voor het MBO Platform... Theo: “Zeker. Maar let wel, het bedrijfsleven zit niet te wachten op platforms en structuren. Het voeden van de verbeelding moet voorop staan. Denk aan een Sheila Oroschin van het sociale project The Masters die met vijftig jongeren naar het MKB stapt. Gewoon doen! Vorig jaar zaten we in AINSI, dit jaar benutten we United World College als een omgeving om de verbeelding vleugels te geven. Daar gaan beelden ontstaan die ik ook niet kan voorspellen.”

De roep om de maatschappelijke winst in euro’s te kapitaliseren, is dat oud denken? Theo: “Jazeker.” Anne: “Maar je moet er wel mensen mee over de streep krijgen.” Theo: “De institutionele wereld vraagt nu eenmaal om rapportages die passen in de klassieke cyclus van planning en controle. Neemt niet weg dat juist ook in deze hoek spannende ontwikkelingen in het verschiet liggen. Hoe krijg je grip op de winst van een programma als Nao Väöre. Wat is de return on investment, hoe vertaalt het zich in banen, minder uitkeringen, lagere zorgkosten, lagere jeugdzorgkosten... Dat spel moet nog helemaal op de wagen komen.”

En ook dat hoort bij het Platform van Verbeelding? Theo: “Ja, dat houdt in dat je zelf in beweging komt en samen met anderen leert ervaren wat die verbeelding kan inhouden. We willen mensen in beweging brengen om deel te nemen aan nieuwe vormen van nieuwsgierigheid en praktijk. Die eagerness willen we triggeren.” Anne: “Precies dat gebeurde tijdens de beursvloer. Een beweging van zitten naar bewegen: dat is Nao Väöre.”

Dit is een samenvatting van een gesprek dat Anne Buskes en Theo Thuis op 28 augustus 2013 hadden met Govert Derix. De volledige tekst is te vinden in het boekje ‘Duurzaam Nao Väöre’ en op de website van Trajekt.

Het boekje ‘Duurzaam Nao Väöre’ (geschreven door Henk Geelen en Govert Derix) bevat het verhaal over de nieuwe werkelijkheid van het driejarige stimuleringsprogramma; het werd geschreven op verzoek van de Stichting Elisabeth Strouven.

Op de foto, van links naar rechts: Anne Buskes (directeur Trajekt), Dik Mol (bestuursvoorzitter Stichting Elisabeth Strouven), Theo van Ballegooy (bestuurssecretaris Elisabeth Strouven) en gouverneur Theo Bovens in gesprek op de beursvloer op 29 oktober in het United World College.

9

Nao Väöre met vrijwilligers

Training ‘Gelukkig Oud Worden’ Vrijwilligers klaarstomen om aan de slag te gaan met kwetsbare ouderen Iedereen wil oud worden, maar niemand wil oud zijn. Want ouderdom gaat vaak gepaard met gebreken, met lichamelijke en psychische beperkingen en eenzaamheid. Hoe kunnen we, ondanks de onprettige verschijnselen die met de laatste levensfase gepaard gaan, toch nog van onze oude dag genieten? De methodiek, die niet toevallig ‘Gelukkig Oud Worden’ heet, probeert deze vraag te beantwoorden met een werkboekje voor ouderen en een training voor vrijwilligers. En voorziet duidelijk in een behoefte. Nanny Jungblut

Patricia Paulussen

Judith Karel

Nanny Jungblut “Senioren uit hun isolement halen” “Puur vanuit idealisme heb ik mij opgegeven voor deze training. Heel graag wil ik senioren uit hun isolement halen, zodat ze weer kunnen deelnemen aan de maatschappij. Ik vond het een geweldige training. Die heb je echt nodig om dit werk goed te kunnen doen. Ik verwacht dat ik mijn cliënten goed kan helpen, zodat ze uit hun isolement komen en de wereld weer kunnen omarmen. Ik ben er in ieder geval klaar voor, na deze training.”

Patricia Paulussen “Een bijdrage leveren om mensen op een gelukkige manier oud te laten worden” Een woensdagochtend in oktober in het Trefcentrum in de Maastrichtse wijk Wittevrouwenveld. De laatste les van de training ‘Gelukkig Oud Worden’ voor een groep van tien vrijwilligers is net afgelopen. De docent is al vertrokken, de Trajekt-medewerkers Maurice Haenen en Ingrid Nafzger en een handvol vrijwilligers zijn nog aanwezig. De laatsten horen bij de eerste lichting die deze trainingscyclus heeft afgerond. Vanuit het Wijkservicepunt zullen zij op korte termijn starten met het bezoeken van kwetsbare ouderen. Maurice en Ingrid – beiden coördinator Gelukkig Oud Worden – vervullen de rol van procesbegeleider. “Wij ondersteunen en faciliteren de groep, dat is zeker in de beginfase noodzakelijk,” zegt Maurice. “Het assisteren bij de trainingen is daar een onderdeel van. Vrijwilligers moeten goed voorbereid zijn, en een zeer goede kennis hebben van de sociale kaart. Daarbij moeten zij altijd de mogelijkheid hebben om bij onzekerheden of problemen terug te vallen op professionals.” De trainingen worden gegeven door een ervaren docent van Zuyd Hogeschool, Jo Heusschen. “Met de insteek dat vrijwilligerswerk zinvol moet zijn, maar ook leuk, hebben we samen met Jo geprobeerd een en ander te vertalen naar een kortdurende training van drie bijeenkomsten. Het werkboekje ‘Gelukkig Oud Worden’ wordt als een soort van leidraad gebruikt om mensen te trainen in bijvoorbeeld gespreksvaardigheden, en in het in kaart brengen van mogelijkheden en wensen op alle levensgebieden,” aldus Maurice.

De methodiek ‘Gelukkig Oud Worden’ is in het kader van Nao Väöre ontwikkeld. Er is een eenvoudig werkboekje voor individuele trajecten en voor groepsbijeenkomsten van senioren met vrijwilligers. Daarnaast is er een speciaal trainingsboek ontwikkeld voor vrijwilligers. Inmiddels wordt de methodiek gebruikt door de gemeente Maastricht, Steunpunt Mantelzorg, GroenekruisDomicura, Mosae Zorggroep, MEE, Woonpunt, Radar, Alcander, de provinciale KBO en het Leger des Heils.

10

Ondersteunende en signalerende rol Het uiteindelijke doel van de training is volgens Maurice het leveren van een bijdrage aan de participatie en zelfredzaamheid van kwetsbare ouderen. “Zodanig dat deze mensen zelf stappen zetten om realistische wensen of doelen te realiseren. De ouderen gaan zelf aan de slag met een soort van werkplan: wat wil ik, wat heb ik er voor nodig, en hoe denk ik dat te gaan realiseren. Lukt mij dat zelf niet, hoe kan mijn omgeving mij dan hierbij helpen. De vrijwilliger is daarbij ondersteunend, en kijkt samen met de cliënt naar de mogelijkheden.” Naast de primaire insteek van persoonlijke aandacht, vervullen de vrijwilligers uiteindelijk ook een signaleringsfunctie. “Zij bekijken wat de persoon nog zelf kan en naar de bijdrage die zij als vrijwilliger kunnen leveren. Ook schatten zij in of het inschakelen van professionele hulp noodzakelijk is. Samenwerken met andere vrijwilligers of professionals is daarbij natuurlijk essentieel: het gaat om korte lijnen, kennen en gekend worden, wie heb ik waar voor nodig, maar ook: waar liggen mijn grenzen als vrijwilliger.“ Patricia Paulussen, Nanny Jungblut en Judith Karel hebben alle drie de training ‘Gelukkig Oud Worden’ gevolgd. Wat is hun motivatie om met ouderen aan de slag te gaan?

“Al enige tijd doe ik vrijwilligerswerk in een bejaardencentrum, en mij viel op dat veel mensen op een gelukkige manier oud worden, maar ook een aantal op een ongelukkige manier. Toen ik dat constateerde, ging door mij heen: hoe komt dat, en welke bijdrage kan ik leveren om mensen te helpen op een gelukkige manier oud te worden. Op de site van Trajekt kwam ik een oproep tegen voor de training ‘Gelukkig Oud Worden’, en besloot mij aan te melden. Tijdens de training zijn er verschillenden bijeenkomsten geweest. We hebben les gehad in gesprekstechnieken, omgaan met mensen, goed leren luisteren en om samen naar oplossingen zoeken. Als coach stimuleren en sturen we ouderen, en zetten ze in hun eigen kracht, zodat ze staat zijn om in hun eigen leefomgeving contacten te leggen. De bedoeling is dat er eerst een intakegesprek plaatsvindt met de betreffende oudere (door Maurice Haenen of Ingrid Nafzger van Trajekt). Vervolgens legt een van de vrijwillige coaches een of meerdere huisbezoeken af bij deze persoon en helpt hem/haar op weg.”

Judith Karel “Ouderen een tweede kans te geven de wijde wereld in te gaan” “Door mijn voormalige werkzaamheden in verzorgingstehuis De Zeven Bronnen, kwam ik er achter dat ik het fijn vind om met ouderen om te gaan. Ik vind het leuk om ze een tweede kans te geven de wijde wereld in te gaan; bijvoorbeeld door ze te stimuleren om weer contact te leggen met een oude vriend of vriendin, of door ze te vergezellen als ze ergens naar toe willen gaan. Veel mensen zitten thuis en komen de deur niet uit; bijvoorbeeld doordat hun partner is overleden en zij dan alleen achter blijven met hun verdriet. Door drukke banen hebben kinderen vaak geen tijd om zich om hun ouders te bekommeren en hun problemen op te lossen. Daar hebben wij wel tijd voor.”

Nao Väöre... met fietsen

Meer mans dankzij het fietsproject

Zelfstandig fietsen opsteker voor leerlingen uit het speciaal basis onderwijs Dankzij een fietscursus kunnen kinderen van SBO De Opstap op eigen gelegenheid naar vrijetijdsactiviteiten en naar school. Dit geeft ze meer bewegingsvrijheid, vergroot hun zelfstandigheid en is een flinke opsteker voor hun zelfvertrouwen. “Ik ga nu alleen met de fiets naar de voetbalclub en naar school. Zonder fietslessen had ik dat nooit gedurfd.”

Bart, 11 jaar en leerling van groep 7, zit in de aula van SBO De Opstap, geflankeerd door zijn ouders Silvia en Paul Hensen. Alleen naar school fietsen, dat durfde hij eerst niet, vertelt hij. De reis van Amby, de buurt waar Bart woont, naar zijn school in de Mariënwaard, aan de rand van Maastricht, was een te groot obstakel voor hem. Zijn ouders brachten hem naar school en haalden hem op, soms met de auto, soms met de fiets. Maar sinds het begin van dit schooljaar fietst Bart zelfstandig naar school. Hij heeft, samen met 35 andere kinderen, meegedaan aan een fietscursus voor leerlingen van De Opstap die moeite hebben met zelfstandig fietsen. De kinderen kregen les in groepen van maximaal zes leerlingen. De cursus, die in oktober vorig jaar van start ging, bestond uit tien lessen van anderhalf uur. “Ik vond het leuk en heb er veel aan gehad,” zegt hij. “Wij hebben de verkeersregels geleerd. Maar ook allerlei leuke kunstjes op de fiets, zoals de surplace: al balancerend op de fiets stil blijven staan zonder op de grond te steunen; de whippy whappy: eerst het voorwiel omhoog, daarna het achterwiel en dan met de fiets op de stoep stil blijven staan; en slalommen: met de fiets tussen paaltjes door manoeuvreren. Ook hebben we geoefend in het op- en afstappen.” Tijdens de lessen droegen de kinderen een helm ter bescherming. Als een leerling een les heel goed had gedaan, mocht hij de gele helm op. Bart, trots: “Ik heb hem drie keer gekregen.” Maar het belangrijkste resultaat van de cursus is voor hem het verwerven van zijn zelfstandigheid: “Ik durf nu alleen met de fiets naar school. Dan fiets ik helemaal van Amby naar hier. Ook kan ik nu alleen naar de voetbalclub. Zonder fietslessen had ik dat nooit gedurfd.” Zelfstandig naar school en vrijetijdsactiviteiten De fietscursus is een initiatief van Anja Schulpen, Trajekt-medewerker en projectcoördinator van Kans. Dit project richt zich op kinderen tussen 10 en 14 jaar, die vanwege verschillende redenen moeite hebben om aansluiting te vinden bij reguliere vrijetijdsbesteding. “Als kinderen zich niet zelfstandig kunnen verplaatsen, is hun actieradius beperkt. Als ze kunnen fietsen, kunnen ze op eigen gelegenheid naar school en naar vrijetijdsactiviteiten,” zegt ze. Zij heeft het fietsproject in gang gezet, in overleg met de school. “Ik merkte dat er behoefte aan was en heb alles geregeld.”

De eerste benodigdheid was een aantal goede lesfietsen. “Daarvoor heb ik Rijwielhandelaar Courtens benaderd. Hij was bereid een drietal fietsen ter beschikking te stellen en zorgt ook voor het onderhoud. Trajekt had nog een aantal fietsen staan, die voorheen gebruikt werden voor een fietscursus voor allochtone vrouwen. Ze worden nu voor het project gebruikt,” vertelt ze. Anja kwam de fietsleraar op het spoor via een zakelijke relatie. “Zij attendeerden mij op Ad Wijnands, voorheen een professioneel wielrenner, die meerdere keren de Tour de France gefietst heeft en winnaar is van twee etappes.” Een gouden vondst. “Hij heeft natuurlijk een behoorlijke dosis ervaring op fietsgebied en kan dit heel goed op de kinderen overbrengen. Ad heeft een bedrijf dat zich heeft gespecialiseerd in het geven van fietslessen.” Ray Willems, intern begeleider van De Opstap, deed de screening van de leerlingen voor de fietscursus. “Dit is een goede training voor kinderen die moeite hebben met hun motorische vaardigheden. Ze vormen natuurlijk een speciale doelgroep. De lessen sloten goed aan, ze waren heel praktijkgericht,” zegt hij. En het mes snijdt aan twee kanten: de zelfstandigheid van deze speciale doelgroep vergroten én de bezuinigingen het hoofd bieden. “Door de bezuinigingen ligt ook het leerlingenvervoer onder vuur. Er worden steeds strengere voorwaarden gesteld aan het gebruik ervan. Als er meer kinderen met de fiets komen, is er minder behoefte aan busjes,” aldus Ray.

om oma in te schakelen. Nu is dat niet meer nodig, we hoeven nu niet meer iedere keer in te springen. En dat geeft meer vrijheid, ook voor ons,” vindt Paul Hensen.” Moest Bart voorheen altijd bellen als hij goed op school was aangekomen; nu is het omgekeerd, er wordt nu alleen gebeld als er iets niet goed is. Nieuwe uitdaging Aan een vervolg op het fietsproject wordt gewerkt. Tijdens de vervolgcursus zal de groep zich gaan begeven buiten de directe omgeving van de school. Fietsen in de drukke stad wordt de nieuwe uitdaging. Anja heeft bij de gemeente bepleit om de vakkracht met gemeentelijke gelden te financieren. Ook de school levert een bijdrage. De nabijgelegen school SBO De Sprong gaat naar alle waarschijnlijkheid per 1 januari 2014 ook meedoen met het fietsproject. Tijdens de Maatschappelijke Beursvloer Maastricht op 29 oktober heeft Anja een mooie match gemaakt met Theo Thuis van SMPM (Stichting Maatschappelijke Projecten Maastricht). Hij is bereid vijf fietsen te bekostigen voor SBO De Sprong. Na het interview, op de speelplaats van de school: Bart en zijn vriend Noah popelen om de tijdens de fietscursus opgedane vaardigheden te showen. De indrukwekkende surplace, de whippy whappy en de slalom passeren de revue. En het moet gezegd: de jongens doen het vlekkeloos!

Rust in gezinsleven De ouders van Bart betuigen hun enthousiasme over de fietscursus: “Hij heeft veel meer zelfvertrouwen gekregen op de fiets. Hij kon wel fietsen, maar was onzeker en kende de verkeersregels niet. Nu vindt hij het schitterend om alleen op pad te kunnen gaan,” reageert Silvia Hensen. Een extra belemmering bij het alleen naar school fietsen is Bart zijn angststoornis. “Hij is bang voor honden, onweer en andere onverwachte zaken. Daarop kan hij heel heftig reageren, met een paniekaanval. Voor de angststoornis is hij bij Mondriaan in behandeling geweest, dat is nu ver onder controle.” Voor beide ouders is vooral de verworven zelfstandigheid van Bart van pre: “Dat is voor ons een verademing, het brengt een stukje rust in ons gezinsleven. Voorheen, als we allebei moesten werken, waren we gedwongen

11

Nao Väöre met ondernemers

Maatschappelijk betrokken organisaties spreken zich uit Ondernemen met een sociaal gezicht Het realiseren van het stimuleringsprogramma Nao Vöäre was niet mogelijk geweest zonder de ondersteuning van maatschappelijk betrokken bedrijven en organisaties. In hun bedrijfsvoering telt niet alleen financieel gewin, maar neemt sociaal engagement en maatschappelijke winst ook een belangrijke plaats in. Wie zijn deze ondernemers en hoe hebben zij maatschappelijk betrokken ondernemen in de praktijk gebracht? Een zestal organisaties en bedrijven, betrokken bij Nao Väöre, licht haar motieven toe. “‘Wie goed doet, goed ontmoet’”

Rino Soeters eigenaar Townhouse Designhotel Maastricht

“Maatschappelijk Betrokken Ondernemen moet een kernwaarde worden voor alle bedrijven” “Het Townhouse Designhotel Maastricht is onderdeel van La Bergère Group, een hotelbedrijf met diverse bijzondere hotels in Maastricht en Amsterdam. MBO is de enige manier om te ondernemen. Geven en nemen moeten in balans zijn, nu en vooral in de toekomst. Betrokken betekent voor mij dat je mee doet, dus niet alleen praten en adviseren; nee, dóén! In onze bedrijven werken inmiddels collega’s via het Leger Des Heils, de MTB en The Masters. Los van de jaarlijkse financiële ondersteuning heb ik via MVV het ‘stoeltjesproject’ met het Leger Des Heils mogen opzetten; daarna hebben we samen de ‘soepbus’ opgericht. Dit initiatief loopt tot op de dag van vandaag en we bereiken wekelijks zo’n 25 daklozen met soep, broodjes en medische verzorging. Reden waarom wij deze ondersteuning boden, was dat de balans totaal zoek was. Er werd te lang, te veel genomen. Het is tijd dat er meer wordt teruggegeven op structurele basis. MBO moet een kernwaarde worden voor alle bedrijven. De ‘maatschappelijke winst’ is dat onze medewerkers trots zijn om bij een bedrijf te werken dat zich maatschappelijk inspant. Inmiddels zijn uit de intensieve contacten vier full time arbeidsovereenkomsten voortgekomen. Deze medewerkers zijn stuk voor stuk bijzonder loyaal, leergierig en enthousiast. Hun enthousiasme werkt zeer aanstekelijk op de andere collega’s. De continuïteit in de samenwerking van mijn bedrijf met Nao Väöre is belangrijk. Het is voor ons geen ‘losse affaire’ of ‘window dressing’. De samenwerking kan nog verder worden verdiept. Daarnaast wordt de poule medewerkers voor de lager geschoolde arbeidsplekken steeds kleiner; over vijf jaar moeten banen in de keuken, schoonmaak, technische dienst etc. worden ingevuld met medewerkers via de bekende initiatieven….dus nu investeren in deze relatie is het devies.”

Lonneke Scheijvens manager Tempo-Team vestigingen Maastricht en Heerlen

“Het hart van de arbeidsmarkt is de plek waar wij onze maatschappelijke rol op betrokken wijze pakken en daadkrachtig invullen” “Tempo-Team heeft zich ontwikkeld van een uitzendbureau tot een eigentijdse brede HR-dienstverlener. We opereren in het hart van de arbeidsmarkt, de plek waar wij onze maatschappelijke rol op betrokken wijze pakken en daadkrachtig invullen. Als brede HR-dienstverlener weten wij hoe belangrijk werk is voor mensen. Sommige mensen hebben wat extra hulp nodig. Omdat zij een achterstand tot de arbeidsmarkt

12

ervaren, om wat voor redenen ook. Van de 3 pijlers van maatschappelijk verantwoord ondernemen (MVO), people, planet en profit richt Tempo-Team zich op haar kernactiviteit, de ‘p’ van people. Omdat wij op dat gebied werkelijk het verschil kunnen maken. Op tientallen plaatsen in het land begeleiden wij mensen met een achterstand tot de arbeidsmarkt naar werk. Dat doen wij in samenwerking met partners zoals welzijnsorganisaties, UWV-WERKbedrijf, gemeenten, sociale werkplaatsen maar ook met commerciële ondernemingen. Als partner van de Maatschappelijke Beursvloer Maastricht, heeft Tempo-Team ondersteuning geboden door het beschikbaar stellen van gastheren en -vrouwen. Naast onze landelijke initiatieven, vind ik het belangrijk om ook lokaal invulling te geven aan Maatschappelijk Betrokken Ondernemen. De Maatschappelijke Beursvloer biedt ons de mogelijkheid om zichtbaar te maken dat wij maatschappelijk betrokken ondernemen belangrijk vinden. Naast naamsbekendheid levert het ons vele interessante contacten op. Vorig jaar hebben wij tijdens de Beursvloer een mooie match gemaakt met Streetleague Maastricht: Tempo-Team heeft een hospitalityworkshop verzorgd voor jongeren. Een aantal van deze jongeren hebben wij vervolgens kunnen bemiddelen naar een betaalde baan. In 2012 en 2013 zijn wij partner geweest van Maatschappelijke Beursvloer Maastricht. Dit partnership zetten wij graag voort! Vanuit de door Tempo-Team opgerichte TempoTeam Foundation dragen wij bij aan het begeleiden naar werk. Momenteel onderzoeken wij of we vanuit de Foundation projecten in de gemeente Maastricht financieel kunnen ondersteunen.”

Peggy van Sebillen algemeen directeur Zuiderlicht

“Wij geloven in ‘Wie goed doet, goed ontmoet’”

“Zuiderlicht is een bureau voor design en communicatie in hartje Maastricht, aan de Kommel. Zuiderlicht maakt ambities zichtbaar. Van strategisch advies tot en met tastbaar resultaat. In woord en beeld, krachtig en zinvol. Zuiderlicht zorgt voor verfrissing en enthousiasme, overzicht en structuur. Met 21 creatieve professionals behoort mijn bedrijf tot de top-25 van Nederlandse ontwerpbureaus. Samen met een hecht netwerk van externe experts is Zuiderlicht in staat complete huisstijl- en communicatieprojecten uit te voeren. Het bureau won in de afgelopen jaren verschillende belangrijke internationale designprijzen voor o.a. Open Universiteit Nederland, Theater aan het Vrijthof, Café Sjiek, Oktoplus, Sphinx, Woonpunt en Koninklijke Mosa. Onze maatschappelijke betrokkenheid is onder andere zichtbaar in initiatieven als PechaKucha Maastricht en in het gesponsorde werk voor Heiligdomsvaart 2011, Museum aan het Vrijthof, Debatcentrum Sphinx, Stichting Maatschappelijke Projecten Maastricht en Stichting ALS. Maar ook in de gastlessen voor de Kunstacademie in

>

Maastricht en de bestuursbijdragen aan Intro in situ, LWV, BNO, Secret Postcards en Social Beta. Wij zijn betrokken bij onze omgeving. Wij willen meewerken aan een goede en prettige leefomgeving. Geloven in ‘Wie goed doet, goed ontmoet’. Vaak investeren wij pro deo in cultuur. Soms in projecten als Nao Väöre. Trekkers/personen kunnen daarin doorslaggevend zijn.  De door ons geboden ondersteuning bestaat uit strategisch communicatie-advies. We ontwikkelden naam en het bijhorende logo, en werkten die uit naar verschillende huisstijldragers en een volwaardige site. Wij hebben deze ondersteuning geboden, omdat het doel van Nao Väöre ons aansprak, maar we werden vooral geënthousiasmeerd door de trekkers Theo Thuis en Peter Paul Muijres. De continuïteit in de samenwerking van Zuiderlicht met Nao Väöre bestaat uit het incidenteel oplossen van een vraag.”

Sheila Oroschin grondlegger en voorzitter van de Stichting The Masters

“Be the change you want to see in the world”

“The Masters is een sociaal-innovatief particuliere ‘beweging’, waarvoor géén gemeenschapsgeld, overheidsgeld, wordt gebruikt. Ons doel is ‘anders’ ontwikkelde jongeren, jong volwassenen en andere kwetsbare groepen, maximaal te laten participeren in de maatschappij en te begeleiden naar een zo zelfstandig mogelijk bestaan. En een nieuwe werkelijkheid (er is géén crisis) vormgeven waarin plaats is voor iedereen om deel te nemen aan de maatschappij en waarin ieder op basis van zijn of haar droom en vermogen iets terug kan doen voor de samenleving. ‘Wij’, het bedrijfsleven, doen niet zo veel. We geven geld aan stichtingen die zich inzetten voor bovengenoemde groeperingen, maar een ‘echte ervaringsplek’ ter beschikking stellen gebeurt nog veel te weinig. Ook de gedachte dat iedereen die ‘anders’ is, binnenkort een betaalde baan heeft is volstrekt irrealistisch. Centraal staat dat ieder mens die het vermogen heeft om deel te nemen aan de maatschappij, een bijdrage kan leveren naar vermogen; dat kan zijn daginvulling bij ondernemers of deelname aan projecten die op hun beurt weer van toegevoegde waarde zijn voor de samenleving. Dit niet in de vorm van betaalde dagbesteding bovenop de uitkering, maar ‘in ruil voor een uitkering’ en mogelijk een aanvulling vanuit het bedrijfsleven. Onze ondersteuning bestaat uit het aanbieden van ervaringsplekken bij ondernemers en bewoners, en ervaringsplekken binnen onze eigen projecten, waardoor ‘anders’ ontwikkelde jongeren en jongvolwassenen en andere kwetsbare groepen in de samenleving weer deelnemer worden aan die samenleving! En het flyeren door The Masters om de Beursvloer onder de aandacht te brengen. Wij hebben ondersteuning geboden om op deze wijze te zorgen dat de doelstellingen van The Masters worden gerealiseerd, en wij allen ons bewust worden van de talenten die ‘anders’ ontwikkelden bezitten. Iedere mogelijkheid om de boodschap te delen, en mensen bewust te maken dat ze zelf aan het roer staan van hun eigen leven en een bijdrage kunnen leveren, betekent ‘maatschappelijke winst’ Wij gaan door met het aanbieden van ervaringsplekken, het begeleiden naar maximale zelfredzaamheid en zelfstandigheid, evenals met het uitdragen van de boodschap. ‘Be the change you want to see in the world’.”  

Sonja Berkes manager Resto VanHarte in Maastricht en Hoensbroek

“Het sociaal maatschappelijk- en cultureel leven in de steden versterken”

>

“Als non profit sociaal-maatschappelijke organisatie gelooft Resto VanHarte dat iedereen gebaat is bij een samenleving waar niemand buiten de boot valt, en organiseert daarom per Resto twee maal per week eettafels in 35 landelijke vestigingen, waaronder Maastricht en Heerlen-Hoensbroek. Daarnaast biedt het scholieren, langdurig werklozen en mensen uit de reclassering of re-integratie kansen om weer aan de slag te gaan door te participeren in werkzaamheden van de Resto’s als opstap naar betaald werk. Mijn functie is het algemeen management in beide vestigingen en het uitvoeren van het landelijk concept vertaald naar de lokale cultuur waar de Resto’s gehuisvest zijn. Opzetten en uitbouwen van contacten met overige sociale organisaties, verenigingen en bedrijfsleven, zodat een platform ontstaat waarin wij, met behoud van eigen bedrijfscultuur, gezamenlijk evenementen ten gunste van de gemeenschap kunnen organiseren. Het sociaal maatschappelijk- en cultureel leven in de steden versterken is mijn werk, tevens uitdaging gedurende de afgelopen jaren.

Maatschappelijk ondernemen is een van onze doelstellingen, dit doen wij door, naast de eettafel, een breed scala aan activiteiten en evenementen gericht op bovengenoemde uitgangspunten conceptueel aan te bieden.De geboden ondersteuning van Resto VanHarte bestond uit het aanreiken van het concept: ‘De langste Eettafel komt over de brug’, uitgewerkt als simultaan evenement met Nao Väöre aan beide zijden van de Maas. Op 4 oktober zaten ‘s avonds op onze thuisbasis het Trefcentrum Wittevrouwenveld aan 60 meter tafel 164 gasten te genieten van een gezellig en culinair diner. Bij Zorggroep Scharwyerveld waren ‘s middags 250 gasten aanwezig en genoten daar van een heerlijk diner. Deze ondersteuning past binnen onze doelstelling van samenwerking met o.a. sociaal maatschappelijke organisaties. Maatschappelijke winst is uiteraard niet direct meetbaar, dat is een proces van langere adem, maar de samenwerking was prima en door gezamenlijke publiciteit en de zeer ruime opkomst van gasten op beide locaties was het een memorabel evenement.  Uiteraard gaan we de samenwerking continueren, het was een doorslaand succesvol begin dat vervolg verdient!”

Wim van Osch secretaris/penningmeester Koninklijke Nederlandsche Heidemaatschappij, afdeling Limburg

“Een impuls geven aan de leefomgeving”

“De Koninklijke Nederlandse Heidemaatschappij (KNHM) begeleidt actieve bewoners die de leefbaarheid in hun eigen dorp, buurt, wijk of streek willen verbeteren. Dat doen we door burgers te adviseren, ons netwerk te laten gebruiken en door geld te geven. Wij zijn een landelijke organisatie met twaalf provinciale afdelingen. Elke afdeling bestaat uit professionals die op vrijwillige basis hun deskundigheid en netwerk inzetten. Wij geven een impuls aan de leefomgeving. Wij zijn een vereniging ten algemene nutte, en dus geen bedrijf. Onze mening is: zichzelf respecterende bedrijven zullen niet enkel economische betrokken zijn in hun marktveld, maar ook sociaal en maatschappelijk participeren in de regio. Wij helpen St. Leefbaarheid Boschpoort Bosscherveld om een oude school om te vormen tot een gemeenschapsruimte. In het programma ‘Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen’ werken we in dit project samen met Arcadis. Uit onze organisatie is namelijk het later commerciële bedrijf Heidemij en later Arcadis ontstaan. KNHM adviseert en geeft een bedrag voor startkosten: h 19.000,-. Arcadis zet hun personeel in ter waarde van circa h 12.000,-. Jaarlijks besteden wij landelijk circa 8 miljoen euro aan burgerprojecten. Wat betreft de continuïteit in de samenwerking met Nao Väöre: het gehele project zal circa 2 jaar duren. Omdat wij goede ervaringen hebben, met vooral Peter Paul Muijres, blijven we geïnteresseerd in burgerinitiatieven, die uitmonden in fysieke projecten.”

>

>

13

Beppie Kraft: “Maak ’s e paar eurkes vrij veur iemand aanders!”

Jacky Baggen: “Zouwe veer same get veur de lui doen? Good zoe!’

Burgemeester Hoes: “Het is eigenlijk een kleine moeite, maar je doet er mensen zó veel plezier mee!”

Nao Väöre met jóú!?

Maastricht zoekt vrijwilligers Wervingscampagne vrijwilligers die iets willen betekenen voor ouderen Met de campagne ‘Maastricht heeft jóú nodig!’ zette Trajekt en haar samenwerkingspartners alle zeilen bij om een flink aantal vrijwilligers te werven voor projecten rond ouderen. In spotjes op TV Maastricht riepen Burgemeester Onno Hoes, zangeres Beppie Kraft, zanger Jacky Baggen en presentatrice Nira Kakerissa gedurende de maanden oktober en (begin) november op om werk te maken van vrijwilligerswerk. Parallel verschenen in De Ster paginagrote stukken over de betekenis van vrijwilligerswerk voor de leefbaarheid van de stadsregio, met nadruk op de positie van (eenzame) ouderen. Wat is het achterliggende doel van deze wervingscampagne, en hoe zijn de resultaten?

De wervingscampagne is een onderdeel van het deelprogramma kwetsbare ouderen van Nao Väöre. Samen de schouders zetten onder een sociale leefwereld, dat is wat Nao Väöre wil bewerkstelligen met haar programma. En de campagne ‘Maastricht heeft jóú nodig!’ probeert dat in de praktijk te brengen. “Het aanboren van een groep vrijwilligers die ingezet kan worden in zowel bestaande als nieuwe activiteiten rondom ouderen moet het sociale netwerk en de sociale infrastructuur rondom ouderen versterken. Dat voorkomt dat kwetsbare ouderen (verder) in een isolement raken en daardoor vereenzamen,” verklaart Trajekt-medewerker Jos van Herpen. Als coördinator kwetsbare ouderen staat hij aan de wieg van projecten als Dansen in het Park, een succesvol concept dat zijn meerwaarde ruimschoots heeft bewezen en door ouderen wordt omarmd.

Vacatures In spotjes en advertenties kwamen in de afgelopen periode allerlei vacatures langs, variërend van het begeleiden van mensen naar ziekenhuis of huisarts en het wekelijkse bezoeken van eenzame ouderen tot het helpen van dak- en thuislozen en het meehelpen in de ontmoetingsruimte van een buurthuis. Het vrijwilligerswerk in de informele zorgsector is echter niet de meest populaire vorm, constateert Jos: “Vooral het ‘maatje’ zijn van iemand is een solistische baan, iets waarvoor organisaties over het algemeen erg moeilijk vrijwilligers vinden. Dit is een van de redenen waarvoor er in deze campagne extra aandacht aan besteed werd.” De geworven vrijwilligers worden niet alleen ingezet in aan Trajekt gerelateerde activiteiten, maar ook in die van samenwerkingspartners zoals (onder andere) Steunpunt Mantelzorg, Geinen Dank, Humanitas, het Leger des Heils en In de Rooden Leeuw.

14

Bekende Maastrichtenaren als boegbeeld Als bekende Maastrichtenaren gaven Burgemeester Hoes, Beppie Kraft, Jacky Baggen en Nira Kakerissa hun medewerking. “Bij de keuze van deze personen speelde zowel de leeftijd op wie men zich richtte als het ‘Maastrichtenaar-gehalte’ een rol,” verklaart Jos. “Zo spraken Beppie en Jacky de kijkers en lezers in het Maastrichts aan en burgemeester Hoes en Nira Kakerissa in de Nederlandse taal.” In de spotjes op TV Maastricht verwezen zij naar huis-aan-huis-blad De Ster, waarin concrete vrijwilligersvacatures met contactgegevens werden genoemd.

En de resulaten… Op 18 november stond de tellerstand op 46 aanmeldingen: “Een mooi potentieel van nieuwe vrijwilligers, waar zowel Trajekt als de deelnemende organisaties dankbaar gebruik van gaan maken,” reageert Jos. “Maar nieuwe aanmeldingen zijn uiteraard altijd welkom!”

Nira Kakerissa: “Af en toe een beetje tijd over? Doe iets voor de medemens!”

De stand van Nao Väöre:

De financiële ondersteuners maken “De maatschappelijke winst is de balans op dat er beweging is ontstaan”

Nao Väöre met de ‘mogelijkmakers’ Dankzij de ondersteuning en expertise van Stichting Elisabeth Strouven en de gemeente Maastricht kon het programma Nao Väöre worden ontwikkeld en uitgevoerd. Nu, drie jaar later, is het tijd om de balans op te maken. Dik Mol, directeur/ bestuurder van Stichting Elisabeth Strouven en Mieke Damsma, wethouder Welzijn van de gemeente Maastricht, geven hun mening over dit stimuleringsprogramma, de bereikte resultaten en het belang van verduurzaming van de projecten.

Wat is uw mening over het stimuleringsprogramma Nao Väöre? Hoe vindt u de manier van werken (Maatschappelijk Betrokken Ondernemen)? Dik Mol “De Stichting Elisabeth Strouven kijkt met veel genoegen naar de resultaten die gedurende drie jaren binnen het programma Nao Väöre zijn geboekt. Naar onze mening levert het programma een bijdrage aan een nieuwe manier van denken bij het bedrijfsleven, waarbij veel ondernemers zich al enige tijd realiseren dat ook zij een eigen verantwoordelijkheid kennen met betrekking tot hun maatschappelijke omgeving.” Mieke Damsma “Maatschappelijk ondernemen betekent dat ook ondernemers betrokken willen zijn bij de samenleving waar ze onderdeel van uitmaken en bereid zijn daarin te investeren. Dat kan op verschillende manieren, en het maatschappelijk makelen zoals dat binnen het project Nao Väöre is ontwikkeld blijkt een succesvolle formule te zijn. Andere aspecten binnen het stimuleringsprogramma rond het verbinden van kwetsbare mensen in de samenleving en het versterken van de vrijwilligers-participatie zijn eveneens pijlers waar succes is geboekt.”

Wat vindt u van de bereikte resultaten? Wat is de maatschappelijke winst? Denkt u dat de Stichting Elisabeth Strouven en de gemeente Maastricht hun geld goed besteed hebben? Dik Mol “Binnen ondernemingen worden bereikte resultaten gewoonlijk afgezet tegen vooraf gestelde doelen met daaraan gekoppelde middelen. Er kan dan tussentijds en ook achteraf worden gemeten of het gerealiseerde afwijkt van hetgeen men beoogde te bereiken. Tevens kan men tussentijds bijsturen. Met betrekking tot de realisatie van maatschappelijke projecten is dit een extra opgave gebleken voor een grote uitvoeringsorganisatie als Trajekt. Enerzijds omdat de organisatie van oudsher hier niet primair op is ingericht en anderzijds omdat benodigde tools die hiervoor noodzakelijk zijn onvoldoende zijn ontwikkeld. Dit vaststellende moet een groot compliment aan Trajekt worden gemaakt omdat men niet alleen een veelheid aan projecten heeft gerealiseerd met zichtbare resultaten en successen, maar tegelijkertijd hard heeft gewerkt aan een meer bedrijfsmatige en ondernemende aanpak, die de projecten zeker ten goede zijn gekomen. In dit licht zijn wij samen met Trajekt ook benieuwd naar de eindevaluatie.”

Mieke Damsma “De resultaten zijn positief. Ik moet daarbij afgaan op de geluiden die ik heb ontvangen, aangezien het project nog lopende is en er dus nog geen formele evaluatie beschikbaar is. Er is beweging ontstaan en dat is winst. De gemeente investeert met name in het ondersteunen van het op gang brengen van dit soort bewegingen en in die zin is het geld goed besteed. De maatschappelijke winst is dat er beweging is ontstaan, dingen zijn aan het veranderen. Natuurlijk moeten we de evaluatie en de eindrapportage begin volgend jaar afwachten voor er een definitief oordeel gegeven kan worden of het geld goed besteed is geweest, maar de indruk is positief.”  

Waarom is het van belang dat de projecten van Nao Väöre verduurzaamd worden? Dik Mol “De projecten die aantoonbaar succesvol zijn geweest, een beduidend effect hebben op de maatschappelijke omgeving en waarvan wordt verwacht dat dit effect aanhoudt bij doorzetting, zouden bij voorkeur moeten worden gecontinueerd. De evaluaties van deze projecten zijn hierbij uiteraard van belang. Het spreekt voor zich dat Elisabeth Strouven hoopt dat projecten, die aan deze criteria voldoen, kunnen worden voortgezet. Dat zou immers betekenen dat de door Elisabeth Strouven ingezette middelen niet eenmalig bij hebben gedragen, maar ook op termijn positieve effecten veroorzaken.” Mieke Damsma “Er is een positieve beweging ontstaan naar grotere participatie, nieuwe verbindingen tussen ondernemers en burgers, vrijwilligersorganisaties en tussen burgers onderling. Het is belangrijk dat de komende fase van het stimuleringsproject zich nu ook richt op het verduurzamen van deze beweging. Het moet iets worden dat eigen wordt aan de deelnemende organisaties. Een stimuleringsprogramma is per definitie juist dat, een stimulerende impuls. Daarna moet het dus eigen worden aan de deelnemers zelf, moet men elkaar zelf kunnen vinden. Incidentele ondersteuning en facilitering vanuit professionele organisaties als bijvoorbeeld Trajekt, maar ook anderen, zal misschien nog wel nodig blijven, maar misschien ook niet. Dat zal de toekomst uitwijzen. Het is in elk geval van groot belang dat de op gang gebrachte ontwikkeling blijft bestaan.”

15

Colofon

Nao Väöre met een intens bedaank! voor alle deelnemers aan een overweldigende Maatschappelijke Beursvloer 2013! 2B Secure Mediation  ABNAMRO Maastricht  A2 Maastricht  Active4you  Acto Bewindvoering  Algemeen Opvangcentrum Impuls   Always Connecting  Algemene Nederlandse Gehandicapten Organisatie ANGO  Antidiscriminatievoorziening Limburg  Apotheek St. Pieter/Winkels Glacisweg  Arcofanna  Autobedrijf Ploemen Meerssen  BAS Training  BOC RozenStaete  Boileau Brandbeveiliging en opleidingen  Brothers Consultants & Partners   Burea KISOO  Buurtbewoners Schwartzenbergstraat/Hornestraat  Buurtbrök Malpertuis (Trajekt)  Buurtbrok Wijckerpoort  Buurtcentrum De Romein  Buurthuis ‘t Vrouweveld  Buurtkrant Wittevrouweveld  Buurtplatform De Heeg  Buurtplatform Wittevrouwenveld Actief  Buurtplatform Wyckerpoort  Buurtraad Limmel  Buurttheater Mariaberg  CNME Maastricht en Regio  Comaxx   Curfs Logistics  Dansen in het Park  Darpo Reklame BV  de Culturele Onderneming BV/Krakks.Com  De Merici Depondt Fiberworld BV  der Kinderen Verzekeringen BV  Douwe Egberts Professional  Dress for Success  Ellen Retera voedingsadvies en lifestyle coaching  Enactus Maastricht  ESQ Security  Facilitair afdeling Trajekt  Family Factory Maastricht  Filmproject malpertuis en wittevrouwenveld  Flexschilder  Flora Limburg  Fontys Sporthogeschool  Fotografie Twan Wiermans  Gastenhof Pension Jekerzicht   Geerte Courtens Advies & Projectbegeleiding  Gemeente Eijsden-Margraten   Govert Derix  Groentotaal Limburg  Happy kids, Happy Kods middengroep en NJR Topics Helgers Advocaten  Herum schilder- en afbouwwerken BV  Home-Start Maastricht  Hugo Lumens Verandermanagement  Humanitas Maastricht & Heuvelland  Informele Zorggroep  Jongerenwerk Malberg Caberg Malpertuis  Joyce Verheijden Coaching  Judoteam Maastricht  Kamers met Kansen  Kanker-onderzoekfonds Limburg  Kinderwerk Limmel/Nazareth  Klimcentrum Rocca  Köhler de Boer Accountants  Kookclub Malberg  Kookpit in samenwerking met Trajekt  Kop Van Jut Zuid  KPMG  Kredietbank Limburg  Kunstenaar Henri Simons  Kunstketel No  Leger des Heils  Leo Club Fortezza Maastricht  LEVANTO Groep Lyreco M.P.Scooterservice Maastricht Vervoer  Maatschappelijk project ouderen Heer  Manjefiek Kindcentrum  Mayke Merten Coaching & Advisering   Media Intermediair   MEE Zuid-Limburg   Meijers Creative Communication  Mondriaan  Mosadex Groep medicatie en zorg  Mosae Zorggroep  Mosaqua Gulpen  Mr. Ramona Batta c.s. BV  MTB Regio Maastricht NV  MTB/Annex BV  Münchhausen in Maastricht   Museum aan het Vrijthof  MVV Maastricht  NASH Consulting BV  Nationaal Fonds Kinderhulp  Noordoost Kunst  Op de Pedalen UM/HFL  Open for Support bv  Ouder en Familie Vereniging Maasveld  Out-line Grafisch Buro  PGS Facility Management  Pit & co  Platform Gehandicaptenbeleid Maastricht  PuurID  Q Park  QS Graphics  Rabobank Centraal Zuid-Limburg  Radar   Rederij Stiphout  Regie Autos  Resto VanHarte  RIBW Heuvelland en Maasvallei  RKHSV  Rokoma  Ronald McDonald huis Maastricht  Roy Prikken RTV producties  Ruggesteun Basiliek Meerssen  Ruilwinkel Veur Elkaar  Scouting Titus Brandsma Maastricht Sealtec BV Sedan 2006 BV Servatius SESAM Academie Sevagram SGL Sligro Sociaal Wijkteam CabergMalpertuis  MEE Zuid-Limburg Spabo SoVso St. Jozef  Stagebureau LVO Maastricht  Steenuilenwerkgroep Limburg  Stichting Artidé Zorg  Stichting Buurtbemiddeling Maastricht in oprichting  Stichting Buurtcentrum de Boeckel  Stichting Code043  Stichting de Knoevel  Stichting Dierenambulance Limburg Zuid  Stichting Floortje voor Moortje  Stichting Futura/Speeltuin Fort Willem  Stichting Jeugdwerk Pottenberg  Stichting Kids Factor  Stichting Madjoe Baru/KNIL Maastricht  Stichting Mama Alice  Stichting Playing For Success  Stichting Scouting Caberg  Stichting Sinterklaas aan de Maas  Stichting SoAP  Stichting Veurelkaar  Stichting WereldWijd  Stichting Wigwam Vallei Nederland  Stichting Wijkpresentie Maastricht Noordoost StudioPAS  ’t Vrouweveld  TAAT (Theatre as Architecture Architecture as Theatre)  Te Gekke Buren Mondriaan/Trajekt/Wijk   That’z Why BV  The Masters  Tom Weyenberg  Toneelvereniging Malberg op de Planken  Toon Hermans Huis  Top Geregeld!  Trajekt  Trajekt afdeling Communicatie  Trajekt Buurtbrök Mariaberg  Trajekt in samenwerking met De Sprong  Trajekt Kookclub Daalhof  Trajekt Malberg  Trajekt project rouwverwerking bij jongeren Tuinmachinesverhuur Kleijnen  Tuintjesproject Caberg en Malpertuis (dien, mien, us Plekske) TempoTeam Turbo Sjeng  Uitgeverij TIC  United World College Maastricht  UTS Bernardt  Vermeeren & Dietz notarissen  Veer! Maastricht  Vennepark Jan Segerink  Vier het leven  Vitrien vrijwilligers RTV Maastricht  VluchtelingenWerk Maastricht   Voetbalvereniging Geusselt Sport  Voetbalvereniging Oranje Boys  Vogelwerkgroep IVN Eijsden  Vrienden van Pieterke  Vrije Consumenten Vereniging  Vrijwilligers jongerenwerk trajekt Eijsden  Vrouwengezondheidscentrum   Walraven Allgemeine UG  Waterscouting Jan van Gent  WeHelpen.nl WeHelpen.nl Werk-voor-Elkaar Zuid-Limburg  Wie-kentschool Wilson Groep Woonpunt Zonnebloem Maastricht regio West  Zuyd Hogeschool

16

• in rood: aanbieders • in groen: vragers

Tekst

Anja Kickken, afdeling communicatie Met medewerking van Govert Derix Redactieadres

Postbus 312, 6200 AH Maastricht T 043 - 763 00 00 E [email protected] Fotografie

Sacha Ruland Wouter Roosenboom (pagina 9) Vormgeving

ARTs Now design bNo, Nathalie Arts Drukwerk

Andi Druk, Maastricht-Airport Meer informatie over Trajekt

W www.trajekt.nl Tw @trajekt_welzijn Fb www.facebook.com/www.trajetk.nl Meer informatie over Nao Väöre

Plus foto’s en fimpjes kunt u vinden op naovaore.trajekt.nl Wilt u Trajekt digitaal volgen? Maak dan gebruik van deze QR-codes.

QR Nao Väöre

QR Trajekt

QR twitter

QR facebook

Trajekt-info is een uitgave van welzijnsorganisatie Trajekt en verschijnt 4 keer per jaar. Het blad wordt in een oplage van 3500 exemplaren verspreid onder medewerkers, vrijwilligers en relaties van Trajekt.