2010 & Jaarplan 2011

Jaarverslag 2009 / 2010 & Jaarplan 2011

Leiden, 2011

Voorwoord Voor u ligt het jaarverslag over 2009 en 2010 van Stichting Adoptie Driehoek Onderzoeks Centrum (ADOC). Hierin belichten wij de belangrijkste ontwikkelingen en activiteiten waarbij ADOC in deze periode het voortouw nam, ondersteuning gaf of zich anderszins presenteerde. Waarom een jaarverslag waarin twee jaren zijn samengevoegd? Langdurige onderbemensing door ziekte van een van de ADOCmedewerkers maar ook door de vele activiteiten die in 2009 en 2010 hun beslag kregen, heeft ons doen besluiten het jaarverslag over 2009 en 2010 samen te voegen. De jaren 2009 en 2010 kenmerken zich door een grote verscheidenheid aan (internationale) activiteiten, het onderzoek naar Nederlands geadopteerden en hun adoptieouders en door een grote inzet van de ADOC-medewerkers. We zijn ervan overtuigd dat die combinatie in belangrijke mate heeft bijgedragen aan een grotere bekendheid van het ADOC als kenniscentrum voor adoptieproblematiek en pleegzorg en als wetenschappelijk onderzoekscentrum bij relevante beleidsmakers, betrokken instanties en bij de mensen uit het (internationale) adoptieveld. Na afronding van het Brugproject hebben 2009 en 2010 in het teken gestaan van voortzetten van de ADOC-taken en actief onderzoeken van mogelijkheden voor onderzoeksprojecten, waarbij het ADOC een centrale rol zou kunnen spelen Het hoofdonderzoek naar het Welbevinden van Nederlands geadopteerden kon na een pilot in gang gezet worden en dat zal lopen tot in 2011. Daarnaast konden de diverse taken, waaronder het bijhouden van een database, samenstellen en versturen van de ADOC Nieuwsbrief van het (basis) ADOC ook in 2009 weer worden uitgevoerd dankzij de financiële ondersteuning van bij adoptie betrokken organisaties. Samen met Adoptiepraktijk Vinke is een cursus voor medewerkers Vergunninghouders ontwikkeld en gegeven, er zijn lezingen gehouden en het ADOC is medeorganisator geweest van de ICAR (International Conference on Adoption Research)conferentie in juli 2009. Het bestuur ziet ook in 2009 en 2010 –mede op basis van de opgedane ervaring en resultaten in de afgelopen jaren- voldoende aanknopingspunten om de functie van het ADOC als intermediair tussen wetenschap en praktijk en als digitaal kenniscentrum te fungeren verder gestalte te geven. Nieuwe onderzoeksplannen zullen in samenwerking met de adoptiepraktijk en de wetenschappers worden geïnitieerd en uitkomsten van wetenschappelijk onderzoek zal toegankelijk worden gemaakt voor de praktijk. Het ADOC is erg blij met een nieuwe donateur: sinds 2010 draagt het Fiom zowel binnen het bestuur als financieel bij aan het werk van het ADOC. Centraal bij dit alles zal staan dat het ADOC wil reageren op vragen vanuit het adoptieveld en daarvoor een brug wil blijven slaan tussen adoptiepraktijk en de wetenschap/wetenschappelijke kennis over dit onderwerp dat ons zo aan het hart ligt.

Namens het bestuur,

Lucile van Tuyll, voorzitter

Inhoud Graag stellen wij in dit jaarverslag ADOC achtereenvolgens aan uw voor als: • digitaal kenniscentrum voor adoptieproblematiek en pleegzorg • wetenschappelijk onderwijscentrum voor adoptieproblematiek en pleegzorg • wetenschappelijk onderzoekscentrum voor adoptieproblematiek en pleegzorg

Introductie ADOC Het ADOC is een digitaal wetenschappelijk onderzoekscentrum, gericht op onderzoek naar de effecten van adoptie of pleegzorg (indien gerelateerd aan adoptie) op de geadopteerde, de adoptieouders en de afstandsouders. Het ADOC heeft als doel het inventariseren, stimuleren en coördineren van (inter)nationaal wetenschappelijk onderzoek met betrekking tot de adoptiedriehoek. Ook streeft het ADOC ernaar de verworven kennis en ervaring op het gebied van adoptie en pleegzorg, op zowel nationaal als internationaal niveau, toegankelijk te maken voor zowel professionals als geïnteresseerden uit de adoptiedriehoek. Het ADOC werkt nauw samen met wetenschappers en organisaties uit het adoptiewerkveld. Door samenwerking zal het in de toekomst mogelijk zijn vragen vanuit het adoptiewerkveld om te zetten in onderzoeksvragen en deze voor te leggen aan wetenschappelijke onderzoekers. De onderzoeksresultaten kunnen vervolgens worden omgezet in adviezen voor het adoptiewerkveld, zodat beleid, preventie en nazorg kunnen worden afgestemd op recente onderzoeksresultaten. Het ADOC is een zelfstandige organisatie, gevestigd aan de universiteit Leiden, afdeling Algemene en Gezinspedagogiek, in de directe nabijheid van de leerstoel Studie van Adoptie. Contacten met het ADOC verlopen via [email protected] of schriftelijk via het postadres: Postadres Adoptie Driehoek Onderzoeks Centrum Universiteit Leiden Afd. Algemene- en Gezinspedagogiek Postbus 9555 2300 RB Leiden

ADOC, als digitaal kenniscentrum In 2009 en 2010 is een belangrijke stap gezet in het proces om het ADOC internationaal te positioneren als digitaal kenniscentrum. Pijlers onder dat kenniscentrum zijn de website (adoptionresearch.nl), de digitale ADOC Nieuwsbrief en de Reference Database. Door het contactadres op zowel de Nederlandstalige als de Engelstalige website komen vragen binnen via de e-mail. Ook de beantwoording van deze vragen zijn een waardevol instrument bij het streven van ADOC om zich nationaal en internationaal als digitaal kenniscentrum op de kaart te zetten. Website www.adoptionresearch.nl De website ondergaat in 2009 en 2010 een frisse restyling, krijgt nieuwe rubrieken naast bestaande en wordt voorzien van een heldere zoekstructuur Ook wordt de Reference Database verder uitgebreid en krijgt de website een de Engelstalige variant. Het heeft nogal wat voeten in de aarde gehad voordat het zover was. Door technische problemen op de server van Universiteit Leiden, moest de ADOC-website worden omgezet in het websiteprogramma dat standaard is voor Universiteit Leiden. De noodzaak om de website om te bouwen is aangegrepen om deze meteen te vernieuwen. Deze vernieuwde Nederlandse versie van de website is vanaf juni 2009 in de lucht.

Op de website zijn onder meer de bekende items te vinden: • de agenda van adoptiegerelateerde activiteiten en bijeenkomsten, • een overzicht van de nieuwste wetenschappelijke publicaties rond adoptie en pleegzorg, • een overzicht van adoptieonderzoek in Nederland, • ADOC-activiteiten, • links naar andere adoptierelevante websites, • de Reference Database met zijn zoekfunctie naar literatuur over adoptie en pleegzorg. Nieuw is de rubriek ‘Uitgelicht’. Deze rubriek licht kort een aantal artikelen toe, waarvan de relevantie voor het adoptieveld vrij groot is, of die nieuwe inzichten geven. De website blijft in ontwikkeling. Medio 2010 is het onderzoek naar Nederlandse geadopteerden als specifiek item toegevoegd en ook de nieuwsbrieven krijgen er een plek. In zowel 2009 als 2010 wordt de website bijna 4000 keer bezocht. De meeste bezoeken zijn op de algemene pagina, de pagina nieuws wordt hierna het meest bezocht. Er is ook veel interesse naar het overzicht van onderzoek op Nederlandse universiteiten, bijeenkomsten en nieuwe publicaties. De Engelstalige versie van de website gaat in december 2009 online. Op deze website wordt minder aandacht besteed aan specifiek Nederlandse items; deze is meer internationaal gericht. De website is zo ingericht dat hij de mogelijkheid bevat om als algemene basis te dienen en links in te bouwen naar landenspecifieke websites. Hiermee geeft het ADOC alvast vorm aan de wens om in de toekomst als Europees kenniscentrum over adoptie en pleegzorg te gaan functioneren. De nieuwe website werpt zijn vruchten af; het bezoekersaantal is in 2009 ca 400; in 2010 is dat opgelopen naar ruim 1000 bezoekers. De meest bezochte pagina’s zijn de algemene pagina’s en de pagina’s over onderzoek in Nederland. In 2010 neemt de belangstelling naar nieuwe referenties en highlights uit de literatuur toe. Reference Database In 2009 en 2010 is een flinke slag gemaakt met het bijwerken en uitbreiden van de Reference Database. Dit databestand bevat gegevens en samenvattingen van de in (inter)nationale wetenschappelijke tijdschriften uitgekomen artikelen over adoptie en pleegzorg. Op 31 december 2010 staan er ruim 4700 referenties in dit bestand. Deze zijn voor iedereen beschikbaar via de ADOC website www.adoptionresearch.nl. Ook zijn sinds zomer 2009 iedere week nieuwe aanwinsten van de Reference Database op de website gezet. Op deze wijze blijft de website actueel en aantrekkelijk en helpt het ADOC zich te profileren als digitaal kenniscentrum voor belanghebbenden uit het werkveld. De Reference Database wordt bijgehouden met behulp van abonnementen op tijdschriften en via het abonnement op ISI Discovery Service. Deze service biedt het ADOC de mogelijkheid om steeds de nieuwste wetenschappelijke artikelen in het literatuurbestand op te nemen. Iedere week ontvangt het ADOC een lijst met ongeveer 250 referenties, waaruit de voor het ADOC relevante artikelen, boeken en dissertaties worden geselecteerd. Het literatuurbestand wordt dus voortdurend aangevuld met de nieuwste referenties. Door de verbetering van de zoektermen zijn de artikelen over

adoptie en pleegzorg binnen de ISI Discovery Service tegenwoordig binnen de eerste 100 referenties te vinden, zodat minder tijd aan zoeken hoeft te worden besteed. Nieuwsbrieven In mei 2009 en januari 2010 verschijnen de Nederlandstalige ADOC Nieuwsbrieven, medio 2010 verscheen de Engelstalige ADOC-Nieuwsbrief. Deze werd tevens als speciaal item uitgedeeld tijdens de ICAR-conferentie. De ADOC Nieuwsbrief vervult niet alleen een belangrijke rol in het informeren van wetenschappers over de hele wereld over de nieuwste kennis omtrent adoptieprocessen en pleegzorg. Vanaf 2010 kan men de nieuwsbrief raadplegen via de ADOC website. E-mail Er worden regelmatig rechtstreeks vragen gesteld aan het ADOC. De meeste vragen bereiken het ADOC via e-mail. Korte vragen waarover literatuur aanwezig is worden als service van het ADOC beantwoord; voor ingewikkelder vragen, waarvoor een uitgebreider onderzoek nodig is, wordt een vergoeding gevraagd, tenzij de vraag komt van de kant van donateurs In de onderstaande tabel is een overzicht gemaakt van de meest gestelde vragen die in 2009 en 2010 bij het ADOC zijn binnengekomen. Vragen

Vraagsteller

- werkstukken - scripties - adoptieprocedure - wetenschappelijke onderzoeksresultaten - informatie/ praktische adviezen - wetenschappelijke onderzoeksresultaten - informatie/ praktische adviezen - wetenschappelijke onderzoeksresultaten - wetenschappelijke onderzoeksresultaten

- scholieren - studenten - aspirant adoptieouders - adoptieouders - adoptieouders - geadopteerden - geadopteerden - hulpverleners - wetenschappelijk onderzoekers - kinderrechters - maatschappelijke groeperingen - Stichting Adoptievoorzieningen - aanvragen van ADOC DOC’s en andere - (aspirant) adoptieouders, uitgaven over adoptieonderzoek Leiden Hulpverleners - aanvragen van artikelen (genoemd in - binnen- en buitenlandse nieuwsbrief, publicaties Brugproject) wetenschappers, adoptieouders, hulpverleners

Scholieren en studenten zoeken allen naar (algemene) informatie over adoptie, of over specifieke aspecten van adoptie. Zij zijn met name doorverwezen naar internetsites, naar Stichting Adoptievoorzieningen en naar specifieke literatuur. Adoptieouders vragen veelal om praktische informatie en adviezen. Het ADOC stuurt in die gevallen door naar Stichting Adoptievoorzieningen of raadt literatuur aan. Bij vragen naar wetenschappelijke onderzoeksresultaten voert het ADOC een korte literatuursearch

uit op basis waarvan literatuursuggesties worden gegeven. Voor het opzoeken van de literatuur zelf wordt men doorverwezen naar wetenschappelijke bibliotheken. Een vraag van Stichting Adoptievoorzieningen is door het ADOC zelf beantwoord via literatuuronderzoek. Op basis van deze vraag en het antwoord daarop is in samenwerking met professor Femmie Juffer een artikel geschreven voor het Adoptie Tijdschrift van december 2009. In 2009 zijn 24 e-mail vragen beantwoord en in 2010 23 e-mailvragen.

ADOC, als wetenschappelijk onderwijscentrum In 2009 en 2010 heeft het ADOC zich door middel van het organiseren van studiedagen, cursussen en expert meetings en door het verlenen van medewerking aan de internationalae ICAR-conferentie en een lezing tijdens de open dag van EurAdopt in binnen- en buitenland onderscheiden als wetenschappelijk onderwijscentrum. Dat onderwijscluster is een van de fundamenten van het ADOC. Het speelt een belangrijke rol bij het interesseren en informeren van beleidsmakers en betrokkenen uit het veld over en van de effecten van (internationale) adoptie of pleegzorg. Ten aanzien van het buitenland, Europa in het bijzonder, wil het ADOC een voortrekkersrol op dit terrein vervullen. Studiedag/Expert meeting Gehechtheidsproblematiek en verstandelijke beperking Om de leemtes op te vullen die worden ervaren bij praktijkgerichte kennis rond de diagnostiek van gehechtheidsproblematiek heeft het ADOC in 2009 in samenwerking met de Stichting Adoptievoorzieningen en Atrium een expert meeting over diagnostiek bij gehechtheidsproblematiek in combinatie met (het vermoeden van) verstandelijke beperking of ontwikkelingsachterstand georganiseerd. Tijdens deze bijeenkomst bediscussieerden deskundigen uit het veld de diagnostiek die behoort bij deze problematiek. Francien Dekker van Bartimeus presenteerde haar stappenplan voor het signaleren van verstoord hechtingsgedrag als leidraad voor de discussie. Men concludeerde dat de praktijk behoefte heeft aan dergelijke duidelijke richtlijnen en protocollen. Bij een vermoeden van hechtingsproblematiek is de richtlijn van Dekker goed te gebruiken, mits de onderzoeker/instelling beschikt over voldoende tijd en middelen om dergelijk uitvoerig onderzoek te doen. Het zou goed passen binnen de werkwijze van een grote organisatie of een expertisecentrum voor gehechtheidsproblematiek. Aanbevelingen: • het opzetten/ontwikkelen van een diagnoseprotocol voor kleine praktijken; • het organiseren van een tweede studiedag, gericht op de behandeling. Hieraan zal mevrouw Anniek Thoomes, bekend van de Fasetherapie, haar medewerking verlenen. Basiscursus Deskundigheidsbevordering voor Medewerkers van Vergunninghouders In opdracht van Stichting Meiling verzorgde het ADOC in het voorjaar en de zomer van 2010 samen met Adoptiepraktijk Vinke een basiscursus Deskundigheidsbevordering voor medewerkers van Vergunninghouders. De noodzaak van scholing kwam voort uit afspraken tussen vergunninghouders en het ministerie van Justitie in het Kwaliteitskader Vergunninghouders. De cursus, die werd bijgewoond door

medewerkers van bijna alle vergunninghouders in Nederland, werd goed ontvangen; de cursisten gaven een gemiddelde beoordeling van een 7,5. De cursus bestond uit zowel theoretisch als praktisch kader en ging zowel in op de literatuur over psychosociale achtergronden en gevolgen bij adoptie, als op vaardigheden, die nodig zijn bij intake en matching. Extra aandacht is besteed aan Special Needs adopties en vaardigheden van ouders, aan wegen en beoordelen van gegevens in rapporten en gesprekken en gespreksvaardigheden, zoals slechtnieuwsgespekken en motivational interviewing. De cursus duurde 4 dagdelen en werd gevolgd door 27 deelnemers van 4 Vergunninghouders. Conferenties EurAdopt & ICAR3 Een aswolk boven Noord-Europa gooide roet in het eten bij de organisatie van de tweejaarlijkse bijeenkomst van EurAdopt in Oslo. EurAdopt is een organisatie van Vergunninghouders in Europa die hoge standaarden aanhouden bij de bemiddeling bij adopties en die elkaar onderling informeren, onder andere over wetenschappelijke ontwikkelingen in het veld. De bijeenkomst werd uitgesteld tot oktober 2010. Bij die gelegenheid hield de onderzoekscoördinator van het ADOC een presentatie, gericht op internationaal de aandacht te vestigen op het werk dat binnen ADOC wordt verricht Van 11 tot 15 juli 2010 vond in Leiden (NL) de derde International Conference on Adoption Research (ICAR3) plaats onder de titel ‘The Many Faces of Adoption in Today’s World ‘. Het ADOC zette zich hierbij als wetenschappelijk onderzoekscentrum internationaal op de kaart door op te treden als medeorganisator. Marielle Dekker, die voor het ADOC het onderzoek naar Nederlands geadopteerden uitvoerde, presenteerde bij deze gelegenheid de eerste resultaten. Voorzitter van de conferentie was prof. Dr. F. Juffer, hoogleraar Adoptie en wetenschappelijk adviseur van het ADOC. Aansluitend op de conferentie was op 15 juli een open middag voor beleidsmakers, werkers uit het veld en direct betrokkenen bij adoptie georganiseerd. Hier was de voorzitter van het ADOC, mw. Lucile van Tuyll, voorzitter. Lezingen In januari 2010 is er een presentatie voor Jeugdzorg Leiden over afstand en adoptie en ontwikkelingstaken van jeugd. De reacties zijn zeer positief. In mei is een lezing gegeven voor een regio-avond van Vereniging Wereldkinderen over adoptie en gehechtheid. In december 2010 is het ADOC gevraagd een informatiestand te bemannen op een studiedag van Steunpunt Adoptie in België..

ADOC, als wetenschappelijk onderzoekscentrum Vanuit onderzoek dat via het ADOC is uitgevoerd, worden wetenschappelijke artikelen gepubliceerd. In 2009 zijn nog 2 artikelen gepubliceerd, voortvloeiend uit het Brugproject. Ook is op basis van een vraag van de SAV literatuuronderzoek uitgevoerd naar vervroegde puberteit bij geadopteerde meisjes.

Publicaties Voortvloeiend uit het project ‘Brug tussen praktijk en wetenschap’: • L. van den Dries et al. Fostering security? A meta-analysis of attachment in adopted children. Children and Youth Services Review 31 (3):410-421, 2009. • F. Juffer and W. Tieman. Being adopted Internationally adopted children's interest and feelings. International Social Work 52 (5):635-+, 2009. Voortvloeiend uit het onderzoek ADOC-Doc Groei en Ontwikkeling en naar aanleiding van vragen van de Stichting Adoptie Voorzieningen (SAV): • Meulen, G.R.B. ter & Juffer, F. (2009). Eindelijk eten? De relatie tussen inhaalgroei en vroege puberteit. Adoptietijdschrift, 12(4), 20-21. Onderzoeksproject ‘Binnenlandse Adoptie in Nederland’/’Voorgoed thuis in een nieuw gezin’ Onder leiding van Marielle Dekker is gedurende heel 2009 en 2010 gewerkt aan het onderzoeksproject Welbevinden NL geadopteerden. Het project, dat wordt gefinancierd door ZonMw, de subsidiegever van het ministerie van VWS, startte met een pilot onder de naam ‘Welbevinden NL geadopteerden’. Bij het hoofdonderzoek is de projectnaam gewijzigd in ‘Psychosociale uitkomsten van jongvolwassen binnenlands geadopteerden en hun adoptieouders’. Resultaten vooronderzoek Aan de pilot werkten 23 geadopteerden (87 procent vrouw; 13 procent man) mee. Door de relatief hoge leeftijden van de geadopteerden bleken veel adoptieouders niet benaderbaar i.v.m. overlijden of zwakke gezondheid. Uiteindelijk werkten van negen geadopteerden de adoptiemoeder en van zeven geadopteerden de adoptievader mee. Het blijkt dat deze groep in vergelijking met jongvolwassenen in de algemene bevolking vaker problemen met emoties en gedrag heeft. Deze groep heeft ook vaker psychologische hulp gehad, ook in vergelijking tot internationaal geadopteerden. De deelnemers aan het onderzoek geven bovendien aan veel minder contact met de adoptiefouders te hebben, met name met de moeder. Een vrij hoog percentage zoekt na verloop van tijd de biologische moeder op. Het grootste deel van de geadopteerden ervoer de klachten bij binnenlandse adoptie als onderschat en men vond de nazorg onvoldoende. Van de adoptieouders die werden geïnterviewd, gaf een hoog percentage aan professionele hulp te hebben gezocht vanwege psychologische klachten. Op basis van de bevindingen uit de pilot is groen licht gegeven om het onderzoek uit te breiden naar ongeveer 150 geadopteerden en hun adoptieouders. Voor dat vervolgonderzoek is samenwerking gezocht met het ministerie van Justitie, omdat deze beschikt over een centraal archief met Nederlandse adoptie-uitspraken. Helaas bleek het archief niet digitaal te zijn, waardoor veel tijd besteed moest worden aan de gegevensverzameling uit het archief. Dankzij de uitgebreide medewerking van het ministerie kon een steekproef van 150 adoptieouders worden getrokken. Ten behoeve van de privacy werden de geadopteerden via hun adoptieouders benaderd. Aan het hoofdonderzoek werkten uiteindelijk 97 adoptieouders en 79 geadopteerden mee. De financiële bijdrage van ZonMw voor het project bedraagt een bedrag tot €103.888,- voor de duur van maximaal 28 maanden, waarvan € 25.000,- was bestemd voor de pilot (6 maanden). De resultaten worden in 2011 gerapporteerd aan de opdrachtgever, ZonMw.

De uitkomsten van de vergelijkingen tussen binnenlands geadopteerden, buitenlands geadopteerden en de algemene bevolking zullen op termijn gepubliceerd worden in vaktijdschriften. Onderzoeksproject ‘Special needs adoption’ Zomer 2010 kreeg ADOC het verzoek van vergunninghouder Meiling om onderzoek te doen naar het welzijn van special needs adoptiekinderen uit Taiwan. Momenteel is er een enorme focus op special needs adoptiekinderen omdat rond de zeventig procent van de kinderen die via adoptie binnenkomt onder deze categorie valt. Het unieke van de Taiwan-adopties is dat er veel nauwkeurige gegevens zijn over de medische en sociale achtergronden van de kinderen; ze zijn bijna allemaal op jonge leeftijd geadopteerd en er zijn meestal ook gegevens over de biologische moeder (en verdere familie). Een onderzoeksvoorstel waarbij gekeken wordt naar special needs kinderen uit een Taiwanese en een Chinese database is in december 2010 ingediend voor subsidie bij het Leids Universitair Fonds (LUF). Deze subsidie geeft de mogelijkheid een verkennend onderzoek uit te voeren en zal naar verwachting in het najaar van 2011 starten. Onderzoeksproject ‘ Database Nederlands Jeugdinstituut (NJI)’ In 2010 komt het verzoek van NJi aan het ADOC om een database te maken dat bestaat uit Nederlands onderzoeken die in Nederland naar adoptierelevante onderwerpen worden uitgevoerd.. De gegevens zijn bestemd voor de NJi databank Nederlands Onderzoek Jeugd en Opvoeding. Het betreft een eenmalige database van oude onderzoeken in 2010 en een jaarlijkse aanvulling van nieuwe onderzoeken. Het NJi heeft ook aan het ADOC gevraagd om mee te werken aan het NJi gezinsdossier Adoptie. Een gezinsdossier geeft in het kort in begrijpelijke taal de belangrijkste zaken die spelen binnen een bepaald thema op het terrein van jeugd en gezin. Het gezinsdossier is gepland in 2011. Onderzoeksproject ‘Puberzorg’ Voor Pleegzorg Advies Nederland is in de zomer van 2010 in samenwerking met Adoptiepraktijk Vinke onderzoek gedaan naar puberpleegzorg. Onderzoek van Pleegzorg Advies Nederland werd becommentarieerd vanuit de literatuur en verdere wetenschappelijke literatuur werd aangedragen.

De PR-activiteiten van het ADOC Van groot belang voor de goede naam en faam van het ADOC is de onderzoekskwaliteit, persoonlijke inzet en betrokkenheid van de medewerkers van ADOC. Bijzonder veel dank zijn we verschuldigd aan prof. dr. Femmie Juffer. Het ADOC is er trots op dat haar niet aflatende inzet voor het dossier adoptie en pleegzorg in 2010 heeft geleid tot het ontvangen van de ridderorde Officier in de orde van Oranje Nassau. Behalve door het toekennen van de ridderorde genereerde prof. dr. F. Juffer samen met dr. Mariëlle Dekker en drs. Gera. ter Meulen in 2009 en 2010 in binnen- en buitenland aandacht voor de ADOC-activiteiten. Dat gebeurde door middel van het initiëren en meewerken aan wetenschappelijke publicaties, het geven van colleges en houden van presentaties. Ook het deelnemen aan congressen in binnen- en buitenland, zoals EurAdopt en ICAR3, en het daar actief benaderen van (internationale) partijen om steun te verwerven voor het ADOC maakte onderdeel uit

van de p.r.-activiteiten. Het voeren van overleg met beleidsmakers en potentiële sponsors, het geven van presentaties en het, indien gevraagd, afgeven van interviews zijn middelen die in deze jaren eveneens bijdragen aan de naamsbekendheid en de missie van het ADOC.

ADOC Nieuwsbrief De ADOC Nieuwsbrief informeert abonnees over de laatste wetenschappelijke en beleidsmatige ontwikkelingen in het adoptiewerkveld. In deze nieuwsbrieven gaat het ADOC dieper in op voor de adoptie- en pleegzorg praktijk belangwekkende publicaties en gebeurtenissen. Ook wordt extra informatie verstrekt over ADOC activiteiten, zoals onderzoek en cursussen. De nieuwsbrief is te vinden op diverse websites, zoals het Adoptietrefpunt. De ADOC Nieuwsbrief wordt tevens verspreid binnen organisaties. Via het intranet van de Raad voor de Kinderbescherming bijvoorbeeld is de ADOC Nieuwsbrief direct beschikbaar voor alle raadsmedewerkers. De Nederlandstalige nieuwsbrieven zijn in 2010 toegankelijker gemaakt door het maken van Nederlandse vertalingen van de vaak Engelstalige vakliteratuur. De Engelstalige nieuwsbrief is tijdens het ICAR3 uitgereikt aan de daar aanwezige tweehonderd wetenschappers. Het adressenbestand voor de Nederlandse nieuwsbrief bevat circa 300 adressen. Presentaties In januari 2010 heeft het ADOC meegewerkt aan een workshop georganiseerd door Jeugdzorg Leiden. De ADOC-workshop had als thema ‘afstand, adoptie en ontwikkelingstaken’. In mei is een lezing gegeven voor een regio-avond van Vereniging Wereldkinderen over adoptie en gehechtheid. In december 2010 heeft het ADOC een informatiestand bemand op een studiedag van Steunpunt Adoptie in België. Eind december 2010 heeft de ADOC-coördinator een interview afgegeven voor Adoptsjonsforum, het blad van een adoptieorganisatie in Noorwegen; dit naar aanleiding van de presentatie bij EurAdopt.

De financiering van het ADOC Het ADOC is in de afgelopen jaren gefinancierd door verschillende organisaties uit het adoptiewerkveld. Deze donateurs zijn: Stichting Adoptievoorzieningen (SAV, in 2009 en 2010), Vereniging Wereldkinderen (2009 en 2010), Stichting Kind en Toekomst (2009 en 2010), Stichting Meiling (2009 en 2010), LAVA (2009) en het FIOM (2010). Het bestuur van het ADOC is alle donateurs zeer erkentelijk voor hun bijdrage. Door de bijdragen van deze donateurs kunnen de unieke diensten van het ADOC worden uitgevoerd. Omdat de vaste sponsors in toenemende mate kampen met teruglopende inkomsten, heeft dat ook gevolgen voor de inkomsten van het ADOC. Om die reden is in 2009 en 2010 actief gezocht naar nieuwe financiers, onder meer in België. Deze hebben helaas niet tot extra financiële middelen geleid.

Personele bezetting van het ADOC en het bestuur In 2009 is het bestuur zodanig gekrompen dat in 2010 een vernieuwingsslag in gang is gezet, die eind 2010 heeft geresulteerd in een bestuur dat bijna volledig op sterkte is. De personele bezetting blijft ongewijzigd. In 2010 neemt het bestuur afscheid van Hester Storsbergen (vertegenwoordiging wetenschap) en Anton van Eijden (penningmeester). Toegetreden is Tom Egyedi, als vertegenwoordigers van de adoptieouders. De indeling van het bestuur anno 2010: Lucile van Tuyll : voorzitter Marc Daverveldt: penningmeester Peter Benders: Stichting Adoptie Voorzieningen Mieke Vet: FIOM Inez Teurlings: geadopteerde Tom Egyedi: adoptieouder Vacature: wetenschap. Personele bezetting Mevrouw drs. Gera ter Meulen is voor 12 uur in de week bij het ADOC werkzaam als onderzoekscoördinator Binnen deze uren werkt zij in 2009 en 2010 mee aan het onderzoek Welbevinden van volwassen Nederlands geadopteerden voor een half uur in de week. Professor dr. Femmie Juffer en dr. Anneke Vinke hebben in 2009 en 2010 meegewerkt als projectcoördinatoren van het onderzoek naar Nederlands geadopteerden en hun adoptieouders en staan ook als projectcoördinatoren in het nieuwe subsidieonderzoek naar Special Needs Adopties. Aan het onderzoek naar Nederlands geadopteerden hebben in 2009 en 2010 de volgende studenten meegewerkt: Esther Valk, Marjolein Schmitz, Janneke Pullen, Marjolein de Roon, Isabel Kramp, Leonie Janssen, Lisanne Blom en Dotter Möllers. De begeleidingscommissie voor het onderzoek bestond uit: M. Hoeksema, P. Crombeen (ministerie van Jeugd en Gezin/WVC); E. Giepmans (FIOM); J. PoldersReinders (Raad voor de Kinderbescherming); H. Storsbergen; J.J.E. Verdurmen (Trimbos Instituut), L. van Tuyll (ADOC), en W. Tieman (Universiteit Leiden).

Jaarplan 2011 In 2011 zal nieuwe onderzoek worden gestart, terwijl lopend onderzoek afgerond wordt. Naar verwachting zullen vanuit het afgeronde onderzoek naar Nederlandse adopties publicaties voortvloeien en presentaties worden gegeven. Er staan ook nieuwe activiteiten op stapel die inhoudelijk het ADOC bestaansrecht verlenen en er zal nationaal en internationaal worden gezocht naar nieuwe financieringsvormen om ADOC’s ambitie van Europees kenniscentrum voor adoptie en pleegzorg te kunnen waarmaken. Concreet zijn de volgende stappen te verwachten:

ADOC als digitaal kenniscentrum •

•

• •

Het ADOC wil zich in toenemende mate internationaal profileren als het digitaal kenniscentrum op het gebied van adoptie en pleegzorg. De website vervult daarbij een belangrijke rol als ‘gezicht’ van het ADOC. Het verschaffen van goede, heldere en up to date informatie blijft een speerpunt in alle activiteiten die met de website samenhangen. De website en de Nederlandse en Engelse nieuwsbrieven die aan de website zijn gekoppeld zijn de belangrijkste middelen om dat streven te ondersteunen. Het documentatiebestand zal actueel gehouden worden door constant alle recente informatie te verzamelen en te categoriseren. Informatie over lezingen, congressen, nieuw onderzoek in binnen- en buitenland en nieuwe artikelen zullen via de website en de ADOC Nieuwsbrief bekend worden gemaakt. Door op deze wijze aandacht te besteden verwacht het ADOC meer in het blikveld te komen van nationaal en internationaal betrokkenen uit het adoptiewereld. Het aanhalen van contacten met de wetenschappers in het veld beschouwt ADOC als een belangrijke graadmeter voor zijn (internationale) status. Het ADOC is van zins de contacten met de wetenschappers in het veld aan te halen. De Engelstalige website zal hierin een belangrijke rol vervullen. Door middel van deze contacten verwacht het ADOC meer onderzoeksvragen uit het adoptiewerkveld aan te trekken. Bij het beantwoorden van vragen kunnen de protocollen (inventarisatie van onderzoek met wetenschappelijk gefundeerde adviezen over specifieke onderwerpen) mede een belangrijke rol spelen.

ADOC, als wetenschappelijk onderwijscentrum •

Het ADOC wil zich ook in 2011 onderscheiden als het wetenschappelijk onderwijscentrum op het gebied van adoptie en pleegzorg. De resultaten van de diverse projecten zullen daarin een belangrijke rol spelen. Die zullen als basis dienen voor,lezingen op de diverse internationale podia en voor studiedagen en expertmeetings.

ADOC, als wetenschappelijk onderzoekscentrum •

Het ADOC vindt het belangrijk zich te blijven profileren als het wetenschappelijk onderzoekscentrum op het gebied van adoptie en pleegzorg. In Europa is het ADOC immers de enige in zijn soort die adoptie en pleegzorg onderdeel maakt van wetenschappelijk onderzoek. (Inter)nationale publicaties over de resultaten uit de diverse projecten zullen in die profilering een belangrijke rol spelen, maar ook

de studiedagen, expert meetings, lezingen en andere activiteiten die het ADOC organiseert. • Het lopende onderzoek naar Nederlandse Adopties zal worden voortgezet en het onderzoek naar Special Needs adopties zal worden opgestart. • Het ADOC gaat ernaar streven om in 2011 het Gezinsdossier Adoptie voor het Nederland Jeugdinstituut te schrijven. Dit is een kennisdossier op de website van het NJi van waaruit belangstellenden vanuit het veld snel en toegankelijk zicht krijgen op de belangrijkste aspecten van adoptie. Onderhandelingen met het NJi zijn gaande.

De pr-activiteiten van het ADOC

• • •

Het ADOC zal proberen internationale contacten op te bouwen. Publicaties n.a.v. verschijnen/afronden onderzoek van Marielle Dekker/ZonMw. Door het continueren van een Engelse Nieuwsbrief, en maken van een Engelse folder, hoopt het ADOC haar internationale netwerk uit te breiden.

De financiering van het ADOC Om voortbestaan van ADOC te garanderen heeft het bestuur voor 2011 gekozen voor de drie volgende strategieën: 1. Op korte termijn zoeken naar meer donateurs. Deze donateurs dragen eraan bij dat de diensten van het ADOC voor iedereen beschikbaar zijn via website en nieuwsbrief, maar krijgen ook extra diensten Hierbij kan gedacht worden aan de mogelijkheid voor klein literatuuronderzoek vanuit de ADOC-database, een lezing of een artikel over een door hen gevraagd onderwerp in eigen tijdschrift of nieuwsbrief. 2. Wereldwijd bestaat alleen in Amerika een op Amerika gerichte vergelijkbare dienst. In Europa zijn minimaal evenveel internationaal geadopteerden en adoptieouders en alleen het ADOC levert in Europa een integraal overzicht over de verschenen literatuur. Doordat het ADOC nu beschikt over een up to date Engelstalige website hoopt het centrum op termijn een Europees kenniscentrum rond adoptie te worden, met ook internationale en/of Europese financiering. 3. Gezien de grote hoeveelheid kennis bij ADOC rond pleegzorg, zal ook met Pleegzorg overleg gepleegd worden over mogelijkheden om elkaar te versterken.

Bestuurlijk Voor 2011 zijn de volgende speerpunten neergelegd: Gezocht zal worden naar een nieuwe bestuursvoorzitter voor het ADOC. Omdat de coördinator van het ADOC niet langer dan 3 jaar achtereenvolgend betaald kan worden via Universiteit Leiden, zal een oplossing voor het tijdelijk elders onderbrengen van deze taak worden gezocht. Dit gaat in op 1 mei 2011 en zal gelden voor de rest van 2011.