2006 Activiteiten verslag

Activiteitenverslag

2006

Energy is eternal delight

“Energy is eternal delight”, zo stelde William Blake tweehonderd jaar geleden al. Het is geen toeval dat deze versregels de eenentwintigste eeuw haalden. Voor de Nederlander Simon Vinkenoog vatten de woorden de essentie van poëzie samen: “Poëzie is in brand staan en er woorden voor vinden. Poëzie is gemanifesteerde energie en Energy is eternal delight.” U vindt in dit jaaroverzicht nog meer verzen. Stuk voor stuk zijn het energieke werken van Europese grootmeesters. Ze weerspiegelen de diversiteit van Europa met zijn rijk palet aan talen en culturen. De energie van de dichters leidt u doorheen dit verslag van onze activiteiten op de Europese energiemarkten.

1

Inhoudstafel

1

4 Boodschap van de Gedelegeerd bestuurder 7

Panorama van de Groep

8 Een Europese energieonderneming

10 2006 in een oogopslag 9 Kerncijfers

12 Electrabel-groep

14 Een strategie van duurzame groei

2

Institutionele context

18 Een duurzame positie onderhouden in België 19 De inzet speelt zich af op Europese schaal

17

22 De opwarming van de aarde beheersen,

3

een primordiale uitdaging voor duurzame ontwikkeling 25

Activiteiten

26 Verkoop

van energie en diensten

26 De verkoop kent een significante toename

27 Adviezen en oplossingen voor ondernemingen in gans Europa

31 De massamarkt is een belangrijke doelgroep

34 Klanten oplossingen bieden, die hen toelaten actoren van duurzame ontwikkeling te zijn

38 Productie

van elektriciteit

38 Electrabel kiest haar investeringen op basis van een strikt beleid

39 De kracht van het productiepark neemt significant toe

39 Heel wat projecten zitten volop in de ontwikkelingsfase

41 Electrabel verhoogt de performantie van bestaande centrales

43 Een productiepark in fase met duurzame ontwikkeling

47 Electrabel zet zich in om haar milieuprestaties te verbeteren

52

Trading en Portfolio Management

52 Het centrale portefeuillebeheer getuigt van zijn kwaliteiten en performantie

53 Trading geeft inzicht in de markten en treedt er op

55 Trading en Portfolio Management stelt zijn competenties ter beschikking van de klant

56 Electrabel draagt bij tot de bestrijding van het broeikaseffect

57

Electrabel - Activiteitenverslag 2006 - Inhoudstafel

Exploitatie van distributienetten 57 Unieke operatoren nemen netactiviteiten over

4

59

Human resources

60 De acties getuigen van een sociale verantwoordelijkheid

60 Electrabel biedt tal van persoonlijke ontwikkelingsmogelijkheden

61 De onderneming zoekt nieuwe competenties en talenten

64 Het project ‘Welzijn op het Werk’ mobiliseert de hoofdzetel en de Belgische organisatie

65 Veiligheid op het werk is een topprioriteit

5

67 Electrabel helpt specifieke doelgroepen bij de (her)intrede op de arbeidsmarkt

69

Waarden en ethiek

70 De activiteiten reflecteren de waarden en ethische regels 70 Communicatie en informatie zijn hefbomen voor de integratie van de onderneming

in de samenleving

71 Electrabel steunt op een actieve manier sociale en milieuprojecten

74 Electrabel handelt op basis van haar waarden en ethische regels

6

75 De onderneming beveiligt haar activiteiten 77

Bijlagen

78 Tabellen

78 Samenstelling van het productiepark

80 Evolutie van het productiepark

81 Milieuzorgsystemen

81 Biomassa-installaties

82 Milieu-indicatoren

83 Afkortingen en symbolen

84 Informatie

Het Activiteitenverslag integreert vanaf dit jaar het Milieurapport dat voorheen als aparte publicatie werd uitgebracht. Het verslag besteedt ook ruim aandacht aan andere aspecten van duurzame ontwikkeling en maatschappelijke verantwoordelijkheid. De groene band duidt aan waar dit thema aan bod komt.

Electrabel - Activiteitenverslag 2006 - Inhoudstafel

“De groei in Europa zit op schema.” Jean-Pierre Hansen, Gedelegeerd bestuurder

Hoe evalueert u de resultaten van Electrabel voor het boekjaar 2006? In 2006 hebben we actief deelgenomen aan de voorbereiding van het fusieproject tussen SUEZ en Gaz de France. Wij hebben ons hiervoor met de nodige toewijding en ernst ingezet. Het project is immers zinvol, dit zowel vanuit industrieel oogpunt als wat de ontwikkeling van onze activiteiten betreft. Wij zijn des te meer overtuigd van de waarde van dit project, daar het gebaseerd is op de synergieën tussen aardgas en elektriciteit, synergieën die al vijftien jaar een belangrijke pijler van onze strategie vormen. Nu we de resultaten van dit boekjaar evalueren, overheerst een gevoel van tevredenheid. Wij zitten op schema. Wij zijn erin geslaagd ons ondernemingsmodel optimaal te benutten. Onze verkoopcijfers gaan in stijgende lijn: wij hebben de cijfers stabiel kunnen houden in alle klantensegmenten in België; op andere Europese markten zijn we blijven groeien met meer dan 10 procent. Deze verkoopcijfers werden ondersteund door een optimale beschikbaarheid van onze centrales. De marktoperaties en de optimalisering die werden gerealiseerd door trading en portefeuillebeheer hebben tot recordresultaten geleid. Onze groei blijft duidelijk winstgevend.

Hoe evolueert de groeistrategie van Electrabel binnen de Europese context? We verwachten ons al enkele jaren, eigenlijk sinds de uitwerking van onze strategie, einde jaren 90, aan de totstandkoming van een eenheidsmarkt op de zogenaamde “continentale plaat”, bestaande uit de Benelux, Frankrijk en Duitsland. Wij hebben zelfs bijgedragen tot de geleidelijke uitbouw ervan door de handel op deze markt te ondersteunen. Zo waren we in 2006 actief betrokken bij de opening van de Belgische elektriciteitsbeurs die gekoppeld is aan de beurzen van Nederland en Frankrijk. Vandaag is deze regionale markt een realiteit die door alle actoren binnen de sector wordt erkend. De continentale plaat vormt een uitverkoren werkterrein voor de ontwikkeling van onze onderneming. We zullen ons geïntegreerd model optimaal kunnen benutten binnen dit geheel. We hebben er ook een ambitieus investeringsprogramma voor uitgewerkt. De centrales die we plannen te bouwen in Nederland, Duitsland, Frankrijk of België zijn het resultaat van een grondige voorbereiding. We zijn actief op zoek gegaan naar geschikte sites en hebben tal van projecten opgestart rond uiteenlopende technologieën en energiebronnen.

Electrabel - Activiteitenverslag 2006 - Boodschap

En buiten deze “continentale plaat”? In Italië, op het Iberische schiereiland, in Hongarije en in Polen zijn we al sterk aanwezig en hebben we marktposities uitgebouwd die rekening houden met de lokale situatie en de kansen die zich voordoen. Hier willen we blijven groeien. Voor het overige moeten we onze nieuwe ontwikkelingsmarkten aan de grenzen van Europa zoeken, vooral in de nieuwe lidstaten van de Europese Unie. Wij zijn en blijven aandachtig voor alle groeikansen.

De cijferdoelstellingen van de groep zijn heel ambitieus: 35 GW productiecapaciteit in Europa tegen 2009 en 75 GW tegen 2012 wereldwijd. Hoe moet dit verlopen? Deze cijfers tonen eigenlijk aan dat voor iedereen binnen de Groep ambitieuze doelstellingen en groei mogelijk zijn. Vandaag wordt de toenadering tussen alle energiegebonden activiteiten van de groep SUEZ bestudeerd. Electrabel en SUEZ Energy International hebben immers gelijklopende wegen gevolgd die vandaag samenkomen. Electrabel en SEI hebben van elkaar nog veel te leren over de wijze waarop ze elk afzonderlijk hun activiteiten succesvol hebben ontwikkeld. Deze toenadering is ook zeer zinvol omdat er in Europa nog maar weinig echte opportuniteiten te rapen vallen. Zo zal de Groep ook de diverse ontwikkelingscycli in andere gebieden van de wereld kunnen optimaliseren. Via deze operatie zouden we ook de energieactiviteiten van de Groep sneller kunnen ontwikkelen en dat komt alle takken ten goede.

In de komende jaren wordt dus resoluut naar groei gestreefd? Ja, maar hier wil ik toch twee nuances aanbrengen. Ten eerste, “rendabele groei” blijft een absolute prioriteit: groeien om te groeien is niet aan ons besteed. Ten tweede, dit ambitieuze programma past in een algemeen kader dat veel verder reikt dan alleen Electrabel. De uitdaging is die van de ontwikkeling van onze onderneming, in harmonie met een wereld die zelf duurzame ontwikkeling nastreeft. De activiteiten van onze Groep zijn aangepast aan de omgeving waarin ze plaatsvinden. We moeten in alle domeinen tegelijkertijd de nodige vooruitgang boeken: enerzijds energie besparen, oog hebben voor het milieu en de strijd aanbinden tegen de opwarming van het klimaat; anderzijds ervoor zorgen dat de energie toegankelijk blijft tegen een aanvaardbare kost zodat de bedrijven zich verder kunnen ontplooien en de particuliere verbruiker niet aan comfort moet inboeten. Een veelzijdige belangrijke uitdaging voor de toekomst, waarvoor Electrabel zich voluit inzet.

Electrabel - Activiteitenverslag 2006 - Boodschap

Pour un art poétique Bij wijze van poëtica

Prenez un mot prenez-en deux Neem een woord neem er een paar Faites-les cuir’ comme des œufs kluts ze krachtig door elkaar Prenez un petit bout de sens neem wat inhoud, ongesneden Puis un grand morceau d’innocence een brok onschuld (eerst goed kneden!) Faites chauffer à petit feu kook die op een laag vuur gaar Au petit feu de la technique het lage vuur van de techniek Versez la sauce énigmatique dan overgieten met mystiek Saupoudrez de quelques étoiles met sterretjes en zout bestrooien Poivrez et puis mettez les voiles en er sluiers over gooien

Où voulez-vous en venir? Wat maak je met dat recept? ` A écrire Poëzie Vraiment? A` écrire?? Echt waar, poëzie?

R. Queneau R. Queneau °1903 - †1976, Frankrijk (Le Havre) Vertaling Martin de Haan 6

Panorama van de Groep

7

Een Europese energieonderneming

Electrabel behoort tot de top van de energieondernemingen in Europa en is marktleider in de Benelux. Ze beoogt een duurzame groei op haar kernmarkten met inachtneming van strikte rentabiliteitscriteria. Om zo goed mogelijk te voldoen aan de behoeften van haar klanten steunt de onderneming op een Europees net van dochterondernemingen en partnerschappen met lokale operatoren. Electrabel maakt deel uit van SUEZ, een internationale industriële en dienstengroep die actief is op het vlak van energie en milieu. Als leverancier van energieoplossingen heeft Electrabel voor alle bedrijven en particulieren een aanbod van kwaliteit en een dienstverlening dichtbij. Ze haalt het beste uit de vele synergieën tussen elektriciteit en aardgas. Een sterke financiële structuur, deskundigheid op hoog niveau, een helder ondernemingsmodel en een geïntegreerd risicobeheer vormen haar steunpilaren. In elke strategische keuze houdt de onderneming rekening met de milieufactor. Ze toetst elke beslissing en elke actie aan haar basiswaarden.

Kernactiviteiten • Verkoop van elektriciteit, aardgas en energieproducten en -diensten • Productie van elektriciteit • Trading van elektriciteit en aardgas • Exploitatie van distributienetten voor elektriciteit en aardgas in opdracht van distributienetbeheerders

Waarden • Klantgerichtheid Wij gaan onze klanten tegemoet. • Performantie Ons handelen is resultaatgericht. • Aandacht voor onze medewerkers Wij zijn ervan overtuigd dat gemotiveerde en competente medewerkers in een concurrerende omgeving het verschil maken. • Zin voor verantwoordelijkheid Wij bouwen vandaag aan de toekomst.

Electrabel - Activiteitenverslag 2006 - Panorama van de Groep

1

Kerncijfers

Business

Milieu

Verkoop Elektriciteit

Emissies GWh

156 525

Benelux

100 154

Europa buiten Benelux Aardgas

56 371 GWh

84 921

Benelux

81 022

Europa buiten Benelux

3 899

Klanten 5 658 684

Benelux

3 937 180


1 721 504

Aardgas

2 225 732

Benelux

2 164 503


61 229

Kabeltelevisie

537 642

Productie MW

30 021

Benelux

18 213


11 808

Productie elektriciteit

GWh

136 425

Benelux

88 375


48 049

Productie warmte

GWh

13 293

Benelux

8 028


5 265

FTE

14 020

Benelux

9 420


4 600

Financiën Opbrengsten

% van de totale capaciteit

41,2

België


52,0

Europa

% van de totale productie

49,1

België


61,6

Europa

g/kWh

314

België

g/kWh

248

Europa

mg/kWh

405

België

mg/kWh

360

Europa

mg/kWh

332

België

mg/kWh

298

Europa


15,9

België


2,6

Europa


13,8

België


1,8

Elektriciteitsproductie CO2-uitstootvrij 1

SO2-uitstoot

NOx-uitstoot

Hernieuwbare energie Productiecapaciteit ( hernieuwbare energie) 2

Elektriciteitsproductie (hernieuwbare energie) 2

Management

Personeel Aantal werknemers in actieve dienst

Europa

CO2-uitstoot

Elektriciteit

Productiecapacteit

Productiecapaciteit CO2-uitstootvrij 1

miljoenen EUR 13 507

Resultaat uit operaties

1 601

Operationele winst

2 272

Productiecapaciteit gecertificeerd ISO14001/EMAS 3 Europa

% van de capaciteit

61,9

België

% van de capaciteit

73,4

Europa

% van de productie

70,5

België

% van de productie

79,7

Elektriciteitsproductie gecertificeerd ISO14001/EMAS 3

1 waterkrachtcentrales, pompcentrales, windturbines, biomassaverbranding en kerncentrales 2 waterkrachtcentrales, windturbines en biomassaverbranding 3 centrales uitgebaat door de Groep


2006 in een oogopslag

• Verkoop: 23 457 GWh • Productie: 4 711 MW • Personeel: 957 • Verkoop: 73 454 GWh • Productie: 13 127 MW • Personeel: 8 445 • Verkoop: 3 242 GWh • Productie: 376 MW • Personeel: 18 • Opening van de energiemarkten in Wallonië en Brussel intensief voorbereid • Verkoop van een productiesite aan E.ON Kraftwerke • Marketingacties toegespitst op rationeel energiegebruik • Klantenbestand in Vlaanderen gestabiliseerd • Belgische prijzen onder het gemiddelde niveau van de buurlanden • Verwerving van de activiteiten van Rendo Energie en Cogas Energie in Nederland • Bouw nieuwe centrales in Gent en Amercoeur in ontwikkeling • Projecten voor nieuwe steenkool- en STEG-centrales in Nederland krijgen vorm • Start van de Belgische elektriciteitsbeurs Belpex • Eandis en Brussels Network Operations nemen netactiviteiten over • Uitbreiding van de acties rond welzijn en veiligheid

• Verkoop: 15 135 GWh • Productie: 4 839 MW • Personeel: 1 541 • Een vierde meer elektriciteitsverkoop • Groeiend succes van de groene stroom AlpEnergie • Bouw STEG-eenheden in coördinatie met Gaz de France • Eerste windturbineparken in dienst • Verhoging van het aandeel in de Société Hydroélectrique du Midi

• Verkoop: 132 GWh • Productie: 366 MW • Verkoop: 1 522 GWh • Productie: 758 MW • Personeel: 54 • Elektriciteitsverkoop neemt toe • STEG-centrale Castelnou in dienst • Vergunning voor STEG-centrale Morata de Tajuña • Aantal windturbineparken in Portugal blijft groeien 10


1 • Verkoop: 10 394 GWh • Productie: 296 MW • Personeel: 196 • Verkoop: 9 382 GWh • Productie: 1 654 MW • Personeel: 1 312 • Verkoop: 3 435 GWh • Productie: 1 676 MW • Personeel: 411 • Elektriciteitsverkoop in deze regio verhoogt met bijna een vijfde; met een derde in Duitsland • Projecten voor nieuwe steenkoolcentrales in Duitsland krijgen vorm • Lancering van het Polish Power Index e-trading platform in Polen • Omgeving nauw betrokken bij pilootproject voor ontmanteling van oude centrales in Hongarije

• Verkoop: 16 371 GWh • Productie: 2 219 MW • Personeel: 1 086 • Stijging van de elektriciteitsverkoop met een vijfde; de aardgasverkoop verdubbelt • Samenwerkingsverbanden op de energiemarkt breiden uit • Nieuwe STEG-centrales in dienst, in opstartfase en in aanbouw • Eerste windparken op komst

Electrabel oefent tradingactiviteiten uit op alle Europese energiemarkten (zie pag 53). Strategische markten Benelux markt Markt van grote historische operatoren Ontwikkelingsmarkt Thuismarkt Verkoop: xxx GWh = elektriciteit 11


Electrabel-groep • situatie op 31.12.2006 Algemene organisatie Electrabel is georganiseerd rond een geïntegreerde Algemene directie. Deze is samengesteld uit geo grafische, operationele en functionele algemene directies. Onder de leiding van de Gedelegeerd bestuurder, aan wie de Raad van bestuur de bevoegdheden voor het dagelijks bestuur en passende bijzondere volmachten delegeert teneinde deze operationele leiding te volbrengen, hebben de Directeuren-generaal als missie om de strategie van de onderneming door te voeren: die is gebaseerd op een duurzame groei en een Europese ontplooiing die beantwoordt aan strikte rentabiliteitscriteria. BelgiëLuxemburg

Corporate

NoordoostEuropa

FrankrijkZwitserland

Zuid-Europa

Productie en Aankopen Trading en Portfolio Management Marketing & Sales Strategie, Communicatie, Administratie Human resources en IT Financiën

Algemene directie Jean-Pierre Hansen

Jacques Hugé

Gedelegeerd bestuurder

Directeur-generaal Zuid-Europa

Alain Janssens Alfred Becquaert Directeur-generaal Human resources en IT

Eric Bosman Directeur-generaal Trading en Portfolio Management

Sophie Dutordoir Directeur-generaal Marketing & Sales

Alfred Hofman Directeur-generaal Noordoost-Europa

Adviseur

Philippe Lermusieau Directeur-generaal Frankrijk-Zwitserland

Walter Peeraer Chief Corporate Officer (Strategie, Communicatie, Administratie)

Nicolas Tissot Directeur-generaal Financiën (CFO)

Philippe Van Troeye Directeur-generaal Productie en Aankopen

12


1 Dochterondernemingen van Electrabel - www.electrabel.com In alfabetische volgorde Een gedetailleerd organogram van de Electrabel-groep staat in het Jaarverslag en op de website. België

Groothertogdom Luxemburg

Spanje

www.electrabel.be

www.twinerg.lu

www.electrabel.es

Brucall

Electrabel Invest Luxembourg

Castelnou Energía

Cosutrel

Twinerg

Electrabel España Hidrobages

Electrabel Customer Solutions Electrabel Green Projects Flanders Energy Europe Invest Groep Elia

Frankrijk

Morata Energía

www.electrabel.fr Portugal

Intercommunales

CN’Air

Laborelec

Compagnie Nationale du Rhône

Generg

N-Allo

Electrabel France

Parque Eólico Terras Altas de Fafe

Photovoltech

Énergie du Rhône

Synatom

N-Allo France

Teveo

Société Hydroélectrique du Midi

Zandvliet Power Italië Nederland

www.electrabel.it

www.electrabel.nl

www.aceaelectrabel.it

Casmo Power Spain

AceaElectrabel

Cogas Energie

AceaElectrabel Elettricità

Electrabel European Portfolio

AceaElectrabel Produzione

Management

AceaElectrabel Trading

Duitsland

www.electrabel.de Electrabel Deutschland Energie SaarLorLux Energieversorgung Gera Kraftwerke Gera

Polen

www.electrabel.pl

Electrabel International Holdings

ElectrabelAcea

Electrabel Polaniec

Electrabel Nederland

Electrabel Italia

Electrabel Polska

Electrabel Nederland Beheermaat-

Electrabel Italia Sim

schappij

Longano Eolica

Hongarije

Electrabel Nederland Coöperatieve

Roselectra

Electrabel Nederland Holding

Rosignano Energia

Dunamenti Power Plant Closed Ltd.

Electrabel Nederland Retail

Tirreno Power

Electrabel Hungary

Electrabel Nederland Sales

Umbria Energy

Electrabel Nederland Services

Voghera Energia

Rendo Energielevering

Voghera Energia Vendita

Spark Energy

13


Een strategie van duurzame groei

Reeds vroeg in het proces dat in Europa leidde tot de liberalisering van de elektriciteitsen aardgasmarkten, ondernam Electrabel stappen om in een aantal landen sterke posities in te nemen. Vanaf het einde van de jaren ’90 handelde de onderneming met het oog om op termijn een plaats te hebben in de groep van belangrijke Europese energie ondernemingen, waarvan het duidelijk was dat ze beperkt in aantal zouden zijn. Vanuit historisch perspectief kende Electrabel een begrensd actieterrein. De onderneming zag zich reeds snel verplicht buiten haar grenzen te treden. Dankzij heel wat investeringen, acquisities en partnerschappen buiten België, verdubbelde ze op vijf jaar tijd haar productiecapaciteit (30 021 MW op het einde van 2006). Door een doorbraak op de nieuwe Europese markten slaagde Electrabel er tijdens diezelfde periode in haar totale verkoop te verdubbelen (156,5 TWh in 2006).

Doelgericht en rendabel verder groeien Vandaag werkt Electrabel verder aan haar doelstelling om haar marktaandelen in Europa te vergroten en haar leiderspositie in de Benelux te behouden. Tegen 2009 streeft de onderneming naar een productie capaciteit van 35 000 MW –dat houdt de volgende jaren een jaarlijkse groei in van meer dan 5 %– en een elektriciteitsverkoop van 200 TWh (meer dan 6 % jaarlijkse groei). Ondanks haar sterke ambities voert Electrabel een overwogen en voorzichtig beleid. Binnen de Benelux wil de onderneming haar marktaandeel behouden. Buiten de Benelux mikt ze op een stijgende verkoop door de verdere ontwikkeling van de huidige marktposities. Het doel is een deel van de groei van de markten in te nemen. Electrabel wil overal in Europa aanwezig zijn, zonder daarvoor noodzakelijkerwijs omvangrijke en kostelijke operaties op te zetten. De onderneming weigert evenwel mee te spelen in een ‘groei voor de groei’-scenario. Ze evalueert al haar projecten op hun rentabiliteit, zonder onnodige risico’s te nemen.

Aandacht voor een performant ondernemingsmodel Het ondernemingsmodel van Electrabel berust op een optimale exploitatie van haar middelen en het beperken en afdekken van risico’s. Alle ontwikkelingen en investeringen kaderen in een streven naar het vinden van het beste evenwicht, rekening houdende met de verscheidenheid aan ingenomen posities, de lokalisaties (waarvan regelgevende risico’s afhangen), de verschillende gebruikte primaire energiebronnen of de types van klanten (grote klanten en massamarkt). Zoals toegelicht in het hoofdstuk Trading en Portfolio Management (zie pagina 52) komt het erop neer het geheel van de posities van Electrabel te coördineren via het intern portefeuillebeheer. Dit centrale beheer baseert zich op de beheersing van de steeds talrijkere en complexere marktfundamenten. De centrale aansturing geeft een globale visie op die factoren en laat toe optimaal gebruik te maken van de middelen in functie van de verkoopengagementen naar de klanten.

14


1 Op één lijn met duurzame ontwikkeling Electrabel onderschrijft het algemene beleid van SUEZ op het vlak van duurzame ontwikkeling. Door de aard van haar activiteiten –energie en milieu– is de groep SUEZ op dit domein een belangrijke speler. In deze context streeft Electrabel ernaar economische performantie, sociale rechtvaardigheid en de bescherming van het milieu op de meest optimale manier te verenigen. Binnen haar specifieke vakgebieden biedt de onder neming haar klanten duurzame economische oplossingen, die tegemoet komen aan hun sociale en milieudoelstellingen. Om nog beter te beantwoorden aan de verwachtingen van haar stakeholders definieerde SUEZ vijf prioriteiten voor duurzame ontwikkeling. In dat kader participeert Electrabel actief aan het globaal plan voor duurzame ontwikkeling van de Groep door het vastleggen van prioritaire objectieven en de middelen die daarvoor moeten worden vrijgemaakt, evenals door instrumenten te voorzien om de concrete realisaties te evalueren. Parallel en in lijn hiermee leggen de individuele entiteiten hun eigen objectieven vast.

Vijf prioriteiten voor duurzame ontwikkeling 1. De waarden van duurzame ontwikkeling omzetten in onze werkwijze en onze cultuur. 2. Duurzame ontwikkeling in ons commercieel aanbod ten gunste van onze klanten en gebruikers integreren. 3. Milieubescherming. 4. Het sociaal engagement van de onderneming promoten. 5. Als een verantwoordelijke onderneming handelen en zorgen voor de territoriale verankering van onze activiteiten.

15


Fiat lux We liepen op de Transformator Weg. De zon kwam op, ze bleef nog even hangen: Een sinaasappel door de groene heg. We stapten zwijgend voort. Je bleke wangen Weerkaatsten argeloos de vroege gloed. Een jonge god, heet zoiets sedert Tachtig. We liepen stil de morgen tegemoet. Ik hoorde je niet ademen. Stormachtig Kwam toen de zon omhoog. Je werd zo licht. De vonken sprongen uit je zwarte haren. De zon sloeg stralen van je aangezicht. Zie, hoe het vlamde. ‘t Kwam niet tot bedaren. G. Komrij

G. Komrij °1944, Nederland (Winterswijk)

16

Institutionele context

17

Een duurzame positie onderhouden in België

De voorbije jaren ondersteunde Electrabel, de historische operator, de Belgische energiemarkt op haar weg naar de liberalisering. Deze markt is vandaag volledig open. Elke consument kan vrij zijn leverancier kiezen, zowel voor elektriciteit als voor aardgas. Begin 2007 vormde het vrije keuzerecht voor de residentiële klanten in Wallonië en Brussel het sluitstuk van deze evolutie. Een echte concurrentiestrijd speelt zich nu af op de verschillende energiemarkten in België, waarop vandaag zo’n vijftien energieleveranciers actief zijn. Electrabel intensifieerde de laatste jaren het overleg met de federale en regionale overheden. Ze doet dit uit respect voor het algemeen belang en houdt daarbij ten volle rekening met de eisen van de overheid in verband met opening van de markt. De onderneming neemt steeds meer initiatieven om de werking van de markt te bevorderen. In 2003 werd SPE, tot dan haar partner, een concurrerende onderneming met aanzienlijke productiemiddelen. Verder verkocht Electrabel virtuele productiecapaciteit, waardoor haar concurrenten konden beschikken over belangrijke elektriciteitsvolumes om te commercialiseren. De onderneming ontwikkelde ook informaticatoepassingen die een goed functioneren van de markt mogelijk maken, evenals de scheiding tussen haar gereguleerde en niet-gereguleerde activiteiten. In 2003 trok Electrabel zich terug uit het operationele beheer van het transmissienet. Daarna, in 2006, volgde een zelfde stap voor de distributienetten in Vlaanderen en Brussel. Bovendien stelde de onderneming ook sites ter beschikking van haar concurrenten, waarop ze centrales tot 1 500 MW kunnen bouwen. Een eerste terrein, gelegen in Beringen, werd overgenomen door de Duitse onderneming E.ON Kraftwerke in augustus 2006. In januari 2007 was de liberalisering van de elektriciteitsen aardgasmarkt een feit. Het Belgische energielandschap is evenwel verre van definitief vastgelegd. In de loop van 2006 ontstond er een nieuwe fase in de dialoog tussen Electrabel en de Belgische publieke overheden. Vanuit haar bekommernis om een beleid te voeren dat de energiebevoorrading van het land veilig stelt, zette de federale regering het overleg met Electrabel en SUEZ verder, dat ze in september 2005 opstartte in het kader van het gecombineerd openbaar bod van de groep SUEZ. Die dialoog mondde uit in een reeks engagementen voorgesteld door de Groep in het perspectief van een fusie tussen SUEZ en Gaz de France. Ze zouden tegelijkertijd moeten leiden tot de ontplooiing van andere operatoren op de Belgische markt van de elektriciteitsproductie en de stabilisering van het wettelijke en regelgevende kader voor de Groep, evenals het ontwikkelingspotentieel van Electrabel in Europa versterken.

Engagement en aandacht voor de behoeften van de samenleving De activiteiten van Electrabel en in het algemeen van SUEZ zijn historisch gestoeld op een nauwe samenwerking met de federale, regionale en gemeentelijke overheden. Meer en meer moeten ze ook afgestemd worden op een Europese dimensie. Werken in goed overleg met de publieke overheden in het perspectief van een integratie op lange termijn is voor Electrabel een absolute gedragslijn. De energievakgebieden bevinden zich immers op het kruispunt van de problematiek van economische ontwikkeling, het welzijn en de gezondheid van de bevolking, de bescherming van het milieu, het behoud van de natuurlijke rijkdommen, de bescherming van de energiebevoorrading en de onafhankelijkheid op het vlak van energievoorziening.

18

Electrabel - Activiteitenverslag 2006 - Institutionele context

De inzet speelt zich af op Europese schaal

2

Op Europees niveau was 2006 een veelbetekenend jaar. De bewegingen in de richting van een economische concentratie, die zich reeds inzetten eind 2005, kenden in 2006 nog een versnelling. Het wordt steeds duidelijker dat er in Europa binnenkort nog slechts een handvol grote, multinationale spelers zal overblijven. Die zullen elk over een thuismarkt beschikken, maar ook aanwezig zijn op verschillende geografische submarkten. Reeds meer dan vijf jaar terug stelde Electrabel zich tot doel tot deze kopgroep te behoren. Ze zette deze beweging al vroeg in, gezien de beperktheid van haar historisch thuismarkt. De actieve deelname van de onderneming, sinds februari 2006, aan de voorbereidingen van een eventuele fusie tussen de groep SUEZ en Gaz de France, moet in dit kader worden gezien. Bovendien ontstaan stilaan echte supranationale markten, meer bepaald in het noordwesten van Europa. Die geografische regio, waar de onderneming de laatste jaren actief meewerkte aan de creatie van de markt, geniet grote belangstelling van Electrabel (zie hoofdstuk Trading). Een bijkomende stap werd in november gezet met de lancering van de Belgische energiebeurs Belpex, waarin zowel de Franse beurs Powernext, als de Nederlandse beurs APX participeren. Dit getuigt van hun vertrouwen in de liquiditeit van de Belgische markt, die nog werd versterkt door de verhoging van de transmissiecapaciteiten aan de Frans-Belgische grens. Electrabel garandeert een liquiditeitsdrempel voor de Belpex-beurs, die werd opgericht in nauwe samenwerking met de beheerders van de Belgische, Franse en Nederlandse transmissienetten. Daarnaast zorgde de onderneming ook voor de nodige instrumenten om de markt inzicht te geven in de beschikbaarheid van de productiecapaciteit. Het jaar 2006 werd in België overigens gekenmerkt door een sterke groei van de import (+31,9 %) en van de export (+ 8,4 %) van elektriciteit. De totale fysieke uitwisseling van elektrische stroom via het transmissienetwerk van Elia ging vooruit met 23,4 %. Uitwisseling van elektrische energie in 2006 In GWh (t.o.v. 2005 in %)

Nederland

Uitvo 5 0 er (+13 18 %)

Invo 5 6 er (+10 04 %)

In 1 vo (+5 0 63 er 8 %6 ) Frankrijk

Ui 1 tvo (-1 918 er 1% )

Bron: Elia

er vo 9 In 47 ) 2 5% (+

Luxemburg

er tvo 7 Ui 69 %) 1 4 2 (+ 19


Een aantal hindernissen die de liberalisering van de markt bemoeilijkten, verdwijnen ook stilaan. Duitsland beschikt nu bijvoorbeeld over een reguleringsinstantie met het oog op de ontwikkeling van een adequaat concurrentiekader. Daarnaast publiceerden de regulatoren van Duitsland, België, Frankrijk, Luxemburg en Nederland begin 2007 een actieplan voor de versnelde integratie van de elektriciteitsmarkten in de centraal-westelijke regio. In juli 2007 zullen uiteindelijk alle Europese consumenten het recht hebben om hun energieleveranciers vrij te kiezen. De concurrentie wordt duidelijk voelbaar en zal blijvend zijn. Die evoluties op weg naar een grote markt hebben niet belet dat er in 2006, net zoals in 2005, verontrustende signalen weerklonken in Europa. Gedurende een groot deel van het voorbije jaar dreef de stijging van de prijzen van de fossiele brandstoffen ook de prijs van de elektriciteit in de hoogte. De regeringen maken zich ongerust over de impact van die prijsstijgingen, zowel op het vlak van de koopkracht van de gezinnen, als op het vlak van de concurrentiekracht van de bedrijven. Bovendien blijft de vraag omtrent de Europese energieonafhankelijkheid zonder meer een belangrijke bekommernis en uitdaging. Talrijke technische incidenten toonden ook aan dat de overcapaciteit op het vlak van elektriciteitsproductie in Europa stilaan afneemt en dat lokale en zelfs algemene ‘black-outs’ niet uit te sluiten zijn als het Europese net zich niet verder ontwikkelt. Daarbovenop komt de toenemende bezorgdheid voor het leefmilieu, in het bijzonder omtrent de opwarming van het klimaat. Alleen Europese groepen met een voldoende slagkracht en gepaste structuur kunnen een antwoord aanreiken voor deze kwetsbaarheid en mogelijke crisissen. Ten opzichte van deze uitdagingen lijkt de Europese overheid zich er nu van bewust te zijn dat een markt op zich alleen niet volstaat en ook geen oplossing biedt voor alle problemen. Daarvoor is er een structuur en een omkadering nodig. Het lijkt ook meer en meer evident dat de grote energie-uitdagingen van morgen, die niet ophouden bij het concurrentievraagstuk waarop Europa zich tot nu toe concentreerde, voluntaris tische acties vereisen.

Marktprijs van elektriciteit en brandstoffen Januari 2004 = 100

300

250

200

Olie (Brent first month) Aardgas (Zeebrugge, forward Y+1)

150

Elektriciteit België (baseload, forward Y+1) Steenkool (forward Y+1)

100

50

01.2004

07.2004

20


01.2005

07.2005

01.2006

07.2006

01.2007

2 In die context startte Europa een nieuwe denkoefening, die in februari 2006 leidde tot de publicatie van een Groenboek over energie (Een Europese strategie voor duurzame, concurrerende en continu geleverde energie voor Europa). Dat betekende een eerste stap in de richting van een pakket energievoorstellen van de Europese Commissie, waarvan de goedkeuring zich in 2007 voortzet. Zowel het Groenboek, als de voorstellen van de Europese Commissie doen echter geen aanbevelingen in de richting van een echt gemeenschappelijk energiebeleid. Wel werd er eindelijk rekening gehouden met heel wat bezorgdheden die in het verleden zijn geuit. Zo adviseert de Commissie de oprichting van een Europees transmissienetwerk, een Europese regulator voor grensoverschrijdende vraagstukken en een Europees Centrum voor Energienetten als officieel samenwerkingsorganisme van de transmissienetbeheerders. Electrabel verheugt zich over deze voorstellen, des te meer verwacht omdat ze ook een verplichte tussenstap zijn naar een betere elektriciteitscirculatie op de markt, net zoals trouwens het prioritaire interconnectieplan. In deze context bereiden de energieproducenten zich voor op een nieuwe periode van investeringen, die essentieel zijn voor het verzekeren van de energiebevoorrading in Europa.

Regionale Europese energiemarkt Aandeel van diverse spelers in de productiecapaciteit

30 100 % = 15,5 GW 25

GW

20 15 85 %

10

5 0

10,7 %

3,1 %

1,2 %

EDF

RW

E

N fall bel ctra Vatten Ele

E.O

on

Nu

e der

An

120 100 % = 286 GW

37 %

100

26,8 %

GW

80

60

40

11,7 % 9,6 %

20

8% 5,3 % 1,6 %

0

EDF

E

RW

N fall bel ctra Vatten Ele

E.O

on

Nu

e der

An

21


De opwarming van de aarde beheersen, een primordiale uitdaging voor duurzame ontwikkeling De verandering van het klimaat vormt een van de belangrijkste uitdagingen binnen het debat rond duurzame ontwikkeling. In het Protocol van Kyoto engageerde Europa zich om haar uitstoot van broeikasgassen ten opzichte van 1990 met 8 % te verminderen in de periode 2008-2012. Om die doelstelling te bereiken, voerde Europa onder meer het marktmechanisme in van de uitwisseling van emissierechten. In 2005, het eerste jaar van de inwerkingtreding van dit mechanisme, ontbrak het de markt nog aan referenties. Er kon nog geen reële balans opgemaakt worden van de werkelijke emissies en de uitgewisselde rechten, vermits er nog geen enkel emissierapport was neergelegd. De prijs van een ton CO2 bleef dan ook geruime tijd rond 30 euro. 2006 was het eerste jaar waarin de emissierapporten van de 12 000 betrokken industriële installaties in Europa werden neergelegd. Daaronder bevinden zich een vijftigtal centrales van Electrabel, verspreid over acht landen, die samen staan voor ongeveer 40 miljoen ton CO2 emissierechten. De rapporten van deze centrales zijn zonder uitzondering aanvaard en het globale resultaat van de onderneming werd gevalideerd via een audit. Eind april kwamen stilaan de totale afrekeningen op Europees niveau in beeld. Daaruit bleek dat de rechten toegekend aan de bedrijven buiten de elektriciteitssector, aanzienlijk hoger waren dan hun werkelijke emissies. Met als gevolg dat de prijs van een ton CO2 instortte van meer dan 30 euro tot ongeveer 15 euro om vervolgens langzaam verder te dalen. Electrabel ondervond weinig impact van deze volatiele koers omdat ze er strategisch voor kiest haar behoefte aan emissierechten in evenwicht te brengen (zie hoofdstuk Trading en Portfolio Management). 2006 stond grotendeels in het teken van het opstellen van de nationale plannen voor de toewijzing van emissierechten voor de periode 2008-2012. Tegen het einde van het jaar was die oefening nog verre van afgerond, maar het kondigde zich toch al aan dat voor wat betreft België, Vlaanderen erop aanstuurt de vermindering van de CO2-uitstoot opnieuw bijna volledig op de schouders van de elektriciteitsproducenten te leggen. Op institutioneel vlak startte Europa de herzieningsprocedure van de richtlijn over de verhandeling van emissierechten met het oog op het voorbereiden van de periode na 2012 en de tweede fase van de

Prijs CO2 in 2006 In EUR/ton

35 30 25 20 15 10 5 0

01

02

03

22


04

05

06

07

08

09

10

11

12

2 emissiereducties, die nog strenger zal zijn. De discussies zullen moeilijk te scheiden zijn van de bezorgd heden die de Europese Commissie formuleerde in haar Groenboek en het ‘Energie package’, gepubliceerd in het begin van 2007. De Europese Commissie schuift eveneens een ‘echt’ debat op communautaire schaal naar voor omtrent de verschillende energiebronnen en de diversificatie van de energiemix. Gezien de problematiek van de opwarming van het klimaat stelt zich steeds luider, en op alle niveaus, de vraag omtrent de terugkeer naar kernenergie. In België voert een groep van experts, verenigd in de Commissie Energie 2030, op vraag van de federale regering een studie uit, over de manier waarop in de toekomst op een duurzame manier aan de energie behoeften kan worden voldaan. Een voorlopige versie van het rapport sluit aan bij de gedachte waarachter zich meer en meer observatoren scharen: kernenergie moet een optie blijven, als onderdeel van de totaal oplossing. Het eindrapport van de Commissie wordt verwacht in juni 2007. Vanuit dit oogpunt was ook het rapport uit 2006 van het Internationaal Energieagentschap over België zeer duidelijk, net zoals de stellingname door de Europese Commissie in januari 2007. Deze laatste laat de uittekening van een concrete eigen strategie terzake wel over aan de lidstaten zelf.

23


Fa leszek, ha…

Ik zal een boom zijn...

Fa leszek, ha fának vagy virága. Ha harmat vagy: én virág leszek. Harmat leszek, ha te napsugár vagy… Csakhogy lényeink egyesüljenek.

Ik zal een boom zijn als jij de bloesem bent van die boom. Als jij dauw bent, zal ik een bloem zijn.

Ik zal dauw zijn, als jij een zonnestraal bent… Als wij maar één worden.

Ha, leányka, te vagy a mennyország: Akkor én csillaggá változom. Ha, leányka, te vagy a pokol: (hogy Egyesüljünk) én elkárhozom. Meisje lief, als jij het paradijs bent,

zal ik me transformeren in een ster. Meisje lief, als jij de hel bent, zal ik me laten verdoemen.

P. Sándor

P. Sándor °1823 - †1849, Hongarije (Kiskörös)

24

Activiteiten

26

Verkoop van energie en diensten 38 Productie van elektriciteit 52 Trading en Portfolio Management 57 Exploitatie van distributienetten

25

Verkoop van energie en diensten Vijf miljoen klanten genieten van de kwalitatieve diensten met hoge toegevoegde waarde die Electrabel hen biedt aan een concurrentiële prijs. De behoeften van elke klantengroep begrijpen en er aan voldoen is een ‘Leitmotiv’. Deze commerciële keuze blijkt een verstandige zet te zijn. In 2006 kende Electrabel opnieuw een significante toename van haar verkoop in Europa, terwijl ze haar marktaandeel op haar historische thuismarkt stabiliseerde. Deze vooruitgang ligt volledig in lijn met het strategische objectief om tegen 2009 in Europa een verkoopvolume te behalen van 200 TWh elektriciteit.

De verkoop kent een significante toename De elektriciteitsverkoop in 2006 van de groep Electrabel, wholesaleverkoop inbegrepen, is gestegen tot 156,5 TWh. Dat is een toename met 7,6 % (+11 TWh) ten opzichte van 2005. Met dit resultaat zit Electrabel op koers om haar verkoopobjectief van 200 TWh tegen 2009 te behalen. 64 % van de verkoop werd gerealiseerd in de Benelux, 21 % in de regio Frankrijk-Italië-Iberisch schiereiland en 15 % in de regio Polen-Duitsland-Hongarije. De volumes vertonen een zeer lichte daling in de Benelux (-0,1 %), terwijl ze een sterke vooruitgang noteren buiten de Benelux (+24,5 %), vooral in de segmenten business en wholesale. In België vertonen de verkochte volumes een daling van 2,4 %. In kwantiteit is de verkoop aan de segmenten retail en business (industrie en voortverkopers) er op vooruit gegaan, maar die groei werd meer dan gecompenseerd door de verkoopdaling in het segment wholesale. In Nederland namen de verkochte volumes toe met 4,7 %, voornamelijk dankzij de eerste bijdragen van de ondernemingen Rendo en Cogas, actief in de verkoop van elektriciteit en aardgas, die in oktober 2006 in de consolidatiekring werden opgenomen. De sterke groei buiten de Benelux van de segmenten business (+21,8 %) en wholesale (+61,3 %) zet zich in bijna alle markten door. Dat is het resultaat van doorgedreven commerciële inspanningen en het

Elektriciteitsverkoop in2006 2006 Ventes d'électricité en

Elektriciteitsverkoop Ventes d'électricité

Wholesale inbegrepen

TWh - Wholesale inbegrepen EnInTWh - Wholesale inclus

Wholesale inclus


250

26,9 %

14,8 % Duitsland, Polen, Hongarije

Frankrijk

21,2 %

6,1 %

Frankrijk, Italië, Iberisch schiereiland

Hongarije

64,0 %

16,7 %

Benelux

Polen

156,5 TWh

56,4 TWh

2,9 % Iberisch schiereiland

18,4 %

200 200

Duitsland, Polen, 150 Hongarije Frankrijk, Italië, 100 Iberisch schiereiland Benelux

50

138,8 20,5 18,3

156,5

145,5 19,6

19,6

25,7

27,5

23,2 33,2

100,0

100,2 100,1 100,1

2004

2005

Duitsland

29,0 % Italië

0

2006

2009

2009 = Objectief

26

Electrabel - Activiteitenverslag 2006 - Activiteiten - Verkoop

3 (her)opstarten van centrales, zoals bijvoorbeeld de ingebruikname van STEG-centrale Castelnou in Spanje tijdens de zomer. De verkoop van aardgas, wholesale inbegrepen, bereikte 84,9 TWh. Dat is een stijging van 15,8 % (+11,6 TWh) ten opzichte van 2005. Deze groei is te danken aan een stijging in alle marktsegmenten, zowel binnen als buiten de Benelux. In België stegen de verkochte volumes met 5,0 %. De verkoop voor het segment retail kende een daling (-3,8 %) door een afname van het marktaandeel en de hogere gemiddelde temperaturen dan in 2005. De omzetten voor de segmenten business (+4,1 %) en in het bijzonder wholesale (+69,4 %) stegen significant. In Nederland stegen de verkochte volumes met bijna 7 TWh en zijn zo meer dan vertienvoudigd. Die stijging komt deels door het effect van de eerste bijdragen van Rendo en Cogas, maar was hoofdzakelijk te danken aan een toegenomen activiteit in het business-segment. Buiten de Benelux namen de verkochte aardgasvolumes zowel toe in Duitsland als in Italië, de twee landen waar de groep op dit ogenblik op dit vlak actief is.

Adviezen en oplossingen voor ondernemingen in gans Europa Electrabel wil bedrijven een perfect basisproduct bieden, aangevuld met diensten, en dit aan een competitieve prijs. Haar aanpak steunt op vier basispijlers: geprivilegieerde commerciële contacten en ondersteuning, toegang tot informatie over de markten en de wereld van de energie, een arsenaal van energiediensten en creatieve prijsformules.

Bevoorrechte contactpersonen Energie is een van de belangrijkste bedrijfsfactoren voor de industriële klanten. De energiefactuur bepaalt mede hun competitiviteit. Daarom stelt Electrabel hen commerciële contactpersonen ter beschikking.

Verkoop aardgas in 2006

Verkoop aardgas

Wholesale inbegrepen

In TWh - Wholesale inbegrepen

95,4 % Benelux

90

Duitsland Italië

70

2,0 % Duitsland

2,6 % Italië

84,9 TWh

80

85,4 6,7 1,2

84,9 73,3 1,5

1,7 2,2

1,1

60

Benelux

50 40 30

77,5

70,7

81,0

2004

2005

2006

20 10 0

27


Die staan voortdurend klaar om de klant bij te staan en om tegemoet te komen aan zijn specifieke vragen, zowel op administratief als op technisch vlak. Speciaal voor haar multinationale klanten heeft Electrabel ook volledige teams paraat. Ze kunnen zo rekenen op een identieke dienstverlening doorheen gans Europa. In 2006 leverde Electrabel aan een vijftigtal van dit soort klanten, met verbruikspunten in minstens twee landen, een energievolume van meer dan 20 TWh. Voor de eerste keer hebben een aantal klanten ook kunnen genieten van een kadercontract voor de totaliteit van hun multinationale leveringen.

Volledige informatie over de markten Naast een persoonlijke samenwerking en een kwaliteitsvol basisproduct aan competitieve prijzen, levert Electrabel aan ondernemingen een amalgaam aan oplossingen en diensten. In de huidige context zijn bedrijven vooral bezorgd over het beheersen van hun energiekosten en -verbruik. Goede informatie is hierbij essentieel. Klanten wensen steeds beter op de hoogte te worden gehouden van de evoluties in de wereld van de energie. De diensten die Electrabel voorstelt om aan deze vraag tegemoet te komen, boeken steeds meer succes. Via beschermde webpagina’s (een ‘Customer Area’ extranet) kunnen industriële klanten een beroep doen op een aantal online diensten. Deze laten hen toe een beter globaal energiebeheer te realiseren, vanaf de aankoop (informatie, prijzen en indexen online, nieuwsbrief rond marktevoluties) tot het opvolgen van verbruik en facturatie (Energy Viewer, Energy Explorer, Energy Kronos). Tegelijkertijd wordt de klant ingelicht omtrent mogelijke subsidies die aan bepaalde energieprojecten zijn toegewezen.

Energiegebonden diensten In 2006 deed Electrabel belangrijke inspanningen om haar diensten op het vlak van kostenbeheersing op punt te stellen en ze in gans Europa via het internet beschikbaar te maken. De nieuwe online diensten, die nog verder zullen uitbreiden, kenden heel wat belangstelling. Ze worden aangevuld met dienstverlening op het vlak van rationeel energiegebruik: minder verbruiken is immers ook kosten besparen. Klanten kunnen verder heel wat oplossingen en diensten ‘à la carte’ bestellen: audits, installatie van hoogspanningscabines, warmtekrachtkoppeling, elektronische facturatie, opleidingen voor het personeel, ondersteuning op het vlak van de markt van CO2-emissierechten, informatie omtrent het opsporen van subsidies via het internet ... Electrabel verhoogt haar inspanningen om dit dienstenaanbod op een gecoördineerde en geharmoniseerde wijze te ontwikkelen in gans Europa: eenvormige tariefformules, identieke internettools ... Om de internationale groei van haar klantenbestand te ondersteunen, ontwikkelde Electrabel in 2006 een aantal ‘energie coaching’ tools waarmee de onderneming voor haar klanten een complete energiepartner kan zijn. Ze kan daarbij ook terugvallen op het netwerk van ondernemingen van de groep SUEZ. Een van de vele voorbeelden: in 2006 werden teams van de onderneming INEO opgeleid in de technieken van energieaudits die Laborelec op punt stelde en die reeds geruime tijd door Electrabel worden toegepast.

28


3 Flexibiliteit op de markt Terwijl ze van hun leverancier langetermijngaranties verwachten, wensen energieklanten alle opties open te houden op de energiemarkt. Vanuit die optiek verfijnde Electrabel haar marktaanbod. Ze voegde aan de prijsformules met verschillende indexatiemechanismen aangepast aan de eigenheid van de klant, de mogelijkheid toe om contracten te sluiten, die toelaten opportuniteiten aan te grijpen in functie van de marktevoluties. Volgens hetzelfde principe stelt Electrabel ook producten voor die rekening houden met de gevoeligheid van klanten voor risico’s. Ook het beheer van de energieportefeuille voor bepaalde klanten kende een enorme bijval.

Individuele diensten Electrabel kiest ervoor om langetermijnrelaties met haar klanten uit te bouwen, gebaseerd op partnerschap en aangepast advies. Voor bepaalde klanten werkt de onderneming omvangrijke oplossingen of projecten op maat uit, zoals in 2006 bijvoorbeeld samen met Sidmar (bouw van een centrale van 310 MW die werkt op restgassen van het bedrijf) en met Lanxess (bouw en uitbating van een WKK-installatie van 55 MW). Daarnaast waren er ook heel wat andere, kleinere projecten, voornamelijk op het vlak van warmtekrachtkoppeling of hernieuwbare energie. De energievoorzieningen die Electrabel samen met Volvo Trucks ontwikkelde voor de realisatie van een CO2-neutrale fabriek op de site van de autofabrikant in Gent, is een ander voorbeeld van energiemaatwerk: verbranding van biomassa, installatie van drie windmolens op de site, leveringscontract voor groene energie, relighting …

Specifiek aanbod voor KMO’s Electrabel vernieuwde en diversifieerde in 2006 haar aanbod voor kleine en middelgrote ondernemingen, een klantensegment dat gebukt gaat onder een zeer sterke concurrentiële druk en waarvoor de onder neming haar marktaandeel wil verdedigen. Op basis van een studie rond de verwachtingen van KMO’s, werkte Electrabel voor deze doelgroep verschillende formules uit die het leveren van energie en van diensten combineren. Het onderscheid in formule schuilt vooral in de manier waarop elke klant met zijn energiebeheer omgaat. Hij kan kiezen voor een basisoplossing (Professional), een ‘all in’-formule waarbij Electrabel het volledige energiebeheer doet via innovatieve diensten die steunen op de principes van rationeel energiegebruik (Partner), of voor een formule waarin de klant zelf een aantal specifieke diensten selecteert (Expert). In Frankrijk introduceerde Electrabel in oktober 2006 ActivEnergie, haar nieuwe aanbod voor professionelen. Naast voordelige tarieven biedt ActivEnergie de klant een uniek aanspreekpunt binnen Electrabel voor de opvolging van zijn handelingen en het gehele beheer van zijn verbruik. Om haar verkoopactiviteiten aan KMO’s te ontwikkelen, staat Electrabel open voor overeenkomsten met lokale distributeurs/leveranciers. Zo is in Italië AceaElectrabel in 2006 twee nieuwe lokale partnerschappen aangegaan op de vrijgemaakte markt voor de verkoop van elektriciteit en aardgas, namelijk Elettria en Elga Sud. Samen met Umbria Energy en Voghera Energia Vendite zijn er nu vier van dergelijke samenwerkingsverbanden.

29


Dirk Foubert, Elfi Gross Instrumenten voor klantenbeheer: de jarenlange ervaring in

de Nederlandse markt ontwikkelde oplossing zal ook als basisplatform

België gebruiken voor het ontwikkelen van een BtoB-oplossing

kunnen dienen voor soortgelijke BtoB-oplossingen elders in Europa.

voor Nederland en een BtoC-oplossing voor Duitsland. Dirk Foubert, IT-project leader: “In Duitsland ligt de samenwerking Electrabel werd zeer vroeg geconfronteerd met de liberalisering van

enigszins anders. Energie SaarLorLux vroeg het Belgische IT-departe-

de energiemarkt in België, waardoor ze kennis en ervaring in heel

ment om de leiding van de informatica-aspecten van hun project op

wat energiedomeinen kon bundelen, zoals op het vlak van de infor-

zich te nemen, inclusief het aansturen van de onderaannemer die in-

matica. Het is vandaag niet de bedoeling van de onderneming om

staat voor het programmeren van het SAP-systeem. Het project laat

absoluut overal een uniek model te gebruiken, maar ze gebruikt

de scheiding toe tussen netactiviteiten en commerciële activiteiten.

haar kennis van zaken om informaticaoplossingen aan de specifieke

De oplossing is onder meer gebaseerd op het gebruik van nieuwe

lokale noden aan te passen.

SAP-modules, specifiek voor de Duitse geliberaliseerde markt.”

Zo lanceerde Electrabel Nederland in 2006 een groot project voor

Dominique Waldmann, ASC manager IT-services: “In beide geval-

de implementatie van een informaticasysteem, dat een geïnte-

len gaat het om een echte samenwerking. Samen met Marketing &

greerd beheer van de professionele klanten toelaat. Het project is

Sales creëren we zeker een functionele en technische meerwaarde,

lokaal gestuurd, maar kan terugvallen op de expertise van ervaren,

maar de reële noden en behoeften worden pas echt ervaren op

SAP-gecertificeerde Belgische collega’s.

het terrein. Overigens zijn, in overeenstemming met de governance regels binnen de Groep, de informaticasystemen samengebracht in

In het concept van de systeemarchitectuur hielden de vertegenwoor-

een ‘Shared Service Center’-infrastructuur te Brussel. In projecten

digers van de Business en Nederlandse en Belgische informatici reeds

zoals deze, waarbij de verrijking altijd wederzijds is, verschilt het

rekening met een belangrijke meerwaarde voor de toekomst: de voor

uiteindelijke doel nauwelijks: toepassingen ontwikkelen die de verschillende vakgebieden ondersteunen in hun streven naar dagelijkse

30

Electrabel - Activiteitenverslag 2006 - Institutionele Activiteiten - Verkoop context

uitmuntendheid.”

3 Klankbord voor grootverbruikers In 2006 uitten industriële grootverbruikers, zowel in België als in andere landen van Europa, hun verlangen naar een meer transparante en stabiele kostprijs van hun energietoevoer op lange termijn. Zo ontstond in België Blue Sky, een consortium van zeven energie-intensieve bedrijven, die 15 % van het totale nationale energieverbruik vertegenwoordigen. Blue Sky wil betrokken worden bij investeringen in energieproductiemiddelen. Electrabel is zich steeds bewust geweest van de specifieke behoeften van de Belgische industrie, waarmee ze al heel wat jaren samenwerkt. De onderneming staat open voor deze vraag van de industrie. Er is echter een adequaat juridisch kader nodig dat de concurrentieaspecten regelt. Zo’n juridisch kader zou het de onderneming mogelijk moeten maken om een stap verder te zetten in haar samenwerking met de industrie en lange termijncontracten via partnerschappen aan te bieden. In Frankrijk werd een soortgelijk kader reeds uitgewerkt, wat de ondertekening toeliet van een langetermijncontract tussen de historische energie leverancier en het Exeltium-consortium, dat was ontstaan vanuit dezelfde behoeften als Blue Sky.

De massamarkt is een belangrijke doelgroep Op dit marktsegment wil Electrabel in de eerste plaats haar portefeuille van retailklanten veilig stellen in België, waar ze de historische operator is. Elders in Europa beoogt de onderneming haar klantenportefeuille uit te breiden door onder meer acquisities.

Stabilisatie in Vlaanderen Vlaanderen, waar alle consumenten vrij hun energieleverancier kunnen kiezen sinds juli 2003, vormt inmiddels een vrij ontwikkelde markt. In het residentieel segment, net zoals in dat van de kleine zelfstandigen, is de terugloop van het aantal klanten van Electrabel onder controle. De eerste achttien maanden na de liberalisering tekende de onderneming een verlies op van 10 % van haar oorspronkelijke klantenbestand (meer dan 200 000 klanten). Dat is geen ongewoon verschijnsel bij een liberalisering. De nieuwe spelers op de markt lanceerden zich met een zeer agressieve prijzenpolitiek (prijsdalingen tot 20 %), die Electrabel weigerde te volgen. In 2005 heeft de onderneming een antwoord gegeven om het verlies van klanten een halt toe te roepen, door het toekennen van financiële voordelen, zonder evenwel de prijzen te ‘braderen’, het aanbieden van een attractief ‘groen’ product en van gedifferentieerde producten en diensten in combinatie met energiecontracten (via de energiepakketten). Deze aanpak liet toe om de klantenverliezen aanzienlijk in te dijken. Ook het aantal contractondertekeningen steeg daardoor, vooral dan van klanten die nog geen energieleverancier hadden gekozen. De energiepakketten werden goed onthaald door de verbruikers. Ze beantwoorden dankzij de bijkomende diensten aan een verlangen naar een ‘energie zonder zorgen’. Deze producten werden trouwens door SUEZ bekroond met een Trofee voor Innoverende Initiatieven. Marktonderzoek en tevredenheidsindicatoren bevestigden overigens de kracht van het merk Electrabel in België, alsook het vertrouwen dat de consument erin heeft.

31


In 2006 hebben de concurrenten van Electrabel hun prijzen in Vlaanderen naar boven bijgestuurd. De verhoogde tarieven maken hun aanbod minder aantrekkelijk. Electrabel voerde met succes campagne om een deel van de verloren klanten, die gedurende de eerste maanden van de liberalisering naar de concurrentie overstapten, terug te winnen. Er volgde ook een sterke commerciële actie in een aantal geografische gebieden waar de onderneming nog afwezig was omdat ze er niet als standaardleverancier was aangeduid. Electrabel verliest dus steeds minder klanten en slaagt er in de verliezen te compenseren door het binnen halen van nieuwe contracten. De marktaandelen in Vlaanderen zijn zo gestabiliseerd.

Nieuwe campagnes in Wallonië en Brussel In Wallonië en Brussel werd de liberalisering van de residentiële markt effectief op 1 januari 2007. Dit laatste stuk van de vrijmaking van de Belgische markt staat voor 40 % van het totale Belgische klantenbestand, voor ongeveer 10 % van het totale verbruik en voor 2,5 miljoen leveringspunten, waarvan twee derde voor elektriciteit en een derde voor aardgas. Dit anderhalf miljoen pas geliberaliseerde klanten kreeg de volledige aandacht van Electrabel. De commerciële strategie van de onderneming baseerde zich op het verstrekken van informatie, de nabijheid en een voordelig aanbod. Deze aanpak en de voorbereiding van operationele teams en systemen mobiliseerde de ganse verkoopsorganisatie. Na een grote informatiecampagne over de vrijmaking van de markt stelde Electrabel haar aanbod voor aan de klanten via de in Vlaanderen reeds beproefde kanalen. Een direct mail van 1,2 miljoen brieven met antwoordkaart werd verzonden. De online diensten werden geactiveerd. Het contact center N-Allo behandelde 150 000 buitengaande en zo’n 200 000 binnenkomende oproepen. Een netwerk van 600 erkende partners (installateurs en voortverkopers) werd opgericht. 17 postkantoren startten de opvang van klanten. Op 1 januari 2007 waren de resultaten in beide regio’s zeer bemoedigend voor Electrabel. In Brussel, waar Electrabel Customer Solutions de standaardleverancier is, bleek er van concurrentie nagenoeg geen sprake omwille van de door de overheid opgelegde openbare dienstverplichtingen.

Marktaandeel van Electrabel in Vlaanderen Part de marché d’Electrabel en Flandrein en2006 2006

Elektriciteitsprijs voor huishoudelijke klanten

In % van het totaal aantal toegangspunten elektriciteit

En % de points de fourniture d’électricité totaux

Gemiddelde van de buurlanden Duitsland, Frankrijk, Nederland, Verenigd Koninkrijk vergeleken met België Situatie 01.01.2007

68,0

6,7 1,2

67,8

2,2

Prix de l’électricité pour les clients résidentiels

1,1

Moyenne pays voisins Allemagne, France, Pays-Bas, Royaume-Uni par rapport à la Belgique • Situation au 01.01.2007

67,6

Source: Bureau van Dijk

108

67,4

67,2

75

67,0

01

02

03

04

05

Bron: Vreg 32


06

07

08

09

10

11

12

Bron: Bureau van Dijk

125 Electrabel = 100

3 In Wallonië daarentegen was de concurrentiestrijd zeer levendig. Vooral omdat de meeste spelers voor het aanpakken van deze nieuwe fase in de liberalisering konden terugvallen op de ervaring opgedaan bij de vrijmaking van de Vlaamse markt. Bovendien waren er in Wallonië reeds heel wat informatiecampagnes gevoerd voor 1 januari 2007, waardoor de klant zich zeer bewust was van de nieuwe keuzemogelijkheden. Electrabel voerde met succes campagne vanaf september 2006. Een verlies van klanten op het historische terrein van de gemengde intercommunales, waar Electrabel was aangewezen als standaardleverancier, was onvermijdelijk. Het verlies bleef beperkt tot 13,5 %, inclusief de vroegere verliezen door de sterke concurrentie op de markt van de groene energie, die reeds open was sinds juli 2004. De contractresultaten waren uitstekend: na drie maanden campagne voeren, hadden 200 000 residentiële klanten een contract met Electrabel ondertekend. Dat betekent bijna 15 % van de klantenbasis (32 % voor de professionele klanten), wat een zeer hoog percentage is. Bovendien haalde Electrabel 12 000 residentiële klanten binnen op het terrein van de zuivere ex-intercommunales waar de aangeduide standaardleverancier een andere onder neming was. Voor een markt in volle evolutie moet het aanbod in het begin zo eenvoudig mogelijk zijn. Electrabel trad de Waalse en Brusselse klanten tegemoet met drie producten, die energie en diensten combineren: Energy Plus, dat financiële voordelen verenigt met gratis diensten; OptiVert, met een aanbod van 100 % groene energie uit hernieuwbare bronnen; OptiBudget, dat op basis van een exclusieve communicatie via het internet, de laagste prijzen en enkele diensten bundelt. Electrabel wil het gebruik van internet als contacten servicekanaal verhogen. Naast het gebruik van het internet als instrument voor rationeel energiegebruik, waarover verder meer, krijgen de Waalse en Brusselse klanten die een contract tekenen met Electrabel onmiddellijk toegang tot de Customer Corner, een online ‘self service’ die in Vlaanderen reeds bestaat sinds begin 2006. Eens ingeschreven kan de klant er verschillende aspecten van zijn energielevering zelf beheren, bijvoorbeeld een adreswijziging, een aanvraag tot aansluiting, een domiciliëring, het verbruik visualiseren, facturen consulteren ... Dit zonder telefonisch contact of een bezoek aan een Electrabel-kantoor. Vanaf het ogenblik van de lancering van deze online dienst in maart 2006 tot het jaareinde, schreven 50 000 klanten zich hiervoor reeds in. De gegevensoverdracht naar het NRP-systeem (New Retail Platform) zal doorgaan als een van de grootste projecten van de voorbije twee jaar. Sinds 1 januari 2007 beheert dit systeem dat nu gans het klanten bestand in België integreert, 3,5 miljoen klanten, 5 miljoen contracten en 26 miljoen facturen op jaarbasis.

Concurrentiële prijzen in België Drie studies uit 2006 bevestigden dat de Belgische tarieven zeker competitief zijn t.o.v. de gemiddelde tarieven die in de buurlanden worden gehanteerd. In oktober 2005 bleek de elektriciteitsprijs in Vlaanderen voor de residentiële klanten reeds 8 % onder dit gemiddelde te liggen, een verschil dat in september 2006 opliep tot 17 %. Diezelfde tendens tekende zich af voor alle klantencategorieën. Op 1 januari 2007 was de elektriciteitsprijs voor residentiële klanten –als gemiddelde van een aantal verbruiksprofielen– 8 % hoger in de buurlanden dan in België. Het prijsverschil is minder markant in Wallonië en Brussel, waar de meerkosten van de distributie aanzienlijk zijn.

33


De massamarkt buiten België Electrabel wil ook een klantenbestand opbouwen op de massamarkt in andere landen dan België, dat op dit ogenblik het belangrijkste deel van dit klantensegment van de onderneming vertegenwoordigt. Dat kadert in de politiek van diversificatie van de marktposities –en spreiding van de risico’s– waar Electrabel voor staat. De klantenportefeuille moet een evenwicht kennen tussen detailverkoop, industriële contracten en groothandelstransacties. Om haar residentiële klantenbestanden in Duitsland (200 000 klanten via Saarbrucken en Gera), in Nederland en in andere landen verder uit te bouwen, staat Electrabel open voor partnerschappen en/of mogelijke acquisities van lokale distributeurs/leveranciers. De acquisitie van de Nederlandse bedrijven Rendo en Cogas midden 2006 is hiervan een voorbeeld. Met de overname van deze distributeurs en leveranciers van elektri citeit en aardgas beschikt Electrabel op dit ogenblik over 400 000 klanten in Nederland.

Klanten oplossingen bieden, die hen toelaten actoren van duurzame ontwikkeling te zijn Commerciële deontologie Electrabel maakt er een erezaak van de commerciële deontologie te respecteren. Waar er regels bestaan, onderschrijft de onderneming ze resoluut. Zo is er de gedragscode die in België werd uitgewerkt op initiatief van de federale minister van Consumentenzaken over de ‘verkoop buiten de onderneming’ en de ‘verkoop op afstand’.

Rationeel energiegebruik In 2006 lanceerde Electrabel een vernieuwende marketingcampagne voor haar residentiële klanten. De onderneming had overigens reeds als regel om haar klanten aan te moedigen om rationeel om te springen met hun energieverbruik. Dit is niet zomaar een slogan maar een echte attitude. Electrabel ondersteunt haar residentiële klanten met diensten en ‘tools’, waarmee zij hun verbruiksgedrag kunnen aanpassen en het verbruik van elektriciteit en aardgas terugdringen. Het betekent voor de consument niet alleen een lagere energiefactuur; hij draagt op die manier ook bij tot de bescherming van het milieu. Vanuit die gedachte spoorde Electrabel ook haar medewerkers aan om bij hen thuis de juiste energiereflex te tonen. De boodschap die in eerste instantie naar de klant werd gestuurd, vindt hierdoor ook intern een ruim gehoor en iedere medewerker wordt op die manier een REG-ambassadeur. De organisatie van een Reg-Trofee voor de medewerkers concretiseerde deze aanpak. 102 ploegen namen deel, met als doel het energieverbruik binnen hun huishoudens met 7,5 % te verminderen. Meer dan 400 deelnemers realiseerden in zes maanden een besparing van bijna 200 000 kWh aan elektriciteit en aardgas. Omwille van dit succes besliste Electrabel het initiatief te herhalen. Klanten beschikken over brochures en documentatie. Via internet hebben ze toegang tot simulatie programma’s (Home Optimizer, Consometer), waardoor zij een besparing kunnen realiseren tot 30 % van het verbruik door een gezin (die webpagina’s werden in 2006 tot 270 000 keer geraadpleegd). De klant kan zich ook tot de professionele partners van Electrabel wenden voor concreet advies. Op die manier profileert Electrabel zich als een echte partner van de particuliere energieverbruiker die een bijdrage wil leveren tot duurzame ontwikkeling met behoud van alle modern comfort.

34


3 Naast de tools die industriële klanten toelaten om hun energieverbruik te meten en op te volgen (bijvoorbeeld Energy Kronos), biedt Electrabel hen ook diensten voor de analyse en de reductie van het energie verbruik (Energy Explorer, Photo Scan ...). Opleidingen, coaching en het opvolgen van energiezuinige maatregelen kennen reeds jaren veel succes. Audits en adviezen vormen een integraal onderdeel van het ondersteunende en adviserende beleid dat Electrabel ontwikkelt voor bedrijven die wettelijke verplichtingen hebben om hun energieverbruik te reduceren. Zo deden in België meer dan honderd bedrijven, ongeveer de helft van diegene die het Auditconvenant van het Vlaams gewest onderschreven, een beroep op de diensten van Electrabel om hun Energieplan te ontwikkelen en te implementeren, dat een vermindering van de uitstoot van CO2 beoogt via rationeel energiegebruik. Laborelec, het technische en wetenschappelijke competentiecentrum van Electrabel, speelt in dat alles een actieve rol. Dankzij een grondige kennis van deze materie kan het voor de klanten de weg effenen naar een zuinig energieverbruik. Het in 2006 ontwikkelde nieuwe aanbod voor KMO’s dat op pagina 29 werd aangehaald (Professional-Partner-Expert), omvat in het energiecontract check-up diensten voor het verbruik en adviesverlening over energie besparing na een plaatsbezoek, evenals opleidingen over rationeel energiegebruik en internettools om het verbruik op te volgen. Nog voor deze doelgroep zette Electrabel haar samenwerking verder met Unizo (Unie van Zelfstandige Ondernemers), onder de vorm van informatie en adviesverlening over REG. In 2006 werkte Electrabel opnieuw samen met de Federatie van Architectenverenigingen van België voor de organisatie van de Awards die bijzondere projecten op het vlak van rationeel energiegebruik belonen. In hetzelfde kader werkte de onderneming ook mee aan talrijke andere initiatieven zoals de Prix de l’énergie et de l’environnement, de Award Energievriendelijkste onderneming of de Award Energiekste onderneming. Electrabel stelt haar industriële klanten eveneens diensten ter beschikking voor rationeel watergebruik. Hiervoor doet ze beroep op de expertise van Laborelec, dat een productenlijn ‘Chemistry of water’ op punt stelde.

Specifieke oplossingen, op maat gemaakt Electrabel is ook partner voor ondernemingen bij het zoeken naar specifieke oplossingen. Met Volvo ontwikkelde ze een totaaloplossing voor de site van Gent, die elementen van rationeel energiegebruik, productie van groene elektriciteit op de site, evenals warmtekrachtkoppeling integreert. Het hoofdstuk Productie vermeldt grootschalige oplossingen ontwikkeld met bedrijven als Sidmar en Lanxess. Samen met haar klanten die een belangrijke hoeveelheid warmte nodig hebben, ontwikkelt Electrabel kleine, ‘groene’ WKK-projecten met gasmotoren. De installatie bij het bedrijf Radermecker (Battice) staat voor een capaciteit van 634 kW en wordt gevoed door biogas, afkomstig van de vergassing van het houtafval van het bedrijf. Ze bevindt zich in de opstartfase. De productie-eenheid van 600 kW van Seco-Bois (Mariembourg) die werkt volgens hetzelfde principe, gebruikt als basisbrandstof zaagselresten. Deze eenheid kwam in 2006 in dienst. Soortgelijke projecten zijn in ontwikkeling in een composteringsbedrijf voor een totaal vermogen van 3 700 kW (Op De Beeck-Kallo-biogas) en in een oleochemisch bedrijf voor een capaciteit van 3 000 kW (Oleon-Ertvelde-biologische olie).

35


Mia Van Daele, Michaël De Koster, Carlo Pellizzari, Hendrik Van Asbroeck AlpEnergie, groene stroom over de grenzen heen.

capaciteit van bijna 3 000 MW, leveren het grootste deel van de stroom met het AlpEnergie-label. Het Duitse certificeringsbureau

2006 kenmerkte zich door de wil om een Europese dimensie te

TÜV garandeert dat de productie afkomstig is van hernieuwbare

geven aan de verkoop van hernieuwbare elektriciteit aan indus

energiebronnen.

triële klanten. Het groene aanbod AlpEnergie, ontstaan in Frankrijk, kwam ook op de Belgische markt.

Hendrik Van Asbroeck, Key Account Manager: “Dit is een eerste stap op dit vlak en meteen een manier om aan de Belgische

Carlo Pellizzari, Commercieel Directeur: “Aan consumenten die

ondernemingen de levering van duurzame elektriciteit te garan

hun imago van milieubewuste onderneming kracht willen bijzetten,

deren. Grote bedrijven zoals Volvo Trucks of Delhaize onderschreven

worden officiële kwaliteitslabels toegekend, gebaseerd op produc-

reeds contracten voor het leveren van AlpEnergie aan hun sites in

tie uit Franse waterkrachtcentrales. Dat was voor ons een argument

België.”

om deze duurzame energie ook aan grote Belgische ondernemingen aan te bieden. Er bestond een reële vraag, maar in België is

Carlo Pellizzari, Commercieel Directeur: “In Frankrijk kent

onze productiecapaciteit van groene energie eerder beperkt.”

AlpEnergie een enorm succes. Daar worden bijna 1 500 klantensites

De waterkrachtcentrales van de Compagnie Nationale du Rhône,

caat. Nieuwe klanten zoals de bedrijven Eads en Bongrain opteer-

de partner van Electrabel die beschikt over een hydro-elektrische

den voor energieleveringen onder het label AlpEnergie.”

ermee bevoorraad en de klanten ontvangen een bijhorend certifi-

36

Electrabel - Activiteitenverslag 2006 - Institutionele Activiteiten - Verkoop context

3 In 2006 werkte Electrabel mee aan het optimaliseren van de stoomrecuperatie van de afvalverbrandingsoven van Indaver, om de bestaande turbine van 20 MW en een nieuw in gebruik genomen turbine van 34 MW op een efficiëntere manier van stoom te voorzien. De bedrijven Ineosphenol en Boortmalt verlengden op hun beurt het partnerschap met Electrabel voor de exploitatie van hun WKK-eenheden. Hierdoor realiseren zij een primaire energiebesparing van 100 GWh/jaar.

Hernieuwbare energie Groene energie biedt de mogelijkheid om zich te onderscheiden in de verkoop. 13,8 % van de productie van Electrabel komt uit hernieuwbare energiebronnen, wat haar toelaat aan al haar klantsegmenten –zowel residentiële, professionele als industriële– formules voor groene elektriciteit aan te bieden doorheen gans Europa. In België wordt groene elektriciteit al enkele jaren geleverd onder de naam Electrabel Groen; in 2006 kwam ook het product AlpEnergie op de markt. In Nederland kunnen klanten kiezen voor Groene Elektriciteit®, geproduceerd door windturbines, biomassa, zonne-energie of afkomstig van kleine waterkrachtcentrales. Electrabel biedt ook Witte Elektriciteit® aan, afkomstig van grote hydro-elektrische installaties. In Frankrijk kent het product AlpEnergie een immens succes. In Duitsland verkoopt het Electrabel-filiaal Energie SaarLorLux de producten SaarÖkoPur en SaarÖkoPlus. Het Duitse kwaliteitslabel OK-Power garandeert dat de aangeboden elektriciteit uitsluitend afkomstig is van hernieuwbare bronnen. Een deel van de meerkost van SaarÖkoPlus wordt gebruikt om fotovoltaïsche installaties in Saarbrucken te financieren. Electrabel lanceerde in Duitsland ook een pilootproject om windenergie te verkopen op de Duitse European Energy Exchange (EEX) of eventuele andere energiebeurzen. Groene elektriciteit wordt ook geproduceerd en op de markt gebracht in Italië en Polen.

37


Productie van elektriciteit Electrabel vervolgt haar programma voor de investering en ontwikkeling van nieuwe projecten doorheen Europa, waarbij ze ervoor zorgt dat de belangrijkste troef van haar productiepark, namelijk zijn diversiteit, behouden blijft. De combinatie van verschillende primaire energiebronnen laat toe om snel in te spelen op marktevoluties, concurrentiële leveringsprijzen te hanteren en de risico’s te verminderen. Electrabel heeft de ambitie om een productiecapaciteit van 35 000 MW te bereiken in 2009.

Electrabel kiest haar investeringen op basis van een strikt beleid Eind 2006 beschikte Electrabel over een productiecapaciteit van 30 021 MW, verspreid over tien Europese landen. De capaciteit breidde verder uit in overeenstemming met de doelstelling een productievermogen van 35 000 MW te bereiken in 2009. De groei mikt ook op het versterken van de belangrijkste troeven van het productiepark van de onderneming: diversiteit en evenwicht van brandstoffen, technologieën en geogra fische locaties. Het gebruiken van een diversiteit aan primaire energiebronnen voorkomt het risico verbonden aan een te grote afhankelijkheid van één of meerdere ervan. Om te beslissen op welke locaties in Europa te investeren, analyseert Electrabel deze criteria voor haar ganse productiepark. De onderneming investeert waar de elektriciteitsprijzen het rechtvaardigen, om over voldoende lokale productiecapaciteit te beschikken om de vraag naar energie te kunnen beantwoorden. Electrabel houdt ook rekening met lokalisatiecriteria (logistiek van grondstoffen, gunstige ligging) en het wettelijke en regelgevende kader. De legale context (stabiele regelgeving, bouwen exploitatievergunningen, belastingen op brandstoffen, milieucriteria) kan immers zwaar doorwegen op de activiteiten. Het komt er op aan de economische en financiële risico’s van een markt gebonden aan een enkele regio te verkleinen. In Europa bestaat een grote behoefte aan nieuwe productiemiddelen. Een studie van het bureau Cap Gemini geeft aan dat de investeringen nodig om de toenemende vraag naar energie te kunnen beantwoorden, zullen oplopen tot 700 miljard euro over de volgende 25 jaar.

Productiecapaciteit per land

Productiecapaciteit Europa buiten Benelux

41,0 % Frankrijk

In GW Capacité de production

En GW

Italië

Luxemburg

30

15,7 %

6,4 %

Nederland

Spanje

25

3,1 %

Europa (buiten 20 Benelux)

43,7 % België

Portugal

35,0

35

18,8 %

1,3 %

28,2

29,1

10,1

10,8

30,0

11,8 19,6

15

30,0 GW

11,8 GW

2,5 % Duitsland

14,0 % Polen

39,3 %

14,2 %


Hongarije

38

Electrabel - Activiteitenverslag 2006 - Activiteiten - Productie

Benelux

10

18,1

18,3

2004

2005

100,1

18,2

5 0

2006

2009 2009 = Objectief

3 De kracht van het productiepark neemt significant toe In Spanje en Italië werden in 2006 twee grote centrales in gebruik genomen, wat een kenmerkend feit is. In deze geïsoleerde elektrische regio’s maakten de hogere elektriciteitsprijzen dergelijke investeringen de laatste jaren mogelijk en verantwoord, wat niet het geval was voor de rest van Europa. In april 2006, na twee en een half jaar constructie, produceerde de nieuwe centrale van Castelnou (Aragon) in Spanje, haar eerste MWh. De eenheid van 758 MW kwam in juli in dienst. De productie wordt verkocht aan operator OMEL. In Italië produceerde de 385 MW STEG-centrale Roselectra (Rosignano, Toscanië) begin 2007 de eerste MWh. Op het schiereiland wordt in Leinì, Piemonte, nog een andere STEG-centrale gebouwd, identiek aan die van Voghera. De industriële indienstneming ervan is voorzien voor de herfst van 2007. Ook verschillende productie-eenheden met hernieuwbare energie startten op doorheen Europa, met name windparken in Frankrijk, Portugal en België. De investeringen en projecten in duurzame energieprojecten worden verder in dit verslag meer gedetailleerd besproken (zie pagina 44).

Heel wat projecten zitten volop in de ontwikkelingsfase Hoewel in 2004 en 2005 het niveau van de elektriciteitsprijzen nieuwe investeringen niet verantwoordde, heeft Electrabel toen reeds stelselmatig een pakket van nieuwe mogelijke productie-eenheden bestudeerd en samengesteld. De onderneming anticipeerde daarmee op de moeilijke procedures voor het bekomen van vergunningen, die in heel Europa de nodige tijd in beslag nemen. Dat biedt haar de mogelijkheid om zodra de elektriciteitsprijzen een niveau bereiken dat investeringen verantwoordt, een keuze te maken uit een lijst van projecten in functie van de marktevolutie. Productiecapaciteit Totaal 30 021 MW (in dienst)

Hernieuwbare energie 4 770 MW

Nederland 4 711 MW

Nederland Wind 3,5 MW Biomassa 42 MW

België 13 127 MW • Amercoeur STEG 420 MW

België Wind 60,7 MW Waterkracht 21,8 MW Biomassa 255,6 MW • Wind 3 MW • Wind 18 MW • Biomassa 30 MW

Luxemburg 376 MW Frankrijk 4 839 MW Spanje 758 MW • Castelnou STEG 758 MW Portugal 366 MW

Frankrijk Waterkracht 3 710 MW Wind 21,5 MW • Wind 21,5 MW • Waterkracht 4,5 MW

Duitsland 296 MW Polen 1 654 MW Hongarije 1 676 MW Italië 2 219 MW • Roselectra STEG 385 MW • Leini STEG 385 MW • Vado Ligure STEG 383 MW • Napoli Levante STEG 188 MW

Portugal Wind 332,5 MW Waterkracht 33,2 MW • Wind 202 MW • Wind 238 MW • In dienst gesteld in 2006 • In aanbouw eind 2006

Polen Biomassa 160 MW Italië Waterkracht 128,7 MW • Wind 20 MW 39


Door de gunstigere omstandigheden in 2006, kwamen een aantal projecten verder tot ontplooiing. Ze zullen mogelijk niet allemaal volledig worden afgewerkt, maar ze zijn voldoende talrijk om vanaf 2009 een aantal nieuwe productie-eenheden in dienst te stellen.

Gediversifieerde projecten In België start de bouw van de 420 MW STEG-centrale Amercoeur eind 2007. Hierbij worden onderdelen van de bestaande kolencentrale op de site hergebruikt. In Nederland kreeg de onderneming begin 2007 de toelating voor de bouw van twee STEG-eenheden van 400 MW op de site van haar Flevo-centrale. Afhankelijk van de definitieve goedkeuring van de investering, zouden ze respectievelijk eind 2009 en begin 2010 in dienst kunnen komen. In Frankrijk ontwikkelt Electrabel een nieuwe STEG-centrale van 425 MW. Ze wordt geïnstalleerd in Fos-surMer voor een productiestart begin 2010. De centrale wordt gebouwd naast een gelijksoortige eenheid die Gaz de France zal oprichten. De realisatie van beide projecten gebeurt in partnerschap. Electrabel plant ook te investeren in grote 750 MW-kolencentrales van de nieuwe generatie die zijn uitgerust met de meest geavanceerde rookgaszuiveringsinstallaties (ontstikking en ontzwaveling). Dergelijke centrales zouden in Duitsland en in Nederland (te Rotterdam) kunnen opstarten in 2012. In Spanje kreeg het project om een STEG-centrale van 1 200 MW te installeren in de nabijheid van Madrid (Morata de Tajuña) de administratieve vergunning. Als het dossier verder zonder problemen verloopt, zou de werf eind 2007 kunnen starten om begin 2010 de centrale in productie te nemen. Projecten voor bijkomende STEG-centrales in Duitsland, Frankrijk en Italië worden momenteel bestudeerd.

Productiecapaciteit per type eenheid

Production par type d’unité Europe - 2006per type eenheid Productie

Productie Productionper partype typebrandstof combustible

Europa - 2006

Europa - 2006

Europa Europe -- 2006 2006

33,0 %

5,5 %

Klassiek

Warmtekracht

20,0 % Stoom- en gasturbine

1,4 % Windturbinepark

30 021 MW

12,2 %

0,4 %

Waterkracht

Windturbinepark

22,7 %

0,9 %

Stoom- en gasturbine

Spaarbekken

0,4 % 7,4 %

136 425 GWh 34,4 %

0,75 % Turbojet

0,75 % Gasturbine

Wind

1,2 %

0,9 %

Biomassa

Spaarbekken

Energierecuperatie

Kerncentrale

21,6 % Klassiek

34,4 %

136 425 GWh

Warmtekracht

Waterkracht

4,35 %

0,4 %

Waterkracht

0,4 %

Energierecuperatie

13,0 %

12,2 %

34,4 % Kernenergie

Aardgas

1,4 % Ander gas

Spaarbekken

0,25 % Energierecuperatie

21,0 % Kerncentrale

40


Turbojet, gasturbine < 0,04 %

1,1 %

13,6 %

Aardolie

Steenkool

3 Andere investeringen kaderen in de uitwerking van oplossingen voor industriële klanten. Op de site van Sidmar in Gent (België) zal in 2007 de bouw starten van een 310 MW-eenheid die de restgassen van het staalbedrijf zal verbranden. De ingebruikneming is voorzien voor de zomer van 2010. In 2007 wordt ook geïnvesteerd in een WKK-centrale (55 MW) voor het bedrijf Lanxess. De productiestart is gepland voor 2009. Daarnaast begunstigde het systeem van groene certificaten in 2006 de ontwikkeling van kleinschalige WKKprojecten. In dat kader kwam Electrabel verschillende investeringsprojecten overeen met industriële bedrijven. Windenergieprojecten, waaronder enkele zeer belangrijke, ontwikkelen zich voort in Portugal, Frankrijk, Nederland, België, Italië en Polen. Nog andere projecten kaderen in het streefdoel van Electrabel om de diversiteit van haar productiepark te vrijwaren. Zo blijft de onderneming in Frankrijk kandidaat om te participeren in de bouw van een kern centrale van de nieuwe generatie (EPR, European Pressurized Reactor). Ze beschikt over de opties voor twee locaties in de Rhônevallei. Verder analyseert Electrabel in landen waar de onderneming nog niet aanwezig is, met name in Roemenië, aankoop-, participatie- en bouwprojecten.

Electrabel verhoogt de performantie van bestaande centrales Parallel met nieuwe projecten investeert Electrabel ook in bestaande productie-eenheden om ze op een performant niveau te brengen of te houden, zowel wat efficiëntie als milieu betreft. Op dit vlak investeerde de onderneming de laatste jaren uitgebreid in de landen waar ze acquisities realiseerde.

Belangrijke repowering In Nederland was 2006 het eerste jaar dat de gerenoveerde steenkoolcentrale Gelderland (602 MW) op vol rendement draaide. In 2007 worden de renovatiewerken in centrale Bergum verder gezet en wordt er gestart in centrale Eems. In Italië loopt het repoweringprogramma voor de centrales van Tirreno Power ten einde. Torrevaldaliga werd geconverteerd van stookolie naar aardgas en is operationeel sinds einde 2005. Na de afronding van de repowering van Vado Ligure en Napoli Levante, respectievelijk in 2007 en eind 2008, zal het Italiaanse park compleet gerenoveerd zijn met voornamelijk aardgas als brandstof. Electrabel startte ook een nieuw project voor de repowering van een steenkoolgestookte eenheid van Vado Ligure. In Hongarije plant de onderneming in centrale Dunamenti de repowering van een 215 MW gasgestookte klassieke eenheid met een gasturbine en een recuperatiestoomketel. De ‘gerepowerde’ eenheid, waarvan de capaciteit met zo’n 200 MW zal toenemen en die een rendement zal hebben van ongeveer 57 %, zou in 2010 in dienst kunnen komen. De zoektocht naar het beste rendement voor de bestaande centrales gaat vaak samen met het verbeteren van de milieuprestaties. In steenkoolcentrale Ruien (België) vorderde de bouw van een rookgasontzwavelings- en ontstikkingsinstallatie. Einddatum voor deze werken is 2008. In de Belgische met fossiele brandstof gestookte centrales is ook een omvangrijk programma in uitvoering voor de plaatsing van nieuwe branders om de NOx-uitstoot te reduceren. In dezelfde geest werd een belangrijke investering gedaan voor de renovatie van twee koeltorens van kerncentrale Tihange. Electrabel - Activiteitenverslag 2006 - Activiteiten - Productie

41

Patrick Maes, Lola Fernandez, Alfonso Pascual, Monica Árias, Luc Imschoot Uit ervaringen leren, dat is het nut van een netwerk.

aanwezig waren. De leveranciers herstelden de schade, maar het voorval veroorzaakte toch productievertraging voor Electrabel.

Heel wat STEG-centrales zijn vandaag in aanbouw of werden recent in gebruik genomen: Castelnou en Morata in Spanje, Voghera,

Patrick Maes, Asset Manager Electrabel España: “Om een dergelijk

Roselectra en Leinì in Italië, Fos-sur-Mer in Frankrijk, Flevo in Neder-

incident bij de andere projecten te vermijden, organiseerde het

land. Electrabel baat bovendien dergelijke centrales reeds tientallen

departement Projectrealisatie een workshop over technieken en

jaren uit in België en in Nederland.

procedures die worden toegepast bij indienstnames. Naast de verantwoordelijken van de projecten in de verschillende landen namen

Luc Imschoot, Project Manager Morata: “Deze gelijksoortige

ook exploitanten van de STEG-centrales in België, het Maintenance

projecten worden door verschillende teams van mensen ontwikkeld

Competence Center van Electrabel, haar competentiecentrum

en gerealiseerd. Het is dan ook noodzakelijk dat er een platform en

Laborelec en Tractebel Engineering deel.”

netwerk wordt opgebouwd waar ze elkaar op geregelde tijdstippen ontmoeten om ervaringen uit te wisselen en bepaalde dossiers te

De informatie over al dan niet positieve ervaringen, aangebracht

bespreken over het projectmanagement en de exploitatie. De voor-

door de projectmanagers, collega’s van Suez Energy International

beelden zijn talrijk en meestal van technische aard.”

en de leveranciers vormden de basis van de dialoog. Uit deze workshops volgde een lijst met aanbevelingen die zal worden gebruikt

In 2006 liep de indienstname van een centrale vertraging op

bij het maken van keuzes in de toekomst en bij de implementatie

omdat er tijdens de eerste proeven schade werd veroorzaakt aan

van de genomen beslissingen.

de stoomturbine door onzuiverheden die nog in de installaties

42

Electrabel - Activiteitenverslag 2006 - Institutionele Activiteiten - Productie context

3 Gedeelde expertise in Europa Naast de investeringen op zich draagt de Productie bij tot de resultaten van Electrabel door haar expertise te bundelen op Europees vlak. Zo begeleidt een transversale organisatie alle belangrijke stappen van een project, van ontwikkeling tot de eigenlijke exploitatie. In de ontwikkelingsfase van de investeringen wordt haar expertise gebruikt voor de lokale technisch-economische studies. In de investeringsfase zorgt ze voor opvolging. Vervolgens, in de exploitatiefase, wordt gezocht naar een schaaleffect op Europees niveau. Het in netwerk zetten van alle centrales en in bepaalde geografische zones hun centrale bediening van op afstand –zoals voor Belgische STEG-centrales of het merendeel van de waterkrachtcentrales in Frankrijk– laat toe de kosten te verminderen, expertise te bundelen en ervaringsuitwisseling te maximaliseren. Deze centralisatie bevordert ook een soepeler beheer van de interne portefeuille van Electrabel, doordat ze een flexibelere aanpassing van de werking van de centrales mogelijk maakt, in functie van de evolutie van de commerciële verplichtingen van de onderneming. De specifieke onderhoudsdiensten en de algemene aankopen worden op Europees niveau geoptimaliseerd voor het geheel van de Productie.

Een productiepark in fase met duurzame ontwikkeling De diversiteit van het productiepark van Electrabel past in het beeld van duurzame ontwikkeling. De onderneming waakt over deze troef, in het bijzonder door voorrang te geven aan energieproductie met een lage CO2-uitstoot.

Hogere performantie Alle investeringen mikken op een hogere performantie van het productiepark, met positieve gevolgen voor het milieu. De nieuwe energiecentrales geven een beter rendement (57 % voor de nieuwe STEG-centrales bijvoorbeeld) en laten betere milieuprestaties zien. Dat is onder meer het geval voor de steenkoolcentrales van de nieuwe generatie, die op dit ogenblik in Duitsland en Nederland worden bestudeerd. De repowering naar aardgas van oudere centrales in Italië en in België (het project in Amercoeur) zorgt voor een vermindering van de milieuhinder en van de emissies van broeikasgassen. De verbranding van aardgas geeft een duidelijk lagere uitstoot van CO2, weinig NOx en geen SO2. Ook de renovatie van centrales in Nederland (o.a. Gelderland) resulteert in een ganse reeks milieuverbeteringen.

Warmtekracht De toename van het aantal warmtekrachtcentrales beantwoordt eveneens aan de vraag naar een verbeterd rendement, door de productie van elektriciteit te combineren met die van warmte die industriële klanten gebruiken. Het productiepark van Electrabel telt op dit ogenblik 1 700 MW aan warmtekrachteenheden. Ze zetten 85 % van de brandstofenergie om in elektriciteit en warmte.

43


Hernieuwbare energiebronnen Voor Electrabel is het evident te investeren in nieuwe installaties met hernieuwbare energiebronnen. Voor 2009 wil de onderneming dat ze 18 % van haar totale capaciteit in Europa uitmaken. Dat is het equivalent van 6 300 MW. Op dit ogenblik bedraagt deze capaciteit 4 770 MW –ze nam in 2006 toe met 205 MW– en vertegenwoordigt bijgevolg reeds 76 % van de doelstelling. In 2006 was de opwekking van elektriciteit uit hernieuwbare energiebronnen 17,5 % hoger dan in 2005, voor een totale productie van 18 842 GWh.

Windenergie Electrabel beschikte eind 2006 over een totale windturbinecapaciteit van 418 MW, een stijging op jaarbasis van 227 MW. In Portugal werd 202 MW operationeel, in het kader van investeringsprogramma’s die verderop worden vermeld. In Frankrijk nam de onderneming twee windturbineparken in dienst, een in Beaucaire en een in Fos-sur-Mer, voor een totaal van 22 MW. In België breidde het windpark van Sombreffe-Gembloux uit met 3 MW. Electrabel blijft overigens talrijke projecten ontwikkelen, ondanks belangrijke problemen bij het bekomen van vergunningen, genre NIMBY (not in my backyard). In Nederland werd een project voor de bouw van een windturbinepark van 26 MW op de site van centrale Eems goedgekeurd. In Zuid-Italië startte AceaElectrabel de investering in twee windturbineparken die samen 53 turbines tellen, goed voor een totale verwachte capaciteit van 48 MW in 2009. Haar filiaal Longano Eolica begon de bouw van twee windturbineparken in Molise met een totale capaciteit van 19,6 MW. Ze zouden operationeel worden in de loop van 2007. In Portugal vervolgt dochteronderneming Generg haar windkrachtprogramma dat moet leiden tot een totale productiecapaciteit van 427 MW tegen einde 2008. Daarnaast maakt Generg voor 20 % deel uit van het consortium ENEOP, opgericht in 2006, dat voor 1 200 MW netwerkrechten verwierf voor de ontwikkeling van windturbineparken. Ten slotte heeft Electrabel ook een capaciteit van 214 MW in ontwikkeling (waarvan 80 MW reeds operationeel) in samenwerking met de fabrikant Gamesa. In Polen mikt Electrabel op de ontwikkeling van enkele windturbineparken met een totale capaciteit van 120 MW.

Hernieuwbare energiebronnen Elektriciteitsproductie in 2006 • in GWh

Waterkracht

Europa

2006/2005

België

2006/2005

16 689

+13,7 %

58

-1,7 %

Windkracht

557

+160,9 %

106

+29,2 %

1 596

+39,2 %

1 052

+60,7 %

18 842

+17,5 %

1 216

+52,8 %

Biomassa Totaal

44


3 Waterkrachtcentrales Electrabel beschikt over een capaciteit van bijna 3 900 MW waterkrachtcentrales, voor 95 % gelokaliseerd in Frankrijk. De rivier- en stuwdamcentrales tekenden in 2006 voor 12 % van de elektriciteitsproductie van de onderneming. In 2006 trok Electrabel haar participatie in SHEM (Société Hydroélectrique du Midi) op van 40 % tot 99,6 %, waarmee ze haar engagement voor het stimuleren van hernieuwbare energiebronnen bevestigde. De SHEM exploiteert 773 MW piekvermogen aan waterkracht in Frankrijk. In 2006 begon ze met de bouw van een nieuwe kleine eenheid (4,5 MW) in Laverna (Pyreneeën). In Italië startte Tirreno Power in 2006 met de modernisering van haar waterkrachtcentrales, met het oog op een stijging van hun vermogens. Deze modernisering zal eveneens de mogelijkheid bieden om groene certi ficaten te verkopen.

Biomassa en energierecuperatie De verbranding van biomassa in de Electrabel-centrales kende in 2006 een sterke stijging (+61 % gepro duceerde kWh), vooral door het eerste volledige operationele jaar van de op biomassa omgeschakelde steenkoolcentrale Awirs in België. In Polen startte centrale Polaniec met de verbranding van andere biomassa soorten dan hout. In 2007 zal ze de productiedrempel van 1 TWh groene elektriciteit bereiken. In Nederland zal de nieuwe exploitatievergunning voor steenkoolcentrale Gelderland het bijstoken mogelijk maken van 8 PJ of 400 000 ton biomassa per jaar. Het transport van biomassa zal hoofdzakelijk via het water gebeuren. Centrale Harculo produceerde in 2006 42 MW uit biomassa tegenover 65 MW in 2005. In samenwerking met het studiecentrum Laborelec stelde Electrabel in 2006 een lastenboek en een certificatiesysteem op punt voor de aanlevering van biomassa, in het bijzonder afkomstig van kaphout. De inkopers zijn er op die manier zeker van dat de oorsprong van de biomassa kadert in het concept van duurzame ontwikkeling. Electrabel exploiteert in België ook het energiepotentieel van de verbranding van biogas gevormd op stortplaatsen van organisch afval, evenals dat van de verbranding van afvalstoffen. In 2006 leverde de recuperatie van deze energiestromen 527 GWh op, wat overeenkomt met het jaarlijkse stroomverbruik van 150 000 gezinnen.

Zonne-energie en innovatie Electrabel volgt de ontwikkelingen op het gebied van zonne-energie van nabij op. De onderneming is medestichter van het bedrijf Photovoltech dat fotovoltaïsche cellen produceert in Tienen. Electrabel participeerde in België ook in een groot demoproject te Westerlo voor het gebruik van zonne-energie in een kantoorgebouw. Ze financierde er de installatie van meer dan 200 m2 zonnepanelen (250 000 euro) die operationeel werden in 2006 en voor een productie van 15 000 kWh/jaar moeten zorgen. Via het installeren van zonnebeglazing en zonnepanelen participeert Electrabel eveneens aan het derde luik van het project Living Tomorrow, dat is gewijd aan het besparen van energie in de woningen van de toekomst. In haar centrale Gelderland installeerde Electrabel zonnecollectoren die de energie leveren om een nabij gelegen kerk te verlichten. In 2006 stelde Electrabel 12 miljoen euro ter beschikking van het Capricorn Cleantech Fund dat investeert in innovatieve groeibedrijven, actief in het domein van de duurzame energie. 45


De bijdrage van kernenergie Op dit ogenblik is de helft van de productie van Electrabel vrij van CO2-emissies, wat onder meer te danken is aan haar nucleaire eenheden. In 2006 leverden de kerncentrales Doel en Tihange samen 58 % van de totale elektriciteitsproductie van Electrabel in België. De nucleaire productie vermeed de uitstoot van 34 miljoen ton CO2 die zou vrijkomen bij een even grote productie op basis van fossiele brandstoffen. Electrabel zet de veilige exploitatie van haar kerncentrales onverminderd voort en blijft er verder in investeren. In 2005 besliste de onderneming de stoomgeneratoren van Doel 1 te vervangen. Deze werf zal opstarten in 2007. In 2006 investeerde Electrabel ook zwaar in de renovatie van de koeltorens van kerncentrale Tihange, evenals in de vervanging van elektrische schakelpanelen en nooddiesels. De vervanging van turbinerotors voor Doel 4 en Tihange 3 is gepland in 2009. De interne organisatie van de kerncentrales werd herbekeken en nieuwe medewerkers worden volop aangeworven voor de sites van Doel en Tihange. Er werd tevens een nieuw veiligheidsplan uitgewerkt. Kerncentrale Tihange bereidde zich in 2006 intensief voor op een bezoek van een Operational Safety Review Team van het Internationaal Atoomenergie Agentschap. De onderneming beschouwt deze audit die zal plaatsvinden in mei 2007, als een echte opportuniteit. Dergelijke audits hebben tot doel de kerncentrales te helpen bij de verdere verbetering van hun prestaties, door ze te vergelijken met de internationale beste praktijken op het vlak van operationele veiligheid. Het Internationaal Atoomenergie Agentschap organiseert zo’n audits reeds 25 jaar in talrijke kerncentrales over heel de wereld. Voor Tihange, net zoals voor de volledige nucleaire productie van Electrabel, is het niet alleen een opportuniteit om vooruitgang te boeken, maar eveneens een mogelijkheid om haar knowhow te delen met collega’s-specialisten. De voorbereidingen voor de audit zorgden trouwens ‘on site’ reeds voor heel wat verbeteringen.

CO2 emissies Productiepark van Electrabel in België • in miljoen ton 70

6,7 1,2

60

2,2 1,1

50

34,4 40 30

Vermeden emissies door kerncentrales

20 17,1 10

Reële emissies

0

1980

1985

46


1990

1995

2000

2005

2006

3 Electrabel zet zich in om haar milieuprestaties te verbeteren Het milieubeleid van Electrabel steunt op haar ethische gedragscode en haar milieubeleidsverklaring. Beide documenten zijn te consulteren op de website van de onderneming.

Onderzoek en ontwikkeling Laborelec, het technisch-wetenschappelijk competentiecentrum van Electrabel, draagt bij tot de verbetering van de milieuprestaties. Het centrum anticipeert ook op evoluties in de wetgeving. Het vervolgde in 2006 zijn onderzoek op verschillende domeinen om de milieu-impact van de elektriciteitscentrales verder te beperken. Het activiteitenverslag en de website van Laborelec geven gedetailleerde informatie over de lopende projecten. Laborelec doet bijvoorbeeld onderzoek naar de meest efficiënte branders om aan de strengere NOx-normen tegemoet te komen die van toepassing worden begin 2008, in uitvoering van de Europese richtlijn voor grote verbrandingsinstallaties. Het centrum heeft haar wetenschappelijke expertise ook ingezet om na te gaan welke gasanalysetoestellen (SO2, NOX, CO) de verouderde meetapparatuur in de steenkoolcentrales van Electrabel best kunnen vervangen. Verder doet Laborelec chemische en fysische analyses van biomassakorrels van verschillende agrarische oorsprong. Een belangrijke opdracht omdat hout steeds schaarser wordt op de markt, waardoor centrales zich genoodzaakt zien de verbranding van biomassa stop te zetten. Laborelec ontwikkelt ook een grote expertise op het vlak van water en zijn industrieel gebruik. Het centrum bestudeert de mogelijkheid om oppervlaktewater te gebruiken als bron voor proceswater van de water/ stoomcyclus. Het onderzoek gaat meer bepaald over membraanfiltratie om het water te zuiveren voor het gedemineraliseerd wordt. Laborelec leidt eveneens onderzoeken naar het beperken van de injectie van zwavelzuur in het koelwater circuit, wat nodig is om de ontwikkeling van organismen in die circuits tegen te gaan. Het centrum implementeerde een controlesysteem in kerncentrale Tihange om de zuurtoevoegingen te regelen en te beperken. Electrabel participeert samen met de grote Europese elektriciteitsproducenten in een project over een pilootcentrale met steenkool (COMTES700) in Scholven (Duitsland). Het doel van het project is het rendement van steenkoolcentrales te verhogen tot 50 % en tegelijkertijd het brandstofverbruik, inclusief de ermee verbonden emissies van CO2, bij een gelijke productie, te verminderen met een derde. Electrabel neemt tevens deel aan het project Powerplant 700, dat de haalbaarheid van de bouw van zo’n centrale bestudeert. SUEZ en Electrabel werken samen aan een onderzoeksprogramma omtrent het capteren, transporteren en stockeren van CO2. Opzet is de toepassingsmogelijkheden te evalueren van deze technologieën voor nieuwe projecten van steenkoolcentrales. Het is de uiteindelijke doelstelling om op termijn een voldoende gediversi fieerd productiepark in stand te houden, onder meer door het behoud van een capaciteit op basis van steenkool, wanneer de technologische en economische omstandigheden gunstig genoeg zijn voor een rendabele exploitatie. Vanuit diezelfde optiek is Electrabel ook partner in het Europese Castor-project. Een pilooteenheid voor het capteren van CO2, de grootste ter wereld, werd in 2006 operationeel in een Deense centrale.

47


Alfred Hofman, Philippe Van Troeye De gezamenlijke aanpak van verschillende projecten geeft

dergelijke identieke centrales. Dat is de reden van het opzetten van

economische voordelen.

het project Convoy.”

Zowel in Duitsland als in Nederland sloot Electrabel exclusieve con-

Het project Convoy bestaat uit het groeperen van de investerings-

tracten voor terreinen waarop nieuwe steenkoolcentrales kunnen

projecten in een enkele benadering, in elk geval tot op het moment

gebouwd worden. Ze bevinden zich in de nabijheid van Noordzee-

dat de bestellingen zijn geplaatst. Daarvoor werd een projectteam

havens.

samengesteld bestaande uit Nederlandse en Duitse medewerkers en specialisten van het vakgebied Productie. Het wordt begeleid

In Duitsland gaat het over drie sites in Willemshaven, Stade en

door Tractebel Engineering.

Brünsbüttel; in Nederland over een terrein in een industriële zone in de haven van Rotterdam. Al deze terreinen bieden een belangrijk

Elk van deze steenkoolcentrales zal ongeveer 1 miljard euro kosten.

pluspunt voor de logistiek van de kolenaanvoer en het beschikken

Electrabel koos voor een multi-package aanpak naar een tiental

over koelwater, waardoor ze een economisch voordeel hebben

leveranciers, elkeen in staat om een welomschreven specifiek deel

tegenover centrales die zich meer in het centrum van deze landen

van de centrale te leveren.

situeren. Philippe Van Troeye, Directeur-generaal Productie en Aankopen: Alfred Hofman, Directeur-generaal Noordoost-Europa: “Aan de

“Deze aanpak is des te belangrijker omdat zich op dit ogenblik

ene kant zit er altijd een belangrijke lokale dimensie aan zulke inves-

talrijke en grote investeringen aankondigen om aan de energie-

teringen. Langs de andere kant heeft Electrabel er alle belang bij al

behoeften in de wereld te voldoen. Het is van belang een goede

haar inspanningen te bundelen bij de ontwikkeling en realisatie van

plaats te hebben in de orderboekjes van de leveranciers en te genieten van de beste aanbiedingen.”

48

Electrabel - Activiteitenverslag 2006 - Institutionele Activiteiten - Productie context

3 Best beschikbare technieken De Europese IPPC-richtlijn (Integrated Pollution Prevention and Control) legt het gebruik van de best beschikbare technieken op. Electrabel investeert reeds lang in de optimalisatie van de technische installaties in haar centrales om hun impact op het milieu te beperken. De recente voorbeelden zijn talrijk en verscheiden. De nieuwe eenheden die gebouwd worden, zoals de geplande steenkoolcentrales in Nederland en Duitsland, zullen voorzien zijn van de meest geavanceerde technieken. In België zette Electrabel de bouw voort van een rookgasontstikkings- en ontzwavelingsinstallatie in centrale Ruien. Centrales Kallo en Langerlo startten met de installatie van branders die de uitstoot van NOx verminderen. Centrale Drogenbos testte het gebruik van het milieuvriendelijkere monochloramine om chloor te vervangen bij de bestrijding van micro-organismen die het koelcircuit kunnen beschadigen. Dankzij het nemen van specifieke technische maatregelen kon de geluidsoverlast bij het opstarten en stopzetten van centrale Rodenhuize, aanzienlijk worden gereduceerd. Centrale Tihange vernieuwde de ‘packings’ van twee van haar koeltorens. Het transport van de 22 000 m3 afvalstoffen naar een verwerkingscentrum verliep via het water, waardoor 200 000 kilometer wegtransport met vrachtwagens werd vermeden. In 2006 werden zes PCB-transformatoren uit gebruik genomen in de centrales van Electrabel in België. De verwijdering van de 16 overblijvende transformatoren gebeurt volgens een in 2001 door de Vlaamse en Waalse autoriteiten goedgekeurde planning. Tegen 2010 zal de verwijdering van de PCB-houdende transformatoren voltooid zijn. Ook in Frankrijk, bij de SHEM, is er een plan tot vervanging van de transformatoren in uitvoering. In 2006 onderwierp Electrabel in Nederland al haar centrales aan een IPPC-analyse. In het verlengde van de resultaten zullen nieuwe lage NOx-branders worden geïnstalleerd in centrale Bergum. In Polen werd het verbrandingsproces van een van de groepen van centrale Polaniec geoptimaliseerd, waardoor de NOx-uitstoot verminderde. Verder werden er geluidsdempers geïnstalleerd om het geluid van de motoren te verminderen en wordt de aansluiting van de drie laatste van acht eenheden op de bestaande rookgasontzwaveling voorbereid.

49


Managementsystemen Electrabel gaat verder met de introductie van milieuzorgsystemen in haar centrales. Eind 2006 werden 18 600 MW en 95 800 GWh geproduceerd door ISO 14001-gecertificeerde of EMAS-geregistreerde centrales. Dat is respectievelijk 61,9 % van het vermogen en 70,5 % van de productie van de centrales die de Groep exploiteert. Electrabel heeft zich de volledige certificatie van haar Belgische productiepark tot doel gesteld tegen 2008; het grootste deel van de andere landen volgt een gelijksoortig objectief. In 2006 behaalden centrale Voghera (Italië) en drie waterkrachtcentrales van SHEM (Frankrijk) het ISO 14001certificaat. Centrales Castelnou (Spanje) en Römerbrücke (Duitsland) bereidden zich voor op het behalen van het certificaat in 2007. De kerncentrales Doel en Tihange in België en de centrales van Torrevaldaliga en Vado Ligure in Italië zijn ook EMAS-geregistreerd. In België hanteren de steenkoolcentrales een ‘Internal Performance Management System’.

Specifieke akkoorden In 2000 sloot Electrabel zich in Nederland aan bij het convenant Benchmarking energie-efficiency. Ze verbond zich hierdoor tot het blijven behoren tot de top tien van meest energie-efficiënte elektriciteits producenten ter wereld. Vanaf de eerste opmeting van de stand van zaken in 2001, slaagde Electrabel er in dit engagement op te nemen en te behouden. Dit akkoord, net zoals het kolenconvenant getekend in 2002, werd later geïntegreerd in het Europese systeem voor de handel in emissierechten dat in Nederland in voege trad. In België sloten de elektriciteitsproducenten met het Vlaamse Gewest in mei 2004 een akkoord over de uitstoot van verzurende polluenten voor de periode tot 2013 (vermindering van 94 % voor SO2 en van 77 % voor NOx ten opzichte van het referentiejaar 1990). Voor 2005 maakten de producenten hun engagement waar, zoals bleek uit de officiële cijfers die eind 2006 werden gepubliceerd.

Milieubeleidsovereenkomst Vlaanderen Accord environnemental SO -emissies elektriciteitscentralesFlandre (in ton) 2

Milieubeleidsovereenkomst Vlaanderen NOx-emissies elektriciteitscentrales (in ton)

Émissions de SO2 par les periode 2005-2013

periode 2005-2013

centrales électriques (en tonnes) 30 000

30 000

25 000

25 000

20 000

20 000

15 000

15 000

10 000

10 000

5 000

Objectief

0

05

06

07

08

50


09

10

11

12

13

Objectief

5 000 0

05

06

07

08

09

10

11

12

13

3 Milieu-indicatoren De milieuprestaties van het productiepark, in het bijzonder de emissies, hangen af van de samenstelling van het park, de gebruikte brandstoffen, de technische uitrustingen en de kwaliteit van uitbating en onderhoud van de installaties. In 2006 stootte het productiepark van Electrabel in Europa per geproduceerde kilowattuur 314 g CO2, 405 mg SO2 en 332 mg NOx uit. Ten opzichte van 2001 daalden deze emissies met respectievelijk 17,4 %, 56,9 % en 39,6 %. Vergeleken met de emissies door de elektriciteitssector in de Europese landen, situeert het productiepark van Electrabel zich bij de minst vervuilende. Voor het productiepark in België bedroeg de specifieke uitstoot per kWh 248 g CO2, 360 mg SO2 en 298 mg NOx, wat neerkomt op een vermindering van respectievelijk 28,9 %, 75,3 % en 67,4 % sinds 1990. Deze significante evoluties zijn het gevolg van het investeringsbeleid gericht op nieuwe productiecentrales met hoge rendementen, de rendementsverbetering van bestaande eenheden, het gebruiken van performante milieutechnologieën, hernieuwbare energiebronnen en minder milieubelastende brandstoffen, evenals van een optimale bedrijfsvoering. Een gedetailleerd overzicht van de evolutie van een aantal milieu-indicatoren in Europa en België, is in tabelvorm weergegeven op pagina 82 van dit verslag.

Emissies per geproduceerde kWh

Emissies per geproduceerde kWh

Productiepark België; 1990 = 100

Productiepark Europa; 2001 = 100

100

100

80

80

82,6 CO2

60

60,4 NOx

40

43,1 SO2

71,1 CO2 60 40

32,6 NOx 24,7 SO2

20 0

1990

1995

2000

2005

2006

20 0

2001

2002

2003

2004

2005

2006

51


Trading en Portfolio Management Internal Portfolio Management beheert de energieportefeuille van Electrabel op een gecentraliseerde manier. Trading is het venster op de groothandelsmarkten en treedt hier ook concreet op, waarbij ze voor een voldoende liquiditeit zorgt. In 2006 stelde dit beheer van ressources en risico’s Electrabel in staat om de prestaties van de onder neming te verbeteren in een context van een volatiele energiemarkt.

Het centrale portefeuillebeheer getuigt van zijn kwaliteiten en performantie De volatiliteit van de prijzen bleef ook in 2006 bestaan voor de meeste energievectoren. De trend werd gezet door de evolutie van de petroleumkoers. Die bereikte een piek tegen het einde van de zomer om daarna een uitgesproken koersdaling te kennen. De forward-prijzen voor elektriciteit toonden een zelfde profiel, met bovendien een significante prijsdaling in april als gevolg van het kelderen van de prijs van een ton CO2.

Een efficiënte risicodekking De prijsschommelingen hebben geen impact gehad op de prestaties van Electrabel, integendeel. Aanvang 2006 waren de risico’s verbonden aan de posities van de onderneming op de verschillende markten goed gedekt. Het beheer van de portefeuille op Europees niveau liet toe om het sturen van de onderneming te verfijnen en de opportunitieten op de markten te grijpen. In het ondernemingsmodel van Electrabel beheert het departement Internal Portfolio Management de allocatie van de interne en externe middelen in functie van de orders van het klantenbestand. Het maakt in het bijzonder gebruik van de flexibiliteit die door de synergieën tussen elektriciteit en aardgas mogelijk is. Het beoordeelt of de onderneming aardgas afneemt of levert en op welke plaats, het al dan niet gebruikt in de ene of de andere centrale, het commercialiseert op de groothandelsmarkten of eerder opteert voor een directe verkoop. Deze sturing gebeurt centraal, wat toelaat de middelen van de onderneming flexibeler te benutten in functie van alle marktelementen. In 2006 heeft Electrabel de optimalisering van haar middelen in de Benelux en in Duitsland gecentraliseerd, een regio die ook een sterke band heeft met de posities in Frankrijk. In dit gebied versterkte ze zo ook de mogelijke synergieën tussen aardgas en elektriciteit. Trading en Portfolio Management

Leveranciers brandstoffen

Aankoop brandstof Productie

Internal Portfolio Management (Central Portfolio)

Trading

52

Electrabel - Activiteitenverslag 2006 - Activiteiten - Trading en Portfolio Management

Verkoop

Klanten

Wholesale

3 Vaak een lokaal beheer De algemene regel is centralisatie, maar het portefeuillebeheer kan ook lokaal gebeuren als de specificiteit van de posities dit vereist. Spanje is een illustratie van deze soepelheid want deze lokale markt heeft geen connectie met andere regio’s waar Electrabel aanwezig is. Aldus worden sinds juli 2006 de transacties op de kortetermijnmarkt in verband met de door de nieuwe centrale Castelnou geproduceerde elektriciteit, vanuit Madrid geoptimaliseerd. Daarentegen is de risicodekking van de bevoorradingscontracten voor aardgas geïntegreerd in de centrale portfolio in Brussel. Een ander voorbeeld van dit principe is er in Italië. Daar werd een specifieke structuur uitgebouwd onder de vorm van een gemeenschappelijk filiaal met Acea, die in verbinding blijft met het gecentraliseerde portfolio mangement en trading.

Gecentraliseerde risicodekking Dezelfde principes zijn van toepassing op het risicomanagement. Een totaaloverzicht is nodig om de interactie van de verschillende factoren in te schatten en het totaalrisico voor de onderneming te evalueren. Derhalve werden beleidslijnen voor het beheer en de dekking van risico’s op punt gesteld en ingevoerd. Portfolio Management verzekert deze gemeenschappelijke benadering met een horizon van drie jaar.

Trading geeft inzicht in de markten en treedt er op In het ondernemingsmodel van Electrabel situeren de belangrijkste opdrachten van trading zich in de onmiddellijke werkingssfeer van het Internal Portfolio Management, waarvan de taken hierboven werden beschreven. Trading ondersteunt het interne portefeuillebeheer van Electrabel. Doordat ze actief is op de groothandelsmarkten biedt trading de onderneming de mogelijkheid de evolutie van de marktfactoren en -variabelen goed in te schatten en te beheren. Trading onderneemt op de markten alle acties die bijdragen tot de optimalisatie van de middelen.

Energietrading Electrabel Europese markten

Britse markt • Interconnector Wheeling UK hub • OTC trading on the NBP (National Balancing Point) Gas swaps and futures (ICE)

Scandinavische markt • Member of Nord Pool Continental / Nordic Location Arbitrage Centraal- en Oost-Europese markt • Member of Borzen (Slovenia), OTE (Czech Republic) and PolPX (Poland) Slovak and Hungarian border markets

Noordwest-Europese markt • Founding member of apX, Endex and Powernext Member of Belpex, EEX and EXAA (Austria) Contributor to DJ FMITM and DJ GPITM Index

Zwitserse markt • Trading services Member of EEX

Benelux markt • Zeebrugge hub trading Contributor to the DJ ZigTM index Wheeling from UK to Germany and the Netherlands OTC trading on the TTF (Title Transfer Facility) Franse markt • Point d’Échange de Gaz (PEG) Duitse markt • Procurement and Trading at Eynatten, Emden, BEB and EGT hubs

• Elektriciteit • Aardgas

Italiaanse markt • Member of IPEX Border trading and asset portfolio optimisation • Border trading and transportation from various sources into Italy OTC activity on the national balancing point PSV (Punto di Scambio Virtuale)

Iberische markt • Licensed wholesale and retail participant on Omel 53


Jan Brouckaert, Benoît Crespeigne, Catherine Ben Moussa Onze expertise helpt ook andere SUEZ-ondernemingen.

Deze dienstverlening is uitermate belangrijk voor ondernemingen van wie de rentabiliteit gekoppeld is aan hun energiebeheer.

Customer Portfolio Management adviseert en ondersteunt

Dat is bijvoorbeeld het geval bij SITA, een onderneming van de

bedrijven in het beheer van hun energieportefeuille.

groep SUEZ, die actief is in het ophalen en verwerken van afval.

Electrabel werkt zo mee aan de verbetering van hun concurrentie-

SITA beschikt over een vrachtwagenpark dat meer dan 150 000

kracht en zorgt voor een gewaardeerde meerwaarde.

ton diesel per jaar verbruikt. SITA heeft met verschillende gemeenten langetermijncontracten gesloten, waardoor ze in een context

Jan Brouckaert, Head of Customer Portfolio Management: “Wij

opereert met belangrijke fluctuaties van de petroleumprijzen, die

hebben voortdurend contact met de verschillende markten. We

mede de rentabiliteit van de onderneming beïnvloeden.

weten bijgevolg wanneer er zich kansen voordoen. Die expertise en knowhow delen we met de klanten. Enerzijds door hen advies

Benoît Crespeigne, Customer Portfolio Manager: “We stelden na

te verlenen, anderzijds door voor hen op te treden wanneer zij

een grondige analyse aan SITA een aantal specifieke oplossingen

eenmaal een beslissing hebben genomen.”

voor. Zo werd voor 2007 ongeveer 90 % van de diesel die een dekking vereist, aangekocht aan een vastgelegde prijs. Op die manier speelt Customer Portfolio Management een rol als competentiecentrum binnen de groep SUEZ.”

54

Electrabel - Activiteitenverslag 2006 - Institutionele Activiteiten - Trading context en Portfolio Management

3 Toezicht en actie op de markten De opdracht van trading is drieledig. De eerste is te zorgen voor zichtbaarheid op de markten. Trading verwerft de kennis over de prijsevoluties wat onmisbaar is om de interne middelen optimaal te exploiteren. De tweede opdracht bestaat er in voor Electrabel op te treden op de wholesalemarkten en de transmissienetten. Het departement Internal Portfolio Management doet een beroep op de diensten van trading, afhankelijk van de positie van de onderneming en de karakteristieken van de markten. Ten slotte doet trading ook autonoom een aantal winstgevende transacties op basis van haar doorgedreven marktkennis. Het vakblad ‘Energy Risk’ onderscheidde Electrabel voor haar tradingactiviteiten in 2006 op verschillende markten en activiteiten. Electrabel kreeg een eerste plaats in de categorieën Aardgas TTF, Aardgas Zeebrugge, Elektriciteit Frankrijk, Elektriciteit Nederland en Elektriciteit België. Electrabel staat eveneens in de top vijf voor de categorieën Elektriciteit Spanje en EU ETS CER’s Trading (European Union-Emission Trading SchemeCertified Emission Reductions).

De liquiditeit van de markten bevorderen Trading en Portfolio Management draagt bij tot de liquiditeit van de markten. Door de inbreng van haar expertise ondersteunde Electrabel in 2006 mee de lancering van Belpex, de Belgische elektriciteitbeurs, die gekoppeld is aan de Franse en de Nederlandse beurzen. Belpex, de ‘Belgian Power Exchange’, biedt een platform waar elektriciteit voor levering de volgende dag anoniem verhandeld kan worden aan een trans parante referentieprijs. Vanaf de lancering van Belpex heeft Electrabel haar Belgian Power Index stopgezet en volumes ter beschikking gesteld van Belpex om de aankoop en verkoop van energie op die beurs te faciliteren. Electrabel heeft ook het nodige gedaan om het beheer van de VPP (Virtual Power Plant; virtuele productiecapaciteit) die de onderneming op vraag van de Raad voor Mededinging verkocht aan concurrenten en waarvan de uitvoering zich voortzet, over te hevelen naar Belpex. Op Endex, de marktplaats voor forward-producten (producten te leveren in de toekomst) gelokaliseerd in Amsterdam en actief in Nederland en België, is Electrabel uitgegroeid tot een van de marktzetters voor TTF gas forward-contracten. Als belangrijke speler op de aardgasmarkten in België en Nederland publiceert Electrabel doorlopend de aan- en verkoopprijzen van aardgas voor contracten op middellange termijn. Sinds september 2006 verhandelt Electrabel, samen met verschillende leden, elektriciteit op haar Polish Power Index/Polish Choice Market. Dit e-trading platform draagt in belangrijke mate bij tot de liquiditeit en de transparantie van de Poolse markt. Elke werkdag publiceert de onderneming tussen 9 uur en 9 uur 05 op haar website de prijzen waartegen ze elektriciteitsblokken van 5 MW verkoopt of aankoopt. Zowel langs aankoop- als langs verkoopzijde stelt Electrabel zo een maximum van 25 MW ter beschikking op het Polish National Energy System voor de volgende handelsdag.

Trading en Portfolio Management stelt zijn competenties ter beschikking van de klant Via Customer Portfolio Services laat Electrabel haar klanten meegenieten van haar expertise en haar marktaanwezigheid voor het beheren van hun energieportefeuille. In 2006 kende deze dienstverlening een groot succes en het aantal klanten voor deze service verdrievoudigde.

55


Deze dienstverlening, gecommercialiseerd in samenwerking met de verkoopteams, werd uitgebreid naar andere landen, zoals Italië, waar zelfs een afzonderlijke onderneming werd opgericht (Societa Intermedia zione Mobilare – SIM) om de lokale wetgeving te respecteren. Ze stoelt op echte samenwerkingsverbanden die bijvoorbeeld opleidingen inhouden voor de specialisten van de klant-onderneming. Electrabel bestudeert ook het risicoprofiel van de klant, geeft marktopportuni teiten aan, doet eventueel zelf de concrete transacties en bovenal, verleent raad op elk moment. In fine stelt Electrabel haar klanten in staat om beslissingen te nemen met kennis van zake.

Electrabel draagt bij tot de bestrijding van het broeikaseffect Europa voert resoluut een beleid ter beperking van de uitstoot van broeikasgassen. Electrabel steunt vast besloten en op een actieve manier deze zienswijze, die onmisbaar is voor elk project van duurzame ontwikkeling. De onderneming vindt het eveneens positief dat de instrumenten om dit doel te bereiken, gebaseerd zijn op marktmechanismen, onder de vorm van een systeem van uitwisseling van emissierechten. De algemene strategie van Electrabel op dit gebied is het bereiken van een evenwicht door gebruik te maken van de interne synergieën binnen de Groep en door haar positie op de verschillende markten van de emissierechten en de mechanismen voor de reductie van de emissie van broeikasgassen te optimaliseren. Vijftig installaties van Electrabel, verspreid over acht landen, zijn betrokken bij het emissierechtensysteem. De totaliteit van hun emissierechten ligt in een grootteorde van 40 miljoen ton. Aangezien het om een globaal mechanisme op Europees niveau gaat, kunnen de rechten vrij circuleren volgens de markttransacties. Om economisch efficiënt te zijn, is er bijgevolg een globaal beheer binnen het model van Internal Portfolio Management nodig. Dat laat toe de posities in evenwicht te brengen en de productie-eenheden te sturen om binnen de toegestane limieten te blijven. Trading biedt de mogelijkheid om tegelijk de markt te observeren en indien nodig op te treden om de posities te egaliseren. De sterke schommelingen van de prijs van een ton CO2 in de loop van 2006 hebben de posities van Electrabel dan ook niet aangetast. Electrabel is een actieve expert in de uitwisseling van emissierechten. De onderneming is lid van Powernext Carbon, een beurs voor het verhandelen van CO2-emissierechten, en dat sinds de oprichting ervan in juni 2005. Ze stelt haar kennis in deze materie ook ter beschikking van haar grote, industriële klanten. Electrabel is ook betrokken bij tal van pilootprojecten. Zo nam ze een participatie van vijf miljoen dollar in het ‘Prototype Carbon Fund’ (PCF) van de Wereldbank. Dit fonds, opgericht in 2000, investeert op de verschillende continenten in projecten die de uitstoot van broeikasgassen verminderen. De portefeuille van het fonds omvat 33 miljoen ton CO2-equivalenten aan emissierechten, afkomstig van 25 projecten. In Nederland is Electrabel voor 29,5 % partner in de Nederlandse stichting FACE (Forest Absorbing Carbon dioxyde Emission). FACE financiert de herbebossing en de bescherming van bossen om zo bij te dragen tot de vermindering van het broeikaseffect – bossen absorberen immers CO2. De projecten omvatten een bos areaal van 50 000 hectaren. Electrabel heeft in dit kader een nieuw project voor de bescherming van 20 000 hectare bos in Ecuador geadopteerd. Het project leert de plaatselijke landbouwers hoe aan duurzame bosbouw te doen en stimuleert het werkaanbod in de streek en de lokale economie.

56


Exploitatie van distributienetten

3

De vereenvoudigde structuur van het beheer van de distributienetten voor elektriciteit en aardgas zorgt voor meer duidelijkheid op de energiemarkt in België. In overeenstemming met de gewestelijke decreten en in overleg met haar overheidspartners zorgde Electrabel de voorgaande jaren bij de organisatie van haar activiteiten voor een strikte scheiding tussen het distributienetbeheer en de verkoop.

Unieke operatoren nemen netactiviteiten over De onderhandelingen die ze hierbij aansluitend voerde met haar overheidspartners, leidden tot de oprichting van twee nieuwe ondernemingen. In Vlaanderen gaat het om Eandis, de unieke operator van de gemengde distributienetbeheerders met als aandeelhouders de Vlaamse gemengde intercommunales, waarin Electrabel nog voor 30 % participeert. Eandis werd op 1 april 2006 operationeel en ontstond uit de fusie van Electrabel Netten Vlaanderen, het Vlaamse platform van Indexis en GeDIS. In Brussel werd op 1 juli 2006 Brussels Network Operations opgericht. Deze unieke operator hergroepeert de activiteiten van Electrabel Netten Réseaux Brussel, van bepaalde departementen van Sibelga en van dochterbedrijf Sibelga Operations. De nieuwe entiteit is voortaan belast met de exploitatie van de Brusselse distributienetten. Sedert 1 september 2006 werd haar volledige kapitaal overgenomen door de Brusselse intercommunales. Sinds 1 januari 2007 participeert Electrabel nog voor 30 % in Sibelga. Het mechanisme opgezet in Vlaanderen en Brussel kan mogelijk ook in Wallonië worden ingevoerd als de partners dat wensen.

57

Electrabel - Activiteitenverslag 2006 - Activiteiten - Netten

Italia Italië

Ulivi e pioppi d’argento

Olijven en zilveren populieren

E frumento

En koren

Nel sole –

In de zon

Il mare abbaglia,

De zee verblindt,

Alto il monte s’erge

Hoog verheft zich de berg

E rudo verso l’azzurro

En naar het blauw stijgt woest

Marmoreal cima –

De marmeren top

Di marmi un carro scende Bianco,

Met marmerblokken daalt een kar, Helwit,

Bianco abbagliante passa

Verblindend wit rijdt hij

Tra gli ulivi e I pioppi d’argento

Tussen de olijven en de zilveren populieren

E il frumento,

En het koren,

Nel sole ...

In de zon…

S. Aleramo

S. Aleramo °1876 - †1960, Italië (Alessandria) Vertaling Catharina Ypes

58

Human resources

59

De acties getuigen van een sociale verantwoordelijkheid De menselijke factor is cruciaal voor elke onderneming. Het personeelsbeleid is dan ook een van de essentiële elementen binnen de strategie van Electrabel. Ook dit beleid sluit aan bij de zienswijze van duurzame ontwikkeling. De persoonlijke ontwikkelings perspectieven zijn een belangrijk aandachtspunt, net zoals de veiligheid en het welzijn op het werk van alle medewerkers. In dezelfde context vormen opleidingen een belangrijke motor voor een onderneming in volle evolutie die een beroep doet op nieuwe of zeer gespecialiseerde bekwaamheden.

Electrabel biedt tal van persoonlijke ontwikkelingsmogelijkheden De liberalisering van de markt en de internationale ontplooiing van de activiteiten van Electrabel, brengen heel wat kansen mee voor haar medewerkers om hun competenties te valoriseren en hun persoonlijk professioneel parcours uit te bouwen. Enerzijds ontstaan tal van nieuwe functies, die veel meer gediversifieerd zijn dan vroeger en die de identificatie en mobilisatie van gespecialiseerde competenties vereisen. Anderzijds berust de expansie van Electrabel ook op de posities die zij in een groeiend aantal landen heeft ingenomen. De diversificatie en specialisatie van functies zijn, net zoals de internationale expansie zelf, belangrijke troeven voor interne mobiliteit en loopbaanontwikkeling, waarvan de medewerkers gretig gebruik maken. De cijfers tonen het aan. De helft van de in 2006 beschikbare kaderfuncties bij Electrabel, werd toegewezen aan personeelsleden als resultaat van een promotie of een belangrijke loopbaanheroriëntering. 33 % van de kaderleden koos voor een job buiten hun oorspronkelijke business unit.

Instrumenten voor de planning van de loopbaan De mobiliteit en de kansen voor persoonlijke ontwikkeling van de medewerkers wordt mogelijk gemaakt door de instrumenten die Electrabel hen meer en meer ter beschikking stelt en waarmee ze hun ‘parcours’ en loopbaanplanning in eigen handen kunnen nemen.

Personeelsbestand

Personeelsbestand per land

In voltijdse equivalenten in actieve dienst 20 000

In voltijdse equivalenten in actieve dienst

15 278

23,6 % Italië


14 020

15 000


32,8 %

15 794

60,3 % 4 091

4 342

Buiten België

1,2 %

België

Spanje

5 575

10 000

4,3 % Duitsland

België 5 000

11 187

11 452

14 020

8 445

4 600 28,5 % Polen

0

2004

2005

2006

6,8 %

Hongarije

0,1 %

33,5 %

Luxemburg

60

Electrabel - Activiteitenverslag 2006 - Human resources

8,9 %

Nederland

Frankrijk

4 In België werd voor de meeste functies een competentietypologie uitgewerkt, die zeer transparant is en voor iedereen toegankelijk. De onderneming moedigt haar medewerkers aan om met dit instrument aan de slag te gaan om nieuwe competenties aan te leren die voor een bepaalde functie vereist zijn, of om hun loopbaanplan verder te ontwikkelen. Dat onderstreept ook het grote belang dat Electrabel hecht aan opleiding en vorming, waarvoor ze trouwens een uitgebreide catalogus met zowel technische als gedragsgerichte opleidingen, waarvan sommige van op afstand, samenstelde. Vacatures genieten trouwens van een zelfde interne publiciteit. De ontwikkeling van competenties en het performance management vormen de twee hoekstenen van het personeelsbeleid. De communicatie via intranet is een van de voornaamste middelen voor het uitdragen en het effectief realiseren van dit beleid. Het intranet is ook een van de voorwaarden voor het welslagen ervan. Alle medewerkers kunnen via deze tool, waar zij zich ook bevinden, online toegang krijgen tot dezelfde instrumenten om competenties te evalueren of om zich te informeren rond opleidingen of vacante betrekkingen. Daarnaast brengt Electrabel zorgvuldig haar kaderleden in kaart en voorziet ze in een opvolgingsplan voor de sleutelfuncties. Eind 2006 had elk vakgebied binnen de onderneming dergelijke overzichten en plannen beschikbaar. Tegelijkertijd zoekt de onderneming voortdurend naar getalenteerde medewerkers om verder op te leiden. In 2006 werd bovendien een nieuw traject voor ‘management trainees’ gelanceerd. Deze ‘onderdompelingscursus’ laat hen toe een veel beter inzicht te verwerven in alle mechanismen die de onderneming aansturen. De jonge talenten nemen achtereenvolgens functies op in elk van de vakgebieden, wat hen een transversaal en volledig beeld geeft van de onderneming in al haar facetten.

De onderneming zoekt nieuwe competenties en talenten De liberalisering van de markten voor elektriciteit en aardgas confronteerde Electrabel met de nood aan reële veranderingen binnen haar personeelsbestand. Er verschenen nieuwe beroepen en het aantal specialisaties vermenigvuldigde zich. Samenstelling van het personeel In voltijdse equivalenten in actieve dienst

12 000

11 056

10 650

10 000

8 000

6 000

4 000

3 370

2 964 2 000

0

Uitvoerend personeel

Kaderpersoneel

Mannen

Vrouwen

61


Het personeelsbestand kreeg meer en meer een internationaal karakter naarmate de onderneming in Europa groeide. Vandaag zijn 40 % van de werknemers van Electrabel aan de slag buiten België. De verdere Europese expansie en de groeiambities van de onderneming zullen gepaard gaan met een permanente versterking van de lokale teams. In Europa is het fenomeen van de veroudering van het personeelsbestand merkbaar. Recente aanwervingen doen evenwel de leeftijdspiramide, evenals de totale samenstelling van het personeelsbestand, significant evolueren.

Aantrekkelijk voor de arbeidsmarkt De zoektocht naar jong talent op de arbeidsmarkt zorgt voor een echte concurrentiestrijd tussen de bedrijven. In dat opzicht was 2006 een belangrijk jaar voor Electrabel. De onderneming lanceerde een grote rekruteringscampagne, die in eerste instantie focuste op het zeer gediversifieerde aanbod van professionele kansen. Electrabel heeft meteen ook gewerkt aan het vernieuwen van haar imago als werkgever; het komt erop aan de jeugd te verleiden. De campagne liet Electrabel toe de visie die de arbeidsmarkt van haar heeft, bij te sturen en haar imago als werkgever beter af te stemmen op de kenmerken van haar corporate brand: dynamisme, innovatie, betrouwbaarheid, stimulerend. Electrabel positioneert zich vandaag duidelijk als een referentiewerkgever voor zeer gediversifieerde functies. De campagne vormde het sluitstuk van een zeer dynamisch beleid op het terrein sinds meerdere jaren: systemen van ‘e-recruitment’; publiceren van vacatures op allerhande jobsites en in de algemene en gespecialiseerde media; aanwezigheid op universiteiten en hogescholen en deelname aan grote jobbeurzen; opendeurdagen voor studenten en recruitment days; lunchgesprekken voor specifieke doelgroepen; prijzen voor eindwerken van afstuderende studenten.

Talrijke aanwervingen in Europa Jongeren die bij Electrabel carrière willen maken, krijgen heel wat kansen. In 2006 rekruteerde de onder neming meer dan 1 200 nieuwe medewerkers (ten opzichte van iets meer dan 1 100 aanwervingen in 2005 en 900 in 2004). De laatste jaren lag daarbij het accent op profielen verbonden aan de werking van de vrijgemaakte markt.

Leeftijdspiramide van het personeel In voltijdse equivalenten in actieve dienst

> 55 50 - 54 45 - 49 40 - 44 35 - 39 30 - 34 25 - 29 < 25

0

500

62


1 000

1 500

2 000

2 500

4 De huidige leeftijdspiramide van het personeel van de onderneming zorgt ervoor dat de rekruterings inspanningen de volgende tien jaar nog zullen toenemen. Op alle hiërarchische niveaus bereidt Electrabel de aflossing voor en zoekt ze zowel intern als extern naar de gepaste competenties. Ze bespoedigt ook de opvolgingsplannen en de mechanismen voor de kennis- en ervaringsoverdracht van oudere medewerkers naar de jonge nieuwkomers. Deze problematiek doet zich vooral gelden in de technische beroepen, waar de zeer gespecialiseerde expertises via minutieuze programma’s, die meerdere jaren in beslag nemen, moeten worden doorgegeven.

Specifieke inspanningen voor de nucleaire sector Een specialistische kennisoverdracht is kenmerkend voor de nucleaire activiteiten. In 2006 werden er voor Tihange en voor Doel een honderdtal nieuwe medewerkers aangeworven. Electrabel positioneert zich duidelijk in het perspectief van een verdere duurzame uitbating van haar kerncentrales. Tegen 2010 zal ze honderden medewerkers aanwerven om de natuurlijke afvloeiingen en ontwikkelingsbehoeften in te vullen. Vanuit die invalshoek lanceerden Electrabel en andere organisaties binnen de groep SUEZ het SUEZ Nuclear Trainees Program (SNTP) om te beantwoorden aan de nood aan vernieuwing van het personeelsbestand en de bemanning voor toekomstige nucleaire projecten. Het objectief is om de specifieke en internationaal erkende nucleaire competentie van Electrabel te kapitaliseren en vruchten te laten dragen. Een eerste vormingsprogramma werd in dat kader ingericht voor een veertigtal jonge Franse en Belgische ingenieurs die carrière willen maken in de nucleaire sector. Ze volgen een specifiek opleidingsprogramma dat een jaar en half in beslag neemt en doen daarbij stages op de sites van Tihange en Doel. Zo ontdekken ze geleidelijk aan alle facetten van de nucleaire activiteiten (exploitatie, onderhoud, veiligheid, onderzoeksbureau ...). De doelstelling is om hen te vormen tot generalisten die mobiel kunnen worden ingezet en een van de professionele kansen binnen de groep SUEZ kunnen grijpen (Electrabel, Tractebel Engineering, Endel, Fabricom ...).

Personeelsbestand in beweging De geleidelijke evolutie naar de liberalisering van de markt en de stappen die werden gezet met het oog op de verdere Europese expansie hebben eveneens tot fundamentele veranderingen geleid op het gebied van human resources. Zo heeft Electrabel zich tijdens het jaar 2006 teruggetrokken uit de technische exploitatie van de distributienetwerken in Vlaanderen en in Brussel. Daardoor werden 3 300 mede werkers, van wie een groot aantal met een lange anciënniteit binnen Electrabel, overgeplaatst naar de nieuwe unieke operatoren van de gemengde distributienetbeheerders in Vlaanderen (Eandis) en in Brussel (Brussels Network Operations). Deze overplaatsingen werden uitgevoerd onder de voorwaarden die voorzien zijn in de Collectieve Arbeidsovereenkomst 32 bis. De betrokken werknemers behielden al hun rechten en plichten.

63


Anderzijds vervoegde een aanzienlijk aantal nieuwe medewerkers de rangen van Electrabel en zijn partners door associaties en/of overnames in het buitenland. Zo werden in Frankrijk 350 mensen die voorheen bij EDF waren tewerkgesteld naar de Compagnie Nationale du Rhône overgeheveld. Ook in dit geval werden hun statuten en rechten gerespecteerd. Een identiek principe werd gevolgd bij de overplaatsing naar Electrabel van de 120 personeelsleden van Rendo en Cogas, de twee elektriciteitsen aardgasleveranciers in Nederland die door Electrabel werden overgenomen.

Het project ‘Welzijn op het Werk’ mobiliseert de hoofdzetel en de Belgische organisatie Electrabel heeft in België een omvangrijke operatie rond welzijn op het werk op touw gezet. De onderneming beantwoordde daarmee niet alleen aan een wettelijke verplichting, maar maakte er ook een echte opportuniteit van. Het project ging eind 2005 van start met een grote enquête, uitgevoerd in samenwerking met gespecialiseerde universitaire diensten, waarvan de resultaten in 2006 bekend werden gemaakt. De veranderingen die de onderneming hebben beïnvloed zijn legio: de liberalisering van de Belgische markt, reorganisaties, de nieuwe aandeelhoudersstructuur, de opkomst van nieuwe vakgebieden… Die gebeurtenissen haalden de arbeidscontext van menig medewerker vaak door elkaar en beïnvloedden hun positie binnen de onderneming. De resultaten van de enquête en hun aard gaven Electrabel voldoende reden om tot een actie van grote omvang over te gaan. Om concrete resultaten te bereiken, was het onontbeerlijk dat het gevolg dat aan de enquête werd gegeven, vanuit de medewerkers zelf kwam en hun goedkeuring wegdroeg. In deze geest van uitwisseling ontstond het project ‘Welzijn op het Werk’. In 2006 mobiliseerde Electrabel haar medewerkers voor het project. Overal in de onderneming namen werkgroepen de taak op zich om alle prioritaire vragen op het terrein te toetsen en denkpistes uit te werken die tot oplossingen moeten leiden. Tegen het einde van het jaar keurde de Algemene directie het Globaal plan

Arbeidsongevallen

Reële ernstgraad 0,5 95

0,4 96

0,3

99 97

00 98

0,2

01

03

05

02

0,1

06 04

0,0

20

15

10

5

0 Frequentiegraad

64


4 voor het Welzijn op het Werk goed. Dit resultaat van de ganse denkoefening vormt de basis voor actieprogramma’s die op drie niveaus van toepassing zijn: lokaal, in de business units en op corporate niveau. De uitvoering van de concrete acties startte in 2007.

Veiligheid op het werk is een topprioriteit De veiligheid op het werk van alle medewerkers, partners en onderaannemers is verankerd in de waarden van Electrabel. De aandacht voor veiligheid is verweven in haar benadering van professionalisme, compe titiviteit en duurzame ontwikkeling. De doelstelling van Electrabel is het bereiken van een nulscore voor ongevallen. Over de periode 20002006 daalde de frequentiegraad voor ongevallen met 71 %. In 2006 gaven de globale veiligheids indicatoren een frequentiegraad van 3,74 en een ernstgraad van 0,13. Electrabel zet de uitvoering van haar preventieplan 2005-2010 voort. Een aantal prioritaire acties van het plan kenden in de loop van 2006 talrijke ontwikkelingen. De vooruitgang van de implementatie van het actieplan voor het welzijn op het werk kadert in de eerste prioriteit betreffende de psychosociale arbeidsrisico’s, net zoals alle genomen maatregelen in het kader van het verbod om te roken op de werkplaatsen. Electrabel maakte gebruik van deze nieuwe regelgeving om haar medewerkers te helpen hun tabakverslaving te verminderen. Naast het ter beschikking stellen van een beperkt aantal rookzones, geeft de onderneming de roker die dat wenst de mogelijkheid om een beroep te doen op een begeleidingsprogramma, met als doel het persoonlijk tabaksverbruik af te bouwen. Ter ondersteuning werd een sensibiliseringscampagne gevoerd en hielde de onderneming verschillende informatiesessies voor het personeel. De opleidingen rond veiligheid en risicoanalyse, omschreven als tweede en derde prioriteit, werden verbeterd en een stuk intensiever gemaakt. Electrabel actualiseerde de verschillende opleidingsmodules volledig. Het management en het meesterschappersoneel volgde 7 344 uren opleiding. Gezien het belangrijke aantal nieuwe aanwervingen, werden voor het nucleaire luik specifieke modules uitgewerkt volgens de anciënniteit van het personeel. Ze werden in 2006 door 14 medewerkers gevolgd. Voor de risico’s verbonden aan de uitvoering van werken (vierde prioriteit) werden de governance-regels in 2006 uitgebreid naar alle centrales in Europa en alle projecten in ontwikkeling. Identieke procedures voor voorafgaande risicostudies worden nu toegepast. Op het vlak van veiligheid, net zoals voor andere domeinen, let de onderneming erop om bij gelijksoortige projecten de aanwezige ervaring en schaal effecten te benutten. Dat kadert in het prioriteitenpakket gericht op het verhogen en aanmoedigen van de uitwisseling van praktijkervaring (prioriteiten zes en acht). Zo waren verschillende projecten voor de bouw van STEG-centrales het voorwerp van een gemeenschappelijke reflectie over veiligheid. Electrabel werkte in 2006 eveneens aan de optimalisatie van meerdere van haar urgentieplannen (prioriteit vijf), in het bijzonder voor haar nucleaire sites. In het kader van de voorbereiding van de OSARTaudit in centrale Tihange werden alle procedures opnieuw bekeken in nauwe samenwerking met externe partners, controle-organismes en publieke overheden.

65


Electrabel is er zich meer dan ooit van bewust dat de veiligheid van haar medewerkers en de veiligheid van de contractanten actief op haar sites, onlosmakelijk met elkaar verbonden zijn en allebei onder de verantwoordelijkheid van de onderneming vallen. In 2006 werden de regels voor interventies door contractanten geherdefinieerd met nog meer precisie, net zoals de kwalificatievoorwaarden voor het personeel van onderaannemers. Wanneer de vereiste competentie zeer specifiek is (elektriciteitsrisico’s), biedt Electrabel zelf de nodige opleidingen aan. In 2006 werden 14 000 opleidingsuren gegeven aan extern personeel (12 800 uren voor het nucleaire en 1 200 uren rond gezondheid en veiligheid aan managers van Elia, Fluxys en SUEZ). Electrabel initieerde in 2006 ook een totaal nieuw type van opleidingscyclus voor externe arbeiders, in het bijzonder gericht op het nucleaire. Deze opleiding heeft tot doel de deelnemers van externe ondernemingen te sensibiliseren en op te leiden rond de nucleaire veiligheidscultuur, stralingsbescherming en het milieu. De onderneming streeft ernaar dat tegen begin 2008 een duizendtal werknemers van externe bedrijven deze opleiding hebben gevolgd en dan beschikken over een certificaat op het vlak van nucleaire veiligheid. Electrabel zal op termijn dergelijk certificaat verlangen van elke externe medewerker wiens activiteit een mogelijke impact kan hebben op de veiligheid. Ten slotte innoveerde Electrabel in 2006 eveneens door het significant verzwaren van de voorschriften over de bescherming van de gezondheid en de veiligheid, die zijn opgenomen in haar aankooppolitiek. Voor er bestellingen van materieel, installaties of diensten plaatsvinden, kunnen veiligheidsspecialisten, waaronder een preventieadviseur exclusief geattacheerd aan de Directie Aankopen, de keuze bijsturen op grond van specifieke veiligheidscriteria.

Nucleaire veiligheid In 2006 lanceerde Electrabel het Globaal Plan voor Nucleaire Veiligheid 2006-2010. Geplaatst voor belangrijke uitdagingen (vernieuwing van het personeel, de nakende OSART-inspectie, de nucleaire ambities van de groep SUEZ ...), bestaat de aanpak van de onderneming op het vlak van nucleaire veiligheid in het nastreven van uitmuntendheid, om zich op te werken tot de mondiale referentie-uitbater voor nucleaire centrales. Voor de periode waarop het Plan mikt, werden een strategie en objectieven gedefinieerd. Er zijn twee voorname assen: enerzijds de verbetering van de resultaten op het vlak van nucleaire veiligheid (planning, supervisie en controle van activiteiten verbonden met de veiligheid); anderzijds de promotie van een sterke nucleaire veiligheidscultuur door de ontwikkeling en versterking van de veiligheidsattitudes bij de individuen en in de equipes. Een referentielijst die wordt gebruikt als verificatie-instrument, omvat het geheel van de steeds strengere veiligheidsstandaarden van toepassing binnen Electrabel. De lijst dekt alle beheersaspecten: van managementactiviteiten over technische ondersteuning tot het beantwoorden van een urgentiesituatie.

66


4 Gecertificeerde activiteiten In België behaalden alle klassieke centrales een VCA-certificaat (Veiligheid Checklist Aannemers). In Nederland is dat eveneens het geval voor het departement Onderhoud. De kerncentrales Doel en Tihange zijn OHSAS 18001-gecertificeerd (Occupational Health and Safety Assessment Series). In 2006 voltooide ook centrale Römerbrücke in Duitsland haar OHSAS certificatie. Centrale Polaniec (Polen) werkt met een op de ISO-normen gebaseerd integraal managementsysteem dat kwaliteit (ISO 9001), milieu (ISO 14001) en veiligheid (ISO 18001) omvat. Ook centrale Dunamenti (Hongarije) bereidt haar HSEQ-systeem voor. Sedert een aantal jaren stimuleert Productie haar medewerkers om initiatieven te nemen en voorstellen uit te werken die de veiligheidscultuur bevorderen en de veiligheidsprestaties verbeteren. Ze beloont de meest innoverende projecten van de onderhouds- en exploitatiezones, die vaak brede toepassingsmogelijkheden binnen de onderneming bieden, met een veiligheidstrofee.

Electrabel helpt specifieke doelgroepen bij de (her)intrede op de arbeidsmarkt Werkzoekenden die in België moeilijkheden ondervinden (bijvoorbeeld langdurig werklozen, laag geschoolden, jonge allochtonen ...) om aan de slag te geraken op de arbeidsmarkt, konden in 2006 bij Electrabel terecht voor een professionele vorming. Het opleidingsproject van de onderneming biedt hen een contract voor bepaalde duur (1 jaar), wat hen toelaat om praktische ervaring op te doen onder begeleiding van een peter. Ze volgen daarbij een gevarieerd technisch opleidingsprogramma, zowel intern als extern, aangevuld met een aantal meer algemene opleidingen (bijvoorbeeld solliciteren). 31 personen namen in 2006 aan dit programma deel.

67


Blauer Schmetterling Blauw vlindertje

Flügelt ein kleiner blauer Een vlindertje, een fl adderding,

Falter vom Wind geweht, Danst rond in blauw ornaat,

Ein perlmutterner Schauer, Een parelmoeren siddering,

Glitzert, flimmert, vergeht. Het glimt, het blinkt, vergaat.

So mit Augenblicksblinken, Zo, in een helder ogenblik

So im Vorüberwehn Terwijl ik verderging,

Sah ich das Glück mir winken, Zag ik het wenkende geluk

Glitzern, flimmern, vergehn. Dat glom, dat blonk, verging.

H. Hesse

H. Hesse °1877 - †1962, Duitsland (Calw) Vertaling Koen Stassijns

68

Waarden en ethiek

69

De activiteiten reflecteren de waarden en ethische regels Electrabel staat midden in de samenleving. Ze wil er een actieve rol spelen en initiatieven rond duurzame ontwikkeling ondersteunen. Daarnaast draagt de onderneming er zorg voor de gedragscodes die op haar van toepassing zijn, na te leven. Deontologie en ethiek zijn prioriteiten.

Communicatie en informatie zijn hefbomen voor de integratie van de onderneming in de samenleving Electrabel communiceert systematisch met de samenleving, zodat die de onderneming beter leert kennen en de standpunten kan begrijpen die ze inneemt over de verschillende maatschappelijke uitdagingen. Electrabel wil de bevolking informeren, zonder evenwel de confidentialiteit van bepaalde informatie uit het oog te verliezen, wat in een geliberaliseerde markt alsmaar belangrijker wordt. De aanvaarding van de zo fundamentele activiteit die Electrabel uitoefent, hangt mede af van een goede communicatie en wederzijds begrip. Naast dit activiteitenverslag, dat in het bijzonder de objectieven op het vlak van duurzame ontwikkeling belicht, gebruikt Electrabel diverse algemene of specifieke kanalen om haar milieubeleid uit te leggen. De elektriciteitscentrales die participeren aan het EMAS-registratiesysteem publiceren gedetailleerde milieuverklaringen over hun prestaties. De website van Electrabel groepeert deze informatie en maakt een brede verspreiding mogelijk. In 2006 nam Electrabel opnieuw deel aan het Carbon Disclosure Project (CDP). Dat project ondervroeg voor de vierde maal meer dan 2 000 grote ondernemingen over hun emissies en hun strategie met betrekking tot de klimaatverandering. De dossiers met de antwoorden, waaronder die van Electrabel, zijn toegankelijk via de website van het CDP. Heel wat burgers of gemeenschappen kennen Electrabel als hun industriële buur. De onderneming streeft ernaar dat buurschap te koppelen aan een open dialoog. Zowel bij nieuwe projecten en initiatieven als in het kader van de dagelijkse exploitatie, wil ze haar buren informeren. Indien nodig organiseert Electrabel overlegfora voor een diepere informatie-uitwisseling en om de verwachtingen van de omgeving te kennen. De aanpak van centrale Gelderland (Nederland) getuigt van deze positieve ingesteldheid. De publieke overheden, de buurtcomités en de milieuverenigingen werkten samen met Electrabel aan een akkoord over de toekomstige milieuprestaties van de centrale. Deze gemeenschappelijke dialoog opende in 2006 de weg naar een nieuwe vergunning. Ook over de inhoud van de milieuvergunning voor de bouw van twee nieuwe STEG-centrales in Flevoland, bereikten Electrabel, de overheid en milieugroeperingen na intensieve gesprekken een consensus. De productiesites van Electrabel ontvangen regelmatig bezoekers; ofwel op expliciete aanvraag of in het kader van opendeurdagen van grotere omvang zoals de Openbedrijvendag. In 2006 verwelkomde Electrabel in België ongeveer 23 000 bezoekers in haar centrales. In Nederland kregen de centrales meer dan 4 000 bezoekers over de vloer. De bezoeken die onder begeleiding gebeuren, laten de onderneming toe te luisteren naar wat leeft in de samenleving en wat de bezorgdheden zijn.

70

Electrabel - Activiteitenverslag 2006 - Waarden en ethiek

5 In Spanje zal Electrabel de poorten van centrale Castelnou openen in het kader van haar deelname aan het Route of Energy in Aragón-programma dat studenten de kans geeft om lokale productie-eenheden te bezoeken. In Portugal organiseerde het windturbinepark Fafe dan weer schoolbezoeken. In Frankrijk richtte de SHEM in 2006, net zoals in 2005, een specifieke communicatie aan verschillende overheidsinstellingen. Ze kregen een rondleiding op de waterkrachtsites Eget en Oule. Centrale Langerlo (België) organiseerde op haar beurt een milieu-informatiedag om de buurtbewoners haar projecten rond co-verbranding van biomassa te presenteren en uit te leggen. In Dunamenti (Hongarije) startte Electrabel midden 2006 een pionier-ontmantelingsproject voor de afbraak van zeven verouderde, reeds lang buiten dienst gestelde eenheden. Er bestaat hiervoor geen verplichting in Hongarije. Dit goodwillproject is dan ook een voorbeeld voor de toekomst. Communicatie met de omgeving vormt een belangrijk onderdeel van het project. Dunamenti organiseerde samen met de plaatselijke gemeente verschillende overleggesprekken rond milieu om de omwonenden ermee vertrouwd te maken. Afgevaardigden van de overheid en lokale en nationale NGO’s werden uitgenodigd om het gezamenlijke belang te bespreken en een duurzame ontwikkeling voor de regio uit te werken.

Electrabel steunt op een actieve manier sociale en milieuprojecten Reeds meerdere jaren oriënteert Electrabel haar initiatieven rond peterschap en mecenaat in twee wel bepaalde en prioritaire richtingen. Enerzijds ondersteunt ze projecten ter bescherming van het leefmilieu, in een brede betekenis. Anderzijds steunt de onderneming projecten rond sociale integratie van personen die buiten de samenleving terechtkomen. Electrabel probeert in de praktijk een echte partner te zijn voor de programma’s waarmee ze zich associeert. Hoewel de initiatiefnemers en de spilfiguren de belangrijkste actoren blijven, tracht Electrabel naast financiële steun ook te sponsoren via de inzet van die competenties en technische hulp die ze beheerst door de uitoefening van haar activiteiten. Een selectie van projecten getuigt van het diverse karakter. Een belangrijk referentiedocument is ook de publicatie ’10 jaar initiatieven rond sociale verantwoordelijkheid’, uitgebracht door SUEZ in 2006, waarin een aantal voorbeelden verwijzen naar Electrabel. Het document is beschikbaar op de SUEZ-website.

Sociale projecten Electrabel zet haar steun aan het Belgian Paralympic Committee (BPC) verder. Reeds in 2003 en 2004 sponsorde de onderneming deze vereniging bij de voorbereiding van een ploeg van 26 atleten, die deelnamen aan de spelen van Athene, waar ze zes medailles wonnen, waaronder drie gouden. Electrabel vernieuwde haar samenwerking om de spelen van Peking in 2008 voor te bereiden en om zo aan te tonen dat sport, zelfs op hoog niveau, toegankelijk is voor fysisch gehandicapten. De bijdrage van de onderneming gaat voornamelijk naar trainingsprogramma’s voor de atleten die dagdagelijks aantonen dat hun discipline een middel is voor valorisatie en integratie in de samenleving. Electrabel was opnieuw een actieve partner van CAP48, een operatie gelanceerd door de Belgische televisie zender RTBF, die in 2003 de actie 48.81.00 opvolgde. Deze grootschalige fondsenwerving heeft als doel het debat rond handicaps –of het nu om fysische, mentale, zintuiglijke of sociale gaat– in het hart van de maatschappelijke discussie te plaatsen en zo het denken over deze problematiek te laten evolueren. De operatie beantwoordt perfect aan de ‘terreinfilosofie’ van Electrabel want ze financiert projecten van vzw’s die werken aan de verbetering van de levensstandaard van gehandicapten.

71


Electrabel prolongeerde in 2006 ook haar steun aan de vzw HTAP (Hypertensio Artérielle Pulmonaire – Pulmonale Veneuze Hypertensie) die hulp biedt aan families van patiënten met deze zeldzame aandoening. Deze steun illustreert goed de keuzes van de onderneming, die sinds 2004 de initiatiefnemers helpt en begeleidt bij het opzetten van een adequate werkingsstructuur, het zoeken naar gelijkaardige initiatieven op Europees vlak en het uitstippelen van een communicatiebeleid. In Nederland zette Electrabel het programma verder voor de gratis levering, in de periode 2002-2007, van groene elektriciteit en aardgas aan de huizen van het ‘Ronald McDonald’-Kinderfonds, een organisatie die hulp verleent aan ouders met gehospitaliseerde kinderen. In Polen steunt Electrabel Polaniec de lokale gemeenschap door het sponsoren van educatieve instellingen. In april 2004 tekende Electrabel een akkoord met de stad Castelnou (Spanje) –waar de onderneming in 2006 een centrale in dienst stelde– om de regionale tewerkstelling te stimuleren en bij te dragen tot de economische ontwikkeling van de regio. De onderneming neemt ook deel aan het initiatief Energy Assistance. Dit is een vzw die wereldwijd humanitaire projecten opzet rond energie. Haar leden zijn vrijwilligers van de energietak van SUEZ.

Milieuprojecten In 2006 lanceerde het Electrabelfonds voor de bescherming van het leefmilieu, gecreëerd binnen de Koning Boudewijn Stichting, zijn derde projectoproep. Gedurende de drie jaar dat het programma liep, waarvoor Electrabel een budget van 1 miljoen euro voorzag, werden meer dan 500 projectdossiers ingediend, waarvan na evaluatie en selectie er 54 een financiële steun kregen. Het Electrabelfonds ondersteunde concrete acties met een actieve participatie van de burger, waaronder het sensibiliseren voor het behoud van natuurlijke rijkdommen, het sorteren van afval en de bescherming van fauna en flora. Al meer dan tien jaar werkt Electrabel samen met het Fonds voor de Instandhouding van Roofvogels (FIR) met als doel de slechtvalk opnieuw te integreren in zijn natuurlijke Belgische biotoop waaruit hij al vele tientallen jaren was verdwenen. Daarvoor plaatste het FIR nestkasten tegen koeltorens en schoorstenen van de elektriciteitscentrales in België. In 2006 werden 33 geboortes geteld, wat het aantal succesvol uitgebroede slechtvalken sinds de aanvang van het programma op 227 brengt. Het resultaat overtreft trouwens de verwachtingen want na tien jaar zien experts opnieuw nesten verschijnen op rotspartijen in de natuur en de totale slechtvalkpopulatie is opgeklommen tot meer dan 600. Een sensibiliseringscampagne –een brochure is beschikbaar– via permanente tentoonstellingen in Tihange en Doel en, in 2006, de deelname aan de jaarlijkse tentoonstelling van AVES in Namen, vult de activiteiten op het terrein aan. Op de Electrabel-internetsite is het mogelijk de valken in Doel in real-time te bekijken. Een gelijkaardig project loopt in Nederland onder het toezicht van de Werkgroep Slechtvalk Nederland. Sinds 1997 werden er in de vier centrales met nestkasten –de werkgroep plaatste in 2006 ook een exemplaar in centrale Flevo– 41 valkjes geboren, waarvan twee in 2006. Ook hier kan men beelden bekijken op de website van de werkgroep.

72


5 In 2000 richtte de vzw Virelles-Nature in de nabijheid van Chimay het observatiecentrum Aquascope-Virelles op. Met de steun van de Waalse Regio, de Europese Unie en Electrabel, bereikte de vzw haar doelstellingen: een sensibiliseringsinstrument voor het leefmilieu uitbouwen en een referentiepunt worden voor de ontdekking van de natuur. In 2006 bezochten meer dan 36 500 bezoekers Aquascope-Virelles, wat het centrum toelaat economisch zelfbedruipend te zijn. 2007 zou de start kunnen betekenen van een grote actie rond biodiversiteit, in samenwerking met Belgische verenigingen voor natuurbehoud. De actie zou zich uitstrekken over een periode van drie tot vier jaar. In Wallonië installeerde Electrabel in samenwerking met het Waalse gewest en het IFOP (Instrument financier d’orientation de la pêche de la commission européenne) een vistrap bij de stuwdam van Lorcé op de Amblève, waar ze een waterkrachtcentrale uitbaat. In Frankrijk steunt de Compagnie Nationale du Rhône (CNR), een partner van Electrabel, in het kader van haar ‘Plan de missions d’intérêt général’, initiatieven in verband met de herwaardering van het natuur patrimonium. Ze initieert hierbij overleg met lokale stakeholders om beheersplannen op te stellen voor de natuurlijke milieus van haar concessie. CNR neemt ook deel aan het tienjarige programma voor het hydro logische en ecologische herstel van de Rhône. SHEM van haar kant ondersteunt vissers- en viskweekverenigingen bij projecten voor het herstel van beken. In samenwerking met het Nationaal Park van de Pyreneeën zorgt ze ook voor de opruiming van overblijf selen van oude werven rond stuwdammen en de opruiming van inerte afvalstoffen in de bergen. In Polen ondersteunt Electrabel het nationale milieuonderwijsprogramma Clearing and Restoring Forests, door projecten die scholen opzetten te belonen. In 2006 namen 15 000 leerlingen uit 146 scholen deel aan het opruimen van zwerfvuil, het aanplanten van bomen en het onderhoud van bossen.

Project slechtvalk - broedresultaten Electrabel-centrales in België en Nederland Projet faucon pèlerin - résultats des couvées

Centrales d'Electrabel en Belgique et aux Pays-Bas Source: FIR; Werkgroep Slechtvalk Nederland Aantal jongen

40

40 35

31

39 35

33

28

30

250 200

20

150

15

0

100

10

10 5

Cumulatief

24

24

25

300

0

1

1995

1996

50

3 1997

1998

1999

2000

2001

2002

2003

2004

2005

2006

0

Bron: FIR; Werkgroep Slechtvalk Nederland 73


In Spanje stelt Electrabel 130 000 euro per jaar ter beschikking van de stad Castelnou voor het opzetten van ecologische, educatieve en culturele projecten. In Hongarije ondersteunde Dunamenti in 2006 initiatieven van bebossing en het uitzetten van vissen.

Electrabel handelt op basis van haar waarden en ethische regels In september 2006 presenteerde SUEZ de nieuwe Ethische Code van de Groep ‘Onze Waarden, Onze Ethiek’. In de inleiding herinnert Gérard Mestrallet, Chief Executive Officer, eraan dat: “Waarden en ethiek zijn evenzeer een hoofdbekommernis als onze professionele uitmuntendheid en prestaties. Het vastleggen en bekend maken van onze waarden en het opstellen van een strikte en volledige ethische code was één van onze prioriteiten bij de vorming van de Groep in 1997, waarbij Europese bedrijven rond een zelfde industrieel project werden verenigd: de oprichting van één van de grootste economische spelers op het gebied van energie en milieu.” Electrabel heeft dit Charter, dat geconsulteerd kan worden op de website van SUEZ, geadopteerd en het zich volledig eigen gemaakt. Het herbevestigt het ethische engagement van de onderneming waartoe ze zich reeds stevig had geëngageerd in 1999 door de aanname van haar ethische gedragscode. Dit engagement uit zich vandaag door de constante groei van het Europese netwerk van Electrabel-deontologen, wiens rol en missie versterkt werden. De onderneming engageert zich om zowel de wetgeving van kracht in de regio’s waarin ze opereert (hard law), als de eigen ethische regels die ze zich oplegt (soft law) strikt te respecteren. Om zulk een engagement na te leven is er nood aan een functioneel systeem en procedures. In dit kader neemt Electrabel elk jaar deel aan het uitvoeren van de SUEZ-procedure over de ethische en milieuconformiteitsbrief. In toepassing van deze procedure moeten de operationele verantwoordelijken van de verschillende branches bevestigen dat de groep van ondernemingen waarvoor zij verantwoordelijk zijn, gedurende het afgelopen jaar gehandeld heeft naar de ethische en milieuregels van de Groep zoals die in de ethische codes zijn vastgelegd. Ze certificeren de naleving van de wettelijke en reglementaire voorschriften en garanderen dat de directeurs die onder hun verantwoordelijkheid vallen hun eigen conformiteitsbrief hebben overhandigd. De Electrabel-conformiteitsbrief wordt bovendien begeleid door een rapport van de deontoloog van de Electrabel-groep, dat op zijn beurt gebaseerd is op de rapporten van de verschillende deontologen binnen het netwerk van de Groep. Die rapporten geven informatie over ethische acties en activiteiten, situaties van ethische non-conformiteit en het respecteren van de verplichtingen voortkomend uit de Sarbanes-Oxley Act. In 2006 werd het ethische rapport van Electrabel over 2005, evenals de procedures die aan de grondslag liggen voor de realisatie ervan (het proces van de conformiteitsbrieven), geauditeerd en gevalideerd. Het netwerk van deontologen werd trouwens versterkt –de Groep is voortaan volledig afgedekt– en hun vorming verzekerd. Vanaf 2007 voorziet de onderneming een opleiding (e-learning) op niveau van de Groep voor een pilootgroep van 500 kaderleden. Op het programma staan onderwerpen en thema’s over de ethiek van het zaken doen, de EU-concurrentieregels, corruptie, belangenconflicten …

74


5 De deontologen waken over de uitvoering van en het respect voor de ethische principes en codes. Electrabel-medewerkers kunnen voor alle ethische vragen terecht bij hun deontoloog of de deontoloog van de Groep. Die staan klaar om ze in alle confidentialiteit te behandelen en te beantwoorden.

De onderneming beveiligt haar activiteiten Electrabel is het aan zichzelf verplicht haar systemen en processen te beschermen. Dit belangt evenzeer het voortbestaan van haar activiteiten aan, als de informatie met betrekking tot haar klanten of zichzelf. De onderneming startte met een drastische versterking van haar beveiligingsmiddelen en de systematisering van hun implementatie. Alle entiteiten maakten een systematische risicoanalyse die om de drie jaar geactualiseerd wordt. Deze inventariseert alle middelen en informatie die gevoelig zijn voor risico’s voortvloeiend uit opzettelijke of criminele acties. Door de invoering van strikte rapporteringregels hierover is het tevens mogelijk de gevoelige punten bloot te leggen. Deze inventaris laat iedere entiteit toe een jaarlijks beschermingsplan op te stellen. Dat wordt vervolgens geïntegreerd in een omvangrijk programma ‘Security’ dat gans Electrabel beslaat en zich richt op langere termijn. Op deze manier kunnen zeer algemene en transversale beveiligingsmaatregelen genomen worden. In 2006 nam Electrabel bijvoorbeeld nieuwe regels aan voor de beveiliging en de beperking van het gebruik en de consultatie van het internet. De regeling, waarbij de toegang wordt geblokkeerd tot bepaalde websites die als inadequaat of gevaarlijk worden beschouwd, werd uitgewerkt in samenspraak met de vertegenwoor digers van het personeel en garandeert het respecteren van de privacy van de medewerkers. Andere maatregelen zijn meer specifiek of van lokale aard, zoals bijvoorbeeld voor de tradingactiviteiten. Zo beschikt Electrabel al sinds jaren over een alternatieve tradingzaal die op zeer korte termijn operationeel kan worden en de activiteiten kan voortzetten, in het geval een incident of ongeval de werking van de normale tradingzaal zou lamleggen. In 2006 zette de onderneming een aanvullende stap voor het definiëren –met een uiterste precisie– van een Business Continuity Plan.

75


A las flDe Rozen ores E´stas que fueron pompa y alegría Estas Die louter luister waren, gloed en pracht, despertando al albor de la mañana, Toen zij in ‘t morgengloren opengingen, a la tarde serán lástima vana Vanavond hangen zij als dode dingen durmiendo en brazos de la noche fría. In de omhelzing van de koude nacht.

Este matiz que al cielo desafía, Geen blauwe lucht, geen zomergloed vermag’t Iris listado de oro, nieve y grana, Rood, wit en goud dier rozen verdringen. será escarmiento de la vida humana: Zij zijn een beeld der menselijke dingen: ¡tanto se emprende en término de un día! Zo veel is in één daguur saamgebracht!

A florecer las rosas madrugaron, De rozen bloeiden toen het licht verscheen y para envejecerse florecieron: En zijn verouderd in de bloei, dat blozen: cuna y sepulcro en un botón hallaron.

Een bloemknop is haar wieg en graf meteen.

Tales los hombres sus fortunas vieron: Met mensen gaat het juist als met rozen. en un día nacieron y espiraron; Zij bloeien open. Eén dag mag het duren. que pasados los siglos, horas fueron. De eeuwen die vergaan zijn lijken uren.

P. Calderón de la Barca

P. Calderón de la Barca °1600 - †1681, Spanje (Madrid) Vertaling Gerard Wijdeveld

76

Bijlagen

77

Tabellen Samenstelling van het productiepark - 31.12.2006 • in MW Centrale

Netto ontwikkelbaar vermogen

België

Brandstoffen

13 126,5


Centrale

Energierecuperatie

Drogenbos

460

Ga, Vl

ISVAG(Wilrijk)

Herdersbrug (Brugge)

460

Ga, Vl

Brussel Energie

Saint-Ghislain

350

Ga, Vl

Vilvoorde

385

Ga

197,5

Ga

20 10,5 45

Stortplaats

1,88

Kerncentrale

5 182

Doel

2 759

Nb

2 423,1

Nb

Doel 1

392,5

Ga

Doel 2

433

43

Ga

Doel 3

965,8

Esso (Antwerpen) 1

38,8

Ga

Doel 4

967,7

Fluxys (Zeebruge) 1

40

Ga

22,8

Ga

Tihange 1

481

59

Ga

Tihange 2

967,7

Ga

Tihange 3

974,4

Warmtekrachtkoppeling BP Chembel (Geel) 1 Degussa (Antwerpen)

43 1

Ineos Phenol (Beveren) 1 Langerbrugge Lanxess (Lillo)

741,1

43

1

Monsanto (Antwerpen)

1

43

Ga

Tihange

Spaarbekkencentrale

1 307

14,5

Ga

Coo I

474

SAPPI (Lanaken) 1

43

Ga

Coo II

690

Solvay (Jemeppe-sur-Sambre) 1

94

Ga

Silenrieux (Plate Taille) 2

Oudegem Papier 1

Tate & Lyle (Aalst)

1

Total Raffinaderij Antwerpen 1 Kleine eenheden met motoren Klassiek

48

Ga

154

Ga

55

Ga, Bg

3 548

Waterkrachtcentrale

143 21,8

Bévercé

9,2

Bütgenbach

1,8

Cierreux

0,1

Amercoeur

256

Va, Vl, Ga, Gc

Coo-aftakking

0,4

Awirs

416

Va, Vl, Ga, Bm

Heid-de-Goreux

8,1

La Vierre

1,9

Va, Vl, Ga, Bm

Lorcé

0,1

255

Va, Vl, Ga, Bm

Orval

92

Va, Vl, Ga, Gh

Rendeux (Bardonwez)

526

Va, Vl, Gh, Bm

Kallo Langerlo Mol Monceau Rodenhuize Ruien Gasturbine

522 602

879

Vl, Ga

Va, Vl, Ga, Bm

108

Drogenbos

78

Ga

Mol

30

Ga

Turbojet

228

Aalter

18

Beerse

32

Vl Vl

18

Vl

Cierreux

17

Vl

Deux-Acren

18

Vl

Ixelles

18

Vl

Noordschote

18

Vl

Schaerbeek

18

Vl

Turon

17

Vl

Zedelgem

18

Vl

Zeebrugge

18

Vl

Zelzate

18

Vl

Electrabel - Activiteitenverslag 2006 - Bijlagen

Stavelot Windturbinepark

0,05 0,035 0,12 60,7

Bütgenbach

8

Gembloux-Sombreffe 4

9

Hoogstraten Kasterlee

Buda

78

3

Lanaken Pathoekeweg (Brugge) Perwez 4 Rodenhuize Schelle Wondelgem

Brandstoffen

77,4

Indaver (Beveren)

1 853

Zandvliet Power


12 0,66 8 3 7,5 4 4,5 4

6 Centrale


Nederland Stoom- en gasturbine Eems Warmtekrachtkoppeling

Brandstoffen


Portugal

4 710,5

Waterkrachtcentrale

1 705 1 705

Centrale

Generg (9 centrales)

Ga

Windturbinepark

161

365,7 33,2 33,2 332,5

43

Ga

Caramulo (Generg)

118

Ga

Carreço-Outeiro (Generg)

2 802

Chaminé (Generg)

6,9

Bergum

664

Ga

Doninhas (Generg)

0,85

Eems

695

Ga

Fafe

Flevo

491

Ga

Meadas (Generg)

Gelderland (Nijmegen)

602

Va, Vl, Bm Ga, Bm

Air Products (Rotterdam) Almere Klassiek

Harculo

350

Gasturbine

39

Eems

17

Ga

Flevo

22

Ga

Windturbinepark Lelystad 5

Luxemburg Stoom- en gasturbine

376,4

Esch-sur-Alzette

376,4

13

Gera

Klassiek

376,4

Fenne 8, 9

Ga

Polen Klassiek

Frankrijk

4 839,1

Kerncentrale

1 107,6

Chooz B 6

650

Tricastin Waterkrachtcentrale CNR (20 centrales) SHEM (49 centrales) Windturbinepark Beaucaire Fos-sur-Mer

Italië Stoom- en gasturbine Tor di Valle Torrevaldaliga 7 Voghera

457,6

Polaniec

Nb Nb

Dunamenti

2 937

Dunamenti

773

Klassiek

21,5

Dunamenti

11,5 10

2 219,4

118

Ga Ga, Vl

380

Ga

Rosen (Rosignano)

356

Ga

23

Ga

564,5

Totaal netto ontwikkelbaar vermogen 1 2 3 4 5 6 7 8 9

Ga

154

Ga, Vl

Brandstoffen

295,5

Va, Vl

Bg = biogas Bm = biomassa Ga = aardgas Gc = cokesgas Gh = hoogovengas Nb = nucleaire brandstof Va = vaste brandstof (steenkool) Vl = vloeibare brandstof (stookolie)

Montemartini Waterkrachtcentrale

81 128,7

AceaElectrabel (7 centrales)

97,3

Tirreno Power (17 centrales) 7

31,5

Vl

109,5

Va, Ga, Vl

112 112

Va

1 654 1 654 1 654

Va, Bm, Vl

1 676,3 236,4 236,4

Ga, Vl

201,5 201,5

Ga, Vl

1 238,4 1 238,4

Ga, Vl

758

Ga

30 021,4

Industrieel partnerschap Overeenkomst met het MET Eigendom Orval Joint venture met Air Energy Commercialisering van de productie Overeenkomst met EDF Eigendom Tirreno Power (50 % ElectrabelAcea) Overeenkomst met Saar Energie Levering van warmte aan de regio Saarbrücken

115

81

Ga, Vl

758

Torrevaldaliga 7

Gasturbine

74


Napoli Levante 7

Vado Ligure 7

183,5

758

1 066,2

568,2

295,5

Spanje

Castelnou

379

Klassiek


Warmtekrachtkoppeling


Tor di Valle

Hongarije

3 710

9

Vergão (Generg)

Römerbrücke (Saarbrücken)

3,5

80

118


3,5

84 20,7

Pinhal (Generg)

Duitsland

Brandstoffen

In België beschikt Electrabel in Aalst en bij Bekaert (Zwevegem) over centrales met warmteproductie. 79


Belangrijkste evoluties van het productiepark in 2006 • in MW Nieuwe capaciteit

In dienst gesteld

In aanbouw

Project

Stoom- en gasturbine Amercoeur

België

Flevo

Nederland

800

Fos-sur-Mer

Frankrijk

425

Site te bepalen

Duitsland

800

Vado Ligure (repowering) 1

Italië

382,5

Leinì

Italië

385

Roselectra

Italië

385

Napoli Levante (repowering)

1

420

Italië

•

187,5

Castelnou

Spanje

758

Morata de Tajuña

Spanje

Dunamenti (repowering)

Hongarije

390

Meerdere sites

België

300

Lanxess-rubber

België

Kleine motoren

België

1 200

Warmtekracht

1

55

•

•

7

Klassiek Sidmar

België

310

Rotterdam

Nederland

750

Site te bepalen

Duitsland

Vado Ligure (repowering) 1

Italië

2 250 230

Windpark BASF

België

Büllingen (Bullange)

België

Gembloux-Sombreffe

2

België

12 12

•

3

Dour-Quiévrin

België

La Roche

België

6 8

Meerdere sites

België

100

Volvo

België

6

•

Izegem

België

4

•

Eems

Nederland

26

•

Beaucaire (CNR)

Frankrijk

11,5

Fos-sur-Mer (CNR)

Frankrijk

10

Meerdere sites

Frankrijk

60

Campania (AceaElectrabel)

Italië

48

•

Molise (AceaElectrabel)

Italië

Caramulo (Generg)

Portugal

84

19,6

Pinhal (Generg)

Portugal

118

Meerdere sites (overeenkomst met Gamesa)

Portugal

108

26

•

Meerdere sites (Generg)

Portugal

130,4

284

•

Meerdere sites

Polen

120

Kerncentrale Doel 4

België

Doel 1 Tihange 3 80


22,1

30

•

België

40

•

België

30

•

6 Belangrijkste evoluties van het productiepark in 2006 • in MW Nieuwe capaciteit

In dienst gesteld

In aanbouw

Project

Waterkrachtcentrale SHEM

Frankrijk

Tirreno Power

4,5

Italië

1

4,5

Bestaande capaciteit

Uit dienst genomen

Warmtekracht Kleine motoren

België

20

Cockerill Sambre

België

45

• Beslissing of engagement genomen 1 Eigendom Tirreno Power (50 % ElectrabelAcea) 2 Joint venture met Air Energy

Milieuzorgsystemen

Biomassa-installaties

Centrales gecertificeerd • eind 2006

Eind 2006

Centrale

ISO 14001

EMAS

In bedrijf

Soort biomassa

Vermogen (in MW)

Awirs

✓

Awirs

België

1

Coo

✓

Langerlo

België

1, 2, 3, 4

Doel

✓

Lutosa

België

5

Drogenbos

✓

Mol

België

3, 4

Herdersbrug

✓

Primeur

België

5

Kallo

✓

Ruien

België

1, 3, 5

Saint-Ghislain

✓

Rodenhuize

België

1, 3

Tihange

✓

Seco-Bois

België

5

0,6

Vilvoorde

✓

Van Remoortel

België

5

0,7

Waterkrachtcentrales

✓

Gelderland

Nederland

1, 7

Almere

✓

Harculo

Nederland

6

Bergum

✓

Polaniec

Polen

1, 8

Eems

✓

Gelderland

✓

Harculo

✓

In aanbouw

Luxemburg

Esch-sur-Alzette

✓

Op De Beeck

België

5

Frankrijk

Waterkrachtcentrales (deel)

✓

Oleon

België

6

3

Radermecker

België

5

0,6

Ruien

België

1

30

België

Nederland

Italië

Polen

✓

✓

Totaal

Montemartini

✓

Salisano (waterkracht)

✓

Tor di Valle

✓

Torrevaldaliga

✓

✓

Vado Ligure

✓

✓

Voghera

✓

Polaniec

Totaal

✓

Aandeel in het vermogen*

61,9 %

26,2 %

Aandeel in de productie*

70,5 %

40,6 %

1 2 3 4 5 6 7 8

80 42 2,2 11 0,7 43,4 75

27 15 160 457,6

1,9

35,5

hout slib olijven koffiedik biogas bio-olie cereals andere

* Centrales uitgebaat door de Groep

81


Milieu-indicatoren 1 Europa

België

2006

2005

2000

2006

2005

2000

1990

1980

Emissies CO2

kiloton

40 403

39 361

28 351

17 051

19 257

21 222

22 607

31 604

CO2

g/kWh

314

319

307

248

273

276

349

666

SO2

ton

52 072

47 345

36 323

24 720

28 536

34 505

94 381

351 643

SO2

mg/kWh

405

384

394

360

405

448

1 459

7 405

NOx

ton

42 720

46 432

42 658

20 475

24 942

39 169

59 183

87 010

NOx

mg/kWh

Stof

ton

Stof

mg/kWh

332

376

462

298

354

509

915

1 832

2 984

3 729

3 908

1 734

2 353

3 886

10 131

23 730

23

30

42

25

33

51

157

500

Productie en hergebruik van bijproducten Vliegas

kiloton

820

1 050 **

668

304

365

542

931

1 048

Bodemas

kiloton

303

-

101

47

57

83

-

-

Gips 2

kiloton

203

155

93

54

46

43

-

-

Totaal hergebruik

%

96,4

-

91,4

99,8

101,7

88,9

-

-

Productie van afvalstoffen Industrieel afval 3

ton

83 216

70 098

-

31 162

33 745

11 685

-

-

Radioactief afval 4

m3

229

181

-

229

181

-

-

-

107,8

116,4

-

105,8

114,9

-

-

-

Waterverbruik Koeling *

miljoen m3

Industriële processen

miljoen m

Industriële processen

m3/MWh

3

11,7

11,7

-

3,64

3,51

-

-

-

0,109

0,111

-

0,054

0,051

-

-

-

43,4

42,8

-

42,5

41,5

-

-

-

Energieverbruik Energierendement 5 Radioactieve lozingen

% 6

Bèta-gamma

GBq

34,41

26,25

-

34,41

26,25

-

-

-

Tritium

TBq

90,18

84,68

-

90,18

84,68

-

-

-

Aërosols

GBq

1,73

0,04

-

1,73

0,04

-

-

-

Jodium

GBq

0,1

0,07

-

0,1

0,07

-

-

-

Edelgas

TBq

18,21

14,08

-

18,21

14,08

-

-

-

* verdampte hoeveelheid ** vliegas + bodemas

1 De milieu-indicatoren hebben betrekking op de elektriciteitscentrales van Electrabel en van haar integraal en evenredig geconsolideerde dochteronder nemingen, waarvoor de gegevens worden meegerekend in verhouding tot de deelneming (eindaandeel) van Electrabel in de onderneming. Dit komt overeen met de werkwijze toegepast door SUEZ. Gegevens van de warmtekrachteenheden in partnerschap waarvoor Electrabel niet de houder is van de uitbatings vergunning zijn niet in de statistieken begrepen. Om de prestaties correct weer te geven, heeft de berekening van de specifieke emissies betrekking op de elektriciteitsproductie van het gehele productiepark, inbegrepen waterkrachteenheden, windturbineparken en kerncentrales, die zelf geen van de betreffende emissies veroorzaken. In 2006 bedroegen de specifieke emissies van de met fossiele brandstoffen gestookte centrales (klassiek thermische centrales en STEG-centrales) in België 759 g CO2/kWh, 1 162 mg SO2/kWh en 921 mg NOx/kWh tegenover respectievelijk 736, 1 142 en 975 in 2005. 2 Het gips is afkomstig van de rookgasontzwaveling in de steenkoolcentrales Langerlo (België), Gelderland (Nederland), Vado Ligure (Italië) en Polaniec (Polen). 3 De jaarlijkse hoeveelheid industrieel afval die de elektriciteitscentrales voortbrengen, is sterk afhankelijk van afbraakwerken en terreinsaneringen. 4 Het cijfer geeft de productie van geconditioneerd laag- en middelradioactief afval door de kerncentrales Doel en Tihange. Het volume is afhankelijk van de planning van de conditionering van het afval. 5 Het cijfer geeft het percentage van de verbruikte fossiele brandstofenergie die de STEG-centrales, warmtekrachteenheden en klassiek thermische centrales omzetten in elektriciteit en warmte. 6 Cijfers voor kerncentrale Doel (Vlaanderen) en Tihange (Wallonië). Jaarlimieten voor Doel: 1 480 GBq bèta-gamma; 103,6 TBq tritium; 148 GBq aërosols; 14,8 GBq jodium en 2 960 TBq edelgassen. Jaarlimieten voor Tihange: 888 GBq bèta-gamma; 147,6 TBq tritium; 111 GBq aërosols; 14,8 GBq jodium en 2 220 TBq edelgassen.

82


6

Afkortingen en symbolen

Afkortingen BtoB

Symbolen

Business-to-Business (industrie en ondernemingen)

ENERGIE

Business-to-Consumer (huishoudelijke

W

watt

en professionele klanten)

kW

kilowatt (1 kW = duizend W)

BtoP

Business-to-Partner

MW

megawatt (1 MW = 1 miljoen W)

BIM

Brussels Instituut voor Milieubeheer

GW

gigawatt (1 GW = 1 miljard W)

BNO

Brussels Network Operations

CNR

Compagnie Nationale du Rhône

kWh kilowattuur (1 kWh = duizend Wh)

CREG

Commissie voor de Regulering van de

MWh megawattuur (1 MWh = duizend kWh)

Elektriciteit en het Gas (België)

GWh gigawattuur (1 GWh = 1 miljoen kWh)

BtoC

CWAPE Commission wallonne pour l’énergie

TWh terawattuur (1 TWh = 1 miljard kWh)

DNB

Distributienetbeheerder

EMAS

Environmental Management and Audit

J

joule

Scheme

MJ

megajoule (1 MJ = 1 miljoen J)

EU

Europese Unie

GJ

gigajoule (1 GJ = 1 miljard J)

IFRS

International Financial Reporting

ISO

Standards

1 kWh = 3,6 MJ

International Organization for

1 MJ = 0,278 kWh

Standardization REG

Rationeel energiegebruik

SHEM

Société Hydroélectrique du Midi

ELEKTRICITEIT

STEG

Stoom- en gasturbine (eenheid met

V

gecombineerde cyclus)

kV

kilovolt (1 kV = duizend V)

TNB

Transmissienetbeheerder

LS

laagspanning (230 en 400 V)

VPP

Virtual Power Plant (virtuele productie-

MS

middenspanning (1 tot 30 kV)

capaciteit)

HS

hoogspanning (36 tot 220 kV)

Vlaamse Reguleringsinstantie voor de

ZHS

zeer hoge spanning (380 kV)

A

ampère

VREG

volt

Elektriciteits- en Gasmarkt WKK


GAS LD

lagedruk (<0,1 bar)

MD

middendruk (0,1 tot 15 bar)

HD

hogedruk (>15 bar)

AG

aardgas

LNG

vloeibaar gemaakt aardgas (liquefied natural gas)

ANDERE Bq

Becquerel

FTE

voltijdse equivalenten (full-time equivalents)

83


Informatie

Publicaties Jaarverslag

2006

Activiteitenverslag en Duurzame Ontwikkeling

Jaarverslag

2006 SUEZ

Het Jaarverslag 2006 is het wettelijke jaar

in het Nederlands, Frans, Engels of Spaans

document met uitgebreide en gedetailleerde

beschikbaar in PDF-formaat op

financiële informatie op basis van de IFRS-normen

www.suez.com

(International Financial Reporting Standards).

aanvragen van een exemplaar:

Het biedt een totaalbeeld van de financiële situatie

via de website van SUEZ

Electrabel Jaarverslag 2006

van de onderneming en geeft informatie over haar bestuursorganen en corporate governance beleid.

Website

Het Jaarverslag evenals dit Activiteitenverslag kunt

www.electrabel.com

u downloaden via www.electrabel.com.

Op deze site is de informatie over de activiteiten,

Aanvragen van een gedrukt exemplaar in het

strategie en organisatie van Electrabel in Europa

Nederlands, Frans of Engels kan via:

breed uitgewerkt. Beleggers vinden er ook gron-

• www.electrabel.com

dige financiële informatie en belangstellenden kun-

• [email protected]

nen online solliciteren.

• Electrabel

De site is het kruispunt naar de landensites: elke

Regentlaan 8 – 1000 Brussel – België

Europese Electrabel-entiteit heeft een eigen

Tel. + 32 2 518 62 22

website met landgebonden aanbod en informatie.

Fax + 32 2 518 64 00

Klanten vinden er praktische info toegespitst op producten en diensten, prijzen, facturatie, com-

Milieujaarverslag 2006 (Electrabel Nederland)

merciële acties …

in het Nederlands beschikbaar op

Electrabel N.V.

www.electrabel.nl

Regentlaan 8 – 1000 Brussel – België www.electrabel.com

Milieuverklaringen EMAS

Tel. + 32 2 518 61 11

• kerncentrale Doel

Fax + 32 2 518 64 00

in het Nederlands

BTW BE 403.170.701

beschikbaar in PDF-formaat op

RPR Brussel 0403.170.701

www.electrabel.com aanvragen van een exemplaar: [email protected] • kerncentrale Tihange in het Frans beschikbaar in PDF-formaat op ww.electrabel.com aanvragen van een exemplaar: [email protected] • centrales Torrevaldaliga en Vado Ligure

C’est avec plaisir que nous vous enverrons

in het Italiaans

ce Rapport d’activités en français.

aanvragen:

We will be happy to send you

[email protected]

this Activities report in English.

84


Um dia de chuva é tão belo Een regendag is even mooi como um dia de sol. als een dag van zonneschijn.

Ambos existem; Beide bestaan; cada um como é. elk zo hij is.

F. Pessoa

F. Pessoa °1888 - †1935, Portugal (Lissabon) Vertaling August Willemsen

Colofon Dit Activiteitenverslag kwam tot stand onder coördinatie van het departement Corporate en Marketing Communicatie. Het grafi sch concept en de productie werden toevertrouwd aan N’lil, Brussel (België). Vertaling gedicht pagina 24 door Right Ink. Redactie: Marc Magain Foto’s: Luk Vander Plaetse Druk: Antilope, Lier (België) Verantwoordelijk uitgever: Fernand Grifnée, Regentlaan 8, 1000 Brussel, België

2006 Activiteiten verslag

Recommend Documents