12 Jaargang 18 December 2009

Tijdschrift van PCG Nr. 73/12 Jaargang 18 December 2009 V.U.: Wim Verbruggen Raketstraat 9000 GENT Afgiftekantoor Oudenaarde Verschijnt driemaandelijks

Dag beste vrienden en vriendinnetjes van de PCG club. Eigenlijk heb ik om dit voorwoordje te beginnen, niet zo’n bijster goed nieuws.. eerder een droeve boodschap nl. mijn vriend 2009 i Het was een jaartje dat de geschiedenis zal in gaan als het jaar dat de banken (bijna) waanzinnige bonussen willen uitkeren, de staat nu (bijna) failliet is gegaan, de naft is terug wat duurder geworden, politiekers zich onsterfelijk belachelijk blijven maken (bv. door te zeuren over het kleur van een nummerplaat) en des te erger: het leed en onrecht in de wereld is nog toegenomen... Dat er ook positieve dingen zijn gebeurd; die vallen misschien niet zo op maar ze zijn er toch..veel te weinig. De Open-Deur-Dag was een schot in de roos, zie maar verder in de Komp@s. De cursus Photoshop wordt druk bijgewoond en de leraar van dienst is een tevreden man. Windows7 is gelanceerd en tot hiertoe goed bevonden, wat al een succes op zich is... Verder wens ik u allen te ontmoeten op:

De NIEUWJAARSRECEPTIE op 24 JANUARI 2010 Er rest me nog enkel aan iedereen een Zalig Kerstfeest, een gezond en voorspoedig Nieuwjaar te wensen met weinig competoeter problemen. Uw dienaar, slaaf  wiM

KOMP@S 73 2009 INHOUD Info__________________ 1 De wereld van hard-en..._ 2 Werken met Office en…__ 6

SAMENSTELLING & LAY-OUT Wim Verbruggen en Willy Crombé ILLUSTRATIE VOORBLAD Willy Crombé TEKSTEN Zijn afkomstig van Wim Verbruggen Willy Crombé , Pierre Heyde en Geert Gossé

Beveilig je USB-stick ____ 8 Je PC formatteren _____ 10

Leden die veranderen van administratief of privé-adres worden vriendelijk verzocht dit mede te delen aan PCG ONS ADRES VOOR ALLE BRIEFWISSELING NMBS TCT GENT – KOMP@S of Vijverhof 24, 9050 Gentbrugge TELEFOON: INT. NMBS 991/2280 EXT. NMBS 09/ 2412280

UITGEVER Wim Verbruggen

http://www.pcgclub.be

Teksten uit dit tijdschrift mogen vrij overgenomen worden met bronvermelding

MAIL REDACTIE KOMP@S: [email protected]

Nieuwtjes ___________ 15 Is uw PC geïnfecteerd__ 17

1

De wereld van hard- en software (Deel 1) ICT of Informatie- en Communicatietechnologie is een vlag die een erg brede lading dekt. De term verwijst naar alle technologieën die bijdragen tot het verwerken en verspreiden van informatie. We zullen het hier vooral hebben over recente trends binnen de ICT-wereld en over de rol van computers in de moderne communicatietechnologie. In 2 artikels gaan we proberen u het een en ander bij te brengen. Hard en soft Van het beeldscherm en toetsenbord van je computer tot de behuizing van je GSM: alles wat je vast kan pakken is hardware, al de rest is software. Dat geldt niet alleen voor de modernste communicatietechnologie. Een blad papier en een potlood zijn eigenlijk ook hardware, de tekst is software, en hetzelfde geldt voor een CD-speler, een CD en de muziek die je erop afspeelt. Je kan het ook vergelijken met je eigen hoofd. Je hoofd en de hersenen zijn de hardware, je gedachten zijn de software. De termen hard- en software worden echter het vaakst gebruikt als het over computers gaat. De software die wij het best kennen is de toepassingssoftware of de programma’s waarmee we werken. Daaronder bevinden zich nog een aantal minder complexe softwarelagen die de hardware aansturen. Digital of analoog Het onderscheid tussen analoge en digitale elektronica is erg belangrijk binnen de ICT. De twee verhouden zich tot elkaar zoals een helling tot een trap. Een analoog signaal varieert continu en kan eender welke waarde aannemen tussen een bepaald minimum en maximum, zoals je geleidelijk een hoogteverschil overbrugt als je een helling opstapt. Een digitaal signaal neemt een beperkt aantal discrete waarden aan tussen een minimum en een maximum, zoals je verschillende stappen neemt als je de trap opstapt. Digitale signalen kunnen makkelijker en foutvrij worden opgeslagen en verstuurd dan analoge. De opkomst van digitale technologie, de digitale revolutie, heeft dan ook voor een golf van verandering in de ICT-wereld gezorgd. Denk aan de opkomst van de computer, de snelle opmars van de digitale fotografie en de toenemende populariteit van digitale televisie. Bits en bytes Digitale waarden worden weergegeven volgens het binaire getalsysteem, waarin elk getal overeenkomt met een rijtje nullen en enen. De informatie-eenheden waarmee computers werken zijn bits, een afkorting van Binary digiT. Ze kunnen twee waarden aannemen, 0 of 1. Maar computers werken niet met afzonderlijke bits, maar met bytes, een verzameling van 8 bits, bijvoorbeeld 10011010. Het is niet mogelijk minder dan 8 bits tegelijk in het geheugen van de computer op te slaan of er minder dan 8 tegelijk uit te halen. Als data minder dan 8 bits ruimte inneemt worden er extra bits aan toegevoegd die geen invloed hebben op de data zelf. Ze worden ook wel de don’t care-bits genoemd. Door de nullen en de enen in een binair getal te vermenigvuldigen met machten van 2, krijg je opnieuw een decimaal getal. 1011 staat bijvoorbeeld voor 1*2³+0*2²+1*2¹+1*2º = 11. Voor elke combinatie van nullen en enen is een betekenis vastgelegd. Zo bepaalt de ASCII-code {American Standard Code for Information Interchange} met welke binaire weergave de gangbare letters, cijfers, leestekens en symbolen overeenstemmen. Zo staat 1100001 voor ‘a’ en 1111010 voor ‘z’ en komt 0111111 overeen met ‘?’. Op die manier neemt elk teken in een tekst 1 byte in beslag. Typ bijvoorbeeld ‘de zin bestaat uit 29 bites’ in je kladblok, sla op als .txt-bestand en je zal zien dat het klopt. Transistors en chips De fundamentele bouwsteen van een computer is een transistor. In de analoge elektronica doet die dienst als versterker. Je kan de werking dan vergelijken met die van een lichtdimmer. De transistor laat veel of weinig stroom door. In de digitale logica werkt een transistor als een schakelaar die ‘aan’ of ‘uit’ staat. Als een transistor aan of uit staat, wordt elektrische stroom doorgelaten of tegengehouden. Dat wordt door de computer geïnterpreteerd als de enen – stroom wordt doorgelaten – en de nullen – stroom wordt tegengehouden – waaruit de digitale waarden zijn opgebouwd. Samen met andere elektronische componenten vormen transistors een elektrisch circuit waarin de onderdelen elkaar zo beïnvloeden dat ze samen bepaalde functies kunnen uitvoeren. Afhankelijk van de bouw kunnen 2

sommige circuits bits optellen, andere kunnen vermenigvuldigen en nog andere kunnen een resultaat onthouden. Die laatste vormen het geheugen van de computer. Een chip is een halfgeleiderplaatje – meestal gemaakt van silicium – waarop verschillende transistors voorkomen. Informatici slagen erin steeds kleinere transistors te maken en het aantal transistors op een chip is tijdens de evolutie van de ICT-sector enorm toegenomen. Op een moderne chip ter grootte van 263 mm² staan er zo’n 730 miljoen! Hoe kleiner de transistor, hoe minder weerstand de elektrische stroom ondervindt en hoe sneller hij nullen en enen kan genereren. Een moderne transistor schakelt per seconde zo’n 3 miljard keer aan of uit. Race tegen de klok De microprocessor, Central Processing Unit (CPU) of Centrale Verwerkingseenheid (CVE) is het hart van elke computer. Het is een chip die allerlei bewerkingen met de nullen en enen kan uitvoeren. Want uiteindelijk wordt elk programma op je computer herleid tot die simpele bewerkingen. De kloksnelheid geeft aan hoeveel bewerkingen een microprocessor per tijdseenheid kan uitvoeren. Zo komt een kloksnelheid van 1 Hertz overeen met 1 bewerking per seconde. Moderne processors hebben kloksnelheden rond de 3 Gigahertz: ze voeren 3 miljard bewerkingen per seconde uit.

Sneller, kleiner, beter Technische evolutie loopt zelden zo snel als in de ICT-sector. In ongeveer 50 jaar zijn computers omgetoverd van kamervullende, trage rekenmachines in draagbare, multifunctionele toestellen die onze maatschappij grondig hebben veranderd. Voor 1920 was een computer een kantoorbediende die berekeningen uitvoerde. In bedrijven, overheidsdiensten en onderzoekscentra werkten duizenden computers. De toestellen die hun taken overnamen, werden eerst ‘computing machines’ genoemd en vanaf eind jaren 1940 gewoon computers. Colossus, voltooid in 1944, en ENIAC (Electronic Numerical Integrator and Calculator), voltooid in 1946, waren de eerste elektronische digitale computers. De eerste werd door het Britse leger gebruikt om gecodeerde Duitse boodschappen te ontcijferen, de tweede hielp het Amerikaans leger de baan van raketten en granaten te berekenen. Het waren gigantische machines. De ENIAC woog 30 ton, nam enkele klaslokalen in beslag en verbruikte evenveel energie als een locomotief. Om berekeningen uit te voeren, werkten beide machines met elektronenbuizen – een vacuüm buis met geladen draden waartussen veel – een 1 – of weinig – en 0 – stroom kon lopen. Ze hadden geen geheugen, en werden geprogrammeerd door manueel stekkers en draden van plaats te verwisselen. In 1947 werd de transistor uitgevonden door John Bardeen, Walter Brattain en William Shockley. Het leverde hen de Nobelprijs Natuurkunde op. Transistors namen de rol van elektronenbuizen als schakelaar over. Ze waren veel kleiner, betrouwbaarder, schakelden sneller en konden goedkoper worden geproduceerd. Dat leidde tot compactere en snellere computers van de tweede generatie in de jaren 1950, die ook al over een geheugen beschikten. In die computers bestonden de elektrische circuits uit transistors die met koperen draden gelinkt werden aan andere elektronische componenten. De circuits werden op een zogenaamde printplaat of printed circuit board bevestigd. Dat veranderde toen Jack Kilby in 1958 de geïntegreerde schakeling (IC) of chip uitvond: een siliciumplaatje met daarop een volledig elektrisch circuit, zonder dat daar draden voor nodig zijn. Daardoor werden computers van de derde generatie opnieuw veel kleiner, sneller en goedkoper. We want Moore Sinds het ontstaan van de chip is de complexiteit ervan toegenomen. Wetenschappers slaagden erin steeds meer en kleinere transistors op een chip te plaatsen. Dat ontlokte Gordon Moore, een van de oprichters van computerchipfabrikant Intel, de uitspraak dat het aantal transistors op een chip ongeveer elke twee jaar zou verdubbelen. Zijn voorspelling staat bekend als ‘de Wet van Moore’ en geldt tot op vandaag. Het verbluffende aan de wet van Moore is dat chips tegelijk beter en goedkoper worden. Door die enorme technologische vooruitgang werd in het begin jaren 1970 mogelijk om alle elektrische circuits die het hart van de computer vormen op één enkele chip te passen. De microprocessor was een feit. Tot op dat moment vond je computers alleen in overheidsinstellingen en wetenschappelijke onderzoekscentra. 3

Door de komst van de microprocessor werden ze eindelijk zo compact, goedkoop en gebruiksvriendelijk dat ze hun intrede deden in de huiskamer. Rond 1975 kwamen de eerste personal computers of PC’s op de markt. In de begindagen van de computer geloofde niemand dat computers massaal zouden worden geproduceerd en gebruikt omdat ze groot en duur waren, en omdat het moeilijk was ze te bedienen. De transistor, de chip en de microprocessor brachten daar verandering in. De geboorte van het internet In volle Koude Oorlog ontstond in Amerika het idee om de computers van verschillende militaire en wetenschappelijke onderzoekscentra met elkaar te verbinden. Zo zouden de knapste breinen samen kunnen werken en zouden de VS de Sovjet-Unie kunnen overtreffen. Daarom richtte het Advanced Research Project Agency (ARPA), een onderdeel van het ministerie van defensie, in 1967 ARPANET op. Het netwerk moest sterk vertakt zijn, zodat het bij een nucleaire aanval niet kon worden platgelegd door een paar cruciale punten uit te schakelen. Het voorbeeld van ARPA kreeg navolging. De US National Science Foundation zette een gelijkaardig netwerk op dat universiteiten verspreid over de VS met elkaar verbond. Wereldwijd werden er gelijkaardige academische netwerken opgericht. Niet lang daarna doken de eerste links tussen die netwerken op. Dat netwerk van netwerken zou bekend raken als internet. Computers werden niet meer alleen gezien als krachtige rekenmachines, maar ook als een communicatie middel. Net zoals het met de computer ging, werd het internet in eerste instantie enkel gebruikt voor onderzoek, educatie en overheidsdiensten. Commerciële toepassingen kwamen er pas begin jaren 1990, toen steeds meer mensen toegang kregen tot het internet. In 1989 bedachten Tim Berners-Lee en zijn collega’s in het CERN (Organisation Européenne pour la Recherhe Nucléaire), waaronder de Belg Robert Cailliau, een nieuwe manier om informatie te delen: documenten konden via het internet worden geraadpleegd met een speciaal programma of browser, en werden met elkaar verbonden via hyperlinks, die je vlot van de ene pagina naar de andere loodsten. Het initiatief groeide in een paar jaar tot het world wide web (WWW). De snelheid waarmee gegevens over het internet worden verspreid, is sinds het ontstaan ervan enorm toegenomen. Dankzij de steeds snellere transistors konden signalen sneller worden verstuurd en ontvangen en datatransfer via het telefoonnet maakte plaats voor breedbandcommunicatie. Digitale revolutie Door de toenemende complexiteit en miniaturisatie van de digitale elektronica worden chips in steeds meer toestellen gebruikt. Vandaag vinden we ze onder meer terug in GSM’s, MP3-spelers, DVD-spelers en zelfs auto’s. Alledaagse toestellen zoals een GSM veranderen in mini-computers met steeds meer functies. Daardoor evolueren we naar een samenleving waarin je op elke plaats en op elk moment toegang hebt tot een gigantische hoeveelheid informatie. Het groeiende succes van digitale elektronica heeft tot een digitale revolutie geleid die er op termijn zal voor zorgen dat de grenzen tussen de verschillende communicatietechnologieën (televisie, radio, telefoon en internet) zullen verdwijnen. Bovendien verwachten experts dat steeds meer objecten met chips zullen worden uitgerust en verbonden met een netwerk, zodat er een internet van dingen zal ontstaan. Wat na Moore? We verlangen steeds meer van onze computers. Ze moeten meer gegevens kunnen opslaan en sneller werken. Daardoor zullen ze er binnenkort helemaal anders uitzien. De wet van Moore, die stelt dat het aantal transistors op een computerchip elke twee jaar verdubbeld, lijkt binnenkort op zijn beperkingen te zullen botsen. Experts verwachten dat die trend nog tien jaar zal doorgaan, maar de fysische grenzen zijn al in zicht. Dat betekent dat er een grens aan het aantal transistors dat op een chip past, en dus aan de snelheid waarmee een processor kan werken. Tegelijk vergen nieuwe computerprogramma’s en toepassingen steeds meer van een processor. Zo lijkt de nieuwe versie van Windows soms trager te werken dan de vorige, gewoon omdat je er veel meer mee kan doen en alles er mooier uitziet, en dus moet de processor meer berekeningen uitvoeren. Om die problemen op te lossen zullen computers binnen afzienbare tijd – in de ICT-wereld is het soms moeilijk in te schatten hoe snel een verandering zal plaatsvinden – helemaal anders in elkaar zitten en werken. In het volgende Komp@s gaan we verder met de koeling, netwerken en andere nieuwigheden. 4

Werken met Office en andere leuke weetjes. Hou de bestandsgrootte in Office klein door afbeeldingen te comprimeren. Door veel afbeeldingen in bv. een Word-bestand te gebruiken, kan dat bestand al snel erg groot worden. Als je het document dan via mail wil versturen, kan dat voor problemen zorgen. Office heeft daarvoor een oplossing voorzien. Open Word, voeg een afbeelding in en klik er dan op met je rechtermuisknop. Kies FIGUUR OPMAKEN. Onder het tabblad FIGUUR druk je op COMPRIMEREN. Daarna vink je bij TOEPASSEN OP ALLE FIGUREN IN HET DOCUMENT aan en WEB/SCHERM bij RESOLUTIE SCHERM. Druk op OK. Je zal zien dat het bestand nu veel kleiner is. Dit werkt ook in PowerPoint of Excel. Rekenen in Word en bespaar tijd met de ingebouwde rekenmachine. Moet je soms berekeningen maken met de Windows-rekenmachine, terwijl je in een Word-document aan het werken bent? De hele tijd omschakelen tussen beide programma’s is tijdverslindend. Wist je dat Word 2003 zelf ook een compacte rekenmachine bevat? Ga naar EXTRA, AANPASSEN en kies het tabblad OPDRACHTEN. Ga naar EXTRA en kies BEREKENEN (bijna onderaan). Sleep BEREKENEN naar de werkbalk van Word en klik op SLUITEN. Tik nu in Word een rekensommetje in, bijvoorbeeld 5*8, en selecteer die berekening. Klik je nu op de knop BEREKENEN, dan krijg je de uitkomst te zien in de onderste rand van Word, naast HET RESULTAAT VAN DE BEREKENING IS. Plakken zonder opmaak, de lay-out van bron niet kopiëren Kopieer je vaak tekst uit de browser om die in een Word-document te plakken, dan weet je dat Word 2007 standaard ook de opmaak (lettertype, kleur, links) overneemt. Wil je alleen de tekst, maar niet de lay-out? Kopieer de tekst en open een Word-document. Druk op CTRL+V en ga daarna met de muis naar het icoontje dat op het einde van de gekopieerde tekst staat. Klik op het pijltje en selecteer STANDAARD PLAKKEN INSTELLEN. Onder KNIPPEN, KOPIËREN EN PLAKKEN kies je nu PLAKKEN VANUIT ANDERE PROGRAMMA’S en selecteer je ALLEEN TEKST BEHOUDEN. Klik op OK. Afbeeldingen uit Word opslaan en bewaren als webpagina Krijg je soms Word-documenten met daarin afbeeldingen die je graag apart zou opslaan? Om ze met de best mogelijke kwaliteit op te slaan, ga je als volgt te werk: Open het Word-bestand en kies BESTAND, OPSLAAN ALS, WEBPAGINA. In Word 2007 klik je op de Office-knop en kies je OPSLAAN ALS, ANDERE INDELINGEN. Naast OPSLAAN ALS selecteer je WEBPAGINA. Sluit daarna Word af. Er is nu een nieuwe map aangemaakt: bestandsnaam_bestanden. Dubbelklik erop, en je vindt netjes alle afbeeldingen terug. De overige bestanden mag je verwijderen. De woordenboeken van Word en snel synoniemen vinden Gebruik je steeds dezelfde woorden in teksten en brieven? Met Word vind je heel snel synoniemen. Het volstaat om de ALT-toets ingedrukt te houden en te klikken op het woord dat je wil vervangen door een synoniem. Het venster 'Onderzoeken' met de synoniemenlijst verschijnt aan de rechterkant van je Word-venster. Kies een synoniem, klik rechts ervan op het pijltje en selecteer INVOEGEN.

5

Met Outlook Express kan je makkelijk bepaalde adressen printen Wil je een aantal adressen uit je adresboek van Outlook Express afdrukken? Dat kan! Klik op ADRESSEN en selecteer de adressen die je wil afdrukken. Dat doe je door er met de muis op te klikken terwijl je de CTRL-toets ingedrukt houdt. Je kan ook alle adressen afdrukken door op CTRL+A te drukken. Daarna ga je naar BESTAND, AFDRUKKEN. Selecteer de juiste printer en zorg ervoor dat bij AFDRUKBEREIK de optie SELECTIE gekozen is. Onder AFDRUKSTIJL kies je MEMO, VISITEKAARTJE of TELEFOONLIJST, afhankelijk van wat je precies wil. Klik ten slotte op AFDRUKKEN. Bureaubladprinter Print bestanden zonder ze te moeten openen Vind je het ook vervelend om telkens Word, Excel of andere programma’s te moeten openen als je gewoon even snel een bestand wil afdrukken? Je kan dit omzeilen door een snelkoppeling van je printer op je bureaublad te maken. Als je dan een bestand wil afdrukken, hoef je dat alleen nog maar naar de printersnelkoppeling te slepen, en het afdrukken begint automatisch. Druk op de START-knop en ga naar het CONFIGURATIESCHERM. Daar selecteer je PRINTERS EN FAXAPPARATEN. Klik met de rechtermuisknop op de printer naar keuze en sleep hem naar je bureaublad. Als je hem daar loslaat, selecteer je in het snelmenu HIER SNELKOPPELINGEN MAKEN. Printen is nog nooit zo gemakkelijk geweest! Geef je brief wat meer stijl met een watermerk in Word Wil je in Word een opgesmukte brief maken? Waarom dan geen watermerk toevoegen, bv. van je huis, je gezin of de stad waar je woont? Klik in Word 2003 op OPMAAK, ACHTERGROND, AFGEDRUKT WATERMERK. Kies AFBEELDING als watermerk en klik op AFBEELDING SELECTEREN. Blader nu naar een foto, bijvoorbeeld in jpeg-formaat. Klik je op TOEPASSEN, dan zie je meteen het watermerk staan. Je kan vervolgens de schaal (grootte) nog wijzigen door de waarde naast SCHAAL AUTO te veranderen in bijvoorbeeld 200%. In Word 2007 is het iets makkelijker te vinden. Kijk bij PAGINAINDELING. Serienummers opsporen met LicenseCrawler 0.0.40 Vind je de serienummers en registratiecodes van de software die op je machine draait niet meer terug? LicenseCrawler haalt ze uit het Windows-register. Stel: je wil je computer formatteren en alle software opnieuw installerend, dan zorg je er best voor dat je alle registratiesleutels en serienummers bij de hand hebt. Vind je die mails en papiertjes waar die codes opstaan niet meer terug? Geen nood: LicenseCrawler kan ze in geen tijd uit je register halen. Elk stuk software dat je op je computer installeert, schrijft een aantal cruciale gegevens (zoals bv. het serienummer) weg in het register. Vaak zitten die sleutels op heel specifieke plaatsen, waardoor het onbegonnen werk is om er zelf naar op zoek te gaan. Deze kleine applicatie weet waar er gezocht moet worden in dat Windows-register, en diept de juiste serienummers binnen de kortste keren op. Die moet je dan wel nog zelf even selecteren, kopiëren, en in een Word-document plakken en afdrukken – een Printknopje in LicenseCrawler zelf zou handiger geweest zijn. Download : licensecrawler.zip (73 KB) 6

Geleidelijke overgang tussen liedjes en geen stilte meer tussen nummers Wist je dat het met Windows Media Player mogelijk is om een geleidelijke en automatische overgang tussen liedjes in te stellen? Op die manier hoor je geen stilte meer tussen tracks, maar gaat de ene track geleidelijk in de andere over. Start Windows Media Player op en klik met de rechtermuisknop naast de knoppenbalk. Kies BEELD, OPTIES en CROSSFADING EN AUTOMATISCHE VOLUMEAFVLAKKING. Onderaan klik je nu op CROSSFADING INSCHAKELEN. Spellingscontrole in Windows Mail en nooit meer taalfouten schrijven Windows Live Mail is gratis te downloaden op http://download.live.com/wlmail. Dit mailprogramma bevat ook een uitstekende spellingscontrole. Activeer de spellingchecker via OPTIES, SPELLINGCONTROLE, waar je een vinkje zet voor ALTIJD SPELLING CONTROLEREN VOOR VERZENDEN.

Url's automatisch linken en makkelijk klikbare hyperlinks maken Op het internet zijn url’s – of webadressen – meestal blauw onderstreept, zodat je er meteen op kan klikken. In veel fora is dat echter niet het geval en moet je de url eerst selecteren, kopiëren en dan plakken in een nieuw venster om naar de website in kwestie te gaan. Met de gratis add-on QuietURL hoeft dat niet meer. Installeer de add-on via www.quieturl.com en start Firefox opnieuw op. Je harde schijf onder de loep en kom alles te weten over je harde schijf Met het gratis programmaatje Crystal Disk Info kom je alles over je harde schijf te weten. Je vindt het op http://crystalmark.info/download/index-e.html#CrystalDiskInfo. Na de installatie krijg je meteen te zien of de 'gezondheid' van je harde schijf goed is. Is dat niet het geval, dan legt het programma uit wat er fout kan lopen, zoals het aantal keer dat je harde schijf moet 'opspinnen' bij het starten. In de kolom HUIDIG krijg je jouw waarde te zien en in de kolom SCHAT de limietwaarde - is jouw waarde lager, dan moet je je zorgen beginnen maken en zeker een back-up nemen. KRACHT IN TELLEN betekent eigenlijk het aantal keer dat de schijf ingeschakeld werd en KRACHT IN UREN het aantal uren dat de schijf - sinds de productie - aan stond. PowerPoint in deeltjes Iedereen ontvangt wel eens een diapresentatie met de extensie *.pps gemaakt in PowerPoint. Sommige presentaties bevatten prachtige foto’s of muziek. Er bestaat echter een manier om de muziekitems apart op te slaan, zodat je ze later nog eens kan beluisteren of eventueel zelf gebruiken? De extensie *.pps staat voor PowerPoint voorstelling en is zo goed als identiek als *.ppt (PowerPoint Presentatie). Als je dubbelklikt op zo’n pps-bestand – of als je die als e-mail- bijlage opent – start normaliter meteen de presentatie. Dat biedt weinig of geen mogelijkheden tot verdere bewerking, dus pakken we het anders aan: start eerst zelf PowerPoint op en ga via het menu BESTAND, OPENEN opzoek naar het bewuste ppsbestand en open dit bestand. Vervolgens sla je het bestand terug op als WEBPAGINA of klik op de ronde POWERPOINT-knop in PowerPoint 2007 en kies OPSLAAN ALS. Een nieuw venster verschijnt, waar je bij OpSLAAN ALS de optie WEBPAGINA (*.HTM; *.HTML) kiest. Geef in beide gevallen een geschikte bestandsnaam en –locatie mee en bevestig met OPSLAAN. Je zal merken: naast het eigenlijke htm-bestand creëert PowerPoint nu ook een aparte map (met als naam _bestanden), waarin zowat alle onderdelen apart zijn opgenomen: achtergronden, afbeeldingen, audio, enzovoort.

7

Geef Firefox een kleurtje Ben je uitgekeken op de saaie vormgeving van Firefox? Met de gratis add-on AnyColor geef je Firefox een ander kleurtje en thema. Download de add-on gratis op https://addons.mozilla.org/nl/firefox/addon/6991 en klik er op AAN FIREFOX TOEVOEGEN. Na de installatie kies je een sjabloon zoals CHOCOLAT, FROZEN, FOXKEH of BRIGHT BLUE SKY. Je kan ook een aantal ‘tweaks’ uitproberen zoals SQUARE BUTTONS of GLOSS. Via de knop in de menubalk kan je ook RANDOM kiezen, zodat je telkens een ander kleurtje te zien krijgt.

Beveilig je USB-stick Iedereen heeft vandaag een USB-stick. Begrijpelijk, want ze zijn piepklein, spotgoedkoop én hebben een gigantische opslagcapaciteit. Maar wat als je je stick verliest? Hoe voorkom je dat andere mensen je belangrijke bestanden kunnen bekijken? De oplossing is je USB-stick versleutelen. Rohos Mini Drive is een klein, gratis programmaatje dat de bestanden op je stick encrypteert. Het grote voordeel van deze tool is dat je er je gegevens mee kan bekijken op eender welke Windows-PC, zonder dat je daarvoor het programma op die PC moet installeren. Toch is je data veilig verborgen in een versleutelde, onvindbare partitie. Hoe zit dat? 1: Downloaden en installeren Open je browser en surf naar www.rohos.com. Klik bovenaan op PRODUCTS, scroll helemaal naar beneden en klik op het downloadknopje onder Rohos Mini Drive. Bewaar het installatiebestand op je harde schijf. Navigeer er naartoe als het helemaal gedownload is en dubbelklik op het installatieprogramma. Kies NEDERLANDS als taal en klik op OK. Klik op VOLGENDE, accepteer de licentieovereenkomst en ga verder. Er zitten tijdens de installatie geen addertjes onder het gras: je kan gewoon de hele tijd op VOLGENDE duwen. Om de installatie in gang te zetten, druk je ten slotte op INSTALLEREN. 2: Een verborgen partitie maken Open na de installatie het programma. Je komt terecht in het hoofdvenster, waar je kiest voor CONFIGUREER USBSLEUTEL (zie afbeelding). Die optie maakt een verborgen partitie aan op je stick, waarbij de bestanden versleuteld worden. Plug dus je USB-stick in, wacht even en klik dan op SCHIJF DETAILS. Daar kies je de letter van je USB-stick. Meestal vindt het programma die automatisch, maar als je ook nog andere USBapparaten hebt aangesloten, zoals een externe harde schijf of camera, zou Rohos Disk de foute schijf geselecteerd kunnen hebben. Controleer voor de zekerheid die schijfletter in Windows Verkenner. 8

Je kan ook ingeven hoeveel ruimte de verborgen partitie in beslag mag nemen. De maximum toegestane grootte is 2 Gigabyte. Heb je een kleinere stick, dan heb je daar uiteraard geen last van. Het bestandsysteem laat je best op FAT32 staan – al maakt dat eigenlijk weinig verschil. In theorie heeft NTFS voordelen: het ondersteunt grotere bestanden, maar aangezien er toch maximum 2 Gigabyte op je schijf geraakt, heb je daar weinig aan. Wil je geen snelkoppeling naar je verborgen partitie op je bureaublad, vink dat vakje dan uit. Geef tot slot een wachtwoord in en druk op MAAK SCHIJF. Je verborgen partitie wordt nu aangemaakt. 3: Data kopiëren Open Windows Verkenner en selecteer je USB-stick. Op je stick vind je Rohos Mini.exe, een klein programmaatje waarmee je je verborgen partitie toegankelijk maakt. Dubbelklik op dat programma en geef je wachtwoord in. In Windows Verkenner verschijnt er nu een nieuwe schijf. Dat is de verborgen partitie op je stick. Je kan vervolgens vanuit Windows Verkenner alle data die je op je stick wil zetten naar die schijf kopiëren. Ben je klaar met kopiëren? Klik dan met de rechtermuisknop op het gele Rohos-icoontje in je systeembalk en kies LOSKOPPELEN (zie afbeelding). De verborgen partitie verdwijnt terug uit je Verkenner-venster, en je data is veilig verborgen voor al te nieuwsgierige ogen. 4: Gegevens bekijken Je kan op eender welke Windows-PC je verborgen gegevens bekijken. Om je gegevens te gebruiken, plug je je stick in en open je hem in Windows Verkenner. Dubbelklik daar op ROHOS MINI.EXE, het programma met het gele icoontje. Geef je wachtwoord in en druk op ENTER. Net als bij stap 3 verschijnt er een extra schijf in je Verkennervenster, met daarop je verborgen data. Je kan nu naar hartenlust die gegevens kopiëren, wijzigen of verwijderen. Vergeet niet om je verborgen partitie opnieuw onzichtbaar te maken als je klaar bent. Hoe je dat doet, lees je in de vorige stap. We geven ook nog even mee dat Rohos alleen met Windows werkt. Op een Apple-computer of Linux-systeem zijn je gegevens dus ontoegankelijk.

Je PC herformatteren Na een tijd beginnen de meeste PC’s trager te werken en dan hoor je wel vaker het advies je PC te herformatteren. Maar hoe begin je aan zo’n klus en wat houdt dat precies in? Windows van de grond af herinstalleren is inderdaad vaak de beste manier om je systeem weer sneller te doen draaien of hardnekkige spyware met wortel en al uit te wieden. Natuurlijk begin je daar niet aan zonder eerst een back-up van alle belangrijke gegevens te maken. Pas daarna ben je toe aan het herformatteren van je schijf en het opnieuw installeren van Windows. In deze workshop tonen we je in een notendop hoe je zoiets kan aanpakken. STAP 1: Gegevens back-uppen Hou goed voor ogen dat een partitionering en (her)formattering van je systeem alle gegevens van je C:\ schijf verwijdert of die althans onbereikbaar maakt voor ‘gewone’ software. Je moet dus eerst je gegevens veilig stellen. Afhankelijk van de Windows-versie zijn daar wel de nodige tools voor aanwezig, maar je kan ook altijd een beroep doen op externe software als SyncBack Freeware (ook in een Nederlandstalige versie). De tool laat zich eenvoudig bedienen – wat niet wegneemt dat er onder de EXPERT-knop behoorlijk wat geavanceerde opties schuilen. Creëer een back-upprofiel, vul bronen doelmap in en SyncBack kan aan de slag. Uiteraard sla je de backups op een extern medium op. Vergeet evenmin je e-mail (inclusief accounts) veilig te stellen. Dat gaat best makkelijk, voor verschillende e-mailprogramma’s, met de gratis tool EZ eMail Backup. Terugzetten doe je vanuit dezelfde tool. 9

STAP 2: Instellingen en drivers back-uppen Het wordt vaak vergeten, maar het kan je bij een herinstallatie veel tijd besparen wanneer je vooraf ook zaken back-upt als gebruikersinstellingen en stuurprogramma’s, gesteld dat eventuele virus/spyware die niet besmet heeft. Beginnen we met de eerste categorie: daarvoor kan je de ingebouwde tool WIZARD BESTANDEN EN INSTELLINGEN OVERZETTEN inzetten (XP – via ALLE PROGRAMMA’S, BUREAU-ACCESSOIRES, SYSTEEMWERKSET) of WINDOWS EASY TRANSFER XP – (via een download op www.tinyurl.com/easytransfer-xp) en Vista – (via ALLE PROGRAMMA’S, BUREAU-ACCESSOIRES, SYSTEEMWERKSET). Om geïnstalleerde drivers veilig te exporteren – en in je verse systeem weer te importeren – ben je aan het goede adres met het gratis DriverMax. Drivermax vind je op de clubDVD terug. Wil je echt zeker spelen, download dan alle drivers opnieuw, dan heb je de laatste versies. Zeker als je van XP naar Vista overgaat. Save die op een USB-stick of externe HardDisk. STAP 3: Installatieschijfje opstarten Alle belangrijke gegevens zijn in veiligheid? Dan ben je klaar voor de grote stap: een complete herinstallatie van Windows. Stop alvast je originele Windows-CD of -DVD in het station en start je PC hiervan op – op laptops zonder zo’n installatieschijf kan je gewoonlijk van een ingebouwde herstelprocedure gebruik maken, maar daar gaan we echter niet verder op in. Weigert je PC van je CD/DVD-station op te starten, dan moet je de opstartvolgorde nog aanpassen. Dat kan hetzij via een speciaal bootmenu (na het indrukken van een of andere functietoets) of desnoods vanuit je BIOS-setupmenu (raadpleeg daarvoor de handleiding bij je moederbord of PC). Volg de instructies op het scherm: na enige tijd beland je dan in een menu waar je de al aanwezige schijfpartitie(s) en de eventueel nog niet-gepartitioneerde ruimte te zien krijgt. Gaat het om Vista, kies dan niet UPGRADE UITVOEREN maar AANGEPASTE INSTALLATIE (GEAVANCEERD). In het overzichtmenu met je partities klik je hier vervolgens op STATIONSOPTIES (GEAVANCEERD). STAP 4: Herpartitioneren Selecteer de oude Windows-partitie – vergis je niet als er meer dan één partitie op je schijf staat! – en wis die: in Windows XP doe je dat via de Dtoets en in Vista selecteer je hiervoor de optie VERWIJDEREN. Had je slechts één partitie op je schijf staan en bestaat je schijf nu dus uitsluitend uit niet-gepartitioneerde ruimte, dan raden we je aan om twee nieuwe partities te creëren: één voor Windows zelf, en het leeuwendeel van de resterende schijfruimte voor je gegevens. Zo’n constructie heeft alvast het voordeel dat je bij een volgende herinstallatie van Windows meteen ook niet je data-partitie kwijtspeelt! Zorg er wel voor dat ook je Windows-partitie voldoende ruimte krijgt: voorzie bij voorkeur minstens 20 GB voor XP en 30 GB voor Vista. Immers, naarmate je programma’s installeert, komen er ook gegevens bij op die systeempartitie. 10

Een partitie maken is overigens niet zo moeilijk. In XP selecteer je hiervoor de niet-gepartitioneerde ruimte en druk je op de C-toets, waarna je de gewenste partitiegrootte intikt en met de ENTER-toets bevestigt. De procedure in Vista is gelijklopend: selecteer de niet-toegewezen ruimte en druk op de knop NIEUW. Selecteer de gewenste grootte (in MB) en druk op TOEPASSEN. Herhaal deze procedure tot je de gewenste partities hebt aangemaakt. STAP 5: (Formatteren en) installeren Selecteer nu in het overzichtsvenster de (primaire) partitie waarop je Windows wil (her)installeren en bevestig met de ENTER-toets (XP) of met VOLGENDE (Vista). Windows XP vraagt je echter eerst nog hoe je de geselecteerde partitie voor Windows precies wil formatteren: als FAT of als NTFS. Zonder in technische details te vervallen: onze voorkeur gaat absoluut naar NTFS, de opvolger van het bejaarde FAT-systeem. Als je zeker bent dat je schijf fysiek helemaal in orde is – of als je haastig bent – mag je de optie SNEL aanklikken, maar weet dan wel dat je schijf niet echt op mogelijke fysieke fouten wordt gecontroleerd. Vista valt je niet lastig met deze formatteringsvragen en steekt dadelijk van wal met de eigenlijke installatieprocedure. Tijd voor een flinke kop koffie nu, want het hele proces neemt aardig wat tijd in beslag – houd af en toe ook een oogje in het zeil, want op een bepaald moment zal Windows (en vooral XP) je om bijkomende informatie vragen. Denk aan gegevens als regio, tijdzone, toetsenbordindeling, gebruikersnaam en wachtwoord. Als alles goed gaat, is Windows nu klaar. STAP 6: Updaten We raden je aan zo snel mogelijk na de installatie alle belangrijke Windows-updates binnen te halen. Heb je de pech dat de Windowsinstallatie je netwerkkaart niet (correct) heeft herkend, dan zit je natuurlijk wel met een probleem. In zo’n geval kan het terugzetten van drivers met behulp van DriverMax (zie stap 2) je redding zijn. Lukt dat niet, dan zit er weinig anders op dan vanaf een andere PC naar de juiste drivers te speuren op de site van de producent (van PC of moederbord) en die vervolgens te installeren. Roep zeker ook even het venster van het Windows Apparaatbeheer op – door het commando devmgmt.msc in te tikken bij UITVOEREN (XP) of bij ZOEKOPDRACHT STARTEN (Vista) – en ga na of er geen gele vraagtekens te zien zijn. Is dat wel het geval, dan sta je wellicht nog voor bijkomende driverinstallaties. Zorg ook dat je systeem zo snel mogelijk van een up-to-date antivirus- en antispywaretool is voorzien en installeer ook een firewall – of gebruik die uit Windows zelf. Vervolgens kan je alle geback-upte gegevens netjes terugzetten. STAP 7: Schijf beheren Stel dat je inderdaad twee partities hebt gecreëerd en vergeten bent ook de data-partitie te formatteren. Dan is die partitie vanuit de Verkenner niet direct bereikbaar! Geen man overboord echter, want XP vraagt om de partitie te formatteren in FAT/NTFS. Kies voor NTFS, Snelformatteren. Na enkele seconden is de partitie klaar voor gebruik. 11

Snow Leopard is vooral sneller Met Windows 7 in aantocht zijn alle ogen dit najaar weer op Microsoft gericht. Dat wil niet zeggen dat ze bij Apple stilzitten. Met versie 10.6, ofwel Snow Leopard, lanceerde de fabrikant een belangrijke nieuwe versie van zijn besturingssysteem MAC OSX. Het gaat om een zesde upgrade van een systeem dat al meer dan 8 jaar oud is. Apple heeft de laatste jaren gekozen voor vernieuwingen in kleine stappen, en dat geldt zeker voor Snow Leopard. Het systeem kent zeker op het eerste gezicht geen enorme stijlbreuk met zijn voorganger, toch heeft het nieuwe systeem voor de MAC het nodige te bieden. Eerste indrukken Apple verkoopt Snow Leopard voor 29 euro online en via verschillende computerwinkels. Dat is een veel lagere prijs dan de vorige upgrade, Leopard. Deze keer heeft Apple dan ook geen waslijst aan verbeteringen die direct in het oog springen. Voor de bescheiden prijs krijgt u een in een eenvoudige verpakking gestoken DVD met in de beste Apple-traditie, een uiterst summier inlegvel met informatie. Uitgebreide instructies zijn ook niet nodig: Snow Leopard installeren is een kwestie van de DVD plaatsen en zo een 3 kwartier wachten. Ongeveer halverwege het proces start de Mac opnieuw op, om daarna geruisloos de installatie voort te zetten. Om aanvullende informatie wordt tijdens de installatie niet gevraagd. Is de installatie voltooid, dan kan het makkelijk gebeuren dat u gaat twijfelen. Is dit echt een nieuwe versie van Mac OSX? Op het eerste gezicht lijkt er niets veranderd. Zelfs de vertrouwde sterrenhemel wordt gelukkig niet standaard vervangen door de erg opzichtige Snow Leopard achtergrond. Die is uiteraard wel handmatig in te stellen, maar de keuze voor een van de andere erg mooie achtergronden ligt eerder voor de hand. Ook al is er op het eerste gezicht niet veel veranderd, het is toch best mogelijk dat u tijdens het werken met Snow Leopard al enkele aangename verrassingen tegenkomt. De opmerkelijkste is misschien wel de snelheid waarmee u Mac uit de sluimerstand meteen klaar is voor gebruik. Veel snelheidsveranderingen zullen overigens pas over enige tijd merkbaar worden. Snow Leopard geeft de ontwikkelaars dankzij een nieuw programmeeromgeving de gelegenheid programma’s sneller en efficiënter te maken. Zichtbare veranderingen De echt zichtbare veranderingen vallen pas op wanneer u wat langer met Snow Leopard werkt. Zo ziet u bij geopende vensters direct de titels van de standen en programma’s, zonder dat u er met de muis over heen hoeft te bewegen. Heel handig is de weergave van actieve vensters van een programma. Klikt u wat langer op een programma in het Dock (de taakbalk van MacOSX), dan ziet u alle geopende vensters van dat programma in miniatuurweergave. Zo vindt u snel het juiste venster van het programma. Met de sneltoetscombinatie ALT+TAB schakelt u tussen programma’s en wordt van ieder programma de geopende vensters overzichtelijk getoond. 12

Werkt u veel met het Dock, dan zult u het waarderen dat hierin de weergave ook iets is verbeterd. Mappen kon u al in stapels weergeven, nu kunt u gemakkelijk door mappen bladeren, zonder dat daarbij zoals voorheen de Finder wordt geopend. Ook een schuifbalk binnen de stapels maakt het bladeren gemakkelijker en zorgt dat de Finder niet onnodig wordt geopend. Over de Finder gesproken: hierin zijn ook een paar duidelijke verbeteringen aangebracht. Door nieuwe technologie in Snow Leopard reageert de Finder iets sneller. Daarnaast zijn er meer opties voor het zoeken in Spotlight. Verder is het heel gemakkelijk de grootte van pictogrammen aan te passen. Dat is prettig voor mensen met slechte ogen maar het komt ook van pas als u bv. een afbeelding wilt vinden. Door de pictogrammen te vergroten hoeft u niet naar een andere weergave over te schakelen. Onzichtbare Verbeteringen Een verandering die u niet direct ziet maar waar iedere gebruiker voordeel bij heeft: de harde schijf heeft zo’n 7GB extra ruimte. Dit komt doordat Apple overbodige bestanden verwijdert die voor oudere versies van het besturingsysteem werden gebruikt tijdens de installatie. Voordat Snow Leopard uitkwam, deden allerlei geruchten de ronde over de beveiliging van het systeem. Apple zou een complete virusscanner en oplossing tegen spyware en ander narigheid meeleveren. In de praktijk scant Snow Leopard alle bestanden die u met Safari, Mail of iChat download op Troyaanse paarden of andere malware. Een waarschuwing geeft aan dat het bestand verdacht is en beveelt u aan het te verwijderen. Of de beveiligingsopties nog worden uitgebreid is onzeker. Overigens is het aantal Mac-virussen heel beperkt. Het geld waard Snow Leopard is geen compleet nieuwe versie van Mac OSX. Het is een upgrade die u zou kunnen vergelijken met een service Pack voor Windows. De prijs van 29 euro is zeker gerechtvaardigd. Een Mac-gebruiker betaalde de afgelopen 8 jaar merkelijk minder om steeds de laatste versie van zijn besturingssysteem te krijgen dan Windows-gebruikers. Bovendien zijn de vernieuwingen, al vallen ze niet direct op, zeker de moeite waard. Versies en prijzen Apple maakt maar één versie van Snow Leopard. Deze is alleen geschikt voor Macs met Intel-processor (de laatste jaren maakt Apple geen andere Macs meer) met Mac OSX 10.5, ofwel Leopard. De standaardversie kost 29 euro. Snow Leopard Family Pack, à 49 euro, bevat vijf licenties en is dus op vijf Macs legaal te gebruiken. Mac Box Set bevat naast Leopard ook Life’09, met de nieuwste versie van iPhoto, iMovie, GarageBand, iWeb en iDVD en kost 169 euro. Ook van dit pakket is een familyPack Daarvoor betaalt u 229 euro. Hebt u uw Mac na 8 juni gekocht, dan komt u in aanmerking voor de upgrade voor 8,95 euro, dit is ook geldig voor inwoners in België (www.apple.com/nl/macosx/update). 13

14

Beveiligd tegen spionnen Gegevensbeveiliging begint met het nemen van een goede reservekopie, maar voor sommige data wil je niet dat die in verkeerde handen valt. Je kan encryptieprogramma’s installeren of een back-upprogramma gebruiken dat de gegevens versleutelt met een wachtwoord, maar dat is voor de doorsnee gebruiker veel te omslachtig. Freecom vereenvoudigt dit proces door een externe harde schijf te combineren met draadloze RFIDbeveiliging. Radio Frequentie Identification-kaarten werken enkel op korte afstand en hebben geen batterij nodig; ze gebruiken de energie van het door de lezer opgewekte magnetische veld. De inhoud van de ‘Hard Drive Secure’ wordt pas toegankelijk als je met een ‘Freecom Security Keycard’ over de voorkant van de schijf gaat. De gegevens zijn geëncrypteerd met AES en blijven dus ook beveiligd als iemand de aluminium behuizing sloopt en de schijf in een andere computer plaatst. De aansluiting is USB 2.0 ende schijf is fluisterstil. De prijzen variëren van 119 euro voor 500 GB Tot 289 euro voor de versie van 2 TB. U krijgt er standaard twee smartcards erbij. (EOS oktober 2009) Draadloze opslagrouter in de huiskamer Een draadloze router vormt meestal de ruggengraat van het thuisnetwerk. Bij D-Link willen ze hem nog prominenter maken: de nieuwste DIR-685 router werd ontworpen om in het midden van de huiskamer niet te misstaan, wat ook bleek uit de Red Dot design award die het ermee won. Deze gigabit router heeft 4 ethernetaansluitingen, Wireless-N WiFi en twee USB-poorten waarmee je printers, scanners, USB-sticks en externe harde schijven kunt delen over het netwerk. Je kan er ook een 2,5 inch SATA harde schijf instoppen. Dan wordt het toestel een FTP- en NAS-server. NAS staat voor Network Attached Storage: de beschikbare schrijfruimte wordt over het netwerk gedeeld zodat alle computers er bestanden op kunnen zetten en mediabestanden van afspelen. Dat kan zelfs via een Xbox 360 of PlayStation 3.

De DIR-685 heeft ook een 3,2 inch lcd-kleurenscherm met meerdere functies. Het doet dienst als statusvenster, digitale fotokader, filmkanaal, RSS-stream of weerstation. De router probeert bovendien uw portemonnee en het milieu te sparen door via verschillende technieken zo weinig mogelijk stroom te verbruiken. Het detecteert de kabellengte en probeert een minimum aan stroom door de kabels te sturen. Het lcd-scherm heeft een slaapstand en het draadloze netwerk kan u op vooraf geprogrammeerde tijdstippen automatisch laten aan- en uitschakelen. Verder worden de aangesloten schijven wanneer mogelijk in slaapstand gebracht en ook de stroomadapter voldoet aan de Energy Star-norm. Dit toestel kost zo’n 260 euro. (EOS november 2009) HD-Webcam Met een resolutie van 1280 X 720 pixels en 30 beeldjes per seconde is de LifeCam Cinema van Microsoft de eerste HD– webcam voor consumenten Het apparaat heeft 4 X digitale zoom, ClearFrame voor vloeiende video en Noise-Cancelling tegen ruis. Het machientje werkt met Windows Life Messenger, Movie Maker of Photo Gallery en je kunt direct je filmpjes op YouTube plempen. De gadget is niet alleen een primeur, maar met een kostenplaatje van 80 euro ook nog eens zéér goed geprijsd. Zie ook: www.microsoft. Com (KIJK november 2009) Zakvertaalcomputer Geen stamelend hakkelfrans meer op vakantie en geen panisch geblader door zo’n onhandig zakwoordenboekje. De Trinvo TR01 is een pratende vertaler voor op reis. Dit kleine zakcomputertje ziet eruit als een iPod-cloon, maar heeft in het geheugen meer dan 2500 woorden en 750 vaakgebruikte toeristenzinnen in 12 verschillende talen. Van Nederlands tot Chinees tot Frans. Bedoeling is dat je de voorgelezen zinnetjes instudeert, maar het is natuurlijk makkelijker wanneer je het apparaat het woord laat doen. En dat kan ook nog eens, door de snelle zoekmodus. Inlichtingen op: www.trinvo.com (KIJK oktober 2009) 15

Elementaire software Adobe heeft versie 8 gelanceerd van Photoshop Elements, het fotobewerkingspakket voor beginners. Het nieuwe pakket bevat een verbeterde organiser om snel beelden en video terug te vinden. Vooral de Auto Analyzer-functie moet daarbij helpen, onder meer door gezichten te herkennen en er automatisch de juiste naam bij te voegen. Verder bevat het pakket vooral nieuwe functies die de digitale fotograaf tijd moet besparen door automatisch en snel de juiste veranderingen aan te brengen. Quick Fix toont bv. een aantal automatische aanpassingen van dezelfde foto, waaruit je zelf het beste resultaat kunt selecteren. De Smart Brush laat toe om met één klik verschillende effecten aan te brengen, en de Touch-uppenselen passen veel gebruikte effecten toe in een handomdraai, zoals het witten van tanden of een blauwe hemel. Adobe Photoshop Elements is beschikbaar voor Windows of Mac voor 99 euro. Wie het liever gratis houdt, kan de nieuwe versie van Googles Picasa downloaden. Versie 3.5 voegt nieuwe importmethoden toe en geavanceerde manieren om beelden te geotaggen in combinatie met Google Maps. Er is voortaan ook een Mac-versie, die echter nog enkele functies mist. (EOS november 2009) Google Wave Google brengt deze een nieuw platform voor online communicatie uit. De eigenaars van het populaire Gmail stuurden de broers Lars en Jens Rasmussen {de ontwerpers van Google Maps} naar de tekentafel met de opdracht om e-mail opnieuw uit te vinden, maar met de technologie van vandaag en ervan uitgaande dat de klassiek e-mail nog niet zou bestaan. Het resultaat heet Google Wave en draait rond online samenwerken. Je kan via dit platform berichten versturen naar één of meerdere personen, foto’s delen, samen aan documenten werken, vergaderingen plannen, bloggen en nog veel meer. Een communicatieactie heet er een ‘Wave’. Tijdens de levensduur van de conversatie groeit de Wave naarmate meer mensen reageren op het bericht. Die zien dan meteen de laatste versie van het gesprek, maar ze kunnen de conversaties ook vanaf 16

het begin afspelen. Het systeem houdt daarbij Intelligent rekening met wie welk deel van een conversatie al eerder zag. Tijdens het typen krijg je hulp van de ingebouwde spellingscontrole en intelligente tekstinvoerhulp. Je kan steeds nieuwe mensen toegang geven tot de hele conversatie of een deel daarvan, en je ziet meteen wat zij typen. Toch is het Waveprotocol volledig gebaseerd op webtechnologie {XMPP/jabber met HTML5} en draait het volledig binnen een browser. Het protocol is open en uitbreidbaar, zodat je zelf een Wave-server kunt draaien of eigen websites, programma’s of spellen integreren via de open API (application programmers interface). Gratis preview op: http://wave.google.com (EOS oktober 2009) Tip wifibeveiliging De tijd dat draadloze netwerken nog zonder beveiliging werd geïnstalleerd – en elke voorbijganger toegang kreeg tot je netwerk en internetverbinding – is gelukkig grotendeels voorbij. Helaas is zelf een beschermend netwerk niet altijd veilig voor hackers. Bescherming gebaseerd op MAC-filtering of WEPencryptie is al langer makkelijk te kraken, en ook WPA-encryptie ligt onder vuur. Japanse onderzoekers slaagde erin om gewone WPA-beveiliging te kraken binnen het kwartier en in sommige gevallen zelfs binnen de minuut. Wie in een flat of rijhuis woont, controleert dus best eens de instellingen van het draadloos netwerk. Het is aangeraden om beveiliging gebaseerd op WPA2 met AES-encryptie te selecteren. Oude draadloze routers kunnen dat niet aan. Voor andere modellen is er eerst een firmware upgrade nodig. De stekker uittrekken na gebruik is natuurlijk ook een waterdichte bescherming. Getikt! Al jarenlang lijkt er onder gadgetfabriekanten een wedstrijd gaande over wie de getikste USB-gadget kan bedenken. En … we hebben een winnaar: een USB-kettingzaag! De iSaw weegt bijna 4 kg, is zo’n 40 cm lang en zaagt door alle soorten hout. Volgens de website is hij bedoeld voor ‘gebruik in huis en kantoor !’ Het apparaat kost je zo’n 60 euro en als je niet gelooft dat het echt is: het staat op YouTube, dus het is waar. Dit is geen grap, ga naar: www.usbchainsa.com

Is uw PC geïnfecteerd? Met de beveiliging van een draadloos netwerk gaat het nogal eens mis. Zonder beveiliging heeft iedereen toegang tot uw internetverbinding en tot uw PC’s, maar ook mét beveiliging kan het fout gaan. Is het verbergen van de netwerk naam bv. zinvol, of is het alleen maar lastig voor uzelf? Vaak is beveiliging op het netwerk gericht, maar ook de PC’s moeten niet vergeten worden. U wilt immers niet dat vrienden die het wachtwoord van uw netwerk hebben, daarmee ongevraagd toegang hebben tot al uw bestanden. Vreemd gedrag Uw computer gedraagt zich vreemd, de harde schijf ratelt zonder aanleiding, de computer gaat online zonder dat u daarom hebt gevraagd of de processor zwoegt terwijl u hem niet aan het rekenen gezet hebt. De oorzaak voor deze en andere ogenschijnlijk onverklaarbare fenomenen, is dat er misschien een virus, worm of trojan horse op uw PC staat. Want zelfs met een altijd actieve en up-to-date virusscanner kan het gebeuren dat een kwaadwillend programma zich stiekem nestelt op uw PC. Vaak is de onheilspellende indruk echter misleidend. Achter het vreemde gedrag van uw computer schuilt in veel gevallen een service van Windows of een vertrouwd programma dat onschuldige routinewerkzaamheden uitvoert. In deze Expertcursus leest u welke vreemde gedragingen uw PC kan vertonen. We laten zien hoe u uitzoekt wat de oorzaak is en hoe u ervoor zorgt dat uw PC veilig en probleemloos functioneert. Traag systeem Uw systeem reageert traag, wat gebruikt er zoveel rekenkracht? Want hoewel u slechts een handvol programma’s hebt gestart, bv. uw browser en Microsoft Word, reageert uw PC nauwelijks. Vergis u niet: moderne websites met in Flash gemaakte reclamefilmpjes vergen zeer veel rekenkracht. De grote processorbelasting kan ook worden veroorzaakt door vastgelopen programma’s. Het aangewezen hulpmiddel is in dit geval Taakbeheer. Dit in Windows ingebouwde programma opent u met de toetscombinatie ctrl alt del. Ga naar het tabblad Processen en klik 2 maal op de kolomkop CPU. Er wordt nu een lijst met programma’s geselecteerd, waarbij het meest processorbelastende proces bovenaan staat. Als de bestandsnaam u niets zegt, kunt u ernaar Googelen. Meer mogelijkheden dan het hulpprogramma van Windows biedt Process Explorer. Vista gebruikers kunnen voor de sidebar de gadget Top Proces installeren, waarna ze voortdurend de meest actieve processen te zien krijgen. Als u via taakbeheer het veeleisende programma hebt gevonden, beëindigt u het via het snelmenu (rechtermuisknop). Een kwaadwillend programma is zelden de oorzaak van een hoge processorbelasting. Dat is hooguit het geval als het virus even heel actief is of slecht is geprogrammeerd. Virussen spoort u op en verwijdert u met uw virusscanner. Spamberichten Uw PC lijkt spam te versturen, u krijgt reacties op e-mail berichten die schijnbaar vanaf uw mailadres zijn verstuurd. Vaak zijn het reacties met standaardteksten, zoals dat de ontvanger afwezig is (een automatische afwezigheidbericht) of u ontvangt van een provider een bericht dat de geadresseerde niet bestaat en dat uw bericht niet kan worden bezorgd. Spammers misbruiken uw e-mailadres zodat hun reclameberichten geloofwaardiger lijken. Bovendien hopen ze zo gemakkelijker spamfilters te passeren. De afzender kan bij een e-mailbericht net zo eenvoudig worden vervalst als bij een brief. Bij een e-mailbericht veranderen spammers de gegevens in de kopregels. Die kunt u in het mailprogramma Thunderbird laten weergeven met het plusteken voor Onderwerp, in Outlook via Beeld/opties en in Windows Mail via Bestand/Eigenschappen/tabblad Details. In de Header zult u achter From: zoals verwacht uw e-mailadres vinden. Een aanwijzing voor een vervalsing is de aanwezigheid van de kopregel: Reply-To. 17 7

Van de echte afzender vindt u alleen het ip-adres, op de laatste Recieved: From regel, maar daar kunt u zelden iets uit opmaken. Omdat u doorgaans niet beschikt over het zogenaamd door u verstuurde e-mailbericht maar alleen over het bijbehorende antwoord, kunt u kopregels alleen bekijken als het antwoord ook nog de oorspronkelijke kopregels bevat. Er bestaat natuurlijk gevaar voor uw goede naam, maar uw PC is niet aangetast. De spamberichten worden namelijk verzonden vanaf een andere computer en niet via uw eigen provider. U kunt er helaas niets tegen doen dat criminelen spam versturen en uw e-mailadres opgeven als afzender. In het ergste geval zult u een nieuw e-mailadres moeten aanmaken. Botnet Ook al is de kans klein, uw PC zou onderdeel kunnen zijn van een botnet en in sommige daadwerkelijk spam versturen via uw PC. Dat kunt u echter niet merken aan vreemde antwoordberichten. Of uw computer echt een bot is en op afstand bestuurd wordt, kunt u nagaan met beveiligingssoftware. Scan uw systeem met een geïnstalleerde virusscanner. Gebruik daarna ook nog een online virusscanner en een rootkitscanner, zoals Avira Anti Rootkit Tool. Tot slot controleert u uw PC met een opstartbare DVD met een Linuxantivirusprogramma. Dit kunt u bv. downloaden bij Kaspersky of GDATA en vervolgens branden. Het speciale hulpprogramma RU BOTTED voegt een pictogram toe in de taakbalk. RU Botted controleert het netwerkverkeer tussen uw PC en internet en waarschuwt als uw systeem typisch ‘zombiegedrag’ vertoont. Knipperende lampjes Uw modem of router geeft met knipperende lampjes aan dat er gegevensverkeer van of naar internet is, maar u bent helemaal niet aan het internetten. Updates en p2p-programma’s, Windows, uw virusscanner en talloze andere programma’s met automatische updatefuncties downloaden regelmatig updates. Een andere bron van gegevensverkeer zijn p2p programma’s zoals eMule of Vuze. Als u die installeert, wordt doorgaans ook een map op uw computer gedeeld. Als andere gebruikers van het p2p programma iets uit die map downloaden, zorgt dit voor gegevensverkeer. Een andere mogelijkheid is dat uw buurman stiekem mee surft via uw netwerk. Als u een draadloos netwerk hebt, moet u de verbinding versleutelen en de instellingen van de router afschermen met een wachtwoord. U kunt het netwerkverkeer goed controleren in het logboek van uw firewall-programma. Bij ZoneAlarm Free opent u het logboek via Alerts & Logs/Log Viewer. Als u bij Alert Type de keuze Program selecteert, ziet u meteen welk programma online gaat. Als het logboek van u firewall niet verder helpt, bekijk dan het logboek van uw router. Daarin kunt u zien wanneer de router verbinding heeft gemaakt met internet en welke computers zich draadloos hebben aangemeld. Ook de hoeveelheid gegevensverkeer wordt door sommige routers bijgehouden. Als u een programma hebt ontdekt dat ongewenst contact zoekt met internet, kunt u verhinderen dat het automatisch wordt geladen bij het starten van Windows. Kies Uitvoeren in het startmenu en voer de opdracht Msconfig.exe in. Verwijder op het tabblad Opstarten het vinkje bij het desbetreffende programma. Malware Als u pech hebt is uw PC geïnfecteerd geraakt en is malware de oorzaak van het onverklaarbare internetverkeer. Nadat u het logboek van uw firewall hebt nagekeken, kunt u controleren of er poorten geopend zijn op uw PC. Zo kunt u nagaan of malware (zoals een trojan of bot) een poort heeft opengezet voor de maker. Een goede test vormt het Engelstalige ShieldsUp, via www.grc.com. Deze test toont gesloten poorten als Closed, geopende poorten als Open en onzichtbaar gemaakte poorten als Stealth. 18

Pop-upvensters met reclame Zodra u verbinding hebt met internet verschijnt er een venster met reclame. Soms gebeurt dit bij het starten van uw browser, maar dat hoeft niet. Dit heeft, naar alle waarschijnlijkheid, te maken met door reclame gesponsorde programma's of invoegtoepassingen. Als de reclame verschijnt bij het starten van uw browser, is daar een gesponsorde uitbreiding aan toegevoegd. Dat kan bv. een speciale werkbalk zijn. Verschijnt de reclame ook zonder browser, dan gaat het helemaal om software die per ongeluk of bewust is geïnstalleerd en die kan worden gevonden in het systeemvak. Het kan daarbij gaan om ad- of spyware. Door reclame gesponsorde software verbruikt bandbreedte en systeembronnen. Het kan ook slecht geprogrammeerde software zijn die uw PC instabiel maakt. Kwaadwillende programma's die reclame vertonen kunnen bovendien spionagefuncties bevatten. Voor de meest door reclame gesponsorde programma's bestaan prima gratis alternatieven zonder reclame. Controleer de lijst met de geïnstalleerde programma's. Werkbalken voor Internet Explorer ziet u daar niet tussen staan, die zijn geïnstalleerd als invoegtoepassing. U kunt ze verwijderen vanuit Internet Explorer via Extra / Invoegtoepassingen beheren. Schadelijke software die zich in Internet Explorer heeft genesteld, bv. als Browser Helper Object (BHO), spoort u op met Hijack This. In dit Engelstalige programma kiest u “Do a system scan and save a logfile”. Het logbestand verschijnt in het Kladblok. Omdat de inhoud alleen voor experts te begrijpen is, kunt u die het beste kopiëren en vervolgens in een invoervak op een hiervoor ingerichte website plakken. Een vb. is het forum van de website www.hijackthis.nl. Op de website wordt uw logbestand dan doorgespit. Geratel en knipperende lampjes Het statuslampje van de harde schijf knippert of brandt bijna continu om aan te geven dat de harde schijf aan het werk is. Maar u bent helemaal niet bezig op de computer. De oorzaak ligt waarschijnlijk bij scan- en indexeerprogramma's. Dergelijke programma's doorzoeken alle bestanden op de harde schijf steeds opnieuw. Indexeerprogramma's doen dat doorgaans nadat gedurende een bepaalde tijd geen activiteit is waargenomen op de PC. Scanprogramma's hanteren meestal een bepaald schema met vaste tijden, bv. dagelijks om 12 uur. Voorbeelden van scanprogramma's die volgens een bepaald schema actief worden, zijn de virusscanner, antispywareprogramma's zoals het in Vista ingebouwde Windows Defender en de meeste andere programma's tegen malware. Voorbeelden van indexeerprogramma's die de harde schijf doorzoeken zijn die voor de zoekfunctie van Vista, lokale zoekprogramma's zoals Google Desktop, muziekprogramma's zoals I Tunes en foto beheerprogramma's zoals Picasa. Deze programma's verstoppen zichzelf niet, maar tonen een pictogram in het systeemvak (rechts in de taakbalk, naast de klok). Controleer welke programma's hier zichtbaar zijn. Open deze programma's en controleer of er een geplande scan is ingesteld. in XP controleert u bovendien de taakplanner via Configuratiescherm/geplande taken. Onder Vista kan dat ook (Bureauacccessoires/Systeemwerk set/Taakplanner). U ziet dan echter ook allerlei door het systeem geplande taken die u beter niet kunt uitschakelen. Meer overzicht krijgt u als u in het linkerdeelvenster de Bibliotheek voor Taakplanner uitvouwt. De scans van beveiligingssoftware kunt u beter niet uitschakelen. Onschadelijk? De scan en indexeerprogramma's zijn eigenlijk onschadelijk. Alleen als de PC slecht wordt gekoeld kan de harde schijf bij intensieve lees- en schrijfbewerkingen te warm worden. De temperatuur kunt u controleren met het programma HW Monitor. Al naargelang het type mag de schijf nooit warmer worden dan 50 of 60 °C . Neem het zekere voor het onzekere en schakel het automatisch starten van indexeerprogramma's uit. Bijna alle indexeerprogramma's hebben nuttige functies, zoals het automatisch toevoegen van nieuwe nummers aan uw Muziekbibliotheek. 19

Als u hier echter geen behoefte aan hebt, kunt u het automatisch starten van een programma het beste verhinderen. Kies Start/Uitvoeren en voer de opdracht Msconfig.exe in. Deactiveer op het tabbladen Opstarten en Services alle overbodige items. Markeer op het tabblad Services eerst het selectievakje Alle Microsoft services verbergen, om te voorkomen dat u systeemonderdelen uitschakelt. Een virus is zelden de oorzaak van het probleem, maar helemaal uit te sluiten is het niet. Sommige virussen doorzoeken ook de computer, op zoek naar e-mailadressen en wachtwoorden. Ook bestaat er malware die alle gebruikersbestanden op de harde schijf versleutelt en in elke map een nieuw tekstbestand maakt. In dit bestand staat een losgeldeis. Dergelijke malware is echter zeldzaam. U spoort allerlei soorten malware op met virusscanners en andere beveiligingssoftware. Daarmee kunt u het ook meteen verwijderen, theoretisch toch… Startvloed van pop-upvensters U surft op het internet en er verschijnt een vervelend reclamevenster. U sluit het zoals gebruikelijk, maar er verschijnt meteen een nieuw venster of een hele reeks vensters met nog meer reclame. In een oogwenk hebt u tientallen popupvensters met reclame op uw scherm. U bent namelijk terechtgekomen in een dubieuze hoek van internet en de website opent voor elk gesloten reclamevenster via javascript of Active X nieuwe popupvensters. Verder gebruikt u waarschijnlijk een oudere browser zonder ingebouwde pop-upblokkering of hebt u deze uitgeschakeld. Er bestaat waarschijnlijk geen gevaar voor uw computer zolang u niet klikt op een reclameboodschap en daardoor terecht komt op nog riskantere websites. Echt in de problemen raakt u met surfen niet zomaar. Windows (sinds XP) plaatst verschillende vensters van hetzelfde programma niet meer naast elkaar in de taakbalk, maar groepeert ze. U kunt alle Browservensters tegelijk sluiten door in de Taakbalk met de rechtermuisknop op de groep te klikken en groep sluiten te kiezen in het snelmenu. Als de vensters bij u niet worden gegroepeerd, wijzigt u deze instelling via de Opdracht Eigenschappen in het snelmenu van de taakbalk. Om te voorkomen dat het voorval zich herhaalt gebruikt u een moderne browser met ingebouwde popupblokkering zoals Firefox 3.5, Internet Explorer8, Google Chrome of Opera 9.

20