12 Accent Praktijkonderwijs

Spiegel

VAN DE PRAKTIJK

Jaarverslag 2011/12 | Accent Praktijkonderwijs

Colofon Het jaarverslag 2011/12 is een uitgave van Accent Praktijkonderwijs, Weegschaalhof 33, 3067 TS Rotterdam Hoofd- en eindredactie: Arie Kooyman, Fedor Vogel Vormgeving: Rob Hofland, Barendrecht Fotografie: Ron Spaay, Rotterdam; e.a. Realisatie: Birdy Communicatie BV, Zwijndrecht Met dank aan: Alle geïnterviewden en medewerkers van Accent die een bijdrage hebben geleverd aan dit magazine. Cijfers en feiten van 2011/12 over Accent Praktijkonderwijs kunt u vinden op: www.schoolvo.nl

S p i e g e l VA N

d e

p r a k t i j k

2011/12

Voorwoord Voor u ligt niet het traditionele jaarverslag zoals u dat van ons gewend bent, maar een jaarverslag in magazinevorm. Om u te vertellen over het jaar 2011 en de eerste helft van 2012 hebben we dit keer gekozen voor een jaarverslag in een andere opzet. Aan de hand van interviews laten we een aantal sleutelfiguren uit onze organisatie vertellen wat hun bezig hield in de verslagperiode om de kwaliteit van onze organisatie op niveau te houden en verder uit te bouwen. En we hebben veel te vertellen! In 2011 zijn we gestart met ons schoolplan met de titel ‘Venster op de praktijk’. Het thema van dit jaarmagazine is ‘Spiegel op de praktijk’. Waar staan we op weg naar de doelen die we in 2015 bereikt willen hebben? Wat is er al gerealiseerd van onze plannen? Enkele van onze locatiedirecteuren en vestigingsleiders vertellen hierover in vier persoonlijke columns verdeeld over dit magazine. Zij lichten daarin de vier hoofdthema’s uit het schoolplan vanuit hun eigen dagelijkse praktijk toe. Deze hoofdthema’s zijn Verbreding, Verbinding, Verlenging en Verdieping. In dit magazine staan we ook stil bij de moeilijke financiële omstandigheden waar binnen we moeten opereren als gevolg van veranderende overheidsregels en de crisis die ons allen raakt. Verder kunt u in dit jaarverslag lezen welke memorabele activiteiten we in 2011 en begin 2012 als school voor praktijkonderwijs hebben ondernomen. We hebben namelijk niet alleen veel te vertellen, we voeren ook ontzettend veel goede en interessante dingen uit. Allemaal in het belang van de ontwikkeling van onze leerlingen, met het doel hen klaar te stomen voor een plekje op de arbeidsmarkt. Namens alle collega’s wens ik u veel leesplezier toe.

Arie Kooyman Algemeen directeur Accent Praktijkonderwijs

1

2

Highlights

Inhoud 2

Highlights Accent

Column Albert Bosma: 7 Onontdekte talenten Stuurgroep Onderwijs ‘Bij ons komt alles samen’ 8 Column Yvonne Laging: Meer motivatie door betekenisvol leren



Jan van Dijk over de cijfers van 2011: Creatief omgaan met tegenvallers

11 12

Column Dick Everts: Goed en persoonlijk onderwijs, dat is onze kracht! 15 Stagecoördinatoren over PrOWerk ‘In je eentje red je het niet’

16

Column Coen van Noordwijk: IOP als basis voor verdieping

19

Arjo Roos, hoofd ICT en systeembeheer Accent: Uniformiseren en centraal inkopen, daar gaat het om

20

Accent en PR

23

Ron van Rossum over docentenontwikkeling: ‘LC-docenten dragen het beleid en inspireren’

24

Godfried Bomans Theateravond

26

Het Swingt bij Accent... Niet alleen binnen de school swingt het bij Accent, ook er buiten. Op 31 maart organiseerde Accent voor al haar leerlingen een geweldig discofeest in Discotheek Outland. Leerlingen en docenten van de Accentscholen waren daarvoor uitgenodigd. De opkomst was geweldig, de hele discozaal was gevuld. Door de muziek van DJ EUROSOUNDZZ kon niemand stil blijven staan. Super om te zien dat leerlingen van de Accentscholen met elkaar een feestje kunnen bouwen. Het swingt bij Accent…

Nieuwe website De website van Accent is in 2011 in een nieuwe jasje gestoken. Alles ziet er overzichtelijk uit en is veel gemakkelijker terug te vinden. De lancering van de nieuwe informatieve website werd met een klein feestje ingeluid.

Excursie ‘Rotterdam The Hague Airport’ Op dinsdagmiddag 13 september 2011 hebben leerlingen van klas 2b van Accent Centrum een bezoek gebracht aan ‘Rotterdam The Hague Airport’ voor een kijkje achter de schermen. Er was veel verkeer op het vliegveld: het ene na het andere Transaviatoestel met vakantiegangers landde en veel privévliegtuigen vlogen af en aan. De leerlingen mochten van heel dichtbij het tanken en koffers in- en uitladen meemaken. Verder zagen ze de traumahelikopter, de privéjet van Shell en de politiehelikopter. Er was een bezoek aan de brandweerkazerne.

S p i e g e l VA N

d e

p r a k t i j k

2011/12

Accent Praktijkonderwijs Daar werd uitgelegd hoe alles werkte en werd de bluswagen naar buiten gereden. Binnen de kortste keren hebben de leerlingen 4000 liter bluswater weggespoten. Het was een geweldige middag, voor leerlingen en begeleidende docenten.

Ouderraad Accent Centrum Op 24 oktober 2011 zijn de ouders bij elkaar gekomen om te vergaderen. Tijdens een discussie over opvoeding gaf één van de ouders aan dat je wel praat met je kind, maar dat er soms slecht wordt geluisterd. Dit werd door veel mensen herkend. De ouders hebben aangegeven behoefte te hebben aan een thema-avond rondom opvoeding, omdat ze onderling veel van elkaar leren. Voor de training voor Mediaopvoeding was niet veel belangstelling. Een kleine groep heeft op vier maandagavonden de training gevolgd.

Het Ikazia ziekenhuis was aan het verbouwen en de mobile is op de nieuwe kinderafdeling komen te hangen.

Eerste certificaat ‘Machinale Houtbewerking en Banktimmeren’ In april 2011 vond bij Accent Delfshaven de eerste uitreiking plaats van het certificaat ‘Machinale Houtbewerking en Banktimmeren’ op Accent Delfshaven. Ufuk heeft het certificaat, dat wordt uitgegeven door de Hout- en Meubelbranche, met glans behaald. Ufuk heeft tijdens het schooljaar 2011 onder begeleiding van docent techniek, Kees Vermeer, wekelijks hard gewerkt voor dit certificaat. Het examen bestond uit een theoretisch deel en een praktische opdracht. Voor beide onderdelen is Ufuk geslaagd. Voor Accent Delfshaven was het behalen van dit certificaat de reden om de opleiding machinale houtbewerking op te nemen in het aanbod van branchegerichte opleidingen.

Paasviering Capelle Op woensdag 4 april 2011 hebben de leerlingen van Accent Capelle in de mentorklassen Pasen gevierd. Nadat ze stil stonden bij de inhoud van het paasfeest, was er een kleine paasmaaltijd en tot slot waren er ook nog paaseieren. Het was erg gezellig.

Kerstgroet in het winkelcentrum Capelle Droomdekentjes voor kinderen in het ziekenhuis

Dinsdag 4 oktober 2011 vertrokken de derdejaars meiden van Accent Delfshaven naar het Ikazia ziekenhuis. Ze hebben een bezoek gebracht aan de kinderafdeling. Ze zagen vanaf de gang heel kleine kinderen in de couveuse. Ook zagen ze in verschillende kamers zieke kinderen in bed, vaak met de moeder ernaast. In het ziekenhuis mogen de ouders de gehele dag bij de zieke kinderen zijn. Voor deze kinderen hebben de meiden dekentjes gemaakt. Als kinderen heel erg ziek zijn gaan ze vaak naar het Sophiakinderziekenhuis. Ze kunnen dan hun eigen dekentje meenemen. De leerlingen hebben een grote mobile voor de speelkamer gemaakt.

Op dinsdag 20 december 2011 heeft klas 3A van Accent Capelle in de cultuur- en maatschappijles met mevrouw De Bes een leuke actie op touw gezet. Aan de orde was ‘Iets doen voor een ander’ en in het kader van de kerstgedachte hebben de leerlingen het volgende verzonnen: Ze ging in tweetallen aan de slag om drie kerstgroeten of complimenten op te schrijven. Van de kaarten werden heuse kunstwerken gemaakt. Met deze positieve berichten gingen de leerlingen op pad richting winkelcentrum De Scholver, waar ze deze kaarten aan onbekende mensen overhandigden die daar aan het winkelen waren. De mensen die een groet ontvingen, reageerden enthousiast. Helaas wezen sommige mensen het briefje af. Ze begrepen de goede bedoelingen niet altijd. De leerlingen vonden het erg spannend om te doen maar ook heel leuk. Zelfs de

3

4

Highlights Accent leerlingen die eerst geen zin hadden, hebben toch kerstgroeten uitgedeeld. Kortom, klas 3A heeft veel mensen laten glimlachen op die dag!

zeven uur de schop erin: het zijplein werd een tuin. De container heeft een nieuwe plek gekregen en er is een ruimte gekomen om te leren bestraten. Verder zijn er ook kleinere klussen gedaan. Uiteraard hebben de leerlingen uit de eerste, tweede, derde en vijfde klas meegewerkt.

‘Wat is jouw ding?’ bij Accent Capelle

Coachingsgesprekken Capelle Op de eerste schooldag hebben alle leerlingen van Accent Capelle een coachingsgesprek gevoerd met de mentor. Samen hebben de mentor en de leerling de coachingskaart ingevuld. Acht weken later keken ze of het doel bereikt was. Bij sommige gesprekken waren ook de ouders aanwezig.

Uitreiking verklaringen Maatschappelijke Stage Op dinsdagochtend 21 juni 2011 zijn in het computerlokaal van Accent Capelle de ‘Maatschappelijke Stage Verklaringen’ uitgereikt. Hans den Engelsman heeft het groepje leerlingen, dat bij ‘leer it’ (computerles voor ouderen) vanaf januari 2011 heeft geholpen, een MaS-certificaat gegeven. In genoemd schooljaar hebben totaal 32 leerlingen uit klas 1, 2 en 3 op vrijwillige basis maatschappelijke stage gelopen.

Leerling geeft leerkrachten les Op 25 maart 2011 was er bij Accent Capelle een studiemiddag voor de leerkrachten die in het teken stond van ICT. Een van de onderdelen was het werken met Powerpoint. Hiervoor was een wel heel bijzondere cursusleider uitgenodigd, namelijk Rodney uit klas 1. Rodney is heel handig met het gebruik van Powerpoint en wist dan ook een boeiende en leerzame presentatie te geven.

Het plein wordt tuin! Het plein van Accent Capelle lag er grauw en grijs bij. Donderdag 14 april 2011 zette firma KWS om

Wat is jouw ding? Waar word je warm van? Vijf weken lang hebben leerlingen van Accent Capelle zich verdiept in cultuur, theater en de manier waarop je jezelf beter en zelfverzekerder kunt uiten. Dit alles in het kader van de ‘Brede School’, met financiële hulp (subsidie) van de Gemeente Capelle aan den IJssel. Op dinsdag 5 april 2011 kwam alles samen in een grote voorstelling met presentaties. Zo’n 200 mensen waren aanwezig in de aula van Accent Capelle. Leerlingen tussen de 12 en 15 jaar, die een opleiding praktijkonderwijs volgen om klaargestoomd te worden voor een mogelijke eerste baan, lieten zich nu eens van een andere kant zien. Al vijf weken lang hadden zij zich op de maandagmiddagen voorbereid op basis van hun creatieve en fysieke talenten. Cursussen Jambee, Dans, Theater, Zang, Sieraden maken en Schilderen vonden gretig aftrek. Op 5 april lieten de leerlingen zien waartoe zij in staat zijn. Angst en onzekerheid werden overwonnen met de mooiste presentaties tot resultaat. De heuse kunstmarkt heeft bovendien geld opgeleverd.

Leerlingen koken voor Rotary Woensdag 14 december 2011 bezocht Rotaryclub Rotterdam Botlek voor de tweede keer Accent Hoogvliet. De club, die wekelijks op woensdag

S p i e g e l VA N

d e

p r a k t i j k

2011/12

Highlights Accent in het Kasteel van Rhoon bijeenkomt, had voor deze keer de Leerwerkplaats van Accent Hoogvliet aan de Lavasweg uitgekozen om een door de leerlingen klaargemaakt diner te nuttigen. De leerlingen hadden in een prachtig in kerstsfeer gedecoreerd restaurant een fantastische maaltijd bereid onder leiding van hun kookdocenten Dikmans en Brusselman. Daarvoor ontvingen ze veel complimenten van alle Rotarians. De leden van de Rotaryclub gingen daarna op weg naar de aula van het hoofdgebouw aan de Max Havelaarweg. Daar volgden zij het Nationaal Dictee op een groot scherm en zij schreven mee. Alle leden hadden zich voor het maken van zo min mogelijk fouten laten sponsoren door vrienden en bekenden. Het geld dat zij daarmee bijeen brachten was bestemd voor een nieuw clubhuis voor de Scouting Hoogvliet.

Start nieuwbouw Accent Hoogvliet In de laatste week van augustus 2011 zijn de bouwwerkzaamheden voor de nieuwbouw van Accent Hoogvliet van start gegaan. Alle palen van de fundering zijn geboord en de heiwerkzaamheden zijn 16 september afgerond. Daarna zijn de funderingswerkzaamheden gestart voor het nieuwe gebouw en voor de te plaatsen kas tegen het bestaande schoolgebouw. In juli 2012 was de nieuwbouw in een vergevorderd stadium. De verwachting was dat de nieuwbouw na de herfstvakantie 2012 betrokken kan worden.

Opgeruimd staat netjes De school in Delfshaven heeft opgeruimd. Al een aantal jaar ‘spaarden’ men daar oud meubilair, zoals

incomplete sets, oude schoolborden en dergelijke. Waar men in Nederland langzaam overgaat van krijtborden op smartborden, is men in een ontwikkelingsland al erg blij met een afgedankt krijtbord. En als je in Malawi met meer dan honderd kinderen in een klas op de grond moet zitten om les te krijgen, maakt het ook niet meer uit of het tafeltje en stoeltje wel bij elkaar passen. De overtollige spullen zijn daarom gedoneerd aan stichting Malawi, een organisatie die schoolmeubilair, kleding en dergelijke naar Malawi brengt.

Sportklas Op iedere sportdag zijn de meeste prijzen voor Accent Delfshaven, waardoor de school kasten vol met sportprijzen heeft. Sinds 2012 heeft Accent Delfshaven ook een sportklas. Het is Klas 2a en deze heeft iedere dag minstens één blokuur sport. Bij deze sportklas is sport het middel en niet het doel. Door het sporten gaan andere dingen beter. Zo zijn kinderen die sporten vaak gezonder, leren ze beter omgaan met anderen en kunnen ze zich tijdens de andere lessen beter concentreren. Natuurlijk verbeteren ook hun sportprestaties doordat ze zoveel sporten. Vanuit andere scholen en onderzoek is bekend dat het met de gehele leerling beter gaat als er veel gesport wordt. Voor deze sportklas zijn leerlingen geselecteerd die iets met sport hebben. Het is de bedoeling om deze sportklas door te zetten tot in de bovenbouw.

Excursie lassen Donderdag 19 april 2012 gingen vijf leerlingen van Accent Delfshaven op excursie naar het lasbedrijf IHC Merwede in Krimpen aan den IJssel. Een oudleerling van Accent Delfshaven werkt bij dit bedrijf en volgt er een opleiding. Een jongen uit Klas 4 heeft hier een paar maanden stage gelopen. De leerlingen kregen informatie over wat het werk bij IHC inhoudt en wat er wordt geproduceerd. Ze bouwen onder andere schepen die worden ingezet voor onderhoudsbaggerwerkzaamheden. De oud-leerling heeft laten zien wat zijn bezigheden zijn en gaf een demonstratie lassen. Het was een geslaagde excursie die de leerlingen nog enthousiaster heeft gemaakt om met lassen verder te gaan!

5

6

Highlights Accent 2012 Praktijkonderwijs helpt ‘n Bries Jongeren van Accent Centrum hebben dertig duurzaam gebouwde vogelhuisjes getimmerd voor de workshops van ‘n Bries, een theaterproject in de natuur op het eiland van Brienenoord. In één van de vogelhuisjes is al door een vogel een nest gemaakt en zijn er eitjes gelegd. Het project heeft in 2011 de ‘Stampij Cultuurprijs IJsselmonde’ gewonnen. De prachtige natuur van het eiland vormt het decor van een avontuurlijke voorstelling voor kinderen.

Accent Capelle tweede bij nationale scholenwedstrijd

Woensdag 6 juni 2012 gingen 28 leerlingen van Accent Capelle naar Delft voor de prijsuitreiking van de nationale scholenwedstrijd ‘Trots op Praktijkonderwijs’. De genomineerde talenten van Accent, Dion en Maryam, waren van de partij. De gastheer van deze middag was rapper Ali B. De leerlingen Daisy en Kimberly vertelden vol enthousiasme waarom Accent de beste school van Nederland is. Daarnaast was er een spetterend optreden van Dion op de drum en besprak Maryam samen met Ali B. haar gemaakte foto’s. De jury was erg enthousiast over Accent vanwege de gastvrije ontvangst en de lekkere warme brownies die werden aangeboden. Daisy had een goede rondleiding gegeven en ze waren erg onder de indruk van de portfoliomappen die bekeken konden worden. Ondanks alle positieve geluiden ontving Accent een oorkonde met daarop de eervolle vermelding van een tweede plek en een cheque van 1000 euro. Dion en Maryam ontvingen een oorkonde en vijf bioscoopkaarten.

Sponsordiner Accent Op 8 mei 2012 zette Accent Capelle zich in voor het goede doel middels een sponsordiner. De goede doelen die ze hiermee steunden waren Stichting KWF de Kankerbestrijding en Stichting Roparun. De opbrengst van dit sponsordiner ging naar deze twee goede doelen.

Duizend-en-één-nacht Voor één avond was Accent Hoogvliet in Arabische sferen omgebouwd tot een bazaar die in het midden oosten niet zou misstaan. Niets ontbrak. Er was een kameel, er waren waarzeggers, buikdanseressen en een rijk gevulde tajine. De gloednieuwe kas is direct goed in gebruik genomen en heeft in één klap aangetoond dat dit een fraaie en nuttige toevoeging is aan de locatie in Hoogvliet. Deze avond ging het om de zes mooiste verhalen uit de sprookjes van duizend-en-één-nacht, uitgebeeld door de leerlingen die met veel enthousiasme deze avond tot een onvergetelijke avond maakten.

Fancy Fair Accent Hoogvliet De Fancy Fair van Accent Hoogvliet op woensdag 18 april 2012 was een groot succes. Leerlingen en docenten hadden veel leuke activiteiten en lekkers voorbereid. De vers gebakken appeltaarten waren als eerste uitverkocht en veel bezoekers smulden van de broodjes shoarma. Beeldende vorming en Handvaardigheid hadden mozaïekspiegels en lintjessleutelhangers gemaakt. Mooie prijzen gingen de deur uit bij het enveloppenspel en de afdeling Groen verkocht veel tomatenplantjes. Twee leerlingen uit de AKA-klas hadden de activiteit ‘schminken’ voorbereid en uitgevoerd, waardoor veel kinderen met een mooi beschilderd gezicht naar huis gingen.

d e

p r a k t i j k

2011/12

7

Column

S p i e g e l va n

Onontdekte talenten In het praktijkonderwijs kun je soms tot de ontdekking komen dat je een deel van de leerlingen niet op maat kunt bedienen, hoe graag je dat ook zou willen. Met name in de groepen 4 en 5 blijkt dit met enige regelmaat een probleem. In de groepen 1, 2 en 3 lopen de leerlingen nog gewoon mee, maar gedurende deze schooljaren valt telkens weer op dat de doelgroep ‘leerlingen met beperkte mogelijkheden’ in het praktijkonderwijs niet op elk gebied mee kan. In leerjaar 4 en 5 beginnen de individuele stages, waartoe sommige leerlingen op dat moment gewoon nog niet in staat zijn. Er is maatwerk nodig en daarom hebben besloten om de groepsstage als middel in te zetten. Dit is een stage van meerdere leerlingen tegelijk op een bepaalde plek, onder begeleiding. Er is door ons extra menskracht vrijgemaakt in de vorm van twee mentoren om individuele begeleiding te geven aan deze leerlingen. Op die manier kunnen we hen beter voorbereiden op hun stap richting de samenleving. Toch blijkt het een moeizaam traject, zoveel is de afgelopen jaren wel duidelijk geworden. Het blijft een worsteling om deze jongeren te laten integreren. Maar wij gaan ermee door en geven niet op. Wij blijven er dan ook voor kiezen om leerlingen binnen te halen met heel weinig mogelijkheden. Soms halen we hen zelfs even uit de klas om ze even iets anders te laten doen, als het allemaal te veel wordt. In zo’n geval laten we onze didactische ondergrens even los, omdat wij vinden dat het voor deze groep ook heel duidelijk gaat om de sociale aspecten waar zij aan kunnen werken. Sociale aspecten die juist zo nodig zijn om later een plekje te verwerven in de maatschappij. Rekenen en correct omgaan met taal komt dan wel wat later. Door deze individuele benadering blijkt vaak dat deze jongeren meer kunnen dan wij allemaal denken. Ze hebben vaak onontdekte talenten. Er is bij ons ook ruimte voor bovengenoemde rustige en zwak functionerende leerlingen. Niet voor niets bedienen wij als school in het centrum van Rotterdam deze leerlingen van de wat ‘stille’ achterhoede, leerlingen met soms zelfs licht autistische kenmerken. In onze benadering verdient iedere leerling een kans, ook zij. Door deze opstelling bereiken wij als school ook nieuwe doelgroepen met een PrOen ZML-profiel. Daarnaast begroeten wij via de zij-instroom vanuit het LBO in groep 3 ook leerlingen die opgaan voor een AKA-traject, bestemd voor leerlingen die juist beter kunnen. Wij hebben daarvoor ons lesprogramma aangepast, aangezien deze kinderen vaak intellectueel niet beter kunnen, maar wel een praktische uitdaging nodig hebben om hun talenten te kunnen waarmaken. Die ontdekkingstocht naar onontdekte talenten blijft voor ons als praktijkschool een even interessante als noodzakelijke, in het belang van de toekomstkansen van deze doelgroep. Albert Bosma Directeur Accent Praktijkonderwijs Centrum

8

Stuurg ro e p O nd er w i js

‘Bij ons komt alles samen’ De Stuurgroep Onderwijs van Accent Praktijkonderwijs bestaat al een jaar of acht. Maar de rol van de stuurgroep wordt steeds belangrijker en proactiever. De activiteiten van de werkgroep zijn meer gericht op onderwijs en resultaat en daarmee is de stuurgroep letterlijk veel meer sturend geworden. Tijdens een rondetafelgesprek met de leden over de bereikte resultaten in

2011/2012 blijkt dat alle ontwikkelingen op onderwijsgebied hier samen komen.

In 2011 is de stuurgroep betrokken geweest bij de realisatie van het nieuwe schoolplan. Maar dat ging niet zonder slag of stoot. Marlène: “Wij zijn er pas wat later bij betrokken en moesten onszelf echt laten horen. Dat is wel logisch, want in onze stuurgroep heeft de laatste jaren een verschuiving plaatsgevonden van ‘zorg voor’ naar het ‘volgen van’ de ontwikkeling van de leerling. Het gaat goed als we de leerlingen naar de arbeidsmarkt kunnen leiden. Het gaat om succesvolle uitstroom via het IOP, het individueel ontwikkelingsplan.” Debora: “De start van de stuurgroep is geweest met de ontwikkeling

S p i e g e l VA N

d e

p r a k t i j k

2011/12

9

van de portfolio’s en de branchecertificaten. Sinds wij ook nauw betrokken zijn bij de ontwikkeling van het IOP spelen we als stuurgroep een actievere rol.” Marlon: “Onder de stuurgroep onderwijs hangen allerlei werkgroepen. Dat is een lopend proces, maar bij ons komt alles samen.”

Rotterdams Taaleffect Corrie: “Een goede aansluiting op de arbeidsmarkt vraagt veel van de mensen. In Hoogvliet en Delfshaven zijn we vooral bezig geweest met het toewerken naar examinering. De stuurgroep houdt vooral de belasting van mensen in de gaten. We hebben een taakomschrijving en jaarplanning gemaakt. Wij bedenken het hier, we coördineren, de werkgroepen voeren uit.” Debora: “In 2011 is er ook veel van buitenaf ingevlogen in de stuurgroep. Een mooi voorbeeld is het Rotterdams Taaleffect. Daar moest het praktijkonderwijs ook aan meedoen. Wij doen al veel aan Nederlands, met name via de mentoren. Accent is daarmee opgevallen en de gemeente wil het Rotterdam-breed oppakken.” Marlene: “In de stuurgroep hebben we een structuur bedacht hoe we mentoren een agenda

konden meegeven voor Taaleffect. Zij zijn zich echt verantwoordelijk gaan voelen voor dit project.” Esther: “En nu is het de kunst om te bedenken hoe we dit succesvol verder kunnen doorzetten. Competentiegericht leren staat centraal. Het Portfolio kent op elke locatie zijn eigen invulling. Wij bewaken hier in de stuurgroep de grote lijn, zodat we wel dezelfde dingen doen.”

Aanbesteding leermiddelen Corrie: “Naast Taaleffect hebben wij ook Rekeneffect opgepakt. Daar was bij de gemeente geen geld meer voor. Wij hebben gekeken wat we al deden op dat gebied en welke toetsen we al gebruikten. Zo zijn we vanuit Accent naar Rotterdamse scholengemeenschappen gegaan en zorgen we er continu voor dat ze ons niet vergeten.” Marlene: “De stuurgroep heeft in 2011 een belangrijke rol gespeeld in de Europese aanbesteding leermiddelen. Voorheen had ieder school zijn eigen inkoopbeleid. Dat gebeurt nu centraal via het overkoepelende CVO. Dat betekent dat je al aan het begin van het jaar moet weten welke leermiddelen je wilt. Dat leidt tot meer uniformiteit en je wordt gedwongen er samen over

10

na te denken. In plaats van achteraf erover praten moet je nu vooraf ideeën inbrengen.” Debora: “Begin 2012 werd een Accent boekenpakket afgesproken. Naast een belangrijk financieel voordeel heeft het een bewustwording op gang gebracht over de vraag wat de beste boeken en methoden zijn.”

Ambassadeurs Marlon: “De belangrijkste ontwikkeling de afgelopen jaren is toch wel de formalisering van het IOP. Daarin komt alles samen wat je doet, AKA, branchecertificaten, hoe de stage verloopt en dergelijke. Het is echt een planningsdocument geworden. In 2011 hebben we dat geïmplementeerd, maar het is nog niet optimaal. Daar praten we over in de stuurgroep. Wij willen sturen op kwaliteit. De teamleiders zijn daarin belangrijk en verantwoordelijk voor een goede uitstroom.” Marlene: “Nu we het IOP hebben, zie je dat het een levend document is, zowel inhoudelijk als technisch.” Debora: “Accent maakt deel uit van CVO. Het bestuur daarvan vraagt ons als stuurgroep hoe wij het toetsbeleid zien. Zo komen er van heel veel kanten vragen op ons af. Wij waken

De Stuurgroep Onderwijs kent de volgende leden: Debora van Os, voorzitter Marlon Noorman, onderwijscoördinator Accent Capelle aan den IJssel Corrie den Broeder, onderwijscoördinator Accent Delfshaven Marlène de Groot, onderwijscoördinator/ docent Accent Centrum Esther Jonker, teamleider Accent Hoogvliet ervoor dat de vier scholen van Accent hetzelfde verhaal hebben, met hun verschillende expertises.” Esther: “Maar dat gebeurt vooral ook omdat de verschillende werkgroepen elkaar steeds meer opzoeken.” Corrie: “Er is een natuurlijke manier van samenwerken gekomen. Pas als de mensen het nut ervan inzien, werkt het ook. Wij zijn eigenlijk steeds meer ambassadeurs geworden, we hebben echt een andere rol gekregen. Of eigenlijk hebben we die rol gewoon gepakt. Als stuurgroep moet je over veel dingen als branchecertificaten, AKA, Taal, IOP, het Schoolplan iets zinnigs te zeggen hebben. Daarom zijn we ook zo blij met deze samenstelling van de stuurgroep. We vullen elkaar echt aan.” Debora: “Onze plaats in de organisatie was misschien in 2011 nog wat onduidelijk vanwege de omslag die we als stuurgroep gemaakt hebben. Waren we vroeger meer vraaggestuurd bezig, nu is het vooral proactief. Dat is een positieve ontwikkeling.”

d e

p r a k t i j k

2011/12

11

Column

S p i e g e l va n

Meer motivatie door betekenisvol leren Betekenisvol, probleemgestuurd en contextrijk leren vragen om echtheid. Ik heb ooit eens ergens gelezen dat je de volgende vuistregel moet hanteren: zorg dat de leerstof minimaal drie keer ‘echt’ is. Ook de afgelopen jaren probeerden we de leerstof daarom zoveel mogelijk ‘echt’ te laten zijn. Sinds 2009 heeft Accent Praktijkonderwijs Hoogvliet een aantal leegstaande winkelpanden in de buurt van de school gehuurd. Op deze manier wordt het voorzieningenniveau in de wijk op pijl gehouden en kunnen leerlingen contextrijk en betekenisvol leren. Het sluit aan bij onze visie om de school te laten acteren midden in de samenleving, samenwerkend in de wijk. Zo doen wij dat bijvoorbeeld ook met school- en groenonderhoud. De leerlingen onderhielden het schoolgebouw, de leerwerkplaats aan de Lavasweg, de groenomgeving van de school en de naast onze school gelegen basisschool. Ook werden er regelmatig groenprojecten uitgevoerd in de Rhoonse Grienden. Ook op het gebied van catering, horeca en de leerwerkplaats zijn we ‘echt’. Regelmatig werd er catering verzorgd voor externe organisaties. Zo werd er een driegangendiner bereid voor de Rotary Rotterdam Botlek, voorafgaand aan het Nationaal Dictee der Nederlandse taal. Ook werd er regelmatig een lunch bereid door leerlingen uit de vakgroep ‘Horeca’. Een aantal maal organiseerden de leerlingen een uitgebreid koffie-/theearrangement tijdens werkbezoeken van andere scholen aan onze school. In de leerlingwerkplaatsen ‘Handel & Administratie’ en ‘Zorg & Welzijn’ werden regelmatig opdrachten uitgevoerd van externen. Zo werden er regelmatig kopieeropdrachten uitgevoerd, boodschappen voor buurtbewoners gedaan en opdrachten gedaan voor het naastgelegen Kinderdagverblijf. Reputatie bepaalt het aantal aanmeldingen en de aantrekkelijkheid van de school als werkgever. Als relatief nieuwe school was daarom voor Accent Hoogvliet het opbouwen van een gedegen netwerk van stageplaatsen en contacten met het bedrijfsleven erg belangrijk. De school dient immers zorg te dragen dat het onderwijs goed wordt afgestemd op de vraag en de eisen van het bedrijfsleven. Tevens diende de school voor voldoende stageplekken (85 in het schooljaar 2011-2012) en uitstroommogelijkheden (werk) te zorgen. Om de overgang van school naar werk of vervolgopleiding zo soepel mogelijk te laten verlopen onderhoudt de school vanaf 2011 ook contacten met UWV, MEE, gemeente, ROC’s, PRO werk en reïntegratiebedrijven. Ook het vinden van stageplekken en de organisatie van de Maatschappelijke Stages voor alle 30 leerlingen in leerjaar 2 kregen in 2011 daarom bijzondere aandacht. In de voorgaande jaren waren er reeds goede relaties opgebouwd met de basisscholen en VO-scholen in Hoogvliet. Ook met allerlei hulpverleningsinstanties als BJZ, Lucertis, MEE alsmede ook met DOSA, Leerplicht, Politie en Deelgemeentemedewerkers en portefeuillehouders. De school heeft ruim geïnvesteerd in contacten en relatiemanagement om het netwerk in Hoogvliet te versterken. Deze netwerkgerichtheid is van doorslaggevend belang voor het succes van onze school. Yvonne Laging Directeur Accent Praktijkonderwijs Hoogvliet

12 Jan van Dijk over de cijfers van 2011:

Creatief

omgaan met

tegenvallers In de verslagperiode kwam de crisis ook bij Accent keihard om de hoek kijken. Veranderend overheidsbeleid en teruglopende subsidie-inkomsten maakten het voor alle betrokkenen moeilijke jaren. Financieel directeur Jan van Dijk licht de financiële cijfers over 2011 toe en legt uit hoe de organisatie op de veranderingen inspeelt. “In onze prognoses kregen we vanaf 2011 te maken met terugloop van het aantal leerlingen, maar dat is meegevallen. In 2011 hadden we te maken met een daling op Capelle. Accent Centrum deed het echter bijzonder goed. In 2012 waren er veel schoolverlaters. In Capelle en Delfshaven stonden daar onvoldoende nieuwe leerlingen tegenover. Voor 2013 heeft dat grote gevolgen. Wat betreft onze inkomsten van het Rijk zijn we qua basisinkomsten gelijk gebleven. Toch kregen we in 2011 al last van dalende subsidies voor de speciale dingen die wij doen, zoals zorg voor de leerling, onderwijsontwikkeling en maatwerk. Door de crisis en een andere regering zijn die inkomsten met ruim een half miljoen euro gedaald. Allemaal subsidies die beperkter zijn gebleken dan we hadden gevraagd. Deels waren we er op voorbereid en deels hebben we de formatie daarop aangepast. We hebben op tijd kunnen anticiperen, maar dat neemt

niet weg dat we toch een tik hebben gekregen waar we last van hadden”, zo legt Van Dijk uit.

Tussentijds aangepaste regels De subsidies van de Nederlandse overheid waren niet de enige die terugliepen. Van Dijk: “Daarnaast waren we in 2011 afhankelijk van subsidies van het ESF, het Europees Sociaal Fonds. Die gelden waren gericht op het inrichten van leerwerkplaatsen en goede uitstroom. De prognose was voor 2011 ongeveer € 100.000,- per locatie, maar in 2011 kregen we het bedrag nog maar voor één locatie toegewezen. Dat hadden we absoluut niet zien aankomen. Deze aanvragen lopen via een agentschap. Tussentijds bleken de criteria en regels veranderd, waardoor we feitelijk ineens niet meer aan de regels voldeden. Onze aanvraag was gebaseerd

S p i e g e l VA N

d e

p r a k t i j k

2011/12

13 op de vroegere regels. Dan ga je dus met elkaar creatief kijken wat je dan als school nog wel kunt doen. Van primair belang voor Accent is de zorg voor de leerling, de uitstroom naar arbeid en de kwaliteit van het onderwijs. We hebben het gedurfd om daar risico in te nemen, want onze leerlingen moeten kansen hebben op de arbeidsmarkt. Gelukkig hebben we voor het schooljaar 2012-2013 wel ESF-subsidies weten binnen te halen voor onze vier scholen. Het is het laatste jaar dat deze subsidie toegekend wordt.”

Bezuinigingen 2011 kende nog meer tegenvallers, zo weet Jan van Dijk nog goed: “We hebben ook nog te maken gehad met een terugvordering van € 150.000,- door het Ministerie van Onderwijs door verandering van beleid. Nu kregen we opeens te maken met bezuinigingen. Terwijl we toch veel in gang hadden gezet. Je leert dat je anders moet handelen en plannen en anders moet insteken bij de besteding van subsidies. Gevolg was dat de jaarrekening van Accent Praktijkonderwijs over 2011 een tekort liet zien van € 350.000,- bij een begroting van een resultaat van € 0 en een omzet van € 9 miljoen. Dat betekent een verlies van 3%. Deze ontwikkeling treft de scholen van CVO in de volle breedte en holt de reserves uit. Zowel op CVO-niveau als op Accent-niveau hebben we daarom twee dingen in gang gezet. Op het niveau van het management – directie en teamleiders – hebben we gekeken hoe we dingen anders kunnen doen en de middelen zo kunnen inzetten dat we in 2012 wel uitkomen. Daarnaast leerde het ons om weer eens kritisch naar de eigen organisatie te kijken. De verdeling van de gelden, het rendement op processen, investeringen en dergelijke. Wij komen er niet door in problemen te denken, maar door krachten te bundelen en iedereen scherp te houden.”

Investeren in nieuwbouw Ondanks de financiële terugval de laatste jaren zijn er genoeg goede dingen te melden. “We zijn gestart met de nieuwbouw in Hoogvliet. Dat geeft een enorme uitstraling. Onderwijstechnisch kunnen we straks een volwaardige bovenbouw aanbieden. De

Gemeente Rotterdam, die met veel tegenwind te maken had, heeft toch enorm haar nek uitgestoken door te investeren in het gebouw. Met de richtingen ‘techniek’, ‘verzorging’ en ‘grootkeuken’ kunnen we straks in Hoogvliet echt uitpakken. Daarom zijn we al een ontwikkeling gestart met het bedrijfsleven rond Europoort om stage- en werkplekken te werven”, aldus een bevlogen Van Dijk.

Digitale facturen De administratieve organisatie is sinds 2011 aangepast. Van Dijk: “We zijn overgestapt naar een meer decentraal verantwoordings- en gebruikssysteem van onze financiële administratie. De facturen die centraal binnenkomen, worden sinds 2011 gescand en digitaal naar de locaties gestuurd. Op dat niveau wordt de factuur beoordeeld en goedgekeurd. Zo hebben we de verantwoording dieper in de organisatie gelegd. Op het gebied van automatisering hebben we fors geïnvesteerd, samen met CVO, het Farelcollege en het Marnix gymnasium. Dat betekent niet meer overal aparte servers, maar inloggen op de centrale server bij CVO. Er ligt nu een grootschalig glasvezelnetwerk tussen alle vestigingen en CVO. Dat maakt het ons mogelijk om ook onderwijskundig ‘state of the art’ te worden. Ook op het gebied van leerlingenadministratie zijn er zaken veranderd. Alles zat voorheen in @VO, het volgsysteem, documenten, absentieadministratie, competentiemodellen, etcetera. De toeleverancier is overgegaan van @VO naar het ‘webbased’ SOM, waardoor medewerkers ook thuis kunnen werken. De overgang naar één centraal systeem is vrij geruisloos gegaan en het gebruiksgemak is vergroot.”

Kwaliteitsrijke organisatie Op personeelsgebied zijn er twee lijnen die gevolgd zijn. “Enerzijds voeren we een leeftijdsbewust personeelsbeleid. Dat betekent bijvoorbeeld dat we in gesprek zijn gegaan met medewerkers die richting hun pensioen gingen om te vragen op welke wijze ze hun onderwijsloopbaan willen afsluiten. Dat levert veel vragen op, ook emotie, maar het heeft geleid tot wederzijdse afspraken en oplossingen. We staan voor goed werkgeverschap. Dat betekent inzetten op de aanwas van jonge docenten, gelegenheid

‘We staan voor goed werkgeverschap. Dat betekent inzetten op de aanwas van jonge docenten, gelegenheid geven om te studeren, investeren onder bindende voorwaarden en prestatieafspraken’

14 geven om te studeren, investeren onder bindende voorwaarden en prestatieafspraken. We zetten bij zittend personeel steevast in op kwaliteit en een brede pedagogische scholing. Vanuit het Rijk is er het streven om het vak docent aantrekkelijk te maken, ook in de salarissfeer. Wij willen daar ook criteria en competenties aan koppelen. In de verslagperiode zijn we wel teruggegaan in personeelsomvang. Dat is grotendeels gevolg van natuurlijk verloop. En Accent blijft zich profileren als kwaliteitsrijke organisatie. We besteden en investeren veel in PR en netwerken en werken aan bekendheid, onder andere via activiteiten in het kader van arbeidstoeleiding, het behalen van branchecertificaten en PrOwerk. In het onderwijs zijn we vaak te bescheiden, maar stakeholders reageren echt op externe PR-prikkels”, aldus Van Dijk.

Meer met minder “Begin 2012 is er door het CVO-bestuur een winstwaarschuwing afgegeven voor de komende periode. Dat heeft tot gevolg gehad dat er op CVOniveau verschillende werkgroepen zijn geformeerd onder het motto ‘Meer met minder’. Doelstelling van deze operatie is efficiënter, beter (met meer kwaliteit) en goedkoper. Om dit te bereiken gaan de CVOscholen meer met elkaar samenwerken, bijvoorbeeld op het gebied van gezamenlijke inkoop, het afstemmen van administratieve procedures en een scherp aanstellingsbeleid”, zo legt Van Dijk uit. Ook Accent heeft nagedacht. “De leidinggevenden van Accent zijn in de maanden februari tot april 2012 menig dinsdagavond bijeen geweest om efficiënter, beter en goedkoper te werken. Voorwaarde om dit te realiseren is een nauwe samenwerking tussen de scholen en de onderdelen van Accent. Er zijn veel voorstellen gedaan waarvan de belangrijkste zijn het efficiënter inzetten van personeel over de vestigingen heen en het afstemmen van het onderwijsaanbod van de scholen onderling, bijvoorbeeld op het gebied van de branchecertificaten. In het voorjaar van 2012 hebben de leidinggevenden met elkaar gesproken over de vraag hoe de organisatie aangepast kan worden aan de veranderingen die de laatste jaren hebben plaatsgevonden op het gebied van samenwerking. Bij Accent Capelle is vestigingsdirecteur Gerrit-

Jan Miedema vertrokken om eenzelfde functie te gaan vervullen bij Calvijn Maarten Luther, ook onderdeel van CVO. Wij willen groeien naar een netwerkorganisatie. Op de vestigingen Accent Capelle en ook Accent Delfshaven wordt bij het benoemen van de nieuwe vestigingsleiding ingespeeld op deze ontwikkeling. In plaats van één vestigingsdirecteur en twee teamleiders komt er op beide scholen één vestigingsleiding bestaande uit twee personen”, volgens Van Dijk.

Kwaliteitszorg Ondanks alle financiële zorgen heeft Accent volgens Van Dijk veel zorg besteed aan kwaliteitszorg. “Vanaf september 2011 doen drie Accent-scholen mee aan het ‘Top-klassen’ traject van de gemeente Rotterdam. Zo gaan deskundigen van buiten in gesprek met de school over een onderwerp waar ze beter in willen worden. En bij Accent Delfshaven werd in november 2011 een collegiale visitatie uitgevoerd door vertegenwoordigers van CVO-scholen en SCO Lucas uit Den Haag. Daarnaast werden onder leerlingen, ouders, personeel en externen - zoals stagebedrijven – tevredenheidsonderzoeken uitgevoerd. Bovendien deden de Accent-scholen voor de tiende maal mee aan de jaarlijkse uitstroommonitor praktijkonderwijs. Doel hiervan is te kijken naar welke bestemming de leerlingen gaan na het verlaten van de school en of zij zich daar ook weten te handhaven. Al dat soort onderzoek geeft ons inzicht in de kwaliteit van onze school en daar draait het uiteindelijk allemaal om.”

d e

p r a k t i j k

2011/12

15

Column

S p i e g e l va n

Goed en persoonlijk onderwijs, dat is onze kracht! Op Accent Capelle is onze onderwijsgroep PROactief bezig. Aan deze groep neemt een klein aantal docenten en de onderwijscoördinator deel. Samen ontwikkelen zij de onderwijsagenda op Accent Capelle. Het doel van ons onderwijs is dat elke leerling kan leren op zijn eigen tempo en niveau. Iedere leerling werkt aan zijn of haar eigen onderwijsprogramma. We starten hiermee al in fase 1 (klas 1) door middel van de weektaak. De mentor verzorgt deze weektaak en een leerling kan in zijn eigen tempo hieraan werken. Aan het eind van de week bespreken alle mentoren de vorderingen van de leerlingen. Het onderwijs wordt voor de leerling betekenisvoller en meer herkenbaar wanneer de theorie en praktijk aan elkaar gekoppeld worden. In 2011 zijn we gestart met deze directe koppeling. Tijdens een les bij de mentor wordt de theorie besproken, waardoor de vakdocent zo beter aan de slag kan. Zo worden de competenties tijdens bijvoorbeeld de kookles en de techniekles beter voorbereid en aangeleerd. De leerlingen leren doordat ze de zaken herkennen en direct kunnen toepassen. Zo behalen zij meer bewijzen van de geleerde vaardigheden en worden hun succeservaringen talrijker. We vinden het belangrijk dat leerlingen leren zichzelf te presenteren. De maatschappij doet namelijk een beroep op ‘jezelf presenteren’. Door middel van verschillende vormen van presentaties laten leerlingen zien wat ze in een bepaalde periode geleerd hebben. De leerlingen (en docenten) zijn trots op wat ze bereikt hebben. Uiteindelijk wordt de presentatie een onderdeel van hun Portfoliomap. Deze vorm van presenteren verschilt. De ene leerling laat vol trots voor een grote groep ouders en medeleerlingen een vlammende drumsolo zien. Een andere leerling zorgt voor een expositie van werkstukken die tijdens de techniekles gemaakt zijn. Door deze presentaties maken ze leeftijdsgenoten deelgenoot van hun leerproces. Dat sluit mooi aan bij de opvatting van Accent Capelle, dat de leerling eigenaar is en moet blijven van zijn eigen leerproces. Elke leerling in het praktijkonderwijs heeft een zijn eigen individueel ontwikkelingsplan (IOP). Dit ontstaat niet zomaar. De leerling is gedurende zijn schoolloopbaan bezig met zijn ontdekking naar: ‘wie ben ik, wat kan ik en wat wil ik?’. Het duurt zo’n vier tot vijf jaar voordat dit proces is afgerond. Inzicht geven in en richting geven aan, is wat de leerling dan ook nodig heeft. Coaching van de leerling tijdens zijn schoolloopbaan is daarom belangrijk. Accent Capelle besteedt hier volop aandacht aan. Sinds 2011 kennen we de coachingsdagen, op welke de mentoren individuele gesprekken hebben met hun leerlingen. Deze worden momenteel vier keer per jaar ingeroosterd. Tijdens dit coachingsgesprek bespreekt de mentor met zijn leerling welke stappen de leerling wil maken in zijn ontwikkeling. De afspraken schrijft de leerling zelf op zijn coachingskaart. Het doel van de coachingskaart is dat elke leerling deze mee naar school neemt, laat zien en bespreekt met de betreffende docent en zo werkt aan zijn leerdoelen. De doelen en gemaakte afspraken worden voortdurend geëvalueerd en bijgesteld. Deze doelen komen dan uiteindelijk weer terug in het IOP en in de IOP-gesprekken met ouders en leerling. Dick Everts Vestigingsleider Accent Capelle aan den IJssel

16

Stag e co ördinatoren ove r PrOWe rk

‘In je eentje

red je het niet’

Zet de vier stagecoördinatoren van Accent bij elkaar in een ronde tafelgesprek, samen met algemeen directeur Arie Kooyman en arbeidsdeskundige Ernst Andreé en je hebt meteen een geanimeerd gesprek. Het onderwerp is PrOWerk en de manier waarop Accent probeert leerlingen goed voor te bereiden op de arbeidsmarkt.

Het jaar 2011 was het jaar waarin de stagecoördinatoren van de vier schoollocaties van Accent hun werk nog meer gestructureerd hebben aangepakt. Daniël: “Bij ons in Delfshaven was er nog niet eens een stagecoördinator, maar was er natuurlijk wel al een stagebeleid, maar dat zat vooral in de hoofden van mensen. Ik ben het gaan opschrijven en dan wordt het meer concreet. Dat is best een cultuuromslag want we willen de uitstroom naar het ROC ombuigen naar arbeid. Ik leer daarbij veel van de ervaring van de collegastagecoördinatoren.” Theo: “In Capelle hebben we al een aantal jaar een hoog percentage uitstroom

naar werk. Om dat op niveau te houden was onze prioriteit de afgelopen jaren het doorontwikkelen van de zogenaamde ‘competenties’ naar het IOP, het Individueel Ontwikkelings Plan.” Ton: “Bij Accent Centrum behalen we vooral successen met branchecertificaten en AKA. Maar dat moet meer worden en daarover praten we in deze werkgroep.”

Werken naar vermogen Vanuit de vereniging PrOWerk heeft Accent Praktijkonderwijs sinds 2011 de beschikking over de hulp van een eigen regiomanager: Ernst Andreé. De

S p i e g e l VA N

d e

p r a k t i j k

2011/12

17

leden van PrOWerk zijn scholen. Ernst ondersteunt de leden om de leerlingen naar werk toe te leiden. Ernst: “Dat kan over heel veel onderwerpen gaan, zoals het leasen van werkplekken, het inzetten van een jobcoach of het toepassen van loondispensatie. Ik ben in feite het kennisvat.” Ton haakt er meteen op in: “Het is echt een groot voordeel om gebruik te maken van de kennis van Ernst. Als wij een specifiek probleem met een leerling hebben kent hij de wet- en regelgeving.” Jeroen: “Het zijn vaak ingewikkelde trajecten. Zo heeft de Wet ‘werken naar vermogen’ consequenties voor de leerlingen. De invoering van deze wet werd uitgesteld vanwege de val van het kabinet. Maar er zal veel veranderen.” Ernst beaamt dat: “Vroeger was het niet zo moeilijk om Wajong aan te vragen. De naam Wet Wajong staat voor Wet werk en arbeidsondersteuning jonggehandicapten. Het doel van de wet is om hulp te bieden bij het vinden en behouden van betaald werk. Zodat iedereen die kán werken, hiervoor ook de kansen krijgt. Het UWV is de laatste jaren echter steeds kritischer gaan toetsen en dat ervaren dus ook de stagecoördinatoren. Door aanvragen goed te onderbouwen maak je meer kans.” Theo knikt en spreekt uit ervaring: “Wij hadden een afwijzing

van een Wajong. Toen kwam Ernst in beeld. Hij kon uitleggen dat de documenten van de betreffende leerling anders uitwezen. De werkgever had ondersteuning nodig in loondispensatie omdat de leerling moeite had met op tijd komen. Daar werd aan gewerkt en als UWV moet je je afvragen waar dat aan ligt.” Ook Ton heeft goede ervaringen met Ernst: “Hij weet hoe er gedacht wordt over de sociale wet- en regelgeving. Dat betekent niet altijd de keuze voor een jobcoach. De boodschap is eigenlijk: investeer nou in die leerlingen als ze nog jong zijn, want dan kun je een hoop ellende voorkomen. Als ze zonder werk van school gaan kost het meer om ze later aan de bak te krijgen.”

Omgaan met veranderingen 2011 was ook het jaar dat er veel ging veranderen en stagneren, als gevolg van de crisis en bezuinigingen bij de overheid. Jeroen: “Dat betekende een hele ommezwaai bij ons op school. Van de vele regelingen die er vier jaar terug nog waren bleef niet veel over. De klad kwam erin. Onze boodschap blijft dat we via stage naar werk toe willen. Maar door de gewijzigde situatie moeten we nu ook soms aan

Van links naar rechts: Daniël ‘t Hooft, Arie Kooyman, Ton Houwer, Theo Boer, Jeroen Uitman en Ernst Andreé.

18

PrOWerk wordt binnen Accent Praktijkonderwijs beleidsmatig gestuurd door: Arie Kooyman, directeur Accent Ernst Andreé, arbeidsdeskundige en regiomanager PrOWerk Theo Boer, stagecoördinator Accent Capelle aan den IJssel Daniël ‘t Hooft, stagecoördinator Accent Delfshaven Ton Houwer, onderwijscoördinator/ docent Accent Centrum Jeroen Uitman, stagecoördinator Accent Hoogvliet

ouders vertellen dat er een streep door gaat. Dat heeft nogal wat consequenties.” Ton voegt er aan toe: “Kijk naar de bezuinigingen op de sociale werkvoorziening. We hebben te maken met dreiging van allerlei dingen die afnemen en met een overheid die bezig is met het verschuiven van verantwoordelijkheden. Dat geeft ons nog meer zorgen om jongeren aan de bak te krijgen en te houden. We zien dat er steeds meer vage arbeidscontracten worden afgesloten. Wij hebben heel duidelijk in 2011 een start gemaakt richting de Gemeente Rotterdam dat er meer moet gebeuren om jongens en meisjes in deze doelgroep aan het werk te krijgen.” Arie benadrukt hoe Accent dat aanpakt: “In 2011 hebben we een aanvang gemaakt om voor alle leerlingen een IOP te maken. Dat dwong ons na te denken over bewustwording in relatie tot stages en werk. Daar hebben we nu profijt van.” Volgens Ton heeft Accent alles in huis om succesvol te blijven in deze moeilijke markt. “We hebben al jaren goede contacten extern en die contacten worden steeds beter. Kijk bijvoorbeeld naar onze goede verstandhouding met de ROC’s, het UWV, MEE en ook rond de ontwikkeling van de WERKschool. De bestuurders in Rotterdam willen wel wat doen en dat is winst.”

Eisen omhoog stellen Ook buiten Accent gebeurt van alles. Daniël: “Je ziet dat ze bijvoorbeeld bij het ROC de eisen omhoog bijstellen. Door alle veranderingen is onze wereld volop in beweging. De economie, het type arbeid, de wet- en regelgeving, noem maar op. Het wordt niet gemakkelijker, maar onze houding is positief. Je moet er anders op anticiperen.” Arie: “In mei 2012 vond een werkconferentie plaats met scholen voor praktijkonderwijs en voortgezet speciaal onderwijs en belangrijke partners, zoals gemeenten, UWV, Mee, kenniscentra en dergelijke. De conferentie ging over de uitgangspunten, doelen en inrichting van de WERKschool Rijnmond. We willen bereiken dat meer leerlingen aan het werk komen en dat hun arbeidsplaats duurzaam is. Bovendien heeft de Inspectie in juni 2012 aangekondigd drie van onze scholen te gaan bezoeken in de periode augustus tot oktober met als insteek om de uitstroombestemmingen van onze leerlingen te onderzoeken. De afgelopen tijd was dus vooral een periode die getypeerd kan worden als een van alertheid. Als je het als school in je eentje doet, dan red je het niet. Als je gezamenlijk krachten bundelt, dan kunnen veranderingen ook goed uitpakken.”

d e

p r a k t i j k

2011/12

19

Column

S p i e g e l va n

IOP als basis voor verdieping Accent in ontwikkeling. Niet alleen mooie woorden. Maar ook daden. Dat past bij Accent! Dat past bij ons! Een mooi voorbeeld daarvan is de ontwikkeling en invoering van het IOP (Individueel Ontwikkelings Plan) op alle scholen van Accent. Natuurlijk is het IOP een prima document, maar het IOP is meer dan dat. Het vormt de basis voor de verdieping van ons onderwijs aan onze leerlingen. Een basis voor ons handelen in de school. Overal komt het IOP terug in de gesprekken in de school. In vergaderingen en leerlingbesprekingen; en in ouderen leerlinggesprekken. We zien de rapporten plaatsmaken voor het IOP, waarbij leerling, ouder en mentor gezamenlijk de leerroute uitstippelen. Onderwijs, zorg en uitstroom komen samen in het IOP. Vanuit het IOP ontstaat als vanzelf de vraag naar een eigen leerroute die toe leidt naar de uiteindelijke uitstroombestemming op basis van de mogelijkheden van de leerling en prognoses op wonen, vrije tijd en burgerschap. In het IOP wordt beschreven wat de leerpunten zijn in de leerroute van de leerling. Hierin ligt de basis voor versterking van het onderwijsaanbod. Het IOP vraagt van ons verdieping en vervolgens ontwikkeling in het aanbod dat wij onze leerlingen bieden. Er is al een ontwikkeling te bemerken dankzij de verdieping in het IOP: niet ons aanbod bepaalt wat de leerling leert, de vraag van de leerling bepaalt ons aanbod. Verdieping dus, in de leerling, en ontwikkeling in ons aanbod, in ons handelen. Mooie voorbeelden van verdieping en ontwikkeling waren er volop de afgelopen jaren: een toename van het aanbod in brancheopleidingen; een gerichte aanpak in ons taalaanbod door actieve deelname aan het Rotterdams Taaleffect; initiatieven om het rekenonderwijs beter aan te laten sluiten bij de branchegerichte opleidingen; een enorme impuls vanuit de stuurgroepen van Accent om onderwijs, zorg en stage, nog beter aan te laten sluiten bij de leerroute van leerling; digitalisering van het onderwijs; intensivering van samenwerking met ketenpartners, op de individuele leerling afgestemde roosters; het gebruik van het portfolio in de leerroute van de leerling. Zijn we er al? Is de verdieping al uitgediept? Nee, we zijn net gestart. We gaan verder de diepte in en verder gaat de ontwikkeling. Verdieping gaat verder, niet alleen over het aanbod, maar ook verdieping in ons eigen handelen. Misschien starten we straks wel met een IOP voor ons zelf! Accent in ontwikkeling. Niet alleen mooie woorden. Maar ook daden. Dat past bij Accent! Coen van Noordwijk Directeur Accent Praktijkonderwijs Delfshaven

20

Ar jo Ro os, ho ofd I C T en syste e mb e he e r Accent

Uniformiseren en centraal inkopen,

daar gaat het om Ook een school voor praktijkonderwijs, zoals Accent, heeft te maken met ICT en automatisering. Of misschien wel: júist een school voor praktijkonderwijs heeft te maken met moderne technologie. Het valt niet mee voor een systeembeheerder om alle eisen en wensen op dat gebied te stroomlijnen en vertalen richting goed beleid. In 2011/2012 zijn er bij Accent Praktijkonderwijs in ieder geval grote stappen gemaakt met als doel: zorgen dat de leerlingen zich nog beter kunnen ontwikkelen. We praten hierover met Arjo Roos.

S p i e g e l VA N

d e

p r a k t i j k

2011/12

21 bureau op te zetten. De boodschap is eigenlijk, doe het alleen maar maak gebruik van de kennis van anderen.”

Uniformiteit Vanaf 2011 is er enorm veel werk verzet en vernieuwd. “Belangrijkste fenomeen was toch wel dat we een glasvezelnetwerk hebben aangelegd tussen alle locaties van Accent en het CVO-bureau. Het voordeel hiervan is dat we zo ook een verbinding mogelijk maken met het CVO-kantoor en zo heeft men ook toegang tot Exact, het bedrijfsadministratieve systeem. Dat is handig voor de digitale facturenstroom en het goedkeuringsproces. Alle vijf de schoolgebouwen hebben een eigen server. Zo kan men vanuit verschillende locaties bij hun data door in te loggen op die server. Dat hebben we eind 2010 en in 2011 tevens gerealiseerd voor Accent Onderwijsondersteuning en OOVR (Onderwijs Opvang Voorziening Rotterdam). Allen werken nu dus centraal op het CVO-systeem met een eigen leerlingnetwerk dat via intranet te benaderen is”, zo legt Roos uit. Het streven naar uniformiteit op alle scholen maakt het onderhoud beter beheersbaar. Arjo: “Het gaat zelfs zo ver dat we met dezelfde mappenstructuur willen gaan werken. Daarnaast plaatsen we overal hetzelfde soort computers en werken we met dezelfde programmatuur.”

Smartboards Als systeembeheerder voor alle locaties van Accent Praktijkonderwijs is Arjo Roos dagelijks bezig met ICT-ontwikkelingen. Samen met Renate Krassenburg beheert hij de Accent Service Desk, waar men terecht kan voor het melden van storingen aan het netwerk of apparatuur. Daarnaast is Arjo de spil bij de aanschaf van nieuwe apparaten, vernieuwing en beleid en is hij ook verantwoordelijk voor de telefonie en de copiers. Arjo: “We hebben vijf schoolgebouwen. Steeds weer kwam er eentje bij met een eigen netwerk en eigen leveranciers. Vaak werd ICT door een docent geregeld die het er een beetje bij deed. Vier jaar geleden zijn we daarom gestart met meer uniformiteit en centralisatie. Op dat moment is ervoor gekozen om het samen met het CVO-

Ook de leerlingen zelf komen steeds meer in aanraking met ICT, hetgeen hun ontwikkeling zeker ten goede komt. Arjo: “Als vervanging van de ouderwetse schoolborden hebben we op een aantal locaties zogenaamde smartboards opgehangen. Dit zijn digitale, interactieve schoolborden, die gekoppeld worden aan een computer en een beamer, oftewel projector. Daarmee is het mogelijk om presentaties te geven, teksten op te schrijven en op te slaan, en later tijdens een volgende les terug te halen. Via die smartboards en beamers worden ook instructiefilms getoond over bepaalde werkzaamheden, zoals schoonmaken en koken, in relatie tot bepaalde branchecertificaten. Leerlingen zelf zijn natuurlijk vooral bezig met MSN en YouTube.

22

Maar er wordt hen ook geleerd om daadwerkelijk met de computer te werken. Stukjes schrijven, een powerpoint presentatie maken of gewoon leren werken met Paint.”

Overal veilig inloggen Arjo praat er heel gemakkelijk over. Maar duidelijk is dat hij een belangrijke rol speelt op ICT-gebied binnen Accent Praktijkonderwijs. Hij weet nog precies wat het meest ingrijpend was voor hemzelf de afgelopen jaren. “Dat was de overgang naar de nieuwe versie Microsoft Office 2010. We hebben dat gerealiseerd voor alle scholen, en dat geldt dus ook voor de leerlingen. Dat was toch wel een behoorlijke ‘uitrol’. We zitten nu in de laatste fase van de overgang van enkele scholen naar het centralisatieproces. Ook Hoogvliet en Delfshaven zijn onlangs overgestapt op smartboards en we hebben de docenten introductiecursussen gegeven over hoe ze dat kunnen toepassen in de lessen.” Ook het thuiswerken voor docenten en management is een gespreksonderwerp. Arjo: “Een aantal mensen heeft sinds 2011 toestemming om van huis uit te werken met een extern bureaublad. Daarvoor heb je een

zogenaamde ‘token’ nodig, zoals dat bij een bank bijvoorbeeld ook gaat. Directie en management kunnen nu al van huis uit werken en we willen dat ook beschikbaar maken voor docenten. Zodat ze eigenlijk overal vandaan beveiligd kunnen inloggen op de centrale server.”

Docentenvoordeel Naast al zijn onderhoudswerk, serviceverlening en beleidsmatige ondersteuning is Arjo ook druk met het bijhouden van licenties. “We kopen onze software uiteraard op officiële wijze via professionele bedrijven. Maar je moet wel ieder jaar licenties betalen. Hoe grootschaliger we dat kunnen aanpakken, hoe meer voordeel we kunnen halen. Daarom geven we ook de docenten de mogelijkheid om goedkoop software te kunnen aanschaffen.” Arjo blijft bescheiden onder zijn werk. “Het is allemaal niet zo moeilijk en ook ICT blijft mensenwerk. Het gaat om uniformiseren en centraal inkopen, en dat op een goede manier structureren via de juiste contactpersonen. Allemaal in het belang van onze leerlingen en hun ontwikkeling. Want daar doen we het allemaal voor!”

S p i e g e l va n

d e

p r a k t i j k

GEZAMENLIJK PLAN VAN ACCE

NT PRAKTIJKONDERWIJS

2011/12

VOOR 2015

Accent en PR

23

20

Venster op de praktijk

6. Visie en missie van CVO en Accent

WERKEN, WONEN EN VRIJETIJDSBESTEDING

Het Praktijkonderwijs

M i s s i e e n s t r at e g i e C VO

M i s s i e e n V i s i e aCC e n t

Wij, de scholen van CVO n Verzorgen en verstrekken inspirerend onderwijs en brede vorming aan jonge mensen; n Dragen vanuit een open houding bij aan alle vormen van samenwerking die het onderwijs en het beleid voor jonge mensen ten goede komen; n Presenteren en verantwoorden ons helder aan (alle belanghebbenden in) de samenleving.

Praktijkonderwijs: Accent biedt meer dan het gewone door samen te werken. Door kennis te delen en ervaringen uit te wisselen kunnen we meer voor anderen betekenen. We geloven in de kracht van het individu, maar voelen ons samen sterker. We zien verschillen, maar zoeken overeenkomsten. Wat ons bindt is de inspiratie om iets toe te voegen aan het welzijn van jongeren die niet over de capaciteiten beschikken waar anderen wel over kunnen beschikken. We zetten ons in voor hun geluk, door te benadrukken dat ze er zeker mogen zijn. Ons doel is zelfredzaamheid bevorderen bij een zelfstandig leven, wonen en werken.

Wij doen dit vanuit de volgende grondhouding: n Staand midden in de samenleving, geworteld in het evangelie en handelend vanuit een christelijke inspiratie; n Met oog en respect voor de vele verschijningsvormen van deze inspiratie; n Recht doend aan de individuele mogelijkheden van onze leerlingen en gericht op hun actieve deelname aan de gemeenschap.

Schoolgids

Praktijkonderwijs is in principe eindonderwijs. Kenmerk van eindonderwijs is dat het zo veel mogelijk is afgestemd op de mogelijkheden van de individuele leerling. Het is dus onderwijs op maat, met een basisprogramma van aangepaste basisvorming, sociale vaardigheden en programma’s ten behoeve van de arbeidsvoorbereiding. Het Praktijkonderwijs werkt in nauwe relatie met de leerling aan de persoonlijke ontwikkeling om hem/haar een plaats op de arbeidsmarkt te laten bereiken. Door externe stages, die de leerling zelf gekozen heeft, wordt in de praktijk geleerd en ervaring opgedaan in de deelname aan het arbeidsproces. Daarnaast wordt veel aandacht besteed aan zelfstandig wonen, werken en zinvolle vrijetijdsbesteding. Bij het afsluiten van het Praktijkonderwijs ontvangt de leerling een kwalificatiedocument Praktijkonderwijs (getuigschrift/ schooldiploma). De leerling presenteert zijn prestaties uit de hele schoolloopbaan in een door hemzelf bijgehouden portfolio. (Uit: VMBOreeks, nr. 31, januari 2005, J. Poell). Die wordt gevormd door: n Samenhangend competentiegericht leren binnen en buiten de school n Het innovatievermogen van de school n Een flexibele organisatie n Teamwork en collegiale consultatie n Onderwijskundig leiderschap.

Samenwerking: Fysieke en mentale inspanning van Accent naar leerlingen, ouders, bedrijven, CVO, overheden en dergelijke, met als doel om door synergie meer te betekenen voor leerlingen.

Lesmaterialen, zoals PrOmotie Interne stage en stageondersteunende leergangen (SOI)

Externe stage en praktijkgericht onderwijs prakti k

ARBEIDSCONTRACT

Plaatsingsstage en overstapplan S Schoolve Sc ch ho Schoolverlater

Nazor N azorg azo o g (p (pla plan pl lan)) Nazorg (plan) ver tap ppla lan la an a Overstapplan hoo /w werk school/werk

Plaa aat aa a sing ngs Plaatsingsstage

d Arbeidsig kundig o onderzoek Stage geschiktheidsassesment Individuele coachingsgesprekken Aangepaste basisvorm

Individueel ontwikkelplan

Loopbaanoriëntatie en begeleiding

Toelaatbaarheidsbeschikking tot PrO en OR

Waardigheid: Vanuit een christelijke overtuiging respect voor elkaar zoals je bent. We zijn gelijkwaardig, maar niet hetzelfde. Het gaat er om wat je gaat worden, met als uitgangspunt wie je (nu) bent.

Het Boommodel Dit model werd ontwikkeld door Hanneke te BraakeSchakenraad namens de Referentiegroep ’Praktijkonderwijs in de Steigers’. De boom is geworteld in het Primair onderwijs en komt boven de grond bij de toelating van de leerling in het Praktijkonderwijs. De stam van de boom is het Individueel Ontwikkelingsplan (IOP), de kern van het model. Het IOP wordt nadrukkelijk in interactie met de leerling samengesteld en is een sturingsinstrument dat richting geeft bij alle beslissingen over de voortgang in de ontwikkeling van de leerling. De zigzaglijn verwijst naar de systematische coachingsgesprekken tussen de mentor (docent) en leerling, waarbij ook de ouders en stagebegeleiders betrokken worden. Kern: ‘Wat wil de leerling leren en doen op deze school?’. Met het IOP zijn leerlingen nadrukkelijk medeverantwoordelijk voor hun leerproces.

Basisonderwijs

21

Venster op de praktijk

10

Venster op de praktijk

3. Wat is gerealiseerd Het Directie-Overleg (DO)

In ‘De Richting’ werden de doelen voor Accent Praktijkonderwijs voor de periode 2007-2011 beschreven. Onderstaand volgt een overzicht van de behaalde resultaten per beleidsterrein. Daarnaast komen medewerkers aan het woord om te vertellen wat volgens hen het belang is van de gerealiseerde doelstellingen.

Algemene Directie & Vestigingsdirecteuren Accent Praktijkonderwijs Werkgroep eem Leerlingvolgsyst

Accent brede werk- en stuurgroepen: Deelnemers afkomstig vanuit de Accent PrO Capelle, Centrum, Delfshaven & Hoogvliet

Stuurgroep Zorg

Stuurgroep Onderwijs

Werkgroep Taaleffect

Werkgroep Rekeneffect

Werkgroep Maatschappelijk e Stage

De waarde van Rekenen en Taal binnen het Praktijkonderwijs “De diversiteit van de leerlingen in het praktijkonderwijs is zeer groot. Niveaus en achtergronden zijn zeer divers. Hoe ga je dan met taal en rekenen om? Hoe bereik ik de leerlingen? Voor mentoren een taak om elke leerling individueel op weg te helpen; een weektaak met verschillende opdrachten ondersteunt hierin. Praktische vaardigheden worden theoretisch verwerkt in de weektaken. Zo kun je goed voorbereid aan de slag in het praktijklokaal. Wij zien dan dat leerlingen trots zijn op hun werkstukken. Als je goed kunt wegen of goed kunt meten wordt jouw werkstuk mooier en je gerecht smakelijker. Met andere woorden: je krijgt plezier in het creëren. Alle ontwikkelingen rondom digitaal leren sluiten aan bij het leerproces van de leerling. Het is dan een waardevolle aanvulling. Het individueel werken met leerlingen is succesvol; je ziet

Stuurgroep Stage

Werkgroep AKA

Marlon Noorman, coördinator onderwijs Accent Capelle

veel leerlingen serieus aan hun opdrachten werken. Het systeem geeft ook de mogelijkheid om alles op te slaan wat de leerling gedaan heeft en bovendien kunnen eigen lessen of oefeningen, bewijzen, filmpjes en foto’s erin gezet worden. Ook de proef ‘Diataal’ van vorig schooljaar heeft een goede wending gekregen binnen Accent. Bij de start waren veel mensen ongerust over de proef; ‘we zijn praktijkonderwijs en wat moeten we met nog meer taal, laat de leerlingen toch praktisch aan de gang gaan’. In het Basisonderwijs hebben ze al zoveel taal gehad en de vorderingen zijn gering. Leuk was om te zien dat er tussen de 1e en 2e toets een royale verbetering bij veel Accentleerlingen was opgetreden en de docenten vol enthousiasme vertelden over deze resultaten. En ja, er zijn enkele leerlingen die niet vooruit zijn gegaan en daar kunnen wij praktisch mee aan de slag. Het uitwisselen van methodes en lesstof

11

Venster op de praktijk

www.c voaccent.n

l

Accent steunt in 2011 twee onderwijsprojecten in Suriname: een school voor voortgezet onderwijs in Paramaribo en een kindertehuis in het district Commewijne. Kijk regelmatig op onze website: www.cvoaccent.nl

10 11

Hoe dan ook, we zetten ons in om de overgang van school naar een plek op de arbeidsmarkt zo soepel mogelijk te laten verlopen. We worden als school door de organisatie Pro Werk hierin ondersteund.

Techniek Centrum Delfshaven Hoogvliet Capelle

3.3.5 Maatschappelijke stage Accent Praktijkonderwijs staat midden in de samenleving en heeft daar ook veel relaties mee. In de klassen 1, 2 en 3 proberen we je een tijdlang een maatschappelijke stage aan te bieden. Dit is een vorm van vrijwilligerswerk, waarbij je meehelpt in een bedrijf of instelling. Denk maar aan ouderenzorg, peuterspeelzalen, buurt- en sportverenigingen en basisscholen. Je helpt en ondersteunt daarbij de beroepskrachten en ontdekt of je dat werk wellicht leuk vindt. Ook de instellingen zien jullie graag komen. Soms krijg je er later een baan door aangeboden. 3.3.6 Brede School actitiviteiten Op de Accentscholen zijn er veel activiteiten die doorlopen of juist beginnen ná schooltijd. We noemen dat Brede School-activiteiten, bedoeld om jou nog meer mee te geven, waar je iets aan kunt hebben, zoals muziek maken, Djembé-les, dans, toneel, sport, les in een (moeder)taal, filosofie en nog veel meer leuke en aantrekkelijke dingen. 3.3.7 We kijken nog even mee Als je onze school verlaat, verliezen wij je niet meteen uit het oog. We volgen jouw ontwikkelingen op de werkplek nog minimaal twee jaar. Hierna kunnen andere instanties, zoals MEE, dat eventueel nog blijven doen. In dat zogenaamde netwerk naschoolse begeleiding worden de scholen ook nog ondersteund door instanties als het UWV, ROC’s, Roteb, Delfshaven Werkt, Pro-Plus Centrum en Capelle e.d. Al ben je van school en aan het werk, je kunt op alle Accent-locaties nog steeds certificaten halen als dat nodig is!

Het ontwerp van de Accent kerstkaart wordt jaarlijks door een leerling of medewerker van Accent verzorgd. Dit keer is de tekening gemaakt door Gladys Roberts, zij is school-ouder contactpersoon voor Accent Praktijkonderwijs, vestiging Centrum.

poster hoogvliet 2011.pdf

1

11-01-11

16:31

TECHNIEK • HORECA • DETAILH ANDEL

11. Vakantierooster

24

10. De resultaten van ons onze leerlingen zijn van de resultaten die door Om u een idee te geven u in een grafiek gezet. voorgaande schooljaar voor

onderwijs

geboekt, hebben we hun

prestaties van het afgelopen

u het (www.cvoaccent.nl) kunt

Centrum Centr. = Accent Praktijkonderwijs Delfshaven Delf. = Accent Praktijkonderwijs Capelle Cap. = Accent Praktijkonderwijs had in deze Accent Praktijkonderwijs Hoogvliet schoolperioden nog geen uitstroomleerlingen.

30 28

G E N L E E R L I N

Op de website van Accent vakantierooster vinden.

en het

• ADMINISTRATIE • GROENVO ORZIENING • ZORG & WELZIJN

Vanuit de klas de praktijk binnenstappen

26 24 22 20

C

M

18

Centrum Delfshaven Hoogvliet Capelle

16 14

A A N T A L

12

CMY

K

10 8 6 4 2 0

Centr. Delf. Cap. Schooljaar 2007/2008

Centr. Delf. Cap. Schooljaar 2008/2009

Werk (+opleiding)

ANDEL TECHNIEK • HORECA • DETAILH

Y

CM

MY

CY

Centr. Delf. Cap. Schooljaar 2007/2008

Centr. Delf. Cap. Schooljaar 2008/2009

Vervolgopleiding (ROC)

B

ORZIENING • ADMINISTRATIE • GROENVO

E

S

T

E

Centr. Delf. Cap. Schooljaar 2007/2008

Centr. Delf. Cap. Schooljaar 2008/2009

Andere VO school

M

M

I

N

Centr. Delf. Cap. Schooljaar 2007/2008

Centr. Delf. Cap. Schooljaar 2008/2009

25

Winkelmedewerker

Anders

G

poster delfshaven 2011.pdf

1

11-01-11

OPEN DAG 2 FEBR

16:30

UARI woensdag 16.00-20.00 Vanuit de klas de praktijk uur binnenstappen

TECHNIEK • HORECA • DETAILHANDEL • ADMINISTRATIE • GROENVOORZIENING • ZORG & WELZIJN

• ZORG & WELZIJN

ktijk Vanuit de klas de pra binnenstappen

poster centrum 2011.pdf

1

11-01-11

Accent Praktijkonderwijs Hoogvliet Max Havelaarweg 53 3193 VA Hoogvliet Tel. 010 209 55 03

16:29

TECHNIEK • HORECA • DETAILHANDEL • ADMINISTRATIE • GROENVOORZIENING • ZORG & WELZIJN

Vanuit de klas de praktijk binnenstappen

w w w. c vo a cce nt

C

M

Y

CM

MY

CY

CMY

K

C

M

Y

OPEN DAG 2 FEBRUARI

CM

FEBRUARI OPEN DAG 2.00 -20.00 uur woensdag 16 Accent Praktijkonderwijs Wisselspoor 2 2908 AC Capelle a/d IJssel Tel. 010 227 11 81

Capelle

w w w. c vo a cce nt

.nl

MY

CY

CMY

K

woensdag 16.00-20.00 uur

OPEN DAG 2 FEBRUARI woensdag 16.00-20.00 uur

Accent Praktijkonderwijs Centrum Van Alkemadestraat 7 Vijverhofstraat 97 3032 SH Rotterdam 3031 PA Rotterdam Tel. 010 465 10 36 Tel. 010 422 85 11

w w w. c vo a cce nt. n l

Accent Praktijkonderwijs Delfshaven Japarastraat 4 3029 NA Rotterdam Tel. 010 415 58 28

w w w. c vo a cce nt. n l

.nl

24 Rodin-Groep De Rodin-Groep werkt samen met Accent als het gaat om het in verbinding brengen van het organisatiebelang en de persoonlijke ontwikkeling van medewerkers. De RodinGroep beschikt over een actief netwerk van adviseurs, projectleiders en experts met een scherpe focus op kwaliteitsverbetering. De Rodin-Groep werkt vanuit de gedachte dat onverwachte nieuwe verbindingen met andere individuen en organisaties altijd meerwaarde opleveren.

Ro n van Rossum ove r do ce nte n ont wik ke ling :

‘LC-docenten dragen

het beleid en inspireren’

Accent Praktijkonderwijs heeft leerlingontwikkeling hoog in het vaandel staan. Maar leerlingontwikkeling kan niet succesvol worden gerealiseerd zonder passende docentenontwikkeling. In 2011/2012 heeft nieuw beleid op dat gebied vorm en inhoud gekregen met meteen al effectieve resultaten. Ron van Rossum geeft toelichting op zijn plannen en beleid. Als teamleider Accent Onderwijsondersteuning geeft Ron van Rossum leiding aan het expertisecentrum van Accent/CVO. “Dit is ons kenniscentrum waarmee we onze mensen op een hoger niveau willen brengen. Het bestaat uit gedragswetenschappers, docentencoaches, ouderbegeleiders, schoolloopbaancoaches, consulenten onderwijszorgloket, beleidsmedewerkers en in de toekomst schoolmaatschappelijk werkers. Al deze functies geven een goed beeld wat er speelt en hoe breed we georiënteerd zijn. Zo hebben we eind 2011 het LC-traject voorbereid en gestart. Eén van mijn taken is, samen met de Rodin-groep, om nieuw benoemde LC-docenten trainerschap mee te geven. LC staat voor leraar C, het zijn docenten die

voldoen aan een aantal harde criteria. Ze solliciteren zelf naar een LC-functie en als ze geschikt zijn verhuizen ze naar een andere loonschaal. Door die bevordering wordt er wel meer van hen verwacht. Accent verwacht inzet voor verdere professionele ontwikkeling. Dat is goed voor zowel de docent als de organisatie van Accent”, aldus Van Rossum.

Harde criteria Het zich laten ontwikkelen van docenten is geen gebakken lucht. Er zit een doordachte visie achter, zo weet Van Rossum: “De visie is: als je mensen begeleidt in hun professionele ontwikkeling, dan worden ze bewust gemaakt van hun capaciteiten

S p i e g e l VA N

d e

p r a k t i j k

2011/12

25 en processen waardoor hun inspiratie gevoed wordt. Dat is een rijk bezit. We hanteren een aantal harde criteria zoals het aantal jaren ervaring, de specialistische opleiding – bijvoorbeeld Master SEN, special educational needs, post-HBO – maar daarna is het niet klaar. We willen ook mensen begeleiden in het verder ontwikkelen van hun vaardigheden. Voor dit LC-traject komen per vestiging een aantal mensen in aanmerking. Het gaat om een groep van circa 20 personen voor vier vestigingen, die ook echt benoemd zijn.”

Persoonlijke ontwikkelvraag In het LC-traject denken de LC-docenten echt na over hun nieuwe rol en hun persoonlijke ontwikkeling. Vaak hadden deze docenten al een bepaald beleidsterrein waar ze een rol in speelden. Ron van Rossum legt uit hoe het LC-traject er globaal uitziet. “Het begint met de intake (10%), daarna volgen bijeenkomsten (20%) en tot slot het oefentraject (70%). Het gaat erom hoe je het in de praktijk gaat toepassen. We kijken heel erg naar het individu. Wat zijn je drijfveren; over jezelf vertellen; leerpunten; hoe zie je jouw rol als LCdocent; hoe denk je dat anderen naar LC kijken? Tijdens de werkbijeenkomsten hadden we voor iedere deelnemer de persoonlijke ontwikkelvraag en de vraag naar het beleidsthema waar hij of zij zich het meest mee verbonden voelt. Aan de hand van de oefeningen wordt gewerkt aan bewustwording van die elementen en het versterken van inzichten.” Ron doet dit allemaal niet alleen. “De Rodin-groep heeft aan de voet gestaan van de ontwikkeling op gebied van inspiratie. Men heeft ons geholpen onze visie te herijken. Wat zou je voor de organisatie en de docenten kunnen aanbieden? Zij hebben twee ervaren trainers geleverd en ik ben co-trainer. Het resultaat is dat betrokken LCdocenten gericht in beweging zijn gekomen. En dat is voor de ontwikkeling van de scholen een goede tendens. Alles gebeurt in afstemming met de vestigingsleiding, het gaat er immers uiteindelijk om de vestiging sterker te maken. De LC-docenten zijn de dragers van het beleid, met hun ervaring en inzicht geven zij sturing. Zij kunnen jonge docenten inspireren en de verdere ontwikkeling van de school doorzetten.” Ook in 2012 stond de leraar centraal:

“In het voorjaar van 2012 ging de eerste ronde van het programma ‘welke leraar wil je zijn?’ van start. Het schoolbestuur CVO organiseert dit programma samen met het NIVOZ van professor Luc Stevens voor alle 2000 medewerkers. Aan de eerste ronde namen twaalf Accent-collega’s deel”, aldus Ron.

Muurtjes verlagen Alles draait om inspiratie. Van Rossum: “Als mens hebben we onze eigenschappen en motieven om dit werk te doen. Om erover te praten moet je echter tijd vrij maken. Daarvoor hebben we het inspiratieprogramma ontwikkeld met een aantal bijeenkomsten per schooljaar. In oktober 2010 zijn we daarmee gestart tijdens de Accent personeelsdag met workshops door medewerkers van Accent. De vraag was: ‘Wat inspireert mij? Wat zijn je drijfveren om dit vak te doen?’ Zo ontstond er een verscheidenheid aan workshops en het is enorm aangeslagen. Dat heeft geleid tot een aantal bijeenkomsten op vrijwillige basis om met elkaar in gesprek te gaan. Op 9 mei 2012 vond een Accent personeelsdag plaats met als thema ‘Succesvol Samenwerken’. Het thema was gebaseerd op de doelen en uitgangspunten uit het schoolplan ‘Venster op de praktijk’, maar kwam ook voort uit de noodzaak om meer met minder te doen. Het programma van de personeelsdag bestond voor een belangrijk deel uit workshops die verzorgd werden door Accent-medewerkers en als thema ‘samenwerking’ hadden. Het waren workshops bijvoorbeeld over arbeidstoeleiding, vrije tijd, gebruik digiborden, samenwerken met ouders, coachen van leerlingen en succesvol bezuinigen. Tijdens het middenprogramma werd samenwerking in de praktijk geoefend door middel van sportieve activiteiten. Het zichtbare effect hiervan is dat de uitwisseling van mensen en ideeën bij de vestigingen onderling steeds sterker wordt. Muurtjes worden verlaagd en de organisatie wordt verbreed. Een andere behoefte was bijvoorbeeld een eigen nieuwjaarsreceptie voor Accent. Elkaar leren kennen en nodig hebben, ook op zo’n moment. De groei naar elkaar toe is gerealiseerd. Het effect is ook geweest dat de lijntjes naar de vestigingen toe, onder elkaar, zijn versterkt. Dat zie je Accentbreed ontstaan, voor de vier praktijkscholen en Onderwijsondersteuning.”

26

Godfried Bomans

Theateravond Accent Hoogvliet organiseert sinds 2011 jaarlijks een theateravond, waaraan docenten en leerlingen meedoen. Alle ouders, belangstellenden, buurtbewoners en andere genodigden worden uitgenodigd om te komen kijken naar deze voorstelling. Voor de basisscholen in de buurt van de school worden tevens elk jaar sprookjes en/of andere verhaaltjes gespeeld, die in de dramalessen worden geoefend en georganiseerd. De theateravond heeft inmiddels zijn vaste plaats in het jaarprogramma verworven.

S p i e g e l VA N

d e

p r a k t i j k

2011/12

27 Els Burger vertelt wat de belangrijkste drijfveren zijn om dit groots opgezette theaterspektakel in het jaarprogramma in te passen: “We besteden zo extra aandacht aan de Nederlandse taal. Accent Hoogvliet hecht veel waarde aan taalontwikkeling van haar leerlingen. Hierbij hoort ook lezen, begrijpen en genieten van het Nederlandse boek. Daarom staat tijdens de theateravonden altijd een boek of vertelling centraal. Hiervoor kiezen wij schrijvers of verhalen die in de Westerse cultuur grote invloed hebben gehad. In 2011 was dat Godfried Bomans.” Elke groep kreeg middels loting een sprookje van de schrijver toegewezen. Deze sprookjes waren vooraf bewerkt, zodat ze goed leesbaar waren voor de leerlingen. Het was vervolgens aan de mentoren om hier tijdens de Nederlandse les (begrijpend lezen) aandacht aan te besteden. Volgens Els waren alle betrokkenen op die manier verantwoordelijk voor een onvergetelijke avond: “Juist Godfried Bomans is bekend om zijn prachtig woordgebruik en snedige zinnen. Onze leerlingen hebben vaak moeite om zich verbaal op de juiste manier te uiten. Theater is het middel bij uitstek om te werken aan dit verbale aspect van onze taal.”

Sociale vaardigheden Om als groep een toneelstuk in elkaar te zetten, voor te bereiden en ook nog aan een publiek te laten zien, vraagt veel. Els Burger: “Leerlingen moeten samenwerken, respect hebben voor elkaar, zich durven en leren uiten voor een groep, geduld hebben om een proces tot het einde toe af te maken en zij moeten er ook nog eens trots op zijn. Om hier op een succesvolle manier aan te werken hebben wij als concept ‘theaterwedstrijd’ gekozen. Klassen strijden tegen elkaar en iedereen uit de klas moet meedoen. De verbondenheid tussen de leerlingen uit een groep wordt hierdoor ook beter; je zult wel móeten samenwerken. Je moet je uiterste best doen want je kunt je groep niet in de steek laten. Het ene mens heeft andere kwaliteiten dan

de ander. Door daar gebruik van te maken kun je samen een mooi product neerzetten. Zo is de ene leerling verantwoordelijk voor het spel, de ander voor de techniek of aankleding. Leerlingen voelden zich hierdoor allemaal belangrijk.” Accent Hoogvliet hecht veel belang aan de invoering van kunst en cultuur binnen het reguliere onderwijs. “Wij zijn ervan overtuigd dat dit de leerprestaties van de leerlingen bevordert. De leerlingen komen in contact met activiteiten die hen mogelijk inspireren om in hun vrije tijd ook zinvol en creatief bezig te zijn. Leerlingen leren creatief te denken, zodat ze alternatieven leren zien, andere richtingen op durven gaan, niet alleen maar kiezen voor het gangbare en vertrouwde”, aldus Els. In 2011 werd aan elke klas een kunstenaar toegewezen. Deze werkten gedurende een aantal workshops met de klas, zo weet Els: “Wij kozen ervoor om een zeer diverse groep kunstenaars uit te nodigen. Zo werkte de ene groep met een muzikant, de andere kreeg een filmer toegewezen en een volgende werkte met een beeldend kunstenares. De groepen en de mentoren waren zelf verantwoordelijk voor het opzetten en repeteren van hun toneelstuk. Tijdens de dramalessen, techniek en beeldende vorming kon ook het een en ander uitgewerkt worden.”

Teambuilding Ook de mentoren worden betrokken bij het proces. Zij zijn verantwoordelijk voor het product van hun eigen groep, maar kunnen - buiten de toegewezen kunstenaar - ook gebruik maken van de aanwezige vakdocenten. Els daarover: “Voor het decor kon iedereen bij ‘Techniek’ terecht, extra repetities kon de klas tijdens de Dramales doen, hapjes voor de avond werden door de Cateringvakgroep gemaakt, ‘Handel’ was betrokken bij het maken van uitnodigingen en posters en ‘Verzorging’ hielp mee met de schminck.” Ook de directie was betrokken bij de uitvoering. “Zij waren verantwoordelijk voor de opening, ontvangst van het publiek en het welkomstwoord. Op de avond zelf zetten we alles met

28 het hele team klaar en maakten de kookdocenten een hapje te eten voor iedereen. Door als team aan hetzelfde product te werken en daar gezamenlijk verantwoordelijk voor te zijn, bouw je met z’n allen aan een hechte groep docenten”, zo vertelt Els enthousiast. Ook de leerlingen van de bovenbouw, die uiteraard veel bezig zijn met de afronding van de schoolperiode, hadden verantwoordelijkheid. Als echte volwassen mensen hielpen zij mee met de organisatie, zoals de verspreiding van folders, het maken van uitnodigingen en hapjes voor de gasten, het ontvangen van de gasten en het verzorgen van de garderobe.

Ouders en buurt erbij Bij zo’n groots opgezet project is het fantastisch als er veel mensen komen kijken. Het is belangrijk voor de leerlingen dat ze allemaal wel iemand hebben die speciaal voor hem of haar langskomt. Els vertelt hoe dat is gelukt. “Om dit te realiseren hebben wij gekozen voor een bekend concept van onder andere tv-programma ‘Idols’, namelijk de publieksjury. Na afloop brengt iedereen die naar de voorstelling heeft gekeken een stem uit voor de beste presentatie. Deze groep krijgt dan een prijs, bijvoorbeeld een

uitje met de hele klas naar zwembad, bowling of bioscoop. Door deze manier van werken zijn de leerlingen extra gemotiveerd om bekenden uit te nodigen. Iets dat ze anders misschien uit misplaatste schaamte niet zo gauw hadden gedaan. Onze school staat middenin een woonwijk. Het is goed dat ook de bewoners op een positieve manier de school leren kennen. De theateravond is hiervoor bij uitstek geschikt. Wij hadden in 2011 al 350 buitenschoolse toeschouwers!”

Open podium, wijkfeest en kerstshow Of het nu is op sportniveau, mode, toneel, dans, zang, rappen, leerlingen barsten van de talenten. Accent Delfshaven heeft gezocht naar een manier om dat tot uiting te brengen. De uitkomst was een open podium. Daarnaast is er in samenwerking met de buurt een wijkfeest georganiseerd. Duart Smith, docent AVvakken en culturele vorming, assisteert de leerlingen bij al deze activiteiten. “De buurt vindt het geweldig! De meiden koken lekkere dingen en verkopen de hapjes aan de buurtbewoners. We

zetten een podium neer en er wordt een gezellige show gepresenteerd. Het is echt een trekpleister voor de wijk en het trekt ook andere jongeren aan.” Accent Delfshaven organiseerde in 2011 bovendien een grote kerstshow met behulp van ‘Activity’ (Brede School). De leerlingen vertoonden danskunsten, een toneelstuk, er werd gerapt en een opgerichte brassband zorgde voor de swingende noten. Uiteraard werd ook het kerstverhaal verteld. Ook werd er nauw samengewerkt met de Stichting Kunst &

Cultuur Rotterdam, die allerlei culturele trajecten aanbieden. Duart: “Wij gaan naar musea, we bekijken foto’s, we veranderen oud papier in kunst, bekijken educatieve films in de bioscoop en proberen zo de leerlingen in contact te brengen met cultuur. Zo bezoeken we ook de bibliotheek, soms in het kader van de geschiedenislessen. Op die manier proberen we de leerlingen meer te interesseren voor boeken. De meeste leerlingen reageren erg enthousiast op deze culturele activiteiten.”

Accent Praktijkonderwijs is een onderdeel van CVO CVO staat voor: Vereniging van Christelijk Voortgezet Onderwijs te Rotterdam en Omgeving

Accent Praktijkonderwijs Adres: Weegschaalhof 33 3067 TS Rotterdam Postbus: 84017, 3009 CA Rotterdam Telefoon: 010 209 99 26 Fax: 010 209 56 40 Internet: www.cvoaccent.nl E-mail: [email protected] Accent Praktijkonderwijs Centrum Adres: Vijverhofstraat 97 3032 SH Rotterdam Telefoon: 010 465 10 36 Fax: 010 467 10 74 E-mail: [email protected] Locatie:

Van Alkemadestraat 7 3031 PA Rotterdam Telefoon: 010 422 85 11 Fax: 010 422 57 22 E-mail: [email protected] Accent Praktijkonderwijs Delfshaven Adres: Japarastraat 4 3029 NA Rotterdam Telefoon: 010 415 58 28 Fax: 010 437 79 09 E-mail: [email protected] Accent Praktijkonderwijs Hoogvliet Adres: Max Havelaarweg 53 3193 VA Hoogvliet Telefoon: 010 209 55 03 E-mail: [email protected] Accent Praktijkonderwijs Capelle Adres: Wisselspoor 2 2908 AC Capelle a/d IJssel Telefoon: 010 227 11 81 Fax: 010 450 44 90 E-mail: [email protected]