>
-
■
Gemeenteraad
Nieuwegein
Onderwerp Voortgangsraj Datum : 5 oktober 2013
Raadsvoorstel
J
rtage Nieuwegein Beweegt
Afdeling Strategie Maatschappelijke Ontwikkeling Port
1
c
euillel
r R.C. Blom
Onderwerp
Voortgangsrapportage Nieuwegein Beweegt 2010-2013 2
Gevraagd besluit 1. 2.
Kennis te nemen van de voortgangsrapportage Nieuwegein Beweegt. Het programma Nieuwegein Beweegt onderdeel te maken van het sport- en beweegbeleid. 3. Het college opdracht te geven in 2014 het sport- en beweegbeleid te actualiseren en nieuwe accenten te leggen zoals: a. naast het bevorderen van sport, nadrukkelijk inzetten op het behalen van de Nederlandse norm gezond bewegen; daarbij proberen te achterhalen waarom het percentage mensen met overgewicht in Nieuwegein relatief hoog is ten opzichte van elders in de regio, zodat we goed op de oorzaken hiervan kunnen inspelen; b. niet alleen richten op specifieke doelgroepen als jeugd en senioren, maar ook op andere leeftijdsgroepen; c. resultaten meetbaar maken en monitoren (voor zover dat mogelijk is); d. een communicatiestrategie op stellen en uitvoeren; e.
3
het sport- en beweegbeleid met de nieuwe accenten vertalen in een uitvoeringsprogramma en daarin de voorgestelde bezuinigingen en moties (naar aanleiding van de begrotingsraad) verwerken.
Aanleiding en p robleembeschrijving
Aanleiding 'Nieuwegein Beweegt' is het sportstimuleringsprogramma van de gemeente Nieuwegein. Dit programma is gestart in 2010. In samenwerking met verschillende (partner)organisaties is sindsdien hard gewerkt om Nieuwegeiners in beweging te krijgen. Er zijn daarvoor veel projecten ontwikkeld, waaronder succesvolle initiatieven zoals Bewegen op Recept, Fit & Fun en de inzet van combinatiefunctionarissen op scholen en sportverenigingen. W e hebben gestuurd op gedragsverandering, iets wat een lange adem vergt. De looptijd van het eerste programma 'Nieuwegein Beweegt' stopt eind dit jaar. De gemeente is nu aan zet om te bepalen hoe 'Nieuwegein Beweegt'
adnummer 2/5 Raadsvoorstel 15 oktober 2013
verder vormgegeven wordt. In bijgevoegde voortgangsrapportage (evaluatie) bieden we een overzicht van de voortgang, de resultaten en doen we aanbevelingen voor de toekomst. Deze kunnen bij een nieuw te vormen college richting geven aan een op te stellen uitvoeringsprogramma, en bieden nog voldoende ruimte voor nadere keuzes en uitwerking. Resultaten 2010-2013 De laatste jaren hebben we voor sportstimulering stevig ingezet op j e u g d . Onze aandacht is daarnaast uitgegaan naar inactieven, mensen met een beperking en ouderen. De sociale infrastructuur is onder constructie en de fysieke infrastructuur is st£
; n . Dankzij de inspanningen verricht onder de vlag van 'Nieuwegein
Beweegt' is het aantal inwoners dat sport nog steeds op het niveau van het regionaal en landelijk gemiddelde. Maar uit onderzoek blijkt dat we er nog niet zijn: qua bewegen blijven we achter. De GGD gezondheidsmonitor 2012 en de inwonersenquête 2012 tonen aan dat de cijfers van sportdeelname in Nieuwegein vergelijkbaar zijn met de rest van Nederland. Echter, slechts een beperkt deel van de inwoners beweegt voldoende. Volgens de GGD gezondheidsmonitor scoort Nieuwegein qua bewegen zelfs significant lager vergeleken met de regio en de rest van Nederland. Tegelijk is het aa
sen met overgewicht
erg hoog in onze gemeente. Hoe ouder de Nieuwegeiners, des te minder men gaat sporten en bewegen. Dat komt overeen met het landelijke en regionale beeld. Het merendeel van de sportende inwoners doet dat niet bij een sportvereniging. Dit alles is aanleiding om bewegen meer te stimuleren en de kwaliteit van de sportvoorzieningen op peil te houden. Dankzij het programma 'Nieuwegein Beweegt' is er sinds 2010 meer samenwerking ontstaan tussen gemeente, scholen en verenigingen, zijn de sportfaciliteiten in onze gemeente op een goed niveau en zijn er veel sportieve activiteiten georganiseerd. De streefcijfers van het aantal mensen dat voldoet aan de Nederlandse norm gezond bewegen, zijn echter niet gehaald. Dit is in lijn met de landelijke trend. Gezien de ontwikkelingen die op ons af komen de komende j a r e n , zoals de bezuinigingen en de ontwikkelingen in het sociale domein, blijft het logisch om een rol te vervullen op het gebied van sport en bewegen.
4
Gewenst maatschappelijk effect
Door het stimuleren van bewegen voor Nieuwegeiners willen we inzetten op: 1.
dat
2.
sport en bewegen als middel voor het bijdragen aan oplossingen voor
;er Nieuwegeiners voldoen aan de Nederlandse norm gezond bewegen;
maatschappelijke vraagstukken, zoals arbeidstoeleiding, eenzaamheid en participatie.
5
Bestaand beleidskader
Beleidskader Nieuwegein Beweegt 2010-2013.
6
Voorgestelde oplossing
De gemeente
eeft een belanc
sportstimulering gae
j k e rol in het stimuleren van sporten en bewegen. Bij
het in wezen om een gedragsverandering. Gedragsverandering
Bladnummer 3/5 Raadsvoorstel 15 oktober 2013
bereik je niet zomaar. Daar is een combinatie van instrumenten voor nodig die mensen stimuleren ervaringen op te doen binnen een sociale context. Om ervoor te zorgen dat Nieuwegeiners nog meer gaan bewegen en sporten, stellen wij voor om de uitgangspunten van 'Nieuwegein Beweegt' onderdeel te laten uitmaken van het sporten beweegbeleid en een stimulerende regierol te blijven vervullen in de samenwerking met (partner)organisaties. Mede dankzij de opgedane ervaringen stellen we voor in 2014 het sport- en beweegbeleid te actualiseren en nieuwe accenten te leggen zoals: 1.
Meer inzetten op bevordering bewegen, minder op sport We weten dat regelmatig bewegen van grotere invloed is op de gezondheid dan sporten. Het aantal bewegende inwoners ligt in onze gemeente significant onder het Nederlandse gemiddelde. Dat betekent dat we een ongezondere bevolking hebben, terwijl we meer verantwoordelijkheid krijgen voor zorg in de toekomst. Qua sporters zitten we op het landelijk niveau. Dat is een mooie ambitie om vast te houden. 2. Inzetten op alle doelgroepen, ook 18+ 'Nieuwegein Beweegt' heeft zich tot nu toe gericht op jeugd, ouderen, inactieven en me isen met een beperking. Maar mensen beïnvloeden elkaar. Zo zijn vrouwen die net moeder zijn geworden, heel weinig aan het sporten. Zij hebben een grote invloed op het beweeggedrag van hun kinderen. Als we gelegenheden voor dit soort groepen kunnen creëren, kunnen we zodoende andere groepen beïnvloeden. 3. Samenwerking is de sleutel Alleen in samenwerking is het mogelijk effectieve initiatieven te ontwikkelen gericht op gedragsverandering. Gezondheid bevorder je bovendien niet alleen met beweging. Voeding is ook een belangrijke factor. Er liggen nog veel kansen om hierin samen op te trekken. Vanuit de gemeente, maar ook met samenwerkingspartners. In andere gemeenten zijn successen behaald met samenwerking in het wijkgerichte werken. In Nieuwegein is de gebiedsgerichte aanpak sterk in ontwikkeling. Daar kan 'Nieuwegein Beweegt' aansluiting bij zoeken. Daarnaast kunnen we meer aan communicatie doen. Nu is soms onduidelijk met wie de gemeente samenwerkt en waarom. Bij het uitbouwen van de samenwerking met andere partners is communicatie vanwege de transparantie belangrijk. Het gedachtengoed achter Nieuwegein Beweegt als onderdeel van het geactualiseerde sport- en beweegbeleid, wordt verder ontwikkeld en uitgevoerd in samenwerking met verschillende (partner)organisaties. Dit proces is in gang gezet en vraagt om verdere ondersteuning. Het is goed te realiseren dat het hier om doelstellingen gaat die niet op korte termijn te realiseren zijn, maar waar langere tijd voor nodig is. Naast bovengenoemde nieuwe accenten willen we ook inspelen op de leerervaringen van de afgelopen jaren. Dat betekent dat we resultaten meetbaar maken en monitoren (voor zover dat mogelijk is) en een communicatiestrategie opstellen en uitvoeren. Deze koerswijziging willen we meegeven aan een nieuw te vormen college zodat er volgend jaar een uitvoeringsprogramma vastgesteld kan worden dat ook inspeelt op de bezuinigingen en de toenemende verantwoordelijkheden van de gemeente. Met het geactualiseerde sport- en beweegbeleid kunnen we blijven bijdragen aan een gezondere samenleving.
Bladnummer 4/5 Raadsvoorstel 15 oktober 2013
7
Alternatieven
Gezien de probleembeschrijving en beoogde maatschappelijke effecten, lijkt het niet reëel te stoppen met het stimuleren van sporten en bewegen.
8
Financiële aspecten
Er is in vier jaar tijd €5,6 miljoen uitgegeven aan Nieuwegein Beweegt (periode 20102013). De peilc atum hiervan is 1 september 2013. Er was € 5,8 miljoen beschikbaar, daarvan is 4 % niet uitgegeven en teruggevloeid naar de algemene middelen. Dat is een relatief klein verschil en ligt aan de li hte vertraging bij het invullen van de combinatiefunctionarissen (zie b age 1 van de voortgangsrapportage). Het budget voor Nieuwegein Beweegt is structureel beschikbaar. In de programmabegroting 2014 is voor het totale sport- en beweegbeleid een budget van ruim € 5 miljoen beschikbaar. Dit is dus bijvoorbeeld inclusief de kosten voor sportaccommodaties (ruim € 2,7 miljoen) en de subsidies voor sportverenigingen (bijna € 700.000)(zie bijlage 2 van de voortgangsrapportage). Over een aantal ombuigingsmaatregelen en moties op het gebied van sport heeft u tijdens de begrotingsraad een besluit genomen. Deze maken onderdeel uit van de actualisering van het beleid en zullen onder meer leiden t o t een andere i n v i l l i n g van het subsidiebeleid en t o t een herijking van de wijze waarop met sportaccommodaties wordt omgegaan.
9
Communicatie aspecten
Gedragsverandering bereik j e niet zomaar. Het gaat daarbij vooral om een combinatie van instrumenten. Een communicatiecampagne kan succesvol zijn ter ondersteuning van de afzonderlijke instrumenten. Veel van de uitvoering vindt plaats in samenwerking met of geheel door andere organisaties. Ieder met een eigen (communicatie)strategie. Door middel van overkoepelende communicatiecampagne kan de boodschap van Nieuwegein Beweegt sterker naar voren worden gebracht. Doel is het vergroten van de zichtbaarheid en vertrouwdheid met de boodschap, samenhang aanbrengen waardoor de boodschap beter onthouden wordt en de houding t.a.v. de boodschap gunstig beïnvloeden. Hiervoor zal in samenwerking met de partnerorganisaties een communicatiestrategie ontwikkeld worden.
10 Juridische aspecten De ombuigingen van sport zullen met de nodige juridische waarborgen worden uitgevoerd.
L Risico's Ms we niet doorgaan met beleid specifiek gericht op het bevorderen van de gezondheid en het bewegen, bestaat de kans dat het aantal mensen met gezondheidsproblemen in Nieuwegein blijft groeien.
Bla
ner 5/5
Raadsvoorstel 15 oktober 2013
12 Bijlage
•
Voortgangsrapportage Nieuwegein Beweegt 2010-2013
burgemeester en wethouders,
drs. P.C.M, van Elteren secretaris
F.T.J.M. Backhuijs burgemeester
Nieuwegein
/'jf(F^%
■
■
'
.
.
.
.
.
■
Si • * v
2 ' I3 ■' Raadsbesluit De raad van de gemeente Nie uwe ge in; gelezen he t voorste l van burge me e ste r e n wethouders d.d. 15 oktober 2013; overwegende: 1. Alle e n in same nwe rking is he t moge lijk e ffe ctie ve initiatie ve n te ontwikke le n ge richt op gedragsverandering. 2. In Nie uwe ge in is he t aantal me nse n dat aan de Ne de rlandse norm ge zond be we ge n voldoet significant lage r dan he t Ne de rlands ge midde ld. Tegelijk is he t aantal me nse n met ove rge wicht e rg hoog. Dit is aanleiding om de kwalite it van de sportvoorzie ninge n op peil te houde n e n daarnaast 'be we ge n in he t alge me e n' te stimule re n. 3. He t te rugdringe n van he t aantal me nse n me t ove rge wicht he e ft jaren nodig. De sociale context he e ft hie rbij grote invloe d. Zo zullen ook spe cifie ke doe lgroe pe n als de jeugd e n de ouderen op termijn be te r be re ikt worde n als ook ande re le e ft jdsgroepen aangesproken worde n. besluit: 1. 2.
Ke nnis te ne me n van de voortgangsrapportage Nie uwe ge in Be we e gt. He t programma Nie uwe ge in Be we e gt onde rde e l te make n van he t sport- e n beweegbeleid. 3. He t colle ge opdracht te ge ve n in 2014 he t sport- e n be we e gbe le id te actualise re n e n nieuwe acce nte n te le gge n zoals: a. naast he t be vorde re n van sport, nadrukke lijk inze tte n op he t be hale n van de Nederlandse norm ge zond be we ge n; daarbij probe re n te achte rhale n waarom he t percentage me nse n me t ove rge wicht in Nie uwe ge in re latie f hoog is ten opzichte van e lde rs in de re gio, zodat we goe d op de oorzake n hie rvan kunne n inspe le n; b. nie t alle e n richte n op spe cifie ke doe lgroe pe n als jeugd e n senioren, maar ook op andere le e ftijdsgroe pe n; c. re sultate n me e tbaar make n e n monitore n (voor zove r dat moge lijk is); d. e e n communicatie strate gie opste lle n e n uitvoe re n; e. he t sport- e n be we e gbe le id me t de nie uwe acce nte n ve rtale n in een uitvoeringsprogramma e n daarin de voorgestelde be zuiniginge n e n motie s (naar aanleiding van de be grotingsraad) ve rwe rke n.
Aldus vastge ste ld in de ope nbare raadsve rgade ring van 27 nove mbe r 2013
de griffie r,
e d
voorzitte r,
Voortgangsrapportage Nieuwegein Beweegt Raadsnummer
8
Versie
Datum
30 (31)
17 oktober 2 0 1 3
Bijlage 2 Financiën 2014
2 0 13-379
Soort budget
Categorie
Werkbudget
1 jeugd
Omschrijving FCL
Begroting 2014
Combinatiefuncties (waarvan 4 0 % afkomstig van Rijksubsidies en 6 0 % uit eigen middelen) Overige activiteiten Totaal 1 jeugd
507.000 45.815 552.815
2 ouderen, inactieven en mensen met een beperking Diverse activiteiten Totaal 2 ouderen, inactieven en mensen met een beperking
56.385 56.385
3 sociale infrastructuur Subsidies sportverenigingen Totaal 3 sociale infrastructuur
689.908 689.908
4 fysieke infrastructuur Sportaccommodaties binnen
1.484.584
Sportaccommodaties buiten
1.237.932
Totaal 4 fysieke infrastructuur
2.722.516
5 overige Onderzoek, communicatie, bijeenkomsten, projectleiding e.a.
241.791 241.791
Totaal 5 overige
4.263.415
Totaal Werkbudget Apparaatskosten (inclusief overhead)
Bijna 5 fte, uurtarief € 9 1
Eindtotaal
746.200 5.009.615
In de begroting van 2014 is een aantal voorstellen rondom bezuinigingen voor sport opgenomen. Bovenstaande tabel houdt daar vooralsnog geen rekening mee, omdat de besluitvorming ten tijde van het schrijven van dit rapport nog niet heeft plaatsgevonden.
