Nota van B&W. onderwerp Voortgangsrapportage Luchthavenzaken Portefeuilehouder Adam Elzakalai

7

gemeente

Haarlemmermeer

Nota van B&W onderwerp Voortgangsrapportage Luchthavenzaken 2014 Portefeuilehouder Adam Elzakalai Collegevergadering Inlichtingen Registratienummer

17 februari 2015

Marieke van der Linden (0900 1852) 2015.0006246

Waf willen we bereiken? Voor u ligt de jaarlijkse voortgangsrapportage Luchthavenzaken. Deze voortgangsrapportage geeft inzicht in de belangrijkste ontwikkelingen die zich in het jaar 2014 op het gebied van luchthavenzaken hebben voorgedaan en die de belangen van de gemeente Haarlemmermeer en haar bewoners raken. Het luchthavendossier is veelzijdig en raakt veel beleidsvelden en thema's binnen de gemeente. De (ruimtelijke) inpassing van de luchtvaart in de maatschappelijke context van de Schipholregio vraagt een constante afweging tussen de maatschappelijke lusten van de luchtvaart en de lasten die deze inpassing met zich meebrengt. Deze voortgangsrapportage geeft een goed beeld van de diverse - soms gefragmenteerd lijkende - ontwikkelingen op dit dossier en een doorkijk naar de activiteiten voor 2015 en verder (de agenda voor de toekomst). Wat gaan we daarvoor doen? In juni 2013 heeft het college van B&W de vernieuwde strategische agenda Haarlemmermeer en Schiphol vastgesteld. Op 20 juni 2013 heeft de raad kennis genomen van deze strategische agenda. Conform deze agenda richten we ons nu meer op de kansen die de luchthaven biedt en op nieuwe middelen om met (het risico op) hinder om te gaan. Hinderbeperking en hinderbeleving hebben dan ook een prominente plek gekregen in de voortgangsrapportage 2014. De rapportage is ingedeeld naar drie thema's die centraal staan: communicatie- en informatievoorziening, wonen en vliegen en regionale- en (inter)nationale samenwerking. Deze willen wij er kort uit lichten: 1} Versterking communicatie- en informatievoorziening De gemeente is verantwoordelijk voor een goede (lokale) informatievoorziening over wonen in de nabijheid van de luchthaven Schiphol. In 2014 is hier weer veel aandacht aan besteed. Goede en tijdige communicatie over te verwachten geluidbelasting kan ervoor zorgen dat mensen zich kunnen voorbereiden en daardoor niet meer overvallen worden door vliegtuiggeluid. Uitleggen en voorspelbaar maken zijn daarbij de sleutelwoorden. In 2014 is verder ingezet op versterking van de (lokale)communicatie- en informatievoorziening en implementatie van de informatieplicht.

onderwerp Volgvel

Voortgangsrapportage Luchthavenzaken 2014 2

2) Synergie tussen wonen en vliegen De spanning tussen wonen en vliegen is bij veel thema's aanwezig; ruimte, geluid, gezondheid, veiligheid etc. Hoewel de mogelijkheden voor woningbouw worden beperkt door de veiligheids- en geluidcontouren rondom Schiphol, heeft de Metropoolregio Amsterdam (MRA) tot 2040 een omvangrijke woningbouwopgave. Er wordt dan ook gezocht naar oplossingsrichtingen voor de opgave van de benodigde verstedelijkingsruimte in de regio, ontwikkelingsruimte voor de luchthaven én het waarborgen van voldoende kwaliteit van de leefomgeving. In 2014 is ingezet op het betrekken van vliegtuiggeluid bij de start van ruimtelijke ontwikkelingen in plaats van achteraf te zoeken naar hinderbeperkende maatregelen in de lucht. Daarnaast hebben in 2014 in Haarlemmermeer verschillende onderzoeken plaatsgevonden in relatie tot de luchthaven op het gebied van grondgeluid, gezondheid en verduurzaming. 3) Regionale- en (inter)nationale samenwerking Wij hebben ons in 2014 sterk gemaakt voor verdere regionale- en (inter)nationale samenwerking. Dit is naar ons idee essentieel. Discussies dienen niet alleen lokaal beslecht te worden, maar bekeken te worden vanuit een breed regionaal perspectief en in overleg met buurgemeenten en provincies. Een goede samenwerking is (en blijft) van belang om economie, leefbaarheid, ruimtelijke ordening en bereikbaarheid te versterken zodat de Schipholregio zich als internationaal competitieve hub of global city region kan blijven profileren. Wat mag het kosten? Aan de voortgangsrapportage luchthavenzaken zijn geen kosten verbonden. Wie is daarvoor verantwoordelijk? De portefeuillehouder Luchthavenzaken is in het college de coördinerend wethouder. Wanneer en hoe zal de raad over de voortgang worden geïnformeerd? Na de vaststelling van de voortgangsrapportage worden betrokken partijen geïnformeerd. De voortgangsrapportage wordt ter bespreking aan de raad gezonden.

Voorstel Op grond van het voorgaande besluit het college: 1. de voortgangsrapportage Luchthavenzaken 2014 vast te stellen; 2. de raad voor te stellen deze nota te agenderen ter bespreking. Ondertekening Burgemeester en wethouders van de gemeente Haarlemmermeer, namens dezen, de portefeuillehouder^

Adam Elzakalai Bijlage(n)

Voortgangsrapportage Luchthavenzaken 2014

92257*$1*65$33257$*( /8&+7+$9(1=$.(1 



6&+,3+2/

+$$5/(00(50((5

20*(9,1*

HAARLEMMERMEER FEBRUARI 2015

,1+28'623*$9( VOORWOORD INLEIDING NIEUWSOVERZICHT 2014 FEITEN EN CIJFERS 2014

1. HAARLEMMERMEER EN SCHIPHOL 1.1 Balanceren | 1.2 Focus op kansen

Pijler 1

2. COMMUNICATIE- EN INFORMATIEVOORZIENING 2.1 Infoplicht | 2.2 NOMOS 2.3 Omgevingshuis | 2.4 Nieuwe communicatiemiddelen

Pijler 2

3. WONEN EN VLIEGEN 3.1 Onderzoek 5(6,/, (1&( | 3.2 Better Airport Regions (BAR) 3.3 IBA-Schipholregio | 3.4 Luchthavenindelingsbesluit (LIB) | 3.5 Grondgeluid 3.6 Gezondheidsonderzoeken | 3.7 Schaderegelingen | 3.8 Overige Schipholzaken

Pijler 3

4. REGIONALE EN (INTER)NATIONALE SAMENWERKING 4.1 Alderstafel | 4.2 Omgevingsraad Schiphol (ORS) | 4.3 Amsterdam Economic Board AEB) 4.4 Amsterdam Connecting Trade (ACT) | 4.5 Amsterdam Airport Area (AAA) 4.6 Samenwerkingsagenda Amsterdam Schiphol KLM (ASK) | 4.7 Structuurvisie Mainport Schiphol Haarlemmermeer (SMASH) | 4.8 Internationale agenda | 4.9 Verbinding arbeidsmarkt, onderwijs en Duurzaamheid

CONCLUSIES Agenda voor de toekomst

1

9225:225' De luchthaven Schiphol zit sterk verweven in het DNA van onze polder: Haarlemmermeer en Schiphol zijn onlosmakelijk met elkaar verbonden. Van de 160 jaar dat Haarlemmermeer bestaat, is dat 99 jaar met Schiphol. De ligging van Schiphol binnen onze gemeentegrenzen maakt Haarlemmermeer tot een unieke gemeente. De luchthaven heeft ook een grote impact op de omgeving. Aan de ene kant brengt Schiphol welvaart en werkgelegenheid met zich mee, aan de andere kant zorgt de luchthaven ook voor overlast in de regio; denk aan vliegtuiglawaai, ruimtelijke beperkingen en mogelijke gezondheidseffecten. Het vinden van de juiste balans tussen lusten en lasten maakt dat het luchthavendossier veel beleidsvelden en thema's raakt binnen de gemeente. Economie, ruimtelijke ordening, wonen, geluid en veiligheid zijn allemaal beleidsvelden en thema´s waar de luchthaven een belangrijk onderdeel van uit maakt. De aanwezigheid van luchthaven Schiphol binnen onze gemeentegrenzen betekent dus dat de gemeente zich op een groot aantal onderwerpen met de luchthaven en luchtvaart bezighoudt. In voorliggende rapportage geef ik specifiek voor het luchthavendossier een overzicht van wat we gedaan en bereikt hebben in 2014 en geef ik een doorkijk naar de activiteiten voor 2015 en verder. Met de evaluatie van de afspraken uit het Aldersakkoord en het advies over een nieuw normen- en handhavingsstelsel is de Alderstafel in 2014 in een eindfase gekomen. In maart 2014 vonden er gemeentelijke verkiezingen plaats en zijn er een nieuwe raad en college geïnstalleerd. Er is actief geacteerd in verschillende ambtelijke en bestuurlijke constellaties in zowel regionaal, nationaal en internationaal verband en diverse posities zijn bestendigd en versterkt. Tevens zijn we nauw betrokken geweest bij de oprichting van de nieuwe Omgevingsraad Schiphol (ORS): vanaf 2015 de opvolger van de Alderstafel en de Commissie Regionaal Overleg Schiphol (CROS). Hier zullen de gebruikelijke onderwerpen maar ook nieuwe onderwerpen - zoals ultrafijn stof - op de agenda komen. Haarlemmermeer zet zich in om de synergie tussen Schiphol en de omgeving op het gebied van ruimte, economie en leefbaarheid voor bewoners en bedrijven verder te versterken. Onze inzet blijft om als gemeente en regio optimaal te profiteren van de ruimtelijk-economische kracht van Schiphol, maar er tegelijkertijd voor te zorgen dat de leefbaarheid rondom de luchthaven gewaarborgd blijft. We willen daarbij de kansen die de luchthaven biedt benutten en ons richten op (nieuwe) middelen om met (het risico op) hinder om te gaan. Een sterke, succesvolle regio heeft een sterke luchthaven nodig en omgekeerd.

Adam Elzakalai Wethouder economische zaken, luchthavenzaken, ruimtelijke ordening en sport

      2

,1/(,',1* Met deze jaarlijkse voortgangsrapportage willen wij de raad en de bewoners van de gemeente Haarlemmermeer én andere belangstellenden informeren over de belangrijkste ontwikkelingen die zich in het jaar 2014 op het gebied van luchthavenzaken hebben voorgedaan en die de belangen van de gemeente Haarlemmermeer en haar bewoners raken. In deze rapportage doet het college verslag van de inspanningen die zijn verricht en de resultaten die zijn geboekt. Ook geeft het inzicht in de aandachtspunten en wat we verder gaan doen. Tevens biedt deze voortgangsrapportage een goede kans om de diverse – soms gefragmenteerd lijkende – ontwikkelingen op dit dossier in relatie tot elkaar te presenteren. De rapportage is ingedeeld naar drie thema’s die centraal staan: communicatie- en informatie voorziening, wonen en vliegen en regionale- en (inter)nationale samenwerking. Per pijler komt aan de orde wat het streven is (ambitie), wat er gedaan is (acties in 2014), en wat er nog gedaan moet worden (aandachtspunten). De rapportage sluit af met een inventarisatie van belangrijke punten die naar verwachting de komende twee jaar op de agenda zullen staan en daarmee invloed op de werkzaamheden hebben.

 3

1,(8:629(5=,&+7

2014 Februari ’14 Istanbul passeert Schiphol – Spl op vier na grootste luchthaven van EU

Juli ’14

Maart ’14

Maart ’14 Nuclear Security Summit (NSS) Polderbaan sluit 6 weken

Juli ’14

Gemeenteraadsverkiezingen – Adam Elzakalai nieuwe wethouder LHZ

Juli ’14

Mei ’14

Drukste dag Schiphol

Vliegramp MH17 –

Vernieuwde D-pier op

KLM-vlucht op

ooit – 190.000

8 inwoners uit HLMR

Schiphol open

biobrandstof komt aan

bezoekers

komen om

September ’14

op Aruba

September ’14

Oktober ’14

Oktober ’14

Staking Air-France –

Kaagbaan weer open

Recordaantal

Vertrek Camiel Eurlings

kosten ± 500 miljoen

na aanleg nieuwe

elektrische taxi's op

bij KLM – Pieter Elbers

euro

taxibaan

Schiphol

nieuwe topman

December ’14

November ’14

November ’14

Negatief besluit

Bewonersverkiezingen

FTG biedt petitie aan

Afscheid op Schiphol

Alderstafel over SPY

ORS – 10 nieuwe

Tweede Kamer

van MD-11

clustervertegenwoordig ers

2015 4

November November ’14 ’14

)(,7(1(1&,-)(56

6&+,3+2/ 55 miljoen reizigers (groei van 4,6% t.o.v. 2013) 438.300 vliegtuigbewegingen (groei van 3% t.o.v. 2013) 1,6 miljoen ton vracht (groei van 6,5% t.o.v. 2013) 317 bestemmingen (- 6 t.o.v. 2013) 151.846 meldingen bij BAS (gebruiksjaar 2014) 11.376 melders bij BAS (gebruiksjaar 2014) +$$5/(00(50((5 72.500 Schiphol direct gerelateerde arbeidsplaatsen 8% (5.850) van totale beroepsbevolking werkzaam op Schiphol

3000 (indirect) luchthaven gerelateerde bedrijven 586 internationale bedrijven

5

 +$$5/(00(50((5(16&+,3+2/ AMBITIE: “Most Sustainable Airport Region” (Economisch vitaal en dynamisch, goed wonen (leefbaar) en prettig om te verblijven)

   

  %$/$1&(5(1 De gemeente probeert de lusten en lasten van Schiphol zo goed mogelijk in balans te houden. Binnen het Aldersakkoord (2008) zijn afspraken gemaakt om de hinder van het vliegverkeer van en naar Schiphol zoveel mogelijk te beperken. Een aantal maatregelen hiervan heeft direct effect gehad op de hinder en hinderbeleving in de Haarlemmermeerse kernen. Door microklimaataanpak, aanpassing van routes en het onderzoeken van routeverleggingen zijn reeds de best mogelijke operationele aanpassingen ingevoerd en is de hinder boven verschillende kernen beperkt. De laatste jaren laten echter ook zien dat het beperken van hinder geen eenvoudige aangelegenheid is. Hinderbeperking is als een waterbed: wordt het op de ene plek de kop ingedrukt, dan komt het op de andere plek omhoog. Hinderverschuiving is daarmee onvermijdelijk. De gemeente is dan ook van mening dat de operationele/vliegtechnische mogelijkheden om hinder te beperken zo goed als uitgeput zijn. Mogelijk dat er in de toekomst nog nieuwe perspectieven ontstaan bij het ontwerpen van nieuwe naderingsroutes, aanpassingen in het luchtruim en ontwikkelingen op Europees niveau - waaronder het programma Single European Sky Airtraffic management Research (SESAR) - of door de invoering van stillere motoren. Nieuwe voorstellen voor hinderbeperkende maatregelen dienen daarom zeker onderzocht te worden, maar voor de korte termijn zien wij weinig kansrijke oplossingen meer in luchtzijdige aanpassingen.  )2&8623.$16(1 In juni 2013 heeft het college van B&W de vernieuwde strategische agenda Haarlemmermeer en Schiphol vastgesteld. De gemeenteraad heeft op 20 juni 2013 kennis genomen van de strategische agenda. Het doel van deze strategische agenda is een herijking van onze focus, strategie en rol in het luchthavendossier. In het collegeprogramma is opgenomen dat Schiphol een belangrijke economische motor is die ruimte moet hebben. Tegelijkertijd dient een dynamische gemeente zoals Haarlemmermeer ook ruimte te hebben. Wij zetten in op gezamenlijk optrekken met Schiphol in de wederzijdse groei, waarbij verschil van inzicht in onderling overleg wordt opgelost. In de nabije toekomst willen wij ons zoals in 2013 aangegeven, richten op de kansen die de luchthaven biedt en op nieuwe middelen om met (het risico op) hinder om te gaan. We willen ons meer richten op hinderbeleving in plaats van hinderbeperking. Haarlemmermeer ligt in een economisch sterke regio met een gemiddeld hoog opleidingsniveau en met een rijk palet aan woon- en werkmilieus, landschap, historie, natuur en gemeenschappen. De kwaliteit van de leefomgeving rond de luchthaven is van groot belang. Centraal in onze focus staat: Ͳ -

Het benutten van de kansen die de luchthaven biedt en die essentieel zijn voor de concurrentiepositie van de regio en daarmee ook de positie van Haarlemmermeer; Het zoeken naar nieuwe middelen om met het risico op hinder om te gaan, met specifiek aandacht voor informatievoorziening, investeringen in de leefomgeving van de bewoners en regionale en (inter)nationale samenwerking.

Geluidhinder wordt voor een groot deel beïnvloed door niet-akoestische factoren. De combinatie van de daadwerkelijke geluidsbelasting en de perceptie van deze belasting bepalen samen de

6

ondervonden geluidhinder. Factoren zoals vermijdbaarheid en voorspelbaarheid (o.a. het risico op hinder) zijn daarbij van groot belang. Deze liggen deels binnen de invloedsfeer van de gemeente. Hinderbeleving kent drie belangrijke pijlers: communicatie- en informatievoorziening, ruimtelijke inpassingsmogelijkheden en regionale en (inter)nationale samenwerking.

+,1'(5%(/(9,1*

+,1'(5%(3(5.,1*

 &RPPXQLFDWLH HQLQIRUPDWLHYRRU]LHQLQJ  5XLPWHOLMNHLQSDVVLQJVPRJHOLMNKHGHQ  5HJLRQDOHHQLQWHU QDWLRQDOH VDPHQZHUNLQJ

 $DQSDVVLQJHQYDQURXWHV  9OLHJWHFKQLVFKHPDDWUHJHOHQ  &RPSOH[LWHLW KLQGHUYHUVFKXLYLQJ

Binnen communicatie- en informatievoorziening ligt de nadruk op het uitleggen en voorspelbaar maken van (te verwachten) hinder door vliegtuigen. Voor zowel toekomstige als huidige bewoners is het interessant te weten welke banen in gebruik zijn/komen en wat zij bijvoorbeeld de komende uren kunnen verwachten qua geluid. Het verrassingseffect voor bewoners dient daarmee te verdwijnen. Op ruimtelijk niveau liggen er kansen om de beleving van hinder positief te beïnvloeden door te innoveren en te experimenteren met nieuwe ruimtelijke inpassingsmogelijkheden. In plaats van "achteraf" te zoeken naar hinderbeperkende maatregelen in de lucht (bijv. door het verleggen van routes), zien wij mogelijkheden in het beperken van hinder aan de zogeheten ‘landzijdige kant’. Denk hierbij aan bijvoorbeeld het rekening houden met vliegtuiggeluid zo vroeg mogelijk in het planproces van nieuwbouwlocaties en/of door het stimuleren van het gebruik van absorberende of geluidwerende materialen. Tot slot zal regionale en (inter)nationale samenwerking bijdragen aan (nieuwe) oplossingen en middelen om met het risico op hinder om te gaan. Door elkaar op strategische momenten te vinden, elkaars kennis te gebruiken en samen signalen richting Rijk af te geven, kan Haarlemmermeer haar positie binnen het regionale en nationale speelveld versterken.

“Uitleggen en voorspelbaar maken” Communicatieen informatie voorziening

“Uitzoomen en samenwerken”

Regionale en (inter)nationale samenwerking

Ruimtelijke inpassingsmogelijkheden

Fig.1 Overzicht pijlers hinderbeleving

7

“Innoveren en experimenteren”

 &20081,&$7,((1,1)250$7,(9225=,(1,1* AMBITIE: Goede en tijdige (lokale) informatievoorziening omtrent wonen nabij de luchthaven Schiphol (uitleggen en voorspelbaar maken).

De gemeente is verantwoordelijk voor een goede (lokale) informatievoorziening over wonen in de nabijheid de luchthaven Schiphol. In 2014 is hier weer veel aandacht aan besteed. Goede en tijdige communicatie over te verwachten hinder kan ervoor zorgen dat mensen zich kunnen voorbereiden en daardoor niet meer overvallen worden. Uitleggen en voorspelbaar maken zijn daarbij de sleutelwoorden. Voor zowel toekomstige als huidige bewoners is het interessant te weten welke banen in gebruik zijn en wat zij kunnen verwachten qua geluid. Het verrassingseffect voor bewoners dient daarmee te verdwijnen. Er is verder ingezet op versterking van de (lokale)communicatie- en informatievoorziening en implementatie van de infoplicht. ACTIVITEITEN:  ,1)23/,&+7  Aan de Alderstafel is in 2008 afgesproken de huidige en nieuwe bewoners te informeren over het wonen nabij Schiphol ('infoplicht'). Twee jaar geleden is hieraan invulling gegeven door op de (homepage van de) gemeentelijke website de link 'wonen bij Schiphol' te plaatsen. Informatie over wetgeving, geluidscontouren en standaard aan- en uitvliegroutes is hier vindbaar en het geeft een verwijzing naar de site van het Bewoners Aanspreekpunt Schiphol (BAS). Op deze laatste website is voor (toekomstige) bewoners informatie te vinden over hoeveel vliegtuigen er gemiddeld per jaar over de (toekomstige) woonlocatie vliegen. Ook wordt aangegeven hoe hoog toestellen gemiddeld zitten, vanaf/naar welke banen ze afkomstig zijn en wat de te verwachten jaarlijkse geluidbelasting is. Daarnaast is BAS in 2014 begonnen met een dagelijks ‘verslag van de dag’. In dat verslag wordt op hoofdlijnen samengevat hoe het baangebruik op die dag is geweest en waarom juist deze inzet van start- en landingsbanen nodig was. Het verslag van de dag verschijnt dagelijks aan het begin van de avond. Begin 2014 is de zogeheten 'digitale interactieve kaart' van Haarlemmermeer live gegaan. Deze is de te vinden via www.haarlemmermeerenschiphol.nl. Hierop kunnen inwoners uit Haarlemmermeer op postcode niveau informatie krijgen over geldende wetgeving en geluidscontouren. De volgende stap is ook op locatie/projectniveau informatie te geven over het wonen nabij de luchthaven. Toekomstige bewoners worden daarmee op de hoogte gesteld van het feit dat ze in de buurt van een luchthaven gaan wonen. Afgesproken is dat wij op alle Haarlemmermeerse projectensites de link naar de BAS-site opnemen en we de ontwikkelaars stimuleren dit ook te doen. Opname van de link naar de BAS-site op websites en in brochures is hierin de ondergrens. Daarnaast letten we erop dat ontwikkelaars de (nieuwe) locaties niet aanbieden als zijnde ‘rustig wonen’. Bij nieuwe projecten streven we ernaar in de anterieure overeenkomsten afspraken te maken over informatievoorziening richting (nieuwe) bewoners. In 2014 zijn nog niet alle project-sites en/of brochures over nieuw te ontwikkelen locaties voorzien van informatie over het wonen nabij de luchthaven. Diverse woningbouwprojecten worden dan ook nog aangeboden zonder specifieke informatie over de verwachten hinder. Hier zal in 2015 strak op worden gestuurd.

8

Fig. 2: Voorbeeld van infoplicht projectenwebsite

 12026 Schiphol Group heeft zich de laatste jaren ingespannen om de huidige kwaliteitsborging van het Noise Monitoring System (NOMOS) inzichtelijk te maken. Met de vernieuwde website van het geluidmeetsysteem is het voor geïnteresseerden transparanter en eenvoudiger om informatie te zoeken en te documenteren. Op dit moment zijn er 31 meetposten in de omgeving van de luchthaven, waarvan 2 voor laagfrequent geluid. Haarlemmermeer heeft 11 geluidsmeetposten (inclusief de 2 voor laagfrequent geluid). Per jaar geeft Schiphol Group 2 nieuwe NOMOS meetpunten uit. In 2013 heeft Haarlemmermeer een aanvraag ingediend voor een NOMOS meetpost in Floriande: deze is eind 2013 gehonoreerd. Schiphol Group streeft er naar de geluidmeetpost begin 2015 te plaatsen.  20*(9,1*6+8,6  Rondom de nieuw op te richten Omgevingsraad Schiphol is de suggestie gedaan om in gezamenlijkheid een fysiek Omgevingshuis in te richten. Aangezien de nieuwe Omgevingsraad Schiphol, gericht op advisering en dialoog, voor omwonenden als 'ver weg' of abstract zou kunnen worden ervaren, is in de regio afgesproken dat het waardevol kan zijn om een Omgevingshuis in te richten waarin de verschillende bestaande informatiefuncties worden samengebracht. Daarbij gaat het om interactieve, moderne vormen van dialoog en communicatie waarmee een grote groep omwonenden kan worden bereikt. Gedacht kan worden aan het gebruik en/of demonstratie van een vliegtuiggeluidssimulator waarin vliegtuiggeluid op locatie kan worden nagebootst. Deze simulator geeft realistisch weer wat er op de grond van een overvliegend vliegtuig te horen is. Ook kunnen verschillende vormen van isolatie omwonenden laten ervaren wat dat met vliegtuiggeluid doet.

9

Een bereikbare en zichtbare locatie in de buurt van Schiphol is noodzakelijk om een Omgevingshuis te realiseren. In 2014 is een eerste stap gezet in de verkenning naar een dergelijk Omgevingshuis in Haarlemmermeer, in 2015 willen wij ons inzetten voor een onderzoek naar de wenselijkheid en de haalbaarheid van een Omgevingshuis in Haarlemmermeer.  1,(8:(&20081,&$7,(0,''(/(1  In een tijdperk van (digitale) vernieuwing en verandering liggen er tal van mogelijkheden om met nieuwe, interactieve en moderne vormen van dialoog en communicatie (toekomstige) bewoners te voorzien van informatie. Als Haarlemmermeer vinden we het belangrijk om hierin mee te gaan. Momenteel wordt er vanuit Schiphol en Haarlemmermeer een verkenning gedaan naar de haalbaarheid en wenselijkheid van een ‘geluidsweerbericht’ voor de regio. Waar nu het baangebruik van die dag achteraf wordt verklaard via het ‘verslag van de dag’ , kan een ‘geluidsweerbericht’ vooraf een indicatie geven van het te verwachten baangebruik en de daarbij horende geluidsbelasting. In 2015 wordt hieraan verder gewerkt.

AANDACHTSPUNTEN in 2015: - Uitleggen en voorspelbaar maken (focus op hinderbeleving) - Uitbreiding infoplicht op locatie/projectniveau en bij ontwikkelaars - Onderzoek naar wenselijkheid en haalbaarheid van een Omgevingshuis - Nieuwe (interactieve) vormen van communicatie (zoals het geluidsweerbericht)

                    10

 :21(1(19/,(*(1 AMBITIE: Het zo goed mogelijk managen van verstedelijking in de omgeving van de luchthaven en het waarborgen van voldoende kwaliteit van de leefomgeving.

De spanning tussen wonen en vliegen is bij veel thema’s aanwezig; ruimte, geluid, gezondheid, veiligheid etc. Hoewel de mogelijkheden voor woningbouw worden beperkt door de veiligheids- en geluidcontouren rondom Schiphol, heeft de MRA tot 2040 een omvangrijke woningbouwopgave. Er wordt dan ook gezocht naar oplossingsrichtingen voor de opgave van de benodigde verstedelijkingsruimte in de regio, ontwikkelingsruimte voor de luchthaven én het waarborgen van voldoende kwaliteit van de leefomgeving. In 2014 is ingezet op het betrekken van vliegtuiggeluid bij de start van ruimtelijke ontwikkelingen in plaats van achteraf te zoeken naar hinderbeperkende maatregelen in de lucht (bijv. door het verleggen van routes). Door slimme keuzes te maken bij het inrichten van een gebied zijn er mogelijkheden om geluid te reduceren en de hinderbeleving positief te beïnvloeden. Denk hierbij aan het aanbrengen van geluidwerende of juist absorberende oppervlakken of positionering van gebouwen dusdanig dat er sprake is van afscherming. Daarnaast hebben in 2014 in Haarlemmermeer verschillende onderzoeken plaatsgevonden in relatie tot de luchthaven op het gebied van grondgeluid, gezondheid en verduurzaming. ACTIVITEITEN:  21'(5=2(.5(6,/, (1&( In 2014 heeft Luchthavenzaken de TU Delft-student Martijn Lugten begeleid in zijn afstudeerproject Re-sil(i)ence. Hierin heeft hij de relatie tussen bebouwde omgeving en vliegtuiggeluid in Haarlemmermeer onderzocht. Hij heeft gekeken in hoeverre geluidreducerende elementen bij weggeluid toepasbaar zijn voor vliegtuiggeluid. Het resultaat was een schema van 34 ruimtelijke elementen waarbij maatregelen als het plaatsen van grindbakken, geluidwerende vegetatie, afwijkende stratenpatronen, bouwopstakels en façades oplossingen bieden voor geluidsreductie. Naast een reductie van vliegtuiggeluid worden met veel van deze slimme ruimtelijke ontwerpprincipes ook oplossingsrichtingen op het gebied van duurzaamheid geboden.

Fig. 3: Voorbeeld ruimtelijke ontwerpprincipes afstudeer onderzoek Martijn Lugten

Het onderzoek is in de regio met veel enthousiasme ontvangen. Een volgende stap is noodzakelijk.

11

In samenwerking met andere partijen (o.a. NLR en Schiphol) zal in 2015 de haalbaarheid van kansrijke maatregelen zoals het plaatsen van grindbakken op en naast het luchthaventerrein verder onderzocht en getest worden. Dergelijke maatregelen zijn een kans om de spanning tussen wonen en vliegen te verkleinen. Ook in 2015 blijft Haarlemmermeer samenwerken met Martijn Lugten. Haarlemmermeer begeleidt hem bij zijn afstudeerproject voor zijn tweede studie: civiele techniek en technische bestuurskunde. Daarvoor onderzoekt hij welke rol de manier van denken over vermindering van het vliegtuiggeluid speelt bij de besluitvorming rondom Schiphol (governance). In het geval van promoveren op het onderwerp blijft Haarlemmermeer graag betrokken.  %(77(5$,532575(*,216%$5 In oktober 2014 heeft er in Pakhuis de Zwijger in Amsterdam een groots afsluitend congres rondom het project Better Airport Regions (BAR) plaatsgevonden. Better Airport Regions was een project van TU Zürich, TU Delft, TU München, UVA, Schiphol en gemeente Haarlemmermeer en focuste op de vraag: hoe kunnen luchthavens bijdragen aan een duurzame, veerkrachtige en flexibele stedelijke regio. De kennis van deze partijen wordt ingezet om het gebied op en rond de luchthaven op een zo duurzaam mogelijke manier te ontwikkelen en/of te transformeren. De kennisinstituten hebben verschillende bezoeken aan Haarlemmermeer gebracht om kennis te halen. Luchthavenzaken heeft hierin begeleidt. Vanuit verschillende disciplines en invalshoeken zijn het functioneren, de effecten, wereldwijde navolging en de kansen voor een veerkrachtige en toekomstbestendige luchthavenregio geformuleerd. Denk hierbij aan ruimtelijke concepten, infrastructuur en verbindingen, de betekenis van Schiphol voor andere regio’s en omgekeerd, circulaire economie, globalisering en het toekomstig wonen nabij een luchthaven. Hoewel met het project Better Airport Regions een goede start is gemaakt om een verbinding te leggen tussen luchthaven en duurzaamheid (in haar brede context), liggen er nog veel kansen onbenut. Het slim verbinden van potentie en ontwikkelingen als energie, (bouw) ontwikkelingen, governancestructuren en samenleving in de gehele schipholregio en met name de Haarlemmermeer is nu de opgave. Daar willen we in 2015 samen met enkele partners en kennisinstituten verder aan gaan werken.  ,%$²6&+,3+2/5(*,2 Samen met de gemeente Amsterdam willen we de trend van denken in hindertermen veranderen en een discussie laten ontstaan over kansen voor ontwikkeling van de luchthavenregio. De leefbaarheid en het economisch potentieel van de luchthavenregio moeten centraal komen te staan i.p.v. de hinderdiscussie. Hiervoor lijkt het introduceren van een Internationale Bauausstellung (IBA) speciaal voor de Schipholregio een goed instrument. Een IBA is een Duits instrument om nieuwe ideeën en projecten te stimuleren die ontstaan op sociaal, cultureel en economisch gebied. Ze moeten een substantiële impuls geven aan een (stedenbouwkundig en landschappelijk) veranderingsproces. Typerend is de overtuiging dat ruimtelijke ingrepen leiden tot het aanpakken van maatschappelijke en economische vraagstukken. Daarnaast leidt het vaak tot een cultuuromslag in denken en werken en waardering voor een gebied met daarbij een hernieuwde trots, die uitnodigt om te investeren. Een IBA is een manifestatie over een locatie, stad of streek en duurt max. 8 tot 10 jaar. Het bestaat onder andere uit vernieuwende bouwprojecten, bijzondere tentoonstellingen, symposia en innovatieve plannen. Een IBA in een luchthavenregio is uniek. Met de ‘IBA Schipholregio’ kunnen we bijvoorbeeld door het ontwikkelen van proeftuinen in de praktijk laten zien welke ontwikkelingen en kansen er zijn om de

12

leefbaarheid in een luchthavenregio op een hoog niveau te houden. Nieuwe impulsen die het denken over gebiedsontwikkelingen stimuleren. De ideeën rondom deze IBA staan nog in de kinderschoenen. Eind 2014 is samen met de gemeente Amsterdam opdracht verleend aan een extern bureau om te verkennen (in de vorm van een quick scan) wat de mogelijkheden zijn om een ‘IBA Schipholregio’ te realiseren. In 2015 moet de haalbaarheid blijken.  /8&+7+$9(1,1'(/,1*6%(6/8,7/,%

Het ruimtelijke beperkingenbeleid voor Schiphol is vastgelegd in het Luchthavenindelingbesluit (LIB) Schiphol en de Nota Ruimte. In 2010 is het Ministerie gestart met de actualisatie van het LIB. Het eerste onderdeel dat geactualiseerd wordt is het onderdeel Vliegveiligheid. Het gaat daarbij om hoogtebeperkingen voor gebouwen, bomen en struiken in de omgeving van de luchthaven, maar ook om beperkingen van het gebruik van laserinstallaties en eisen aan obstakels i.v.m. radarbeïnvloeding. Later volgt het onderdeel Externe veiligheid en Geluid, waarin de beperkingen voor woningbouw zijn opgenomen. Ook volgt dan het onderdeel Vogelaantrekkende werking, waarin de beperkingen zijn opgenomen voor zaken of activiteiten die een sterke aantrekkingskracht op vogels hebben. De actualisatie betreft zowel een aanscherping van de bestaande regels als de introductie van nieuwe beperkingen. Voor reeds bestaande bouw heeft de wijziging van het LIB geen gevolgen. Eind 2013 heeft de gemeente via een brief haar zienswijze over het onderdeel Vliegveiligheid aan het Ministerie kenbaar gemaakt en samen met de regio een brief gestuurd. Het belangrijkste punt in deze zienswijze is de onzekerheid die het nieuwe besluit voor de ruimtelijk-economische projecten met zich meebrengt. Naar aanleiding van de zienswijzen en brieven uit de regio is in 2014 een analyse gedaan om de daadwerkelijke gevolgen voor de regio vast te stellen en is per project gekeken naar mogelijke oplossingen. Haarlemmermeer is hier nauw bij betrokken geweest. Voor de projecten in Haarlemmermeer die geraakt worden door het nieuwe LIB is inmiddels een zogenaamde prétoets uitgevoerd. De uitkomst is dat de meeste van deze projecten gewoon doorgang kunnen vinden en in het LIB vallen onder een uitzonderingsbepaling. Voor de Groene Hoek is een positieve beoordeling mogelijk met vastlegging van een lagere bouwhoogte voor die onderdelen waar dat op basis van de toets noodzakelijk blijkt.

Fig. 4: Bouwhoogtes Groene Hoek

De plannen voor het Windmolenpark Haarlemmermeer-Zuid zijn niet positief getoetst en vallen daarmee niet onder de uitzonderingsbepaling. Voor projecten die dicht bij de banen gesitueerd zijn geldt nog wel de voorwaarde van een windhinderonderzoek in de fase van een concreet ontwerp. Dit kan gevolgen hebben voor het uiteindelijke ontwerp van het betreffende gebouw dan wel in de omgeving van het bouwwerk vanwege het voorkomen van gevaarlijke turbulentie.

13

Het wijzigingsbesluit LIB vliegveiligheid zal naar verwachting in het voorjaar van 2015 in werking treden. In 2015 gaat de actualisatie verder met het tweede deel externe veiligheid en geluid. Haarlemmermeer zal hieraan actief bijdragen. De inwerkingtreding van het LIB externe veiligheid en geluidzal naar waarschijnlijkheid per 1 januari 2016 plaatsvinden.  *521'*(/8,'

In Hoofddorp-Noord en Badhoevedorp speelt grondgeluid een belangrijke rol. Grondgeluid is laagfrequent-geluid dat veroorzaakt wordt door vliegtuigen op de grond, met name startende vliegtuigen. Grondgeluid verplaatst zich voornamelijk horizontaal, tegengesteld aan de startrichting, onder een hoek van ongeveer 45º. Het is lastig te bestrijden vanwege haar grote golflengtes , waardoor reguliere geluidswallen en isolatie weinig efficiënt zijn. Door het laagfrequente-karakter wordt het geluid ook nauwelijks gedempt door de atmosfeer en kan het tot op kilometers vanaf de startbaan duidelijk hoorbaar en voelbaar zijn. Weersinvloeden, zoals de windrichting en de omgevingstemperatuur zijn sterk van invloed op de overdracht en dus de luidheid van grondgeluid.

Fig. 5: Grondgeluid

Ͳ

Hoofddorp-Noord In het Alders advies uit 2008 is afgesproken dat Schiphol maatregelen treft om het grondgeluid in Hoofddorp-Noord met ten minste 10 dB terug te dringen. Hiertoe heeft Schiphol in medio 2011 ten zuidwesten van de Polderbaan geluidwerende ribbels aangelegd en hebben Stichting Mainport en Groen en Schiphol in het gebied Buitenschot een landschapsontwerp gerealiseerd dat Recreatie en Kunst combineert met geluidwerende ribbels. Inmiddels is bekend dat de realisatie van de ribbels samen met het uitfaseren van de MD11 ongeveer 7 dB geluidreductie heeft opgeleverd. TNO heeft van Schiphol de opdracht gekregen om een vervolgplan op te stellen. Naar verwachting is dit plan rond half februari 2015 beschikbaar.

Ͳ

Badhoevedorp Haarlemmermeer heeft plannen voor het ontwikkelen van 500 tot 700 woningen in het gebied de Schuilhoeve bij Badhoevedorp. De Raad van State heeft in april 2014 geoordeeld dat Haarlemmermeer de realisatie van een aanvaardbaar woon- en leefklimaat onvoldoende heeft gemotiveerd. Eerder is door het NLR geconstateerd dat het leefklimaat in het plangebied onderhevig is aan het fenomeen ”grondgeluid”. Zowel TNO (berekenen) als NLR (meten) hebben in 2014 onderzoek gedaan naar grondgeluid in Badhoevedorp / Schuilhoeve. De metingen worden momenteel uitgelezen en verwerkt. Hierover zal in 2015 meer bekend worden.

 *(=21'+(,'621'(5=2(.(1

Schiphol en gezondheid vormen een belangrijk thema voor Haarlemmermeer. Bezorgdheid over de eigen gezondheid vanwege de nabijheid van de luchthaven is in toenemende mate aanwezig onder 14

bewoners. Dit is ook een belangrijk aandachtspunt van de gemeente. Gezondheidsissues beperken zich echter niet tot de gemeentegrenzen. Haarlemmermeer zet daarom in op kennisvergroting, heldere communicatie en gezamenlijk handelen in de regio. In 2014 zijn er twee belangrijke onderzoeken geweest. Ͳ

Gezondheidsmonitor Floriande In 2013 heeft Haarlemmermeer de GGD Kennemerland onderzoek laten doen naar de gezondheidssituatie van inwoners in Floriande. Het onderzoek richtte zich op geluidshinder, slaapverstoring, stof-/roet-/rookhinder, geurhinder, bezorgdheid over de eigen gezondheid vanwege de woonsituatie en de chronische aandoeningen hoge bloeddruk, hart- en vaatziekten en astma/COPD. De conclusies van dit onderzoek zijn begin 2014 bekend geworden. De belangrijkste conclusie was dat er een verschil is tussen de beleving van inwoners en de concrete cijfers op het gebied van gezondheid. Uit het onderzoek kwam naar voren dat de onderzochte chronische aandoeningen, hoge bloeddruk, hart- en vaatziekten en astma/COPD, in Floriande niet vaker of zelfs minder vaak voorkomen dan in de rest van Hoofddorp en in de rest van Haarlemmermeer. Tegelijkertijd kwam uit het onderzoek naar voren dat bezorgdheid over de eigen gezondheid vanwege de woonsituatie, slaapverstoring en geluidshinder in Floriande meer voorkomen dan in de rest van Hoofddorp en in de rest van Haarlemmermeer. Het onderzoek is in de raad besproken waarna geconcludeerd is dat verder onderzoek niet nodig is.

Ͳ

Ultrafijn stof In navolging van onderzoeken nabij de luchthavens van Los Angeles en Kopenhagen heeft TNO in 2014 op eigen initiatief een onderzoek gestart en metingen gedaan in het Amsterdamse bos. In december 2014 heeft TNO een artikel gepubliceerd in het tijdschrift ‘Lucht’ over de relatie tussen ultrafijn stof en luchtvaart. TNO concludeert dat benedenwinds van Schiphol tot ver in Amsterdam de concentraties ultrafijn stof zijn verhoogd door emissies van vliegtuigen. Een relatie met effecten is niet gelegd. Op basis van eerder onderzoek werd tot nu toe aangenomen dat vliegverkeer een geringe bijdrage (circa 2 tot 3%) levert aan lokale luchtverontreiniging. Achtergrondconcentraties en lokaal wegverkeer leveren de grootste bijdrage van concentraties fijn stof in de omgeving van de luchthaven. De laatste jaren verschijnen er echter in het buitenland onderzoeken waaruit blijkt dat de concentraties ultrafijn stof (aanzienlijk kleiner dan fijn stof) op en rond luchthavens hoger zijn dan verwacht. Ultrafijn stof komt vooral vrij bij de start van vliegtuigen. Aangezien de metingen alleen hebben plaatsgevonden in het Amsterdamse bos en er alleen gekeken is naar locaties benedenwinds, is Haarlemmermeer in dit onderzoek niet meegenomen. Hoewel TNO en GGD Amsterdam aangeven dat de effecten voor de gezondheid van deze verhoogde concentraties niet duidelijk zijn, is dit uiteraard wel een punt van zorg dat nader onderzoek vraagt. Op 18 december 2014 is het onderwerp besproken in de raad. Aan de Alderstafel van 11 december 2014 is afgesproken dat lokale overheden geen eigen onderzoek zullen starten. Het Ministerie van IenM heeft aangegeven dat er een regionaal vervolgonderzoek komt naar de gezondheidsrisico’s van het vliegverkeer voor omwonenden van luchthaven Schiphol. IenM wordt hiervan trekker en zal tevens de communicatie leiden. In 2015 zullen we dit onderwerp actief volgen en ervoor zorgen dat Haarlemmermeer in het onderzoek wordt meegenomen. Onze verwachting is dat ultrafijn stof tevens één van de eerste onderwerpen zal zijn die door de Omgevingsraad Schiphol wordt opgepakt.

15

 9(,/,*+(,'

Ͳ

Crisisbeheersing Sinds mei 2012 werken de tien gemeenten in Kennemerland intensief samen in een intergemeentelijke crisisorganisatie. In 2013 is een start gemaakt met de tweede fase van de regionale crisisorganisatie. Voor Schiphol is de bevolkingszorg anders ingericht. Luchtvaartmaatschappijen worden meer betrokken en spelen bij incidenten een grotere rol richting passagiers en hun verwanten. In 2014 is het Crisisbestrijdingsplan Schiphol geactualiseerd en is er één regionale werkwijze en bestuurlijke aansturing voor alle vliegtuigongevallen binnen het grondgebied van Veiligheidsregio Kennemerland opgesteld. Ook is er een rampbestrijdingsplan opgesteld voor het object van KLM Engineering & Maintenance, waarbij de eventuele intergemeentelijke zaken zijn uitgewerkt. De vernieuwde intergemeentelijke crisisorganisatie is in 2014 direct na de inwerkingtreding diverse malen ingezet bij incidenten, waaronder de vliegramp met MH17. In maart 2014 heeft de Nuclear Security Summit (NSS) plaatsgevonden, met een grote impact op Haarlemmermeer vanwege het feit dat Schiphol als aankomst- en vertreklocatie van de buitenlandse delegaties werd gebruikt. De NSS is voorafgegaan door uitgebreide voorbereidingen. Verder is in 2014 vanuit Haarlemmermeer specifieke aandacht uitgegaan naar nazorg voor de nabestaanden van de vliegramp met Malaysian Airlines MH17, ondersteuning vanuit Burgerzaken voor wat betreft de procedures van de slachtoffers met buitenlandse afkomst en de dreiging van Ebola (intrede via Schiphol). Op regionaal niveau zijn verschillende crisisoefeningen georganiseerd, met daarbij ook aandacht voor de specifieke risico’s in Haarlemmermeer zoals (dreigende) infectieziekten (intrede via Schiphol) en vliegtuigongevallen. In 2015 zal conform het geactualiseerde Crisisbestrijdingsplan Schiphol gewerkt gaan worden. De organisatie van bevolkingszorg op de luchthaven zal verder verbeterd worden, mede naar aanleiding van de leerpunten uit de vliegramp met MH17. In 2015 wordt een oefening op Schiphol georganiseerd in het kader van de bevolkingszorgprocessen. Wegtunnels  Op 1 mei 2014 is de gewijzigde Wet Aanvullende Regels Veiligheid Wegtunnels (WARVW) in werking getreden. In Haarlemmermeer liggen zes wegtunnels die vallen onder de WARVW. Het College van B&W is Bevoegd Gezag en verantwoordelijk voor het verlenen van openstellingsvergunning, toezicht en handhaving. In verband met wijzigingen in de wetgeving dienen vier van de zes tunnels de komende jaren gerenoveerd te worden om te kunnen voldoen aan het verhoogde veiligheidsniveau. In 2014 heeft de gemeente afspraken gemaakt met de beheerders van deze tunnels (Provincie en Schiphol) over de maatregelen die zij nemen en de daaraan gekoppelde planning. De Schipholtunnel van Rijkswaterstaat moest per 1 mei 2014 voldoen aan de WARVW. In 2015 zullen verdere renovatiewerkzaamheden plaatsvinden, de rol van de Omgevingsdienst Noordzeekanaalgebied voor tunnelveiligheid nader worden uitgewerkt en worden vormgegeven, en een toezichtstrategie worden bepaald voor de uitvoering van de wettelijke taak.

Ͳ

Nederlandse Regiegroep Vogelaanvaringen (NRV) In 2012 is door diverse partijen - waaronder de gemeente Haarlemmermeer - een convenant ondertekend waarin partijen hebben vastgelegd hoe het risico op aanvaringen tussen vogels en vliegtuigen gereduceerd kan worden om de vliegveiligheid te verbeteren. Dit convenant loopt tot april 2015.

16

Naast het reguliere populatiebeheer (jacht op ganzen in de 10-kilometerzone rondom Schiphol) heeft, net als in 2012 en 2013, in de zomer van 2014 een grootschalige vangactie plaatsgevonden. In totaal zijn daarbij ca. 9600 ganzen gevangen en omgebracht. Ook heeft het ministerie van Infrastructuur en Milieu evenals voorgaande jaren met ca. 95% van de Haarlemmermeerse agrariërs afspraken kunnen maken over het versneld onderwerken van oogstresten. De agrariërs ontvangen een vergoeding voor extra werkzaamheden en inkomstenderving. De meerjarige overeenkomsten tussen agrariërs en ministerie lopen tot en met het oogstseizoen van 2017. In totaal wordt 1.666.719,= aan vergoedingen aan agrariërs verstrekt. In 2013 heeft Schiphol langs de Polderbaan een vogeldetectiesysteem geïnstalleerd. Het systeem moet inzicht verschaffen in het risico van vogelbewegingen en de Birdcontrollers extra informatie geven bij toenemende of acute dreiging voor vogelaanvaringen. Niet elke vogel of vogelsoort vormt een bedreiging voor de vliegveiligheid. Voor het systeem is het lastig om daarin een onderscheid te maken. Daarnaast is in 2014 gewerkt aan een operationeel concept waarbij, naast de kwaliteit van de informatie, vooral ook gewerkt wordt aan het nader uitwerken van verantwoordelijkheden en aansprakelijkheid. Voor de gemeente Haarlemmermeer staat het kritisch zijn op een vogelaantrekkende inrichting van het openbaar gebied versus een integrale uitwerking èn afweging hiervan centraal. De vogeltoets heeft tot doel bij het realiseren van nieuwe ruimtelijke ontwikkelingen het risico op vogelaanvaringen in beeld te brengen en aan te geven welke inrichtings- en beheersmaatregelen moeten worden toegepast om het risico op baankruisingen niet te laten toenemen. Op initiatief van de gemeente is in april 2014 een workshop gehouden met zo’n 40 deskundigen waarin aanbevelingen werden gedaan om het instrument vogeltoets te verbeteren. In 2015 zal gestart worden met een proefjaar waarbij nieuwe ruimtelijke ontwikkelingen die binnen de beperkingenzones worden gerealiseerd, op vrijwillige basis worden onderworpen aan een vogeltoets. Vanwege het decentraliseren van rijksoverheidstaken is afgesproken dat de gemeenten waar de nieuwe ruimtelijke ontwikkeling plaatsvindt verantwoordelijk worden voor de besluitvorming. Er is dan geen verklaring van geen bezwaar meer nodig van de Inspectie Transport en Leefomgeving. De gemeenten worden hierbij geadviseerd door een onafhankelijke adviescommissie. In 2015 zullen wij Park21 als proefproject voor de vogeltoets inbrengen en kijken wat de vogeltoets in de praktijk betekent. Deze resultaten en die van andere projecten worden geavaleerd, waarop de vogeltoets zal worden aangescherpt.  6&+$'(5(*(/,1*(1

De gemeente gebruikt haar positie om invloed en druk uit te oefenen op die instanties die vanuit verschillende invalshoeken regelingen aanbieden voor mensen die hinder door het vliegverkeer ervaren. Voor vliegverkeer alleen zijn dat naast de luchthaven zelf, Rijkswaterstaat, het Schadeschap Schiphol en de Stichting Leefomgeving Schiphol. -

Rijkswaterstaat In het ‘Paraplubesluit Luchthavenindeling’ uit 2004 is aangeven welke woningen in de zogenaamde 'sloopzone veiligheid' en de 'sloopzone geluid' liggen. De eigenaren van deze woningen kunnen de gemeente verzoeken de woning aan te kopen. Op basis van het LIB zouden naar opgave van Rijkswaterstaat (per december 2013) nog 8 woningen in de Haarlemmermeer kunnen worden aangekocht. In 6 gevallen van de 8 gaat het om de combinatie wonen/werken en in 2 van de 8 om een agrarisch bedrijf. Daar waar het de

17

combinatie wonen/werken betreft kan enkel worden bijgedragen in de onteigeningswaarde van de woning, er is wettelijk geen mogelijkheid om bedrijven te onteigenen. -

Schadeschap Schiphol Als er schade wordt geleden door de instelling van geluid- en veiligheidzones rond de luchthaven Schiphol en/of door de aanleg van nieuwe start- en landingsbanen, geeft dat mogelijk recht op een schadevergoeding. Tot 8 oktober 2013 konden verzoeken tot schadevergoeding bij het Schadeschap worden ingediend. Bij het Schadeschap luchthaven Schiphol zijn in totaal 5.124 verzoeken om schadevergoeding ingediend. Het aantal Haarlemmermeerse dossiers is momenteel nog 165 (peildatum 1 november 2014) waarvan 4 nog te nemen besluiten, 153 bezwaren en 7 beroepszaken. Er komt een nieuw LIB die zal leiden tot veranderingen in veiligheidszones, hoogte- en veiligheidsvlakken en geluidzones. Daaruit kunnen nieuwe schadeverzoeken van burgers voortvloeien. De voorzitter van het Schadeschap heeft op 17 november 2014 de staatssecretaris verzocht om op korte termijn te besluiten op welke wijze de toekomstige schadeverzoeken zullen worden afgehandeld. Op 20 november 2014 heeft het Algemeen Bestuur (AB) van het Schadeschap een voorstel aanvaard tot wijziging van de Gemeenschappelijke Regeling Schadeschap luchthaven Schiphol (GR). Het is noodzakelijk de GR te wijzigen in verband met de uittreding van diverse deelnemers uit het Schadeschap.

-

Stichting Leefomgeving Schiphol De provincie Noord-Holland, het Rijk (IenM) en Schiphol Group hebben in 2009 gezamenlijk de 'Stichting Leefomgeving Schiphol' opgericht. Het initiatief vloeit voort uit het Convenant Omgevingskwaliteit van de Alders-tafel. De Burgemeester van Haarlemmermeer is een van de leden van de Raad van Toezicht. De RvT benadrukt, naast haar algemene taken, de urgentie van voortgang en het zoeken van goede oplossingen. Begin 2014 is het bestemmingsreglement t.b.v. de Individueel gedupeerden verruimd omdat het aanvankelijke reglement als juridisch knellend werd ervaren. Hierdoor zou een aantal gedupeerden niet geholpen kunnen worden. Op basis van het nieuwe reglement heeft de Stichting een aantal zaken opnieuw in behandeling genomen, waarvan een 5-tal zaken uit Haarlemmermeer. Aan de Alderstafel van 17 december 2013 is toegezegd dat het rijk, Provincie en Schiphol opnieuw geld beschikbaar stellen voor de 2e tranche. In de loop van 2015 zal duidelijk worden hoe en wanneer de 2e tranche exact vorm zal krijgen.

 29(5,*(6&+,3+2/=$.(1

Ͳ

Ruimtelijke ontwikkelingen Schiphol De luchthaven kent een grote dynamiek. Door de continue groei in de luchtvaart vindt er ook een continue fysieke groei van de luchthaven zelf en de haar omringende activiteiten plaatst. Door de stagnatie in de wereldeconomie heeft die groei in de afgelopen jaren even pas op de plaats gemaakt. Nu de lijn van verdere groei in aantallen passagiers weer is opgepakt en de vooruitzichten een gestaag verder toenemend aantal passagiers laten zien, nemen ook de opstelling van schetsen, initiatieven en concrete bouwplannen weer toe. In al deze stadia is er een nauwe betrokkenheid vanuit de gemeentelijke organisatie. De bouwactiviteiten op Schiphol zijn in het afgelopen jaar gedomineerd door de noodzakelijke aanpassingen in het licht van de Schengen afspraken. In 2013 is het project gestart om de securitycontrole van passagiers met hun handbagage in het niet Schengen gebied te laten plaatsvinden bij centrale security filters en niet meer aan de gates. Om hiervoor ruimte te 18

creëren bouwt Schiphol een extra verdieping op de E-, F-, en G-Pier. Het project is in verschillende fases opgeknipt waarvoor afzonderlijke benodigde vergunningsaanvragen worden ingediend. Schiphol verwacht het gehele project in 2015 te kunnen afronden. Daarnaast heeft Schiphol een groot project in aanvang genomen met de ontwikkeling van het A-gebied, uitbreiding van de terminal en de bouw van een nieuwe pier. De realisering van dit grote project zal in verschillende fases en onderdelen worden gerealiseerd in de komende jaren. Bij al die activiteiten is gemeentelijke betrokkenheid vanuit verschillende verantwoordelijkheden intensief. De nieuwbouw van het Hilton hotel met 433 kamers en de daaraan verbonden faciliteiten voor congressen en meetings is aan de buitenkant in 2014 goeddeels klaar. Het hotel zal volgens planning medio 2015 worden opgeleverd. De ombouw van Kantorencentrum Triport naar The Base op Schiphol Centrum is in 2014 afgerond. In Schiphol Noordwest (aan de andere zijde van de A4) zijn in de afgelopen jaren de complexen van Justitie en de Koninklijke Marechaussee in aanbouw geweest en inmiddels ook in gebruik genomen. Om te voorkomen dat de Sloterweg als een doorgaande weg wordt gebruikt, is een verkeersbesluit in voorbereiding waarbij de doorgang wordt verboden. Daarbij blijft het voor gevestigde bedrijven en woningen mogelijk om zonder belemmeringen de percelen te bereiken. Daartoe wordt gebruik gemaakt van de op dit terrein nieuwste technieken. Tot het moment dat de definitieve verkeersmaatregel kan worden ingevoerd is vanaf eind 2014 een tijdelijke verkeersmaatregel van kracht. In november 2011 is het bestemmingsplan Schiphol door de gemeenteraad vastgesteld. Dit bestemmingsplan was voor een groot deel gebaseerd op het Ruimtelijk Ontwikkelingsplan Schiphol 2015. Door de periode van economische recessie, veranderde regelgeving, nieuwe inzichten in ontwikkelingen etc. is een aantal van de voornemens zoals opgenomen in het huidige bestemmingsplan niet langer in die vorm wenselijk. Daarvoor in de plaats zijn en komen nieuwe initiatieven die deels wel en deels niet passen binnen de kaders van het bestaande bestemmingsplan Schiphol. Op basis van de gewijzigde inzichten zijn eerste voorbereidingen getroffen om tot een eerste wijziging van het bestemmingsplan te komen. Voorbeelden hiervan zijn veranderde inzichten t.a.v. het passagiersparkeren, ontwikkeling vastgoed en verkeersknooppunten. Ook is een beleidsvoornemen om een veiligheidscontour op de luchthaven vast te stellen in voorbereiding. Ͳ

Bodemverontreiniging Schiphol Oost Bij een incident met een sprinklerinstallatie in een hangar op Schiphol-Oost in 2008 raakte de bodem op Schiphol-Oost vervuild. Een patstelling over de verantwoordelijkheid en het uitvoeren van beheersmaatregelen was het gevolg. In de tweede helft van 2013 is om de impasse te doorbreken contact gezocht met zowel de luchthaven Schiphol als de KLM. Onder leiding van de gemeente zijn gesprekken gestart over de aanpak van de vervuiling op en rond de waterzuiveringsinstallatie met alle zes de partijen (de bevoegde gezagen Provincie, gemeente en Hoogheemraadschap en de verantwoordelijk gestelde partijen Evides, Schiphol een KLM) gezamenlijk. Deze gesprekken hebben ertoe geleid dat Evides, Schiphol en KLM gezamenlijk opdracht hebben gegeven voor het uitvoeren van een set van beheersmaatregelen. De kosten van deze maatregelen worden ook door die partijen gedragen. De maatregelen worden op hun effectiviteit gemonitord. De eerste rapportage is in december 2014 aan de bevoegde gezagen voorgelegd. De bevoegde gezagen zullen op basis van die rapportages beoordelen of de getroffen maatregelen ook de verlangde resultaten opleveren.

19

AANDACHTSPUNTEN in 2015: - Experimenteren en innoveren - Verder onderzoeken en toepassen ruimtelijke inrichtingsprincipes (Re-sil(i)ence) - Uitwerken haalbaarheid en wenselijkheid IBA-Schipholregio - Regionaal vervolgonderzoek naar gezondheidsrisico’s van vliegverkeer - Borging van goed woon- en leefklimaat Haarlemmermeer

20

 5(*,21$/((1,17(5 1$7,21$/(6$0(1:(5.,1* AMBITIE: Samenwerken, kennisdelen, belangen behartigen en versterken van de Haarlemmermeerse positie binnen het regionale en (inter)nationale speelveld.

Haarlemmermeer heeft zich in 2014 sterk gemaakt voor verdere regionale en (inter)nationale samenwerking. Dit is naar ons idee essentieel. Discussies dienen niet alleen lokaal beslecht te worden, maar bekeken te worden vanuit een breed regionaal perspectief en in overleg met buurgemeenten en provincies. Een goede samenwerking is (en blijft) van belang om economie, leefbaarheid, ruimtelijke ordening en bereikbaarheid te versterken zodat de Schipholregio zich als internationaal competitieve hub of global city region kan blijven profileren. De bundeling van krachten in MRA verband zorgt daarbij ook voor betere afstemming en snellere besluitvorming en een krachtigere regionale stem richting ‘Den Haag’. Schiphol biedt, als draaischijf van personen-, goederen- en informatiestromen, kansen om de internationale profilering van Haarlemmermeer te versterken. In 2014 heeft Haarlemmermeer wederom geacteerd in verschillende ambtelijke en bestuurlijke gremia in regionaal, nationaal en internationaal verband. De samenwerking met regionale partijen is goed: zowel ambtelijk als bestuurlijk is er regelmatig contact. Deze relaties willen wij koesteren, bestendigen en waar mogelijk en relevant versterken. Door elkaar op strategische momenten te vinden, elkaars kennis te gebruiken en samen signalen richting Rijk af te geven, kan Haarlemmermeer haar positie binnen het regionale en nationale speelveld versterken. De Alderstafel, de CROS en straks de Omgevingsraad Schiphol met het College van Advies en het Regioforum zijn platformen waar vraagstukken, belangen en partijen rond de ontwikkeling van Schiphol en omgeving bij elkaar komen. De verschillende organen zoals de Amsterdam Economic Board, Amsterdam Connecting Trade (ACT) en Amsterdam Airport Area (AAA) zijn bouwstenen om het sterke economische klimaat te behouden en te verstevigen. ACTIVITEITEN:  $/'(567$)(/

In 2014 is de Alderstafel in een eindfase terechtgekomen. De afgelopen jaren stond de uitvoering van het eindadvies van de Alderstafel en de convenanten centraal. Eén belangrijk knelpunt zorgde eind 2014 voor intensief overleg en nieuwe afspraken tussen de verschillende partijen aan de Tafel. Ͳ

Nieuwe afspraken Alderstafel Uit analyses bleek eind 2014 dat als gevolg van de afspraak omtrent de regel voor de vierde baan die handelt over het maximaal gebruik hiervan, Schiphol niet verder zou kunnen groeien dan 470.000 vliegbewegingen. Begin 2015 zijn er nieuwe afspraken gemaakt ten aanzien van de groei van de luchthaven en het probleem van de vierde baan regel. De regel voor de vierde baan bepaalde dat er gemiddeld op jaarbasis 40 bewegingen per dag op de vierde baan mochten worden gemaakt met een maximum van 60 per dag. In 2013 hebben alle partijen aan de Tafel geconstateerd dat deze regel alleen stand kon houden als de piekuurcapaciteit door de sector verhoogd zou worden van ca.106-110 bewegingen naar ca. 114-116 bewegingen (per uur en bij 2+1 baangebruik). Deze spanning werd opgenomen in het advies van 2013 samen met de uitspraak van de sector dat zij voldoende mogelijkheden zag om aan de gemaakte afspraak te voldoen. Eind 2014 bleek dat er op afzienbare termijn geen innovaties waren te verwachten waarmee de piekuurcapaciteit zou kunnen worden verhoogd. Het handhaven van de regel voor de vierde baan betekende daarmee een plafond op Schiphol van 470.000 bewegingen. 21

Door de Aldersregie is met vertegenwoordigers van de verschillende delegaties gezocht naar oplossingsrichtingen. Partijen erkenden dat de oplossing van het probleem alleen mogelijk was als allen bereid waren daaraan een bijdrage te leveren. Het resultaat was een voorstel dat uitgaat van een lager plafond in 2020 van 500.000 vliegbewegingen, 10.000 minder dan de afspraken uit het Aldersakkoord van 2008. In ruil daarvoor mag Schiphol vaker gebruik maken van vier banen in piekuren. Na 2020 of zoveel later wanneer het plafond van 500.000 bewegingen is bereikt, treedt de 50-50 regel in werking. Dit betekent dat de hinderbeperking die na de 500.000 bewegingen gerealiseerd wordt, wordt gedeeld tussen de omgeving en de sector. Het voorstel kon rekenen op instemming van alle partijen aan de Alderstafel en is door de voorzitter Hans Alders op 29 januari 2015 overhandigd aan de staatssecretaris tijdens de installatievergadering van de Omgevingsraad Schiphol. Ͳ

Spijkerboor vertrekroute Specifiek voor Haarlemmermeer was in 2014 de indiening van het nieuwe hinderbeperkende voorstel voor verlegging van de Spijkerboorroute een belangrijk punt aan de Alderstafel. In maart 2014 heeft Haarlemmermeer in overleg met vertegenwoordigers van de bewoners uit de wijk Floriande in Hoofddorp een nieuwe hinderbeperkende maatregel voorgesteld bij de Alders-werkgroep uitvoering hinderbeperking. De Spijkerboorroute (SPY) leidt vertrekkend verkeer vanaf de Kaagbaan met een bocht naar rechts tussen Hoofddorp en Nieuw-Vennep door richting het noorden. Eén van de redenen dat de gemeente deze alternatieve maatregel heeft voorgesteld was dat het aantal ernstig gehinderden rondom Schiphol – en met name Floriande – hiermee zou afnemen. Hoewel eerdere varianten voor verlegging van de Spijkerboorroute zijn afgewezen, was er volgens Haarlemmermeer voldoende aanleiding om een nieuw voorstel in te dienen en te onderzoeken.

Figuur 6: Bestaande en alternatieve Spijkerboor vertrekroute

Uitkomsten Tijdens de Alderstafel van 11 december 2014 hebben de partijen aan de Alderstafel (luchtvaartsector, bewoners, regionale bestuurders en Rijk) besloten dat de Spijkerboorvertrekroute niet verlegd zal worden. Zowel het Nationaal Lucht- en Ruimtevaart laboratorium (NLR) als de Luchtverkeersleiding Nederland (LVNL) hebben geconcludeerd dat het vliegen van de verlegde route in de praktijk niet haalbaar is. De Luchtverkeersleiding gaf daarbij aan dat in de operatie met de verlegde route, bij het huidige verkeersaanbod met behoud van de capaciteit, de kans op conflicten en de ernst van deze conflicten en daarmee ook de complexiteit zullen toenemen. Zij geven hiermee aan dat er geen marges zijn voor het verhogen van de complexiteit in de groeiambitie naar 510.000 vliegtuigbewegingen per jaar. Het plafond is bereikt. Het NLR concludeerde hierop dat de voorgestelde verlegging leidt tot

22

een verhoogde werklast, wat een negatieve invloed op de complexiteit van het systeem heeft en een verlegging van de Spijkerboorroute onmogelijk maakt. Pogingen tot routeoptimalisatie SPY Sinds 2007 zijn er door de gemeente inspanningen verricht om de geluidbelasting van de Spijkerboorroute te verminderen. Ͳ In 2007 is een maatregel gestart om het vliegverkeer geconcentreerder op de route te laten vliegen om de geluidbelasting in woonkernen aan weerskanten van de route te verminderen. Ͳ In 2010 is CROS pilot 3b accent gestart: een onderzoek naar twee bochtstraal varianten en de mogelijkheid tot bevriezing van CROS pilot 3b. Optimalisatie en bevriezing bleken allebei niet mogelijk. Ͳ In 2010 is een tijdelijke (mobiele) NOMOS meetpost geplaatst in Floriande. Ͳ In 2011 zijn binnen de Bestuurlijke Regie Schiphol (BRS) vier alternatieve routes onderzocht voor de Spijkerboorroute. De gemeente heeft zich daarbij hard gemaakt voor het compleet verplaatsen van de Spijkerboorroute (het rechtdoor naar zee vliegen). Aan alle onderzochte opties kleefden echter ernstige bezwaren en de alternatieve routes konden niet op draagvlak rekenen vanuit de BRS. Ͳ In 2012 heeft de gemeente namens Floriande Tegen Geluid zes voorstellen voor hinderbeperkende maatregelen ingediend bij de CROS. Deze voorstellen zijn door CROS afgewezen op grond van operationele onmogelijkheid dan wel hinderverplaatsing. Ͳ In 2012 heeft de gemeente T070 gevraagd om te onderzoeken of er verdere nog mogelijkheden zijn om hinder verder te beperken in Hoofddorp/Nieuw-Vennep en in het bijzonder Floriande. Deze alternatieven bleken niet uitvoerbaar. Ͳ In 2012 heeft de gemeente bij Schiphol Group geïnformeerd of het zwaar verkeer op de Spijkerboorroute verplaatst kan worden. Dit was niet mogelijk. Ͳ In 2012 heeft de gemeente GGD Kennemerland opdracht gegeven om de gezondheidssituatie van inwoners van Floriande te monitoren en te onderzoeken. Hieruit bleek dat de onderzochte chronische aandoeningen, hoge bloeddruk, hart- en vaatziekten en astma/COPD in Floriande niet vaker of zelfs minder vaak voorkomen dan in de rest van Hoofddorp en in de rest van Haarlemmermeer. Ͳ In 2013 heeft de gemeente een aanvraag voor een (vaste) NOMOS meetpost voor Hoofddorp Floriande ingediend bij Schiphol Group. Deze is toegewezen en zal begin 2015 geplaatst worden. Ͳ In 2013 heeft de gemeente het NLR opdracht gegeven om onderzoek te doen naar een alternatieve Spijkerboorvertrekroute. Dit onderzoek is meegenomen bij de indiening van het nieuwe voorstel voor verlegging van de Spijkerboorroute in 2014.

Als Haarlemmermeer vinden we het bijzonder jammer dat deze routeverlegging in werkelijkheid niet uitvoerbaar is gebleken. De gemeente heeft de afgelopen vier jaar alles geprobeerd wat binnen haar bereik lag en ziet geen verdere mogelijkheden meer in de toekomst voor aanpassing van de route. Waar er voorheen altijd nog vragen waren die onbeantwoord bleven (en waar we als gemeente steeds hebben ingezet op nader onderzoek) is er dit maal door zowel de LNVL als het NLR aangegeven dat de verlegging ‘operationeel niet haalbaar is’. Ofwel, de verlegging is in de praktijk niet mogelijk. We hadden de hoop dat dit nieuwe voorstel nog een goede mogelijkheid zou bieden. Echter, nu zowel de LVNL als het NLR laten weten dat een verlegging operationeel niet haalbaar is, kunnen we niet veel anders dan ons daar bij neer leggen. Ͳ

Vaste Bochtstraal / microklimaat Rijsenhout/Burgerveen/Leimuiden Aan de Alderstafel in maart 2014 is besloten een nieuwe aanpak van microklimaten uit te werken. Het doel van een microklimaat is het ontwikkelen en mogelijk realiseren van gerichte 23

hinderbeperkende maatregelen op het niveau van de individuele woonkernen. Binnen het microklimaat Leimuiden wordt ingezet op nader onderzoek naar een combinatie van een nieuw (optimaal) ontwerp voor een vaste bochtstraal en het verschuiven van het fly-over waypoint van de AND/ARN/LEK/LOP. In het verleden hebben wij sterk ingezet op het niet invoeren van een vaste bochtstraal boven Rijsenhout/ Burgerveen/Leimuiden. Ons standpunt is daarin niet veranderd. Ervaringen uit het verleden wijzen er namelijk niet op dat de vaste bochtstraaltechniek een succesvolle hinderbeperkende maatregel is. We hebben (nog) geen positieve ervaringen met de vaste bochtstraal bij Floriande. De ervaring daar leert dat de hinderbeleving van de mensen die wonen onder een vaste bochtstraal sterk negatief wordt beïnvloed, ook al is de toename in dB's minimaal. Een nieuwe vaste bochtstraal zal volgens ons van grote invloed zijn op de hinderbeleving van de inwoners in de desbetreffende regio en zal het aantal klachten doen toenemen. Hoewel de onderzoeksresultaten laten zien dat een vaste bochtstraal bij Rijsenhout/Burgerveen/Leimuiden in het meest gunstige geval netto tot 300 minder ernstig gehinderden zou kunnen leiden, zal er tegelijkertijd een verslechtering optreden in Burgerveen en Nieuwveen. Wij zijn van mening dat discussies rondom hinderbeleving niet alleen lokaal beslecht dienen te worden, maar bekeken moeten worden vanuit een breed regionaal perspectief en in overleg met buurtgemeenten en provincies. Hinder houdt immers niet op bij de gemeentegrenzen. Lokale acties leiden vaak tot hinderverschuiving. Een regionale visie op hinderbeleving is daarom noodzakelijk. Hier zetten wij in 2015 verder op in binnen de BRS.

Fig. 7: Radartracks huidige routes & onderzochte routeontwerpen vaste bochtstraal Rijsenhout/Burgerveen/Leimuiden

- NADP2 Met ingang van april 2014 is de KLM overgegaan op het vliegen van een nieuwe startprocedure. Deze startprocedure - Noise Abatement Departure Procedure (NADP2) - sluit aan bij de internationale standaard en leidt tot een verlaging van de operationele kosten. Uit onderzoek is gebleken dat deze startprocedure een gunstig effect heeft op zowel emissies (door een verminderd brandstof verbruik) als op de geluidbelasting. In de nieuwe procedure wordt direct na de startfase de snelheid van het vliegtuig opgevoerd door de klimstand van het vliegtuig te verlagen en worden de kleppen zo snel mogelijk ingetrokken. Het vliegen met hogere snelheid en ingetrokken kleppen is veel efficiënter dan vliegen met lagere snelheid en uitgeslagen kleppen, als gevolg waarvan met de nieuwe procedure minder brandstof wordt verbruikt en dit heeft een gunstig effect op zowel de emissies als op het geluid. Hoewel berekend is dat er op enkele plekken sprake zou zijn van een toename van de geluidbelasting als gevolg van het vliegen van NADP2, zou de nieuwe procedure per saldo zowel in het 24

gebied direct rond de luchthaven (het binnengebied) als ook verder weg (het buitengebied), leiden tot een forse afname (in termen van Ernstig Gehinderden en woningen) in de geluidbelasting. Voor Haarlemmermeer heeft het vooralsnog niet tot een (direct te achterhalen) toename in klachten geleid (bron: BAS). In 2015 zal in regionaal verband verder onderzocht worden of de daadwerkelijke effecten overeenkomen met de destijds berekende en verwachtte effecten.

Fig. 8: Schematische weergave van het verschil tussen de oude (NADP1) en de nieuwe procedure (NADP2).

 20*(9,1*65$$'6&+,3+2/256

In januari 2015 is de Omgevingsraad Schiphol (ORS) van start gegaan. De Omgevingsraad is het podium waar alle vraagstukken, belangen en partijen rond de ontwikkeling van Schiphol en omgeving bij elkaar zullen komen. Betrokken partijen zijn overheden, de luchtvaartsector, bewoners en branche organisaties. De Omgevingsraad is de opvolger van de huidige Alderstafel Schiphol en de Commissie Regionaal Overleg luchthaven Schiphol (CROS). In aanloop naar deze start is door het secretariaat van de Alderstafel samen met de betrokken partijen in 2014 hard gewerkt aan de opbouw van de organisatie, de vorming van de verschillende delegaties en het activiteitenplan voor het eerste jaar. De Omgevingsraad Schiphol bestaat uit een College van Advies en een Regioforum. Deze twee organen hebben elk een eigen taak en werkprogramma. Het College van Advies en het Regioforum staan onder leiding van één (voorlopig) voorzitter: Hans Alders. Het hoofddoel van het College van Advies is onderhandeling en advisering over de strategische kaders van de ontwikkeling van Schiphol en omgeving. De focus bij het Regioforum ligt vooral op de informatievoorziening en de bredere dialoog over de ontwikkelingen in de omgeving van Schiphol. In november 2014 zijn er verkiezingen geweest voor de bewonersvertegenwoordiging in de ORS. Organisaties van bewoners konden zich daarvoor in de periode 1 augustus – 1 november 2014 aanmelden voor registratie. Als vereiste gold een minimum van 100 leden, donateurs of sympathisanten en een organisatie, in de vorm van een vereniging, stichting of gemeentelijk erkend wijkplatform, gericht op de leefomgeving (van de luchthaven). De belangstelling uit bewonershoek was groot: vanuit ca. 100 organisaties van elk minimaal 100 leden hebben zich kandidaten aangemeld. Onder leiding van Hans Alders zijn clustervertegenwoordigers gekozen - verdeeld over vijf gebieden. Elk van deze gebieden behoort bij één van vijf hoofdstart- en landingsbanen van Schiphol. Dit is opgedeeld naar een binnengebied (binnen de 58 dB(A) Lden-contour) en een gebied verderaf van de luchthaven (het zgn. buitengebied, binnen de 48 dB(A) Lden-contour). In totaal zijn er tien bewonersvertegenwoordigers gekozen voor de bewonersvertegenwoordiging in het Regioforum. Deze

25

tien clustervertegenwoordigers zullen de komende periode onderling bepalen welke drie personen zullen plaatsnemen in het College van Advies.

Fig. 9: Indeling bewonersclusters ORS

In de afgelopen jaren is de discussie aan de Alderstafel met name gevoerd vanuit de hinderkant. Zonder het belang hiervan weg te schuiven, zijn we van mening dat dit te eenzijdig is geweest. Een sterke, succesvolle regio heeft een sterke luchthaven nodig en omgekeerd; de focus dient daarom meer te liggen op wederzijdse kansen en het benutten en uitbouwen hiervan. Om te voorkomen dat de ORS voornamelijk over de hinderdiscussie zal gaan, zal Haarlemmermeer in 2015 verder inzetten op het benutten van kansen.  $067(5'$0(&2120,&%2$5'$(%

De Metropoolregio Amsterdam (MRA) maakt werk van een sterke internationale positie van de regionale economie. Daarom is de Amsterdam Economie Board opgericht. Hierin hebben overheid, bedrijfsleven en kennisinstellingen de krachten gebundeld en de ambitie geformuleerd om de regio in de Europese top 5 van vestigingsregio's te krijgen en vervolgens deze positie te consolideren. Hiervoor wordt ingezet op een aantal thema’s die de aanjagers zijn van de toekomstige economische groei: • Kennis en innovatie: we moeten bouwen aan innovatieve ecosystemen van sterke clusters waarmee we bedrijven, instellingen en talent aan onze regio kunnen binden. • Menselijk kapitaal: human capital is de grondstof voor de kennisintensieve economie. De MRA moet talent ontwikkelen, aantrekken en koesteren. • Internationale connectiviteit: in een internationale netwerkeconomie is het cruciaal om verbonden te zijn in netwerken van Europese en wereldsteden. Zowel intern (binnen de regio), maar met name extern (met het buitenland) is een excellente fysieke en digitale connectiviteit noodzakelijk. Een belangrijk thema binnen de Board is duurzaamheid. Als compacte metropool moeten we ons duurzaam ontwikkelen om de leef kwaliteit op een hoog peil te houden en ervoor te zorgen dat ook de volgende generaties in hun behoeften van welzijn en welvaart kunnen voorzien. De wethouder duurzaamheid van de gemeente Haarlemmermeer is hiervoor in 2014 toegetreden tot de Amsterdam Economic Board. 26

Ͳ Cluster logistiek Met een toegevoegde waarde van ruim 16 mld. per jaar vormt de logistiek na de zakelijke en financiële dienstverlening de belangrijkste sector van de economie in de Metropoolregio Amsterdam. Haarlemmermeer is nauw betrokken bij het cluster logistiek van de Board. Eind vorig jaar is door het cluster Logistiek een nieuwe regionale vorm van aansturing gecreëerd, waardoor het totaal aan inspanningen in de logistiek efficiënter en effectiever wordt ingericht en de slagkracht van de logistieke sector in de regio wordt vergroot. In het nieuwe model zijn 4 thema’s ingericht, te weten Marketing & Acquisitie, Ruimte & Infra, Human Capital en Keteninnovatie. Haarlemmermeer participeert in het cluster logistiek middels de wethouder Economische Zaken. Ook is er een gemeenschappelijke visie ontwikkeld. De ambitie voor het cluster logistiek is om in 2025 tot de top-drie knooppunten van Europa te behoren. Hiervoor wordt ingezet op 3 vormen van connectiviteit: - Connectiviteit fysiek en digitaal - Connectiviteit economisch - Connectiviteit arbeidsmarkt. Het sleutelwoord in deze visie is veerkracht; dat betekent proactief, flexibel en effectief inspelen op onzekerheid en snelle veranderingen.  $067(5'$0&211(&7,1*75$'($&7

Met Amsterdam Connecting Trade (ACT) ontwikkelt Haarlemmermeer de logistieke bedrijfsterreinen in de Schipholregio met als belangrijke thema's multimodaliteit, duurzaamheid en beyond logistics. Voor ACT was 2014 een overgangsjaar met als uitgangspunt dat ACT als samenwerkingsverband in de huidige vorm wordt aangepast met perspectief op integratie van de oorspronkelijke programmadoelen in het nieuwe (regionale) samenwerkingsmodel. In de overgangsfase was de focus op het doorzetten en borgen van de lopende ACT-projecten. In 2015 zal ACT onderdeel zijn van het regionale programma van de thematafel Ruimte & Infra.  $067(5'$0$,53257$5($$$$

AAA voert een proactieve (logistieke) acquisitiestrategie en doet dit door middel van een krachtige regiopropositie (Amsterdam in Business). Deze voorziet zoveel mogelijk in de behoefte om het onderscheidende vermogen van de Metropoolregio Amsterdam ten opzichte van de concurrerende logistieke regio's in Europa duidelijk te maken. De MRA zit qua economische groei boven het landelijke gemiddelde. De MRA vertegenwoordigt 20% van de toegevoegde waarde van de economie van Nederland en heeft twee sterke clusters, de financiële sector en handel & logistiek. Toch had 2013 een economische groei van 0% en in 2014 een groei van 0,5%. Dit betekent vooralsnog een matig herstel van de crisis. Zeker wanneer we dit vergelijken met een aantal andere metropolen zoals Stockholm, Parijs, Frankfurt en Berlijn. Dat betekent dat we nu niet stil kunnen zitten. De groei zal naar waarschijnlijkheid niet komen van het financiële cluster. Daarom zal de focus ook komend jaar op de logistiek zitten. In 2014 waren er 13 nieuwe vestigers, ook deze kwamen vooral uit de logistieke sector. Het accent voor AAA zal in 2015 liggen op logistiek, Aerospace, High tech en Fashion.  6$0(1:(5.,1*6$*(1'$$067(5'$06&+,3+2/./0$6.

Twee jaar gelegen heeft burgemeester van der Laan van Amsterdam - na aanhoudende publieke ruzies tussen KLM en Schiphol Group - besloten om de samenwerkingsagenda Amsterdam Schiphol KLM in het leven te roepen. In 2013 is Haarlemmermeer (als gevolg van een nauwere ambtelijke samenwerking tussen EZ Amsterdam en Team EZ LHZ Haarlemmermeer) gevraagd als toehoorder aan te schuiven bij de samenwerkingsagenda Amsterdam Schiphol KLM (ASK).

27

Begin december 2014 hebben de directies van KLM en Schiphol en het College van B&W van Amsterdam en in aanwezigheid van de wethouder luchthavenzaken van Haarlemmermeer besloten de samenwerking in ASK-verband te hervatten. Het doel van de samenwerking is het starten en versnellen van gezamenlijke acties die nodig zijn om een economisch krachtig en maatschappelijk verantwoord opererend luchtvaartcomplex en de metropoolregio, in positieve wisselwerking, in de internationale top te behouden en te versterken. Met de Samenwerkingsagenda ASK kunnen op projectbasis concrete acties verwezenlijkt worden en op een aantal thema's gezamenlijk het gesprek worden aangaan met de regio en het Rijk. Deze thema's zijn arbeidsmarkt, duurzaamheid, governance, gebiedskwaliteit, en bereikbaarheid.  6758&78859,6,(0$,13257$067(5'$06&+,3+2/+$$5/(00(50((560$6+

SMASH is in de Structuurvisie Infrastructuur en Ruimte (SVIR) van het ministerie van Infrastructuur & Milieu aangekondigd als rijks (deel)structuurvisie voor de Schipholregio. Het belang van SMASH is een gezamenlijke visie van Rijk, regio en sector op het zuidwestelijke deel van de Metropoolregio met als doel het versterken van het internationaal vestigingsmilieu. Vanuit deze visie wordt een gezamenlijke, niet vrijblijvende, uitvoeringsagenda opgesteld. SMASH draagt met een visie, juridisch kader (actualisatie van de AMvB LIB) en uitvoeringsagenda actief bij aan de concurrentiekracht van Nederland nu en de komende decennia. De eerste “S” staat voor Structuurvisie. Eind 2013 is besloten om geen Structuurvisie te maken maar een beleidsbrief ‘Mainport en Metropool’ waarin de beleidskeuzes en de uitvoeringsagenda worden geïntegreerd. De Beleidsbrief en Uitvoeringsagenda waren in de zomer van dit jaar in concept gereed, m.u.v. de afspraken over afstemming tussen wonen en vliegen. Haarlemmermeer participeert zowel bestuurlijk als ambtelijk binnen SMASH. De inbreng van Haarlemmermeer in het SMASH proces richt zich op het positioneren en agenderen van de Haarlemmermeerse belangen en standpunten in het gebied van de Schipholregio. De Structuurvisie Haarlemmermeer 2030, de deelstructuurvisie Hoofddorp en het Deltaplan Bereikbaarheid vormen hierbij belangrijke input. In 2014 is gewerkt aan de volgende onderdelen: • Beleidskeuze afstemming wonen - vliegen. Vanuit de regio is eerder gepleit voor afweging op basis van een integrale 'toets'. Het Rijk wil vooralsnog de huidige contourensystematiek niet loslaten en wil de 20 Ke contour meenemen bij de actualisatie van de AMvB LIB. De discussie hierbij gaat over de regels die gelden bij de 20 Ke contour en met name de mogelijkheid om transformatie toe te staan in bestaande stedelijke gebieden, vooral vanuit oogpunt van leefbaarheid en plan haalbaarheid. • Afronden Beleidsbrief en Uitvoeringsagenda. Waar voorheen de planning van het Rijk was om eind 2013 SMASH af te ronden, wordt er nu gekoerst op het voorjaar van 2015.  ,17(51$7,21$/($*(1'$

In het voorjaar van 2013 zijn we ambtelijk in samenwerking met de Gemeente Amsterdam en Provincie Noord-Holland gestart met het project Internationale Profilering Luchthavenzaken, later omgedoopt tot International Proliferation of Regional Airport Policies (IPRAP). De drie Schiphol regiooverheden (Provincie NH, Amsterdam en Haarlemmermeer) hebben daarbij benadrukt dat de samenwerking tussen luchthavenregio's binnen en buiten Europa in kennisontwikkeling en uitwisseling van succesvol beleid van groot belang blijft. Juist vanwege vergelijkbare opgaven en ruimtelijk-economische dynamiek is het versterken van de relaties met de regio's rond (grotere) hub luchthavens van belang voor de kennisdeling en -opbouw en internationale profilering. Deze kennisdeling is gericht op concurrerende luchthavenregio's waarin de economische ontwikkeling, 28

luchthavenontwikkeling en het investeren in de kwaliteit van de omgeving hand in hand gaan. Zoals de luchthaven onderdeel is van het DNA van onze regio spelen in andere (stedelijke luchthaven) regio's vergelijkbare thema's die agendavormend zijn in de versterking van de relatie met andere regio's. Relevante thema's zijn daarbij: Ͳ Governance (relatie ook met vergelijkbare ontwikkelingen als de Omgevingsraad Schiphol); Ͳ Veiligheid; Ͳ Managen van verstedelijking in een internationale luchthavenomgeving, inclusief gerelateerde thema's als informatievoorziening aan bewoners; Ͳ Economische ontwikkeling; Ͳ Duurzaamheid; Het behoud van een informeel kennisnetwerk, waar iedereen elkaar weet te vinden en waar 1-2 keer per jaar wordt samengekomen is voor Haarlemmermeer van belang. In 2014 hebben interviews plaatsgevonden met de regio’s van Frankfurt, Heatrow en Charles de Gaulle. Ook is er in juni 2014 een bijeenkomst geweest op Schiphol met deze vier regio’s waarbij gekeken is naar de gemeenschappelijke thema’s die in de vier regio’s leven. In november 2014 is samen met de Provincie Noord-Holland en de gemeente Amsterdam een bezoek gebracht aan de regio Frankfurt. In Frankfurt wordt al gebruik gemaakt van een Omgevingshuis (Umwelthaus) waar op een interactieve en moderne manier dialoog en communicatie worden bereikt met een grotere groep omwonenden. Verschillende bestaande informatiefuncties worden hier samengebracht en inzichtelijk gemaakt. De inzichten en ervaringen in Frankfurt zullen worden meegenomen in de verkenning en invulling van een één-loket-functie en Omgevingshuis.  9(5%,1',1*0(721'(5:,-6$5%(,'60$5.7(1'885=$$0+(,'

Haarlemmermeer legt haar focus op de mogelijkheden voor de ontwikkeling van (nieuwe vormen van) hoger onderwijs in relatie tot versterking van de kennisinfrastructuur, innovatie, duurzaamheid en economische groei. Zowel de arbeidsmarkt als het onderwijs, evenals andere belangrijke spelers, zijn immers gebaat bij blijvende ontwikkeling. In de luchtvaart en logistiek volgen de ontwikkelingen elkaar in snel tempo op, wat de mogelijkheden voor innovatie vergroot. De dialoog die is aangegaan met regionale onderwijsinstellingen, kennisinstituten, omringende gemeenten en bedrijven uit de sectoren glastuinbouw, water en luchtvaart willen wij voortzetten. Ook de samenwerking van Haarlemmermeer met het Global Institute of Sustainability van de Arizona State University laat zien dat de gemeente een proeftuin is in het realiseren van onze doelstellingen voor de ontwikkeling van een duurzame samenleving en van de economische ontwikkeling van de gemeente. Ͳ Haarlemmermeer Beyond Sustainability Haarlemmermeer Beyond Sustainability (HBS) is een samenwerkingsverband tussen Haarlemmermeer, Schiphol Area Development Company (SADC), Delta Development en Arizona State University (ASU) om te komen tot een visie op duurzame gebiedsontwikkeling gericht op de circulaire economie. Het project bestaat uit twee fases: de eerste fase bestaat uit het doen van onderzoek om zodoende de fundamenten voor deze visie op duurzame gebiedsontwikkeling te creëren. In de tweede, operationele fase, zullen de fundamenten van de visie in de praktijk worden getoetst. In het kader van de eerste fase, heeft een team vanuit ASU en de gemeente Haarlemmermeer van 24 maart tot 3 april 2014 meer dan 20 interviews gehouden met, door ons geïdentificeerde, stakeholders. Op deze manier is er veel informatie opgehaald over circulaire economie, duurzame gebiedsontwikkelingen en de randvoorwaarden, kansen en barrières die worden geïdentificeerd door deze stakeholders. De rapportage is opgeleverd en wordt nu door de shareholders beoordeeld om daarna aan de stakeholders te worden gezonden. De tweede fase is de implementatie van de uitkomsten in samenwerking met de partners. Allereerst zal er een bijeenkomst komen waarbij alle

29

geïnterviewden de waarde van de rapportage met elkaar delen en kijken waar ze elkaar kunnen helpen en versterken. Het eindresultaat is een regionaal ontwerp gebaseerd op de circulaire economie.

AANDACHTSPUNTEN in 2015: - Uitzoomen en samenwerken (regionale visie op hinderbeleving: hinder houd niet op bij de gemeentegrenzen) - Invulling en agendasetting binnen de Omgevingsraad Schiphol - Hervatten en benutten samenwerkingsagenda ASK - Versterking verbinding tussen duurzaamheid en luchthaven - Tweede fase Haarlemmermeer Beyond Sustainability

                               30

$*(1'$9225'(72(.2067  2015 Zal vooral in het teken staan van een verdere focus op kansen die de luchthaven biedt en op nieuwe middelen om met (het risico op) hinder om te gaan. 2014 Heeft wederom laten zien dat het beperken van hinder geen eenvoudige aangelegenheid is. Het voorstel voor verlegging van de Spijkerboorroute bleek operationeel-technisch niet haalbaar. Het implementeren van een vaste bochtstraal bij Rijsenhout/Burgerveen/Leimuiden leidt alleen maar tot hinderverschuiving. De luchtzijdige aanpassingen en/of oplossingen zijn vrijwel opgedroogd. (Nieuwe) ruimtelijke inrichtingsprincipes, sterke informatie- en communicatievoorzieningen en regionale en internationale samenwerking zijn daarom noodzakelijk om in de toekomst met hinder om te gaan. Uitleggen en voorspelbaar maken, innoveren en experimenteren én uitzoomen en samenwerken zijn de sleutelwoorden. Natuurlijk zullen de afsluitende werkzaamheden die nog voortvloeien uit het Aldersakkoord, zoals de actualisatie van het LIB, worden doorgezet. Ook zullen wij actief blijven in verschillende bestuurlijke gremia, zoals SMASH (afronding), BRS en - vanaf januari - de Omgevingsraad Schiphol met het College van Advies en het Regioforum. Onderwerpen die in 2015 specifieke aandacht van ons zullen vereisen zijn: Ͳ Ͳ Ͳ Ͳ Ͳ Ͳ

Gezondheidseffecten Schiphol (met name ultrafijn stof) Invulling en agendasetting Omgevingsraad Schiphol Afronding SMASH Duurzaamheid en de luchthaven (HBS) IBA Hinderbeleving

Een sterke, succesvolle regio heeft een sterke luchthaven nodig en omgekeerd. Amsterdam Airport Schiphol zit al bijna een eeuw sterk verweven in het DNA van onze polder en Haarlemmermeer en Schiphol zijn onlosmakelijk met elkaar verbonden. Wij willen dit koesteren, bestendigen en waar mogelijk en relevant versterken. We willen een kwalitatief hoogwaardige leefomgeving bieden en deel uit maken van een luchthavenregio die uitgaat van de economische en maatschappelijke voordelen van de luchthaven. De focus dient te liggen op wederzijdse kansen en het benutten en uitbouwen hiervan.

31