gemeente
Haarlemmermeer
Nota van B&W onderwerp Beëindiging theaterfunctie en verkoop Het Oude Raadhuis Portefeuilehouder dr. Derk Reneman Collegevergadering
25 augustus 201 5
inlichtingen Joris de Baat (023-5676681) Registratienummer
2015.0015863
1.
Samenvatting
Wat willen we bereiken? Vanuit de visie dat het bezit van vastgoed op zichzelf geen kerntaak is van de gemeente, en voorts vanwege mogelijke efficiency- en bezuinigingseffecten, nemen wij met deze nota het principebesluit om de theater- en filmprogrammering op de bovenverdieping van Het Oude Raadhuis over te hevelen naar andere zalen van Het Cultuurgebouw en de theaterzaal van Pier K Nieuw-Vennep, en vervolgens over te gaan tot verkoop van het vastgoedobject Het Oude Raadhuis. Alvorens dit besluit definitief te maken hechten wij er aan met de raad in gesprek te gaan over de gemaakte analyse en de voorgestelde afweging. Wat gaan we daarvoor doen? Wij treden in overleg met het Cultuurgebouw over de praktische uitwerking van onze wens dat de kleinezaalprogrammering uit Het Oude Raadhuis wordt overgeheveld naar de andere zalen die Het Cultuurgebouw beschikbaar heeft voor podiumprogrammering. De voor overheveling noodzakelijke bouwkundige aanpassingen aan de theaterzaal in de vestiging Pier K Nieuw-Vennep worden uitgevoerd. Verder wordt - ter voorbereiding van het uiteindelijke verkooptraject - in de komende periode voor het vrijkomende vastgoedobject Het Oude Raadhuis bekeken welke nieuwe bestemmingsvormen mogelijk en wenselijk zijn en welke eventuele bestemmingsplanwijzigingen hierbij noodzakelijk zijn. Wat mag het kosten? Overheveling van de theaterprogrammering Het Oude Raadhuis naar andere zalen van Het Cultuurgebouw levert voor de begroting Cultuur een bezuiniging op binnen de subsidie aan Het Cultuurgebouw van structureel € 27.000,- per jaar. De kosten van een eventueel noodzakelijke verbouwing theaterzaal Pier K Nieuw-Vennep zijn hierbij PM. De financiële consequenties van verkoop zullen kunnen worden doorgerekend nadat het object is getaxeerd.
onderwerp
Beëindiging theaterfunctie en verkoop Het Oude Raadhuis
Volgvel
2
Wie is daarvoor verantwoordelijk? De overheveling van de theaterprogrammering Het Oude Raadhuis geschiedt onder verantwoordelijkheid van de portefeuillehouder cultuurbeleid. Verkoop van het vastgoedobject Het Oude Raadhuis geschiedt onder verantwoordelijkheid van de portefeuillehouder vastgoed. Wanneer en hoe zal de raad over de voortgang worden geïnformeerd? Over het verloop van de overheveling van de kleinezaalprogrammering Het Oude Raadhuis naar andere zalen van Het Cultuurgebouw zal worden gerapporteerd in komende subsidievaststellingsnota's Het Cultuurgebouw. Over de nieuwe bestemming en verkoop van Het Oude Raadhuis zal de raad op geëigende momenten mondeling dan wel schriftelijk worden geïnformeerd. 2. Voorstel Op grond van het voorgaande besluit het college: 1. tot beëindiging van de theaterfunctie van Het Oude Raadhuis en overheveling van de kleinezaalprogrammering naar andere zalen van Het Cultuurgebouw; 2. Het Oude Raadhuis na de afronding van het gebruik door Schouwburg De Meerse te verkopen; 3. de raad voor te stellen deze nota te agenderen ter bespreking. 3.
Uitwerking
Wat willen we bereiken? Vanuit de visie dat het bezit van vastgoed op zichzelf geen kerntaak is van de gemeente, en voorts vanwege mogelijke efficiency- en bezuinigingseffecten, hebben wij een analyse gemaakt van de (on)wenselijkheid van het in bezit houden van Het Oude Raadhuis. Daarom is onderzoek gedaan naar de mogelijkheid de theater- en filmprogrammering van Het Oude Raadhuis over te hevelen naar andere zalen van Het Cultuurgebouw. Uit een oogpunt van participatie is Schouwburg De Meerse als belanghebbend cultureel exploitant van theater Het Oude Raadhuis door ons in informerende zin geraadpleegd en heeft Schouwburg De Meerse voorts de gelegenheid gekregen een eigen visie op overheveling van de theaterfunctie als bijlage aan het onderzoek toe te voegen. Naast de aanwezigheid van de theaterzaal was de status van rijksmonument van de buitenkant van Het Oude Raadhuis een bijzonder aandachtspunt binnen ons onderzoek. Genoemde onderzoeken zijn in december 2014 afgerond en (inclusief de inbreng vanuit Schouwburg De Meerse) als bijlage bij deze nota gevoegd. In de paragrafen 2 en 3 zijn de onderzoeken geresumeerd. In paragraaf 4 beschrijven wij de door ons gemaakte afwegingen naar aanleiding van genoemde onderzoeken. 1
In deze nota wordt, afhankelijk van de context, zowel over Schouwburg De Meerse als over Het Cultuurgebouw gesproken. Hiermee is niet een onderscheid tussen belanghebbende bedrijfsentitieiten bedoeld. Beide zijn te beschouwen als een en hetzelfde cultuurbedrijf. Met de term 'Het Cultuurgebouw' wordt hier veelal specifiek de fysieke zaalcapaciteit bedoeld waarnaar de programmering van Het Oude Raadhuis kan worden overgeheveld. 1
onderwerp
Beëindiging theaterfunctie en verkoop Het Oude Raadhuis
Volgvel
3
3.1. Overheveling programmering Het Oude Raadhuis naar Cultuurgebouw In het onderzoek of overheveling van de kleinezaalprogrammering vanuit Het Oude Raadhuis naar andere zalen van Het Cultuurgebouw mogelijk en wenselijk is, zijn de volgende vraagpunten aan de orde gesteld: 1. hoe is het unieke en (mogelijk) onvervangbare karakter van theater Het Oude Raadhuis nader te duiden en te wegen? 2. welke zalen met podiumfaciliteiten binnen Het Cultuurgebouw en in de overige accommodaties zijn reëel gesproken bruikbaar voor de kleinezaalprogrammering zoals die in Het Oude Raadhuis wordt aangeboden? 3. welke belemmeringen en nadelen zijn er bij overheveling van de kleinezaalprogrammering van Het Oude Raadhuis naar andere zalen van Het Cultuurgebouw? 4. welke kansen en voordelen zijn er als de kleinezaalprogrammering naar elders in Het Cultuurgebouw zou worden overgeheveld? 5. wat zijn de financiële effecten van beëindiging van de theaterfunctie Het Oude Raadhuis en overheveling van de kleinezaalprogrammering naar elders in Het Cultuurgebouw? 6. kan beëindiging van de theateraccommodatie Het Oude Raadhuis (mede) een oplossing bieden voor de geconstateerde 'concurrentie' tussen Het Oude Raadhuis en de nieuwe Vlakkevloerzaal in Het Cultuurgebouw? 2
Uit de gemaakte analyses volgt dat overheveling naar andere zalen van Het Cultuurgebouw theater- en programmeringstechnisch mogelijk is. Daarbij zijn er zowel kansen als (acceptabele) risico's benoemd. Een belangrijke kans is de mogelijkheid om door overheveling van een deel van de Oude Raadhuisprogrammering naar de bestaande theateraccommodatie in Pier K Nieuw-Vennep in de tweede centrale hoofdkern van Haarlemmermeer een bescheiden structurele podiumvoorziening te realiseren. Een keuze voor ingebruikneming van de theaterzaal Pier K Nieuw-Vennep als volwaardige en professioneel bruikbare podiumzaal zal wel enige bouwkundige en theatertechnische aanpassingen vergen. De in verband met mogelijke overheveling relevante vraag naar (trends in) de bezettingsgraad van de af te stoten respectievelijk de te behouden accommodaties levert het volgende beeld:
De Meerse, grote zaal De Meerse, vlakkevloerzaal Het Oude Raadhuis Het Oude Raadhuis, film
2013
2014
75% 51% 64% 60%
72% 53% 61% 52%
Ten aanzien van de financiële gevolgen van overheveling is becijferd dat de subsidie van Schouwburg De Meerse/Het Cultuurgebouw structureel met € 27.000,- per jaar verlaagd kan worden, met als aantekening dat eventueel noodzakelijke technische en bouwkundige aanpassing van de theaterzaal in de Pier K-vestiging in Nieuw-Vennep hier nog niet in is verdisconteerd.
Met de term 'kleinezaalprogrammering' wordt - naast de theater- en muziekvoorstellingen - ook de filmhuisprogrammering in Het Oude Raadhuis bedoeld. 2
Beëindiging theaterfunctie en verkoop Het Oude Raadhuis
Onderwerp Volgvel
4
Bijzondere waarde Het Oude Raadhuis Ten aanzien van invalshoek 1 - het unieke en (mogelijk) onvervangbare karakter Het Oude Raadhuis - wordt in lijn met het gestelde in de cultuurnota 'Ruimte voor cultuur, kansen voor ondernemerschap' geconstateerd dat Het Oude Raadhuis een unieke cultuurwaarde vertegenwoordigt. Deze bijzondere waarde is tweeledig. Ten eerste staat het monumentale pand als erfgoedobject symbool voor de plaats die het openbaar bestuur binnen de Haarlemmermeerse samenleving inneemt, met name in de eerste honderd jaar van de bestaansgeschiedenis van de polder en zijn pionierende bevolking. Wij hechten groot belang aan behoud van het historische gebouw en de monumentale status en zullen na eventuele verkoop op dit punt dezelfde voorwaarden blijven stellen als in de huidige situatie waarin de gemeente eigenaar van het object is. Ten tweede is de culturele theaterfunctie van Het Oude Raadhuis onderscheidend te noemen, zowel vanwege zijn landelijke uitstraling als broedplaats voor cabarettalent als ook door de bijzondere plaats die deze bakermat van het Haarlemmermeerse theaterleven met zijn intieme ambiance inneemt in de harten van veel Haarlemmermeerse theaterliefhebbers. Schouwburg De Meerse wijst er bovendien op dat verkoop van Het Oude Raadhuis voor Schouwburg De Meerse/Het Cultuurgebouw tot een onomkeerbaar verlies aan goodwill zal leiden bij de impresariaten die in Het Oude Raadhuis hun jonge aanwas van theatertalent de eerste schreden naar succes kunnen laten maken. Hoewel overheveling van de kleinezaalprogrammering mogelijk is, is de slotconclusie van het betreffende onderzoek dat - meegewogen het bijzondere karakter van Het Oude Raadhuis - beëindiging van de theaterfunctie toch wordt ontraden. 3.2. Verkoop vastgoedobject Het Oude Raadhuis Het bezitten van vastgoed is, naast praktische of strategische redenen, een middel om beleidsdoelstellingen doelmatig en doeltreffend te kunnen behalen. Het Oude Raadhuis wordt momenteel slechts voor een gedeelte ( 1 verdieping) toegepast om beleidsdoelstellingen te behalen. Daarom zijn drie verschillende scenario's uitgewerkt om inzicht te verkrijgen in kosten, opbrengsten en risico's die het scenario met zich mee brengt uitgaande van een volledig gebruik van het gebouw. De volgende drie scenario's zijn uitgewerkt: 1. Deelverhuur aan Schouwburg De Meerse en deelverhuur aan een derde partij; 2. Volledige verhuur aan een derde partij; 3. Verkoop van het gebouw. e
De gemaakte analyse becijfert voor scenario's 1 en 2 de financiële consequenties. Scenario 1 komt uit op een structureel negatief resultaat van -/- € 95.000,- per jaar. Scenario 2 komt uit op een structureel negatief resultaat van -/- € 13.000,- per jaar. Omdat er eerst een taxatie zal moeten plaatsvinden zijn voor scenario 3 nog geen financiële consequenties doorgerekend. 3
In geval van verkoop (scenario 3) zullen in de verkoopvoorwaarden enkele aanvullende voorwaarden worden vastgelegd ter ondersteuning van de status van rijksmonument. 3
De gemaakte berekening geldt voor de komende 28 jaar (de nog lopende afschrijvingsjaren van het object).
onderwerp Volgvel
Beëindiging theaterfunctie en verkoop Het Oude Raadhuis 5
Bij verkoop ontstaat er mogelijk een éénmalig negatief resultaat voortkomend uit de restantboekwaarde op het pand die vervroegd moet worden afgeschreven. Dit is afhankelijk van de verkoopprijs. Uit de gemaakte vastgoedanalyse volgt dat scenario 3 - verkoop van Het Oude Raadhuis als het meest wenselijk wordt aangemerkt. Bovenstaande analyse sluit aan bij de gemeentelijke ontwikkeling van maatschappelijk vastgoedbeleid. In het rapport van de Rekenkamercommissie (RKC) naar Maatschappelijk Vastgoed d.d. 30-4-2015 wordt o.a. de aanbeveling gedaan om kaders te gaan stellen voor verkoop. Met het Vastgoedportefeuilleplan, binnenkort door B&W vast te stellen, zijn deze kaders beschreven en verduidelijkt in een beslisboom. Ook hieruit komt het scenario dispositie (afstoten) op korte termijn naar voren. 3.3. Afweging Wij hebben de hoofdaspecten van de te maken keuzes - beëindiging van de theaterfunctie, de keuze voor verkoop en de relevantie daarbij van de monumentale status - als volgt afgewogen. Overheveling programmering De pro's en contra's van overheveling programmering, c.q. beëindiging theaterfunctie Het Oude Raadhuis, houden elkaar bij afweging in zekere zin in evenwicht. In verband met het bijzondere karakter van Het Oude Raadhuis spreekt Schouwburg De Meerse in zijn bijdrage over eventuele verkoop als een "vreselijk verlies". In onze visie gaat het echter te ver om aan de in het onderzoek naar voren gebrachte argumenten de conclusie te verbinden dat het gebruik van Het Oude Raadhuis als theateraccommodatie 'voor eeuwig' vastgelegd zou moeten zijn, en in die zin geen onderdeel mag zijn van (financiële) afwegingen die de huidige tijd ons dwingt te maken. Bovendien staat tegenover het ontegenzeggelijk negatieve effect van het verlies van een karakteristiek minitheater het belangrijke positieve effect van een efficiënter gebruik van ons areaal theaterzalen dat - met de komst van de vlakkevloerzaal in Het Cultuurgebouw en de theaterzaal Pier K Nieuw-Vennep - ook na het afstoten van Het Oude Raadhuis nog minstens als voldoende is aan te merken. Het te realiseren financiële voordeel is weliswaar relatief bescheiden, maar zal in iedere geval een bijdrage leveren aan de ook op de begroting cultuur noodzakelijke bezuinigingen. Ook hier kunnen wij een kans grijpen om de tering naar de nering te zetten. Wij hebben derhalve geconcludeerd dat het afwegingskader inzake de mogelijkheid c.q. wenselijkheid van overheveling van de theaterprogrammering naar Het Cultuurgebouw in ieder geval geen doorslaggevende argumenten oplevert die beëindiging van de theaterfunctie Het Oude Raadhuis per se ongewenst zouden maken. Beleidsmatige keuze voor verkoop Als gevolg van de overheveling van de programmering van het Oude Raadhuis naar Het Cultuurgebouw en Pier K komt Het Oude Raadhuis vrij voor andere invullingen. Voor het object is geen invulling denkbaar waarmee beleidsdoelstellingen op doeltreffende en doelmatige wijze kunnen worden behaald en zijn ook geen praktische of strategische argumenten om het object in eigendom te houden.
onderwerp Volgvel
Beëindiging theaterfunctie en verkoop Het Oude Raadhuis 6
Naast de hierboven genoemde bezuiniging op cultuurbudgetten zal verkoop ook tot een voordeel leiden ten aanzien van de schuldpositie van de gemeente. Tenslotte is ook de status van rijksmonument geen aanleiding om Het Oude Raadhuis in eigendom te houden. De Monumentenwet biedt voldoende instrumenten en mogelijkheden om ook na verkoop de monumentale en historische uitstraling van Het Oude Raadhuis te borgen. Weliswaar zal na verkoop Het Oude Raadhuis in principe niet meer voor het publiek toegankelijk zal zijn, maar aangezien het interieur van Het Oude Raadhuis weinig tot geen oorspronkelijke, historische elementen meer bevat, zien wij ook hierin geen zwaarwegend argument tegen verkoop. Uit het voorgaande volgt dat na afronding van het gebruik van Het Oude Raadhuis zal worden overgegaan tot verkoop. Conclusie Een en ander heeft ons tot het principebesluit gebracht om de theaterfunctie van Het Oude Raadhuis op te heffen en het object te verkopen. Hoewel de verkoopoptie dus onze duidelijke voorkeur heeft, willen wij niet voorbijgaan aan mogelijke gevoeligheid van de verkoop van juist dit object. Vanwege de bijzondere plaats die Het Oude Raadhuis inneemt in de geschiedenis en het culturele leven van de gemeente, hechten wij er aan om voorafgaand aan een definitief besluit met de raad in gesprek te gaan over de gemaakte analyse en de voorgestelde afweging. Wat gaan we daarvoor doen? In overleg met Het Cultuurgebouw wordt bekeken op welke termijn de kleinezaalprogrammering volledig zal kunnen zijn overgeheveld naar de overblijvende zaalcapaciteit. Een factor in dit verband is dat de boeking van het theaterseizoen 2015/2016 al heeft plaatsgevonden en er mogelijkerwijs zelfs al boekingen voor het seizoen 2016/2017 zijn geplaatst. Er moet dus rekening mee worden gehouden dat Het Oude Raadhuis op zijn vroegst medio 2016 beschikbaar zal komen. Overheveling van een deel van de zaalprogrammering naar de theaterzaal in de vestiging Pier K Nieuw-Vennep zal enige bouwkundige aanpassingen aan deze accommodatie vergen. Voorts wordt - ter voorbereiding van het uiteindelijke verkooptraject - in de komende periode nader bekeken welke nieuwe bestemmingsvormen voor Het Oude Raadhuis mogelijk en wenselijk zijn en welke eventuele bestemmingsplanwijzigingen hierbij noodzakelijk zijn. Op het moment dat Het Cultuurgebouw geen gebruik meer maakt van de accommodatie komen de bouwtechnische aanpassingen om het gebouw verkoopgereed te krijgen aan de orde. Het gaat daarbij in ieder geval om het verwijderen van de theaterzaal op de bovenverdieping. Verkoop zal naar verwachting op zijn vroegst in het voorjaar van 2017 kunnen plaatsvinden.
Wat mag het kosten? Overheveling van de theaterprogrammering Het Oude Raadhuis naar andere zalen van Het Cultuurgebouw levert voor de begroting Cultuur een bezuiniging op de subsidie aan Het Cultuurgebouw op van structureel € 27.000,- per jaar. De kosten van een eventueel noodzakelijke verbouwing theaterzaal Pier K Nieuw-Vennep zijn hierbij PM. De financiële consequenties van verkoop zullen kunnen worden doorgerekend nadat het object is getaxeerd.
onderwerp Volgvel
Beëindiging theaterfunctie en verkoop Het Oude Raadhuis 7
Wie is daarvoor verantwoordelijk? De overheveling van de theaterprogrammering Het Oude Raadhuis geschiedt onder verantwoordelijkheid van de portefeuillehouder cultuurbeleid. Verkoop van het vastgoedobject Het Oude Raadhuis geschiedt onder verantwoordelijkheid van de portefeuillehouder vastgoed. Wanneer en hoe zal de raad over de voortgang worden geïnformeerd? Over het verloop van de overheveling van de kleinezaalprogrammering Het Oude Raadhuis naar andere zalen van Het Cultuurgebouw zal worden gerapporteerd in komende vaststellingsnota's Het Cultuurgebouw. Over nieuwe bestemming en verkoop van Het Oude Raadhuis zal de raad op geëigende momenten mondeling dan wel schriftelijk worden geïnformeerd.
Overige relevante informatie 3.4.
Juridische aspecten
Over de bij herbestemming eventueel noodzakelijke bestemmingsplantechnische wijziging van de functie(-s) van Het Oude Raadhuis zijn nog geen definitieve voorstellen geformuleerd c.q. besluiten genomen. In het raadsvoorstel Bestemmingsplan Hoofddorp Oud West en Pax dat in dezelfde periode als deze nota aan de raad wordt voorgelegd, staat hierover aangegeven: 'Voor Oud West was vooral de horecamogelijkheid in het Oude Raadhuis een belangrijk item. In 2014 is besloten tot een nader onderzoek naar behoud van de schouwburgfunctie. Tegelijk is afgesproken dat de mogelijkheden voor verkoop met behoud van de staat van onderhoud van het gebouw worden bezien. Ten tijde van de tervisielegging van het ontwerpbestemmingsplan was de uitkomst daarvan nog niet bekend. Besluitvorming wordt in september van dit jaar verwacht. Daarmee staat op dit moment nog niet vast wat de toekomstige beoogde functie wordt. Als dat wel het geval is zal voor het Oude Raadhuis een afzonderlijke planologische procedure worden gevoerd." Bij verkoop zullen aanvullende voorwaarden worden opgenomen tot bescherming van de historische en monumentale waarde van Het Oude Raadhuis, zowel in relatie tot de eerste koper als ook in relatie tot eventuele volgende eigenaren van het pand. Zolang de gemeente eigenaar is van het pand, zal het voorkomen van leegstand prioriteit hebben. In het kader van het overleg met De Meerse over de beëindiging van de theaterprogrammering zal tevens worden gestreefd naar beëindiging van de huurovereenkomst met wederzijds goedvinden. Wanneer dat niet tot het gewenste resultaat leidt, zal bij de vervaldatum van de huurovereenkomst worden overgegaan tot opzegging.
onderwerp Volgvel
Beëindiging theaterfunctie en verkoop Het Oude Raadhuis 8
3.5. Participatie en Communicatie In het adviestraject dat tot dit besluit heeft geleid is aan de belanghebbende organisatie Schouwburg De Meerse gelegenheid geboden een eigen visie op de materie te formuleren. Deze visie is opgenomen in het als bijlage opgenomen onderzoek inzake de haalbaarheid van overheveling van de programmering. Schouwburg De Meerse heeft er voor gekozen daarbij ook input vanuit de wereld van artiesten en impresariaten mee te sturen. Omwonenden van Het Oude Raadhuis hebben kenbaar gemaakt bezwaar te hebben tegen de vestiging van horeca op de benedenverdieping van Het Oude Raadhuis.
Ondertekening Burgemeester en wethouders van de gemeenteHi namens dezen, de portefeuillehoL
eer.
dr. Derk Reneman
Bijlage{n)
Bijlage 1 - Vastgoedanalyse (uitgevoerd door de cluster Beheer en Onderhoud/Team Vastgoed) Bijlage 2 - Analyse haalbaarheid overheveling kleinezaalprogrammering (uitgevoerd door de cluster MEO/team RSC + eigen inbreng Schouwburg De Meerse)
onderwerp Volgvel
Beëindiging theaterfunctie en verkoop Het Oude Raadhuis 9
BIJLAGE 1 Vastgoedanalyse
In deze 1. 2. 3.
vastgoedanalyse worden de volgende scenario's uitgewerkt: Deelverhuur aan Schouwburg en deelverhuur aan een derde partij Volledige verhuur aan een derde Verkoop van gebouw
Kenmerken Het Oude Raadhuis: W O : 820m2 Boekwaarde d.d. 1-1-2015 (Schouwburg: 447m2 + 50% x 139m2 gemeenschappelijk) € 1.192.000,(Verhuurbare deel: 234 + 50% x 139m2 gemeenschappelijk) (resterende boekwaarde komt voort uit renovatie 2005, afschrijvingstermijn 40 jaar)
Afbeelding 1: achteraanzicht Oude Raadhuis
onderwerp Volgvel
Beëindiging theaterfunctie en verkoop Het Oude Raadhuis 10
Scenario 1 Gedeelde verhuur aan Schouwburg de Meerse en aan een derde voor begane grond Dit scenario gaat er van uit dat de entree en foyer op de begane grond, alle ruimtes op de 1 verdieping en een deel van de opslag van de 2 verdieping verhuurd blijven aan schouwburg De Meerse. De ruimtes van het restaurant, de voormalige tentoonstellingsruimte, de keuken en de kelder worden verhuurd aan een nieuwe huurder. In bijlage 2 (plattegronden) is dit vertaald naar geel (gezamenlijk) en paars (schouwburg). e
e
Voor de verhuur aan de schouwburg de Meerse, conform de huidige huurovereenkomst, bedragen de huurinkomsten ca. € 70.000,- Deze inkomsten worden echter volledig gesubsidieerd waardoor er per saldo geen sprake is van huurinkomsten. Het verhuren van de ruimten op de begane grond kan, indien er een geschikte huurder gevonden gaat worden, ca. € 30.000,- aan inkomsten genereren. De omvangrijke gemeenschappelijke ruimte (entree, foyer, lift, toiletten) en de combinatie met een schouwburg hebben een negatieve invloed op de huurprijs. De meest geschikte vorm van verhuur die een aanvulling op het culturele aanbod is een horecavoorziening. Het realiseren van een horecavoorziening zal weerstand bij de omwonenden opleveringen in het vergunningstraject. Het niet kunnen verkrijgen van een huurder, niet zijnde horeca, vanwege de combinatie met het cultureel aanbod is een risico. Financieel overzicht: Inkomsten verhuur aan schouwburg:
Opbrengsten € 69.321 ,-
kosten
(€ 134,24/m2, prijspeil 2014)
Inkomsten verhuur aan derde*
€ 30.305,-
(€ 100,-/m2)
Subsidie aan schouwburg (op huurcomponent) Onderhoudslasten gebouw (lOjrgem.) Onderhoudslasten tuin (contract stukart) Beheerlasten Kapitaalslasten (rente & afschrijving)** Totalen €99.626.Resultaat (jaarlijks, gedurende 28 jr)
€ 69.321 ,€26.588 €10.200,€ 3.500,€ 89.000,€ 198.609,-
- € 95.483,-
*Huurprijs derden op € 100/m2 geraamd (benchmark DTZ) gezien de beperkingen die een theater met zich meebrengt en het omvangrijke gemeenschappelijke deel. ** Kapitaalslasten bestaan uit ca. € 50.000,- rente en € 39.000,- afschrijvingslasten
onderwerp Volgvel
Beëindiging theaterfunctie en verkoop Het Oude Raadhuis 11
Scenario 2: Volledige verhuur aan een derde Hierbij wordt uitgegaan van de situatie dat de gemeente Haarlemmermeer de eigendom wenst te behouden. Aangezien er geen beleidsmatige doelstellingen zijn waarbij het Oude Raadhuis een doelmatige bijdrage kan leveren zal het volledig (inclusief tuin) aan een nietmaatschappelijke organisatie verhuurd kunnen worden. Om het Oude Raadhuis te kunnen verhuren, moeten dat de theatervoorzieningen verwijderd worden. De kosten hiervan worden geraamd op € 100.000,- (*) Hierbij wordt aan de indeling van het gebouw niets gewijzigd. Bij het verhuren van ruimte aan niet-maatschappelijke organisaties wordt een marktconforme huurprijsberekening gedaan. Met name door de hoge kapitaalslasten (rente en afschrijving als gevolg van de renovatie van 2005) ontstaat er een negatief verschil tussen de marktconforme en een kostprijsdekkende huurprijs. Het marktconform volledig verhuren van het Oude Raadhuis levert jaarlijks een negatief resultaat van ca. € 13.000,- De resterende afschrijvingsperiode bedraagt 28 jaar. Uit de meerjarenonderhoudsbegroting blijkt daarnaast dat ook de komende 28 jaar er nieuwe investeringen gedaan moeten worden om het Oude Raadhuis op de juiste conditie in stand te houden waardoor ook nieuwe kapitaalslasten ontstaan. Opgemerkt moet worden dat het volledig verhuren van een gebouw aan een derde, zoals bijvoorbeeld een notariskantoor, niet past in de beleidslijn van het portefeuillemanagement dat momenteel in ontwikkeling is. Financieel overzicht: Opbrengsten Commerciële huurprijs (€134,-/m2) €109.880,Verwijderen theatervoorzieningen (€ 100,000,- / 28jr) Onderhoudslasten (lOjr gem.) Beheerlasten Kapitaalslasten (rente & afschrijving) Totalen € 109.880,Resultaat (jaarlijks, gedurende 28jr)
kosten € 3.571,43 € 26.588,€ 3.500,€ 89.000,€ 122.659,43
- € 12.779,43
"Indien het gebouw als theater verhuurd kan worden vervallen de verwijderingskosten van de theatervoorzieningen (geraamd op € 100.000,-) ontstaat er een jaarlijks negatief resultaat van € 9.208,-
onderwerp Volgvel
Beëindiging theaterfunctie en verkoop Het Oude Raadhuis 12
Scenario 3: Verkoop In dit scenario wordt de verkoop van het Oude Raadhuis en bijhorende grond (ca. 1500m2), sectie D, nummer 3861, toegelicht. Het Oude Raadhuis, bouwjaar 1867, is het eerste raadhuis van de Gemeente Haarlemmermeer. Sinds 1984 is het Oude Raadhuis in gebruik als theater waarbij het in 2005 een renovatie heeft ondergaan. Aan de binnenzijde kent het Oude Raadhuis weinig originele details. Aan de buitenzijde zijn deze in grote mate wel aanwezig wat het gebouw een karakteristieke uitstraling geeft. Het gebouw is voorzien van een lift met 3 stopplaatsen en er zijn voldoende (betaald) parkeervoorzieningen. Als blijkt dat er met het Oude Raadshuis geen bijdrage te leveren is aan beleidsmatige doelstellingen en er ook geen strategische aanleiding is om het gebouw in eigendom te houden, is het verkopen van het gebouw de te kiezen strategie. Om een mogelijke opbrengst van verkoop aan te kunnen geven dient eerst een taxatie plaats te vinden. Het bevatten van cultuurhistorische waarde van een gebouw is geen reden om het niet te verkopen omdat er vanuit de monumentenwet voldoende toezicht geleverd kan worden gehouden op de staat van onderhoud van Rijksmonumenten.
Conclusie / Advies: Hier voorafgaand zijn de volgende drie scenario's uitgewerkt: van deelverhuur, een volledige verhuur en verkoop van het Oude Raadhuis. De gemaakte analyse beschrijft voor alle drie scenario's de consequenties. Scenario 1 (verhuur in delen met behoud schouwburg) komt uit op een structureel negatief resultaat van +/- € 95.000,- per jaar. Scenario 2 (volledige verhuur aan niet maatschappelijke partij) komt uit op een structureel negatief resultaat van +/-€ 13.000,- per jaar. Het bezitten van vastgoed is, naast praktische of strategische redenen, een middel om beleidsdoelstellingen op een doelmatige en doeltreffende wijze te kunnen behalen. Het Oude Raadhuis wordt momenteel slechts voor een gedeelte ( 1 verdieping) toegepast om beleidsdoelstellingen te behalen. Indien blijkt dat deze doelstelling kan komen te vervallen doordat de voorstellingen over te hevelen zijn naar het Cultuurgebouw en Pier K (Nieuw-Vennep) zijn, en er geen nieuwe doelstellingen zijn waaraan het Oude Raadhuis een doelmatige bijdrage kan leveren, wordt geadviseerd om over te gaan tot verkoop. e
Het advies van verkoop wordt versterkt door het niet rendabel kunnen verhuren (scenario 1 en 2), de gemeentelijke opgave die moet gaan leiden tot verkleinen van de gemeentelijke vastgoedportefeuille én is passend in het (concept) Vastgoedportefeuilleplan. ADDENDUM 1: Advies Ruimtelijke Ontwikkeling (RO) Huidige bestemming Hoofdweg 675: In het bestemmingsplan Hoofddorp Oud West is het Oude Raadhuis bestemd voor Maatschappelijke doeleinden. Daaronder wordt volgens de planregels verstaan: educatieve, sociale, religieuze en culturele doeleinden en voorzieningen ten behoeve van (medische) zorg.
Onderwerp
Volgvel
Beëindiging theaterfunctie en verkoop Het Oude Raadhuis 13
Horecabestemminq van Hoofdweg 675 In het (nieuwe) voorontwerpbestemmingsplan voor Oud West, waarin de locatie aanvankelijk was opgenomen, was in een (zelfstandige) horecabestemming van de benedenverdieping voorzien. Tegelijkertijd liep daarvoor een vergunningprocedure. Hiertegen kwamen veel bezwaren van omwonenden. Met name de gevreesde geluidoverlast van een terras aan de achterzijde was een pijnpunt. Naar de akoestische implicaties van de horeca-functie is extern onderzoek verricht. Hoewel het onderzoek onjuistheden en onvolkomenheden bevat, en dus nog aanpassing behoeft, kan hieruit wel de conclusie worden getrokken dat een horecafunctie met terras akoestisch verantwoord kan worden. Voorwaarde is dan wel dat de nog aanwezige woning op het perceel (die niet meer als zodanig is bestemd) niet opnieuw een woonbestemming krijgt en dat het terras in grootte beperkt is. Volledigheidshalve dient te worden opgemerkt, dat de mogelijkheid van een horecabestemming van het hele gebouw (nog) niet is onderzocht. Aanbevolen wordt om voor een functiewijziging naar horeca van het hele gebouw een nieuw adequaat onderzoek te laten doen. Dat omwonenden toch bezwaar zullen maken, valt te verwachten. In verband daarmee kan de suggestie van omwonenden worden overwogen om het terras aan de voorkant, grenzend aan de Raadhuislaan, te situeren. De achtertuin blijft dan siertuin of kan wellicht ingericht worden als 'moestuin' ten behoeve van het restaurant. Wat verkeer en parkeren betreft is een horecabestemming op de locatie goed te onderbouwen. (Andere) mogeliike bestemmingen van Hoofdweg 675 De huidige bestemming Maatschappelijke doeleinden is in de nieuwe terminologie van de standaard vergelijkbare bestemmingplannen een combinatie van 'Cultuur en Ontspanning' en 'Maatschappelijk' (= 'Gemengd'). Denkbaar is deze bestemming(en) en de functies die hier in passen ook voor commerciële ondernemingen interessant kunnen zijn. Onder Cultuur en Ontspanning vallen: Voorzieningen gericht op cultuur, spel, vermaak en ontspanning, waaronder begrepen podiumkunsten, musea, muziekscholen en dansscholen, spel- en speelruimten, themamarkten en hobbymarkten, oefenruimten en creativiteitscentra en zalenverhuur. Onder Maatschappelijk wordt begrepen: educatieve onderwijsvoorzieningen voorzieningen gericht op jeugd en/of kinderopvang en/ of naschoolse opvang voorzieningen ten behoeve van verenigingsleven, voorzieningen ten behoeve van gezondheidszorg, sociale en/of levensbeschouwelijke voorzieningen openbare dienstverlening. Een bestemming Kantoor is goed in te passen in de omgeving. Het voormalige kantongerecht aan de Raadhuislaan om de hoek heeft deze bestemming, en in enkele panden aan de Hoofdweg is deze functie mogelijk. Door omwonenden Is deze bestemming ook als alternatief genoemd. Een bestemming Dienstverlening is eveneens denkbaar. Hieronder valt b.v. een architectenbureau.
ADDENDUM 2 Plattegronden
onderwerp Volgvel
Beëindiging theaterfunctie en verkoop Het Oude Raadhuis 14
T Verdieping
O.OOm-" Jllm-" ge«nA«i A.B { Q c n t m i c l u i v c ^ ) bruto wtoffoppefvufc
O.OOnr O.OOnr
WM
lllar
O.OOm-' 0cfafuktv A (MhouwtHitg) bnjto «tovtoppmldk
Begane grond
0rt«u*«iA B(9rfTwvm
H*0 bruto vtorfopprrvi* ,
gtbfv^LW B ( t w f c i ) bruto ytoftoppffvUt
50Jlii
J
lOftii-'
onderwerp
Beëindiging theaterfunctie en verkoop Het Oude Raadhuis
Volgvel
15
BIJLAGE 2 Analyse beëindiging theaterfunctie Het Oude Raadhuis en overheveling kleinezaalprogrammering naar Het Cultuurgebouw Er is gewerkt vanuit de volgende vraagpunten: 1. hoe is het unieke en (mogelijk) onvervangbare karakter van theater Het Oude Raadhuis nader te duiden en te wegen? 2. welke zalen met podiumfaciliteiten binnen Het Cultuurgebouw en in de overige accommodaties zijn reëel gesproken bruikbaar voor de kleinezaalprogrammering zoals die in Het Oude Raadhuis wordt aangeboden? 3. welke belemmeringen en nadelen zijn er bij overheveling van de kleinezaalprogrammering Het Oude Raadhuis naar andere zalen van Het Cultuurgebouw? 4. welke kansen en voordelen zijn er als de kleinezaalprogrammering naar elders in Het Cultuurgebouw zou worden overgeheveld? 5. wat zijn de financiële effecten van beëindiging van de theaterfunctie Het Oude Raadhuis en overheveling van de kleinezaalprogrammering naar elders in Het Cultuurgebouw? 6. kan beëindiging van de theateraccommodatie Het Oude Raadhuis (mede) een oplossing bieden voor de geconstateerde 'concurrentie' tussen Het Oude Raadhuis en de nieuwe Vlakkevloerzaal in Het Cultuurgebouw? 4
1. Unieke en onvervangbare karakter Het Oude Raadhuis Theater Het Oude Raadhuis is een unieke theaterplek. Uniek vanwege de specifieke ambiance van dit in een historisch gebouw gevestigde minitheater en filmhuis. Een ambiance die sinds de opening van Het Oude Raadhuis in 1983 - toendertijd het eerste theater in de geschiedenis van de polder - een vast eigen Haarlemmermeers publiek trekt. En voorts bijzonder omdat Het Oude Raadhuis binnen de professionele cabaretwereld in Nederland is uitgegroeid tot een 'A-locatie' om nieuwe voorstellingen in een atelier-Zbroedplaatssetting te ontwikkelen en via try-outs op het publiek uit te testen. Het Oude Raadhuis onderscheidt zich daarbij met name doordat niet alleen jong, ontluikend en nog onbekend cabarettalent hier de eerste schreden op het podium zet, maar ook gevestigde namen Het Oude Raadhuis blijven prefereren als ontwikkelingsatelier voor nieuwe voorstellingen. De gemeente heeft de waarde die zij vanwege dit alles aan Het Oude Raadhuis hecht, expliciet verwoord in de Cultuurnota 2013-2030. De probleemstelling spitst zich dus in feite toe op de vraag of Theater Het Oude Raadhuis vervangbaar is. Ten eerste of het mogelijk is de kleinezaalprogrammering van Het Cultuurgebouw fysiek en programmeringstechnisch over te plaatsen naar andere beschikbare zalen, en of Het Cultuurgebouw in staat zal zijn het in ruim 30 jaar opgebouwde Oude Raadhuis-publiek vast te houden, c.q. te verleiden om naar de kleinezaalvoorstellingen in Het Cultuurgebouw te blijven komen. Ten tweede ligt er de vraag of er elders binnen het zalenareaal Het Cultuurgebouw een situatie is te creëren die het voor de professionele cabaretwereld aantrekkelijk maakt om Haarlemmermeer te blijven gebruiken als atelierlocatie.
Met de term 'kleinezaalprogrammering' wordt in dit advies - naast de theater- en muziekvoorstellingen in principe steeds ook de filmhuisprogrammering in Het Oude Raadhuis bedoeld.
4
onderwerp Volgvel
Beëindiging theaterfunctie en verkoop Het Oude Raadhuis 16
Vanzelfsprekend is het bovenstaande uitgebreid besproken met Schouwburg De Meerse. Het bleek echter niet mogelijk om tot gemeenschappelijke eindconclusies te komen. Schouwburg De Meerse stelt dat Het Oude Raadhuis letterlijk onvervangbaar is, terwijl wij het op zijn minst goed denkbaar achten dat de kleinezaalprogrammering succesvol wordt overgeheveld naar elders in Het Cultuurgebouw en dat ook de atelierfunctie voor cabaretartiesten behouden blijft. Er is daarom afgesproken dat Schouwburg De Meerse zelf haar argumenten voor het onvervangbaar zijn van Het Oude Raadhuis (aangevuld met pleidooien vanuit de cabaretwereld) in eigen woorden op papier zet en deze als bijlagen aan dit adviesmemo toevoegt. Deze pleidooien zijn bijgevoegd aan het eind van dit onderzoek. Deze pleidooien zullen voor zichzelf moeten spreken: wij hebben op deze teksten zelf verder geen commentaar. Wel is aan Schouwburg De Meerse gevraagd om een (cijfermatige) onderbouwing van de stelling die zowel bij Schouwburg De Meerse als bij meerdere externen terugkomt, waarbij wordt gewezen op het grote aantal (andere) kleine theaterzalen in Nederland dat recentelijk is gesloten. Hierdoor worden de ontwikkelingsmogelijkheden voor beginnende theatermakers - zo wordt door Schouwburg De Meerse c.s. betoogd - op het punt van beschikbare accommodaties steeds meer belemmerd. Schouwburg De Meerse onderbouwt dit in zijn bijdrage 5 met een lijst van kleine zalen die recentelijk zijn gesloten, dan wel zalen die - na een periode van sluiting of dreigend faillissement - met nieuwe initiatiefnemers een doorstart hebben kunnen maken. Conclusie vraag 1 De immateriële waarde van het feit dat de gemeente Haarlemmeer zich in cultureel opzicht landelijk profileert met Het Oude Raadhuis als broedplaats van nieuw theater (cabaret-)talent is in verband te brengen met de ontwikkeling dat cultuur steeds minder alleen als intrinsieke waarde wordt beschouwd, maar ook in instrumentele zin een (grotere) bijdrage kan/moet leveren aan andere beleidsdoelen van een gemeente, bijvoorbeeld op het terrein van citymarketing en economische positionering. In dat licht is het onverstandig om de opgebouwde immateriële waarde van Het Oude Raadhuis verloren te laten gaan. Deze stelling wordt nog versterkt door het materiële, zakelijke argument dat door de goodwill die Het Oude Raadhuis genereert, de gevestigde 'grote namen' uit de cabaretwereld ondanks de voor deze acts economisch wat problematische zaalgrootte van slechts 520 stoelen, bereid zijn ook in de Grote Zaal van Schouwburg De Meerse op te komen treden. De meer technische argumenten voor het al dan niet vervangbaar zijn van Het Oude Raadhuis zijn in de onderstaande paragrafen 2 t/m 5 uitgewerkt. 2. Bruikbaarheid overige zalen In een addendum aan het eind van het onderzoek is een overzicht opgenomen van alle zalen van Het Cultuurgebouw (Raadhuisplein en overige vestigingen) die in enigerlei vorm een podiumfacilteit hebben. Daarbij is per zaal een beoordeling gegeven van de bruikbaarheid van de betreffende zaal voor de kleinezaalprogrammering van Schouwburg De Meerse. Schouwburg De Meerse geeft in zijn bijdragen (zie onderaan) ook een visie op de bruikbaarheid van de theaterzalen van Pier K in Het Cultuurgebouw en in de vestiging Pier K NieuwVennep.
Onderwerp Volgvel
Beëindiging theaterfunctie en verkoop Het Oude Raadhuis 17
Het Cultuurgebouw Voor wat betreft kleinezaalprogrammering komt uit deze inventarisaties naar voren dat in Het Cultuurgebouw de Vlakkevloerzaal redelijk tot goed bruikbaar is voor de kleinezaalprogrammering zoals die nu in Het Oude Raadhuis plaatsvindt. De theaterzaal van Pier K in Het Cultuurgebouw is in principe geschikt te maken voor (een deel van) kleinezaalprogrammering. Het aantal daartoe vereiste bouwkundige en technische aanpassingen is echter dermate groot en ingrijpend, dat hiermee aanzienlijke investeringen gemoeid lijken te zijn. Een aantal nadelen van deze zaal zal bovendien niet verholpen kunnen worden. Al met al is de zaal van Pier K niet of nauwelijks een optie voor overheveling van de kleinezaalprogrammering. De overige zalen, waaronder de specifiek voor popprogrammering ontworpen Duycker-zalen en het auditorium in het Pier K-gedeelte, zijn ontwerptechnisch, door hun grootte en/of qua ambiance onbruikbaar voor de kleinezaalprogrammering van een schouwburg. Voor de theateratelier-Zbroedplaatsfunctie is geen enkele zaal (met omliggende werkruimten) in Het Cultuurgebouw als realistisch bruikbaar aan te merken. Het is in Het Cultuurgebouw praktisch niet mogelijk een theatergezelschap gedurende meerdere dagen (of weken) 'de sleutel te geven' van een fysiek afgebakend gebouwdeel, teneinde in relatieve rust en afzondering te kunnen werken aan een nieuwe voorstelling. Overige vestigingen In de overige vestigingen van Het Cultuurgebouw is de theaterzaal van Pier K Nieuw-Vennep bruikbaar voor zowel kleinezaalprogrammering als de theater-atelierfunctie. Dit zou naar verwachting wel een aantal bouwkundige aanpassingen - en daarmee financiële investeringen - vergen. Conclusie vraag 2 Met de Vlakkevloerzaal en de theaterzaal Pier K- Nieuw-Vennep is uit het oogpunt van beschikbare alternatieve zaalruimte sluiting van de theateaccommodatie Het Oude Raadhuis op zichzelf mogelijk, al zal in geen van deze beide zalen de typerende intieme ambiance van een 'echte' kleine theaterzaal terug kunnen komen. 3. Belemmeringen en nadelen overheveling kleinezaalprogrammering Schouwburg De Meerse heeft m.b.t. de overheveling van de kleinezaalprogrammering op een aantal belemmeringen gewezen. • Een belangrijke belemmering voor (integrale) overheveling van de kleinezaalprogrammering naar Het Cultuurgebouw aan het Raadhuisplein is het aspect van courantheid van voorstellingsdagen voor het publiek. Oftewel: als de ca. 175 theater- + filmvoorstellingen uit Het Oude Raadhuis ook in de daarvoor bruikbare zalen van Het Cultuurgebouw geprogrammeerd moeten worden, dan zal een substantieel deel van de programmering op maandag t/m woensdag geboekt moeten gaan worden. Dit zijn voor het publiek relatief weinig aantrekkelijke dagen (voor theaterbezoek). Het Cultuurgebouw zal zich hierdoor gedwongen kunnen zien het aantal (kleinezaal-)voorstellingen terug te brengen. Zie ook opmerking onderaan de volgende bullit. • Een andere belemmering blijft - ondanks de onder 2. geconstateerde geschiktheid - het formaat en het (maximale) aantal zitplaatsen van de Vlakkevloerzaal. De Vlakkevloerzaal is
onderwerp Volgvel
Beëindiging theaterfunctie en verkoop Het Oude Raadhuis 18
in de classificatie van theateraccommodaties strikt genomen niet als kleine zaal aan te merken. Wel is de Vlakkevloerzaal dusdanig flexibel en modulair ontworpen dat met bepaalde ingrepen de ambiance 'verkleind' kan worden, zodat toch enigszins de publiekbeleving van een kleine zaal ontstaat. Voor een deel van de kleinezaalprogrammering is de Vlakkevloerzaal dus hoogstens redelijk bruikbaar. Beide belemmeringen ('courantheid voorstellingsdagen' en 'formaat Vlakkevloerzaal') zouden minder zwaar gaan wegen als ook de theaterzaal Pier K Nieuw-Vennep zou worden ingezet voor een deel van de vanuit Het Oude Raadhuis over te hevelen kleinezaalprogrammering. Hiermee zouden immers weer genoeg donderdagen t/m zondagen beschikbaar komen voor programmering, en bovendien is deze zaal een stuk kleiner dan de Vlakkevloerzaal. De theaterzaal Pier K Nieuw-Vennep valt met 152 zitplaatsen (beter dan de Vlakkevloerzaal) in de categorie 'kleine zaal'. • Schouwburg De Meerse heeft er op gewezen dat de Vlakkevloerzaal in Het Cultuurgebouw en Theater Pier K Nieuw-Vennep geen zogeheten toneellijst en traditioneel verhoogd podium kennen. Er is daardoor een verschil in theaterbeleving ten opzichte van Het Oude Raadhuis, dat wel dit meer traditionele schouwburgontwerp heeft. Het is in onze visie echter de vraag of dit uitsluitend als een nadeel moet worden gezien. Vermoedelijk is in ieder geval een deel van de kleinezaalprogrammering in principe ook goed realiseerbaar in een vlakkevloer-situatie zonder toneellijst (of heeft daar in bepaalde gevallen zelfs voordeel bij). In dit verband kan worden gewezen op het voorbeeld van de Schouwburg Amstelveen, die qua zaalopzet goed vergelijkbaar is met Schouwburg De Meerse in Het Cultuurgebouw. Amstelveen heeft naast een grote zaal een goed met Het Cultuurgebouw vergelijkbare vlakkevloerzaal, maar er is in Amstelveen geen kleine zaal. Kijkend naar de programmering aldaar blijkt dat kleinezaalprogrammering (zeker ook in het segment cabaret) echter ook in Amstelveen prima uitvoerbaar is. • Schouwburg De Meerse heeft als risico aangevoerd (zie bijdrage 1 Schouwburg De Meerse) dat sluiting van Het Oude Raadhuis zou betekenen dat het Oude Raadhuis-publiek verloren gaat. Schouwburg De Meerse voorspelt dat een bepaalde publieksgroep zo verknocht is aan Het Oude Raadhuis dat men niet de overstap naar Het Cultuurgebouw zal maken. Daarbij wordt het beeld geschapen van een bezoekersgroep die eigenlijk niet in de programmafolder van het Theater of Filmhuis Het Oude Raadhuis kijkt, maar 'blindelings' naar juist dit theater komt omdat men er op vertrouwt dat Schouwburg De Meerse daar voorstellingen programmeert die men graag bezoekt. Als dit al het geval zou zijn, dan is in onze visie echter niet goed in te zien waarom Schouwburg De Meerse er niet in zou kunnen slagen om eenzelfde 'blind' publieksvertrouwen in de programmering ook in Het Cultuurgebouw zelf te bereiken. Een voorstellingsreeks die in de seizoenfolder (bijvoorbeeld) het label "Sélection Het Oude Raadhuis" o.i.d. krijgt, zal zonder moeite door het vaste Oude Raadhuis-publiek herkend blijven worden. Wij zien hier derhalve geen reëel risico. Conclusie vraag 3 Met het bovenstaande is een aantal overwegingen benoemd die tegen sluiting van de theateraccommodatie Het Oude Raadhuis pleiten. Een aantal belemmeringen lijkt in principe nog wel overkomenlijk, maar aangezien het niet zinvol is om een bestaande, goed functione-
Beëindiging theaterfunctie en verkoop Het Oude Raadhuis
Onderwerp
Volgvel
19
rende situatie te verruilen voor een andere waarin veel energie zal moeten worden geïnvesteerd om meerdere problemen te ondervangen, is dit onderdeel in de slotconclusie toch met een 'min' gescoord. 4. Kansen en voordelen overheveling kleinezaalprogrammering • Als theaterzaal heeft Het Oude Raadhuis, in vergelijking met de Vlakkevloerzaal in Het Cultuurgebouw en Theaterzaal Pier K Nieuw-Vennep objectief gezien voor zowel publiek als artiesten een aantal nadelen. De zichtlijnen in de zaal zijn matig door het noodgedwongen kleine hoogteverloop van de stoelrijen. De podiumafmetingen (kaphoogte, breedte zijtonelen, geen loopruimte achter de horizon) zijn krap te noemen. Belichtingsmogelijkheden zijn niet optimaal door met name de lage zaal- en portaalhoogte. De kleedkamer is tamelijk minimaal. Programmering van deze voorstellingen in de kleine zalen in Het Cultuurgebouw (en eventueel ook in Pier K Nieuw-Vennep) zou op deze punten voor zowel publiek als voor artiesten een verbetering zijn. • Een onmiskenbare kans in geval van overheveling van (een deel van) de kleinezaalprogrammering naar de theateraccommodatie in Pier K Nieuw-Vennep is het gegeven dat hiermee deze 'tweede' grote, centrale woonkern van Haarlemmermeer (of zo men wil: het zuidelijk deel van de polder) een bescheiden eigen structurele theatervoorzieningZ-programmering krijgt. Hiermee zou invulling worden gegeven aan de doelstelling van het (waar mogelijk) territoriaal spreiden van cultuurvoorzieningen en het zou recht doen aan de 'tweede' centrumfunctie die Nieuw-Vennep heeft ten opzichte van met name het zuidelijke deel van de polder. Conclusie vraag 4 Beide punten vormen een argument voor sluiting van de theateraccommodatie Het Oude Raadhuis. 5. Financiële aspecten Het afstoten van Theater Het Oude Raadhuis als podiumaccommodatie levert de gemeente op de aan cultuur gerelateerde begrotingsposten per saldo een relatief klein voordeel op, maar zou tot meerkosten kunnen leiden vanwege noodzakelijke technische en bouwkundige aanpassingen van de theaterzaal in Pier K Nieuw-Vennep. 5
Besparing culturele kosten Als we de op dit moment nog niet-bekende kosten van technische en bouwkundige aanpassing van Pier K Nieuw-Vennep buiten beschouwing laten, is de structurele jaarlijkse besparing indicatief te becijferen op € 27.400,-. Er is daarbij gekeken naar: a. de kosten (waaronder huur) die Het Cultuurgebouw na afstoting niet meer zal hebben en die derhalve kunnen resulteren in een structurele verlaging van de reguliere subsidie aan Het Cultuurgebouw; b. de meerkosten die ontstaan doordat de programmering wordt overgeheveld naar andere zalen van Het Cultuurgebouw waar weer een structurele verhoging van de subsidie uit voortvloeit;
Wij spreken hier bewust van 'de aan cultuur gerelateerde begrotingsposten'. In de financiële analyse is namelijk niet alleen gekeken naar de lasten op de cultuurbegroting (MEO/RSC) zelf, maar ook naar de baten (huurpenningen) en lasten (eventuele kosten van technische en bouwkundige aanpassingen) die tot de begroting van Vastgoed behoren. 5
onderwerp Volgvel
Beëindiging theaterfunctie en verkoop Het Oude Raadhuis 20
c. de derving van de huurinkomsten bij Vastgoed als Schouwburg De Meerse geen huur meer betaalt voor de bovenverdieping van Het Oude Raadhuis. Het gaat op deze kostencomponenten om de volgende bedragen: Huur De huur die Het Cultuurgebouw/Schouwburg De Meerse betaalt voor de theateraccommodatie Het Oude Raadhuis bedraagt afgerond € 68.000,-. Beëindiging van het gebruik van Het Oude Raadhuis als theateraccommodatie levert op de kostencomponent 'huur' echter geen voor- of nadeel op. De huur die Schouwburg De Meerse aan de gemeente betaalt wordt immers 1-op-1 vergoed via de subsidie die aan Schouwburg De Meerse wordt verstrekt. Overige huisvestingslasten De 'overige huisvestingslasten' van het gebruik van Het Oude Raadhuis als theater zijn: Nutslasten
23.500
Schoonmaakkosten
10.200
Afschrijving techniek
1.900
Overige huisvestingskosten
14.300
Huisvestingskosten Het Oude Raadhuis
49.900
Na overheveling van de kleinezaalprogrammering naar andere zalen van het cultuurgebouw zullen de huisvestingskosten aldaar wel iets omhoog gaan, maar naar verwachting bij lange na niet 1-op-1 terugkomen. De inschatting is dat deze kostencomponenten na het afstoten van Het Oude Raadhuis slechts voor 25% terugkomen in hogere lasten in de dan gebruikte zalen. Dit is afgerond een bedrag van € 12.500,-. De netto-opbrengst van het beëindigen van het gebruik van Het Oude Raadhuis als theateraccommodatie is v.w.b. de kostencomponent 'overige huisvestingslasten' derhalve 0,75 x € 49.900, is afgerond € 37.500. Hogere personele inzet techniek Als we er van uit gaan dat 50 voorstellingen worden overgeheveld naar de accommodatie Pier K Nieuw-Vennep, dan krijgt Het Cultuurgebouw te maken met hogere personeelslasten voor de inzet van de theatertechnici. Deze hogere personeelslasten worden veroorzaakt door drie effecten: langere reistijd meer reiskosten geen mogelijkheden gelijktijdige bediening door technici * * Door de nabije ligging van Het Oude Raadhuis t.o.v. Het Cultuurgebouw is het voor technici soms mogelijk om op een en dezelfde werkdag afwisselend zowel in Het Cultuurgebouw als in Het Oude Raadhuis werkzaam te zijn. In de vestiging Pier K Nieuw-Vennep zal dit niet meer mogelijk zijn. Deze personele meerkosten worden geschat op € 10.000,- per jaar.
Bouwkundige aanpassing theateraccommodatie Pier K Nieuw-Vennep. Ingebruikneming van de theaterzaal Pier K Nieuw-Vennep als volwaardige en professioneel bruikbare podiumzaal zal enige bouwkundige en theatertechnische aanpassingen vergen. In
onderwerp Volgvel
Beëindiging theaterfunctie en verkoop Het Oude Raadhuis 21
dit stadium van besluitvorming is nog geen prognose van de daarmee gemoeide kosten gemaakt. Deze zijn derhalve PM benoemd. Nettobesparing op cultuur-gerelateerde begrotingsposten Resumerend is de netto structurele kostenverlaging per jaar voor de gemeente na beëindiging gebruik Het Oude Raadhuis als theateraccommodatie te becijferen op: AF: huur AF: overige huisvestingslasten Het Oude Raadhuis BIJ: overige huisvestingslasten Het Cultuurgebouw BIJ: meerkosten personeel techniek* BIJ: bouwkundige aanpassing Pier K Nieuw-Vennep* netto besparing op de budgetten cultuur
0 49.900 12.500 10.000 PM 27.400
* Alleen van toepassing indien voorstellingen vanuit Het Oude Raadhuis naar de theaterzaal Nieuw-Vennep worden overgeheveld.
Conclusie vraag 5 Op een subsidie-Zbegrotingsbudget voor het label Schouwburg De Meerse in de grootte-orde van € 2.000.000,- (excl. huurlasten) is het financiële voordeel van (hoogstens) € 27.400,- dat kan worden gerealiseerd door het afstoten van de theateraccommodatie Het Oude Raadhuis relatief gering te noemen. Hierin is derhalve geen sterk argument te vinden voor het afstoten van Het Oude Raadhuis. 6. Concurrentie Het Oude Raadhuis en Vlakkevloerzaal & overige overwegingen Sinds de opening van Het Cultuurgebouw is de Vlakkevloerzaal nog onvoldoende in zijn kracht gekomen. Hoewel rekening was gehouden met een aanloopperiode van enkele jaren, vallen de programmerings- en bezoekcijfers tot nu toe wat tegen. Ook is er in de afgelopen jaren een terugval geweest in de programmerings- en bezoekcijfers van Het Oude Raadhuis. Dit begint wel weer aan te trekken. Een en ander is - ook door Schouwburg De Meerse - (mede) geweten aan een effect van 'interne concurrentie' tussen beide zalen. Of anders verwoord: met een kleine zaal EN een middelgrote vlakkevloerzaal is er kennelijk sprake van (enige) overcapaciteit in het podiumzalenareaal in Haarlemmermeer. Dit effect treft vooral de Vlakkevloerzaal, die nog onvoldoende in zijn kracht is gekomen. Deze constatering geeft op zich een argument voor het afstoten van zaalcapaciteit. Dit zou dan de theateraccommodatie Het Oude Raadhuis moeten zijn, aangezien afstoten van de Vlakkevloerzaal praktisch gesproken onmogelijk is. Het zou echter wel een tamelijk vergaande en onomkeerbare maatregel zijn voor een probleem - het achterblijven van de groei in de Vlakkevloerzaal - dat a. niet zeer ernstig is te noemen en b. waarvan het heel goed denkbaar is dat het zich binnen enkele jaren ook zonder deze maatregel heeft opgelost. Bijvoorbeeld doordat over pakweg vijfjaar de wereld zover uit de economische crisis is geklauterd dat ook het theaterbezoek weer aantrekt. De vraag of Het Oude Raadhuis onderdeel moet blijven van de podiumzaalcapaciteit is overigens ook nog aan de orde vanwege twee andere invalshoeken.
onderwerp Volgvel
Beëindiging theaterfunctie en verkoop Het Oude Raadhuis 22
Aanpassing prestatieeisen vanwege conjunctuur & benchmarking Inmiddels is bekend dat - op basis van benchmarking aan de landelijke situatie - het aantal voorstellingen dat Het Cultuurgebouw geacht wordt te realiseren, voor de komende jaren structureel omlaag wordt gebracht, c.q. dat er voorlopig geen vast aantal te realiseren voorstellingen als prestatie-eis wordt vastgelegd. Het gaat hier om een door de economische conjunctuur ingegeven maatregel, die derhalve geen sterk argument voor verkleining van de zaalcapaciteit door sluiting van Theater Het Oude Raadhuis oplevert. Zoals hierboven reeds betoogd zou sluiting van Het Oude Raadhuis ook in deze context een 'zware' en onomkeerbare reactie zijn op een verlaging van de prestatie-eisen die voortkomt uit een conjunctureel effect. Het Oude Raadhuis als vastgoedobject met maatschappelijke bestemming Door Vastgoed is - vanuit de beleidsverantwoordelijkheid van Vastgoed voor een goede balans tussen de omvang van het areaal accommodaties met een maatschappelijke bestemming en het gebruik dat daar van wordt gemaakt - aangegeven dat het gebruik van Het Oude Raadhuis ook als een op zichzelfstaand beoordelingscriterium meegenomen zou moeten worden in afwegingen over het al dan niet continueren van het gebruik van deze accommodatie. Om te kunnen beoordelen of er een zodanige terugval in het gebruik is dat handhaving van de accommodatie onverantwoord zou zijn, is het huidige gebruik in het 'historische perspectief van de afgelopen twaalf jaar geplaatst. Er is gekeken naar de jaren 2002 t/m 2004, 2006 t/m 2008 en 2011 t/m 2013. Het jaar 2005 ontbreekt omdat in die periode Het Oude Raadhuis werd verbouwd. De jaren 2009 en 2010 zijn weggelaten omdat in die periode Schouwburg De Meerse op de tijdelijke locatie opereerde en het theateraccommodatiegebruik daardoor niet maatgevend was. Het gebruik was als volgt: 2002
aantal voorstellingen aantal bezoekers bezettingsgraad
2003
2004
2006
2007
2008
2011
2012
2013
156
159
178
172
206
188
146
114
143
11.202
12.321
12.274
12.561
16.016
14.468
9.120
6.748
8.529
72%
77%
69%
73%
78%
77%
62%
59%
60%
Uit dit beeld kan worden geconcludeerd dat het gebruik van de accommodatie is teruggelopen, maar dat deze afname in lijn is met de hiervoor (en in de recente verlenings- en vaststellingsnota's Schouwburg De Meerse) benoemde conjuncturele situatie. Het aantal voorstellingen is lager dan in de periode voor de economische crisis (die vanaf 2008 begon door te werken) en dit heeft geleid tot lagere bezoekersaantallen. Met name de gedaalde bezettingsgraad is wel een aandachtspunt, maar de verhouding van de huidige bezettingscijfers t.o.v. de situatie van voor de crisis is niet zodanig uit balans dat sluiting van de accommodatie geboden zou zijn. Ook hier moet op de conjuncturele aspecten van de situatie worden gewezen. Conclusie vraag 6 Sluiting van Het Oude Raadhuis geeft op zich een impuls aan programmering en bezoek van de Vlakkevloerzaal, maar deze maatregel is te zwaar (voor het vooralsnog achterblijvende, maar niet dramatisch slechte groeiresultaat van de Vlakkevloerzaal en het huidige gebruik van Het Oude Raadhuis zelf) en te zeer onomkeerbaar en dus niet toekomstbestendig (vanuit de verwachting dat de conjunctuur op enig moment weer zal stijgen).
onderwerp Volgvel
Beëindiging theaterfunctie en verkoop Het Oude Raadhuis 23
7. Conclusies Bovenstaande 6 overwegingskaders leiden niet tot een sterk-afgetekende - 'onontkoombare' - conclusie 'voor' dan wel 'tegen' de optie om Het Oude Raadhuis als theateraccommodatie af te stoten. Een besluit moet derhalve worden genomen op basis van duiding en weging van de afzonderlijke overwegingenskaders, en voorts als (eventuele) tweede stap een prioriteitsstelling waarbij aan een of meer afwegingskaders meer, of juist minder, belang wordt toegekend. De uitkomst per overwegingskader is als volgt te duiden en te wegen*: 1
unieke waarde HOR als 'nationale' broedplaats cabarettalent
2
beschikbaarheid alternatieve theaterzalen in Het Cultuurgebouw
3
belemmeringen en nadelen overheveling kleinezaalprogrammering
4
kansen en voordelen overheveling kleinezaalprogrammering
+
5
financiële aspecten
+/-
6
concurrentie Het Oude Raadhuis en Vlakkevloerzaal
+/-
+
* De scoring loopt van een sterk argument (- - en ++), via een minder sterk argument {- en +) tot aan een score +/die aangeeft dat het betreffende overwegingskader een neutrale uitkomst geeft (omdat het zowel argumenten pro als contra oplevert).
Advies Op basis van de scoring van de zes overwegingskaders, en zonder een specifieke prioriteit aan een of meer van deze kaders toe te kennen, tekent zich een lichte voorkeur af om af te zien van beëindiging theateraccommodatie Het Oude Raadhuis en overheveling van de programmering naar elders in Het Cultuurgebouw. Daarbij wordt wel opgemerkt dat zonder weging, de argumenten pro en contra elkaar min of meer in evenwicht houden.
onderwerp Volgvel
Beëindiging theaterfunctie en verkoop Het Oude Raadhuis 24
ADDENDUM: Beoordeling bruikbaarheid zalen Het Cultuurgebouw Het Cultuurgebouw beschikt over de volgende zalen die in enigerlei vorm een (vlakkevloer-)podium hebben. In de derde kolom van het overzicht is aangegeven of de zaal bruikbaar is voor (overheveling van) de kleinezaalprogrammering en de broedplaatsfunctie zoals die nu in Het Oude Raadhuis worden gerealiseerd. Voor de primaire podiumzalen is deze scoring toegelicht. Voor de aanvullende podiumcapaciteit behoeft deze scoring - vanwege de evidente ongeschiktheid van de betreffende ruimtes - geen verdere toelichting.
1 2 3 4 5 6 7
primaire podiumcapaciteit:
aantal theaterzitplaatsen
bruikbaarheid
Grote Zaal Schouwburg De Meerse Vlakkevloerzaal Schouwburg De Meerse Grote Zaal Duycker Podiumzaal Pier K Cultuurgebouw Podiumzaal Pier K Nieuw-Vennep Podiumzaal Het Oude Raadhuis Kleine Zaal Duycker
520 275 180 155 152 100 70
+ /++ n.v.t. -/--
aanvullende podiumcapaciteit: 8 9 10 11 12
Bibliotheek Nieuw-Vennep Auditorium Pier K Nieuw-Vennep Auditorium Pier K Podiumcafé Duycker Pier K Café Nieuw-Vennep
80 80 50 pm pm
Toelichting Grote Zaal Schouwburg De Meerse Deze zaal is te groot voor kleinezaalprogrammering. Vlakke vloerzaal Schouwburg De Meerse De Vlakkevloerzaal is een moderne, specifiek voor theater ontworpen en technisch toegeruste zaal die qua grootte in principe is te rekenen tot de categorie 'middelgrote zaal'. Door het flexibele en modulaire ontwerp is de zaal echter ook geschikt tot zeer geschikt (te maken) voor het programmeren van kleinezaalproducties. (Opm.: in de adviestekst zelf is hier ook reeds nader op ingegaan.)
onderwerp Volgvel
Beëindiging theaterfunctie en verkoop Het Oude Raadhuis 25
Grote Zaal Duycker De Grote Zaal van het poppodium-gedeelte van Het Cultuurgebouw is te groot voor kleinezaalprogrammering. Podiumzaal Pier K Cultuurgebouw De Podiumzaal in het Pier K gedeelte van Het Cultuurgebouw is om meerdere redenen minder geschikt voor theaterprogrammering. De zaal is praktisch gesproken slecht bereikbaar voor aan- en afvoer van decors. Ook de toegang(-route) voor theaterpubliek is vanuit een oogpunt van uitgaansambiance problematisch. Tenslotte is de foyer(-atmosfeer) in Pier K (in feite een deel van de hoofdingang) minder geschikt voor het bereiken van een uitgaansgevoel (bij inloop en pauze). Podiumzaal Pier K Nieuw-Vennep Deze zaal biedt goede mogelijkheden voor overheveling van zowel de kleinezaalprgrammering als de broedplaatsfunctie. De zaal voldoet qua ontwerp en technische inrichting in principe aan alle basiseisen die aan een professioneel te gebruiken theateraccommodatie worden gesteld. De ligging binnen het gebouw biedt goede mogelijkheden om de theaterruimte en aanpalende technische ruimtes naar behoefte af te zonderen van andere activiteiten in het gebouw (belangrijk voor de broedplaatsfunctie), danwel deze daarjuist onderdeel te maken (belangrijk voor de kruisbestuiving met bijvoorbeeld educatie-activiteiten). Het gezellige café en de foyerruimte liggen direct naast het theater. Kleine Zaal Duycker Deze zaal is om meerdere redenen ongeschikt voor kleinezaalprogrammering. Het podium is te hoog. De zaal heeft geen vaste stoelen. Het plaatsen van losse stoelen is sfeertechnisch reeds minder wenselijk, maar levert bovendien matige tot slechte zichtlijnen op. De belichtingsinstallatie is v.w.b. ontwerp en positionering van de zaal- en podiumbruggen (in een popzaal in de vorm van op popproducties toegesneden trussen) technisch ongeschikt voor theaterproducties. Zij- en bovenafstopping van het podium is, gedacht vanuit de eisen die een theaterproductie stelt, technisch en visueel problematisch te realiseren. De aanwezigheid van een bar achterin de zaal is voor een theateraccommodatie een sfeertechnisch minpunt.
onderwerp Volgvel
Beëindiging theaterfunctie en verkoop Het Oude Raadhuis 26
Bijdrage 1 Schouwburg De Meerse: unieke waarde Het Oude Raadhuis steller: Schouwburg De Meerse
HET OUDE RAADHUIS IN HOOFDDORP IS EEN BELANGRIJK PODIUM VOOR DE NEDERLANDSE THEATERCULTUUR EN EEN PAREL IN DEZE JONGE POLDER 'Als het Cultuurgebouw het culturele hart van de Haarlemmermeer is, dan is Het Oude Raadhuis de aorta die zorgt voor vers bloed. Zonder nieuwe aanwas, geen gevulde schouwburgzalen. Dat jong talent er de kans krijgt zich te ontwikkelen en dat gevestigde namen er kunnen experimenteren, maken Het Oude Raadhuis tot een spannende en inspirerende plek, waar niet alleen de polder, maar de hele Nederlandse theaterwereld de vruchten van plukt. Vele cabaretiers, kleinkunstenaars, zangers en acteurs zijn hun carrière begonnen in de veiligheid van die intieme zaal, waarna ze zijn uitgegroeid tot toptalenten die niet meer zijn weg te denken uit het jaarlijkse theateraanbod. Ook een aantal van de voorstellingen die wij de afgelopen jaren in de theaters hebben gebracht, vonden hun oorsprong in Het Oude Raadhuis waar we konden repeteren, uitproberen en opnieuw beginnen. Laat die plek blijven bestaan. Als onderdeel van het cultureel erfgoed van dit land en als belofte voor nieuwe generaties theatermakers. Hoofddorp heeft met Het Oude Raadhuis iets unieks binnen de Gemeentegrenzen.' [Lex Passchier - Hoofddorper, acteur en voormalig producent van Het Thriller Theater, tekstschrijver van vele bekende dramaseries als Baantjer, Grijpstra&DeGier, Gooische Vrouwen, Spangen, Moordvrouw]
Geschiedenis van het theater in Haarlemmermeer Het theaterleven in Hoofddorp begint in 1983 in Het Oude Raadhuis, een intiem vestzaktheatertje met 100 stoelen. Met de groei van de gemeente werd tien jaar later een nieuw theater gebouwd aan het Raadhuisplein en werd Het Oude Raadhuis kleinste theaterzaaltje van De Meerse op 5 minuten lopen van het hoofdgebouw. Nu twintig jaar later is dit theater geheel verbouwd en onderdeel geworden van Het Cultuurgebouw. Het vernieuwde theater heeft er een vlakke vloerzaal bij gekregen. De totale capaciteit van de drie theaterzalen is 100 + 275 + 520 = 895 stoelen In Het Cultuurgebouw bevindt zich ook nog een theaterzaal in gezamenlijk beheer door Bibliotheek en Pier K, de Podiumzaal met een capaciteit van ongeveer 150 stoelen. In de dependance van Pier K in bevindt zich eveneens een theaterzaal met ongeveer 150 stoelen. De Podiumzaal en de Nieuw Vennep-zaal worden voornamelijk gebruikt voor voorspeelavonden, amateuroptredens en presentaties. Het Oude Raadhuis wordt gebruikt als theaterzaal, repetitielocatie en filmzaal. Daarnaast wordt de locatie verhuurd voor trouwerijen en businessmeetings. De zaal in Nieuw Vennep wordt ook gebruikt als filmzaal, professionele bioscoopapparatuur ontbreekt echter en het wordt niet officieel erkend als kleine filmzaal. Het Oude Raadhuis is een van de oudste gebouwen van Haarlemmermeer en heeft een zeer belangrijke rol gespeeld in de levens van de inwoners van deze gemeente . Hoe vaak de medewerkers niette horen krijgen: "Mijn oma/moeder/tante is hier nog getrouwd". Voor
Onderwerp Volgvel
Beëindiging theaterfunctie en verkoop Het Oude Raadhuis 27
Haarlemmermeerders is deze plek een stukje publiek bezit.
De band van artiesten met Het Oude Raadhuis In de afgelopen decennia hebben vele artiesten opgetreden in Het Oude Raadhuis. Den aan namen als Bert Visscher, Erik van Muiswinkel, Youp van t Hek, Eric van Sauers, Dolf Jansen, Richard Groenendijk, Roue Verveer, Poppentheater Koekla, Jacobus Wieman, Jochem Myjer, Helmert Woudenberg, Brigitte Kaandorp, Paul de Leeuw, Herman Finkers, Acda en De Munnik, Theo Maassen, Najib Amhali, Plien & Bianca, Jan Jaap van der Wal. Voor menig artiest was Het Oude Raadhuis een van de eerste podia waar het theaterleven begon, grote namen van nu zijn ooit hun carrière daar gestart. Het is een van de weinige kleine zaaltjes nog in Nederland waar aankomend talent voor weinig geld terecht kan, waar kleine producties een professionele kans krijgen. Voor De Meerse is Het Oude Raadhuis een belangrijke parel die ons als bescheiden midden-theater veel goodwill oplevert bij makers en artiesten. Grote namen zijn nog wel eens bereid hier op te komen treden vanwege deze goodwill, denk aan Youp van 't Hek, Dolf Jansen en Paul de Leeuw. De gemeente Haarlemmermeer is altijd trots geweest op Het Oude Raadhuis en heeft dat in de vigerende Cultuurnota zelfs verankerd Voor Haarlemmermeer en Nederland zou afstoten een vreselijk verlies zijn, er verdwijnen al veel van deze creatieve broedplaatsen en in deze jonge polder is het een kostbare edelsteen. Beginnende cabaretiers en kleinkunstenaars zijn aangewezen op dergelijke vestzaktheaters. Deze zijn van wezenlijk belang voor de carrières van beginnende/jonge cabaretiers omdat ze hier een publiek op kunnen bouwen. Deze artiesten ontvangen geen subsidie van het rijk maar moeten geleidelijk een plek bevechten op de Nederlandse podia. Daarvoor zijn wat kleinere maar wel professioneel bemande podia onontbeerlijk. De beginnende cabaretiers hebben niet meteen 500 man publiek per speelbeurt maar moeten wel 'vlieguren maken' zij moeten ervaring opdoen en aan hun publiek bouwen om na verloop van tijd door te stromen naar de grotere podia en de vollere zalen. Hoewel de recensenten altijd heel hard gaan en het na 1 of 2 programma's wel gezien hebben loopt het normale publiek toch vaak wat achter op de pers en geeft zich maar langzaam gewonnen. Voor de goodwill is een theater met een opgebouwde publieksrelatie dan heel belangrijk. Publiek komt vaak naar Het Oude Raadhuis omdat het een fijne locatie is en omdat men vertrouwen heeft in de kwaliteitsprogrammering van De Meerse. Vaak komt men uit nieuwsgierigheid in Het Oude Raadhuis 'snuffelen' aan een onbekende artiest. Veel gerenommeerde artiesten vinden het ook waardevol om in een klein theater in een beschermde omgeving te beginnen met een nieuw programma. Nieuwe cabaretprogramma's worden met het publiek samen voltooid. Het idee komt uiteraard van de cabaretier maar de reacties van het publiek bepalen de uiteindelijke vorm van het programma. Daarvoor moetje in de beginfase ook wat kunnen experimenteren met het publiek. Een zaal met 100 stoelen over 13 rijen is hiervoor uitermate geschikt. Sommige podiumkunsten zijn klein in hun uitingsvorm. Een bijzondere vorm van theater is bijvoorbeeld het Poppenspel, dat heeft een klein podium nodig. Hoewel de attributen vaak klein zijn is poppenspel een hele complete theatervorm en erg geschikt ook om de verbeelding van de allerkleinsten te stimuleren. Voor kleuters is de overzichtelijkheid van Het Oude
onderwerp Volgvel
Beëindiging theaterfunctie en verkoop Het Oude Raadhuis 28
Raadhuis een pre en de diverse poppentheatergezelschappen spelen regelmatig voor volle zalen. Een poppentheater als Koekla of Jacobus Wieman zou helemaal weg vallen op het grote toneel en het publiek zou te ver verwijderd zitten van de scène. Om die reden laten zij meestal ook niet meer mensen toe dan 100. In een zaal van 270 zit je dan ook bij een uitverkochte voorstelling nog met 170 lege stoelen en dat is niet prettig. Andere klein gemonteerde voorstellingen zoals klassieke recitals en monologen hebben per definitie een wat bescheiden bereik waarbij 100 personen al heel geslaagd is. De financiële middelen zijn daar inmiddels op toegesneden maar de omvang van een theater helpt zeker ook om wat bescheidener kunstuitingen tot een succes te maken.
Bijdrage 2 Schouwburg De Meerse: Reacties artiesten en impresariaten op voornemen sluiting Het Oude Raadhuis stellers: diverse externe belanghebbenden (artiesten en impresariaten) Impresariaat Grünfeld (o.a. Eric Koller, Helmert Woudenberg, Eric van Sauers): Met grote verbazing heb ik van de mogelijke plannen van uw wethouder vernomen. De - voor mij - koude wijze waarop de wethouders kijken naar de mogelijkheden om te bezuinigen zijn buiten proportie. In die zin dat zij (in het algemeen ) volstrekt voorbij gaan aan de functie van deze kleine theaters. Met name in de cultuur is het "effect" slecht meetbaar in de directe zin. Dat wat het Oude Raadhuis toevoegt aan de culturele beleving - en dus gezondere samenleving is van een enorm belang. De specifieke plaats die het Oude Raadhuis daarin inneemt is van uitzonderlijk belang. Ik ben bang dat veel mensen daar geen idee van hebben. Zonder theaters als het oude Raadhuis is de kans groot dat wij over een aantal jaren geen grote cabaretiers, acteurs, actrices, muzikanten van formaat hebben. Waar kunnen deze mensen zich nog ontwikkelen als deze mooie, kleine theaters gaan verdwijnen? Waar kunnen zij ervaring opdoen en in direct contact staan met een enthousiast publiek?
1053 NJ Amsterdam T. 0031 (0) 20 6260350 F. 0031 (0)20 6383266 E. [email protected] www.grunfeld.nl
Cabaretier Bert Visscher: Het Oude Raadhuis is niet alleen een begrip in Hoofddorp , maar in heel Nederland. Er zijn momenteel weinig vestzaktheaters waar jong talent of kleine producties kunnen spelen. Je hebt er gelukkig nog een aantal en het Oude Raadhuis is in dat rijtje al sinds jaar en dag geliefd en bekend bij artiesten en publiek. Ik heb er zelf vaak gespeeld en denk met ontzettend veel plezier terug aan de voorstellingen in dit prachtige zaaltje. Het zou voor Hoofddorp een enorm verlies zijn als dit kleine instituut zou verdwijnen. Ik hoop dat het college ,en met name de verantwoordelijke wethouder, afstand neemt van deze cultuurverarming. Het moet toch een prettig gevoel geven als je zoiets in je gemeente hebt staan. Wees er trots op !!!!!! Bert Visscher
Een gemeente kan dan natuurlijk vinden dat zij niet het algemene doel hoeven te steunen, zij gaat dan echter voorbij dat het een directe uitstraling heeft voor de gemeente waarop zij trots zouden moeten zijn dat zij die verantwoordelijkheid nemen en zeker nemen in deze tijden van bezuinigingen. Zonder cultuur is een samenleving onleefbaar. Met vriendelijke groet, Robert Jan Grunfeld Directeur Theaterbureau Grünfeld BV Jacob van Lennepkade 334 E
Leids Cabaret Festival: Theater, en zeker cabaret, wordt gemaakt met publiek erbij. Je kunt niet van achter je computer het podium op stappen en in première gaan. Het maken van een voorstelling is een grote zoektocht. Soms vind je het snel, soms moetje langer zoeken. Je kunt niet oogsten zonder te zaaien.
onderwerp Volgvel
Beëindiging theaterfunctie en verkoop Het Oude Raadhuis 29
Niet alleen de voorstellingen krijgen vorm in kleinere zalen; daar wordt ook aan publieksopbouw gedaan door de nieuwe theatermakers. De kleine zaal, de midden zaal, de grote zaal; ze zijn de schakels van een en dezelfde ketting. In Enschede werd door de komst van het nieuwe Wilminktheater (1000 stoelen), de kleine zaal elders in de stad gesloten. En nu, 6 jaar later, guess what? gaat diezelfde kleine zaal weer open. Omdat het een essentieel onderdeel bleek van de culturele infrastructuur. Ik wens u alle wijsheid, en ben beschikbaar voor nadere toelichting,
Seizoen in, seizoen uit worden daar nieuwe talent en nieuwe producties van bestaande grote talenten ten tonele gevoerd, m.a.w. het Oude Raadhuis is een zeer geliefde maar ook belangrijke speelplek in het huidige theaterlandschap. Een dergelijke glorieus verleden en een nog mooiere toekomst mag en kan niet verloren gaan, in het belang van de voorkeurskeuze van bespelers en publiek. Dat wij als impresariaat mede namens de bespelers, hier graag spelen tegen een zeer geringe vergoeding geeft alleen maar aan hoe groot en plezierig het is om in het Oude Raadhuis te spelen. Maar ook het publiek geeft dankzij de zaalbezetting duidelijk weer zeer content te zijn met het Oude Raadhuis; immers de gemiddelde zaalbezetting die wij in de afgelopen jaren hebben gerealiseerd is 98%.
Hartelijke groet, Helga Voets directeur Bunker Theaterzaken / organisator Leids Cabaret Festival
Cabaretier Dolf Jansen: To whom it may concern, en dat dan in het Nederlands: ondergetekende, medium-succesvol cabaretier en comedian, vindt met alles wat hij in zich heeft dat het oude raadhuis moet blijven, als speelplek, als theatertje, als broedplaats, als plek om te klooien, repeteren, try outen, op ja plaat te gaan, applaus te scoren en desnoods uit te kijken over de uitgestrekte haarlemmermeer en het opeens zeker te weten: dat ga ik doen, zeggen, schrijven spelen, proberen etcetera... en dan zegt u, realist, politicus, boekhouder wellicht: je kunt vanuit het oude raadhuis die uitgestrekte haarlemmermeer helemaal niet zien....kunt u nagaan hoe lang ik al met veel plezier (en succes, ook) in het oude raadhuis kom...de rest van hoofddorp was er nog nauwelijks uitroepteken, vandaar, nogmaals en voor de zekerheid: HET OUDE RAADHUIS MOET BLIJVEN, TOT HET EINDE DER TIJDEN, dank voor uw aandacht, met vriendelijke groet etc etc, dolf jansen
Impresario George Visser (o.a. Acda en de Munnik, Freek de Jonge, Jules Deelder, Lucky Fonz III, Trijntje Oosterhuis): Ondergetekende zit inmiddels 35 jaar in het vak als impresario, en in die tijd heb ik vele zo niet alle huidige cabaretiers, van formaat mogen zien beginnen in het Oude Raadhuis in Hoofddorp. Het gaat te ver om alle namen op te noemen maar Brigitte Kaandorp, Paul de Leeuw, Bert Visscher, en van de wat recentere tijd, Jochem Myer, Jandino Asporaat en Guido Weijers zijn slechts enkelen van de velen die in Het Oude Raadhuis hun carrière zijn begonnen. Uiteraard heb ik ook de eerste try-outs van nieuwe programma's van Freek de Jonge daar mogen programmeren. Kortom het sluiten van het Oude Raadhuis zou een kapitale fout zijn voor de Haarlemmermeer en voor Hoofddorp in het bijzonder.
Wat moet ik hier nog aan toevoegen? Met vriendelijke groet, George Visser directeur George Visser Productions b.v./ TriColour Productions b.v. Postbus 18618 2502 EP Den Haag (t) +31 (0) 70 346 56 57
Impresario Angelique Finkers (o.a. Herman van Veen, Herman Finkers, Jeroen van Merwijk, Sanne Wallis de Vries): Het is een groot misverstand om te denken dat we alleen kunnen oogsten (grote zaal) maar niet hoeven te zaaien. Van het kleine zalencircuit is in twintig jaar tijd al bijna niks meer over. Geen professor zonder studie, geen rijbewijs zonder autorijles, geen gevierde artiest zonder kilometers af te hebben gelegd in de kleine zaaltjes. Met vriendelijke groet, Angelique Finkers directeur/impresario Hermitage 22 1506 TX ZAANDAM
T(+31)( 0)75 6120007 F(+31)( 0)75 6121052 M(+31)(0)6 53 922 817 E [email protected] W www.wallisfinkers.nl
Jeugdtheaterimpresariaat Lipman en Van Pelt: Geachte wethouder, Alles van waarde is weerloos. De aanwezigheid van en mogelijkheden tot heel verschillende cultuuruitingen is de graadmeter voor de beschaving van de mens. Niet alleen dat wat de grote massa leuk vind, maar juist ook die kleine initiatieven, waar aan de grenzen van ons denken en voelen wordt geschaafd, die zijn belangrijk en hebben een podium nodig. Nieuwe initiatieven, gedurfde opstellingen, gewaagde uitingen vinden plaats in de kleine theaters als Het Oude Raadhuis.
onderwerp Volgvel
Beëindiging theaterfunctie en verkoop Het Oude Raadhuis 30
Experimenteel en verrassend theater, een broedplaats voor nieuw talent, theater dat niet alleen maar op de inkomsten hoeft te letten, dat komt tot bloei in Het Oude Raadhuis. Dit kleine theater is weerloos. Uw uitspraak brengt schade toe aan onze beschaving waarin volgens mij altijd plaats moet blijven voor deze schitterende speelplekken. Of moeten we afglijden naar de vertoning van alleen datgene wat de massa, wat iedereen toch wel mooi vind, omdat het niet bedreigend, niet spannend, niet uitdagend is, maar makkelijk, vertier brengend en plat? Namens een grote groep jeugdtheatermakers en onszelf, Jeugdtheaterimpresariaat Lipman en Van Pelt Virga Lipman Mare van Pelt
Jeugdtheatermaker Arno Huibers: In heel Nederland staan kleine theaters onder druk onder invloed van een verkeerd soort bezuinigingen. * Kleine theaters zijn goedkope kweekvijvers voor talent. * Kleine theaters passen bij 'kleine mensen'. Ofwel, kinderen proeven hier de intimiteit van het spel, van de fantasie, van een fantastische wereld die hen voeding geeft om in het verdere leven innerlijke schoonheid te ontdekken, prikkeling te voelen hoe realiteit kan worden (her)beleefd op meerdere manieren. Hoe met fantasie en creativiteit een dagelijkse werkelijkheid tot kunst verwordt. * Kleine theaters laten prikkelende voorstellingen toe die onmogelijk in grote zalen gespeeld kunnen worden. * Sluiting van kleine theaters betekent relatieve toename van grote commerciële producties. Kabouter Plop overwint lear Vliegt. Wie zult u zeggen? Plop kent uw wel, maar lear Vliegt? (Griekse mythologie voor kinderen en volwassenen, juist in kleine theaters.) * Kleine theaters zijn goedkoop per stoel. Het zijn enkele gedachtes die bij een kleine zelfstandige ongesubsidieerde theatermaker opkomen. Kleine theaters en kleine theatermakers zijn te vergelijken met pareltjes... ze zijn zeldzaam, je moet ze koesteren. Ze geven kleur aan de maatschappij op onverwachte plekken zoals een oud raadhuis, op onverwachte momenten zoals een grijze zondagmiddag. Onverwacht raak je ontroerd door iets dat je van tevoren nog niet kende. En dat geldt voor kinderen als volwassenen wanneer het zich op 1 of 2 meter afstand voor je afspeelt. .. juist ja, in zo'n klein theater als Het oude raadhuis. Met vriendelijke clownsgroet Arno Huibers Theaterproducties www.arnohuibers.nl [email protected] volg Arno op twitter +31 (0)40 2814602
Hekwerk Theaterproducties
(o.a. Youp van 't Hek, Pieter Derks, Vliegende Panters, Jochem Myjer, Kasper van Kooten): Natuurlijk moet het Oude Raadhuis open blijven, ledereen moet zich realiseren dat alle kunst niet zo maar uit de lucht komt vallen. Er moeten zaaltjes zijn waar inderdaad te experimenteren is. En voor de beginnende artiest is het fijn als ze het vak kunnen leren voordat ze naar een grotere zaal gaan. Kilometers maken voordat je aan het grotere werk begint. Kortom kleine zaaltjes zijn de wortels van de kunst. Daar kan je niet ongestraft in gaan hakken. Kortom ik onderschrijf deze oproep meer dan van harte. En dat doe ik namens alle artiesten uit mijn stal! Met vriendelijke groet. Hans Floberg Hekwerk Theaterproducties Amsterdam
Verhalenmaker Nancy Wiltink: Er waait een gure wind door het land, waarvan niet de grote, maar vooral de kleine boompjes omwaaien. Kleine theaters zijn de bloeiende struiken van ons theaterland. Een hortensia wordt nooit een eikenboom, maar moeten daarom alle hortensia's maar geruimd worden? Hoofddorp is niet uniek: in het kader van de cultuurbezuinigingen worden sneuvelen vooral kleine gezelschappen en kleine zalen. Terwijl de 'winst' marginaal is, kapitaalvernietiging. Het gebouw is er toch al - wordt dat dan het zoveelste leegstaande gebouw met een bord 'te huur: kantoorgebouw/vergaderlocatie'?
Nancy Wiltink Tuin aan Zee www.tuinaanzee.nl Tuin aan Zee op facebook [email protected]
020-6371484 / 06-16696894 Buiksloterweg 9 1031 CC Amsterdam
Cabaretier Roué Verveer Toen ik hoorde dat het Oude Raadhuis mogelijk gesloten zou worden, betrapte ik mijzelf erop dat ik daar een verdrietig gevoel van kreeg. Ik heb altijd met enorm veel plezier in het Oude Raadhuis mogen spelen. De belangrijkste reden daarvoor was dat het Oude Raadhuis voor de ideale plek is om weer te kunnen beginnen met het maken van een nieuwe voorstelling. Maar zeker ook toen ik begon als cabaretier, was het Oude Raadhuis voor een plek waar ik heerlijk kon spelen aangezien het publiek in de ideale theater er altijd zin in had en dat had alles te maken met hoe het theater aanvoelde. Ik kan alleen
onderwerp Volgvel
Beëindiging theaterfunctie en verkoop Het Oude Raadhuis 31
maar zeggen dat ik het enorm zou betreuren als het Oude Raadhuis zou verdwijnen, echt enorm!
Bijdrage 3 Schouwburg De Meerse: bruikbaarheid overige theaterzalen
steller: Schouwburg De Meerse
Waardering van alternatieve locaties Er zijn twee alternatieve locaties voor Het Oude Raadhuis: de Podiumzaal in Het Cultuurgebouw en de theaterzaal in Nieuw Vennep. Beide zalen missen het intieme karakter van het vestzaktheater, ze zijn breed gebouwd en modernistisch vorm gegeven. Betwijfeld mag worden of artiesten en publiek bereid zijn om hun emotionele band met Het Oude Raadhuis in te ruilen voor een van deze zalen. Niettemin kan er theater worden gemaakt en uitgevoerd. Los van de vraag of artiesten en publiek één op één over te zetten zijn, is het noodzakelijk een inventarisatie te maken van de technische en atmosferische kwaliteit van de beide zalen. Hieronder wordt een eerste aantal bevindingen weergegeven. Een uitgebreide inventarisatie wordt opgesteld.
Podiumzaal Pier K en Bibliotheek in Het Cultuurgebouw De Podiumzaal in Het Cultuurgebouw is een logistiek ongemakkelijke plek. De sfeer rondom de zaal is volledig niet in overeenstemming met een theatersfeer. De enige manier om er een warme theatersfeer omheen te maken is het bouwkundig betrekken van de omgeving bij De Meerse vanaf de eerste verdieping over de brug. atmosfeer, niet neutraal genoeg voor de verschillende podiumkunstuitingen. positief • Mooie zaal • Centraal in Cultuurgebouw • Goed zicht door oplopende tribune • Goede akoestiek • Vleugel aanwezig • Ruime transportlift negatief • Te breed voor een intiem vestzaktheater • Regiecabine is afgesneden van de zaal, uitbreken en verbinden met de zaal • Regiecabine niet geschikt voorde professionele filmapparatuur van het filmhuis • Bezoekersstromen moeten vanuit De Meerse over de brug worden georganiseerd. Pier K is sfeerloos en chaotisch voor een avondje theater. • Toiletten voor publiek zijn ver weg • Bewegwijzering en logistiek moet radicaal worden aangepast • Er ontstaan mogelijk foyerproblemen bij drie gelijktijdige voorstellingen in Grote Zaal, W Z en Podiumzaal • De Entree voor artiesten en technici zit aan de andere kant van het gebouw waardoor geen aansluiting is op de laad- en losfaciliteiten • Van de buitendeur naar de lift moet je twee keer een haakse bocht maken
onderwerp Volgvel
beëindiging theaterfunctie en verkoop Het Oude Raadhuis 32
De Kleedkamers hebben geen toilet De deuren zijn wit, moeten zwart worden De blauwe toneeldoeken moeten vervangen door zwart vanwege de technische lichtplannen Het losse geluids- en lichtpaneel moet vrije doorgang krijgen voor assistentie op speelvloer Het 'tension grid' moet vervangen worden door vaste bruggen. Het verende gaas is niet geschikt voor de arbeidsomstandigheden Er is geen sluis tussen gangen en zaal, dat is voorwaarde voor een ongestoorde voorstelling De krachtstroomvoorzieningen moeten wellicht aangepast worden
Theaterzaal Pier K Nieuw Vennep De zaal in Nieuw Vennep is ver weg voor De Meerse, dat levert logistiek problemen op omdat de zaal ook voor andere doeleinden wordt gebruikt. Dat laatste is een permanent probleem omdat de amateuractiviteiten niet afgestemd zijn op het werken met theaterpubliek en het personeel een andere focus heeft. De zaal is overigens goed geoutilleerd maar heeft vooralsnog geen podiumuitstraling. Gedurende de jaren van de tijdelijke huisvesting werden de jeugdvoorstellingen in de locatie Nieuw Vennep gehouden maar het bleek lastig te zijn om publiek te trekken. De horeca wordt bemand door vrijwilligers dat is een zwakke schakel. De totale ambiance om de voorstelling heen ontbreekt. positief Prachtig gebouw, warme sfeer, mooi e architectuur Goede horeca- en caféruimte Mooie zaal Goede theateroutillage Droge luchtklimaat wordt aangepast met bevochtigers Goede kleedkamers Vleugel aanwezig Ruime transportlift Goede krachtstroomvoorzieningen negatief Te breed voor een intiem vestzaktheater Ondiepe speelvloer Stoelbekleding hip maar niet in theaterstijl Er is geen sluis tussen gangen en zaal, dat is voorwaarde voor een ongestoorde voorstelling De klimatisering maakt geluid De voorste brug zit verkeerd, moet omgewisseld worden Geluid moet in de zaal worden gebouwd en bereikbaar worden gemaakt voor speelvloer De akoestiek moet worden aangepast voor klassieke muziek De entree voor artiesten moet worden aangepast, gescheiden van het publiek De verlichting zal moeten worden aangepast
onderwerp Volgvel
beëindiging theaterfunctie en verkoop Het Oude Raadhuis 33
Bijdrage 4 Schouwburg De Meerse: (dreigende) sluiting kleine zalen elders in Nederland steller: Schouwburg De Meerse
Grand Theater Groningen The Rambler Eindhoven Wijertheater Boxmeer De Fabriek Amsterdam Provadja Film & Podium Alkmaar Achterom Hilversum Witte Theater IJmuiden De Kamers Amersfoort Het Werkteater Amsterdam MC Theater Amsterdam Engelenbak Amsterdam Tropentheater Amsterdam Regentes Den Haag Rozentheater Amsterdam Zaal Theaterinstituut Nederland Comedy theater Amsterdam
Theater Pepijn: gered door Paul van Vliet Theater de Kleine Komedie: gered door Youp van 't Hek Concordia Enschede: tijdelijk gered door Herman Finkers, Youp van 't Hek & Jochem Myjer Hofpleintheater Rotterdam: gered door Leefbaar Rotterdam