Inhoudsopgave 1. Inleiding
p. 2
1.1 Bureau Burgersamenwerking 2. De politievrijwilliger
p. 2 p. 3
2.1 De Vrijwillige Ambtenaar van Poltie (VAP) 2.2 De volontair Politie 2.3 De Flexploeg 2.3.1 De Flexgroep VAP en volontairs 2.3.2 De Flexgroep Werkgeverservicepunt (WGS) 2.3.3 De Flexgroep Citystewards 2.3.4 Inzetmogelijkheden Flexploeg 3. De actieve burger
p. 3 p. 3 p. 3 p. 4 p. 4 p. 4 p. 4 p. 6
3.1 Burgernet 3.2 Bewonersinitiatieven
p. 6 p. 6
4. In dialoog met de burger
p. 8
4.1 www.hoeveiligismijnwijk.nl 4.2 Burgers in Blauw 4.3 Buurtpanel/buurtbijeenkomst 4.4 Avondspecial 4.5 Social Media 4.6 Stages
5. Optimale burgerparticipatie
p. 8 p. 8 p. 8 p. 9 p. 9 p. 9
p. 10
Bijlagen Volontairs Hulpverlening en Mediation Nieuwe ontwikkelingen bij Bureau Burgersamenwerking
Bureau Burgersamenwerking 2012
p. 11 p. 12
1
Burgerparticipatie in de regio Haaglanden 1 Inleiding In de Koersbepaling 2012 – 2015 van Politie Haaglanden staat beschreven dat de missie van het korps, Waakzaam en Dienstbaar werken aan Veiligheid en Vertrouwen onder meer tot stand komt door de burgers in hogere mate te betrekken bij het werken aan veiligheid. Dit dan naast de inzet van het informatiegestuurde – en probleemgerichte politiewerk. Een en ander is beschreven in het document “The best of three worlds”, een van de fundamenten van de eerder genoemde Koersbepaling. Naast het betrekken van de burger, worden ook de lokale overheden en het bedrijfsleven bij de burgerparticipatie betrokken. De burger neemt dus een belangrijke plaats in als het gaat om het veiliger maken en houden van de woon – en werkomgeving. Politie Haaglanden geeft op diverse manieren de burger een positie binnen het werken aan veiligheid. De meest sprekende vorm daarvan is dat zich ruim 500 vrijwilligers hebben aangesloten bij het korps. Daarnaast zijn er tal van andere activiteiten, waarbij de burger in staat wordt gesteld om actief te participeren in veiligheid. Het korps vindt het ook van groot belang om op een gedegen wijze in dialoog te komen met de burger in de wijken over de veiligheid in hun woon– en werkomgeving. Politie Haaglanden besteedt ook aandacht aan reeds bestaande – of nieuwe initiatieven van de burger zelf. In het burgerparticipatiebeleid worden deze initiatieven zoveel mogelijk ondersteund zonder enige afbreuk te doen aan de oorspronkelijke intentie van het initiatief. De genoemde vormen van burgerparticipatie worden in dit document achtereenvolgens beschreven, waarbij helder wordt in welke mate en op welke wijze de burgerparticipatie plaatsvindt.
1.1 Bureau Burgersamenwerking De meest ultieme – en intense vorm van burgerparticipatie is vrijwilligerswerk; burgers die op vrijwillige basis ondersteuning bieden aan Politie Haaglanden, op straat, in de hulpverlening of achter de schermen van het. Een en ander is van een zo groot belang geacht, dat er in 2006 een apart bureau Vrijwilligers voor is opgericht, dat van de korpsdirectie de opdracht heeft gekregen om optimale zorg te besteden aan het vinden, binden en ondersteunen van vrijwilligers. In de ontwikkelingen van de laatste jaren omtrent het fenomeen burgerparticipatie en als logisch vervolg op het korpsbrede programma “Burgerparticipatie” (2008 – 2010), heeft de korpsdirectie besloten om burgerparticipatie duurzaam te borgen in het bureau Vrijwilligers en dienaangaande ook de naamgeving om te zetten in Burgersamenwerking. Deze naam geeft volledige dekking aan alle activiteiten op het gebied van burgerparticipatie. De burger, die als politievrijwilliger door bureau Burgersamenwerking wordt binnengehaald, wordt bij voorkeur geplaatst aan het (wijk)bureau in welk gebied hij woont, met uitzondering van burgers die geplaatst worden in de Flexploeg (zie pag 3).
Bureau Burgersamenwerking 2012
2
2. De politievrijwilliger Bij Politie Haaglanden zijn de volgende categoriën politievrijwilligers werkzaam: : • Volontairs Hulpverlening (Tourist Assistance Service; TAS) (zie bijlage) • Volontairs Mediation (Bemiddeling & Mediation) (zie bijlage) • Vrijwillige Ambtenaren van Politie (VAP) • Volontairs Politie
2.1 De Vrijwillige Ambtenaar van Politie (VAP) De Vrijwillige Ambtenaar van Politie treedt voornamelijk geüniformeerd, met de rangonderscheidingstekens van surveillant, op in de publieke ruimte en ondersteunt de beroepspolitie in de handhaving van de openbare orde. Tevens fungeert deze vrijwilliger als aanspreekpunt voor het publiek in woonwijken en winkelcentra. In geval van strafbaar gedrag treedt hij/zij corrigerend op. De vrijwilliger neemt deel aan verkeerscontroles en houdt toezicht bij evenementen. Voordat de Vrijwillig Ambtenaar van Politie daadwerkelijk wordt ingezet, moet hij de politieopleiding voor Assistent Politiemedewerker doorlopen, die wordt georganiseerd door de Politie-Academie. Het ligt in de verwachting dat er in 2012 125 Vrijwillige Ambtenaren van Politie werkzaam zullen zijn bij Politie Haaglanden en dat zij ongeveer 24.740 inzeturen ter beschikking stellen aan het korps.
2.2 De volontair Politie De volontairs Politie beschikken over verschillende competenties die vereist zijn om zowel binnen als buiten ondersteunende werkzaamheden te kunnen verrichten. De volontairs Poltie die “binnenwerkzaamheden” verrichten, bieden achter de schermen ondersteuning op o.a. het gebied van administratie, facilitaire dienstverlening, arrestantenzorg, beleidsondersteuning en publieksservice. De volontairs Buiten verrichten hun werkzaamheden geüniformeerd op straat en bieden ondersteuning aan de beroepscollega’s bij preventieve en signalerende werkzaamheden. Alle volontairs krijgen een maatwerkopleiding aangeboden. De verwachting is dat de Volontairs Politie in 2012, 74.730 inzeturen ter beschikking zullen stellen aan Politie Haaglanden. Daarnaast ligt het in de verwachting dat er in 2012, 240 volontairs Politie werkzaam zijn.
Waar zijn de politievrijwilligers werkzaam De prognose is dat er eind 2012 in totaal 550 politievrijwilligers werkzaam zijn bij Politie Haaglanden. Daarnaast is de verwachting dat de Vrijwillige Politie (VAP en Volontairs Politie) in 2012 ongeveer 120.000 uur ter beschikking stelt aan het korps Haaglanden.
Bureau Burgersamenwerking kent twee categoriën vrijwillige politie. De vrijwillige politie die gedetacheerd is aan een (wijk)bureau en de vrijwillige politie die werkzaam is vanuit Bureau Burgersamenwerking (Flexploeg).
2.3 De Flexploeg De Flexploeg wordt op diverse projectmatige werkzaamheden binnen het korps ingezet. Het betreft opdrachten waarvan de duur varieert tussen een dag tot maximaal drie maanden. De opdrachten kunnen vooraf gepland zijn of adhoc acties betreffen. De aanvragen kunnen zowel door de wijkbureaus, recherchebureaus als ondersteunende bureaus ingediend worden. De pilotfase van de Flexploeg is gebruikt om de behoefte aan ondersteuning van inzet van de Flexploeg, aan de wijk- en ondersteunende bureaus duidelijk te krijgen. Deze behoefte is groot gebleken. Met instemming van de korpsdirectie is de Flexploeg per 1 januari 2011 omgezet van een pilot in een structurele ploeg.
Bureau Burgersamenwerking 2012
3
De Flexploeg bestaat uit 3 groepen: 30 VAP en Volontairs Politie (Flexgroep VAP en volontairs) 20 Beveiligers in opleiding (WGS) (Flexgroep WGS) 12 Citystewards Haaglanden (Flexgroep Citystewards) De prognose is dat het aantal inzeturen van de Flexploeg in 2012 in het korps op 15.000 zal uitkomen. 2.3.1 De Flexgroep VAP en volontairs De Vrijwillige Ambtenaar van Politie, werkzaam in de Flexgroep, is projectmatig en probleemgericht werkzaam in de hele regio. De volontairs Poltie die “binnenwerkzaamheden” verrichten, worden projectmatig en probleemgericht ingezet op o.a. het gebied van administratie, facilitaire dienstverlening, arrestantenzorg, beleidsondersteuning en publieksservice. De volontairs Buiten verrichten hun werkzaamheden geüniformeerd op straat en worden projectmatig en probleemgericht ingezet in de gehele regio ter ondersteuning van de beroepscollega’s (zie voorbeelden pag. 5). 2.3.2 De Flexgroep WGS (Werkgeversservicepunt) Politie Haaglanden biedt in samenwerking met het Werkgeversservicepunt (WGS) van de gemeente Den Haag, vanuit haar maatschappelijke verantwoordelijkheid, werkloze burgers die in opleiding zijn voor Beveiliger niveau 2, de mogelijkheid om stage te lopen in de Flexgroep WGS. Deze mensen worden 24 uur per week projectmatig en probleemgericht ingezet in de hele regio. Dit kan plaatsvinden op alle dagen en uren van de week. De door hen verrichte werkzaamheden bestaan over het algemeen uit het surveilleren en signaleren in het publiek domein. (zie pag. 10 ) In 2012 nemen 20 Beveiligers in Opleiding, niveau 2 deel aan het WGS project. 2.3.3 De Flexgroep Citystewards Sinds september 2011 is sprake van een samenwerking tussen Bureau Burgersamenwerking en de gemeente Den Haag (het project Jongeren Toezicht Haaglanden (JTH). Dit nieuwe project ‘Citystewards’ biedt jongeren de kans een AKA opleiding (Beveiliging niveau 1) te volgen, wat kan leiden tot een diploma MBO-1 niveau. De opleiding en de begeleiding tijdens de praktijkstage zijn geheel in handen van de opleidende school. Deze jongeren kunnen in Den Haag projectmatig en probleemgericht worden ingezet. De door hen verrichte werkzaamheden bestaan over het algemeen uit het surveilleren en signaleren in het publiek domein. In 2012 lopen 16 jongeren voor 8 uur per week stage in de Flexgroep Citystewards. 2.3.4 Inzetmogelijkheden Flexploeg: -
Preventieve acties bijvoorbeeld zakkenrollerij, woninginbraak, fietsendiefstal enz.. Het houden van toezicht in het publieke domein. Het bieden van ondersteuning bij buurtonderzoeken Het bieden van ondersteuning van een planmatige aanpak hotspots Het bieden van ondersteuning bij grootschalige activiteiten van de politie. Projectmatige grootschalige administratieve werkzaamheden.
De medewerkers Flexgroep VAP en volontairs en de WGS-groep krijgen een basisopleiding van de politie, eventueel gevolgd door een maatwerkopleiding, afhankelijk van de inzet. Bureau Burgersamenwerking zal na een intake bij de aanvrager de geschikte medewerker(s) van de Flexploeg aanbieden voor de tijdelijke inzet.
Bureau Burgersamenwerking 2012
4
Enkele inzetten van de Flexploeg in de gemeente Den Haag Vb: Inzet Flexgroep VAP en Volontairs op de markt Herman Costerstraat. De ‘Flexgroep VAP en Volontairs’ is door bureau De Heemstraat gedurende een bepaalde periode in uniform op de Haagse Markt ingezet om de veiligheid te verbeteren. Deze volontaris hebben een surveillerende en signalerende taak en houden zelf geen mensen aan. Indien ze een strafbaar feit constateren, wordt deze op verzoek van de volontairs door de beroepscollega’s afgehandeld. Daarnaast spreken deze Flexvolontairs mensen aan als zij bijvoorbeeld hun handtas open laten staan. Mede dankzij de inspanningen van de Flexploeg liep het aantal aangiften van misdrijven op de markt, zoals tasjesdiefstal, duidelijk terug. Bureau De Heemstraat is zo positief over de inzet dat men inmiddels besloten heeft om zelf een aantal ‘Buitenvolontairs’ bij Bureau Burgersamenwerking in te lenen en zodoende toe te voegen aan de structurele bezetting van bureau de Heemstraat. Vb: Inzet Flexploeg bij het aanbieden van de geloofsbrieven bij paleis Noordeinde te Den Haag. Voor bureau Jan Hendrikstraat regelt de ‘volontair Flexploeg’ in uniform het verkeer en zorgt er voor dat het toegestroomde publiek achter de hekken blijft. Tevens letten zij op verdachte omstandigheden, die zij dan vervolgens doorgeven aan de aanwezige beroepscollega’s. Vb: Inzet Flexploeg bij koopzondagen in de Haagse Binnenstad. Bij Bureau Jan Hendrikstraat kwamen steeds meer aangiften binnen van mensen die het slachtoffer waren geworden van misdrijven, zoals zakkenrollerij en diefstal van tassen. ‘Vontairs Buiten’ surveilleren iedere zondag in uniform door de winkelstraten. Deze volontaris hebben een surveillerende en signalerende taak en houden zelf geen mensen aan. Indien ze een strafbaar feit constateren, wordt deze op verzoek van de volontairs door de beroepscollega’s afgehandeld. Ook beantwoorden ze vragen van het publiek en geven ze preventietips: ze waarschuwen wanneer ze bij mensen open tassen zien. De politie heeft er hierdoor extra ogen en oren bij gekregen. Ook zijn de volontairs Buiten door hun buitenuniform duidelijk herkenbaar, wat het veiligheidsgevoel bij het winkelend publiek vergroot. Vb: Inzet Flexploeg bij verkeersacties De Flexgroep ‘VAP en Volontairs’ ondersteunt het beroepspersoneel tijdens grote verkeersacties, alcoholcontroles en integra-acties (integrale acties met Douane, Marechaussee en overige landelijke inspecties) Vb: Inzet Flexploeg bij BETEXacties De Flexgroep ‘VAP en Volontairs’ ondersteunt het beroepspersoneel tijdens acties van BETEX1, waarbij achterstallige boetes en onherroepelijke vonnissen worden geïnd, respectievelijk afgehandeld. Vb: Inzet Flexploeg tijdens evenementen De Flexploeg biedt ondersteuning bij grote festivals en demonstraties op diverse plekken in de regio. Vb: Inzet Flexploeg bij preventieve acties De Flexploeg wordt ingezet bij preventieve acties in het kader van woninginbraken. Hierbij moet gedacht worden aan het huis-aan-huis aanbieden van DNA preventiepakketten met DNA-achtige microdots (SelectaDNA ®, witte voetjesacties enz enz. Vb: inzet Flexploeg winkelcentrum Leyweg Dit voorbeeld wordt aan het einde van dit document nader uitgewerkt. De prognose is dat het totaal aantal inzeturen van de Flexploeg in de regio Haaglanden eind 2012 ongeveer 15.000 uur zal bedragen.
1
BETEX is een regionale eenheid die zich bezighoudt met het innen van boetes, het aanzeggen van niet- onherroepelijke vonnissen en het effecturen van onherroepelijke vonnissen. Bureau Burgersamenwerking 2012
5
3. De actieve burger Politie Haaglanden probeert op een directe manier in contact te komen met de inwoners van haar regio. Niet alleen om te informeren, maar ook om hulp in te roepen bij het oplossen van misdrijven of het terugvinden van vermiste personen. Dit kan onder andere via Burgernet, diverse sociale media of televisie (Team West en Opsporing Verzocht). Dit is een manier waarop Politie Haaglanden op een eenvoudige wijze veel inwoners kan bereiken.
3.1 Burgernet Burgernet is in 2008 als pilot gestart in Delft. Naar aanleiding van de positieve resultaten is door het Regionaal College besloten tot regionale uitrol. Eind 2011 was Burgernet binnen alle gemeenten in Haaglanden ingevoerd en dus aan alle wijkbureaus van de politie. Eind 2011 waren er 57.886 deelnemers. In 2011 hebben totaal 1.646 burgernetacties in de regio Haaglanden plaatsgevonden. De acties bestonden voor 10% uit heterdaadoproepen (165 acties), 11% vermissingen (181 acties) , 67% getuigenoproepen (1103 acties), 5% afloopberichten (82) en 7% overig (115 acties). In 48 gevallen is een succesvol resultaat geregistreerd dat direct toe te schrijven is aan de inzet van Burgernet. Deze hadden met name betrekking op de heterdaadoproepen en vermissingen. Het bereiken van de deelnemers geschiedt per telefoon (gesproken bericht), SMS of Email. Hieronder worden enkele belangrijke doelstellingen in 2012 ten aanzien van Burgernet vermeld: • Het vertalen van alle SMS berichten naar Twitterberichten. • De mogelijkheid is aanwezig om ook voor één dag Burgernetdeelnemer te worden. Dit is in Haaglanden onder meer ingezet tijdens het strandseizoen (per deel van het strand kon men zich aanmelden) en bij evenementen. • In het kader van heterdaadkracht2 worden er gerichte wervingsacties voor Burgernetdeelnemers uitgevoerd op de uitvalswegen.
3.2 Bewonersinitiatieven In de gehele regio Haaglanden waren burgers actief binnen nachtpreventieteams, buurtinterventieteams en buurtpreventieteams. Het beheer van deze teams is over het algemeen een verantwoordelijkheid van de gemeente. Er is hierbij op het gebied van de inzet sprake van een integraal samenwerkingsverband tussen de gemeente, de politie en de burgers. De diverse initiatieven hebben elk hun eigen karakter en ontstaansgeschiedenis. Ze hebben gemeen dat er sprake is van een actieve inzet door bewoners die, al dan niet, onder begeleiding van de politie en op basis van afspraken met de politie, periodiek, zichtbaar en herkenbaar surveilleren in de buurt. Zij signaleren knelpunten op het gebied van de veiligheid en/of leefbaarheid bij de instantie die verantwoordelijk is voor de oplossing hiervan. Hiernaast kent de regio diverse buurtvaderteams, die zich onder andere richten op het terugdringen van overlast en kleine criminaliteit onder (Marokkaanse) jongeren, met ondersteuning van de (Marokkaanse) gemeenschap. De ervaringen zijn in het algemeen zeer positief. Waar mogelijk ondersteunt en stimuleert de politie de totstandkoming en instandhouding van buurtveiligheidsteams. In de hele regio Haaglanden, aan vrijwel elk wijkbureau, zijn één of meer buurtveiligheidsteams actief. Op verzoek van de wijkbureaus kan Bureau Burgersamenwerking van Politie Haaglanden een faciliterende en ondersteunende rol spelen in het opzetten en instandhouden van voorgenoemde bewonersinitiatieven.
2
Met heterdaadkracht wordt bedoeld de grote waarde die de periode van ontdekking op heterdaad van een misdrijf heeft, tot ongeveer 1 uur daarna. Bureau Burgersamenwerking 2012
6
Enkele (bewoners)intiatieven in de regio Haaglanden. Vb: Gemeente Leidschendam-Voorburg In de wijk Duivenvoorde werden bewoners geconfronteerd met een toename van het aantal woninginbraken. Het project “Met elkaar, voor elkaar!” is hier enige tijd geleden opgezet. Buurtteams bieden perspectief om bewoners te bereiken en die bewust te maken van het eigen gedrag en de noodzaak om maatregelen te treffen zoals bijvoorbeeld het belang van verlichting kenbaar te maken, het gebruiken van goedgekeurd hang en sluitwerk (Politie Keurmerk Veilig Wonen) en het verhogen van de sociale controle. De individuele burger wordt bereikt. Het verzorgingsgebied kent, zoals vele wijken/korpsen, de zogenaamde Buurtpreventieteams (BPT). Dit fenomeen valt weliswaar onder de regie van de gemeente, maar de burgers spelen wel een actieve rol in het doorgeven van verdachte situaties in de wijk. Ten aanzien van woninginbraken spelen burgers een prominente rol. In de brievenbussen van donkere woningen, die er op dat moment, verlaten uitzien, worden preventieflyers gedeponeerd. Maar niet alleen op het gebied van woninginbraakpreventie zijn zij actief. Zij spreken hangjongeren ook aan op hun gedrag en evenuele overlast. Dit bevordert het veiligheidsgevoel van de bewoners in de wijk. Ook “Buurtsignaal” is een fenomeen waar multidisciplinair gewerkt wordt aan oplossingen voor problemen die de burgers in de wijk ondervinden. De wijkbewoners hebben hier een belangrijke rol. Niet alleen vanwege het aankaarten van problemen die zij ondervinden of door hun onveiligheidsgevoelens onder woorden te brengen, maar ook in de oplossende sfeer. De wijkbewoner wordt zich steeds meer bewust van wat hij/zij zelf kan bijdragen aan verbeteringen en de uiteindelijke verhoging van de algemene veiligheidsgevoelens. Vb: Gemeente Den Haag
Naar aanleiding van de positieve resultaten van het project ‘Rolmodellen’ aan Bureau Beresteinlaan, hebben Politie Haaglanden en de gemeente Den Haag medio 2011 besloten tot verdere uitrol over de stad Den Haag. Gestart is met gebieden waar de noodzaak het meest urgent is, te weten Wateringseveld en Schilderswijk West/Transvaal. In tegenstelling tot de buurtveiligheidsteams, die vaak structureel worden ingezet, heeft de inzet van ‘rolmodellen’ doorgaans een incidenteel karakter. Voordeel hiervan is dat relatief veel burgers op deze wijze willen participeren. Met Oud & Nieuw waren bijna 1000 ‘rolmodellen’ benaderd, waarvan een groot deel ook actief was. Bewoners van diverse leeftijden en uit diverse bevolkingsgroepen hielden de situatie in de gaten en spraken bewoners uit hun eigen achterban aan op onregelmatigheden. Dankzij hun de-escalerende optreden bleef de situatie in de betreffende gebieden relatief rustig. Het project Kleurkracht Escamp/rolmodellen won in 2010 De Hein Roethofprijs.
Bureau Burgersamenwerking 2012
7
4. In dialoog met de burger De dialoog met de burger over de veiligheid in woon – en werkomgeving, alsmede de eigen visie op veiligheid kan in hoge mate bijdragen aan een efficiënte en effectieve samenwerking op het gebied van veiligheid. Daarom is het van belang om met de burger in contact te komen en te blijven in het kader van actieve wederkerigheid. Politie Haaglanden heeft een aantal methodieken om hier invulling aan te geven.
4.1 www.hoeveiligismijnwijk.nl Burgerbetrokkenheid begint op het niveau van informatievoorziening; het inlichten en informeren van de ruim één miljoen inwoners van de regio Haaglanden. Dit gebeurt onder meer door aan burgers informatie te verstrekken over criminaliteit, trends en ontwikkelingen in steden, wijken en buurten. Op de website www.hoeveiligismijnwijk.nl kunnen burgers de meest actuele informatie vinden over bijvoorbeeld het aantal woninginbraken, fietsendiefstallen en berovingen. Ze krijgen door middel van deze website een beeld van de mate van (on) veiligheid in hun wijk. Vragen als “is mijn wijk veilig?” of “wordt er in de wijk juist veel ingebroken” worden op deze website beantwoord. Er worden criminaliteitscijfers in kaart gebracht. Ook worden er op deze website regelmatig preventietips gegeven. Burgers kunnen bijvoorbeeld lezen wat zij kunnen doen om het wooninbrekers en straatrovers zo moeilijk mogelijk te maken. Burgers hebben ook de mogelijkheid om contact te leggen met de politie om eventuele vragen te stellen en/of tips te geven.
4.2 Burgers in Blauw Bij Burgers in Blauw worden burgers in de gelegenheid gesteld om een dienst met de politie mee te draaien om zodoende meer zicht te krijgen op het werk van de politie. Deze werkwijze is binnen alle wijkbureaus geïmplementeerd. Ook wordt Burgers in Blauw steeds meer benut om onder meer indieners van klachten over politieoptreden, professionele partners en gemeenteraadsleden te informeren. In 2011 hebben totaal 689 Burgers in Blauw meegelopen.
4.3 Buurtpanel/buurtbijeenkomst Een buurtpanel is een (niet vrijblijvende) vorm van een door de politie georganiseerd contact met burgers om te horen wat de mening of visie van de burger is over (voorgenomen) activiteiten van de politie. Buurtpanels staan ook wel bekend onder de benaming Burgerpanels. De onderwerpen ter bespreking in het buurtpanel kunnen betrekking hebben op de wijk (een afgebakend gebied) of de gemeente. In alle achterstandswijken en andere wijken waar een concreet probleem (structureel of actueel) speelt, dient een buurtpanel actief te zijn. Er dient sprake te zijn van een georganiseerd en structureel contact. Het heeft de sterke voorkeur van de politie om de gemeente te betrekken bij een buurtpanel. Er wordt uitgegaan van fysieke bijeenkomsten, maar het kan ook in andere vormen. Hierbij moet gedacht worden aan schriftelijke of telefonische enquetes, contact via de internetsite of het afnemen van interviews. Vb: Gemeente Den Haag In het verzorgingsgebied Segbroek is begin 2012 een bijeenkomst (buurtpanel) georganiseerd met als doel de politiemensen en inwoners van het verzorgingsgebied dichter bij elkaar te brengen. In de voorbereiding zijn alle wijkagenten en ploegchefs gevraagd om een inwoner van het gebied te benaderen en uit te nodigen voor een bijeenkomst. Deze bijeenkomst is op 25 januari 2012 gehouden. De wijze waarop de avond georganiseerd was, was gebaseerd op het principe van een “worldcafé” waarbij een aantal tafelconferenties werd gehouden. Per tafel was er een stelling en de aanzittenden van de tafel wisselden om het half uur. Van iedere discussie n.a.v. van een stelling werd een verslag gemaakt dat vervolgens werd besproken in de plenaire zitting. De bijeenkomst is door beide partijen positief ontvangen. Het heeft een goede bijdrage geleverd op de visie van actieve wederkerigheid.
Bureau Burgersamenwerking 2012
8
Tevens kwam tot uiting dat het zogenoemde terugmelden (naar aanleiding van meldingen worden melders op de hoogte gesteld van het verloop van de afhandeling) tot gevolg had dat de bereidwilligheid om veiligheidsincidenten te melden vergroot werd. Het is de bedoeling dat deze pilot ook in de andere wijken van het bureaugebied navolging krijgt.
4.4 Avondspecial De avondspecial is een werkwijze waarbij naar aanleiding van een ernstig incident of in een gebied waarin geen wijkpanel actief is een serie incidenten plaatsvindt, buurtbewoners worden uitgenodigd door de politie zodat zij in een rechtstreeks contact kunnen worden geïnformeerd over de gebeurtenissen. De bureauchef neemt de rol van gastheer op zich. Een aantal politiemedewerkers, netwerkpartners, maar mogelijk ook anderen, informeert de bezoekers.
4.5 Social Media Twitter Sinds juni 2010 is Politie Haaglanden met een algemeen politieaccount (Politie_HGL) actief op Twitter. Dit algemene account heeft inmiddels meer dan 15.000 volgers. Daarnaast zijn 16 van de 19 politiebureaus en meer dan 70 wijkagenten actief op Twitter. Vb: Gemeente Den Haag Dankzij goede afspraken met het Openbaar Ministerie is Twitter een aantal keer met succes ingezet na een overval. Via het algemene politieaccount werden foto’s van de verdachten verspreid, wat in meerdere gevallen leidde tot een aanhouding. Een Hagenaar kwam hoogst persoonlijk zijn broer aangeven die hij op Twitter herkende. In deze specifieke casus ging het om een gewapende overval op een ondernemer in de Jan Hendrikstraat. Gewapende overvallers van een loempiabakker uit Den Haag, konden dankzij Twitter snel worden aangehouden. Ook bij vermissingen is Twitter een onmisbaar hulpmiddel voor het razendsnel verspreiden van informatie. Facebook Na de succesvolle introductie op Twitter, is Politie Haaglanden sinds 2011 ook actief op Facebook. Politiebureau Jan Hendrikstraat had begin 2011 de primeur en in augustus 2011 kwamen hier een korpsbreed account en een account voor Politiebureau Laak bij. Enkele maanden later volgden de schoolwijkagent Segbroek en de wijkagent Wassenaar. Facebook biedt meer mogelijkheden voor het delen van informatie dan Twitter en is iets minder vluchtig. De Facebookpagina van Politie Haaglanden wordt inmiddels door ruim 600 mensen ‘leuk’ gevonden, daarmee is de doelstelling van 500 ‘likes’ in drie maanden ruimschoots gehaald. YouTube Het YouTube-kanaal van Politie Haaglanden werd in juni 2011 nieuw leven in geblazen. Via dit kanaal plaatst het korps zelfgemaakte opsporingsfilmpjes en worden de opsporingsfilmpjes van Team West getoond. Met het Openbaar Ministerie zijn hierover goede afspraken gemaakt. Zodra een filmpje op YouTube is gezet, wordt dit via Twitter en Facebook onder de aandacht gebracht. De mogelijkheid bestaat om deze opsporingsbeelden door te plaatsen op de landelijke website ‘depolitiezoekt.nl.’ In een enkel geval heeft het inzetten van deze middelen ertoe geleid dat het verdachten te heet onder de voeten werd. Deze verdachten meldden zich zelf bij de politie.
4.6 Stages In het Korps Haaglanden worden ruim 200 burgers per jaar in de gelegenheid gesteld om een stage te lopen in het kader van een MBO-HBO of universitaire studie. Uitgangspunt daarbij is dat de student afstudeert op een onderwerp dat voor Politie Haaglanden van belang is. Door deze werkwijze krijgt Politie Haaglanden vaak inzicht in wat de burger van het politiewerk vindt en betrokkenheid en feedback van hogescholen en universiteiten bij Politie Haaglanden over het onderwerp dat onderzocht wordt. De coördinatie van alle stages is ondergebracht bij Bureau Burgersamenwerking.
Bureau Burgersamenwerking 2012
9
5. Optimale burgerparticipatie In de inleiding van dit document is aangegeven dat burgerparticipatie in meerdere onderdelen te onderscheiden is. Het onderstaande project Leyweg is ontstaan doordat zichtbaar werd dat een bovenmatig aantal misdrijven plaatsvond in het genoemde winkelgebied. Vervolgens heeft er overleg plaatsgevonden met projectontwikkelaar, grootwinkelbedrijven, bedrijven, winkeliers en burgers om te komen tot een gezamenlijke aanpak van voornoemde criminaliteit en aanverwante overlast. Na meerdere gesprekken met verschillende partijen zijn er afspraken gemaakt wie wat zou moeten doen in de aanpak van de criminaliteit en overlast. Het aandeel van de politie was vertaald in de inzet medewerkers van bureau Zuiderpark en medewerkers van de flexploeg. Vb: Gemeente Den Haag: Inzet Flexploeg project Heterdaadkracht winkelcentrum Leyweg Doel In het kader van de verhoging van de heterdaadkracht is de Flexploeg (Flexmedewerkers) van Bureau Burgersamenwerking ingezet in het winkelcentrum Leyweg. Door o.a. betere contacten met en meer vertrouwen bij de winkeliers te verkrijgen, streeft de politie er naar dat zij melding (meer gaan meedenken en meewerken) doen over misstanden in het winkelcentrum Leyweg (Burgerparticipatie). In het verleden bleken de winkeliers nogal terughoudend te zijn met het melden van misstanden, omdat de politie naar hun mening “toch niets doet”. Inzet De Flexmedewerkers worden ingezet op de dinsdag (marktdag), donderdagavond (koopavond) en indien mogelijk op de zaterdag. De Flexmedewerkers surveilleren en signaleren in – en rond het winkelcentrum Leyweg met speciale aandacht voor zakken/tassenrollerij, fietsendiefstal en winkeldiefstal. Tevens treden zij preventief op en maken in dat kader contact met het winkelend publiek. In het kader van actieve wederkerigheid en het herstellen van het vertrouwen wordt er actief geïnvesteerd in de relatie met de winkeliers. De Flexmedewerkers gaan informatiegestuurd op pad, waarvoor voorafgaande aan elk dienstverband een briefing plaatsvindt. Aan het einde van het dienstverband vindt er een débriefing plaats, waarbij de informatie die verkregen is tijdens het dienstverband, gedeeld wordt en wordt vastgelegd. Politiebureau Zuiderpark ondersteunt de Flexmedewerkers, wanneer zij in dienst zijn. Deze ondersteuning vindt plaats door de wijkagent. De wijkagenten zien dat het optreden van de Flexmedewerkers (burgerparticipatie), al na een paar maanden, resultaat geeft. Resultaten • Ongeveer 50 aanhoudingen, waarvan 18 aanhouding op heterdaad. • Afname van het aantal klachten over hangjongeren/overlast • Afname van het aantal klachten over de alcoholisten/overlast • Toename van vertrouwen in de samenwerking bij politie (medewerkers bureau Zuiderpark), gemeente, projectontwikkelaar, grootwinkelbedrijven, bedrijven, winkeliers en burgers, waardoor de samenwerking duidelijk is verbeterd. • Toename van de meldingsbereidheid • Verruiming van openingstijden (angst om open te blijven in avonduren is duidelijk afgenomen) • Verminderde leegstand van winkelruimten • Toename bereidheid om te investeren in het winkelcentrum door alle partijen (ieder op het eigen gebied) Conclusie Meerdere vormen van burgerparticipatie zijn in dit project toegepast en succesvol gebleken. Zonder de medewerking van alle partners waren deze resultaten niet haalbaar geweest.
Bureau Burgersamenwerking 2012
10
Bijlage 1 Volontairs Hulpverlening en Mediation
Volontair Hulpverlening (TAS) De volontair Hulpverlener (ca. 22 medewerkers) houdt zich bezig met de opvang van- en hulpverlening aan buitenlandse toeristen, zakenmensen en congresgangers die Den Haag of Delft bezoeken en daar of elders in Nederland het slachtoffer zijn geworden van criminaliteit of een (verkeers)ongeval. Hiermee ondersteunt deze volontair direct het basisproces intake bij de politie, zodat de aldaar werkende politiemedewerkers zich beter kunnen richten op het andere publiek aan de balie. Ook verleent TAS hulp bij vermissingen, zowel van personen als goederen. Bureau Burgersamenwerking biedt onderdak aan de ploeg TAS (Tourist Assistance Service) waar de volontairs Hulpverlening deel van uitmaken. De gemeenten Den Haag en Delft financieren deze ploeg. In 2011 heeft TAS 494 toeristen, waarvan 46 uit Delft kunnen helpen.
Volontair Mediation De volontair Mediation (ca. 120 medewerkers) bemiddelt tussen burgers die ruzie, een probleem of een conflict met iemand in de omgeving hebben (buren, familie, werkgever, leverancier, gemeente etc.). Zij behandelen zaken die (nog) geen strafrechtelijk karakter hebben. Deze volontair wordt zowel repressief (nav veiligheidsincidenten) als preventief in het veiligheidsdomein ingezet. Doordat de complexe zaken aan deze volontairs kunnen worden uitbesteed, wordt er tijd vrijgespeeld voor met name de politiewijkzorg om aan andere veiligheidszaken te besteden. Daarnaast kan door het vroegtijdig signaleren en acteren voorkomen worden dat zaken uit de hand lopen en tot veiligheidsproblemen kunnen leiden. Ook de gemeenten en corporaties worden hierdoor ontlast. Bureau Burgersamenwerking biedt onderdak aan de ploeg Bemiddeling & Mediation waar de volontairs mediation deel van uitmaken. De gemeenten en woningbouwcorporaties financieren de ploeg. In 2011 heeft B&M 623 aanmeldingen gekregen. Daarvan zijn er 427 als geslaagd afgedaan en 123 zaken zijn niet geslaagd of doorverwezen.
Bureau Burgersamenwerking 2012
11
Bijlage 2 Nieuwe ontwikkelingen bij Bureau Burgersamenwerking
In het kader van de korpsprioriteit woninginbraken en de (sociale) problematiek met de zogenoemde MOE-landers is er een aantal nieuwe burgerparticipatievormen tot stand gekomen. Binnen Bureau Burgersamenwerking worden in dit kader twee nieuwe soorten van volontairs-buiten ontwikkeld.
Het moelander project Een nieuwe ontwikkeling is het Moelander project (Arbeidsmigranten uit Midden en Oost Europese landen). Dit project is een samenwerkingsverband tussen een aantal wijkbureaus en Bureau Burgersamenwerking. Intermediairs van de stichting Den Haag en Midden Europa (IDHEM) worden als volontair ingezet voor de politie. Er zal op een aantal Haagse wijkbureaus worden gewerkt met een of meer volontairs die de Poolse of Bulgaarse taal machtig zijn en kennis hebben van de cultuur en achtergronden van het land van herkomst. Allemaal wonen ze al langere tijd in Nederland en spreken ze de Nederlandse taal. Het project is bedoeld om bruggen te bouwen tussen de politie en de Poolse en Bulgaarse gemeenschap. Het werkt eigenlijk twee kanten op. Aan de ene kant leert de politie de Poolse en Bulgaarse culturele achtergronden kennen en aan de andere kant bieden de Polen en Bulgaren praktische ondersteuning aan de politie op o.a. het gebied van taal en in het meedenken bij het zoeken naar oplossingen voor (sociale) problemen in de wijken. De deelnemende wijkbureaus zijn: de Jan Hendrikstraat, de Heemstraat, Laak, Segbroek en Zuiderpark.
De pilot “Buurtonderzoeker” (Flex) Buurtonderzoekers zijn volontairs-Buiten die informatiegestuurd op pad gaan in de directe omgeving van een plaats delict. Dit kunnen huis-aan-huisacties en acties in het publieke domein zijn. Het is de bedoeling dat de pakkans van de dader(s) vergroot wordt, criminaliteit (mogelijk) voorkomen kan worden en dat de burgerparticipatie bevorderd wordt. De Buurtonderzoekers krijgen 4 rollen die nog verder uitgewerkt worden zoals het genereren van informatie over het gepleegde misdrijf, het verstrekken van informatie over preventiemaatregelen, het bevorderen van actieve wederkerigheid (informatie halen en brengen) en het bieden van een stukje politionele nazorg aan de aangevers. Er vinden op dit moment voorbereidende gesprekken plaats met de bureaus: Zoetermeer, Zuiderpark en Leidschendam/Voorburg. Het ligt in de verwachting dat dit project in september 2012 zal starten.
Bureau Burgersamenwerking 2012
12