INHOUD INLEIDING
p.2
Go Strange?
p.2
Het Go Strange cijferonderzoek: aanleiding
p.2
ONDERZOEKSMETHODE
p.3
Afbakening
p.3
bevraging
p.4
procedure
p.5
ONDERZOEKSRESULTATEN
p.6
Respons
p.6
Algemene resultaten
p.8
Resultaten per thema
p.12
Taalcursus of taalkamp
p.13
Vrijwilligerswerk
p.16
Uitwisselingen in internationale groep
p.19
School lopen
p.20
Stage
p.23
Tijdelijk werk en vakantiejob
p.25
Inleefreis naar het Zuiden
p.27
BESLUIT
p.28
BIJLAGE – FICHE BEVRAGING
p.30
CONTACTINFO
p.33 Go Strange cijferonderzoek - 1
INLEIDING GO STRANGE? Go Strange is dé infodienst voor jongeren met buitenlandplannen. Jongeren van 14 tot en met 30 jaar kunnen er terecht met hun vragen over vrijwilligerswerk, taalcursus, een tijdelijke job, uitwisseling, stage of studies in het buitenland. Het Go Strange-team maakt hen wegwijs in het aanbod en stimuleert hen om de stap naar een internationale ervaring te zetten. Go Strange maakt deel uit van JINT vzw. Wie een oogje heeft op het buitenland is bij JINT aan het juiste adres. JINT vzw stimuleert en ondersteunt de internationale uitwisseling en samenwerking van jongeren, jeugdwerkers en jeugdorganisaties. JINT wordt structureel gefinancierd door het ministerie van Jeugd van de Vlaamse Gemeenschap, Agentschap Sociaal-Cultureel Werk voor Jeugd en Volwassenen, Afdeling Jeugd, en door de Europese Commissie, Directoraat-Generaal Onderwijs en Cultuur. JINT vzw is eveneens het Nationaal Agentschap voor de uitvoering van het jeugdluik van het Europese subsidieprogramma Erasmus+: Youth in Action.
HET GO STRANGE CIJFERONDERZOEK: AANLEIDING Jaarlijks gaan heel wat Vlaamse jongeren voor een internationale ervaring naar het buitenland. Ze vertrekken voor vrijwilligerswerk, een uitwisseling, taalkamp of -cursus, inleefreis, tijdelijke job of vakantiejob, een stage of om er school te lopen. Velen van hen vertrekken via een organisatie. Met het Go Strange cijferonderzoek wil het Go Strange-team van JINT vzw de deelname van Vlaamse jongeren (14 tot en met 30 jaar) aan het aanbod van die Vlaamse organisaties of organisaties met een in Vlaanderen gevestigd kantoor in kaart brengen. Bij deze organisaties verzamelden we daarom cijfers die we verwerkten in het hierop volgende rapport. Enerzijds willen we met dit rapport alle spelers in het veld een totaalbeeld geven van de deelname van Vlaamse jongeren aan het bestaande aanbod. Anderzijds willen we de aandacht van het bredere publiek vestigen op de relevantie van en de grote variëteit binnen dit aanbod.
Go Strange cijferonderzoek - 2
ONDERZOEKSMETHODE AFBAKENING Onderwerp van ons onderzoek zijn Vlaamse jongeren die naar het buitenland vertrokken voor een internationale ervaring en dit door tussenkomst van een Vlaamse organisatie of een organisatie met een in Vlaanderen gevestigd kantoor. Hierbij definiëren wij jongeren als de groep 14- tot en met 30-jarigen. We focussen op jongeren die vertrokken in het kalenderjaar 2013. Onder internationale ervaring begrijpen wij een activiteit in het buitenland met als doel er: - vrijwilligerswerk te doen - een taal te leren - deel te nemen aan een uitwisseling in een internationale groep - deel te nemen aan een inleefreis in het Zuiden - een tijdelijke job of vakantiejob te doen - een stage te lopen - een tijd school te lopen Wat betreft de organisaties zijn we uitgegaan van diegene die vermeld worden op www.gostrange.be en in de Go Strange infogids. Dit zijn zowel Vlaamse organisaties als Nederlandstalige afdelingen van organisaties met in Vlaanderen Brussel gevestigd kantoor. Aangezien het Go Strange-team haar organisatieoverzicht steeds up-to-date houdt, gaan we ervan uit dat het hier om alle organisaties (63 in totaal) met een aanbod aan buitenlandmogelijkheden gaat. Cijfers die niet werden opgenomen Om dit onderzoek duidelijk te kaderen willen we ook benadrukken welke cijfers niet in onderstaande resultaten werden verwerkt. We wilden een duidelijk zicht krijgen op het aantal jongeren dat via de niet-formele weg een internationale ervaring opdoet. Daarom hielden we geen rekening met jongeren die in het kader van hun opleiding via een beursprogramma en/of via contacten van de onderwijsinstelling voor studies of een stage naar het buitenland gingen. Cijfers van deelnemers aan beursprogramma’s als bv. Erasmus, werden dus niet in dit onderzoek verwerkt. Het onderzoek focust evenmin op het aantal jongeren dat na het afstuderen met een beurs voor een stage naar het buitenland vertrok. Concreet gaat het hier om de beurzen van het Flanders Trainee Programme, het Prins Albertfonds, Erasmus voor Jonge Ondernemers en Leonardo da Vinci. Ook het aantal jongeren dat door tussenkomst van een fonds internationale ervaring opdeed werd niet meegeteld. (bv. Vocatio of Rotary)
Go Strange cijferonderzoek - 3
Daarnaast zijn er de leden van jeugdbewegingen die via deze jeugdbeweging aan een internationale uitwisseling deelnemen. (bv. Jamboree van Scouts) Ook naar deze aantallen deden we geen bevraging. Ten slotte zijn er de jongeren die op eigen houtje, en dus zonder tussenkomst van een organisatie, voor een internationale ervaring naar het buitenland vertrekken. Ook naar deze jongeren werd geen onderzoek gedaan.
BEVRAGING We deden ons onderzoek aan de hand van door de organisaties in te vullen fiches. (zie bijlage p.31) Daarbij vroegen we de organisaties eerst naar het totale aantal deelnemende jongeren aan hun aanbod in 2013. Vervolgens vroegen we naar gedetailleerde gegevens per thema: - Vrijwilligerswerk - Een taalkamp of taalcursus - Een uitwisseling waarbij je in een internationale groep terechtkomt - Een inleefreis naar het Zuiden - Een tijdelijke job of vakantiejob - Een stage - Een tijd school lopen in het buitenland Per thema vroegen we naar: -
Duur van het verblijf o Korter dan 2 weken o 2 weken tot 3 maanden o 3 maanden tot 1 jaar o Langer dan 1 jaar
-
De leeftijd van de deelnemers o 14-16 jaar o 17-18 jaar o 19-25 jaar o 26-30 jaar
-
De bestemming o Afrika o Azië o Europa o Latijns-Amerika o Noord-Amerika o Oceanië
-
Alleen/in groep o Alleen: je bent ter plaatse de enige deelnemer o In groep: je bent ter plaatse met meerdere deelnemers.
Go Strange cijferonderzoek - 4
We maakten per gevraagd onderdeel een opsplitsing naar geslacht van de deelnemers (jongen/meisje). Daarnaast vroegen we afzonderlijk nog naar het aantal deelnemers per land. De organisaties konden deze aantallen invullen in vooraf door ons opgestelde tabellen. Daarbij moeten we opmerken dat we per werelddeel een tabel opstelden. Daaruit volgt dat we de landen van Europa dus niet interpreteerden als enkel de landen behorende tot de ‘Europese Unie’ maar als de landen van ‘het continent Europa’. Nog belangrijk voor de correcte interpretatie van de onderzoeksresultaten is dat we ons voor deze landenlijsten baseerden op het aanbod van de verschillende organisaties. Landen die niet in het aanbod voorkwamen namen we niet op in de lijsten. Voor het geval er toch landen vergeten werden namen we onder elk continent de mogelijkheid op om een waarde in te vullen bij ‘ANDERE’. Verder moeten we melden dat een substantieel deel van de te bevragen organisaties voor haar uitwisselingen en/of voor het uitzenden van vrijwilligers beroep doet op steun van het Youth in Action-programma. Om dubbele cijfers te vermijden werd deze organisaties gevraagd om deze laatste cijfers niet in hun aantallen mee te rekenen. De cijfers over deelname aan de door Youth in Action ondersteunde uitwisselingen of vrijwilligersprojecten werden afzonderlijk aangeleverd door het Youth in Action-team van JINT vzw.
PROCEDURE Voor ons onderzoek contacteerden we de organisaties telefonisch. Daarbij legden we het doel en opzet van ons onderzoek uit en vroegen hen om hun medewerking. Na dit telefonisch contact stuurden we hen per e-mail een fiche in de vorm van een Excel-bestand. Deze fiche bestond uit verschillende tabbladen: - 1 algemeen tabblad voor het invullen van het totale aantal deelnemers - Tabbladen per thema waarbinnen de betreffende organisatie een aanbod heeft. Op deze tabbladen konden zij de gedetailleerde gegevens, zoals eerder beschreven, invullen. De organisaties kregen van ons de garantie dat de door hen bezorgde cijfers enkel door de medewerkers van het Go Strange-team en alleen voor het doel van dit onderzoek gebruikt zouden worden. In alle communicatie met derden zouden enkel globale resultaten opgenomen worden. Om een zo volledig mogelijk resultaat te bekomen stuurden we indien nodig via e-mail herinneringen en/of namen we opnieuw telefonisch contact op met de organisaties. De fiches werden door de bevraagde organisaties zo volledig mogelijk ingevuld. Indien we fouten merkten of twijfelden aan de correctheid van de ingevulde gegevens contacteerden we de organisatie opnieuw en vroegen om verduidelijking of correctie.
Go Strange cijferonderzoek - 5
ONDERZOEKSRESULTATEN RESPONS Van de 63 bevraagde organisaties bezorgden 57 ons hun cijfers. Verder leverde JINT vzw zelf de deelnamecijfers aan voor het Youth in Action-programma. In totaal werkten dus 58 organisaties mee aan dit onderzoek. Dit is een respons van meer dan 90% van de organisaties vermeld op www.gostrange.be.
Binnen de bevraagde organisaties is een grote variëteit. Onder hen bevinden zich zowel: - kleinschalige initiatieven, actief in 1 land - grote organisaties met een wereldwijd aanbod - non-profit organisaties en profit-organisaties - spelers met een aanbod binnen 1 of meerdere thema’s Onderstaande cijfers tonen dit duidelijk aan.
De organisaties die hun medewerking verleenden zijn: ADR-Vlaanderen & Somepro vzw, AEGEE, Afractie, AFS, AIESEC, Alpy vzw, Artesanos, BISZ, Bouworde, Broederlijk Delen, Catapa, CLIP, Cosmolingua, Crea-Langues, Damiaanactie, Depauw taalvakanties, E.L.S., Easy Languages, ESL-Taalreizen, FairPlay, Fracarita Belgium, G3W, Hannibal, Hispania.be, Hope Flanders, Humasol, IAESTE, Initiatief Cuba Socialista, Intaco, JAP adventure, Jeugd, Cultuur en Wetenschap, Jeugdbond voor Natuur en Milieu, Jeugddienst Don Bosco, Jobstop, JOETZ, BTC juniorprogramma, Kwasa Kwasa, Leraars zonder Grenzen, LSI en Kiddy & Junior Classes, Mondibuild, Oye LENA, Palestina Solidariteit, PEJA, Plan Youth Board, Roeland vzw, Student’s Action in India vzw, Sunsport, Top Vakantie vzw, Tumult, Ukukhanya, U move 4 peace, United World Colleges, VIA, Vides, VVOB, WEP, YFU en JINT vzw
Go Strange cijferonderzoek - 6
We houden er alvast aan deze organisaties voor hun deelname aan dit onderzoek te bedanken. Van de in totaal 63 organisaties vermeld op www.gostrange.be waren er 5 die ons geen cijfers bezorgden. 1 van hen beschikte niet over de gevraagde gegevens. 3 organisaties bezorgden ons geen informatie waaronder 1 die haar medewerking aan dit onderzoek weigerde. Wat betreft deze laatste is het belangrijk te melden dat het om een grote speler gaat.
Go Strange cijferonderzoek - 7
ALGEMENE RESULTATEN “Hoeveel Vlaamse jongeren vertrokken in 2013 voor een internationale ervaring naar het buitenland door tussenkomst van een Vlaamse organisatie of een organisatie met een in Vlaanderen gevestigd kantoor?”, was de hoofdvraag van ons onderzoek. Alle organisaties die meewerkten aan het onderzoek beantwoordden deze vraag. Dat is echter niet het geval voor de vragen die we verder per thema stelden. Verschillende organisaties konden ons deze cijfers niet bezorgen. Dat is hoofdzakelijk te wijten aan het feit dat zij het gevraagde ofwel niet uit hun data konden afleiden ofwel niet over de gevraagde info beschikten. Bij de hierop volgende onderzoeksresultaten vermelden we daarom het aantal deelnemers waarover meer specifieke gegevens ontbreken. Totale deelname aan het aanbod In 2013 trokken 9284 Vlaamse jongeren tussen 14 en 30 jaar oud via een Vlaamse organisatie of een organisatie met een in Vlaanderen gevestigd kantoor, voor een internationale ervaring richting buitenland. 2547 of 27% van hen waren jongens, 4326 of 47% van hen waren meisjes. Van 2006 of 26% jongeren kennen we het geslacht niet. De gegevens over het geslacht ontbreken onder andere voor alle 1874 jongeren die deelnamen aan uitwisselingen met de steun van het subsidieprogramma Youth in Action. We vermoeden echter dat ook voor de onbekende gegevens, de trend van de bevraagde organisaties volgt. We veronderstellen dus dat algemeen meer meisjes dan jongens via de tussenkomst van een organisatie voor een internationale ervaring richting buitenland vertrekken.
Kijken we naar het soort internationale ervaring waarvoor de jongeren kiezen dan valt meteen op dat de meesten voor een taalcursus of taalkamp kiezen. 4459 jongeren of 48% leerden in het buitenland een taal. Daaropvolgend zien we dat telkens iets meer dan 20% jongeren voor vrijwilligerswerk (2012 jongeren) voor een uitwisseling in internationale groep (1942 jongeren) kiest. 435 jongeren of 5% gingen een tijd naar school in het buitenland. Ongeveer 2% liep er stage (173 jongeren) of deed in het buitenland een vakantiejob of tijdelijke job (148 jongeren). 115 of 1% nam deel aan een inleefreis.
Go Strange cijferonderzoek - 8
Eerder hadden we het er al over dat meer meisjes dan jongens voor een internationale ervaring door tussenkomst van een organisatie richting buitenland trekken. Logischerwijs zien we deze trend ook in onderstaande grafiek waarin we nagingen hoeveel jongens en meisjes binnen elk ‘thema’ vertrokken. Het grote aantal ‘onbekenden’ binnen het thema ‘uitwisselingen’ is te verklaren door het feit dat we het geslacht van de deelnemers van 1 grote speler en deze van de Youth in Action-projecten niet kennen.
Van 4527 deelnemers (49%) kennen we de leeftijdscategorie. Van 4757 jongeren (51%) ontvingen we geen gegevens over hun leeftijd. Binnen de groep waarvan we de leeftijd kennen, behoren de meesten tot de categorie 14- tot en met 16-jarigen (2178 jongeren). De meesten van hen namen deel aan een taalkamp- of cursus. Als tweede grootste categorie volgen de 19- tot en met 25 jarigen (1174 jongeren) Daarbij vertrok de meerderheid voor vrijwilligerswerk naar het buitenland. Bij de categorie 17- tot en met 18 jarigen zien we dat dat deze groep eerder verdeeld is over de thema’s tijdelijk school lopen, vrijwilligerswerk en een taalkamp-of cursus De meeste jongeren trokken voor hun internationale ervaring naar een Europees land. 6903 deelnemers of 74% deed ervaring op binnen Europa. De verklaring voor deze cijfers vinden we in het aanbod. Zo is Europa de bestemming voor bijna alle uitwisselingen en vrijwilligerswerk gefinancierd door Youth in Action. Van 405 jongeren kennen we de bestemming niet.
Go Strange cijferonderzoek - 9
Kijken we naar de landen waar de jongeren naartoe trokken dan zien we dat 38% van de jongeren richting Frankrijk of het Verenigd Koninkrijk ging. Dit hoge percentage is te verklaren door het grote aandeel jongeren dat voor een taalkamp richting buitenland trok. Nemen we de bestemmingen buiten Europa onder de loep dan zien we dat het meeste jongeren (5%) richting Marokko reisde. Daarna volgen de Verenigde Staten, Senegal, Peru, India en Australië. EUROPA Frankrijk Verenigd Koninkrijk Duitsland Spanje Italië Oostenrijk Malta Nederland Portugal
2246 1245 446 349 323 253 243 195 175
AFRIKA
Polen Kroatië Roemenië Bulgarije Ierland Turkije Finland Griekenland Hongarije
149 133 129 122 98 92 70 62 54
LATIJNSAMERIKA
Denemarken Zweden Estland Slovenië Litouwen IJsland Luxemburg Tsjechië Letland
53 48 44 32 31 26 26 24 22
AZIË
Georgië Albanië Slowakije Zwitserland Oekraïne Rusland Noorwegen Servië Macedonië
18 16 16 16 13 11 9 8 7
OCEANIË
Marokko Senegal
436 106
Peru Bolivia
102 48
India Thailand
95 77
Zuid-Afrika
85
Ecuador
47
Filipijnen
27
Ghana
33
Brazilië
41
Nepal
23
Tanzania
31
Cuba
36
China
17
DC Congo
24
Argentinië
33
Palestina
14
Kenia
24
Columbia
26
Japan
12
Rwanda
22
Paraguay
23
Indonesië
11
Egypte Burundi
17 15
Costa Rica Panama
15 12
Cambodja Verenigde Arabische Emiraten
9 9
Zambia
12
Dom. Rep.
11
Bali
7
Kameroen
10
Nicaragua
10
Taiwan
5
Malawi
10
Suriname
10
Vietnam
4
Togo
10
Honduras
9
Hong Kong
3
Zimbabwe
4
Guatemala
3
Laos
0
Benin
3
Venezuela
2
Oost-Timor
0
Niger
2
Chili
1
Singapore
0
Namibië
0
ANDERE
32
ANDERE
19
ANDERE
36
Australië NieuwZeeland
Bosnië-Herzegovina Azerbeidzjan Montenegro Kazachstan Kosovo Letland Moldavië Wit-Rusland ANDERE
5 2 1 0 0 0 0 0 91
NOORDAMERIKA 90 8
Canada Verenigde Staten
29 190
Go Strange cijferonderzoek - 10
We vroegen de organisaties ook naar de duur van het verblijf van de jongeren in het buitenland. 4557 jongeren of 49% vertrokken voor een periode korter dan 2 weken, 1851 van hen waren jongens, 2706 meisjes. 669 deelnemers (7%) vertrokken dan weer voor 3 maanden tot 1 jaar. 63 deelnemers bleven langer dan een jaar weg waren. Van de 1874 jongeren die aan een uitwisseling met steun van Youth in Action deelnamen weten we dat ze voor een periode van 1 tot 3 weken naar het buitenland vertrokken. Deze gegevens konden echter niet worden uitgesplitst over de in onze bevraging opgenomen categorieën van ‘minder dan 2 weken’ en ‘2 weken tot 3 maanden’. Daarnaast zijn er 616 (7%) jongeren waarvan we de duur van het verblijf niet kennen. We stellen hierbij vast dat het grootste aantal deelnemers dat voor een korte periode vertrok, dit deed om op een taalkamp, taalcursus of uitwisseling te gaan. Hebben we het over een periode van 2 weken tot 3 maanden dan zien we dat de meerderheid van de jongeren hier voor vrijwilligerswerk vertrok. Bij de vraag of meer jongeren in groep dan wel alleen naar het buitenland trokken, concluderen we dat de meeste jongeren (81%) in groep vertrokken. ‘In groep’ interpreteren we in dit geval als ‘je bent ter plaatse met meerdere deelnemers’.
Go Strange cijferonderzoek - 11
RESULTATEN PER THEMA Naast onze hoofdvraag naar de totale deelname van jongeren, focusten we op alle verschillende thema’s binnen het aanbod. Daarbij vroegen we de organisaties naar meer gedetailleerde cijfers betreffende de jongeren die vertrokken voor vrijwilligerswerk, een taalkamp of taalcursus, een uitwisseling, een inleefreis naar het Zuiden, een tijdelijke job of vakantiejob, een stage of om tijdelijk school te lopen in het buitenland. We vroegen hen meer specifiek naar: - het geslacht van de deelnemers - de leeftijdscategorie van de jongeren - de duur van hun verblijf - of ze ter plaatste met één of meerdere deelnemers deelnamen - de landen en werelddelen waar ze naartoe trokken Zoals we eerder meldden was het niet voor alle organisaties mogelijk om ons het antwoord op deze vragen te bezorgen. Dat is hoofdzakelijk te wijten aan het feit dat zij het gevraagde ofwel niet uit hun data konden afleiden ofwel niet over de gevraagde info beschikten. Bij de hierop volgende onderzoeksresultaten vermelden we daarom ook telkens het aantal deelnemers waarover meer specifieke gegevens ontbreken.
Go Strange cijferonderzoek - 12
TAALCURSUS OF TAALKAMP Het grootste aantal jongeren dat via een organisatie voor een internationale ervaring naar het buitenland vertrok, deed dit voor een taalcursus of taalkamp. 4459 jongeren of 48% leerden in het buitenland een taal. Ze deden dit met één van de 16 organisaties die taalcursussen of taalkampen in het buitenland aanbieden. Zo’n 61% van de deelnemers (2738 jongeren) vertrok met 1 van de twee grootste spelers binnen dit thema. Belangrijk om weten is dat 1 van de grote aanbieders van taalcursussen zijn medewerking aan ons onderzoek weigerde. Een tweede grote speler beschikte niet over de nodige gegevens om aan ons onderzoek mee te kunnen werken. Het werkelijke aantal jongeren dat in 2013 voor een taalcursus of taalkamp vertrok ligt daarom wellicht nog hoger. Opvallend binnen dit thema is dat het verschil in aantal deelnemende jongens en meisjes minder groot is dan bij andere thema’s. De jongens maken 39% uit van het totale aantal, de meisjes 58%. Wat betreft de leeftijden van de deelnemers weten we van iets minder dan de helft niet tot welke leeftijdscategorie ze behoren. Kijken we naar het overblijvende deel dan zien we een erg duidelijke piek in het aantal deelnemers in de groep 14 tot en met 16 jaar oud. 1983 deelnemers of 87% van het aantal jongeren waarvan de leeftijdscategorie ons bekend is, behoren tot deze groep. Taalcursussen en – kampen zijn het enige thema waarbinnen de jongste leeftijdscategorie in deze mate vertegenwoordigd is. Dit heeft te maken met het feit dat een taal leren in het buitenland één van de enige opties is om al op vrije jonge leeftijd internationale ervaring op te doen.
Taalkampen en –cursussen zijn in de regel van korte duur en activiteiten waaraan je met meer dan één deelnemer meedoet. De onderstaande cijfers zijn dan ook heel duidelijk gerelateerd met het bestaande aanbod. Zo zien we dat 3955 jongeren (89%) vertrok voor
Go Strange cijferonderzoek - 13
een periode korter dan 2 weken. De meerderheid van de jongeren (3801) nam ook deel aan een taalcursus – of kamp waarop meerdere deelnemers aanwezig waren.
Frans leren in Frankrijk. Het is wellicht één van de meest bekende mogelijkheden die we linken aan ‘jongeren’ en ‘ervaring in het buitenland’. Dat het cliché klopt, bevestigen de cijfers die we binnen dit thema over de bestemmingen verzamelden. Daar zien we dat 2002 jongeren ervaring opdeden in Frankrijk. Na Frankrijk volgt het Verenigd Koninkrijk met 1186 jongeren die er een taalkamp of –cursus Engels volgden. Het overgrote deel van de jongeren, met name 92%, trok ook naar een Europese bestemming.
Hieronder volgt het overzicht van de landen en per werelddeel het aantal jongeren dat ernaar toe trok.
EUROPA Frankrijk Verenigd Koninkrijk Malta Oostenrijk Italië Ierland Spanje Nederland Duitsland
2002 1186 215 207 144 93 90 81 23
Portugal Zwitserland Rusland Albanië Azerbeidzjan Bosnië-Herzegovina Bulgarije Denemarken Estland
6 2 1 0 0 0 0 0 0
Finland Georgië Griekenland Hongarije IJsland Kazachstan Kosovo Kroatië Letland
0 0 0 0 0 0 0 0 0
Litouwen Luxemburg Macedonië Moldavië Montenegro Noorwegen Oekraïne Polen Roemenië
0 0 0 0 0 0 0 0 0
Servië Slovenië Slowakije Tsjechië Turkije Wit-Rusland Zweden ANDERE
0 0 0 0 0 0 0 61
Go Strange cijferonderzoek - 14
AFRIKA
LATIJNSAMERIKA
AZIË
OCEANIË
Marokko Zuid-Afrika
33 1
Argentinië Columbia
7 4
Thailand Japan
15 3
Benin
0
Ecuador
4
China
2
Burundi
0
Peru
4
India
1
DC Congo
0
Costa Rica
3
Bali
0
Egypte
0
Cuba
3
Cambodja
0
Ghana
0
Brazilië
2
Fillipijnen
0
Kameroen
0
Guatemala
1
Hong Kong
0
Kenia
0
Nicaragua
1
Indonesië
0
Malawi
0
Bolivië
0
Laos
0
Namibië
0
Chili
0
Nepal
0
Niger
0
Dom. Rep.
0
Oost-Timor
0
Rwanda
0
Honduras
0
Palestina
0
Senegal Tanzania
0 0
Panama
0
Singapore
0
0
0 0
Taiwan Verenigde Arabische Emiraten
0
Togo
Paraguay Suriname
Zambia
0
Venezuela
0
Vietnam
0
Zimbabwe
0
ANDERE
0
ANDERE
2
ANDERE
1
Australië NieuwZeeland
NOORDAMERIKA 7 0
Canada Verenigde Staten
22 132
0
Go Strange cijferonderzoek - 15
VRIJWILLIGERSWERK 30 van de 58 bevraagde organisaties bieden vrijwilligerswerk aan. Een deel van die 30 organisaties doet daarbij beroep op de steun van Youth in Action. Deze cijfers werden opgevraagd bij het Youth in Action-team van JINT vzw. Op basis van de verzamelde gegevens stellen we vast dat 2012 jongeren in 2013 via een organisatie voor vrijwilligerswerk naar het buitenland vertrokken. Deze 2012 zijn 22% van het totale aantal deelnemers aan het aanbod. Kijken we naar het geslacht van de deelnemers dan valt op dat dubbel zoveel meisjes (1171 of 58%) als jongens (510 of 25%) ervoor kozen vrijwilligerswerk te doen. Het geslacht van 331 deelnemers (17%) kennen we niet. Wat betreft de deelname volgens leeftijden stellen we vast dat de grootste groep jongeren die vrijwilligerswerk doet zich in de leeftijdscategorie 19 tot en met 25 jaar bevindt. De verklaring voor deze piek ligt in het feit dat het aanbod voor wie jonger is dan 18 veel kleiner is. Kijken we naar de groep ouder dan 25 dan zien we daar slechts een kleine groep deelnemers. We vermoeden dat dit te maken heeft met het gegeven dat jongeren op die leeftijd andere prioriteiten stellen en er eerder voor kiezen om zich te ‘settelen’ en bijvoorbeeld op zoek te gaan naar een vaste job.
We gingen ook na of de jongeren die vertrokken op hun buitenlandse bestemming alleen dan wel met andere vrijwilligers verbleven. Hier stellen we vast dat de meeste jongeren (1319) ter plaatse met meerdere deelnemers zijn. Daar tegenover staan 222 jongeren of 11% die op hun bestemming de enige vrijwilliger waren. Van 471 jongeren of 23% is ons niet bekend of ze dan wel alleen of met andere vrijwilligers in het buitenland ervaring opdeden.
Go Strange cijferonderzoek - 16
Goed om weten is dat een groot deel van de jongeren die via een organisatie voor vrijwilligerswerk vertrokken dit deden als deelnemer van een bouwkamp. Typerend aan zo’n bouwkamp is dat er steeds meerdere deelnemers op aanwezig zijn. Wat betreft de verblijftijd van deelnemers aan vrijwilligerswerk zien we dat de meerderheid voor een periode korter dan 3 maanden vertrekt. Zo verbleven 940 jongeren 2 weken tot 3 maanden in het buitenland. 561 verbleven er minder dan 2 weken. Een minderheid van 146 jongeren vertrok voor een periode langer dan 3 maanden. Van 365 jongeren is ons niet bekend hoe lang ze vrijwilligerswerk deden in het buitenland.
In de deelnemersaantallen volgens landen en werelddelen zien we opnieuw een sterke correlatie met het aanbod. Europa en Afrika staan op kop met respectievelijk 701 en 697 deelnemers. Daar tegenover vertrokken veel minder jongeren richting Azië (194) of NoordAmerika (189).
Go Strange cijferonderzoek - 17
Hieronder volgt het overzicht van de landen per werelddeel en het aantal jongeren dat ernaar toe trok. EUROPA* Polen Kroatië Italië Roemenië Spanje Hongarije Duitsland Frankrijk Griekenland
122 99 79 73 69 38 32 31 26
AFRIKA
Portugal Albanië Estland Oekraïne Bulgarije Slovenië Tsjechië Verenigd Koninkrijk Macedonië
19 16 13 12 11 7 7 7 5
LATIJNSAMERIKA
Nederland Rusland Zweden IJsland Turkije Ierland Litouwen Slowakije Zwitserland
5 5 5 4 3 2 2 2 2
Denemarken Letland Luxemburg Malta Oostenrijk Azerbeidzjan België Bosnië-Herzegovina Finland
AZIË
1 1 1 1 1 0 0 0 0
391 71
Peru
65
India
61
Australië
6
Cuba
28
Thailand
53
Nieuw-Zeeland
1
Senegal
66
Bolivia
20
Nepal
23
Ghana
27
Brazilië
10
Filipijnen
22
Kenia
24
Columbia
10
Bali
7
DC Congo
22
Nicaragua
9
China
5
Tanzania
18
Costa Rica
7
Indonesië
4
Egypte
17
Panama
4
Cambodja
3
Rwanda
14
Paraguay
4
Taiwan
3
Kameroen
10
Honduras
3
Vietnam
3
Malawi
10
Argentinië
2
Japan
2
Togo
8
Guatemala
2
Palestina
1
Benin
0
Venezuela
2
Hong Kong
0
Burundi Namibië
0 0
Ecuador
1
Laos
0 0
0
0 0
Oost-Timor
Niger
0
Singapore Verenigde Arabische Emiraten
0
Zambia
Chili Dominicaanse Republiek ANDERE
ANDERE
7
Zimbabwe
0
0 0 0 0 0 0 0 0 0
OCEANIË
Marokko Zuid-Afrika
22
Georgië Kazachstan Kosovo Letland Moldavië Montenegro Noorwegen Servië Wit-Rusland
0
ANDERE 19 * Bij het continent Europa noteerde geen enkele organisatie dat ze deelnemers naar ‘ANDERE’ landen stuurde. Daarom noteerden we enkel de landen waar wel jongeren naartoe trokken.
Go Strange cijferonderzoek - 18
UITWISSELINGEN IN INTERNATIONALE GROEP In 2013 namen 1942 jongeren door tussenkomst van een organisatie deel aan een uitwisseling of kamp. De meerderheid (1874 jongeren) nam daarbij deel aan een uitwisseling met steun van Youth in Action. Op basis van de cijfers die JINT van Youth in Action-projecten heeft, was het niet mogelijk om alle onderzoeksvragen te beantwoorden. Zo beschikken we niet over informatie waaruit de leeftijdscategorie van deze jongeren af te leiden is. Wat we wel weten is dat Youth in Action-uitwisselingen een duur hebben van minimum 1 tot maximum 3 weken. Vanzelfsprekend nemen jongeren steeds met meer dan 1 persoon deel aan deze uitwisselingen. Daarnaast is het ook zo dat steun van het Youth in Actionprogramma hoofdzakelijk beschikbaar is voor projecten die op het Europese continent plaatsvinden.
Onderstaande tabel geeft een overzicht van de specifieke landen en het aantal jongeren dat ernaar toe trok. EUROPA Duitsland Frankrijk Spanje Portugal Bulgarije Nederland Turkije Italië Finland Roemenië Denemarken Oostenrijk Verenigd Koninkrijk Zweden Griekenland
LATIJNS-AMERIKA*
384 207 186 147 111 104 77 76 61 51 46 44 39 38 35
Kroatië Litouwen Malta Estland Luxemburg Polen Slovenië IJsland Letland Georgië Slowakije Tsjechië Hongarije Zwitserland Rusland
29 28 27 25 25 24 24 20 20 18 13 13 9 7 5
Azerbeidzjan Ierland Servië Albanië Bosnië-Herzegovina Kazachstan Kosovo Letland Macedonië Moldavië Montenegro Noorwegen Oekraïne Wit-Rusland ANDERE
2 2 1 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 29
AZIË*
Brazilië 7 Verenigde Arabische Emiraten 8 * Bij de continenten Latijns-Amerika en Azië noteerde geen enkele organisatie dat ze deelnemers naar ‘ANDERE’ landen stuurde. We noteerden daarom enkel de landen waar wel deelnemers naartoe gestuurd werden.
Go Strange cijferonderzoek - 19
SCHOOL LOPEN Voor we dieper ingaan op de cijfers die we voor dit hoofdstuk verzamelden is het belangrijk te verduidelijken hoe we ‘school lopen’ in het buitenland precies interpreteerden. We hebben het hier namelijk over jongeren die hun laatste jaar secundair onderwijs overdoen in een ander land. Daarnaast zijn er de mogelijkheden waarbij leerlingen van het secundair ofwel een trimester, semester of volledig schooljaar les volgen in het buitenland. Ten slotte behoren ook zomercursussen die studenten in een ander land kunnen volgen tot dit thema. Dit alles vanzelfsprekend steeds door tussenkomst van een Vlaamse organisatie of een organisatie met een in Vlaanderen gevestigd kantoor. Jongeren die in het kader van hun opleiding via een beursprogramma en/of via contacten van de onderwijsinstelling voor een stage vertrokken, niet in bovenstaand cijfer zijn inbegrepen. 6 van de 57 deelnemende organisaties hebben een aanbod om een tijd school te lopen in het buitenland. In totaal vertrokken 435 jongeren in 2013 voor een buitenlands studieverblijf. Dat is 5% van het totale aantal jongeren dat in 2013 via een organisatie een internationale ervaring opdeed. Bij dit thema zien we verhoudingsgewijs het grootste verschil tussen het aantal jongens (93 of 21%) en het aantal meisjes (277 of 64%). Omwille van het aanbod behoren de meeste deelnemers ook tot de jongere leeftijdscategorieën. Dat zien we duidelijk in onderstaande grafiek waaruit blijkt dat 79% of 345 jongeren tot de leeftijdscategorie 17 of 18 jaar behoort.
De meeste jongeren gaan voor 3 maanden tot 1 jaar naar het buitenland. Logischerwijs was de meerderheid van de jongeren de enige buitenlandse student tijdens zijn studieverblijf.
Go Strange cijferonderzoek - 20
Kijken we naar de bestemmingen waar de jongeren naartoe trokken dan valt op dat 38% (165 jongeren) voor een ervaring richting Latijns-Amerika vertrok. Daarna volgen de Europese landen waar 26% van de jongeren tijdelijk school liep. In mindere mate trokken jongeren naar Noord-Amerika (10%), Azië (7%), Afrika (3%). 1 jongere liep tijdelijk school in Australië 1 andere deed dit in Nieuw-Zeeland.
EUROPA Italië Turkije Finland Noorwegen Denemarken Bosnië-Herzegovina Estland Frankrijk Hongarije
24 11 8 8 6 5 5 5 5
AFRIKA* Zuid-Afrika Ghana
Nederland Zweden Kroatië Portugal Spanje Verenigd Koninkrijk IJsland Servië Zwitserland
5 4 3 3 3 3 2 2 2
LATIJNSAMERIKA 8 6
Duitsland Griekenland Letland Litouwen Oekraïne Oostenrijk Slovenië Albanië Azerbeidzjan
1 1 1 1 1 1 1 0 0
AZIË
Bulgarije Georgië Ierland Kazachstan Kosovo Letland Luxemburg Macedonië Malta
0 0 0 0 0 0 0 0 0
OCEANIË
Bolivië Peru
27 23
Thailand Indonesië
8 5
Ecuador
21
India
4
Paraguay
19
Brazilië Argentinië
17 13
Japan China
4 2
Hong Kong
2
Dominicaanse Republiek
10
Filipijnen
1
Panama
8
Bali
0
Australië Nieuw-Zeeland
Moldavië Montenegro Polen Roemenië Rusland Slowakije Tsjechië Wit-Rusland ANDERE
0 0 0 0 0 0 0 0 1
NOORDAMERIKA 1 1
Canada Verenigde Staten
4 41
Go Strange cijferonderzoek - 21
Columbia
6
Cambodja
0
Honduras
6
Laos
0
Costa Rica
4
Nepal
0
Chili Cuba
1 0
Oost-Timor Palestina
0 0
Guatemala
0
Singapore
0
Nicaragua
0
Taiwan
0
Suriname
0
0
6
Venezuela
0
Verenigde Arabische Emiraten Vietnam
ANDERE
10
ANDERE
0
* Bij het continent Afrika noteerde geen enkele organisatie dat ze deelnemers naar ‘ANDERE’ landen stuurde. We noteerden daarom enkel de landen waar wel deelnemers naartoe gestuurd werden.
Go Strange cijferonderzoek - 22
STAGE 173 jongeren deden in 2013 een stage in het buitenland door tussenkomst van een organisaties. Dat is 1.9% van het totale aantal jongeren (8879). 16 van de 56 deelnemende organisaties of 28,6% bieden stages in het buitenland aan. Ter verduidelijking geven we nogmaals mee dat het aantal jongeren die in het kader van hun opleiding via een beursprogramma en/of via contacten van de onderwijsinstelling voor een stage vertrokken, niet in bovenstaand cijfer zijn inbegrepen. Dat neemt echter niet weg dat er onder deze 173 een behoorlijk aantal jongeren zijn die stage liepen in het kader van hun opleiding. Verschillende van de bevraagde organisaties hebben immers een aanbod waarbij ze stageplaatsen beschikbaar stellen voor studenten.
Opvallend is dat het thema ‘stage’ het enige is waarbij de verhouding tussen het aantal jongens (84) en meisjes (89) bijna gelijk is. Verder valt op dat we onder de deelnemers enkel jongeren uit de leeftijdscategorie 19-25 jaar terugvinden (136 jongeren, van 37 jongeren is de leeftijd niet gekend). Bovendien zijn de jongeren tijdens hun stage vaker met meerdere deelnemers ter plaatse (75 jongeren of 43%) dan dat ze er alleen zijn (54 jongeren of 31%).
Naar duur van het verblijf zien we dat heel wat jongeren voor langere tijd in het buitenland stage liepen. Zo zijn er 89 jongeren die 3 maanden tot een jaar via een stage ervaring opdeden. 69 verbleven er 2 weken tot 3 maanden.
Go Strange cijferonderzoek - 23
Kijken we naar de bestemmingen waar de jongeren naartoe trokken dan valt op dat deze vrij verspreid zijn. Hieronder ook het overzicht van de werelddelen, landen en de aantallen deelnemers die er naartoe trokken.
* Bij de continenten Europa en Latijns-Amerika noteerde geen enkele organisatie dat ze deelnemers naar ‘ANDERE’ landen stuurde. We noteerden daarom enkel de landen waar wel deelnemers naartoe gestuurd werden.
EUROPA
AFRIKA
LATIJNSAMERIKA
AZIË
OCEANIË
Duitsland Roemenië
6 5
Tanzania Rwanda
10 8
Ecuador Suriname
11 10
India Cambodja
14 6
Servië Verenigd Koninkrijk Tsjechië Polen Zwitserland Hongarije Kroatië Macedonië
5
Senegal Zambia
6 5
Peru Brazilië
6 5
China Filipijnen
6 4
5 4 3 3 2 2 2
Zimbabwe Togo Benin Burundi DC Congo Egypte
4 2 0 0 0 0
Columbia Argentinië Costa Rica Dom. Rep. Ecuador Suriname
2 1 1 1 11 10
3 2 2 1 1 1
Estland Finland Ierland Montenegro Noorwegen Slowakije
1 1 1 1 1 1
Ghana Kameroen Kenia Malawi Marokko Namibië
0 0 0 0 0 0
Peru Brazilië
6 5
Japan Indonesië Taiwan Hong Kong Thailand Verenigde Arabische Emiraten Vietnam Bali Laos Nepal Oost-Timor Palestina
Spanje
1
Niger
0
Singapore
1 0 0 0 0 0 0
Turkije
1
Zuid-Afrika
0
ANDERE
4
Zweden
1
ANDERE
1
Australië NieuwZeeland
NOORDAMERIKA 3 0
Canada Verenigde Staten
2 2
Go Strange cijferonderzoek - 24
TIJDELIJK WERK EN VAKANTIEJOB 4 van de 57 deelnemende organisaties (5,3%) hebben een aanbod voor jongeren die tijdelijk in het buitenland willen werken of er een vakantiejob willen doen. 2 van hen stuurden in 2013 daadwerkelijk jongeren uit. 148 jongeren werkten op deze manier tijdelijk in het buitenland. Dat is 1.6% van het totale aantal jongeren dat in 2013 voor een internationale ervaring naar het buitenland vertrok. Ook hier zien we dat meer meisjes (92 of 62%) dan jongens (56 of 37%) tijdelijk in het buitenland werkten.
De jongeren die via de deelnemende organisaties naar het buitenland gingen, deden dit allemaal voor minstens 3 maanden.
Van de meeste deelnemers aan dit aanbod kennen we de leeftijd niet. Sowieso zijn alle jongeren ouder dan 18 aangezien het aanbod van beide organisaties enkel toegankelijk is voor wie meerderjarig is. Via de ene organisatie vertrokken vooral jongeren met een working-holidayvisum richting Australië of Nieuw-Zeeland willen. Een working-holiday visum is een visum dat beschikbaar gesteld wordt voor jongeren die voor langere tijd willen werken en reizen in een bepaald land. Ons land heeft wat dit betreft overeenkomsten met Australië, Canada, Nieuw-Zeeland of Thailand. De andere organisatie helpt jongeren dan weer aan een eerste werkervaring in de ontwikkelingssamenwerking. Dit verklaart het overzicht van de landen en werelddelen waar jongeren naartoe trokken.
Go Strange cijferonderzoek - 25
EUROPA Frankrijk Verenigd Koninkrijk
LATIJNSAMERIKA 1 5
AZIË
OCEANIË
NOORDAMERIKA
Bolivië Ecuador Peru
1 4 4
China Palestina
2 3
Australië Nieuw-Zeeland
73 6
Verenigde Staten Canada
15 1
AFRIKA Burundi
15
Niger
2
Kenia
0
Zambia
0
Benin
3
DC Congo
0
Malawi
0
Zimbabwe
0
Senegal
3
Egypte
0
Namibië
0
Zuid-Afrika
0
Tanzania
3
Ghana
0
Rwanda
0
ANDERE
5
Marokko
2
Kameroen
0
Togo
0
Go Strange cijferonderzoek - 26
INLEEFREIS NAAR HET ZUIDEN In ons onderzoek interpreteerden we inleefreizen als ‘reizen waarbij de kennismaking met het leven zoals het is in een ander land’ centraal staat. Het Zuiden staat dan weer synoniem voor ‘de ontwikkelingslanden’. Op het totale aantal bevraagde organisaties zijn er 10 aanbieders van dit soort reizen. Deze 10 organisaties waren in 2013 goed voor 115 vertrekkende jongeren of iets meer dan 1% van het totale aantal jongeren dat via een organisatie een internationale ervaring opdeed.
Ook bij de inleefreizen zien we dat meer meisjes dan jongens deelnemen. Meer specifiek vertrokken in 2013 79 meisjes tegenover 31 jongens.
Zowel de leeftijd van de deelnemers als de duur van hun verblijf zijn nauw verbonden met het aanbod. Weinig inleefreizen zijn immers toegankelijk voor wie jonger is dan 18. Inleefreizen zijn ook steeds van kortere duur.
We vroegen de organisaties ook naar welke bestemmingen ze hun deelnemers brachten. In 2013 vertrokken jongeren naar onderstaande werelddelen en landen op inleefreis: AFRIKA DC Congo Marokko Senegal Zambia ZuidAfrika
2 10 31 7 5
LATIJNSAMERIKA Argentinië
AZIË 10
India
15
Columbia Cuba Ecuador
4 5 6
Palestina
10
Go Strange cijferonderzoek - 27
BESLUIT Het eerste Go Strange cijferonderzoek levert ons meteen heel wat interessante informatie op. Ten eerste zijn er natuurlijk het totale aantal Vlaamse jongeren dat in 2013 voor een internationale ervaring naar het buitenland vertrok door tussenkomst van een Vlaamse organisatie of een organisatie met een in Vlaanderen gevestigd kantoor:
9284 Kijken we naar de afzonderlijke thema’s dan zien we dat de taalkampen en taalcursussen nar aantal deelnemers het grootste aandeel hebben. Gevolgd door vrijwilligerswerk en uitwisselingen in internationale groep. Bij alle thema’s zien we ook steeds heel duidelijke linken met het bestaande aanbod. Zo is Europa bijvoorbeeld in heel wat gevallen de meest bezochte bestemming. Het aanbod voor Europese bestemmingen is immers groter en vaak ook meer betaalbaar dan dat voor nietEuropese landen. Eén trend waarvan we denken deze te mogen afleiden is dat meer meisjes dan jongens de stap naar een internationale ervaring zetten. Hoewel het geslacht van 26% van de deelnemers ons onbekend is, voelen we toch aan dat deze trend ook binnen deze groep ‘onbekenden’ gevolgd wordt. Opvallend is ook dat een behoorlijk aandeel van alle jongeren die richting buitenland vertrokken dat deden met de steun van Youth in Action, het subsidieprogramma van de Europese Commissie. Exact 2000 jongeren trokken dankzij Youth in Action voor vrijwilligerswerk of een uitwisseling naar het buitenland.
Opmerkelijk aan dit cijfer in vergelijking met het aantal leerlingen en studenten dat jaarlijks binnen hun opleiding naar het buitenland vertrekt voor een stage of studieperiode, is de vaststelling dat de deelname van jongeren aan het niet-formele leeraanbod vergelijkbaar is. Evenveel jongeren verwerven competenties, op het vlak van persoonlijke en professionele ontwikkeling, door een niet-formele leerervaring in het buitenland. Deze vaststelling staaft de idee waar JINT al langer voor staat, namelijk dat internationaal leren niet alleen een zaak is van de onderwijswereld. Bovendien zal het budget voor het subsidieprogramma Youth in Action, dat sinds 2014 onder de grotere noemer Erasmus+ valt, de komende jaren met nog eens 70% stijgen. Ook op Vlaams niveau wordt het belang van internationalisering binnen het jeugdwerk benadrukt in de beleidsnota van Vlaams minister van Jeugd Sven Gatz. Daarin noteerde de
Go Strange cijferonderzoek - 28
minister de doelstelling dat Vlaanderen er werk van wil maken om het jeugdwerk en jongeren internationaal te oriënteren. Uitgaande van dit alles voorziet JINT vzw daarom dat in de komende 10 jaren dat 10% van alle Vlaamse jongeren tussen 14 en 25 jaar oud minstens 1 internationale leerervaring zal hebben door tussenkomst van een organisatie. JINT ziet deze internationale toekomst alvast met veel enthousiasme tegemoet! Wij bedanken alle meewerkende organisaties* voor hun deelname en hopen dat wij ook in de toekomst op hun bijdrages zullen kunnen rekenen. * ADR-Vlaanderen & Somepro vzw, AEGEE, Afractie, AFS, AIESEC, Alpy vzw, Artesanos, BISZ, Bouworde, Broederlijk Delen, Catapa, CLIP, Cosmolingua, Crea-Langues, Damiaanactie, Depauw taalvakanties, E.L.S., Easy Languages, ESL-Taalreizen, FairPlay, Fracarita Belgium, G3W, Hannibal, Hispania.be, Hope Flanders, Humasol, IAESTE, Initiatief Cuba Socialista, Intaco, JAP adventure, Jeugd, Cultuur en Wetenschap, Jeugdbond voor Natuur en Milieu, Jeugddienst Don Bosco, Jobstop, JOETZ, BTC juniorprogramma, Kwasa Kwasa, Leraars zonder Grenzen, LSI en Kiddy & Junior Classes, Mondibuild, Oye LENA, Palestina Solidariteit, PEJA, Plan Youth Board, Roeland vzw, Student’s Action in India vzw, Sunsport, Top Vakantie vzw, Tumult, Ukukhanya, U move 4 peace, United World Colleges, VIA, Vides, VVOB, WEP, YFU en JINT vzw
Go Strange cijferonderzoek - 29
BIJLAGE – FICHE BEVRAGING Tabblad voor invullen totale aantal deelnemers
Go Strange cijferonderzoek - 30
VOORBEELD TABBLAD VRIJWILLIGERSWERK
Go Strange cijferonderzoek - 31
Go Strange cijferonderzoek - 32
CONTACTINFO Vragen bij dit onderzoek? Meer weten over JINT vzw en/of Go Strange? Neem contact met ons op.
Go Strange-team van JINT vzw Grétrystraat 26 1000 Brussel Tel.: 02/2090720 E-mail:
[email protected]
Vind ons online op
www.jint.be www.gostrange.be www.facebook.com/GoStrange www.twitter.com/go_strange
Het Go Strange cijferonderzoek werd uitgevoerd door
Powered by
Met de steun van:
Go Strange cijferonderzoek - 33