1
-Debatgids Hoe bereid ik me voor op de Digimores Debatwedstrijd 2016
2
Inhoud Inleiding ...................................................................................................................................... 3 Belangrijke begrippen ................................................................................................................ 3 Wat is het verschil tussen een debat en een discussie? ............................................................ 3 W*T*F* is een wedstrijddebat? ................................................................................................. 4 De stelling.............................................................................................................................. 4 De teams ............................................................................................................................... 4 Vaste spreektijden ................................................................................................................ 4 Een jury ................................................................................................................................. 4 Overtuigen, hoe doe je dat wel en niet?! .................................................................................. 4 Presentatie ............................................................................................................................ 4 Opbouw van je betoog .......................................................................................................... 5 Argumentatie ........................................................................................................................ 5 1.
Persoonlijke aanval ...................................................................................................... 5
2.
Populistische drogreden .............................................................................................. 6
3.
Autoriteitsdrogreden ................................................................................................... 6
4.
cirkelredenering........................................................................................................... 6
5.
Stromanredenering ..................................................................................................... 6
6.
Manipulatie.................................................................................................................. 7
7.
Verschuiven van bewijslast.......................................................................................... 7
Weerleggen van argumenten, aanvallen van argumenten. ...................................................... 7 Aan de slag – een goed betoog in 5 stappen! .......................................................................... 8 Stap 1: Interpretatie van de stelling ..................................................................................... 8 Stap 2: Opzoeken van informatie ......................................................................................... 9 Stap 3: Brainstormen over argumenten ............................................................................. 10 Stap 4: Rangschikken van argumenten en opbouwen van een betoog ............................. 10 Stap 5: Sterke opening en krachtig slot .............................................................................. 11
3
Inleiding Je bent ingeschreven voor de debatwedstrijd. Wat nu? Eerst en vooral lees je het reglement van de voorrondes na. Dit vind je op www.debatwedstrijd.be. Je zal dan al een veel beter zicht hebben op de wedstrijd. Daarna begin je aan je voorbereiding. Dit document loodst je erdoor. Je vindt informatie over wedstrijddebatteren en een stappenplan om een betoog voor te bereiden! Veel succes!
Belangrijke begrippen Deze woorden zal je heel vaak tegenkomen. Hier een korte verklaring: Stelling: Feit: Mening: Veronderstelling: Argument: Betoog:
een bewering over een bepaald onderwerp iets wat waar is, dat je kan bewijzen een persoonlijk oordeel. Iets dat je zelf vindt. mensen denken dat dit waar is, maar de waarheid is nog niet per se bewezen een bewering die jouw standpunt ondersteunt (een voorbeeld, verklaring, bewijs,…) Logische opsomming van argumenten die jouw standpunt over een stelling duidelijk maken.
Wat is het verschil tussen een debat en een discussie? Discussiëren en debatteren lijken op het eerste zicht hetzelfde te betekenen. Deze woorden worden ook vaak door elkaar gebruikt. is informeel. Dit betekent dat je thuis discussieert met je broer over welk tvprogramma je wil kijken. Of thuis aan tafel, op café met vrienden, in een jeugdvereniging. Dagelijks vinden discussies plaats over heel wat uiteenlopende onderwerpen. Een discussie ontstaat eerder spontaan. Iedereen die op het moment van de discussie aanwezig is, kan inpikken en zijn of haar zegje doen. Er staat geen tijdslimiet op discussies. In een discussie probeer je ‘je tegenstanders’ te overtuigen. Je wil namelijk je broer overtuigen om naar jouw favoriete tv-pogramma te kijken. is veel formeler. Het onderwerp en de deelnemers van het debat zijn op voorhand gekend. Er wordt een begin- en eindtijd afgesproken en ook de spreektijd van de
4
debaters ligt vast. Denk bijvoorbeeld aan de grote verkiezingsdebatten in België of de presidentsverkiezingen in Amerika. Het allergrootste verschil tussen een discussie en een debat is de aanwezigheid van een groep (kiezers, publiek, jury,) die de debaters moeten overtuigen. Enkel door die groep te overtuigen, kan je het debat winnen.
W*T*F* is een wedstrijddebat? Wereldwijd zijn er enorm veel debatvormen. Iedere vorm heeft eigen regels, gebruiken en beoordelingscriteria. Wanneer het om een wedstrijd gaat, vind je in het reglement welke vorm de organisatie heeft gekozen. Dit zijn de kenmerken van een wedstrijddebat:
De stelling staat centraal tijdens het debat.
In een debat staan twee teams tegenover elkaar. De grootte van het team kan variëren. Tijdens de Digimores Debatwedstrijd debatteer je per twee. Het ene team, de voorstanders, verdedigen de stelling. Het andere team, de tegenstanders, vallen de stelling aan. De teams gebruiken argumenten (wat is een argument, zie hierna). De rolverdeling gebeurt willekeurig. Hoe de deelnemers zelf over het onderwerp denken, is niet relevant in dit speldebat.
De teams krijgen vaste spreektijden om hun standpunt duidelijk te maken. In het reglement van de wedstrijd vind je de regels terug (spreektijden, volgorde van spreken,…). Voor- en tegenstanders krijgen evenveel tijd om hun punt te maken.
In een speldebat moet je niet je tegenstanders overtuigen, maar de jury! Zij bepalen via objectieve criteria welk team het speldebat wint. Persoonlijke meningen van de jury doen niet ter zake. De beoordelingscriteria gaan zowel over inhoud (argumentatie) als over vorm (presentatie)
Overtuigen, hoe doe je dat wel en niet?! Overtuigingskracht bestaat uit 3 elementen:
Het spreekt voor zich dat de presentatie belangrijk is. Maar er bestaat geen kant-en-klaar succesrecept. Iedereen heeft zijn eigen stijl! Je hebt redenaars die met de armen staan te zwieren om hun punt duidelijk te maken. Zij gooien het hele lichaam in de strijd! Maar een ingetogen, duidelijk en helder betoog kan evenveel effect hebben.
5
Zoek uit waarbij jij het meest comfortabel voelt en werk binnen die stijl aan dingen die beter kunnen. Geef tips aan elkaar, je kan veel van je teamgenoot leren.
Je betoog bereidt je voor. Maar hoe? Kijk op pagina 8, daar vind je een stappenplan.
Een goed betoog steunt op argumenten. Er zijn verschillende soorten argumenten. Enkele tips om je standpunt kracht bij te zetten: -
Objectieve feiten uit nieuwsmedia Cijfers uit betrouwbare bron Gegevens uit wetenschappelijk onderzoek Een voorbeeld Een ervaring Beroep doen op een (echte!) autoriteit Een gevolg aankaarten Vergelijkingen ….
Je kan ook fouten maken bij het argumenteren. Sommige fouten zijn per ongeluk. De debater heeft niet goed bedacht of het argument wel echt waarde heeft. Andere fouten worden met opzet gemaakt. De betoger weet dan wel dat hij niet echt een goed argument aanhaalt, maar wil toch gelijk krijgen. Hij gebruikt daarom andere middelen (op een listige manier). Deze fouten noemt men drogredenen (of moeilijker: sofismes). Drogredenen sluipen soms onbewust in een argumentatie. Iedereen bezondigt zich wel eens aan een drogargument. Maar drogredenen kunnen ook doelbewust ingezet worden in een betoog. Dan spreekt men van demagogie. Adolf Hitler wordt bijvoorbeeld vaak aangehaald als demagoog. Welke drogredenen worden vaak gebruikt?
Deze drogreden is gericht tegen de spreker zelf en niet tegen wat de spreker zegt. Deze drogreden wordt vaak gebruikt, maar is eigenlijk een ‘goedkope truc’ want er worden geen goede argumenten voor het eigen standpunt aangehaald. Bijvoorbeeld: “Wat kan mijn tegenstander, als vrouw, nu weten van voetbal?” “Iedereen weet, behalve mijn tegenstander blijkbaar, dat…”
6
Men doet beroep op wat er algemeen leeft bij een bevolking of publiek (het meerderheidsstandpunt). Wanneer men zich tot het publiek richt, is het argument niet gemakkelijk te weerleggen voor de tegenstanders. De tegenstander moet immers argumenteren dat ‘het volk’ of ‘het publiek’ het mis heeft. Gelukkig zal tijdens de debatwedstrijd een kritisch publiek aanwezig zijn ;-) Bijvoorbeeld: “Natuurlijk is Coca Cola beter dan Pepsi, want meer mensen kopen Coca Cola”
Ten onrechte wordt iemands autoriteit aangehaald om een standpunt kracht bij te zetten. Bijvoorbeeld: In een discussie over energie: Persoon 1: “ Professor Geschiedenis X zegt dat ….” Het autoriteitsargument is op zich helemaal geen drogreden! Als je een bron aanhaalt, die effectief autoriteit is in een bepaald vakgebied, heb je zelfs een heel sterk argument! Haalde de debater in bovenstaande discussie een argument van een energie-expert aan, dan was dit wél een waardevol argument geweest!
Het argument verklaart eigenlijk niets, je zegt tweemaal hetzelfde. Bijvoorbeeld: “ ik heb geen zin om te eten, want ik heb geen trek” Persoon 1: “ God bestaat, want dat staat in de Bijbel”. Persoon 2: “Hoe weet je dat wat in de Bijbel staat, waar is?” Persoon 1: “Omdat de Bijbel het woord van God is”
Bij de stromansredenering verdraai je het woord van de tegenstander. Door de argumenten net iets anders te gebruiken dan ze werden bedoeld, lijkt het argument nergens op te slaan. Zelfs de meest logische argumenten kunnen op deze manier worden aangevallen.
Bijvoorbeeld: Team 1:“ Wij als voorstanders pleiten ervoor om viagra niet langer terug te laten betalen door het ziekenfonds. Het geld kan beter gebruikt worden voor urgentere medicijnen.”
7
Team 2 antwoordt: “De voorstanders geven helemaal niets om patiënten die met viagra gebaat zijn.”
Manipuleren betekent een beroep doen op medelijden of medevoelen van het publiek, jury of luisteraar. Bijvoorbeeld: “Ik heb tot vannacht gewerkt aan mijn taak, dus u mag me geen slechte punten geven!”
Deze drogreden proberen debaters het volgende te laten geloven: Indien je niet kan bewijzen dat het verband tussen A en B niet bestaat, dan bestaat het verband tussen A en B! Bijvoorbeeld: “ Telepathie bestaat, want er werd niet aangetoond dat het niet bestaat.”
Weerleggen van argumenten, aanvallen van argumenten. Tijdens een goed debat wordt er niet naast elkaar gebabbeld. Een debat is schermen met (goede!) argumenten. In een debat stel je je eigen argumenten voor en haal je de argumenten van anderen onderuit. Een argument weerleggen betekent de overtuigingskracht van de andere partij ontnemen. Het weerleggen van argumenten is een belangrijk criteria waarop de jury haar oordeel baseert. Je kunt op twee manieren een argument van de andere partij proberen te weerleggen: Bewijzen dat het argument fout is (of ten minste twijfelachtig). Met eigen argumenten het argument van de andere partij ontkrachten.
8
Voorbeeld: Team 1: “Het bewijs dat je aanhaalt, is gedateerd (1).. Wij hebben een bewijs voor het tegendeel, dat trouwens van recentere datum is. Uit onze bron blijkt namelijk dat…. (2)”
1. 2. 3. 4.
Omschrijf het argument dat je aanvalt Bepleit waarom dat argument onjuist of onvolledig is Voer een tegenargument aan. Benadruk het gevolg van jouw weerlegging: (“Voorbeeld: Door ons argument, is het duidelijk dat het argument van de tegenpartij niet relevant is/ niet klopt/….”)
Aan de slag – een goed betoog in 5 stappen!
De stelling staat centraal in het debat. Vooraleer je argumenten kan verzamelen voor of tegen de stelling, moet je dus goed begrijpen wat de stelling precies betekent. Duidt alle sleutelwoorden in de stelling aan en denk na over wat ze betekenen. Kan je de woorden niet precies verklaren, dan zoek je ze best even op. Voorbeeld: Soms denk je dat je de betekenis van een woord kent. Neem nu het woord ‘vluchteling’. De betekenis lijkt voor de hand: het is een persoon die op de vlucht is. Toch bestaat er wereldwijd een specifieke definitie over wie wel of niet als ‘vluchteling’ wordt erkend. Die definitie staat te lezen in het Vluchtelingenverdrag van de Verenigde Naties: een vluchteling is iemand die vervolging te vrezen heeft vanwege zijn ras, godsdienst of politieke overtuiging, of omdat hij/zij tot een bepaalde sociale groep behoort of een bepaalde nationaliteit heeft. Niet zomaar iedereen die op de vlucht is, heeft het recht op het statuut van vluchteling. Oorlogsmisdadigers worden bijvoorbeeld niet beschermd.
-
Het debat gaat over de pro’s en contra’s van de stelling en NIET over hoe de stelling moet geïnterpreteerd worden. Probeer je plicht om de stelling te verdedigen of af te wijzen dus niet te ontlopen door het debat te voeren over wat de stelling betekent. De jury zal je daarvoor afstraffen.
9
1. Weet je helemaal niets over het onderwerp, ga je best eerst op onderzoek uit. 2. Is het thema op jouw lijf geschreven, kan je overgaan naar stap 3: Brainstormen over argumenten. Na de verwerking van de brainstorm, kan het duidelijk worden dat er nog wat gaten zijn in je betoog. Je ontdekt bijvoorbeeld dat je nog niet voldoende over het thema weet. Je ontdekt misschien ook dat je argumenten vooral meningen en veronderstellingen zijn en dat jouw argumenten niet gebaseerd zijn op feiten.
Controleer ook of je de verschillende invalshoeken van het onderwerp onderzocht hebt (sociaal, economisch, politiek, historisch, cultureel,…)Ga op zoek naar relevante feiten. Een publicatie uit 1986 is waarschijnlijk niet zo relevant als een publicatie uit 2015.
-
De thema’s zijn zo gekozen, dat er heel wat actueel materiaal te vinden zal zijn op internet: krantenartikeltjes, filmpjes, opiniestukken, databanken… Controleer of je het thema uit verschillende oogpunten hebt bekeken. (economisch, sociaal, politiek, cultureel,…) Internet is vaak een goed begin voor je zoektocht, maar hou er rekening mee dat de informatie op een pagina uit subjectief kan zijn. Check dus zeker je bronnen! Bronnenonderzoek kan je heel wat belangrijke informatie verschaffen over de correctheid of objectiviteit van een bron
Via de facebookpagina van Digimores Debatwedstrijd wordt ook geregeld wat info over de thema’s gedeeld. Like dus snel onze pagina!
1. 2. 3. 4.
Wie schreef de bron? Wat was de bedoeling van de auteur? Wanneer werd de bron geschreven? Recent of lang geleden? Is de auteur volgens jou subjectief of objectief?
10
Brainstorm samen over alle mogelijke pro en contra argumenten van de stelling. Een goede debater kent namelijk de sterktes en zwaktes van elke stelling! Tip: Neem een leeg vel papier en verdeel het papier in twee. Links schrijf je alle argumenten PRO de stelling en rechts schrijf je alle argumenten TEGEN de stelling. Alles wat bij je opkomt, kan je noteren: voorbeelden, ideeën, bewijzen,…
Voorbeeld: stelling debatwedstrijd 2015: stemrecht moet verlaagd worden tot 16 jaar:
PRO
CONTRA
Bekijk de argumenten die je hebt gevonden en overloop ze samen. Probeer bij elk argument ook de andere kant (= een tegenargument) te verzinnen. Noteer dit argument. Je hebt nu al heel wat argumenten verzameld.
Rangschik de argumenten van sterk naar minder sterk. Sterke argumenten zijn argumenten waarop je niet makkelijk een tegenargument vindt. Zwakke argumenten zijn argumenten die je makkelijk kan betwisten. De (3) sterkste argumenten vormen de kern van je betoog. Probeer je argumenten in een logische en overtuigende volgorde te rangschikken, zodat je een duidelijk en gestructureerd betoog hebt.
De zwakkere argumenten worden even aan de kant geschoven, maar worden zeker niet vergeten of weggegooid. Het is belangrijk om álle argumenten (zwakker of niet) in het achterhoofd te houden. In het heetst van de strijd kunnen deze argumenten misschien wel van pas komen.
11
Je hebt alle argumenten om de stelling te verdedigen of aan te vallen. Toch is het werk nog niet gedaan. Nu moet je de jury en het publiek nog overtuigen! Onthoud dat elk betoog altijd een opening, midden en slot heeft. Overtuigen start met het aantrekkelijk en logisch openen van je betoog. Je grijpt meteen de aandacht van het publiek en de jury. Bovendien kunnen de jury en het publiek je uitleg makkelijker volgen als die logisch is opgebouwd. Wat je op het einde vertelt, blijft het langst hangen. Zorgt dus ook voor een krachtig slot.
Je kan openen met een anekdote, een grapje, een actueel voorbeeld, een oneliner, kort beschrijven van een probleem,… Maar je kan ook gewoon duidelijk stellen waarom je voor of tegen de stelling bent. “ Beste jury, wij zijn VOOR deze stelling om 3 redenen, namelijk….”
Je geeft een conclusie van je argumenten Herhaal kort je belangrijkste argumenten. “En om al deze redenen, beste jury, zijn wij vóór het verlagen van het stemrecht naar 16 jaar.”
12
Anspachlaan 111 1000 Brussel
7
Tel: 02 / 521 79 20 Rek. BE22 001 1592517 47
