Colofon
" %& $
! % '"( % ( % #
"#$ % % $
% ) **
)
& "
Regionaal Orgaan Verkeersveiligheid Gelderland Postbus 9090 6800 GX Arnhem Tel.: 026 – 3599840 Fax: 026 – 35998208 E-mail:
[email protected] Internet: www.rovg.nl
+ ,$ /
,) ** ) -% -% ( . ,) ** ) -
,$
& -% " )0 , $
-
Inhoudsopgave Voorwoord............................................................................................................i Samenvatting ......................................................................................................ii 1.
Inleiding................................................................................................1
2.
Achtergrond, doelstelling en onderzoeksvragen ............................3
2.1 2.2 2.3
Achtergrond...........................................................................................3 Doelstelling............................................................................................3 Onderzoeksvragen ................................................................................4
3.
Opzet en inhoud van het trainingsprogramma ................................5
3.1 3.2 3.3 3.3.1 3.3.2 3.3.3 3.3.4 3.3.5 3.3.6 3.4 3.4.1 3.4.2 3.4.3
Algemene educatieve uitgangspunten ..................................................5 Doelgroep..............................................................................................7 Hoofdlijnen en onderdelen van het trainingsprogramma: ideaal opzet ...........................................................................................8 Anamnese en zelfanalyse .....................................................................8 Rijvaardigheidsanalyse .........................................................................9 Training rijden onder specifieke omstandigheden ................................9 Ervaringsuitwisseling en groepsdiscussie.............................................9 Registratie van het leerproces ..............................................................9 Afsluitende evaluatierit ........................................................................10 Concrete uitvoering van de proef met de tweede fase rijopleiding .....10 Implementatie van de ideaal opzet .....................................................10 Tijdschema tweede fase rijopleiding ...................................................11 Programma van de cursusdag ............................................................12
4.
Opzet en inhoud van het evaluatieonderzoek................................13
4.1 4.1.1 4.1.2 4.2 4.2.1 4.2.2
Onderzoeksdesign en tijdschema.......................................................13 Onderzoeksdesign ..............................................................................13 Tijdschema en dataverzameling .........................................................14 Beschrijving van de onderzoeksgroep ................................................16 Werving van de deelnemers ...............................................................16 Selectiviteit ..........................................................................................17
5.
Resultaten van de effectevaluatie ...................................................20
5.1 5.1.1 5.1.2 5.1.3 5.1.4 5.2 5.2.1 5.2.2 5.2.3 5.2.4 5.2.5
Resultaten van de schriftelijke vragenlijst ...........................................20 Risicobewustzijn en zelfinschatting.....................................................20 Calibratie .............................................................................................23 Beoordeling van verkeerssituaties ......................................................24 Samenvatting resultaten vragenlijst ....................................................25 Resultaten van de rijstijlanalyse..........................................................26 Voertuigbediening en voertuigbeheersing ..........................................27 Verkeersdeelname ..............................................................................29 Calibratie .............................................................................................31 Toepassing van Het Nieuwe Rijden ....................................................33 Samenvatting resultaten rijstijlanalyse................................................34
5.3 5.3.1 5.3.2 5.3.3 5.4 5.4.1 5.4.2 5.5
Resultaten van de observatieformulieren en de risicoprofielen ..........35 De door de rij-analisten toegekende scores .......................................37 Door de deelnemers toegekende scores ............................................41 De scores van rij-analisten en deelnemers met elkaar vergeleken ....42 Resultaten van de tevredenheidsmeting.............................................44 Project onderdelen: zinvol en leuk? ....................................................44 Leerervaringen ....................................................................................46 Vergelijking reguliere opleiding en Rijopleiding in Stappen ................47
6.
Resultaten van de procesevaluatie .................................................50
6.1 6.1.1 6.1.2 6.1.3 6.2 6.2.1 6.2.2
6.3.3 6.4 6.4.1 6.4.2 6.4.3
Opzet van en werkwijze tijdens de proef ............................................50 Bij de proef betrokken organisaties.....................................................50 Opzet van de proef..............................................................................51 Werkwijze tijdens de proef ..................................................................51 Evaluatie met de rij-analisten ..............................................................52 Sterke en zwakke punten van trainingsprogramma............................52 Instructie met betrekking tot de uitvoering van de beoordelingsritten................................................................................54 Ritlocaties............................................................................................55 Ritomstandigheden .............................................................................55 Planning en organisatie.......................................................................56 Evaluatie met de trainers van ANWB en VVCR..................................56 Sterke en zwakke punten van het trainingsprogramma......................56 Instructie met betrekking tot de uitvoering van de baantraining en de groepsdiscussie ........................................................................58 Planning en organisatie.......................................................................60 Werving deelnemers, functioneren website en dataverzameling .......61 Werving deelnemers ...........................................................................61 Website ...............................................................................................62 Dataverzameling .................................................................................62
7.
Conclusies en aanbevelingen..........................................................64
7.1 7.1.1 7.1.2
Conclusies...........................................................................................64 Beantwoording van de onderzoeksvragen..........................................64 Conclusies met betrekking tot de opzet, de organisatie en de uitvoering van het tweede fase programma........................................67 Aanbevelingen.....................................................................................69 Aanbevelingen op basis van het Nederlandse experiment.................70 Aanbevelingen op basis van het EU-project .......................................71
6.2.3 6.2.4 6.2.5 6.3 6.3.1 6.3.2
7.2 7.2.1 7.2.2
Literatuur ...........................................................................................................73 Bijlage 1:
Tien gouden regels van ADVANCED .........................................74
Bijlage 2:
GDE-matrix....................................................................................75
Bijlage 3:
Beoordelingsprotocol observatieritten......................................76
Voorwoord +
* 23 0
*
*
2( ,4 -0
4 0
%
! !
*
**
2.
0
!
5
*
# 7 7
2 *
66
& !
! 7 * 0 ! 0
%
%
!
** !
2 0 8
0
) 4 9
%
2 ! * *
!
2 0 2
!
**
2
!
. "
2
0
2
! !
* !
2
! 2 !
0
(
2 ( 2.2.2
%
.
0
0 **
2
!
0
Samenvatting 4
9
# *
0
5
2. 7
5
& !
! * 0
#
**
* :7
#
!
0 ;%
* 7 %' 0 2
#
82
%
5
21
0
0
2
.
*
#
5
0
*
0 2
!
! 2
* 66 ! ! 0 0 0
2
0 *
0 24
! 0 !
2 < 2.
0
=
0
* ! !
0 8
% ! * *
! *
! 2
0 2
!
0
0
! ! % 0 7>9 !
24 !
!
0
*
"
"#&7
82 ( ! 0
*
*
2
7 0
% 2
!
*
/
0
;
;
?% -
% @-
5
;
%
2
0
! !
2
,
@-% !
%!
** ; A ! ,
27 * 0 "#&7
0 "
, , 0
!
?-2 !
*
-! 2&
*
#
0
* ;
27 ! 8
%
! *
!
! * *
@
! 2 0
66 ?-
B % @-
* 2
B 2
B !
9
5
&
27 0
!
9 0
0
21
2 !
2
!
0
2#
C
2
0
! * 2 24 , !
!0 0 2A2
2 0
0
,
0
<
= *
*
! -
-% *
*
24
2 0
2.
**
*
**
9 ** 2# %
* 2
**
0
* !
0
5 DD
! %
! E
0
*
2
! !
5
2 0 B
* 2
5 2 4
! %
0
! %
! *
2 2 0
! %! *
! 2
>
? F 5
2
GG H
! 2
2
!0
**
**
** 2 2
#
5 0
! 0 ! 0
0
0 2. 2
2
!
2 0
9
0 2 2 0
*
%
& I B 2 !
0 ,0 ! *
-2
*
5
0
I B
* 0
0
%
! 0 "#$
*
0
2
! *
*
* *
8 *
0
0 !
0
0
2
! "#
"$ 0 !0
2( B * 5
!
G@J G?J
HCJ ! G@J !
! 2 *
5
2
! 2 24
2
0 G J
% HKJ !
2
! I B
2
* CGJ !
! !
FGJ
KKJ KFJ I B 2
2
% $& ' "$
0
0 2&
0
*
! 0 ! !
! 2
!
!
2 !
!
!0 !
6 0
* 0
27 0
2 0
; 0
** 0
2
%
0 0 # . 0 0 ** 0
*
2 0
0
* *
! *
% 23
0
**
0
*
0
! *
%
!
2" 0 *
* 2
( !
!
"$ 0
*
*
0 2
.
* 2
*
0
0 0
! ,
0
!
0 !
! ,
0 -2
! !
!
!
0
27 !
0
** 27
0 0
)
*
+
2
)
0
4 9 0
!
*
**
0
*
2.
0
; *
!
*
2$
0
; *
0
0
2> %
4 9 ,
K
* 0 -2 7
0
*
7
* . 2.
#
0
*0 *
0 0
2
%
0 0
2 J:
8 , HJ :
4 9
8-2
! 0
.
#
0
2
, !
5 0
0
! 0
2
0
*
! % 0
0
! % 5
%
2 •
.
0 2"
•
0 0 7 0
0 *
0
,0 %
0
0
*
-
2 *
2(
! 2
%
0 2 ! : •
0
0
82 0
7
2 /0 *
0
! 2 0
*
0
0 •
0
.
2 ! 0
0 !
**
;
*
%
0
0
* 0
;
*
** .
2
! :*
0 8
* ;
2
; 0
%!
0
*
0 ; 0
•
2 %0
L
! 0
%
* 2
0 0
! *
! 2 •
7 !
L
0 2 2 *
0
%
*
*
* 8
24 0 0
*
2 •
$
% 0
*
* 0
** 2
**
0 *
2. 0
! * 0
2
# *
! * 0
2
*
#
0
"
0 %
L
L
0
0
*
0
! ! %2 .
0
*
!
!
9
0
2.
! ;
; 0
0
*
2
;
!
,
5 -
0
2" %0
:
* 0 * -2 1
! 0 9
0
0
0
*
,
0 *
!
!
0 8*
! 2
! 2
* 0 0
2
0
1.
Inleiding 4
9
# *
0
5
2. 7
5
& !
! * 0
**
* :7
,&47&"%
!
-2 #
*
#
7
;% 1
8
0 %'
#
%
2
0 2
5
0
0
2 ! • • •
#
, "#$ , " ,
•
I
-2 :$
$ (
8% 4
&
%"
, 9
-2
,*
B
9 $
1 ,
-2 (
0
0 •
-2
-2
) • •
*0
*
#
-2
'"( , -2
•
#
,
.
#
0 -2
• •
$ ) **
, )
! ,
-2
0 *-2
•
& ,
4
-2 0
!
0
*
! !
2
0 **
2
2
**
** 2
)
! 0
*
0 L
!
! ! 2
0 2 0 ! 2 ! * , 0 *
0
** ) ** )
2
)
**
! *
2 $
%
** !
,&
2 2%
-2
2.
Achtergrond, doelstelling en onderzoeksvragen
2.1
Achtergrond 0 !
! * -
,?H 0 C
24 !
K ! *
0 2
# 7
4
7>9
%0
>
#
2
%! 27
! ! * 0 '
!
* 0
0 2
*
*
7>9
%
0
! %
I5
?%
2 " " B * " "#&7 % ! 0 * <7 <# 7 =% #
* K 7>9
7>9 #
"# , -
5 2"
%
*#
)
= *
0
* 0
*
2 2.2
Doelstelling .
*
#
5 0
*
0
K
?
*
<. * M
,
% 8
?
4 30 .
! *
-
!
! * *
0
** C
0
2=
0 *
*
2 2
2.3
Onderzoeksvragen * ! ?2
$
!
0 % N
2
.
@2
.
*
0
* %
*
*
**
N N 2
4
C2
.
**
0 !
! 0 0
* N ;
*
N **
0
*
!
! 0
!
!
0
* 0
N
0
2.
NI 0
0
! 0
,4 2. 4 !
2
0
!
4 9 *
0
O
2$ 0
24 * 2
* C2C
0
! 2
#
* !
0
0 7>9
5
* 0
0
% 0
0
2 C2
0 5
%0
%0
24
0 23 2?2?
* C2C2
*
3.
Opzet en inhoud van het trainingsprogramma ) 0
,
%
-2
!
0
0
! ! %
2
0
*
0 24
* 3.1
0
*
0
!
,! !0 A
2
Algemene educatieve uitgangspunten ! * 2?-
!
9 **
2$
*
!
!
%
!
2
* ! *
2(
8
2 "
0
! 2
!
! *
%
0
2
0 0
0 0
0
%
!0 %
% *
2 ! 2 2
0 **
9
! 0
2 !
% !
! * *
2" !
%0 0 2
! 0 0
!
*
0 ! 2 .
%
% *
/ 0 ! 2 @2
;
,!
2 2
% ?GGG-
@2
; 0
0 ;
1 , ( ,
** -2 5 -2
2 ,
-2
?2 ,
-2
.
0 *2 *
%
%
% !
%
2 .
$ * 0
!
0 0 P 2N $ 0
0 %0
%0
0
2.
0
2
! *
% %0 2 2N
*
*
.
27 !
* 2( N/
0
0
*
2
*
N %
!
; 23 *
0
0
! 2. N$ 5
%
0
% *
N
, -
!
; 7
,
2
0 5-2 4
79
!
"
7)9
5 *
! % ! * *
% *
24
5
*
5!
0
2
8
2
#
@
* %
#
0
?@- ! *9 79 5
! 0
!
27 0
2>
!
!
0 ! 3
2
0 !
!0 ,
-
, O
0
* ! /
7 42
-2 "#&7 9
" 9 ;
2
.
,
-
! ,
?
@
;
-
2 442
.
! ! * 2
2A2 ; 4442
0 ?
,
-2
.
! %
% %
,
@
4 2
.
;
-2 . 2 !
! *
66
2
* 0 2" * 0
! 09 ! !
2
.
2 0
*
2 * ! 3.2
2
Doelgroep 0
! *
! !
0 24 0
0 0 < 0 2 3.3
2 =
!
0
* !
!
Hoofdlijnen en onderdelen van het trainingsprogramma: ideaal opzet * % ?2 2 @2
"
B ) 44-2 7
2 C2 K2 3.3.1
! *
* 0
B ,! ,! *
4 -2 4-2 ,!
0
,!
444-2
,! "*
4 -2
,!
-2
Anamnese en zelfanalyse . * 2 *
0 2
*
*
* ! !
2
)
! *
B
0
! 24
0
0 0
,! * ! 2
! * *
-% 66
,
B -
0
2
0
0
2" 0
!
9
0 2.
66
*
, B -0
2
! 0
0
2( !
!
0 ;
! * *
9
2)
*
!
2
0 2
0
!
*
2
3.3.2
Rijvaardigheidsanalyse B
B 2 !
9 !
9
0 5
&
2)
!
0
21 2
!% 2
! 2
0
0 C
2.
*
B 0
2 ,? -
*
,HQ!
@-2 3.3.3
Training rijden onder specifieke omstandigheden * 2#
0
! * 2 24 , !
!0 0 2A2
2 0 3.3.4
0
,
0
<
=0 *
*
! -
-% *
*
24
2
Ervaringsuitwisseling en groepsdiscussie 0 2.
**
*
**
9 ** 2# %
* 2
0
< %
* 3.3.5
=
0
24 ! *, -!
Registratie van het leerproces # 2 ! ! ! * * 0
B 2
* 23 * 2 ! * 2
0 ! * 0
2
3.3.6
Afsluitende evaluatierit ** *
0 2
!
*
0
* 2
*
!
0
*
24
!
0
! 3.4
2
Concrete uitvoering van de proef met de tweede fase rijopleiding * *
0 0
*
24 <.
#
0
=2
" -2 =- ! 3.4.1
?
"#&7 9 ,<
%
2
Implementatie van de ideaal opzet * @2@
! !
0
,
*
%0
2$
2 /
!
2. * 0 0 0 ! ! 0
! * * *
*
*
% *
2
0
2. 4
2
.
#
0
,.# 0 0
24
*
# !
% *
9
%
%
. .# 9
2
!
2C
!
!
%
?2C
! !
2
% *
2 !
-%
% *
0 ,
% 0
#
%
2
!
* C
!
2
)
/ B 0
! 2
*
0 * !
0
I B
0 "#$
! 9
2
&
*0
0
2
1 0 !
* *
2
0
2
) #
, B 0
0
0
2 * 2 *
! * !
3.4.2
! !
2
! 2
Tijdschema tweede fase rijopleiding & 0 * 0 * !0 ! 0 0 * ! ! 0 * 0
?2 3 *
B % 0
2
% 24 2
4 66
2&
*
R6
B % *
@2 3 *
C
! 0
27
B 0
* 0
! *
4
*
0 **
5 0
! 2
66 27
* 66
%
*
! 0
*
3.4.3
Programma van de cursusdag .
@ ? ?C ? ? @
( ?C
/
!
*
S
C
B 1 ) I
2
S*
! *
?C
S "*
0
S
0 -
F
2 *
*
= 2
* !
*
**
0 * ,
;
!
0
66
*
0 0 66 66
,F <
!
0 2
2
2> 0
0
4.
Opzet en inhoud van het evaluatieonderzoek
4.1
Onderzoeksdesign en tijdschema
4.1.1
Onderzoeksdesign **
0
* !
0
5 DD
! %
! E
0
*
2
! !
5
2
*
0 B
2
5 2 ! !
?2
0
@
! ! 0 ;
0
24 *
!
**
0
*
2
! ,4 0 !
2
4
! 0
* 0
0
% 2
4
*2 4
? 24
24
@0
5
5 24
:
0
! 8
0 ,#T
%
@-2
0!
)
#U?
#UC
#U?
#UC
#U
#U?
0 * 2 2?24 2>
,! ? !
*
0!
**
0
* ? F
0 2
%2
)
K
?C
FC
@G
?
C?
GG
4
?
?
H
? F
! %
0
,*! *
! %
-
2 2 0
! %! *
! 2 ! !
! 0
: :
24
8 8
! ! 0
* 5
*
2
0
0 2 4
!
0
*
,
B - * 0
* 5
0
,
* 2.
*
0
0 2.
0 * 4.1.2
2
Tijdschema en dataverzameling 4 @ ! 5 2
* 2
0
*
0
4
*
! !
! • • • • •
0
2 2 * 2 B 2 )
2
# 30
9
*
24
% 0
!
2 .
0
,.
4
* 0
* "
! *
! % ?GGH-2
*
!
2
! 9 * * 2 0
5
2 ! )
! 0
0 0
* 2 9
! ! *% 2
* * !
2
!
* %0
*
0
) .
2
/ 9 2
!
9
B 0
,!
@-2
0 * %0
*! 0
0
2
* 0 2) !
0!
(0
7 , -
# !
B ) )
:)
7 , -
# !
4.2
Beschrijving van de onderzoeksgroep
4.2.1
Werving van de deelnemers 0 @ ! 2. ?H 0 0 * %! ! K H "
!
/
)0 , -
) ) #
)0 , -
) ) #
/
8
B ) )
/
/
& C 5
0
! 2" !
@ *
! 2
;
24
0 ,
* *!0
0
-
2
0 0
0 2 2 0 !
!
2
C7 %
0
0
! A
2
C 7 0
2
C ? J
*
! *
0 &
2 2.
!
0 *
2
* *
0 ?
% ,
0 4 0
24
F J-2 4
0
%
0 *
0
?KG
H@
?F @FK
0 0
,
FFJ-2
0
2
0
!
*
2
0 * ! *
* ,#U?@H-2 0 ?GH ! 2
L *
0 * %
0
@FK ? F
!
23 "
!
2
* 0
* ,#UK -2 0
0
0
0
* 23 0
!
0 0
2 : 0
8 2
*
0 0
0
*
%0 2) -
, 5
0 0
27 0 * ! *
>
!
0 0
0
2.
2
*
0
*
0 0 0
2.
0
0
0
* 66
% 0 *
2)
0
%0 0 4.2.2
L
0 0
2
Selectiviteit 0 *
! !
*
0
*
*
2 *
0
% !
*
* 0
!
%
%
2
4
0 0
!
!
0 *
* 2
*
•
*
0
,#U?@H-Q •
0 *
L
0
%
% *
*
,#U?GH-Q 0 0 ! 0 *
• *
Q
! 0 : 8,#U@K-Q 0 ! 0 % 0 Q ! 0 : 8,#U?C-Q *
• *
*
• ,#U? F-2 0
!
**
! 2
!
!
! %
%0 23 !
0 0 0
2 0!
3. 4!
!
!
"
' ! 5 #
!
$% & %
' "
"
+ ? ,#U?@H,#U?GH@ ,#U@K,#U?C-
C J HJ CKJ J
? ,,,?? ,-
G ,G ,H ,F ,-
,?H,?K@G ,?FK , F-
C ,#U? F-
K?J
,?-
H ,-
@G ,?F-
6
>
0
* 2 ! *
0
!
2$
0 2 0
66
!
*
0 2
*
5.
Resultaten van de effectevaluatie 3
0
* 2?2
!
**
24
0
, *
24 B
4
* C2
,
*
.
0 #
0
2
!
-2
* C2@ 0 *
!
*
9
! *
2$
* ,
* C2 4 9
5.1
*
* C2?-
,
* C2C-2
Resultaten van de schriftelijke vragenlijst .
0 9
24
! ?2
"
,
%
*
%
2 2-2 2
0 !0
@2
9
0
!
2 !
5
2
2 5.1.1
2
Risicobewustzijn en zelfinschatting ) 4
! ! 0
!
24 * %
. **
0
?!
2 !
!
2.
0 !
* *
, 0 0 *
!
! 0 ! , ,<" 2(
! 0 0
! -2 =0
K J 0 2
! 2 0
Als ik onder invloed van alcohol rijd
0
! 7 )
* !
: 4 * ! *
*
! 2
B **
B
2 2(
2.
!
! *
!
0 % *
0 ?2 . 0
0
* ! 2
! 8
5
? 0 !
2 ! %!
! 2A2 %
2. **
2
9
Als ik te hard rijd
Als ik bij het plannen en kiezen van mijn route geen rekening houd met de veiligheid
Als ik de verkeersregels overtreed
Als ik de verkeerde (of geen) verwachtingen heb
Als ik nerveus wordt van anderen
Als ik risico's in het verkeer neem
Experimentele groep - na
Als ik een agressieve rijstijl heb
Geen interventie - voor
60
Als ik de verkeersregels niet voldoende ken
Controlegroep - voor
70
Als anderen risicovol gedrag vertonen
80
Als ik niet de situatie direct kan overzien
Experimentele groep - voor
Als anderen agressief rijden
90
Als anderen met een kleine volgafstand achter mij rijden
Als anderen traag reageren
Als anderen de verkeersregels niet naleven
Als ik dicht op mijn voorligger rijd
Als ik niet genoeg aandacht geef aan de andere weg
Als ik slecht in het donker zie of bij slecht weer
Als ik traag reageer
30
Als anderen niet goed kijken en mij niet zien
40
Als ik een verkeerde beslissing neem in een gevaarlijke situatie
50
Als ik de controle over mijn voertuig verlies
Als ik te laat gevaar zie
Als anderen de controle over hun voertuig verliezen
100
Controlegroep - na
Geen interventie - na
20
10
7 %
0
)
0 :
7 2)
,
> B
* ! *
(
*
0
0 2$
!
!! *
Naleving verkeersregels
Voorspellen wat anderen gaan doen
Plannen en kiezen van veilige routes
Een gevaarlijke situatie het hoofd bieden
4
-
!0 2(
0
0
5
0 9
! **
2A2
!
! * *
K J ;<; !
*
@ J 0
2
2 , -
5
* ! %
2
Controle over het voertuig bewaren
Snelheid aanpassen aan omstandigheden
Tijdig reageren
Voldoende afstand houden
Kennis van verkeersregels
Rekening houden met andere verkeersdeelnemers
Niet onnodig risico's nemen
Tijdig herkennen van gevaarlijk situaties
Een situatie snel kunnen beoordelen
Voorzichtig rijden
Percentage strong
100 90 80 70 60 50 40 30 20 10 0 Experimentele groep - voor Controlegroep - voor Geen interventie - voor Experimentele groep - na Controle groep - na Geen interventie - na
* 0
0
$ **
2
0 0
%
! 2 .
*
0 %
** ! * **
*
0
0 ! 0 2 ! ! * *
0 0
% *
2
*
!
! 0
(
* 0
5.1.2
2
0
Calibratie &
0
0
! 2
!
! * 2A2
%
*
! ! 0
2
!
0 !0
! ,6 0
2
0
,
0
! !
- * *
! -
0
%! 2 ** 0 ; 24
0 !
*
0
0
2
0 !
0
* ! *
2 0 0 F
!
! H!
0
! 24
0
5
2
4
0 0 0
!
23 ! 0
0 %!
! 0
*
! ! 2.
*
! !
*
2
0
0
!
,
0
!
2
!
0
0 : !
8
0
%
!
! 0
2. !
2 4 :
5 8
* : 0
8
2.
!
! *
0 27
*
2 *
5.1.3
2
Beoordeling van verkeerssituaties " 2( 0 ! 24 * 0 0 0 ! %0 0
*
* 0 !
24
5 !
!
! 2.
* 5
5 2
4 *
@! 2$
! !
K2
7
* 5
2
0 *0
5
2$
*
** 2.
5 * 2
:
K
8 2.
* 5
*
0
* 2
!
2 0
*
9
2) 23
*
% ! 0 ! 9 * 2?2?2
*
* %0 !
Groep
100 percentage goede reacties
Experimentele 75
Controle 55
50
52 49 41
50 38
Geen interventie
25
0 Voormeting 7
(
Nameting
-
" 0 %!
0
0
0 **
*
5
2' !
5
!
DD
24 *
2$ :!
!
%
82 Groep
100 percentage goede reacties
Experimentele 75
50
67
69
61
61
50
47
Controle Geen interventie
25
0 Voormeting 7
5.1.4
3
Nameting
-
Samenvatting resultaten vragenlijst ! ** !0
0 0 0
0% ! !
%
!
! 8
2
2
!
K J 2) 0
0 2(
@ J
!,
!
-
2 ! *
K J
.
!
,
-
! 2
* 0
!
! *
2A2 ,! -
$ 0
2 0
*
0 2.
0
! 0
*
0
*
2
!
** 0 0
!
2$ ! %0 ! *
!
0
!
2
!
0 $ 0 5
*
2 0 *
2
* 2( !
! * *
% 2)
0 *
5.2
2
Resultaten van de rijstijlanalyse 9 2
! ?:
:
8
82
2 8
:
@
0 % 2
* ,!
@-F2
)
!
5 0
!
0 0 ;**
;** ;
;
%F
&
2) 2 !
8
*
;**
; 2$
*
% 2 !
GQ&
8
,
@%
?2 2
:
F
8% C :! *
8 0
5
%KF*
K:
82 2
!
0
@2 "
,
H%
5
Q&
8
%F??@2 ? 2 ?C2 ?K2 ?F2 ?H2 ?G2 2
0 * 4 9 4 ) $
0 ! !
0
! & F2 H2 G2 ? 2 ??2 ? 2
8
,
K%
5
?HQ
%H -
* * *
* * * 0
**
* *
! %
!
" "
>
B * 2 2 ; 0
%CC 0
%KC , V %
-2 ! 2) !
! * !
! %
2 5.2.1
Voertuigbediening en voertuigbeheersing 4 * C! 5 9 : 8 :! 82
2)
!
Groep
9
Experimentele
totaalscore voertuigbeheersing
8,2 8
Controle 8
Geen interventie
7,9
7,9
Uitvallers
7,7
7,7
7
6 Voormeting 7
=
Nameting
0
!0
!
8
!
9
5
! 2 ! *
2.
0 !
! 5
% 2
*
2>
B
5
*
! !
2
5
*
2
0 !
0
I B
,!
*
K%
-% 2 *
K
2
! *
2
Locatie
totaalscore voertuigbeheersing
9
Lelystad 8,2
Rijssen 7,9 7,9
8
8
7,8
Controle
7,3
7
6 Voormeting 7
.
>
Nameting
0
0
!
8
! , /
!
9
)
0
! 2
!
% %
*
0
*
2 5.2.2
Verkeersdeelname 4 * F! 0
2 ! 2
Groep
totaalscore verkeersdeelname
24
Experimentele 22,3
Controle
21,4 21,9
22
Geen interventie
20,9
Uitvallers
20,8
20
20,8
18
16 Voormeting 7
?
$
Nameting
0
*
!
F
*
! 5
* 5
2
5
0 27
9 5 %
0 0
*
,!
* B
*
K-2
F
0
%
*
**
0
2
$
0 %
0 2'
I B
0 H
! !
I B
! 2
! *
!
2
Locatie
totaalscore verkeersdeelname
24
Lelystad
22,3 22
21,4
21,9
Rijssen
21,3
Controle
20,6 20
20
18
16 Voormeting 7
5.2.3
@
0
Nameting ! , /
)
Calibratie 7
0 2 : !
> **
0 0
0 0
*
* :
0
8 24 *
0
G! 0
2
* 8
:
82 4
5
* % !
0 !
*
5
2
5 0
2. *
0
** 5
2
Groep 18
Experimentele 16,9
totaalscore calibratie
16,4
Controle Geen interventie
16
Uitvallers 14,8
15 15
14,7
14
12 Voormeting 7
A
Nameting
0
$ :!
!
*
G 82
!
! !
0 %
23 0
!
0 !% !
0
2. !
B 7
* 2
%!
!
! 0
!
0
0 2(
! !
0
9 4 *
?
0
0
2 * %
0
! * I B 0
0
2
I B 2. *
**
0 2
2
Locatie
18
Lelystad
totaalscore calibratie
16,4
Rijssen
16
Controle
15,5 15
15,1 14,6 14
14
12 Voormeting 7
5.2.4
B
0
Nameting ! , /
! )
Toepassing van Het Nieuwe Rijden 4 0 * . # 0 ,.# - *0 . 0 * 9
0
.# 9
!
,! 0 *
F, * * *0 0
:
2
2
@-
*
2 -
G, * .# 9
* 24
!
! 8
H2
!
C
0
2 4 9
24 : 0 2
:
0 8
82 4 * @CJ 0 :
.
0 .
H
7 #
#
0
!
*
82
2
9 0
0 0
*
0
.
* .# 9 0
*
.# 9
2 ! *
5 :
8
2
4 9
* 4 9 2 .# 9 0
0!
.# 9
J
HJ 0
4 4
L
!
=-
!
(
)
) ) *
HJ , CJ ,@?-
CJ ,@G@KJ , K-
FJ , J ,? -
0
@CJ ,CK-
?J ,KC-
J ,@H-
4
.#
2
K! 2
0 0 ! 0
.# 9 * !. #
? ?
?
J ,HHJ ,F?-
J ,?CG-
0 0 0
2
0!
>-
! (
5.2.5
)
. #
@ J ,@ @HJ , -
J ,@HJ , F-
KJ , CJ ,?@-
0
@CJ ,CK-
?J ,KC-
J ,@H-
Samenvatting resultaten rijstijlanalyse B , * - ** *
? ? ?
!
J ,GCJ ,K J ,?CG-
* 6 ,!
-2
9
*
5
2 %
I B
2 $
*
, % 5
, *
-2 . ** **
0 0
% *
5 2 !
5
%
! ! 2(
!
!
9 2
* 9 2$
0 2
% &
5
0
*
9 5
2
!
2
0
5 I B
"
2
5 % 2
!
I B 2 !
! *
2
*
! * 5
0
0
,!
* K2 2
-2
0 5
! *
0 ! ,
! %
*
!
!
2 2-2 . !
* 0
2
0
!
% !
5.3
2
!
2
Resultaten van de observatieformulieren en de risicoprofielen ! !0
9 2
,
B -
! 2
,
-
9
0 66 2
9 2 *
** 0
2 0 *
* 2
*
!
0 0
2"
) ( , ?2 2 @2
* !0 C9
?U!0
*
CU
-
*
"
( * 9
24 2( , ?U
U, -
0 ?2
8
4
8
0
75
8
0
* 2
C9
-2 .
! *
*
2
2
) ( * # $ %&
'
'"
( )
'
! *
2
* 0
0
0
)
! # $
& (
( )
*'
2 (" "
+
7 .
%
0
%! &
! (
*
'
'
! (
!
) 2.
* 0 ! ("
&
2 0
2
!
0
# $
!
! 2. 0 * 2.
! *
# $
2
*
2.
!
0
2 (
+
*
+
)
! 2.
* 0 *
0
2. 0
2
# $ ,&
'
(
-
!
.
'
"
)
!
! 2. 2
!
4
* 2
!
0 * 0
! *
B * 0 0
I B 5.3.1
2
De door de rij-analisten toegekende scores # 4 *
! ?? !
9 : 8 :!0
27 80
? C
%
I B
:
82
2" 9
!
:
82 I B
9
!
2
!
! *
2 Locatie
5
Lelystad 4
3,9 3,9
Rijssen 3,7 3,6
3,4
Controle
3,5
3
2
1 Voormeting 7
Nameting
C
8 9
!
# 4 *
? !
: 27
*
*
8 I B
9 9
0 !
!
9
2 %
I B
! *
I B 9
2 2
2 Locatie
5
Lelystad 4
Rijssen
3,6 3,3 3,3 3,3
3,3 3
3
Controle
2
1 Voormeting 7
%
Nameting
C
8
9
: * ?@2 I B %0
8
:
!
8!
0 ! * I B
2
Locatie
5
Lelystad Rijssen
3,7
4
3,3 3
Controle
3,3 3,2
2,8
2,9
2
1 Voormeting 7
(
4 *
Nameting
C
8
? ! 27
9
? %
C
, -
27 2 Locatie
5
Lelystad Rijssen
4
3,3 3,2 3,1
3
3,5 3,4
Controle
3,4
2
1 Voormeting 7
3
C 9
Nameting 8!
.
*
? 0
! *
*
*
??% ?
?@2 >
0 2
*
0
%
0 2 0
**
0 2#
! *
%
** 0 5
** 0 5 !
24
! 2
) *
!
* *
?C2 4 ,
*
%
2 @- 0
! 24 *
0 *
*
2 @
0
@
*
2
70%
Profiel 1
60%
Profiel 2 Profiel 3
50%
Profiel 4
40%
Profiel 5
30% 20% 10% 0% voor
na
Lelystad
7
=
voor
na
voor
Rijssen
na
Controle
6
4
5
C
*
! 9
%
**
*
2.
** 9
I B
I B !
2
0
2 2
9
2$
5.3.2
Door de deelnemers toegekende scores . 0 2. * * ! * B 2 $
* *
2( !
2 ! *
2
!
?K2
Voertuigbeheersing en algemene rijvaardigheid
Veilig en defensief rijden
Locatie Lelystad
5
5
Rijssen
3,8 3,6 3,5
3,5 3,5 3,6
4
3
3
2
2
1
3,5 3,5 3,5
3,6
Controle
3,5 3,3
1 Voormeting
Nameting
Voormeting
Anticiperen
Nameting
Beoordeling van de rijtaak
5
4
*
! * *
4
! *
5
3,6 3,4
3,4
3,3
3,2 3,3
3
2
4
3
3,4 3,2 3,1
3,3 3,2 3,2
2
1
1 Voormeting
7
Nameting
Voormeting
> 8!
9'8 9
Nameting
8 9'8
! 9
7
0 ! , 0
! 2
*% 5 !
!
* 5.3.3
* 2 ! ! ! * -! ! * 2" ! 5 *
!
2
De scores van rij-analisten en deelnemers met elkaar vergeleken 4 ! *0 9 ! *2 0 9 !
0
*
!
!
! 27
!0 8
# 4
! F!
2
9 : 82
0!
?
* 8
C C!
9;
/ 0 9
0
I B
@%H @%@K
&
@%HG
)
@%K?
I B
@@
F
@%KF
K?
@K
@% H
?C
@%CG @%KF
@@
F
@% G
K?
@%H @%K
"
@%CH
&
@%K?
)
@%KF
@K
@% H
?C
B
@%C@
* 9
2. ! * 2 0
** # 4
*
%
!
2
H!
9 :
*
?@K
*
82
?@K
0!
@
*
C
8 9;
/ 0 9
0
I B
@2@
@@
@2 F
F?
@2 H
K?
&
@2@@
@K
@2 G
?
?C?
@2 G
?@C
@2C
@@ K?
@2@G
)
@2 @
I B
@2 H @2CC
F?
@2@?
&
@2 H
@K
@2C
)
@2 K
(
?C?
:
@2 @
*
*
9 5
!0
? ?@C
2.
8
0
0 2.
**
0 2.
** 0
)
G
*
L
!
9 :
0!
A
* 8
2
82
C 9; / 0
9
0
I B
@% C %HG
&
@%?G
)
@%?@
?C?
@%?G @%@@
@@
F?
@% C
K?
I B
G
@@
F?
@%@
K?
@K
@%
@% C @%
>
@%?C
? ?@C
&
@%C@
@K
@% F
?
)
@% K
?C?
@% F
?@C
*
! :
0
8 0 ** !0
L 2. 5
** 2
9 2
2
)
?
*
!
9 :
0!
B
* 8!
82
C 9; / 0
9
0
I B
@%@G @%?@
&
@%
)
@% @
@% ?
@
@%C@
CF
@
@% C
? F
@% ? @%?G
@
@% @
KG
@%?H
CF
&
@%
@
@% C
)
@% F
I B
4
KG
@%@
? F
@%
!
? G
9 2
* 9
? G
0
9
2
0
** 0
24 % !
! 8
5 *
2
! 9 % 0
!
!
0
**
!
%
L 2
5.4
Resultaten van de tevredenheidsmeting #
*
0 :
!
2(
* ! 0
5.4.1
, 8 % *!
! 2
*!
Project onderdelen: zinvol en leuk? " ! ?? ! !
! *
24 2
0!
4 5;
)
??
0
+ - ,2. G HK
I 3
N N
I 3
N N
G HC
G HK
G HK
I 3
N N
CC KF
KC KC
CG KK
I
N
G
G@
G?
G?
GK
G@
3
>
1 -2. G HC
N
*
G@ HC
* 24 2
0!
% ; 4
5; / -3 .
)
$
/ 4 -3 . G HH
I 3
N N
I 3
N N
H FG
GH G
G HK
I 3
N N
F
KF FG
CG KF
I 3
N N
G G
G H@
HC G@
GF G?
? *
5
0
! 0
:
5( - 36 . G@ H
0
8 %
2 !
5
2 2
!
5
: 8
!
2
G@ HC
G? G@
2 ?
9
! I B I B
9
2
9
2 27 FGJ
KFJ
! *
2
@C9 ! 5.4.2
2
Leerervaringen * ! 24 *
?F !
27
5 % 2 !
?F2 =
!
<4
* <4 !
=2 $
<4 =2 ( 2. !
! %0
0 0
0
24
? J 0
0
, J
!
-
2" %
*
* * 2
! !
! *
*
**
Ik ben meer gaan nadenken over wat wel en niet gevaarlijk is aan autorijden Ik ken nu beter mijn grenzen Ik moet in het vervolg beter anticiperen en opletten Ik zou een echte slipcursus moeten volgen Ik moet mij voortaan minder laten opjagen Autorijden is lastiger dan ik had gedacht Ik heb mijn vaardigheden onderschat Ik rijd nu beter dan de doorsnee automobilist zeer mee eens
Ik moet meer uitdaging zoeken
mee eens
Ik zou sportiever moeten rijden
neutraal
Ik kan beter geen auto meer rijden
oneens
0%
zeer mee oneens
7
5.5
?
20%
40%
60%
80%
100%
*
Vergelijking reguliere opleiding en Rijopleiding in Stappen 0
4 9 !
**
;
0 !
*
2. ;
! 0
*
2$
* ;
2 "
?CG HH
2 F? .
4 9
2
0 2" B
4
2
* C2 ! % -
0 ,
,
?@ ,
$
F
@-
? -2
4 9
! B
*
0
%!
2
. !
?% -
*! 2 9
2#
9
!
,! B -2
0 !
*
0 ! ! 2( 0
0 2 4
?@ ! 4
:
82 .
!
2. :
8 0
: 7
:
8 82 8
*!
27
, :
66 0 ! : 8
: ;
8 2 ;
: % 8
4 9 66 0 ! 4 9 2
*! S
0!
(
*
! D)
* !(
!( $*
?2 2 @2 2 7 C2 3 * K2 F2 * H2 * G2 *
S
*
KFJ CHJ H?J HJ K J FHJ @HJ C J C@J
K J FGJ F J J F?J HKJ CCJ K J C J
?%? %@F %KC %C? %CG %K % G %KF %GF
%F F % C % K % C %? H % @ % H % %G?@
C J
CGJ
%H?
%C?H
??2 "
KKJ
KGJ
%HC
%K
? 2"
F J
F@J
%HF
%F K
KFJ CCJ K J KGJ KKJ H?J KKJ
KCJ CCJ KGJ F J F@J HKJ KHJ
?% G ?% %KG %H@ %F? %F %HG
%H %GHF % FH %K ? %@ % H %F@
F?J
F J
%HK
%KH
0
* * *
**
*
* ? 2
0
! % !
?@2 ? 2 ?C2 ?K2 4 9 ?F2 4 ?H2 ) ?G2 $
0 *
0 !
2
>
!
?@
0
0 4 9
*
%
,
K
?, 0
S -
*
? ,
* 0 -2 > ! -% ?@ , -2
! ! 4 9
*
! *
2
@ , 4 9
* 90
2. -% , -2
% C,
0
-
F, *
/
4 9 2 *
0 2
*
6.
Resultaten van de procesevaluatie )
! %
•
0
7
9
5
B •
, 7
9
-2 "#$
& 2 •
7 ) **
! )
$
2
) *
2. *
*
0
2
6.1
Opzet van en werkwijze tijdens de proef
6.1.1
Bij de proef betrokken organisaties ! • • •
*0 ,
"#$ , " ,
•
I )
-2 :$
$ (
8% 4
&
-2
,*
B
9 $
1 ,
-2 (
0
0 •
%"
, 9
• •
-2
-2
*
#
-2
'"( , -2
•
#
,
.
#
0 -2
• •
$ ) **
, )
! ,
-2
0 *-2
•
& ,
-2
"
* % *
!
;
! *
L
! !
0 ! *
! -
!
0
, *
2
2
0
0 2 *
0
0
O
0
2
!
*
; 23 0
0 Opzet van de proef ) -2
9
* !
6.1.2
0
* ) ** 0
0
2
0 )
* ,
0
2
0 0
*
% 2
4
0
!
*
;
0
%!
! 0 !
*
2 !
•
(
0 0 G2 8
:
!
B
!
*
! S 2
!
0
! * •
0
2
0 0 ! W 2
•
0 -0
, ! *
**
;
2
* 0 0
* 2
* 0
2 6.1.3
Werkwijze tijdens de proef * K2?2? 2
0 **
2 0 ! G
"
0 7
%! 0
(
"
%
0
,7( "-2
!
! 2$ ! *
0 0
0
0 ! !
!
*
!
5
2(
! 2
0
!
0 L*
6.2
Evaluatie met de rij-analisten
6.2.1
Sterke en zwakke punten van trainingsprogramma 7 .
*
0
! !
* %0 5
*
0
0
2
* 2 0
! !
0
!
2
0
2 9 !
0
27
0
0 2
!
2
0
9 *
(
*
2
!
4
" •
0 ! !
2 :*
0
5 0
82 (
!
9 ! •
!
2
9 23
! 2
0 ! 9
0 !
*
2 !
27
! 2
! 9
•
!
9 2.
* 9
•
. 0 !0 0
2
* 24 ! *%
* 9
•
!
2
2
.
0 27 0
0 9 *
2 !
*
* *
2
•
0 2
0
*
5
!
2
* B 0
" •
5
0 9
30
2
! ! 23 0
0
! ! ! *
,*! !
2
:
8-
! 0
2
%0 B
*2
• 2
!0
*
0
B
2
* ,
* 0 -2 7
* * !
0
2
9
!! % 2 (
5
!
2 0 •
.
8
0 * 2"
*
2 9
8 0
9
%
*
0 0
2 2
9 %
2 •
9
! !0
B
2
* !
4
?
2
9 ! B !
2A2
! !
*
!
?
2 27
0
* 2
66
*
% *
?
!
B
0
2
9 * !
0
9
2
*2 • • • •
9 *
Q Q ! ! *
0!
Q 2
3
C
/
+
,
$ $ (
*
# 3 * . #
6.2.2
0
-
FJ
G@J
999
FJ @KJ CJ
HKJ CCJ CJ
FJ GJ GJ
@?J J ?HJ
KGJ CHJ H J
999 999 999
Instructie met betrekking tot de uitvoering van de beoordelingsritten ) B 9 2 27 0 * % 0 ! * 2 4 27
*
* 0 ! 0
0
2
0 9
9
2 .
0 0
*
%!
9
*
% 2
0 %
9 0 0
2
*
G J
9
2 *
0 0 *
!
* *0
2
27 0 9
% 2 0
!
0 !
2 *
2 %
#
!
0
0 0
0
2
0
9
2
9 0
0
0 ! 0
24
!
9 0
2
*
*
! 2>
0 ! ! *
;
!
0
0
0 !
!
5
9
*
2$
0
!
% 0 6.2.3
2
Ritlocaties B 5 I B
2 5 , & -
,"#$ - *
2
! 2
B 5
??2
0
0
0
! 5
!
2 ,! 0
5
5
-
*
2
9
!
* 0
!
*
2
0 % !
! !
!
*
0 9 !
2 0
2 % 2
6.2.4
Ritomstandigheden ) * ! 0
B 0 0
*
0 2
0
2
0
0
0
!
0
2 !
5
*
9
* ! 0 ! 0
!!
27
!
B
??
"
%
2
0
5 #
2
! 2
0
! ! ! !
0
2
!
0
5 ! !
2 0
0
5
% :
8
!
2.
0
, ,
B
-
! 2
6.2.5
Planning en organisatie , *
2( 2(
9 0
,0 0
0 ! *
0 2
N0
0
27
9
* ! !!
0
!
*!
* 2
! 0
!
0
0
2
*
0
2 0
2"
*
6.3
Evaluatie met de trainers van ANWB en VVCR
6.3.1
Sterke en zwakke punten van het trainingsprogramma
2
7 "#$ *
! ! *
&
! 0 2
0 * 0
! *
0 "#$
0
2
! ,!
-2
! 2
0 ! 0
! 2
0
0
"#$ ! 0
2 !
*0 2 0 !2.
0
& & 0
7>9
"
"#&7 2 .
&
"
*
+
, *
0
*
23 ! *
0 #
0 2
0
* "#$ 9
0
; 0 ** 0
! 27
!
0
*!
!
0
2. ! 0
0 !
! 2
!
2> 0
*
! 2
0 !
"#$ 2 (
*
! 2
"
*
! ?
0 !
* 23 0
0
! 2
L* ! !
*
*
2
0
2 8 0 "#$ 0
0 2
0
0
* 2 2A2 *
"#$ & 0 0
2 0
!
%
0
2 "#$
0 0
=2
< *
"#$ 0
*
2
*
?
! 0
2 0
2
*
*
! 2$
*
0 !
!
0 !
23 ! 0
0 *
(
2
*
0 ,
-
0
2
*
* 2 ! &
2 0 *
27
! * 0
0 % 0
!
0 2
!
*
?@2
0
"#$
!
0
*
0
0 2.
**
* "#$ 2
0 ! 2
!
23
! 2 %! 24 2>
* %
*
! 2
0 ! *
* 0
2
0
2
!
0
! 2 6.3.2
Instructie met betrekking tot de uitvoering van de baantraining en de groepsdiscussie ) * • ! 2 • 2 • 2 '
!
( ! 2
! ?@
$
5 !
0 2
!
0
! %!
! !
%
0 "
2
! 0 2 % ! A
0
!
! ! 2# 0
!
!
! 2)
0
!
!
0
!
0
! ?
! !
! 0
5
* 2# 0
0
2
!
*
2 9 & 21 !
*
0
2 B
2# 2
! , 2# 2 0
0 ! *
!
0 B -
B 0
& 0 0 ! , 0 0 & ! ! 2 ! !
$
! *
!
*
0 %0 * 0 & 9
% ) **
0
)
-2
!
0 0 2 B
0
*
! !
2
!
24 0 2.
! ! 0 ! ! !
& 0
0 0
2# ! 0 ! 0
*
%!
I B "#$ 9
! *
2
!
! 2
?
3
* K2@2?
* ! !0
5 !
! 2
! 2
9 2 5
! 0 0
;
*
2 4 9
9 !
0
2 !
2
0
! 0 "
2
%
!
2>
* 2(
B
!
0
2 0
0 !
2 ( 2.
!
!
!
*
0
! ! 2# ! 2"
! *
!
* ! 6.3.3
0
2
Planning en organisatie 2 0
0 *
2( 0
0
0
! %
0
!
2
% 0
L* 2
! "#$
9 *
0 !
2( !
0 2
0
"#$ 9 ! *
0
2
"#$ 9
0
?C2
)
* 2A2
0 0
%0 W
!
!
! ! 0
0 ?C
0 "#$ 9
2 %0 2# 0
!
*
!
0 *!
2 ! 0
, *
0 -
! *
2
* 0 : !
8
!
!
27 27 !
0
2
*
8
2 * 0
2( ! 0 % *
0 %0 0
** *
*
! 2( 2A2 ! *
!
2
6.4
Werving deelnemers, functioneren website en dataverzameling
6.4.1
Werving deelnemers ) 0 0 24 !!
*
0
0
!
* 0
; 2A2
9
24 0
%
0
% 2
!
*
0
!
*
%
* 0
!
0 !
2)
*
!
0 2 0 $
9
2 !
!
0
* 0
* 0 0
! !0
0 *2
!
!
! *
! 0
* ! 0
27
0
! 5
0 %
2 2
%
( 7
% 0 !
C
* 0
?K%
!
2
$ !
* 0
!
5
5
!
2
0
5
0
5 0
! 2 6.4.2
** 0 2.
*
0 !
Website ) 0
0
2
0
!
* ! 0 ! 2 ,
* 4 % **
4
2 * 0
* !
*0
-
; 9
**
! ;
2
! 2
* *
*
! !
0
! 2 * 0 *
*
0 * "#$ 0
* 0
*
*
2
* 0
2
, & * *
*
*
0
2.
*
2 0
0
%
0
2A2 0
6.4.3
Dataverzameling 3 ! *
2
0
0
! 0 0
2
0 *
0 *
* 21 !
2$ 0
?K
) 0
0
0
2
!
2
!
! 2
0 2
*
7.
Conclusies en aanbevelingen 4
*
0 ! 0
2
!
2
0
0 ! %
* 0
2
0
*
0
?F2
# *
2)
*
2
0 7
7.1
0
Conclusies #
5 0
! 0 ! 0
0
0
*
0
2.
0
% 2
2
5
!
0
0 "#$
!
2 0
9
I B
& I B
*
0
0
2
0
2
!
2 2
0
,0 ! *
-2 %
*
! *
*
* *
8 !
0 2 7.1.1
Beantwoording van de onderzoeksvragen ! "#
"$ 0 !0
2( B * 5
!
G@J G?J
HCJ ! G@J !
! 2 *
?F
. 5
%0
5
% 2
2
7
! 2 24
2
2 0 G J
% HKJ !
2
! I B
2
* CGJ !
KKJ
! KFJ
27 FGJ
! *
2.
0
2 % $& ' "$
0
0 2
! !
!
2 ,
A
-! !
2
0 ! !0
!
!
! 0
*
27
0
0
;
2 0 0
** 2
0
%
0 0 . 0 0 **
*
# 0
2
0
* *
%! 23
0
! 0
*
0
** *
0
! * 2" **
0 * 2
( ! "$
!
0
*
*
0 2
.
* 2
*
0
0 0
! ,
0
!
0 !
! ,
0 -2
! !
!
!
0
2
4 0
0 23 !
!
0
0
2
! ! 0
2.
*
!
*
! !
*
2 5 !
0
0
0
2
0
2. !
2
! /
0
!
2
** 27
0 . #
0
2 5
0 *
*
!
0
!
2" 0 0 !
0
% 0
2(
0
*
%0
*
! !
27 0
* ** !
! 0
$ ! !
!
2
0 * 0
2 *
2
! 0
0 ! 2 0
! 2 !
0 *
!
2 #
5
5 7
* !
%
* 0
*
#
"
0 %
0
0
2
L
L
0
*
0
! ! %.
0 !
! 9
0
2.
!
!
;
2
; 0
0
*
2
;
!
,
5 -
0
2" %0
:
!
* 2
0 *
0
0
!
0
0
* 0 !
?H2
1
*
9 0
!
0 8*
!
7.1.2
*
0
*
0 0
2
Conclusies met betrekking tot de opzet, de organisatie en de uitvoering van het tweede fase programma •
.
0 2
0 *
0
0 %
0
0 -0 0
* !
*
,0
2 ;
! 0 ! !
•
. E
2 !0
!
0
DD
0 ! ! 2 0
*
2
?H
0
W 27
0 7
(
"
! ,7( "-2
•
>
0 I B
0 0
*
* 2 /0 *
0
! 2 •
*
! 5
0
*
%
0
0 2 0
2
! !
%
L !
0
2
• 0
0
*
2. *
0
2A2 •
2 *
;
0 2 2 *
%
*
*
* 8 0
2. 0
0 2
•
$
! % * 2.
0
*
0
**
! *
**
0 2
*
0 2
•
9
! B
9 2.
* 9
2
•
0 *
•
.
B
2
0
*
B !0
2# *
9 ! *%
0 9
2 •
.
, -! *
0
2
*
*
2
•
* * 2 0
*
< 23 0
=
0 !
! •
%
2
!
23 ! 2
•
. B
2
!
% ! *
!
! 2
0
! B
2" !
•
% 2
>
0
,
*
K
* •
.
5 0
-2
* 0
0 4 9
,.
#
0
-% 2
J:
8 , HJ :
8-2
! 0 7.2
.
#
0
2
Aanbevelingen 7
0 #
0
*
2
0 7>9 # !
!
2
! % !
2
7.2.1
Aanbevelingen op basis van het Nederlandse experiment •
.
0 0
%
0
*
, !
0
2(
0
0
79
5%
B 0
2 2 0 0
24 ( ! 8 *:
*
* $
9
! :0
*
8% :0
!
82
•
0 *
0 %
0 3
B
0
0
!
0
2
B 0
*
0 2. 2
•
. :*
0
* 8
;
2.
0
% 0
*
**
*
; ; 79
5
0 ! !
2
0
2)
% %0 %0 :
8 2A2 0
24 79
5 : 0
; 0 0
* !
*! * !
8
; 24
!
!
*0 2
24 4 0
•
0 0
*
% **
! ! 2
* 2
0
B 2 !
B 0
:
0
82 7
* !0
0 2
>
5
0
!0 •
2
0 L
!
0 2
*
0
%0 L ! 0 0
%
! 0 !
! 0
* 2
* !
* 9
2
• *
< = !
! %
*
*
0
2
0 0 •
*
2
.
* 0
2) ! 0
%0
0 !
2 •
.
0 0 2. 0
7.2.2
*
* !
0
2
Aanbevelingen op basis van het EU-project •
0
*
! %!
%
!
% 2
•
7
! ,
* B %
-2 )
% % 2
•
0
2
! !
! 2
!
0 2 •
! 0
%!
%
! 2) * 0
•
!
2
*
!
!
24 7>9
0
!
0 !
0
2
•
*
*
!
0 2
! *
*
24
23 0 *
•
8 *
' 0
2
) 0 7>9
2. 8
0
0
9 B
0 9 2A2 :
8
2 • !
0 0
B
0 0
* 2. *
! B
0 2
Literatuur 0 % 42 2 ,?GHG- . 0 S> B *
&
&47&" , ( & 1 )
% 2
*
)
*
2.
-7
*
K 7>
2' % -X .
2
% &47&"2
% +2"2( 2( 2% . 75 2I
% (2
%
2"2( 2 , 1 *
* % $
% +2 ,?GHH#+% I 0
1 0 7
"
. >
4
%4
% ( 2+2 Y )0 2
( / *9 1 #T 7
% '212%
% 2&2
% #2 ,
8
2
X
9
*9
2)
% $
% 2"2 Y I 0 % &2 ,?GG?- ' * ( ' % @% C9C 2 % +2"2( 2( 2 , * )) @9 @@2 -)
7> "
% 2 ,?GGGQ7 2B9 % '>2 % +2 ,?GGK- " #+% I 0
%
) 2
*
> 2"
B
4 "
@% ) **
)
%)
2
I
*B
8
(
"
B
"
*
2)0 B
** 2
*
7
B B
, 4 -2 O @2
"#&7 1 2 ) 2 0 % &47&"2 )
% +2"2( 2( 2 , - )0 )) 9 HK2
#
C9 @K2
% 2"2( 2 , ?- * # 2 9 ?9 G2 I
I
0
* 2
1 % @ , -%
% ( 2 ,?GGH- # B *) 2
/ &
B
"
B% .2"2 ,?GGG- . ! 2+ * * B
(
)0
)
B2
& .
1
% ) **
2
2
2
*
2 % ) **
)
2
0
2
Bijlage 1: Tien gouden regels van ADVANCED ?2 7 ! * 2
! %
*%
!
* !
!
2
0 2
@2 1
* < !
<
* ! *2 7 %
!
0
*
0 *
2
2
0 * 2
!
0
%!
!
!
0
0 C2
*
*
!
!
0
K2 &
0
!
*
2 **
2 F2 $ H2 *
G2 7 , 0
% % -% *
, %! * %
% 8
%
9
*2 ! 0 %
-%
Q !
!
!
2 ? 2 3 *
!
0
! !
"" ! L
2
4 .7 7# . ! *
% 0 ! 2
Bijlage 2: GDE-matrix Essentiële elementen rijopleiding Kennis en vaardigheden
Hierarchisch gedragsniveau
4. Ambities en competenties (algemeen niveau)
3. Afwegingen en beslissingen in de verkeerscontext (rit-niveau)
Zelfreflectie
Kennis over/beheersing over algemene ambities, waarden en normen en persoonlijke neigingen die effect hebben op rijgedrag leefstijl • normen peergroep • motieven • zelfbeheersing en andere • karaktereigenschappen persoonlijke waarden en • normen etc. •
Risicovolle neigingen ricico-acceptatie • hogere zelfwaardering door • autorijden hoog niveau van • sensatiezucht aanpassing aan sociale druk • gebruik van alcohol en drugs • houding t.a.v. maatschappij • etc. •
Zelfbewustzijn t.a.v.: vaardigheden t.b.v. • impulsgedrag risicovolle neigingen • eigen onveilige motieven • persoonlijke risicovolle • eigenschappen etc. •
Kennis en vaardigheden m.b.t.: routekeuze • inschatting reistijd • effecten van sociale druk van • medepassagiers bepaling van de noodzaak van • de rit etc. •
Risico’s gerelateerd aan: gemoedstoestand • automobilist wegomgeving • (stedelijk/ruraal) sociale context en • gezelschap in de auto overige motieven (bijv. • competitief) etc. •
Zelfbewustzijn t.a.v.: persoonlijke vaardigheden • t.a.v. planning typische risicovolle • motieven m.b.t. autorijden etc. •
Risico’s veroorzaakt door: inschattingsfouten • risicovolle rijstijl (bijv. • agressief) te hoge rijsnelheid • kwetsbare • verkeersdeelnemers negeren van verkeersregels/ • onvoorspelbaar gedrag teveel informatie • moeilijke • (weg)omstandigheden (bijv. donker, slecht weer) onvoldoende aanwezigheid • van geautomatiseerde vaardigheden etc. •
Zelfbewustzijn t.a.v.: sterke en zwakke punten • van basisverkeersvaardigheden persoonlijke rijstijl • persoonlijke • veiligheidsmarges sterke en zwakke punten in • handelen in gevaarlijke situaties realistische beoordeling • van eigen vaardigheid etc. •
Risico’s gerelateerd aan: onvoldoende aanwezigheid • van geautomatiseerde vaardigheden moeilijke • (weg)omstandigheden (bijv. donker, slecht weer) etc. •
Zelfbewustzijn t.a.v.: sterke en zwakke punten • van basisvaardigheden voertuigbeheersing sterke en zwakke punten in • handelen in gevaarlijke situaties realistische beoordeling • van eigen vaardigheid etc. •
Kennis en vaardigheden m.b.t.: verkeersregels • observatie en selectie van • signalen anticipatie op gebeurtenissen • snelheidsaanpassing 2. • communicatie Beheersing van • afstand tot medeweggebruikers • verkeerssituaties etc. •
(situationeel niveau)
1. Voertuigbeheersing (taakniveau)
Risicoverhogende factoren
Kennis en vaardigheden m.b.t.: beheersing over richting en • positie van de auto grip op de weg, wrijving van • banden afmetingen auto • technische eigenschappen van • de auto
Bijlage 3: Beoordelingsprotocol observatieritten . $ ?2
S
(
)
(
)
*
2 @2 2
7
C2
0
3 *
K2 F2
*
*
H2
*
*
G2
*
*
**
*
* ? 2
0
! %
9 !
??2 " ? 2 " ) ?@2 0 ? 2 ?C2
*
?K2 4 9 ?F2 4 ?H2 ) 0 ?G2 $ ! 2
! 0
