Europa / Zweden
Zweden is een land met een overvloed aan ruimte, wildernis en water. Het land telt zo'n 96.000 meren en ontelbare beken en rivieren. Boerderijen, kleine dorpjes met gekleurde houten huizen liggen verspreid in dunbevolkte gebieden van weilanden, akkerland, groene heuvels eindeloze wouden en glasheldere meren die onderling verbonden zijn door romantische riviertjes. Het vakantieland bij uitstek om te kanoën op de Köla, te fietsen in Värmland, of met een houten vlot de Klarälven af te zakken. Het grote nationale parken de Fulufjället , tevens PAN-park is een van de laatste wildernissen van Europa, waar de natuur nog zelf het leven bepaalt. Gezinnen moeten natuurlijk naar Småland om bij Pippi Langkous op bezoek. En dan het weer… Stockholm heeft zomers bijna tweemaal zoveel zon dan de Bilt. Ideaal om door de Gamla Stan te slenteren of door Södermalm te fietsen in de mooiste hoofdstad van Scandinavië!
land & cultuur
algemeen
1
5-7-2016 13:38
Algemeen Feiten en cijfers Oppervlakte: 449.964 km2 (circa 10,8 x Nederland) Hoofdstad: Stockholm Inwonertal: 8,98 miljoen Bevolkingsdichtheid: 19,9 inwoners per km2 Godsdienst: Protestant (vnl. Luthers) 83%, Moslim 2,8%, Rooms-katholiek 1,8%, niet aangesloten 5% Taal: Zweeds Klimatologische gesteldheid: Gematigd; zomers kunnen warm zijn, winters erg koud Zweden: een enorm uitgestrekt land dat samen met Noorwegen en Finland de Scandinavische archipel vormt. Voor het gemak vaak ingedeeld in drie delen: Götaland Zuid-Zweden, ook wel Götaland genoemd, een lieflijk heuvelland met veel landbouwgronden, een fraaie kuststreek en mild klimaat. Het culturele leven speel zich af in steden als Göteborg en Malmö. Svealand Midden-Zweden, ook wel Svealand genoemd, is het klassieke en meer traditionele deel met lieflijke provincies als Dalarna. Het landschap wordt gekenmerkt door eindeloze bossen, ontelbare meren en lange rivieren die vanaf de Noorse grens naar de Oostzee uitstromen. Stockholm en Uppsala zijn beroemdste steden. Norrland Noord-Zweden, ook wel Norrland genoemd, is eigenlijk één groot bosgebied dat naar het Noorden en naar de Noorse grens in het westen langzaam overgaat in de zgn. fjäll, de arctische bergen en toendra’s van Lapland, met de Kebnekaise (2117 m) als hoogste top. Natuur domineert in Zweden. Er zijn maar liefst 28 nationale parken, 1370 natuurreservaten en 88 beschermde gebieden, samen goed voor een oppervlakte van bijna 3 miljoen ha.
bevolking
Bevolking Zweden heeft bijna 9 miljoen inwoners, waarvan bijna 1 miljoen bestaat uit inwoners van een andere nationaliteit. Met name tijdens de langdurige sociaal-democratische regeringsperiode was Zweden een bekend toevluchtsoord voor vele politieke vluchtelingen. Saami De enige autochtone minderheid van betekenis wordt gevormd door de ongeveer 15.000 Saami (Lappen) in het noorden, die zowel naar lichaamskenmerken als naar taal en cultuur van de overige Zweden verschillen. De Saami leven sinds de prehistorie in het noorden van Zweden. Een klein deel van Saami zijn nog rendierhouders, de meeste leven echter van 2
5-7-2016 13:38
de bosbouw, landbouw en visserij.
gastronomie
Gastronomie Wereldberoemd zal de Zweedse keuken nooit worden. Het klimaat is er niet geschikt voor de teelt van een grote rijkdom aan groentes. De Zweedse keuken is dan ook rijk aan allerlei visgerechten: haring ingelegd in allerlei verschillende sauzen, kabeljauw, stokvis en natuurlijk niet te vergeten vleesgerechten van groot wild als rendier en eland. Surströmming Meest besproken Zweedse specialiteit is de ‘surströmming’, gefermenteerde haring. Hoe deze smaakt? In Hamburg is ooit een Zweedse vrouw veroordeeld voor het openen van een blik ‘surströmming’ in een flatgebouw.
cultuur
Cultuur Ook al lijkt Zweeds op het eerste gehoor een onbegrijpelijke taal, het is echter voor Nederlanders snel en eenvoudig te leren en kent een vrijwel identieke zinsbouw. Het Zweeds behoort tot de noordelijke groep van Germaanse talen, net als Noors, Deens, IJslands en Faeröers. Dialecten Er worden tal van dialecten gesproken, met name in Skane, Zuid-Zweden, waar het accent bijna Deens klinkt. De Zweden, een volk van natuurliefhebbers, trekken zich in alle seizoenen graag terug in hun huisjes op het platteland. Ze zijn traditionalistisch en houden van hun rituelen, van de midzomerdansen tot de St.-Lucia-processie in december. Achter de gereserveerde houding gaan vriendelijke mensen schuil, die los komen bij een skål (toast) en een drankje.
traditie & vooruitgang
Traditie & vooruitgang De Zweden zijn een ruimdenkend, trendy en technologievriendelijk volk. Stockholm biedt het nieuwste op het gebied van design en architectuur en Zweden wordt steeds multi-cultureler. Ofschoon het nieuwe Zweden niet altijd goed samengaat met het oude, vinden de meeste Zweden dat hun land erdoor werd verrijkt. Emancipatie van de vrouw In de Zweedse samenleving is de emancipatie van de vrouw beduidend verder doorgevoerd dan in ons land. De beroepsbevolking bestaat voor 50% uit vrouwen en het percentage vrouwen op hoge ambtelijke functies en in het 3
5-7-2016 13:38
bedrijfsleven ligt beduidend hoger dan in andere Europese landen. De meer dan uitstekende voorzieningen op het gebied van kinderopvang en ouderschapsverlof dragen hier vanzelfsprekend aan bij.
landschap & klimaat
algemeen
Algemeen Met een oppervlakte van meer dan 11 keer zo groot als Nederland en slechts 9 miljoen inwoners biedt Zweden de reiziger met name rust, ruimte en veel, heel veel natuur. Natuur die veelal beschermd wordt in uitgestrekte nationale en regionale parken. Deze worden ook wel de ‘laatste wildernisgebieden van Europa’ genoemd en daarmee vormt Zweden een ideale SNP-reisbestemming. Kano-expedities, rugzaktrekkings, trektochten per houtvlot, voor de echte avonturier biedt Zweden ongekende mogelijkheden.
fauna
Fauna De fauna van Zweden is vanwege de enorme grote natuurgebieden rijk en met name spectaculair te noemen. Het meest opvallende is natuurlijk het voorkomen van enkele gezonde populatie Beren (minimaal 1000 exemplaren) in de berggebieden op de grens met Noorwegen. Ook het voorkomen van de Lynx en de Veelvraat (een grote marterachtige) wijzen op ongerepte en ongestoorde natuur. Typische poolsoorten zijn natuurlijke de Poolvos en de Lemming die in grote aantallen de fjällgebieden bevolken en weer voedsel vormen voor ruigbootbuizerds en sneeuwuilen. In strenge winters kunnen groepen wolven vanuit het noorden tot ver in Zweden doordringen. De Eland De Eland (hier ook wel Elk genoemd) heeft zich buitengewoon sterk verspreid over het gehele Zweedse vasteland en wordt in het najaar tijdens het korte jachtseizoen nog in grote aantallen afgeschoten. Rendierenkuddes worden in het noorden van Lapland nog vaak op authentieke wijze beheerd door de Saami-bevolking. Vogelsoorten De zgn. scherenkust van Zweden aan de Oostzee is buitengewoon rijk aan zeevogelsoorten als Zeekoet en Alk, landinwaarts vormen de vele meren en moerasgebieden de ideale leefomgeving van vogels als Bruine en Blauwe Kiekendief, Wintertaling, Roodhalsfuut en Kraanvogels. In de dichte bossen leven Specht, Draaihals, Keep, Barmsijs, Fitis, Goudvink en Blauwborst. Meer algemeen en typisch Scandinavisch zijn de Bonte Kraai, Koperwiek en Kramsvogel. 4
5-7-2016 13:38
flora
Flora Voor de leek lijkt de flora van Zweden op het eerste gezicht eenvormig: uitgestrekte naaldbossen met een ondergroei van bosbessen en dikke mostapijten, afgewisseld met moerasvegetatie met wilgenroosjes. De meerderheid van de productiebossen zijn inderdaad saai en hebben een lage diversiteit. Voor wie beter kijkt... Wie beter kijkt en met name ook de bijzondere plekken zoekt, kan echter een ongekend rijke flora ontdekken. Niet voor niets heeft de beroemde botanicus Linneaus op zijn vele reizen door Zweden hier de grondslag gelegd voor de plantensystematiek. In het zuiden van Zweden en op de eilanden Öland en Gotland is het klimaat mild en de bodems rijk aan kalk en de plantengroei weelderig. De beukenboom bereikt hier zijn meest noordelijke verspreiding. Maar ook de arctische flora van de noordelijke fjällgebieden is bijzonder rijk met allerlei bessoorten zoals Veenbes, Vossebes, Beredruif en natuurlijk de kleinste boomsoort ter wereld: de dwergberk. Oerbossen In de nationale parken komen nog grote stukken oerbos voor, waar de menselijke invloed vrijwel volledig ontbreekt. Deze prachtige, met allerlei mossen en korstmossen begroeide, bossen kennen hun gelijke niet in Europa.
geografie
Geografie Vooral de laatste ijstijd (70.000 – 10.000 jaar geleden) heeft zijn stempel op het Zweedse land gedrukt en de uiteindelijke reliëfvormen bepaald. In de lagere gedeelten had de ijslaag naar schatting een dikte van drie kilometer (!). Deze dikke ijskap schuurde de reeds bestaande dalen uit tot diepe Uvormige gletsjerdalen. Alleen de hardste moedergesteenten in het westen van het landen doorstonden deze krachten en rijzen nu eenzaam boven het omringende land uit. Enorme hoeveelheden erosiemateriaal (morenen) werd door het ijs meegenomen en verspreid over de hoogvlaktes. Bij het afsmelten van de gletsjers werden deze enorme hopen zand en grind achtergelaten in de vorm van langgerekte heuvelruggen, zgn. eskers, die karakteristiek zijn voor het landschap van Oost-Zweden.
geologie
Geologie Zweden is geologisch gezien een zeer oud land. Op tal van plaatsen komt kristallijn gesteente (graniet en gneis) aan het oppervlak voor zonder overdekt te zijn met jongere afzettingen. Het oudste gesteente is meer dan 5
5-7-2016 13:38
2,5 miljard jaar oud! Tijdens het Cambrium en Siluur (zo’n 600 miljoen jaar geleden) werden er sedimentslagen afgezet op dit moedergesteente, maar deze zijn later door erosie grotendeels weer verdwenen op enkele kalksteenbodems na (bijvoorbeeld op de eilanden Gotland en Öland). Aan het einde van het Siluur vond een zeer intensieve gebergtevormende fase plaats: de Caledonische plooiing. Hier zijn de belangrijkste gebergteketens van Zweden, Noorwegen maar ook bijvoorbeeld de Schotse Hooglanden de overblijfsels van. Deze bergen, die veel en veel ouder zijn dan bijvoorbeeld de Alpen, werden in het veel latere Tertiair (60 miljoen jaar geleden) nogmaals zo’n 1.200 meter opgeheven en daarna weer sterk door erosie afgesleten. De zichtbare vormen in het landschap zijn veelal van veel jongere datum en stammen uit de laatste ijstijden.
klimaat
Klimaat Over het weer in Zweden hoort men vaak uiteenlopende verhalen. Dat is ook logisch, bij een land dat 1600 km lang is. Het klimaat is in werkelijkheid gunstiger dan wij ons meestal voorstellen. Gunstig klimaat Weliswaar ligt Zweden op dezelfde breedte als Noord-Rusland, Noord-Siberië, Alaska, Groenland en Canada, maar de gemiddelde jaartemperatuur ligt aanzienlijk hoger. Dit is te danken aan de gunstige invloed van de Warme Golfstroom. Daarnaast is het in het zomerhalfjaar zeer lang licht en treedt er ‘s nachts relatief weinig afkoeling op. In het algemeen kan men zeggen dat het klimaat in Zweden in de zomer even warm is als in West-Europa en bovendien stabieler, een typisch landklimaat met warme zomers en strenge winters. Bovendien liggen Noord- en Midden-Zweden in de regenschaduw van het Noorse grensgebied en kent het een hoog aantal zonne-uren. Ter vergelijking, het gemiddeld aantal zonne-uren van Stockholm in de periode mei tot en met september is 1497, terwijl dat in Nederland (De Bilt) op 979 uur ligt. Zuid-Zweden Het weer in Zuid-Zweden staat meer onder invloed van het zeeklimaat en kent meer neerslag. Meestal gebeurt dat echter in snel opkomende buien en zelden in langdurige regenperiodes. Het winterseizoen wordt gekenmerkt door korte dagen waarbij de temperaturen ver onder het vriespunt kunnen dalen, maar overdag toch vaak aangenaam wordt door een stabiel weerbeeld. Midden-Zweden Het klimaat in Midden-Zweden heeft een meer continentaal karakter met warme droge zomers en koude winters omdat het land hier van de oceaan afgeschermd is door de Noorse bergruggen. De zomers zijn er vaak warmer dan in West-Europa.
6
5-7-2016 13:38
reisperiode
Reisperiode Zonder twijfel zijn de zomermaanden juni, juli en augustus de beste maanden om Zweden te ontdekken en liggen alle mogelijkheden open. Qua weersomstandigheden is de kans op mooi weer in juli iets groter dan in augustus. Daar staat tegenover dat men in augustus minder last heeft van de muggen. September is een vaak mooie maand met stabiel weer en fraaie herfstkleuren, maar de dagen worden snel korter en het weer kan plotseling omslaan.
grafiek
Grafiek De onderstaande grafiek toont het klimaat in de regio rond Stockholm. Voor een exacte weergave van de klimaatgemiddelden op uw reisbestemming kunt u informatie vinden in de uitgebreide reisbeschrijvingen.
ontdekken
feesten & festivals
Feesten & festivals Zweden kent in vergelijking met Nederland enkele afwijkende feestdagen:
05 januari: Driekoningenavond (Trettondagsafton); 's middags sluiten banken en winkels; 06 januari: Driekoningen (Epifanie); 30 april: Walpurgisnacht (Valborg’s Eve)/Verjaardag van de Koning; 7
5-7-2016 13:38
01 mei: Dag van de Arbeid; 09 mei: Dag van Europa (einde Tweede Wereldoorlog; Franse minister Robert Schuman geeft aanzet tot oprichting supranationale Europese organisatie (1950); 06 juni: Nationale Feestdag/Dag van de Zweedse vlag (sinds 2004); zaterdag na 19 juni: Midzomernachtsfeest (Midsommarafton); zaterdag na 30 oktober: Allerheiligen.
Folklore en cultureel erfgoed Zweden zijn bijzonder gesteld op hun folklore en bewaren hun culturele erfgoed dan ook zeer zorgvuldig. Vrijwel ieder dorp of stad kent wel een ‘gammelby’, een soort openluchtmuseum. Deze plekken zijn vaak het toneel voor hun folkloristische feesten en festivals. Vooral de centraal gelegen landstreek Dalarna is beroemd om haar feesten met veel klederdracht en traditie. De wisseling van de seizoenen De meeste Zweedse feesten hebben te maken met de wisseling van de seizoenen. Zo wordt op 13 dcember het feest van St. Lucia gevierd waarbij ‘het licht weer terugkeert’ na de langste nacht. 'Julfesten' ofwel Kerstfeest is een echt familiegebeuren met veel rituelen en gedans om de kerstboom. Op 30 april wordt de lente begroet met de viering van de Walpurgisnacht met veel vreugdevuren en oude liederen tot diep in de nacht. Ook 1 mei, dag van de arbeid, is in Zweden een nationale feestdag. In het weekeinde na 21 juni wordt het befaamde midzomernachtfeest gevierd. In het noorden boven de poolcirkel gaat de zon dan niet meer onder en begint een heerlijk lange zomer die genoeg energie moet bieden om weer een lange en donkere winter overleven.
adressen
Adressen ANWB zusterorganisatie in Zweden De ANWB werkt samen met haar Zweedse zusterorganisatie Motormännens Riksförbund M (Zweedse site). Vanaf 01 juli 2013 is er ANWB Vakantieradio (via smartphone en tablet). Nederlandse Ambassade in Zweden Götgatan 16 S-11846 Stockholm, Zweden Telefoon: + 46 8 556 93 300 Fax: + 46 8 556 93 311 Website: Ambassade van Nederland E-mail:
[email protected] 8
5-7-2016 13:38
Openingstijden Ambassade: telefonisch op maandag t/m vrijdag van 10.00 tot 12.30 uur/13.30 tot 16.00 uur (bezoek aaleen op afspraak) Openingstijden Consulaire afdeling: Telefoon: + 46 8 556 93 300 Telefonisch spreekuur: + 46 8 556 93 306 (maandag t/m donderdag van 14.00 tot 15.00 uur) Fax: + 46 8 556 93 313 E-mail:
[email protected] Nederlandse Consulaten in Zweden Er zijn Consulaten van Nederland in Göteborg en Malmö (adressen, telefoonnummers, e-mail, zie de website van de Nederlandse Ambassade).
lezen
Lezen Interessante literatuurtips zijn: Insight Guide Zweden. Cambium / APA Dé gids als het gaat om achtergrondinformatie en prachtige foto’s. Door het formaat en gewicht niet zo zeer om mee te nemen, als wel om thuis voor en na de reis uitgebreid te lezen. Kwalitatief van een hoog nivo! Zweden ANWB GOUD. Uitgever ANWB Klassieke gids met veel informatie over vooral geschiedenis en bezienswaardigheden. Handig gerangschikt per regio, overzichtelijk ingedeeld en behoorlijk compleet. Door het formaat makkelijk mee te nemen. Trotter Zweden. Uitgever Lannoo Veel aandacht voor praktische informatie als hotels en restaurants, maar ook, soms wat beperkte beschrijvingen van bezienswaardigheden. Handig zijn de vele plattegronden: verrassend en verfrissend geschreven! Sweden Lonely Planet. Uitgever Lonely Planet Een zeer uitvoerige reisgids voor zowel de zelfstandige als de georganiseerde reiziger. Veel informatie, zowel praktisch als over allerhande achtergronden van het land; met o.a. aandacht voor geschiedenis, taal ,flora & fauna en met veel plattegronden! Zweden actief en anders. Uitgever ANWB Deze serie van de ANWB geeft naast wat algemene info over alles wat er te zien is, ook nog eens enkele wandel- en fietstochten. Met een detailkaart erbij zijn ze goed te doen. Vooral in het zuiden van Zweden en behoorlijk verspreid over een groot gebied. Service SNP SNP heeft in samenwerking met de gerenommeerde reisboeken & landkaartenwebshop van De Zwerver een handige bestelservice. De manier 9
5-7-2016 13:38
om snel en gemakkelijk de juiste reisboeken en kaarten voor uw reis in huis te krijgen. Deze postorderservice en de bijbehorende voorwaarden kunt u via internet gratis raadplegen. Op onze website zoekt u de reis van uw keuze en met twee eenvoudige klikken verschijnt een bestelformulier met de juiste selectie behorende bij uw bestemming. U kiest vervolgens welke boeken of kaarten u wilt bestellen. Normaliter is de levertijd 3 werkdagen. Per verzending wordt va. € 2,95 verzendkosten in rekening gebracht en uw bestelling thuisbezorgd.
souvenirs
Souvenirs CITES De Convention on International Trade in Endangered Species of Wild Fauna and Flora (CITES; 1975) is een internationale overeenkomst tussen overheden. De doelstelling van CITES is de handel in wilde dieren en planten zodanig te reguleren, dat deze door overmatige exploitatie en verlies van hun leefomgeving niet in hun voortbestaan of zelfs met uitsterven worden bedreigd. Ook de handel in dierlijke en plantaardige producten, zoals voedingsmiddelen, huiden, bont, tassen, hout, houten (muziek)instrumenten, toeristische souvenirs en medicijnen van tegenwoordig meer dan 30.000 dieren plantensoorten vallen onder CITES. Invoer souvenirs Kijk voor de meest actuele informatie over CITES, het invoeren van voedingsmiddelen, souvenirs, namaakartikelen, cultuurvoorwerpen en dergelijke op de website van de Nederlandse douane.
taal & etiquette
Taal & etiquette Het Allemansrecht Uniek aan Zweden is het eeuwenoude Allmansrätt (Allemansrecht). Het is het recht van een ieder om te gaan en staan waar men wil. Volgens dit gewoontegebruik, ontstaan in een tijd dat er weinig wegen waren en vaak gezocht werd naar de kortste weg, mag iedereen andermans grond betreden. Het allemansrecht is geen formele wet in Zweden, het is eerder een oud gewoonterecht. Hieronder vind je een paar voorbeelden van wat je wel en niet mag in de zweedse natuur. De volledige tekst van het Allemansrecht vind je op de website van Naturvårdsverket. Wat mag je bijvoorbeeld wel... Je mag je vrij over andermans land of water bewegen, zolang dit geen hinder of ongemak voor de eigenaar van het land of water veroorzaakt. Je mag enkele dagen kamperen met een tent op het land van een ander, maar 10
5-7-2016 13:38
vraag de eigenaar van het land liefst vooraf om toestemming. Je mag bloemen, bessen en paddestoelen plukken voor eigen gebruik. Je mag een kampvuur aanleggen, maar overtuig je er eerst van dat er geen vuurverbod geldt. Wat mag je bijvoorbeeld niet... Je mag geen bomen omhakken of omzagen. Je mag geen afval achterlaten in de natuur. Je mag niet met een motorvoertuig in het terrein rijden Je mag niet jagen en/of vissen. Vrij vissen mag je alleen langs de kust en in de vijf grootste meren. In alle overige wateren dien je te beschikken over een visvergunning Je mag in de periode van 1 maart tot en met 20 augustus je hond niet los laten lopen. Buiten deze periode dien je je hond zodanig onder controle te hebben dat deze geen last veroorzaakt voor de wilde dieren. N.B. Het allemansrecht geldt niet in natuurreservaten en andere beschermde natuurgebieden.
van belang Zweden
reisdocumenten
Reisdocumenten Voor een verblijf in Zweden hebt u een geldig paspoort of een geldige Nationale Identiteitskaart nodig. N.B. Wijziging van bovenstaande informatie is altijd mogelijk! Neemt u daarvoor contact op met de ambassade of een consulaat van Zweden (zie nuttige adressen). Ook wanneer u niet de Nederlandse nationaliteit bezit, kunnen afwijkende bepalingen gelden. Medisch paspoort Een Europees Medisch Paspoort (EMP) is geen geldig grensdocument! Maar het is wel erg handig voor mensen die met regelmaat medicijnen (moeten) innemen. Het is verkrijgbaar bij oa. huisarts, apotheek, medisch specialist of GGD. Op het EMP vermeldt de arts gegevens over ziekte en de benodigde medicijnen. Met dit document voorkomt u problemen bij de douane. Meer informatie vindt u op EMP en douane. Voor het meenemen van medicijnen die onder de Opiumwet vallen, is een aparte vergunning nodig (zie medicijnen Opiumwet). Rij- en kentekenbewijs Het Nederlandse rij- en kentekenbewijs wordt in Zweden erkend. Een WAverzekering is verplicht en neem ook uw groene kaart mee. U hebt deze nodig als u bij een aanrijding betrokken raakt. De financiële risico’s van het 11
5-7-2016 13:38
onverzekerd rijden zijn enorm. Indien uw groene kaart niet voor Zweden geldig is dan kunt u een korte-termijnverzekering afsluiten aan de grens.
Visum
Visum Voor een verblijf in Zweden hebt u geen visum nodig. N.B. Wijziging van bovenstaande informatie is altijd mogelijk! Neemt u daarvoor contact op met de ambassade of een consulaat van Zweden (zie nuttige adressen). Ook wanneer u niet de Nederlandse nationaliteit bezit, kunnen afwijkende bepalingen gelden.
gezondheid
Gezondheid Als u op reis gaat, dient u goed uitgerust te zijn en over een goede gezondheid en conditie te beschikken. Hebt u speciale aandoeningen, dan is het zeer aan te raden een codicil/talisman te dragen en een medicatielijst en voldoende medicijnen vanuit Nederland mee te nemen. N.B. Let u daarbij op mogelijke voorwaarden bij de invoer daarvan. Gezondheidscentra N.B. Zorg dat u niet vertrekt zonder een uitgebreide ziektekosten- en/of reisverzekering. Bijzondere medicijnen Medicijnen zonder verdovende middelen mag u vrij meenemen worden. Medicijnen die wel verdovende middelen bevatten, mag u voor ten hoogste vijf dagen invoeren. Hiervoor moet u een vergunning aanvragen (bij: Socialstyrelsen, Lakemedelsavdelningen - P.O. Box 607 - S-751 25 Uppsala). De aanvraag moet het volgende bevatten: de ziekte waartegen de medicijnen gebruikt worden, de datum van binnenkomst en vertrek en een medisch certificaat. Apotek Voor medicijnen kunt u terecht bij de ‘apotek’. In de grote steden is tevens een 24-uurs apotek-dienst voorhanden. EHBO U dient zelf te zorgen voor enkele EHBO-spullen, oa. pijnstillers, pleisters, compeed, jodiumtinctuur, sporttape, rekverband, evenals een reservebril, zonnebrand, zonnebril, ed.
12
5-7-2016 13:38
vaccinatie
Vaccinatie Voor een verblijf in Zweden zijn geen vaccinaties verplicht. Aanbevolen Bijzonderheden: Laat u informeren u over de risico’s op besmetting met de Ziekte van Lyme en Tekenencephalitis. Teken De Ziekte van Lyme en Tekenencephalitis (Tick-borne Encephalitis; TBE, FSME, RSSE) worden overgedragen door teken. Het verspreidingsgebied van beide aandoeningen komt (nog) niet overeen. De eerste komt vrijwel overal ter wereld voor, de tweede in delen van West-, Midden- en Oost-Europa, Scandinavië en Siberië. Het risico op besmetting is volgens deskundigen beperkt. Door het dragen van bedekkende kleding en insmeren met insectenwerende middelen (DEET) kunnen tekenbeten zoveel mogelijk voorkomen worden. Ook hier geldt: voor een algemeen advies is er de website van het LCR of ITG, een persoonlijk advies (bv. inenting tegen Tekenencephalitis) dient te worden besproken met uw huisarts en/of een arts van een reizigersadviescentrum (GGD Nederland).
veiligheid
Veiligheid Toeristen worden in Zweden slechts zelden het slachtoffer van gewelddadige criminaliteit, maar in de drukkere winkelstraten van de grote steden zijn wel veel zakkenrollers actief. Zweden heeft efficiënte en betrouwbare hulpdiensten. De politie is zeer behulpzaam en spreekt zijn talen.
handig
douanebepalingen
Douanebepalingen Aan de landsgrens zijn geen douanekantoren en kunnen dus 24 uur per dag gepasseerd worden. Controle zijn er vanzelfsprekend wel en met name op mogelijke invoer van soft drugs en hard drugs wordt zeer streng gecontroleerd. Invoer van alcohol Vanuit een ander land van de EU mag u een hoeveelheid voor eigen gebruik meenemen: 10 liter sterke drank, 20 liter likeur, 90 liter wijn (waarvan maximaal 60 liter mousserend), 110 liter bier. Van buiten de EU mag u maximaal 1 liter drank met meer dan 22% of 2 liter drank met maximaal 22% alcohol of 2 liter mousserende of likeurwijn en 2 liter en niet-mousserende wijn meenemen. 13
5-7-2016 13:38
Medicijnen Voor medicijnen die onder de Opiumwet vallen wordt een medisch paspoort aanbevolen (medicijnen Opiumwet). Andere medicijnen: geen problemen mits voor eigen gebruik en beperkte hoeveelheid. In- en uitvoer Voor alle in- en uitvoerbepalingen voor Nederland van oa. wilde dieren en planten en ervan afgeleide producten (CITES), voedingsmiddelen, souvenirs, namaakartikelen, cultuurvoorwerpen en dergelijke verwijzen wij u naar de website van de Nederlandse douane.
algemeen
Algemeen Doordat Zweden zich snel tot een belangrijke toeristische bestemming ontwikkelt, is de kwaliteit van de toeristenindustrie er sterk toegenomen. Buitenlandse bezoekers zullen een aangenaam verblijf hebben in Zweden. De Zweedse infrastructuur wordt voortdurend verbeterd - er zijn vele nieuwe snelwegen en de spoorwegen zijn gereed gemaakt voor hogesnelheidstreinen. Er is ook een directe verbinding met Denemarken via de nieuwe Öresundbrug. Het openbaar vervoer van Stockholm, bestaande uit bussen, metro’s, veerboten en treinen, is efficiënt, en ontsluit de hele stad en omstreken.
communicatie
Communicatie Toegangsnummers Voor telefoonverbinding naar Zweden belt u het toegangsnummer (00) en daarna achterelkaar: landnummer (46), netnummer (zonder 0) en abonneenummer. Voor telefoonverbinding vanuit Zweden belt u eveneens 00 gevolgd door het betreffende landnummer (31 voor Nederland), netnummer (zonder 0) en abonneenummer. Mobiel telefoneren Mobiel telefoneren is in Zweden volledig ingeburgerd en het bereik in de bewoonde gebieden meer dan uitstekend. In afgelegen berggebieden en langs de scherenkust echter is mobiel bereik afwezig.
eten & drinken
Eten & drinken In hotels en pensions eet u over het algemeen uitstekend. Uw dag begint met een rijk ontbijtbuffet met allerlei soorten brood, crackers, warme rijstebrij en 14
5-7-2016 13:38
haring. Bij de ochtendkoffie worden de typische kaneelbroodjes (bullar) gegeten. Het avondeten is sober, voedzaam en vaak verrijkt met salades. Vegetariërs komen uitstekend aan bod in Zweden met een grote variatie aan alternatieve gerechten. Dagens rätt Wat heel populair is bij de Zweden zelf is het zgn. "Dagens rätt", een dagschotel met meestal een keus uit 3 verschillende gerechten. Hierbij hoort een drankje ( frisdrank of licht bier) en u kunt meestal onbeperkt gebruik maken van een saladebuffet en brood. Dagens rätt is meestal te krijgen tussen 11 uur ’s ochtends en 2 uur ’s middags. De prijs hiervoor ligt rond de 65 kronen p.p. Alcoholische dranken Alcoholische dranken zijn in Zweden behoorlijk kostbaar en vaak beperkt verkrijgbaar. In de normale winkels en bijvoorbeeld benzinestations mag tot 3,5% alcohol verkocht worden. Alle drank met een hoger alcoholpercentage wordt uitsluitend verkocht door de staatsslijterijen (Systembolaget). Een vestiging van de systembolaget vindt U in bijna iedere plaats van enige betekenis. De goedkoopste fles rode wijn kost bij Systembolaget als snel SEK 50,-. Een fles normale whisky van 0,75 liter kost al snel SEK 300,-.
geldzaken
Geldzaken Kroon en Ore De munteenheid in Zweden is de kroon. De kroon is onderverdeeld in 100 ore. Er zijn munten in omloop van 1, 2, 5 en 10 kronen (50 ore munten zijn ongeldig) en bankbiljetten van 20, 50, 100, 500 en 1000 kronen. Creditcards Creditcards zoals Eurocard/Mastercard, Visa, American Express en Diners worden algemeen geaccepteerd. Vaak heeft men zelfs een voorkeur voor betaling per creditcard in plaats van cash. Pinautomaten In Zweden zijn voldoende geldautomaten aanwezig. Informatie over geldautomaten in een bepaalde plaats kunt u vinden via de website: Mastercard ATM locator
Koersinformatie
15
5-7-2016 13:38
openingstijden
Openingstijden Musea De meeste musea en andere attracties in Zweden zijn het hele jaar door geopend tussen 10:00 (11:00) en 17:00 (18:00) uur, en blijven in de zomer vaak langer open. Op maandag zijn ze meestal gesloten. Banken De banken zijn open alleen op werkdagen van 9:30 tot 15:00 uur (in de grote steden tot 16:30). Benzinestations Benzinestations langs doorgaande wegen en in grote steden zijn doorgaans tot 20:00 of 22:00 uur geopend. Sommige zijn 24 uur per dag geopend. Postkantoor Het postkantoor is open op werkdagen van 09:00 tot 18:00 uur (grote kantoren ook op zaterdagochtend). Winkels De normale winkels in de meeste dorpen en steden zijn geopend van 09:30 tot 18:00 uur. De warenhuizen in de grote steden zijn vaak ook op zaterdagen zondagmiddag geopend. De meeste supermarkten echter zijn zes dagen per week open van 09:00 tot 21:00 uur en veelal ook nog op zondag.
overig
Electriciteit Voor het type stopcontact, stekker, netspanning en frequentie, zie de website wereldstopcontacten.nl. Tijdsverschil Er is geen tijdsverschil met ons land. Ook in Zweden geldt een zomertijd van april tot oktober. 16
5-7-2016 13:38
op reis
per auto
Per auto Voor de automobilist is Zweden een uitstekende bestemming met een goed netwerk van geasfalteerde wegen. Met name in het zuiden en midden zijn er autosnelwegen met gescheiden rijbanen en ongelijkvloerse kruisingen. Meer naar het noorden treft u met name autowegen aan, veelal tweebaans. De verkeersdrukte is er echter veel geringer dan wij gewend zijn. Grusvägen Behalve asfaltwegen zijn er in Zweden nog veel harde grindwegen (grusvägen). Deze wegen zijn bij droogte stoffig en bij regen modderig maar behoorlijk goed berijdbaar. Heeft u geen haast dan is een route langs deze grusvägen zelfs zeer aan te raden omdat deze vaak door de mooiste landschappen voeren. Verkeersongelukken De meeste verkeersongelukken in Zweden worden niet veroorzaakt door drukte op de wegen maar door aanrijdingen met wild, zoals elanden. Daarom zie je langs de snelwegen vaak hoge afrastering staan. Verkeersreglementen Uitgebreide informatie over verkeersreglementen in Zweden vindt u op de website van de ANWB. Op deze website vindt u tevens actuele verkeersinformatie. NB. Als u lid bent van de ANWB kunt u bij ANWB-kantoren gratis een routekaart ophalen. Rijden door Duitsland Kijk onder de Landeninformatie Duitsland voor extra informatie over Winterbanden en Umweltzones in Duitse steden. Autohuur U kunt een auto bespreken via SNP (zie autohuur) of via internationale huurbedrijven. Huren bij lokale firma’s is duurder dan vooraf reserveren in Nederland. Om in Zweden te kunnen huren, moet u boven de 21 zijn en ten minste een jaar in het bezit zijn van een rijbewijs en een credit card.
per bus
Per bus Zweden heeft, ter aanvulling van het spoorwegnet, een dicht net van buslijnen. Reizen per bus is goedkoper dan per trein maar minder snel. Vaak 17
5-7-2016 13:38
zijn er speciale voorzieningen om fietsen of ski’s mee te nemen. Voor langeafstand bussen is het vooraf reserveren van een plaats vaak verplicht.
per ferry
Per ferry De Stena Line onderhoudt veerdiensten naar Göteborg van Fredrikshavn in Denemarken (2-3 uur) en van Kiel in Duitsland (20-22 uur). Grote veerboten voor passagiers en auto’s varen uit Finland naar Stockholm: zowel Viking Line en Silja Line verzorgen dagelijkse tochten uit Helsinki (ca. 15 uur) en Turku (ca. 11 uur). Beide rederijen bieden uitstekende faciliteiten, waaronder goede maaltijden en winkelmogelijkheden. In Zweden vertrekken uit Nynäshamn, ongeveer 75 km ten zuiden van Stockholm, veerboten naar Visby in Gotland. Er vaart twee keer per dag een catamaran (2 uur en 50 minuten) en er varen dagelijks een of twee reguliere veerboten (5 uur). Beide verbindingen worden onderhouden door Destination Gotland.
per trein
Per trein De treinreis van het Europese vasteland naar Zweden is snel en comfortabel. Sinds de opening van de Øresundbrug (brug over de Sont) zijn de reistijden flink verkort; een reis van Kopenhagen naar Malmö duurt nu nog maar 40 minuten. Het Zweedse staatsbedrijf Statens Järnvägar (SJ) verzorgt vele langeafstandsverbindingen. Enkele treinen zijn in handen van private ondernemingen - Tågkompaniet laat dagelijks treinen rijden van Stockholm naar Narvik, Umeå en Luleå in het noorden van Zweden. De binnenlandse vluchten hebben in Zweden flinke concurrentie gekregen van de nieuwe X 2000-hogesnelheidstreinen. De reistijd per trein van Malmö naar Stockholm bedaagt ongeveer 5 uur en de treinreis van Göteborg naar de hoofdstad duurt 3 uur.
per vliegtuig
Binnenlandse vluchten In Zweden zelf wordt er vanwege de grote afstanden veel binnenlands gevlogen en beschikken de meeste middelgrote steden over een eigen vliegveld. De SAS maar ook een veelheid aan kleine private vluchtondernemingen voeren deze binnenlandse diensten uit. Internationale vluchten De meeste grote Europese steden bieden directe vluchten naar Stockholm. Vele grote luchtvaartmaatschappijen vliegen op de luchthaven Arlanda, die zo’n 40 km ten noorden van het centrum ligt. Er gaan ook internationale vluchten naar Göteborg en Malmö. De Scandinavische luchtvaartmaatschappij SAS (Scandinavian Airlines) vliegt van Amsterdam en Brussel naar Zweden. 18
5-7-2016 13:38
Verder vliegt onder andere ook de KLM dagelijks naar Stockholm.
19
5-7-2016 13:38
