Europa / Italië
Ongetwijfeld een van de mooiste wandel- en fietslanden van Europa. In Italië vindt u de perfecte combinatie van een heerlijk klimaat, zeer afwisselende landschappen, prachtige middeleeuwse stadjes en dorpen, een vriendelijke en gastvrije bevolking en natuurlijk, last but not least, een fameuze keuken.
land & cultuur
algemeen Algemeen Feiten en cijfers Oppervlakte: 301.268 km2 (7,2 x Nederland) Hoofdstad: Rome Inwonertal: 58 miljoen Bevolkingsdichtheid: 192 inwoners per km2 Godsdienst: Katholiek (90%), overig (10%) Taal: Italiaans; Duits is een minderheidstaal in Trentino-Alto Adige en Frans 1
19-12-2015 8:10
in Valle d’Aosta; Sloveens in de regio Trieste-Gorizia. Klimatologische gesteldheid: Mediterraan klimaat
Op zoek naar cultuur en romantiek Italië trekt al eeuwen mensen op zoek naar cultuur en romantiek. Slechts weinig landen kunnen zich meten met de klassieke erfenis, de architectuur, de muzikale en literaire traditie, het landschap en het goede leven. Italie behoort sinds de Tweede Wereldoorlog tot de tien welvarendste landen ter wereld. Toch koestert het nog veel (culinaire) tradities en blijft het trouw aan zijn regionale wortels. Italië kent geen eenduidige culturele identiteit. Tussen de besneeuwde toppen van de Alpen en de ruige kusten van Sicilië ligt een groot aantal regio’s, elk met een eigen dialect, architectuur en keuken. Er is ook een grotere regionale diversiteit. Twee soorten Italië Men spreekt vaak van twee soorten Italië: het rijke, industriële noorden en het armere, op landbouw gerichte zuiden, bekend als II Mezzogiorno (Land van de Middagzon). Het noorden is verantwoordelijk voor de plaats van Italië tussen de belangrijkste economieën ter wereld, een succes dat werd bereikt door namen als Fiat, Pirelli, Olivetti, Zanussi, Alessi en Armani. Het zuiden daarentegen kent een hoge werkloosheid, veel gebieden in de greep van de georganiseerde misdaad en regio’s die tot de armste van Europa behoren. Geschiedenis en geografie hebben beide aan de tweedeling bijgedragen. Het noorden ligt, zowel in locatie als geest, dichter bij Duitsland en Frankrijk, terwijl het zuiden onder een reeks invasies heeft geleden: Carthagers en Grieken in de Oudheid, Saracenen en Normandiërs in de Middeleeuwen en vervolgens tot halverwege de 19de eeuw de Spaanse Bourbons.
bevolking Bevolking Het aantal praktiserende katholieken neemt gestaag af. Toch is de Italiaanse maatschappij nog altijd zeer traditioneel. Italianen kunnen bijzonder formeel zijn. De Italiaanse chic schrijft voor dat kleren altijd een indruk van rijkdom moeten geven. Als mensen gelijk gekleed gaan, is dat omdat Italianen in het dagelijks leven, dus ook op het gebied van kleding, conformisten zijn. De nadruk op conformiteit en de verknochtheid aan de familie blijven belangrijke factoren in de Italiaanse maat schappij, ondanks het lage en nog steeds dalende geboortecijfer. Het gezin als hoeksteen Grootouders, kinderen en kleinkinderen leven nog altijd in familieverband, hoewel dit steeds minder gebruikelijk wordt. Alle kinderen worden in de watten gelegd, maar jongens nog het meest. De positie van de vrouw op het werk is veranderd, met name in de steden. Toch heeft het idee dat mannen zouden kunnen helpen in het huishouden en bij de verzorging van de kinderen nog niet algemeen post gevat.
2
19-12-2015 8:10
Eten en voetbal Eten en voetbal zijn de grote constanten, Italianen leven voor beide. Ze besteden veel tijd aan koken en aan eten. De Italiaanse keuken, vooral in het zuiden, is zeer gezond. Voetbal is een nationale hartstocht en houdt de media en gemoederen volop bezig, niet in de laatste plaats vanwege de regionale trots die ermee gemoeid is. Ondanks de recessie omstreeks 1990 en de politieke problemen na de vele corruptieschandalen lijkt Italië voor buitenlandse bezoekers weinig veranderd. De regionale identiteiten en traditionele waarden zijn nog altijd duidelijk waarneembaar.
gastronomie Gastronomie De Italiaanse keuken geldt als een van de beste ter wereld. De grootte van het land maakt dat deze keuken heel veel variatie kent. Elke streek heeft zijn eigen specialiteiten. De Italiaanse menukaart geeft suggesties voor vier gangen: de antipasti (voorgerecht), primi piatti (pasta of rijstgerecht risotto), secondi piatti (bescheiden hoofdgerecht) en tot slot het dessert. Gelateria De koffie en de ijssalons (gelateria), waar veelal huisgemaakt ijs wordt verkocht, zijn echte aanraders. In het hele land wordt wijn verbouwd. De olijfgaarden zorgen voor heerlijke olijfolie, die veelvuldig wordt gebruikt in de Italiaanse keuken.
cultuur Cultuur In de 14de eeuw werd door de dichters Dante en Petrarca, die in een Florentijns dialect schreven, een literaire traditie gevestigd. Ook tegenwoordig, ondanks de nationale televisie en radiostations, worden de regionale dialecten van Italië nog veel gesproken. Noorderlingen hebben de grootste moeite Napolitanen of Sicilianen te verstaan. Roemrucht artistiek verleden Het roemruchte artistieke verleden vervult de Italianen met trots. Gezien het feit dat het land zo’n 100.000 monumenten met een grote historisch betekenis telt, zal het geen verbazing wekken dat het soms aan middelen ontbreekt om deze in goede staat te houden. Het toerisme maakt echter zo’n 3 procent van het bruto nationaal product uit en men doet zijn best om zoveel mogelijk gebouwen en collecties open te stellen voor het publiek. Ook de uitvoerende kunsten kampen met geldgebrek, maar Italië kent niettemin een aantal spectaculaire culturele festivals. Het land van Verdi en Rossini In het land van Verdi en Rossini wordt de opera natuurlijk goed ondersteund. Bijna elke stad kent zijn eigen operagebouw. Een andere bloeiende tak van 3
19-12-2015 8:10
kunst is de film. De traditie van grote regisseurs uit de tweede helft van de 20ste eeuw, zoals Federico Fellini, Vittorio de Sica en Luchino Visconti, wordt door de Italianen nog altijd in ere gehouden.
traditie & vooruitgang Traditie & vooruitgang Verschillen tussen de regio’s Veel van de verschillen tussen de regio’s zijn terug te voeren op het bergachtige landschap en de ontoegankelijke valleien. In het Italiaanse boerenbedrijf worden nog allerlei oude technieken toegepast en de middelen van bestaan zijn veelal afhankelijk van het land en de seizoenen. Belangrijke landbouwproducten zijn tarwe, olijven en druiven. Buitenlands succes De naoorlogse welvaart in het noorden is voor een deel te danken aan de industrie (met name de auto-industrie in Turijn), maar zeker ook aan de expansie van kleine familiebedrijven in de ambachtelijke sfeer en de export van handgemaakte producten naar het buitenland. Het internationale succes van Benetton is een typisch voorbeeld van Italiaans design, dat zich een flink aandeel op de wereldmarkt heeft weten te verwerven.
landschap & klimaat
algemeen Algemeen Meer dan wetenschap, kunst en cultuur I talië heeft niet alleen een formidabele historie op het gebied van wetenschap kunst en cultuur, ook het landschap is bijzonder. Italië heeft een enorme variatie aan natuur en landschappen. Van de hoge alpiene berggebieden in het noorden tot de vulkanen van Sicilië, de rijkdom aan planten en diersoorten is overweldigend. Alleen al in het zuiden van Italië komen meer dan 3000 verschillende plantensoorten voor. Aan de basis staat... Aan de basis van dit landschap staat de geologie. Italië is geologisch gezien het meest actieve gebied van Europa. In de Apennijnen is het proces van gebergtevorming nog altijd gaande. Sporadische vulkaanuitbarstingen en aardbevingen zijn de begeleiders van het proces. Bijna 80% van het land bestaat uit bergen. Een aantal bergstreken was tot in de 20ste eeuw slecht bereikbaar. Veel planten en dieren hebben zich ondanks de jacht in uithoeken kunnen handhaven. Bescherming Er is in Midden-Italië veel ten goede gekeerd. In de Apennijnen hebben veel 4
19-12-2015 8:10
kwetsbare gebieden een beschermde status gekregen. In sommige gebieden lopen ook nu nog wolven en beren vrij rond. Dat het in de natuurgebieden beter gaat blijkt uit de voorzichtige toename van wolven en steenarenden. De bruine beren zijn dankzij maatregelen van het WNF gered van uitsterven. Andere soorten hebben ook voordeel van de betere bescherming.
fauna Fauna Tot net na de tweede wereldoorlog was het droevig gesteld met de grote zoogdieren in Italië. Ze waren teruggedrongen naar afgelegen streken. De Apennijnse wolf (Canis lupus italicus) was 100 jaar geleden nog vrij algemeen in Italië, nu zijn hier en daar kleine populaties. Succesvolle herintroducties Daarna hebben op grote schaal herintroducties plaats gevonden. Daarbij werden ook vaak Damherten (Cervus dama) en moeflons (Ovis musimon) geïntroduceerd. Oorspronkelijk komt het Damhert uit Anatolië, maar was al op veel plekken enkele eeuwen thuis in Italië. De moeflons stammen van Sardinië. De introducties waren succesvol, mede door de ontvolking van het platteland. Het meest succesvol zijn de wilde zwijnen, men begint al van een plaag te spreken. Momenteel Op dit moment hebben vooral vogels nog sterk te lijden onder de jacht, in veel gebieden zijn aanzienlijk minder vogels dan er zouden kunnen leven. In de natuurgebieden is jacht verboden of alleen zeer beperkt toegestaan. Vogels houden zich natuurlijk niet aan die grenzen, ze zijn elk jaar in grote aantallen het haasje.
flora Flora Gevarieerde vegetatie De vegetatie van Italië is uiterst gevarieerd. Dit komt door de enorme verschillen in klimaat, bodem, reliëf en landgebruik tussen landstreken. Verschillen die vaak ook op veel kleinere schaal op een berg of een op helling terug te vinden zijn. De Italiaanse flora telt rond 5600 soorten en is de rijkste van Europa. Ter vergelijking, de Scandinavische flora kent ongeveer 1850 soorten. Duitsland heeft rond 2800 soorten en Spanje ongeveer 4900. Endemen Een deel van die soorten zijn endemen, ze komen alleen voor in bepaalde kleine en geisoleerde streken. Vooral in de buurt van de Alpen zijn hebben, als gevolg van de ijstijden, soorten zich onafhankelijk van de hoofdpopulaties kunnen ontwikkelen. 5
19-12-2015 8:10
geografie Geografie Italië heeft een heuvel- en bergachtig landschap. De Alpen en de Dolomieten in het noorden en de Apennijnen in het midden vormen de belangrijkste bergketens. In het noorden ligt de Po-vlakte waar de rivieren uit de Alpen samenkomen. In dit gebied wonen veel mensen en het is een van de dicht bevolkste gebieden in Europa. De Alpen De Alpen vormen een plooiingsgebregte met een lengte van 1300 km en een breedte die varieert van 60 tot 360 km. Het gebergte vormt de noordgrens van Italië. De bergtoppen zijn meestal tussen de 3000 en 4000 meter hoog. De hoogste toppen zijn te vinden in het noordwesten van Italië (Mont Bland du Courmayeur, 4748m). De Apennijnen Van het noordwesten naar het zuidoosten lopen de Apennijnen. Een bergketen met toppen tot 2000 en plaatselijk 3000 meter. In het zuiden ligt het eiland Sicilië. Het is voorzien van heuvels en middelgebergte. Hier bevindt zich de actieve vulkaan de Etna. Ten noorden van de Etna in zee liggen ook enkele actieve vulkanen. Het eiland Sardinië ligt twaalf kilometer ten zuiden van Corsica. Het eiland Sardinië is overwegend heuvelachtig en soms bergachtig. De hoogste berg op dit eiland is de Monte Bruncu Spina (1834m).
geologie Geologie Kleine delen van het Europese en het Afrikaanse continent zijn in de loop van de continent verschuivingen los geraakt van hun moedercontinent. Twee brokstukken zijn van groot belang voor de vorming van Italië: de Adriatische plaat afkomstig van Afrika en de Sardijns-Corsicaanse plaat afkomstig van Europa. De Adriatische en Sardijns-Corsicaanse plaat De Adriatische plaat botst tegen het Europese continent. De kreukelzones heten nu de Alpen. Deze botsing begon ongeveer 40 miljoen jaar geleden. De Sardijns-Corsicaanse plaat die naast de Adriatische plaat ligt schuift daarna naar het oosten, aangedreven door een oostelijk stroming in de mantel. De Adriatische plaat grenst in het oosten aan de Europese plaat waar het de Dinarische Alpen heeft opgestuwd. De Adriatische plaat kan geen kant op en wordt daardoor gedwongen in de diepte weg te duiken onder de SardijnsCorsicaanse plaat. De mantelstroming die naar het oosten is gericht botst tegen de duikende plaat. De mantelstroom stuwt op en oefent druk uit op de korst. De korst wordt opgeduwd: de Apennijnen zijn geboren. Nog steeds actief 6
19-12-2015 8:10
Dit hele systeem van mantelopwelling, Sardijns-Corsicaanse plaat en duikende Adriatische plaat beweegt nog altijd naar het oosten. De Apennijnen schrapen daarbij als een bulldozer gesteentelagen af van de Adriatische plaat. Voor de Italiaanse oostkust ligt daardoor een gebied waar het gesteente wordt samengedrukt. Af en toe leidt dat tot aardbevingen. Het gesteente van de Apennijnen zelf wordt uitgerekt door de opwelling van mantelgesteente onder de Apennijnen. Het Garfanganadal bijvoorbeeld is door uitrekking ontstaan. Langs de westelijke rand van Italië waar de korst uitgerekt en relatief dun is zijn vulkanen. De Apennijnen zijn in tegenstelling tot de Alpen niet ontstaan uit een (frontale) botsing tussen twee platen zoals de Alpen. Ze zijn het gevolg van het eenzijdig in de mantel duiken van de Adriatische plaat.
klimaat Klimaat Italië heeft als geheel een Middellandse-Zeeklimaat. Desalniettemin kan men er een aantal verschillende klimaatgebieden onderscheiden. De Povlakte heeft bijvoorbeeld hete zomers en koude, vochtige winters met mist en nevel. Ten noorden van de Po-vlakte heerst er een hooggebergteklimaat. De zuidzijde van de Alpen (het Italiaanse merengebied) kent een zachter klimaat vanwege de beschutte ligging. Het noordelijke gedeelte van de Apennijnen en de hoog gelegen gebieden van de streken Toscane en Umbrië zijn in de winter maandenlang bedekt met sneeuw. Zuid-Italië kent zeer droge en hete zomers met vele uren zonneschijn. Sirocco, tramontane en mistral Een bekende wind is de ‘sirocco’, een zuidelijke, warme en vochtige wind. De ‘tramontane’ is een frisse westelijke tot noordwestelijke wind. Deze naam wordt ook gegeven aan noordelijke of noordoostelijke winden met koele lucht. De koude mistral uit het Rhônedal is in de omgeving van Genua nog goed te voelen. Plaatselijk koude valwinden hebben daar de naam ‘maestrale’.
reisperiode Reisperiode De Italiaanse steden en historische plaatsen zijn bijzonder populair, iets om rekening mee te houden bij het plannen van uw reis. In Rome, Florence en Venetië is het van de lente tot oktober heel druk. Indien u via SNP een verlengingshotel wilt reserveren, dan kunt u dit het beste ruim van tevoren doen. Rustig in de stad, druk aan de kust In augustus zijn de steden minder druk en lopen de kustplaatsen vol. Juni en september kunnen even warm zijn als de hoogzomermaanden, maar wel veel minder druk. Indien u uw reis wilt verlengen met een bezoek aan de Italiaanse stranden, houdt u er dan rekening mee dat de stranden aan het begin van de 7
19-12-2015 8:10
zomer vaak schoner zijn. De beste tijd voor een winterreis is van december tot en met maart.
grafiek Grafiek De onderstaande grafiek toont het klimaat in de regio rond Rome. Voor een exacte weergave van de klimaatgemiddelden op uw reisbestemming kunt u informatie vinden in de uitgebreide reisbeschrijvingen.
Toelichting Het grootste deel van Italië echter kent een typisch mediterraan klimaat. De zomers zijn droog en zonnig. De gemiddelde temperatuur bedraagt in juli 24,3 ºC. Deze kan overdag oplopen tot rond de 30 ºC. In de lente en in het najaar is de temperatuur wat aangenamer, maar bestaat er ook een kans op een bui. De gemiddelde jaarlijkse neerslag varieert, afhankelijk van de hoogteligging, tussen 800 en 1200 mm. De meest regenrijke maanden zijn oktober, november en april.
ontdekken
feesten & festivals Feesten & festivals De belangrijkste feestdag in Italië is 15 augustus, Maria Hemelvaart (Ferragosto). Op deze dag is nagenoeg alles gesloten en trekt iedereen naar de kustplaatsen. Daarnaast kent Italië in vergelijking met Nederland nog enkele afwijkende feestdagen. In 2014 zijn dit:
06 januari: Driekoningen (Epifania/Befana); 08 maart: Internationale Vrouwendag (Festa della Donna, symbool: mimosa); 8
19-12-2015 8:10
Tweede Paasdag (Sant' Angelo/Pasquetta); 23 april: Vinalia Prioria (in het oude Rome werd voor het eerst de nieuwe wijn binnengebracht en geproefd); 25 april: Bevrijdingsdag (Festa della Liberazione, val fascistische bewind van Mussolini (1945)); 01 mei: Dag van de Arbeid (Festa del Lavoro); 09 mei: Dag van Europa (Einde Tweede Wereldoorlog; Franse minister Robert Schuman geeft aanzet tot oprichting supranationale Europese organisatie (1950)); mei/juni: Pinksterzondag - Vogalonga (32 km lange roeiwedstrijd op Canal Grande in Venetië als protest tegen vervuiling van de stad); 02 juni: Feest van de Republiek: (Festa della Repubblica (1946); Nationale Feestdag); 02 juli: Palio van Siena (Palio di Provenzano; sinds 1287); 3e zondag juli: Festa della Redentore, Venetië (als herinnering aan de pestepidemie 1577); Laatste weekend juli: Palio van Sulmona, Giostra Cavalleresca di Sulmona e d'Europa; 15 augustus: Maria Hemelvaart (Ferragosto) - belangrijkste Italiaanse feestdag; 16 augustus: Palio van Siena (Palio dell'Assunto; sinds 1287); 19 augustus: Vinalia Rustica (begin van de wijnoogst; feest ter ere van de oppergod Jupiter); 19 september: Dag van de Heilige Januarius (San Gennaro; Napels); 01 november: Allerheiligen (Ognissanti); 04 november: Festa delle Forze Armata - Feestdag van het leger ivm. wapenstilstandsdag Eerste Wereldoorlog (1918); 08 december: Maria Onbevlekte Ontvangenis (Immacolata Concezione); 26 december: Dag van de Heilige Stephanus (Santo Stephano - de eerste christelijke martelaar).
Italië kent geen Tweede Pinksterdag.
adressen Adressen ANWB zusterorganisatie in Italië De ANWB werkt samen met haar Italiaanse zusterorganisatie Automobile Club d'Italia ACI (Italiaanse site). Ambassade van Nederland in Italië Via Michele Mercati, 8 I-00197 Rome, Italia Telefoon: + 39 06 322 86 001 Noodgevallen (buiten kantooruren): + 39 335 691 09 39 Fax: + 39 06 322 86 256 Website: Ambassade van Nederland E-mail:
[email protected] 9
19-12-2015 8:10
Openingstijden Ambassade: maandag t/m vrijdag van 09.00 tot 17.00 uur Openingstijden Consulaire afdeling: maandag, dinsdag, donderdag, vrijdag van 09.00 tot 12.00 uur Telefonische inlichtingen: + 39 06 322 86 001 (maandag t/m vrijdag van 09.00 tot 12.00 uur en van 14.00 tot 16.00 uur) E-mail:
[email protected] Nederlandse Honorair Consulaten in Italië Er zijn Honorair Consulaten van Nederland in Ancona, Bari, Bologna, Cagliari, Catania, Florence, Genua, Livorno, Napels, Palermo, Triëst, Turijn, Venetië en Verona (voor adressen, telefoonnummers, e-mail, zie de webstite van de Nederlandse Ambassade).
souvenirs Souvenirs Kunstnijverheid als volkskunst betreft de ’pupi’, dit zijn ijzeren trekpoppen uit Palermo. Andere leuke en typisch Italiaanse souvenirs zijn keramiek, houtsnijwerk, muziekinstrumenten en borduurwerk. CITES De Convention on International Trade in Endangered Species of Wild Fauna and Flora (CITES; 1975) is een internationale overeenkomst tussen overheden. De doelstelling van CITES is de handel in wilde dieren en planten zodanig te reguleren, dat deze door overmatige exploitatie en verlies van hun leefomgeving niet in hun voortbestaan of zelfs met uitsterven worden bedreigd. Ook de handel in dierlijke en plantaardige producten, zoals voedingsmiddelen, huiden, bont, tassen, hout, houten (muziek)instrumenten, toeristische souvenirs en medicijnen van tegenwoordig meer dan 30.000 dieren plantensoorten vallen onder CITES. Invoer souvenirs Kijk voor de meest actuele informatie over CITES, het invoeren van voedingsmiddelen, souvenirs, namaakartikelen, cultuurvoorwerpen en dergelijke op de website van de Nederlandse douane.
taal & etiquette Taal & etiquette Bij het binnenkomen en verlaten van een winkel groet u met buon giorno (goedendag) of buona sera (goedenavond). Ciao wordt alleen door bekenden gebruikt, neem anders uw toevlucht tot piacere (aangenaam u te ontmoeten). Zeg arrivederci bij het afscheid. Kussen op de wangen is onder vrienden gebruikelijk, maar vreemden geven alleen een hand.
10
19-12-2015 8:10
van belang
reisdocumenten Reisdocumenten Voor een verblijf in Italië hebt u een geldig paspoort of een geldige Nationale Identiteitskaart nodig. N.B. Wijziging van bovenstaande informatie is altijd mogelijk! Ook wanneer u niet de Nederlandse nationaliteit bezit, kunnen afwijkende bepalingen gelden. Neemt u voor de meest actuele informatie over reisdocumenten contact op met de ambassade of een consulaat van Italië (zie nuttige adressen). Medisch paspoort Een Europees Medisch Paspoort (EMP) is geen geldig grensdocument! Maar het is wel erg handig voor mensen die met regelmaat medicijnen (moeten) innemen. Het is verkrijgbaar bij oa. huisarts, apotheek, medisch specialist of GGD. Op het EMP vermeldt de arts gegevens over ziekte en de benodigde medicijnen. Met dit document voorkomt u problemen bij de douane. Meer informatie vindt u op EMP en douane. Voor het meenemen van medicijnen die onder de Opiumwet vallen, is een aparte vergunning nodig (zie medicijnen Opiumwet). Rij- en kentekenbewijs Het Nederlandse rij- en kentekenbewijs wordt in Italië erkend. Een WAverzekering is verplicht en neem, indien u met de eigen auto naar Italië rijdt, ook uw groene kaart mee. U hebt deze nodig als u bij een aanrijding betrokken raakt. De financiële risico’s van het onverzekerd rijden zijn enorm.
gezondheid Gezondheid Als u op reis gaat, dient u goed uitgerust te zijn en over een goede gezondheid en conditie te beschikken. Hebt u speciale aandoeningen, dan is het zeer aan te raden een codicil/talisman te dragen en een medicatielijst en voldoende medicijnen vanuit Nederland mee te nemen. N.B. Let u daarbij op mogelijke voorwaarden bij de invoer daarvan. Gezondheidszorg Medische zorg in Italië is uitstekend. Neem in noodgevallen contact op met de 'pronto soccorso' (eerstehulpafdeling) van het dichtstbij zijnde ziekenhuis. N.B. Zorg dat u niet vertrekt zonder een uitgebreide ziektekosten- en/of reisverzekering. Gegevens bij de hand Alle rekeningen voor medische zorg dienen contant betaald te worden. Licht bij ziekenhuisopname direct uw verzekeringsmaatschappij in, zodat zij voor 11
19-12-2015 8:10
betaling kan zorgen. Houdt altijd de gegevens (welk ziekenhuis, welke arts, telefoonnummer e.d.) bij de hand. EHBO U dient zelf te zorgen voor enkele EHBO-spullen, oa. pijnstillers, pleisters, compeed, jodiumtinctuur, sporttape, rekverband, evenals een reservebril, zonnebrand, zonnebril, ed. N.B. Neem tijdens wandelingen bij warm tot zeer warm weer voor de zekerheid 2 liter drinkwater per persoon mee in uw dagrugzak.
vaccinatie Vaccinatie Teken De Ziekte van Lyme en Tekenencephalitis (Tick-borne Encephalitis; TBE, FSME, RSSE) worden overgedragen door teken. Het verspreidingsgebied van beide aandoeningen komt (nog) niet overeen. De eerste komt vrijwel overal ter wereld voor, de tweede in delen van West-, Midden- en Oost-Europa, Scandinavië en Siberië. Het risico op besmetting is volgens deskundigen beperkt. Door het dragen van bedekkende kleding en insmeren met insectenwerende middelen (DEET) kunnen tekenbeten zoveel mogelijk voorkomen worden. Ook hier geldt: voor een algemeen advies is er de website van het LCR of ITG, een persoonlijk advies (bv. inenting tegen Tekenencephalitis) dient te worden besproken met uw huisarts en/of een arts van een reizigersadviescentrum (GGD Nederland). Rabiës (Hondsdolheid) In de regio's Friuli, Venezia, Giulia, Veneto en Trento van Noord-Italië komt Rabiës (Hondsdolheid) voor. De kans op besmetting is klein, maar vermijd contact met zoogdieren.
veiligheid Veiligheid Geweldsdelicten zijn zeldzaam Hoewel er veel kleine misdaad voorkomt, zijn geweldsdelicten zeldzaam in Italië. Italianen zijn wel gewend om bij onenigheid hun stem strijdlustig te verheffen. Kalm en beleefd blijven zal de situatie meestal kalmeren. Kijk uit voor niet-officiële gidsen, taxichaufeurs of vreemden die u willen adviseren over hotels en restaurants, aangezien ze daarvoor soms geld willen hebben. Alleenreizende vrouwen krijgen in Italië veel aandacht, maar dit is meestal meer irritant dan gevaarlijk. Het personeel van hotels en restaurant treedt alleenreizende vrouwen vaak met extra zorg tegemoet.
12
19-12-2015 8:10
Verschillende politiekorpsen Er zijn verschillende soorten politiekorpsen in Italië en elk vervult een eigen rol. De staatspolitie, la polizia, behandelt de meeste misdaden. De carabinieri behandelen verschillende overtredingen en kunnen ook willekeurige veiligheidscontroles uitvoeren. De vigili urbani (gemeentelijke verkeerspolitie) kunnen hoge boetes uitschrijven voor verkeers- en parkeer-overtredingen. In geval van diefstal moet u naar het dichtstbijzijnde politiebureau voor een proces verbaal (denuncia).
handig
algemeen Algemeen Zona Traffico Limitato In veel Italiaanse binnesteden bestaat een Zona Traffico Limitato (ZTL) waar alleen bewoners en geregistreerde bezoekers met de auto mogen rijden. Achter de borden die deze zone aangeven staat een camera en elke auto die niet geregistreerd is, krijgt een flinke boete. Indien u met uw auto naar een hotel in een stadscentrum wil, dient u het hotel tevoren op te bellen en te informeren of het in een ZTL ligt en zo ja, wat de procedure is. Vaak wordt u gevraagd uw kenteken door te geven voor een tijdelijke permit.
communicatie Communicatie Telefoneren Wilt u vanaf uw vakantiebestemming Italië naar Nederland telefoneren, dan draait u zonder onderbreking het internationale toegangsnummer 0031 gevolgd door het telefoonnummer zonder 0. Voor Collect en Scope gesprekken draait u: 17 20 031. Thuisblijvers die naar Italië willen bellen, doen dat door eerst 00 39 te draaien. Wanneer u vanuit Nederland naar een Italiaans mobiel nummer belt, draait u direct het mobiele nummer (die niet beginnen met een 0). Wanneer u vanuit Nederland naar een Italiaans vast nummer belt moet u de 0 WEL draaien. Post Postzegels (francobolli) zijn ook te koop bij de tabacchi. Wanneer u uw postzegels in de zelfstandige staten Vaticaanstad en San Marino koopt, dient u uw kaarten aldaar te posten.
13
19-12-2015 8:10
eten & drinken Eten & drinken Kraanwater kan in het hele land zonder problemen gedronken worden. Er wordt gevraagd in de zomermaanden spaarzaam om te gaan met water. Fonteintjes leveren goed drinkwater wanneer er ’potabile’ bij staat. ’Non potabile’ wil zeggen: niet drinkbaar. Veel Italianen halen met jerrycans water bij fonteinen en bronnen, omdat ze dit lekkerder vinden dan kraanwater.
geldzaken Geldzaken Italië behoort tot de landen van de eurozone. NB. Het komt steeds vaker voor dat Italiaanse gemeenten overgaan tot het heffen van toeristenbelasting, die alleen ter plaatse bij de accommodaties kan worden voldaan. De invoer en de hoogte ervan zijn onvoorspelbaar en verschilt per accommodatieklasse. Om deze twee redenen is deze nieuwe belasting niet in de reissom opgenomen. Voor zover te overzien zal de nieuwe toeristenbelasting variëren van één tot enkele euro's per persoon per nacht.
openingstijden Openingstijden De openingstijden van de musea zijn aan het veranderen, vooral in het noorden, waar ze dagelijks geopend zijn van 9.00-19.00, met uitzondering van twee maandagen in de maand. Bezoekers aan populaire bezienswaardigheden, zoals Leonardo da Vinci’s schilderij "Het laatste avondmaal" in Milaan moeten reserveren. Winkels Ma-za 8.30/9.00-13.00 en 15.30/16.00-19.30/20.00. In Noord-Italië (Milaan, Turijn en Venetië) is de lunchtijd korter en gaan de winkels vroeger dicht. Zon- en feestdagen gesloten.
overig Electriciteit Voor het type stopcontact, stekker, netspanning en frequentie, zie de website wereldstopcontacten.nl. U heeft voor de geaarde stekkers een adapter nodig, daar de stopcontacten anders zijn dan in Nederland. Het meest praktisch zijn de zogenaamde eurostekkers, waar verscheidene stekkertypes op zitten. 14
19-12-2015 8:10
Tijdsverschil Italië ligt in dezelfde tijdzone als Nederland, er is dus geen tijdverschil. Ook in Italië geldt een zomertijd van april tot oktober.
op reis
per auto Per auto De wegverbindingen zijn over het algemeen goed, maar kunnen in de weekeinden en vakantieperioden erg druk zijn. In de Alpen hebt u soms te lijden van het weer. Een auto is bijzonder handig als u het Italiaanse platteland gaat verkennen, maar ze zijn een sta in de weg in de grote steden. Houd rekening met hoge benzineprijzen (benzina), het parkeerprobleem in de steden en de vaak onbesuisde manier van rijden van de Italianen. Italië kent een goed netwerk van snelwegen, maar voor de meeste moet u tol betalen. Dit leidt vaak tot opstoppingen. Let vooral goed op ’s nachts, als veel verkeerslichten overschakelen op knipperen. Autodiefstal is in Italië wijdverbreid. Laat nooit iets achter in uw auto. Het huren van een auto (autonoleggio) is in Italië duur. Verkeersreglementen In de bebouwde kom heeft het verkeer van rechts voorrang; daarbuiten het verkeer op de genummerde rijkswegen (’strade stadali’). Trams hebben voorrang op het overige verkeer. Op bergwegen en andere hellende wegen heeft stijgend verkeer voorrang op dalend verkeer. Om praktische redenen hebben in de praktijk zware voertuigen, zoals bussen, voorrang op lichtere voertuigen. Bestuurders mogen tijdens het rijden slechts handsfree telefoneren. Zowel op de voor- als op de achterbank zijn veiligheidsgordels verplicht. Uitgebreide informatie over verkeersreglementen in Italië vindt u op de website van de ANWB. Op deze website vindt u tevens actuele verkeersinformatie. N.B. Als u lid bent van de ANWB kunt u bij ANWB-kantoren gratis een routekaart ophalen. Rijden door Duitsland Kijk onder de Landeninformatie Duitsland voor extra informatie over Winterbanden en Umweltzones in Duitse steden. Autohuur U kunt een auto bespreken via SNP (zie autohuur) of via internationale huurbedrijven. Lokale firma’s kunnen goedkoper zijn dan de internationale, maar bieden minder zekerheid. Om in Italië te kunnen huren, moet u boven de 21 zijn en ten minste een jaar in het bezit zijn van een rijbewijs en een credit card. Bovendien moet deze van gestanste letters en cijfers zijn voorzien! 15
19-12-2015 8:10
per bus Per bus Wisselende kwaliteit De busverbindingen in Italië zijn van wisselende kwaliteit en variëren van moderne busverbindingen in het noorden tot langzamere en meer verouderde systemen in het zuiden. Langeafstandsbussen als Pullman of Corriere kunnen goedkoper zijn dan treinen. De diensten vertrekken gewoonlijk vanaf het plaatselijke spoorwegstation of hoofdplein. In sommige gebieden kunnen bussen van verschillende maatschappijen rijden. Kleinere afstanden Voor kleinere afstanden is het dichte netwerk van autobuslijnen, goedkoop en efficiënt. In sommige gevallen is het zelfs handiger om de bus te nemen. Een aantal bussen stopt alleen in de grotere plaatsen, terwijl de trein ook in de tussengelegen plaatsen stopt. Buskaartjes voor streekbussen koopt u in de bus, maar kaartjes voor de stadsbussen dient u vooraf te kopen bij de ’Tabacchaio’ winkels. Deze winkels zijn herkenbaar aan een uithangbord met een grote ’T’.
per trein Per trein Modern in het Noorden, langzaam in het Zuiden De treinverbindingen in Italië zijn van wisselende kwaliteit en variëren van moderne treinverbindingen in het noorden tot langzamere en meer verouderde systemen in het zuiden. De tijden van vertrek worden niet strikt nageleefd en er kan nog wel eens vertraging ontstaan, maar over het algemeen rijden ze op tijd en zijn de tarieven bovendien laag. Houd in de vakantie echter wel rekening met de drukte. Het overgrote deel van het Italiaanse spoorwegnet wordt beheerd door de Ferrovie dello Stato (FS). Een prachtige manier om het land te zien Treinreizen vanuit andere delen van Europa voeren door de Alpen en zijn een prachtige manier om het land te zien. Voor hogesnelheidstreinen, die langs hoofdlijnen naar de kust of tussen steden opereren, moet u vrijwel altijd reserveren. Intercity’s (IC) en Eurocity’s (EC) stoppen alleen op de belangrijke stations. Voor deze treinen moet een eerste- of tweedeklastoeslag (supplemento) worden betaald. Espresso- en Diretto-treinen stoppen vaker en er hoeft geen toeslag voor te worden betaald. Andata e ritorno Kaartjes zijn er in enkele reis (andata) of retour (andata e ritorno). Er zijn drie soorten kortingskaarten: met de Biglietto Chilometrico kunnen maximaal vijf personen 3000 km overbruggen in maximaal twintig reizen, de Italy Railcard is voor nietItalianen en biedt onbeperkt reizen voor een bepaalde periode, de Italy FlexiRailcard biedt onbeperkt reizen voor 4, 8 of 12 dagen in een maand.
per vliegtuig 16
19-12-2015 8:10
Binnenlandse vluchten De nationale luchtvaartmaatschappij Alitalia voert regelmatige diensten uit tussen een groot aantal Italiaanse steden. De belangrijkste steden zijn vanuit Nederland en België echter ook rechtstreeks te bereiken. Het is het overwegen waard om, als alternatief voor binnenlandse vluchten, de trein te nemen, omdat vliegen naar binnenlandse bestemmingen duur is en deze vluchten in het hoogseizoen vaak volgeboekt zijn. Vluchten naar de luchthavens in Noord-Italië, vooral die van Milaan en Turijn, kunnen in de herfst en winter vertragingen ondervinden. Schema’s en tijden zijn aan wijzigingen onderhevig. Meer informatie over vluchten en prijzen kunt u telefonisch of bij de SNP Reiswinkel opvragen.
in de stad In de stad Milaan en Rome hebben beide een metrosysteem, bekend als la metropolitana (kortweg metro). Het netwerk van Rome bestaat slechts uit twee lijnen - A en B - die elkaar ontmoeten op Stazione Termini, het centrale spoorwegstation. Sommige zijn handig voor de belangrijkste bezienswaardigheden, maar het systeem is voornamelijk ontworpen voor forenzen en in de rijtuigen kan het ’s zomers bloedheet zijn. Milaan heeft een uitgebreider metronetwerk met drie hoofdlijnen - MM1 (rood), MM2 (groen) en MM3 (geel) - waarmee u de meeste bezienswaardigheden kunt bereiken. In Rome kunt u het beste gebruikmaken van de bus en in Milaan van de metro. Sta-in-de-weg Auto’s zijn bijna overal een sta-in-de-weg en in sommige steden, zoals Florence, is een groot deel van het centrum verboden voor het verkeer. Wandelen is vaak de gemakkelijkste manier om door de smalle straatjes van de oude stadskernen te komen. In sommige steden, zoals Milaan en Rome, rijden nog trams. Voor een taxi moet u naar een officiële taxistandplaats of telefonisch reserveren. U mag geen taxi aanhouden op straat. De officiële taxi’s zijn voorzien van een meter en de tarieven zijn te vergelijken met de tarieven in Nederland. U kunt vooraf een prijsindicatie vragen. Stadsbus In praktisch elke Italiaanse stad rijdt een stadsbus. De meeste zijn goedkoop, bestrijken de hele stad en zijn efficiënt voor zover het verkeer dit toestaat. Bushaltes heten fermate en bussen (autobus) rijden meestal van 6.00 uur tot middernacht. Spoorwegstations zijn altijd met een pendelbus met het centrum verbonden. Buskaartjes (biglietti) moeten meestal voor het instappen worden gekocht. Ze zijn verkrijgbaar bij de kiosk, cafés en tabacchi (sigarenwinkels). U stapt in via de voor- of achteringang en stapt uit in het midden. Kaartjes moeten in een machine worden afgestempeld. Reizen in Venetië De watertaxi’s (vaporetti) zijn een aardige vorm van openbaar vervoer, hoewel de stad grotendeels te voet kan worden verkend. De belangrijkste route voor de watertaxi’s is over het Canal Grande. Ze varen ook naar de eilanden en de lagune. Kaartjes koopt u bij de kiosk en de boten vertrekken tot de vroege avond om de 10 of 20 minuten. Voor algemene informatie kunt u terecht bij de Vaporetto Information Office. Gondels zijn een luxueuze vorm van vervoer. Spreek voor u instapt een prijs af met de gondelier. Traghetti (gondelveerboten) zijn daarentegen goedkoop en stellen 17
19-12-2015 8:10
u in staat op een comfortabele manier het Canal Grande over te steken. Voor mensen met voldoende middelen is de watertaxi de snelste en meest praktische vorm van vervoer. Deze motorboten vertrekken van 16 opstappunten en kunnen u in 20 minuten bij de luchthaven afzetten. Er gelden hogere tarieven voor bagage, wachten, nachtservice en het bellen van een taxi.
autohuur Autohuur All inclusive autohuur Bij SNP willen wij autohuur aanbieden net zoals wij dat gewend zijn bij onze reizen: goed verzorgd en geen of slechts weinig bijkomende kosten. SNP werkt daarom bij het verhuren van auto's samen met Sunny Cars. Zij selecteren ter plaatse goede verhuurbedrijven en bieden u een complete autohuur, met alle noodzakelijke verzekeringen zonder eigen risico en zonder bijkomende kosten. Zie voor meer informatie over autohuur op uw bestemming de uitgebreide beschrijving van de betreffende reis op onze website.
18
19-12-2015 8:10
