Zorgverzekeraars Nederland nr 46 - 13 november 2013 Nederlanders vragen aan zorgverzekeraars: Stop de kostenstijging in de zorg, maar behoud kwaliteit Het overgrote deel van de Nederlanders vindt dat de kostenstijging in de gezondheidszorg een groot probleem is en dat daaraan snel iets moet gebeuren. Maar dat mag niet ten koste gaan van de kwaliteit en de beschikbaarheid van zorg. Dat blijkt uit een representatief onderzoek door Veldkamp Marktonderzoek, onderdeel van TNS, in opdracht van Zorgverzekeraars Nederland. Het onderzoek wijst uit dat mensen de zorgverzekeraars en de overheid zien als de eerst aangewezen partijen om de kostenstijging in de zorg te stoppen en tegelijk de kwaliteit van de zorg te bewaken. Mensen staan open voor veranderingen die de zorg doelmatiger maken, bijvoorbeeld: minder doorverwijzen en meer doen in de eerste lijn, controleren van de zorgnota door de patiënt en meer gebruik maken van eHealth. Positie “De uitkomsten van het onderzoek zie ik als een steun in de rug, maar ze illustreren ook de lastige positie van zorgverzekeraars”, zegt ZN-voorzitter André Rouvoet: “Mensen verwachten van zorgverzekeraars dat ze de premie laag houden, maar dat ze ook zorgen dat de kwaliteit van de zorg goed is en dat de zorg altijd beschikbaar is als mensen die nodig hebben. Gelukkig kan dat ook in de zorg, daar ben ik van overtuigd. Maar dat kan niet door alles bij het oude te laten, er zullen wel dingen moeten veranderen. Daarom ben ik ook blij om te zien dat mensen veranderingen in de zorg acceptabel vinden, als die helpen de kosten te beheersen zonder dat de kwaliteit eronder lijdt. Dat sluit goed aan bij de inzet van zorgverzekeraars, bijvoorbeeld bij de concentratie van complexe spoedzorg, versterking van de eerste lijn en het bevorderen van eHealth.” Rol zorgverzekeraars Zorgverzekeraars (57%) en de overheid (53%) zijn volgens de Nederlanders met afstand de belangrijkste partijen als het er om gaat de zorg anders dan nu te organiseren. De steun voor de rol van de zorgverzekeraars hierbij is opmerkelijk omdat 44% van de Nederlanders óók vindt dat de macht van de zorgverzekeraars te groot is. De rol van de zorgverzekeraars lijkt vooral ondersteund te worden als die in samenwerking met de overheid wordt uitgevoerd. “Ook hier zie ik een uitdaging”, aldus André Rouvoet. “Zorgverzekeraars realiseren zich dat ze met hun rol in het stelsel niet altijd de populariteitsprijs winnen. Ik versta deze uitkomst als een oproep om bij alles wat we doen meer de dialoog aan te gaan en beter zichtbaar te maken welk maatschappelijk belang daarmee gediend is. En ik onderstreep nog eens de publieke kaders van het stelsel als het gaat om de grote betrokkenheid van de overheid bij de zorg: het basispakket wordt door de overheid vastgesteld, zorgverzekeraars hebben een acceptatieplicht én een zorgplicht en er is een verbod op risicoselectie.”
Zorgverzekeraars ondersteunen marktplaats voor hulpvragers en -aanbieders Nog niemand had van het woord participatiesamenleving gehoord toen de site www.wehelpen.nl een jaar geleden online ging. De site is een marktplaats waar mensen die hulp nodig hebben of willen aanbieden elkaar kunnen vinden, maar ook hun hulp samen kunnen organiseren. En dat komt op stoom: 6.500 mensen hebben een hulpprofiel aangemaakt, 875 mensen vragen hulp en er zijn 375 hulpnetwerken. De site en coöperatie WeHelpen krijgen ondersteuning van onder meer zorgverzekeraars CZ, Menzis en Achmea. Deze week is het de ‘Week Chronisch Zieken’, met als thema mantelzorg. Initiatiefneemster en huidige directeur leden en communicatie van coöperatie WeHelpen Maaike Schnabel kreeg persoonlijk te maken met mantelzorg toen ZN journaal 46
13 november 2013
ze borstkanker had. Ze miste een online platform voor vraag en aanbod. “Met nog een patiënt en een mantelzorger bedachten we om vrager en aanbieder bij elkaar te brengen. En we zochten naar een systeem om de hulp rond een persoon makkelijk en snel te organiseren. Dat laatste is het hulpnetwerk op de site geworden. Dat bestaat uit een agenda met logboek waar een groep mensen samen rondom één persoon dingen met elkaar kunnen afspreken en uitwisselen”, legt Schnabel uit. Duwtje voor hulpvragers “Het idee werd omarmd door een aantal grote partijen die op zoek waren naar een systeem waarmee mensen hulp gratis zelf kunnen regelen, ook met het oog op de toekomst.” Schnabel doelt daarbij op de huidige ontwikkelingen als zorgkostenbeheersing, de participatiesamenleving, vergrijzing en eigen regie bij ouderen en langdurig zieken. Dat is precies een van de redenen waarom CZ het project steunt. Wim van der Meeren, voorzitter van de Raad van Bestuur CZ: “Wij voelen ons, samen met andere partijen die WeHelpen ondersteunen, verantwoordelijk voor de kostenontwikkeling in de ouderenzorg en bij chronisch zieken. En dit is een mogelijkheid om de maatschappij een stapje verder te helpen. Deze site kan bijvoorbeeld mensen een duwtje geven die geen hulp durven vragen.” Iedereen heeft weleens hulp nodig De drempel om hulp te vragen kan lager worden met hulp van de site. “Daarvoor hebben we onder andere credits geïntroduceerd”, legt Maaike Schnabel uit. Een uur hulp is goed voor zes credits. De helper die credits ‘verdient’ kan op een moment dat hij zelf hulp nodig heeft de credits gebruiken om hulp in te roepen. Dat is overigens niet beperkt tot informele zorg, maar kan bijvoorbeeld ook gaan over hulp bij de bouw van een website of bij een verhuizing. Dat is belangrijk voor de verwezenlijking van het doel van WeHelpen: “We willen samen een beweging in gang zetten waarbij mensen hun netwerk uitbreiden op wijk- en buurtniveau. Iedereen heeft wel eens hulp nodig; individueel, op buurtniveau of voor je club.” Coöperatiemodel Dat beaamt Rob van Willegen, programmamanager Strategie & Ontwikkeling bij Menzis. “We vinden het op de eerste plaats een mooie tool voor mantelzorgers om hun eigen leven wat te vergemakkelijken. Maar het zorgt er ook voor dat mensen het vanzelfsprekender vinden om elkaar te helpen. Ook vinden we het goed dat het een coöperatie is zodat het ook echt eigendom is van iedereen in Nederland.” Het coöperatiemodel zit ook diep in de vezels van Achmea. “Als verzekeraar met een coöperatieve achtergrond vinden wij het principe ‘samen met elkaar en voor elkaar’ belangrijk. Dit initiatief past daarom heel goed bij ons. We verwijzen onze klanten ook actief door naar WeHelpen”, zegt Annick Wychgel, manager coöperatieve zaken bij Achmea. Expertise zorgverzekeraars De drie betrokken zorgverzekeraars hebben zitting in het oprichtingsbestuur van coöperatie WeHelpen. Ze hebben bij de opstart ook hun expertise aangeboden bijvoorbeeld op financieel, organisatorisch en juridisch gebied. Daarnaast leveren ze een financiële bijdrage en fungeren ze als promotors. Volgens WeHelpen-directeur leden en communicatie Schnabel is het uniek dat meerdere zorgverzekeraars verenigd zijn in één coöperatie “waarmee we Nederland iets moois geven”. Het blijft trouwens niet bij drie zorgverzekeraars want vanaf 1 januari 2014 sluit ook VGZ aan, naast de vele gemeenten en zorginstellingen die ondertussen lid zijn geworden van de coöperatie, meldt Schnabel. Nabuurschap De toekomst ziet Schnabel rooskleurig. “Het moderne ‘nabuurschap’ krijgt een grotere rol. Het wordt steeds belangrijker dat mensen elkaar makkelijk kunnen vinden.” Op dit moment heeft www.wehelpen.nl in aansluiting op de Dag van de Mantelzorg een leuk extraatje voor zijn gebruikers om elkaar nóg makkelijker te vinden. Via www.wehelpen.nl kunnen hulpvragers en -aanbieders een digitale kaart sturen naar elkaar als bedankje of hart onder de riem.
ZN journaal 46
13 november 2013
Uitvoerders zorgbeleid beperken samen administratieve lasten Uitvoering van zorgbeleid vraagt voorbereiding, tijd en tijdig inzicht in het beleid. Daar komt bij dat veel verschillende partijen betrokken zijn bij de uitvoering. Die partijen, zoals softwareleveranciers, (beroepsorganisaties van) zorgaanbieders, VWS, CVZ en NZa ontmoetten elkaar op 6 november op initiatief van Zorgverzekeraars Nederland, Vektis en VECOZO. Een belangrijke vaststelling van de verschillende partijen was dat beperking van administratieve lasten goed is voor iedereen: zorgaanbieders, patiënten en zorgverzekeraars. De jaarlijks terugkerende bijeenkomst ging over beleidsmatige ontwikkelingen die de administratieve processen in de zorgketen raken. De zorg heeft te maken met een continue stroom van beleidswijzigingen, bijvoorbeeld op het gebied van de Herziening Langdurige Zorg. De uitvoering vertaalt zich onder andere in ICT-toepassingen waar verschillende ketenpartners mee moeten werken. Het is dus zaak dat die ketenpartners, zoals zorgaanbieders, softwareleveranciers en zorgverzekeraars goed met elkaar samenwerken. “Het gaat om veel partijen die niet altijd dezelfde focus, beschikbare tijd en mate van urgentie hebben”, benadrukte Marnix Suijkerbuijk, directeur Zorg- en Declaratieservice CZ, die een presentatie verzorgde. “Dat kan zelfs leiden tot conflicten.” Suijkerbuijk adviseert om die conflicten niet uit de weg te gaan maar juist de confrontatie op te zoeken om vervolgens vertrouwen op te bouwen. Meer tijd voor patiënt Tijdens de bijeenkomst kwam ook nog een andere uitdaging voor de uitvoerende ketenpartners naar boven. Dat is het spanningsveld tussen de dynamiek van de politiek enerzijds en de uitvoering anderzijds. Voor uitvoering is tijdige informatie nodig die door onduidelijkheid van beleid vaak ontbreekt. Tijdens deze ochtend werden de hoofdlijnen van het beleid voor 2014 en verder geschetst zodat ketenpartners zich alvast kunnen voorbereiden op softwareaanpassingen in administratieve processen. Het staat als een paal boven water dat het gesprek over beleid met de ketenpartners behulpzaam is om onnodige administratieve lasten te voorkomen. Zorgaanbieders en zorgverzekeraars nemen gezamenlijk verantwoordelijkheid om de ketenprocessen te verbeteren. Zo hebben zorgaanbieders uiteindelijk meer tijd voor de patiënt én zorgverzekeraars kunnen hun taken adequaat uitvoeren.
Belonen van voorschrijfgedrag huisartsen loont Huisartsen die door zorgverzekeraars beloond worden op basis van hun voorschrijfgedrag, schrijven het beste volgens de richtlijnen voor. Dat concludeert het Instituut voor Verantwoord Medicijngebruik (IVM) in zijn jaarlijkse onderzoek naar de kwaliteit van het voorschrijfbeleid van huisartsen. Goed volgens de richtlijnen voorschrijven voorkomt hoge geneesmiddelen- en zorgkosten, en vergroot de kwaliteit en de veiligheid van het medicijngebruik. “Het IVM-rapport laat zien dat belonen van resultaten van zorg tot betere kwaliteit leidt”, beaamt Martien Bouwmans, beleidsadviseur Zorg bij ZN. “Daarbij komt dat het belonen van doelmatige zorgverlening perfect past in het nieuwe financieringssysteem voor huisartsen dat per 1 januari 2015 wordt ingevoerd”, aldus Bouwmans. Overleg tussen huisartsen en apotheker ook belangrijk Achmea en Zorg en Zekerheid belonen huisartsen als ze hoog scoren op voorschrijfindicatoren. Huisartsen die niet beloond worden door de zorgverzekeraar, scoren beduidend lager. “Meer zorgverzekeraars zouden dit beleid moeten volgen want het werpt duidelijk vruchten af”, zegt IVM-directeur Ruud Coolen van Brakel. “Maar uit het onderzoek blijkt ook dat het zinvol is om te investeren in het FTO-overleg. Hoe hoger het niveau en de kwaliteit van dit overleg, hoe beter huisartsen volgens de richtlijnen voorschrijven”. In het overleg maken huisartsen en apothekers afspraken over het voorschrijfbeleid. Zowel voor de zorgverzekeraars als de zorgverleners is het volgens het IVM dus zinnig om werk te maken van het FTO.
ZN journaal 46
13 november 2013
Genomineerden Het Beste Zorgidee bekend De vijf genomineerden voor Het Beste Zorgidee zijn bekend. De finalisten zijn: Henriëtte Vredeveld-Mulders, Tjarko Rookmaker, Nienke Spaan samen met Christi Kuiper, Janno Barlage en René van Dijk. Op hetbestezorgidee.nl kan worden gestemd. De winnaar wordt 26 november 2013 bekend gemaakt. ONVZ Zorgverzekeraar daagt met ‘Het Beste Zorgidee’ het Nederlands publiek uit mee te denken aan verbetering van de zorg. ONVZ organiseert dit jaar de vijfde editie van de wedstrijd. Erno Kleijnenberg, voorzitter van de Raad van Bestuur bij ONVZ Zorgverzekeraar: “Niet eerder waren er zoveel inzendingen. De jury werd overladen met goede, praktische en briljant eenvoudige ideeën. Veruit de meeste inzendingen betreffen ideeën voor apps. Ook medicijntrouw, fraude, verspilling en preventie waren dankbare onderwerpen.” Genomineerden ideeën • Henriëtte Vredeveld-Mulders, patiënt uit Almelo bedacht een gekleurd polsbandje voor ziekenhuispatiënten. Met de kleur van de bandjes wordt aangegeven of een patiënt ergens allergisch voor is of bijvoorbeeld diabetes heeft. “Het idee van Henriette voorziet in een groeiend probleem,” aldus de jury. • Tjarko Rookmaker, bedrijfsadviseur E-Business uit Heemstede, komt met een sociaal leenstelsel waarbij exstudenten hun studieschuld aflossen door sociale zorgdiensten te leveren. De jury: “Een realistische vorm van de participatiemaatschappij.” • Scholieren Nienke Spaan en Christi Kuiper uit Broek in Waterland bedachten het mitella T-shirt, een T-shirt voor mensen met een armbreuk. De zestienjarige Nienke kwam met het idee toen ze met haar arm in een mitella liep en werkte haar idee samen met haar vriendin Christi uit tijdens een les industrieel ontwerpen. De jury vindt dat dit idee aanmoediging verdient. “Ze kijken met een frisse blik naar een vertrouwd medisch hulpmiddel.” • Janno Barlage, fysiotherapeut uit Oosterbeek, constateerde dat informatie, tips en instructies die patiënten, vooral in eerstelijnszorg, krijgen van zorgverleners niet altijd wordt onthouden of begrepen. Zijn oplossing is om alle adviezen en instructies na een consult naar de patiënt te versturen via bijvoorbeeld de e-mail. “Bij zelfmanagement wordt vaak gedacht aan complexe technologische systemen”, aldus de jury. “Het idee van Janno is een eenvoudig begin.” • René van Dijk, cardioloog uit Groningen, bedacht een digitale auto-amnese. Wanneer een patiënt door de huisarts naar de specialist wordt verwezen, krijgt de patiënt een digitale vragenlijst. Met deze informatie kan de juiste specialist worden gekozen en kan eventueel aanvullend onderzoek meteen worden gepland. De jury merkt vooral op dat de patiënt zelf inzicht krijgt in zijn of haar klachten. “Het consult wordt daardoor waarschijnlijk kwalitatief beter.” Stemmen voor Het Beste Zorgidee 2013 De stemming sluit op zondag 24 november 2013 middernacht. Tot die tijd kan iedereen zijn of haar stem uitbrengen op www.hetbestezorgidee.nl. Op dinsdag 26 november wordt bekend wie zich winnaar van Het Beste Zorgidee 2013 mag noemen.
Ellen Sijbers uitgeroepen tot Mooi Mens 2013 Anita Witzier maakte gisterenavond de winnaars bekend van de IZZ Mooi Mens Verkiezing 2013, dé verkiezing die zorgmedewerkers met een bijzonder initiatief in het zonnetje zet. Ellen Sijbers uit Son won de juryprijs vanwege haar initiatief de zalfpoli op te zetten in het Catharina Ziekenhuis te Eindhoven. Jonge kinderen met huidproblemen krijgen daar de juiste informatie en goede smeerinstructies. Willy Schuurman uit Papendrecht won de publieksprijs door de meeste stemmen en likes op Facebook binnen te halen. Haar initiatief om een beleeftuin voor dementerenden op te richten maakte haar de publiekslieveling van 2013. Bij jonge kinderen kunnen huidproblemen enorme gevolgen hebben, zowel fysiek als geestelijk. Ze liggen hele nachten wakker van de jeuk, kunnen zich niet concentreren of worden op school gepest. Met de zalfpoli in het Catharina Ziekenhuis geeft Ellen Sijbers samen met haar collega zorg op maat voor deze kinderen. In een speciaal
ZN journaal 46
13 november 2013
ingerichte speelse behandelkamer helpt ze ouders en kinderen met het aanbrengen van de zalf. Ook geeft ze praktische adviezen om het eczeem beter onder controle te houden. Ellen maakte hiervoor zelfs een film, diploma's, kleurplaten en buttons. De film ‘Kaatje Krab heeft kriebelplekjes’ zorgde al voor menige glimlach op de zalfpoli. “Het is hartverscheurend om te zien hoe kindjes zichzelf helemaal kapot krabben. Met goede smeerinstructies en de juiste informatie zorg ik ervoor dat zij zichzelf kunnen zijn. Het is echt een cadeautje om ze weer te zien opbloeien,” aldus Ellen. Publieksprijswinnaar Willy Schuurman: beleeftuin dementerenden Mocht Willy Schuurman één ding veranderen in het verpleeghuis waar ze werkt, dan zou dat de aanleg van een beleeftuin zijn. Toen ze daartoe de kans kreeg, twijfelde ze geen moment en ging ze met een flink aantal vrijwilligers aan de slag. Het resultaat mag er zijn. Een saai gazon is omgetoverd tot een weelderige beleeftuin die alle seizoenen bruikbaar is voor mensen met dementie. In de tuin worden hun zintuigen positief geprikkeld door objecten, bloemen en planten die herkenbaar zijn voor het beschadigde brein. Ook livemuziek, dieren, kinderen en beweging zijn terugkerende elementen in de tuin die nu volop gebruikt wordt door bewoners en familie. “Laatst zat er een bonte specht in de tuin. Een bewoner die al tijden niets meer gezegd had, zei spontaan: ‘Kijk, een specht wat mooi.’ Het bewijst dat de tuin echt bijdraagt aan het welzijn van bewoners. Het geeft hen een aangename dagbesteding en beleving en dat is ontzettend belangrijk,” aldus Willy. Meer informatie over Willy is te vinden op haar persoonlijke facebook-pagina www.facebook.com/mooimens.willy.schuurman. Over Stichting IZZ Stichting IZZ is in 1977 opgericht door werkgevers en werknemers in de zorg. Het doel is zorgmedewerkers een op de specifieke gezondheidsrisico’s van het werken in de zorg afgestemde zorgverzekering te bieden en een bijdrage te leveren aan de gezondheid en duurzame inzetbaarheid van zorgmedewerkers. Stichting IZZ is opdrachtgever voor de IZZ Zorgverzekering.
ZN-weblog Tussen theorie en praktijk Daar zit je dan, de inkt op het diploma nog nat, de eerste voltijd baan en je bent beland in een wereld waar geen dag hetzelfde is. Je denkt dat je wel wat weet van zorg, je hebt immers een boekenkast vol over gezondheidseconomie, gezondheidsrecht en je hebt diverse ideeën over hoe de gezondheidszorg verder verbeterd kan worden. Ideeën over het kostenbewustzijn van verzekerden, het stimuleren van mantelzorg en een scriptie over de voor- en nadelen van verticale integratie, een serieus te nemen theorie. Maar de praktijk laat zich niet zo gemakkelijk uittekenen als een theorie. Het blijkt een groot verschil tussen van een afstand bestuderen wat gebeurt en er middenin staan. Langetermijnvisie strekt zich uit over een regeringsperiode. De bewustwording van de noodzaak tot hervorming van de langdurige zorg lijkt meer draagvlak in het veld te hebben dan bij sommigen in de politiek. Het regeerakkoord geldt tot een zorgakkoord en het zorgakkoord gaat op tot het begrotingsakkoord. AWBZ, UAZ, LIZ, WLZ; gelukkig hebben mijn collega’s ervaring in het oppakken van veranderingen en is het voeren van een lobby op wetsvoorstellen een van onze kernactiviteiten geworden. Als ik iets mag concluderen, dan is het wel dat langdurige zorg niet saai is, noch langdurig, wel een zorg. Graag draag ik met u zorg voor een toekomstbestendige Wet Langdurige Zorg (WLZ)! Annika van der Heiden, beleidsadviseur Zorg bij ZN sinds 1 juli 2013
ZN journaal 46
13 november 2013
