Zorgverzekeraars in Nederland Themameting: Zicht op goede zorg. V6238 Zorgverzekeraars Nederland themameting 7 oktober

Zorgverzekeraars in Nederland Themameting: Zicht op goede zorg

V6238 Zorgverzekeraars Nederland – themameting | 7 oktober 2014 | 1

Inhoud

Inleiding

3

1 Beleving van de gezondheidszorg

7

2 De keuze voor een zorgverlener

13

3 Kwaliteit en transparantie in de gezondheidszorg

23

4 Het proces van contractering

31

5 Onderzoeksverantwoording

37


Inleiding

Zorgverzekeraars Nederland In opdracht van Zorgverzekeraars Nederland heeft Veldkamp onderzoek uitgevoerd onder het Nederlands publiek en zorgverleners rond het thema ‘zicht op goede zorg’. Het doel van dit onderzoek is om een beeld te geven van de rol die kwaliteit speelt in het informatie- en keuzeproces van zorggebruikers en de rol van zorgverzekeraars daarbij. Bij zorgverleners zijn daarnaast de opvattingen over de rol van zorgverzekeraars bij het bevorderen van de kwaliteit in kaart gebracht. Steekproef Om deze vragen te beantwoorden is onder beide doelgroepen kwantitatief onderzoek uitgevoerd. Hierbij is een steekproef van: n=826 personen uit het Nederlands publiek en n=413 zorgverleners ondervraagd. Het veldwerk is online uitgevoerd. De gegevens zijn in de periode van 10 tot en met 24 september 2014 verzameld. Een verdere omschrijving van de uitvoering van het veldwerk is beschreven in de onderzoeksverantwoording, die als bijlage bij dit rapport is opgenomen.

Indeling rapportage In dit rapport beschrijven we de uitkomsten van het onderzoek. Allereerst gaan we in het eerste hoofdstuk in op de beleving van de gezondheidszorg en maken we een vergelijking tussen de beleving van het Nederlands publiek en mensen die zelf werkzaam zijn in de zorg. Bij sommige vragen wordt in dit hoofdstuk een vergelijking gemaakt met het themaonderzoek Hoe houden we de zorg betaalbaar? dat Veldkamp in 2013 uitvoerde in opdracht van Zorgverzekeraars Nederland. Het tweede hoofdstuk gaat over hoe zorgconsumenten tot de keuze voor een bepaalde zorgverlener komen, wat zij daarbij belangrijk vinden en wat ze daarbij verwachten van hun zorgverzekeraar. Het derde hoofdstuk gaat over hoe zorgverleners aankijken tegen de geboden kwaliteit en transparantie in de zorg. In het afsluitende hoofdstuk gaan we dieper in op het proces van contractering en brengen we de adviezen in kaart die zorgverleners geven om dit proces van te verbeteren.


Samenvatting (1/3)

Men blijft de zorg met financiële onderwerpen associëren Veel Nederlanders denken bij de term gezondheidszorg aan financiële zaken zoals de hoge kosten van de zorg (14%) of aan de bezuinigingen in de zorg (11%). Ook mensen die zelf in de zorg werken associëren de gezondheidszorg relatief vaak met bezuinigingen (24%), de achteruitgang van de zorgkwaliteit (20%) of juist met de goede kwaliteit van de geboden zorg (18%). De problemen in de zorg zijn volgens Nederlanders financieel van aard Gevraagd naar de belangrijkste problemen in de zorg noemen Nederlanders net als in 2013 ook vaak problemen die financieel van aard zijn. Bezuinigingen (51%) en een te hoog eigen risico (51%) worden in 2014 het vaakst genoemd. Deze twee problemen worden dit jaar vaker genoemd dan in 2013. In dat jaar noemde men de te hoge salarissen van bestuurders nog als belangrijkste probleem (56% in 2013 versus 50% in 2014). Ten opzichte van 2013 zijn er weinig veranderingen, alleen het aantal Nederlanders dat geldverspilling als belangrijk probleem beschouwd is het afgelopen jaar afgenomen van 46% in 2013 naar 39% in 2014.

Zorgverleners zien meer problemen die met de organisatie van de zorg te maken hebben Zorgverleners noemen een teveel aan bezuinigingen (61%) en de salarissen van bestuurders en de salarissen van de bestuurders (53%) vaak als belangrijk probleem. Vaker dan het Nederlands publiek noemt men daarnaast problemen die gerelateerd zijn aan de organisatie van de gezondheidszorg. Zo vindt 61% dat de zorgverzekeraars teveel macht hebben, is 48% van mening dat er onvoldoende personeel is in de zorg en vindt 46% dat de marktwerking in de zorg niet leidt tot betere zorg. Men is tevreden over de kwaliteit van de gezondheidszorg Net als in 2013 is een ruime meerderheid van de Nederlanders tevreden over de kwaliteit van de gezondheidzorg. Het aantal tevreden Nederlanders is het afgelopen jaar wel iets afgenomen: vond in 2013 76% de kwaliteit van de zorg nog (heel) goed, in 2014 is dat gedaald tot 70%. De tevredenheid onder zorgverleners over de kwaliteit van de Nederlandse gezondheidszorg relatief hoog: 81% vindt de zorg (heel) goed. .


Samenvatting (2/3)

Kostenvergoeding is belangrijk bij de keuze van een zorgverlener Dat de kosten van een behandeling worden vergoed, is voor driekwart van de Nederlanders reden om voor een bepaalde zorgverlener te kiezen. Voldoende ervaring van de zorgverlener, zorgverleners die luisteren en tijd nemen voor hun patiënten en een aanbeveling door de huisarts zijn keuzemotieven die door ongeveer de helft van de Nederlanders belangrijk worden gevonden. Men is tevreden over de keuzemogelijkheden Driekwart is tevreden over de keuzemogelijkheden bij het selecteren van zorgverleners. Mensen die recent of wat langer geleden een zorgverlener hebben gekozen, hebben dat in de helft van de gevallen zelf gedaan. In een derde van de gevallen maakte de huisarts de keuze voor hen. De helft van de mensen die zelf voor een zorgverlener koos, heeft van tevoren informatie ingewonnen over de bewuste zorgverlener. Zes op de tien deden dat via internet, vier op de tien deden dat via mensen in de sociale omgeving. De gevonden informatie wordt doorgaans goed beoordeeld: zo gaf 63% aan dat de informatie nuttig was bij het maken van de keuze voor een zorgverlener, voor 31% hielp de informatie een beetje.

Huisartsen, patiëntenorganisaties en zorgverzekeraars als informatieverstrekkers Huisartsen, patiëntenorganisaties en zorgverzekeraars worden door zeven tot acht op de tien Nederlanders gezien als partijen die informatie beschikbaar zouden moeten hebben over de kwaliteit van zorgverleners. Beoordelingssites op internet worden door zes op de tien genoemd. Andere zorgverleners worden door een derde genoemd. De dekking van de verzekering is goed bekend Acht op de tien Nederlanders geven aan te weten waar ze informatie kunnen vinden over de dekking van hun zorgverzekering. Toch heeft een derde weleens een behandeling ondergaan waarvan men vooraf niet wist of die vergoed werd. Voor zeven op de tien is het duidelijk waarom zorgverzekeraars wel of geen contracten sluiten met bepaalde zorgverleners. Bij dit contracteringsproces denkt een ruime meerderheid dat de prijs, de kwaliteitsnormen, ervaring, deskundigheid en veiligheidsaspecten belangrijke factoren zijn. Als het aan de Nederlander zelf ligt, zou de prijs een kleinere rol bij contractering van zorgverleners mogen spelen en veiligheidsaspecten juist een grotere rol.

.


Samenvatting (3/3)

Transparantie in zorgkwaliteit is gewenst Acht tot negen op de tien zorgverleners (artsen, specialisten, apothekers en verplegers) vinden dat zorgverzekeraars, patiënten en andere zorgverleners inzicht moeten hebben in de kwaliteit van zorg van hun eigen praktijk of instelling. Slechts een klein deel vindt dat de zorgkwaliteit van de eigen praktijk of instelling op dit moment al voldoende inzichtelijk is. Kwaliteit wordt verschillend inzichtelijk gemaakt Zorgpraktijken en –instellingen maken de kwaliteit van hun zorg op verschillende manieren duidelijk. Naar patiënten toe wordt dit vaak via internet (22%) en persoonlijke voorlichting (15%) gedaan. Naar zorgverleners wordt dit vaak inzichtelijk gemaakt door middel van keurmerken (15%) en internet (14%). Voor zorgverzekeraars wordt het vaak inzichtelijk gemaakt door cijfers en statistieken (14%) en keurmerken (11%). Behandelfrequentie als criterium voor kwaliteit Zes op de tien Nederlanders én zorgverleners zien de behandelfrequentie van zorgverleners en de waardering van andere patiënten als criterium voor goede kwaliteit. Daarnaast zien zorgverleners de registratie in het BIG-register (68%) als goede graadmeter van kwaliteit.

Zorgverleners en het Nederlands publiek denken anders over kwaliteitsverschillen in de zorg Ruim de helft van de Nederlanders denkt dat er kwaliteitsverschillen zijn tussen zorgverleners. Zorgverleners denken dat zelf minder vaak: volgens vier op de tien zijn er grote kwaliteitsverschillen. Zorgverleners denken dat er veel overeenstemming is over wat de belangrijkste kwaliteitscriteria zijn. Van de artsen en apothekers denken zes op de tien dat er binnen hun beroepsgroep overeenstemming is over de kwaliteitscriteria. Bij verplegers is de consensus nog groter: in deze beroepsgroep denkt driekwart dat er overeenstemming over de kwaliteitscriteria. Zorgverleners zijn kritisch over het proces van contractering Vier op de tien artsen zeggen volledig of grotendeels op de hoogte te zijn van de criteria waar zorgverzekeraars op letten bij de contractering van hun praktijken. Onder verpleegkundigen is die kennis een stuk lager en geeft de helft aan niet te weten waar zorgverzekeraars op letten. Over het proces van contractering zijn zorgverleners kritisch: 56% van de artsen en apothekers geeft aan dat het proces slecht verloopt. Een minderheid heeft tips om het proces te verbeteren. Met meest genoemd worden: meelopen in het werkveld (8%), minder naar de kosten kijken (7%) en meer naar patiënten luisteren.

. V6238 Zorgverzekeraars Nederland – themameting | 7 oktober 2014 | 6

1 Beleving van de gezondheidszorg

Waar denkt men aan bij de term gezondheidszorg? Veel Nederlanders denken bij de term gezondheidszorg aan neutrale begrippen zoals zieken- en verpleeghuizen (17%) en medische specialisten zoals artsen (12%). Ook denkt men vaak aan financiële zaken als hoge kosten (14%) en bezuinigingen of dat er minder geld naar de zorg gaat (11%). Zorgverleners denken relatief aan bezuinigingen (24%), verslechtering van de zorg (20%) of de goede kwaliteit van de zorg (18%). Wat is het eerste waar u aan denkt bij het onderwerp ‘de gezondheidszorg in Nederland’? (open vraag)* 17

ziekenhuis / verpleeghuis

5 6 12

arts / huisarts /specialist

11

24 10

verslechtering / achteruitgang zorg

20

goede kwaliteit zorg

8

ouderen en gehandicaptenzorg

8

18 5 8

verzekeraars / verzekerings(premie)

3

eigen bijdrage

2

5 5

stijgende kosten

Jongeren van 18 tot en met 24 jaar denken relatief vaak aan neutrale begrippen zoals zieken- en verpleeghuizen (28%) en medisch specialsiten zoals artsen (22%). De associaties van ouderen wijken niet veel af van het Nederlands gemiddelde. Alleen 55- tot en met 64-jarigen denken bovengemiddeld vaak aan verslechtering van de zorg (20%).

3 5

2

medische hulp

4

kosten / betaalbaarheid

4

7 5 1

bureaucratie

6 0

NL Publiek 2014 (n=826)

4

bezuinigingen / minder geld voor de zorg

slechte zorg

Verschil in leeftijd

14

hoge kosten zorg

30

60 %

Zorgverleners (n=413) * Alleen antwoordcategorieën van 5% bij één van de twee groepen of meer zijn in de grafiek weergegeven.


Denken zorgverleners aan hetzelfde bij de term gezondheidszorg? Er zijn grote onderlinge associatieverschillen bij de zorgverleners. Zo denken artsen en apothekers relatief vaak aan de goede kwaliteit van de zorg (37%), terwijl verpleegkundigen relatief vaak aan bezuinigingen en verslechtering van de zorg denken (respectievelijk 27% en 23%). Wat is het eerste waar u aan denkt bij het onderwerp ‘de gezondheidszorg in Nederland’? (open vraag; n=413)* 37

goede kwaliteit zorg

12

bezuinigingen / minder geld voor de zorg

12

verslechtering / achteruitgang zorg

12

27 23 7

kosten / betaalbaarheid

4 6

toegankelijkheid

1 5 6

hoge kosten zorg bureaucratie

5

arts / huisarts /specialist

4 5

10

ziekenhuis / verpleeghuis

3

medische hulp

3

hervormingen

3

5 9 5

ouderen en gehandicaptenzorg

6 0

30

artsen / apothekers (n=262)

verpleegkundigen (n=151)

* Alleen antwoordcategorieën van 5% of meer zijn in de grafiek weergegeven.


60 %

Wat zijn volgens het Nederlands publiek belangrijke problemen in de zorg? De belangrijkste problemen in de gezondheidszorg zijn volgens het Nederlands publiek financieel van aard. De bezuinigingen in de zorg en de hoogte van het eigen risico worden het vaakst genoemd. Beide problemen worden vaker genoemd dan in 2013. De salarissen van de bestuurders - door de helft van de Nederlanders als probleem genoemd - en geldverspilling in de zorg worden minder vaak dan in 2013 genoemd. Wat zijn volgens u de belangrijkste problemen in de gezondheidszorg? (maximaal vijf antwoorden mogelijk) 51

er wordt te veel bezuinigd in de gezondheidszorg

46 probleem leeft sterk

51

het eigen risico is te hoog

45 50

de salarissen van de bestuurders zijn te hoog

Verschil in leeftijd

56

46 44

de premie van de zorgverzekering is te hoog

44 43

de zorgverzekeraars hebben te veel macht

39

er wordt veel geld verspild in de zorg

46 probleem leeft redelijk sterk

34 34

kosten gezondheidszorg voor de samenleving zijn te hoog de marktwerking in de gezondheidszorg leidt niet tot betere zorg

32 31

er is onvoldoende personeel in de gezondheidszorg

31 31

te veel behandelingen worden door de zorgverzekering niet gedekt

23 18 14 12

de wachtlijsten voor behandeling zijn te lang

probleem leeft niet of nauwelijks

11

zorgverleners plegen veel fraude

16 0

NL publiek 2014 (n=826)

50 NL publiek 2013 (n=802)


100 %

Ouderen hebben een andere probleemperceptie dan jongeren. 65-plussers vinden vaker dan gemiddeld dat de salarissen van de bestuurders te hoog zijn (62%) en dat zorgverzekeraars te veel macht hebben (54%). Jongeren tot 24 jaar vinden de premie en het eigen risico relatief vaak te hoog (beide 62%).

Zien zorgverleners andere problemen dan het Nederlands publiek? Mensen die zelf in de gezondheidszorg werken vinden in vergelijking met het Nederlands publiek de bezuinigingen en de macht van de zorgverzekeraars vaker een belangrijk probleem. Ook de marktwerking in de zorg en het gebrek aan personeel worden door zorgverleners veel vaker genoemd dan door het Nederlands publiek. Wat zijn volgens u de belangrijkste problemen in de gezondheidszorg? (maximaal vijf antwoorden mogelijk)

Grote verschillen zorgverleners

Artsen en apothekers kijken anders tegen de problemen in de gezondheidszorg aan dan verpleegkundigen. Hieronder staan de grootste verschillen. Voor verpleegkundigen zijn bezuinigingen en de salarissen van de bestuurders de grootste problemen. Artsen en apothekers denken daarentegen dat de belangrijkste problemen de macht van de zorgverzekeraars en de marktwerking zijn.

■

51

er wordt te veel bezuinigd in de gezondheidszorg

61 51

het eigen risico is te hoog

28 50 53

de salarissen van de bestuurders zijn te hoog 46

de premie van de zorgverzekering is te hoog

24 44

de zorgverzekeraars hebben te veel macht

61 39 38

er wordt veel geld verspild in de zorg

% 100

34

kosten gezondheidszorg voor de samenleving zijn te hoog

27

88

32

de marktwerking in de gezondheidszorg leidt niet tot betere zorg

73

46

67

31

er is onvoldoende personeel in de gezondheidszorg

61 50

48

te veel behandelingen worden door de zorgverzekering niet gedekt

54

53

42

23 15

38 26

33

28

14

de wachtlijsten voor behandeling zijn te lang

7

zorgverleners plegen veel fraude

8

0

11

te veel be- salarissen zuinigd bestuurders

5 0

40 NL publiek 2014 (n=826)

totaal zorgverleners (n=413)


80 %

premie te macht zorghoog verzekeraars


marktwerking

onvoldoende personeel

artsen/apothekers (n=262)

Hoe beoordelen Nederlanders de kwaliteit van de gezondheidszorg? De kwaliteit van de gezondheidszorg wordt door het Nederlands publiek duidelijk niet als probleem gezien. Een ruime meerderheid van de Nederlanders is (zeer) tevreden over de kwaliteit van de gezondheidszorg in Nederland (70%). Dit percentage is wel lager dan in 2013 (76%). Zorgverleners zijn vaker tevreden over de kwaliteit van de Nederlandse gezondheidszorg dan het Nederlands publiek. Dit geld in het bijzonder voor artsen en apothekers (92% vindt de zorg (heel) goed). Hoe vindt u de kwaliteit van de Nederlandse gezondheidszorg in het algemeen?

Nederlands publiek

% 100

6

Zorgverleners

6

7

14

38

64

68

71 67

50

54

26

24

19

16

6 0

NL publiek 2014

NL publiek 2013

heel slecht

slecht

totaal zorgverleners niet goed of slecht


goed

verpleegkundigen heel goed

artsen/ apothekers

2 De keuze voor een zorgverlener

Wat vinden Nederlanders belangrijk bij de keuze voor een zorgverlener? Vergoeding van de kosten is de belangrijkste keuzefactor voor een zorgverlener. Voldoende ervaring van de zorgverlener, zorgverleners die de tijd voor hun patiënten nemen en een aanbeveling van de huisarts worden door de helft van het Nederlands publiek belangrijk gevonden. Welke van de volgende zaken vindt u belangrijk bij het kiezen van een zorgverlener? Basis: Nederlands publiek (n=826)

dat de kosten worden vergoed door mijn zorgverzekeraar

77

voldoende ervaring van de zorgverlener

53

luisteren/de tijd voor mij nemen

53

dat mijn huisarts hem/haar aanbeveelt

aspecten die door door de meerderheid belangrijk worden gevonden

50

goede beoordeling in vergelijkend onderzoek

33

voldoen aan de normen van de beroepsgroep

32

weinig reistijd naar zorgverlener

aspecten die door de minderheid belangrijk worden gevonden

27

dat mensen in mijn omgeving hem/haar aanbevelen

25

geen van deze

2 0


50

100 %

Vinden Nederlanders dat er genoeg zorgverleners te kiezen vallen? Driekwart van de Nederlanders vindt dat er (ruim) voldoende te kiezen valt bij het selecteren van zorgverleners. Circa één op de tien vindt dat er onvoldoende keuze is. De meest genoemde reden hiervoor is dat hun zorgverzekeraar geen contract heeft met bepaalde zorgverleners.

Vindt u dat er voldoende te kiezen valt bij het selecteren van zorgverleners? Basis: Nederlands publiek (n=826)

U gaf aan dat er te weinig te kiezen valt bij het selecteren van zorgverleners. Welke van de volgende zaken spelen hierbij een rol? Basis: alleen gevraagd aan mensen die vinden dat er te weinig te kiezen valt bij de keuze voor een zorgverlener (n=93)

mijn zorgverzekeraar contracteert niet alle zorgverleners 66%

10% 1%

Waarom vindt men dat er onvoldoende te kiezen valt?

45

er zijn weinig zorgverleners in mijn regio

26

ik vind het moeilijk om te kiezen

26

14% 9%

mijn huisarts geeft mij hierin geen keuze

13

Diversen

11

ruim voldoende voldoende onvoldoende zeer onvoldoende weet niet


0

50

100 %

Hoe maakt men de keuze voor een zorgverlener en vindt men deze keuze belangrijk? De helft van de Nederlanders die onlangs voor een zorgverlener moest kiezen deed dit zelfstandig (53%). Voor ongeveer een derde van de mensen die onlangs een zorgverlener moesten kiezen, maakte de huisarts de keuze (31%). De keuze voor een zorgverlener wordt door acht op de tien Nederlanders heel belangrijk (52%) of belangrijk gevonden (30%).

Als u denkt aan de laatste keer dat u voor uzelf of voor iemand anders een zorgverlener moest kiezen, hoe is dat toen gegaan? Basis: iedereen die onlangs een zorgverlener heeft gekozen (n=491)

Als u denkt aan de laatste keer dat u voor uzelf of voor iemand anders een nieuwe zorgverlener moest kiezen waar u nog geen contact mee had, wat zocht u toen? Basis: Nederlands publiek (n=826)

niet van toepassing

Hoe belangrijk was deze keuze toen voor u? Basis: iedereen die onlangs een zorgverlener heeft gekozen (n=491)

41

een medisch specialist

17%

31%

23

1%

een fysiotherapeut een tandarts of orthodontist

9

een huisarts

7

een andere zorgverlener

6

een psychotherapeut

12% 4%

3 0

52%

53%

12

zelfstandig geselecteerd

heel belangrijk

mijn huisarts heeft voor mij gekozen

belangrijk

kreeg automatisch een zorgverlener toegewezen 50

100 %

30%

weet het niet meer


niet zo belangrijk helemaal niet belangrijk

Wint men informatie in over zorgverleners en zo ja, hoe doet men dit? Ongeveer de helft van de Nederlanders die onlangs voor een bepaalde zorgverlener heeft gekozen, heeft van tevoren informatie ingewonnen over de kwaliteit van deze zorgverlener. Het vaakst wordt daar internet voor gebruikt (58%) of wint men informatie in bij mensen in de omgeving (42%). Ruim een derde van deze groep mensen geeft aan dat de gezochte informatie gemakkelijk te vinden was, een kwart geeft aan dat deze informatie moeilijk te vinden was. Als u denkt aan de laatste keer dat u voor uzelf of voor iemand anders een zorgverlener moest kiezen, hebt u toen informatie ingewonnen om de kwaliteit van de zorgverleners te kunnen beoordelen? Basis: iedereen die onlangs een zorgverlener heeft gekozen (n=491)

Hoe moeilijk of gemakkelijk was het om informatie te vinden over de kwaliteit van zorgverleners? Basis: iedereen die onlangs een zorgverlener heeft gekozen en hierover van tevoren informatie heeft ingewonnen (n=244)

Waar hebt u deze informatie ingewonnen? Basis: iedereen die onlangs een zorgverlener heeft gekozen en hierover vantevoren informatie heeft ingewonnen (n=244)

internet

58

mensen in mijn omgeving

28%

42

8%

mijn huisarts ja: 49%

37

5%

nee: 51%

patiëntenorganisatie

9

mijn zorgverzekeraar

8

een andere zorgverlener

6

39%

20%

zeer moeilijk

diversen

63%

63% gaf aan dat de informatiehielp bij het maken van een keuze. Bij 31% hielp de informatie een beetje en bij 6% hielp de informatie niet.

4

tamelijk moeilijk niet moeilijk, niet gemakkelijk

gemeentegids

1 0

tamelijk gemakkelijk 50


100 %

heel gemakkelijk

Waar zou informatie over de kwaliteit van zorgverleners beschikbaar moeten zijn? Huisartsen (78%), patiëntenorganisaties (72%) en zorgverzekeraars (67%) worden alle drie gezien als partijen waar een ruime meerderheid van de Nederlanders van vindt dat zij informatie over de kwaliteit van zorgverleners zouden moeten hebben. Beoordelingssites op internet worden door 59% genoemd. Van zorgverleners wordt minder vaak verwacht dat zij informatie over andere zorgverleners hebben. Waar zou informatie over de kwaliteit van zorgverleners beschikbaar moeten zijn? Basis: Nederlands publiek (n=826)

bij huisartsen

78

bij patiëntenorganisaties

20

72

bij zorgverzekeraars

25

67

op beoordelingssites op internet

29

35

50

0%

eventueel


8

12

15

50%

zeker

3

26

59

bij andere zorgverleners

2

100%

niet

Wat weten Nederlanders over de dekking van hun zorgverzekering? Acht op de tien weten waar zij informatie kunnen vinden over de dekking van hun zorgverzekering. Toch heeft bijna een derde van de Nedderlanders weleens een behandeling gehad waarbij zij vooraf niet wisten of de behandeling werd vergoed. Voor zeven op de tien Nederlanders is het duidelijk waarom hun zorgverzekeraar al dan niet een contract heeft met bepaalde zorgverleners.

Weet u waar u informatie kunt vinden over wat wel en niet wordt gedekt door uw zorgverzekering? Basis: Nederlands publiek (n=826)

ja: 81%

Heeft u weleens een behandeling gehad waarbij u vooraf niet wist of deze behandeling vergoed werd door uw verzekeraar? Basis: Nederlands publiek (n=826)

nee: 19% ja: 31%

nee: 69%


Is voor u duidelijk waarom uw zorgverzekeraar wel of niet een contract heeft met een zorgverlener? Basis: Nederlands publiek (n=826)

ja: 70%

nee: 30%

Wat vinden Nederlanders belangrijk bij de contractering van zorgverleners door zorgverzekeraars? De prijs, de kwaliteitsnormen, ervaring en deskundigheid, het resultaat van geleverde zorg en veiligheid zijn allemaal aspecten waar een ruime meerderheid van denkt dat zij belangrijk zijn voor zorgverzekeraars bij het afsluiten van contracten met zorgverleners. Hoe belangrijk denkt u dat de volgende aspecten voor zorgverzekeraars zijn als zij contracten afsluiten met zorgverleners? Basis: Nederlands publiek (n=826)

prijs

46

kwaliteitsnormen

36

ervaring en deskundigheid

34

resultaat of effect van geleverde zorg

31

veiligheidsaspecten

29

deelname aan netwerk van zorgverleners

13

aantal andere zorgverleners in de regio

14 0%

heel belangrijk

belangrijk

41

8 15

51

7 15

51

9 15

55

8 1 6

51

46

12

28

51

4

24 50%

niet zo belangrijk

helemaal niet belangrijk


1 7

10

3

8 100%

weet niet

Wat vinden Nederlanders belangrijk bij de contractering van zorgverleners door zorgverzekeraars? Ervaring en deskundigheid, het resultaat van geleverde zorg, kwaliteitsnormen en veiligheid zijn allemaal aspecten waar een ruime meerderheid van vindt dat dat zij belangrijk zouden moeten zijn voor zorgverzekeraars als zij een contract met zorgverleners afsluiten. Hoe belangrijk vindt u dat deze aspecten zouden moeten zijn voor zorgverzekeraars als zij contracten afsluiten met zorgverleners? Basis: Nederlands publiek (n=826)


59

35

24


59

35

3 4

kwaliteitsnormen

59

34

3 4

veiligheidsaspecten

52

prijs

31


22

aantal andere zorgverleners in de regio

21 0%

heel belangrijk

belangrijk

40

4 4

42

42

18

24

40

27 50%

niet zo belangrijk

helemaal niet belangrijk


6 4

5

7

7

5 100%

weet niet

Hoe kijken Nederlanders aan tegen de contractering van zorgverleners door zorgverzekeraars? De prijs is een aspect waarvan veel Nederlanders denken dat dit een belangrijke rol speelt bij de contractering van . zorgverleners (87%) terwijl dit volgens minder Nederlanders belangrijk zou moeten zijn (73%). Aan de andere kant van het spectrum staan de veiligheidsaspecten: 80% denkt dat dit belangrijk is bij de contractering van zorgverleners, terwijl 92% vindt dat dit belangrijk zou moeten zijn. Wat denkt men dat zorgverzekeraars belangrijk vinden bij contractering en wat vindt men dat belangrijk zou moeten zijn? Alle percentages zeer belangrijk en belangrijk zijn naast elkaar gezet. Basis: Nederlands publiek (in %; n=826)

Aspecten die volgens Nederlanders minder belangrijk zouden moeten zijn

Aspecten die volgens Nederlanders belangrijker zouden moeten zijn

87

87 73

prijs

65

61

aantal zorgverleners in de regio

59

93

86

93

85

94 80

92

64


kwaliteitsnormen

is (heel) belangrijk



zou (heel) belangrijk moeten zijn


veiligheidsaspecten

3 Kwaliteit en transparantie in de gezondheidszorg

Moeten anderen inzicht krijgen in de kwaliteit van het zorgaanbod? Zowel artsen, apothekers als verpleegkundigen zijn het er in ruime mate over eens dat zorgverzekeraars, patiënten en andere zorgverleners inzicht moeten krijgen in de kwaliteit van de zorg van hun praktijk of instelling. Slechts een klein deel van deze groepen vindt echter dat de kwaliteit van de geleverde zorg op dit moment al inzichtelijk is voor zorgverzekeraars, patiënten en andere zorgverleners.

Vindt u dat de kwaliteit van de zorg die uw praktijk of instelling levert voldoende inzichtelijk is voor anderen?

Vindt u dat anderen inzicht zouden moeten krijgen in de kwaliteit van de zorg die uw praktijk/instelling levert?


78


22

24

18

9

5

Voor zorgverzekeraars

Zorgverzekeraars verpleegkundigen (n=151)

85

15


95

5


95

5


93

7

Patiënten

Andere zorgverleners verpleegkundigen (n=151)

88 0%

moet wel inzicht krijgen

50%

12

Voor Patiënten

Voor andere zorgverleners


19


17


15



14

niet zo inzichtelijk

25

27

9

22

6

20 23

0%

zeer inzichtelijk

3

20


100%

moet geen inzicht krijgen

12

helemaal niet inzichtelijk

13

6 1

4

5

19

50%

100%

weet niet

Hoe maken zorgverleners de kwaliteit voor anderen inzichtelijk? Zorgverleners maken de kwaliteit van de zorg van hun praktijk of instelling op verschillende manieren inzichtelijk. Als het gaat om zorgconsumenten, wordt daar vaak internet (22%) of persoonlijk (15%) voorlichting voor gegeven. Als het zorgverleners betreft, gebruiken zorgverleners vaak keurmerken (15%) of internet (14%). Bij zorgverzekeraars wordt vaak gebruik gemaakt van cijfers en statistieken (14%) en keurmerken (11%). .

website / internet

22

(persoonlijke) voorlichting

Hoe maakt uw praktijk of instelling de kwaliteit van zorg inzichtelijk voor zorgverzekeraars?

Hoe maakt uw praktijk of instelling de kwaliteit van zorg inzichtelijk voor zorgverleners?

Hoe maakt uw praktijk of instelling de kwaliteit van zorg inzichtelijk voor patiënten?

15

keurmerken

15

cijfers en statistieken

website internet

14

keurmerken

11

indicatoren

9

14

enquêtes

10

door openheid en transparantie

contact met patiënten onderhouden

10

jaarverslag

8

inspectie

keurmerken

9

overleg en gesprekken

7

jaarverslag

5

folders

9


7

contacten met zorgverzekeraars

4

informatie geven

9

zorgkaarten / dossiers

7

zorgkaarten / dossiers

4

door openheid en transparantie

9

na- en bijscholing

6

complicatie(registratie)

4

(persoonlijke) voorlichting

6

kan niet toelichten

overleg en gesprekken

6


5

indicatoren

weet niet

4

weet niet

0

25

Artsen en apothekers maken relatief veel gebruik van internet (31%) en persoonlijke voorlichting (23%).

50 %

12

7

diversen

4

18

weet niet

12 0

7

25

50 %

Artsen en apothekers maken relatief veel gebruik van overleg of (persoonlijke) gesprekken (14%) en indicatoren (11%).


16 0

25

50 %

Artsen en apothekers maken relatief veel gebruik van indicatoren (16%) en keurmerken (18%). Verpleegkundigen weten het relatief vaak niet (20%)

Welke informatie helpt zorgconsumenten bij de keuze voor zorgverleners? De meerderheid van het Nederlands publiek ziet de behanddelfrequentie van zorgverleners, de waardering van andere patiënten, de registratie in het BIG-register en het aantal jaren werkervaring van zorgverleners als informatie die hen kan helpen bij de keuze voor een zorgverlener. De mening van de zorgverleners is grotendeels hetzelfde, maar wijkt op enkele punten af. Zo zien zij vaker dan het Nederlands publiek de BIG-registratie en de opleiding van de zorgverlener als informatie die zorgconsumenten bij hun keuze kunnen helpen. Welke van de volgende soorten informatie over kwaliteit kunnen zorgconsumenten helpen bij het kiezen van een zorgverlener?

63

hoe vaak een zorgverlener een bepaalde behandeling doet

64

hoe deze zorgverlener door andere patiënten wordt gewaardeerd

52

of de zorgverlener geregistreerd staat (in het BIG-register)

68 51

hoeveel jaar ervaring een zorgverlener heeft

49

of de zorgverlener weleens is berispt of gewaarschuwd door een tuchtcollege

45 34

hoeveel complicaties / incidenten zich gemiddeld voordoen bij een behandeling

44

37 38 22

welke opleiding een zorgverlener heeft gevolgd

42 3 4 0

NL publiek 2014 (n=826)

door een minderheid van het Nederlands publiek genoemd als indicator voor kwaliteit

43

hoe de zorgverlener door vakgenoten wordt beoordeeld

diversen

door de meerderheid van het Nederlands publiek genoemd als indicator voor kwaliteit

62 56

50

totaal zorgverleners (n=413)


100 %

Verschillen tussen zorgverleners onderling: welke informatie over de kwaliteit helpt zorgconsumenten bij de keuze voor een zorgverlener? Artsen, apothekers en verpleegkundigen verschillen in hun opvatting over welke soorten kwaliteitsinformatie zorgconsumenten het beste kunnen helpen bij het kiezen van een zorgverlener. Zo noemen verpleegkundigen de registratie in het BIG-register vaker dan artsen en apothekers. Op hun beurt noemen zij vaker het aantal compicaties bij een behandeling en de beoordeling door vakgenoten als goede graadmeter voor kwaliteit. Welke van de volgende soorten informatie over kwaliteit kunnen zorgconsumenten helpen bij het kiezen van een zorgverlener?

59

of de zorgverlener geregistreerd staat (in het BIG-register)

70 68

hoe vaak een zorgverlener een bepaalde behandeling doet

63

hoe deze zorgverlener door andere patiënten wordt gewaardeerd

door de meerderheid genoemd als indicator voor kwaliteit

51 57 48

hoeveel jaar ervaring een zorgverlener heeft

49

hoeveel complicaties / incidenten zich gemiddeld voordoen bij een behandeling

53 40

door een (krappe) minderheid genoemd als indicator voor kwaliteit

44

welke opleiding een zorgverlener heeft gevolgd

42 53

hoe de zorgverlener door vakgenoten wordt beoordeeld

33

of de zorgverlener weleens is berispt of gewaarschuwd door een tuchtcollege

29 35 10

diversen

2 0


50



100 %

Zijn er kwaliteitsverschillen tussen zorgverleners? Het Nederlands publiek schat de kwaliteitsverschillen tussen zorgverleners groter in dan mensen die zelf in de zorg werken. In de optiek van meer dan de helft van de Nederlanders zijn de kwaliteitsverschillen tussen zorgverleners zeer groot (9%) of groot (45%). Vier op de tien zorgverleners denken dat de kwaliteitsverschillen zeer groot (6%) of tamelijk groot (34%) zijn. Tussen zorgverleners zijn er wel verschillen: artsen en apothekers denken minder vaak dat de kwaliteitsverschillen groot zijn (respectievelijk 5% en 28%).

Hoe groot denkt u dat de kwaliteitsverschillen tussen zorgverleners zijn?

NL Publiek (n=826)

9

zorgverleners totaal (n=413)

6


5


7

45

35

34

32

28

44

36

zeer groot

tamelijk groot

10 1 6

18

42

0%

5 6

7 1 7

50%

niet groot, niet klein

tamelijk klein


32

100%

zeer klein

weet niet

Zien zorgverleners het als hun verantwoordelijkheid om hun patiënten bij doorverwijzing te informeren over de kwaliteit van zorg? Driekwart van de artsen en apothekers zien het volledig (31%) of grotendeels (44%) als hun verantwoordelijkheid om patiënten te informeren over de kwaliteit van zorg als ze hun patiënten doorverwijzen. Verpleegkundigen verwijzen minder vaak door. Zij zien het dan ook minder vaak als hun verantwoordelijkheid om patiënten bij doorverwijzing te informeren over de kwaliteit van de zorg. In welke mate ziet u het als uw verantwoordelijkheid om patiënten te informeren over de kwaliteit van zorg wanneer u ze doorverwijst?


31


9

44

30

17

0%

volledig

grotendeels

50%

enigszins

niet


19

3 5

45

100%

weet niet / niet van toepassing

Is er overeenstemming onder zorgverleners over wat de belangrijkste kwaliteitscriteria in de beroepsgroep zijn? Ruim zes op de tien artsen en apothekers denken dat er binnen hun beroepsgroep volledig (13%) of grotendeels (50%) overeenstemming is over wat de belangrijkste kwaliteitscriteria zijn. Onder verpleegkundigen is de consensus groter. Hier denkt driekwart dat er volledig (15%) of grotendeels (60%) overeenstemming is.

Is er binnen uw beroepsgroep overeenstemming over wat de belangrijkste kwaliteitscriteria zijn?


13


15

50

25

60

0%

volledig

grotendeels

16

50%

enigszins

nauwelijks of niet


9

2

1 8

100%

weet niet

4 Het proces van contractering

Hoe kijken zorgverleners aan tegen het proces van contractering? Vier op de tien artsen en apothekers zeggen volledig (9%) of grotendeels (34%) te weten waar zorgverzekeraars op letten bij de contractering van hun praktijk. Onder verpleegkundigen is dit percentage lager. De helft geeft aan niet te weten waar zorgverzekeraars op letten. Zeven op de tien verpleegkundigen weten ook niet hoe het proces van contractering verloopt (69%). Een meerderheid van artsen en apothekers is negatief over dit proces. 56% geeft aan dat het proces van contractering tamelijk of zeer slecht verloopt.

Weet u waar zorgverzekeraars op letten bij de contractering van uw paraktijk of instelling?

Artsen / apothekers (n=262)

Verpleegkundigen (n=151)

9

3

34

17

0%

35

30


21


50

50%

ja, volledig

Hoe vindt u dat dit proces van contractering verloopt?

ja, grotendeels

15

20

17

26

niet

zeer goed


tamelijk goed

30

52

0%

100%

ja, enigszins

10

69

50%

niet goed, niet slecht

14

tamelijk slecht

100%

zeer slecht

weet niet

Hebben zorgverleners tips om het proces van contractering te verbeteren? Vier op de tien zorgverleners hebben geen concreet advies aan zorgverzekeraars om het proces van contractering te verbeteren. De adviezen die worden gegeven, lopen uiteen van meelopen in het werkveld (8%), minder naar de kosten kijken (7%) en meer naar patiënten luisteren (6%) tot aan meer op de kwaliteit letten (5%) en betere informatie inwinnen bij betrokkenen (5%). Heeft u adviezen aan zorgverzekeraars om het proces van contractering te verbeteren? (open vraag)

geen advies

38

meelopen in het werkveld

8

ik heb hier geen ervaring mee

7

minder naar de kosten kijken

7

meer naar patiënten luisteren

6

op kwaliteit letten, niet op de kosten

5

betere informatie inwinnen bij betrokkenen

5

meer overleggen met betrokkenen

4

betere communicatie naar betrokkenen

3

meer keuzemogelijkheden bieden

3

betere criteria ontwikkelen

3

meer aandacht voor individuele patiënten

3

meer transparantie

3

weet niet

13 0


25

50 %

Artsen en apothekers adviseren in vergelijking met verpleegkundiger relatief vaak om meer op de kwaliteit te letten (15%) en minder naar de kosten te kijken (13%). .

Uit de open antwoorden: hebben zorgverleners tips om het proces van contractering te verbeteren? Heeft u adviezen aan zorgverzekeraars om het proces van contractering te verbeteren? (open vraag)

“De zorgkostenplafonds moeten weg. Ik moet in de loop van het jaar cliënten weigeren terwijl ik geen wachtlijsten heb en nooit heb gehad, dit vind ik zeer slecht.”

“Meer overleg met beroepsverenigingen om werkbaarheid van kwaliteitseisen vooraf te bespreken. Minder onnodige informatie opvragen in proces van contractering. Minder betutteling bij opleggen omzetplafonds. Ik maak zelf wel uit hoeveel weken ik met vakantie ga! Minder dwang, meer overleg.”

“Stop met tekenen bij het kruisje, maar ga echt het gesprek aan.”

“Contracteren op basis van kwaliteit is niet hetzelfde als de laagste kosten cijfers over complicaties en morbiditeit zijn niet altijd goed te vergelijken tussen verschillende ziekenhuizen.”

“Beter aansluiten bij de integrale praktijk en kennis van zaken; neem artsen uit de praktijk in adviesraad of klankbord.”

“eerlijkere onderhandelingen, huisartsen mogen niet namens een groep onderhandelen maar de verzekeraar wel namens vele patienten.”

“Gebruik alleen eisen die gevalideerd zijn binnen Nederland en door de specifieke beroepsgroep ontwikkeld zijn. Resultaten behaald in het buitenland zijn lang niet altijd van toepassing op de Nederlandse situatie. Geef openheid van zaken betreffende specifieke geldstromen.”


“Duidelijke criteria maken dit nuttig zijn waar je aan moet voldoen. De criteria kunnen uit richtlijnen komen die beroepsverenigingen zelf gemaakt worden.”

Moeten zorgverleners die niet aan de kwaliteitsnorm van zorgverzekeraars voldoen nog worden gecontracteerd? Artsen en apothekers zijn verdeeld over de vraag of zorgverleners minder of niet meer gecontracteerd worden wanneer zij niet aan de kwaliteisteisen van zorgverzekeraars voldoen. Ruim vier op de tien vinden dit een tamelijk slecht (25%) of zeer slecht (17%) idee, terwijl bijna drie op de tien dit een zeer goed (8%) of tamelijk goed (20%) idee vinden. Onder verpleegkundigen is men minder verdeeld: ruim de helft vindt dit een zeer goed (7%) of tamelijk goed (46%) idee. Wat vindt u ervan wanneer zorgverleners minder of niet meer worden gecontracteerd wanneer zij niet aan de kwaliteitseisen van zorgverzekeraars voldoen?


8


7

20

26

46

26

0%

zeer goed

tamelijk goed

niet goed, niet slecht

25

50%

tamelijk slecht


17

4

11 1 8

100%

zeer slecht

weet niet

5 Onderzoeksverantwoording

Onderzoeksverantwoording kwantitatief onderzoek

Steekproefbron Nederlands publiek en verpleegkundigen Voor de gegevensverzameling onder het Nederlands publiek en onder verpleegkundigen is gebruik gemaakt van TNS NIPObase. Dit is een database van huishoudens die over een pc en een modem beschikken en die zich bereid hebben verklaard aan onderzoek mee te werken. Deze personen nemen met enige regelmaat deel aan onderzoek via CAWI (webinterviewing). Het panel bestaat in totaal uit 200.000 personen. De werving voor het panel geschiedt grotendeels via traditionele onderzoeksinstrumenten. Bij de diverse mondelinge en telefonische omnibussen van Veldkamp en TNS NIPO wordt de bereidheid voor deelname aan het panel getoetst. Bij al deze onderzoeken is sprake van random sampling: iedere groep uit de samenleving heeft in principe een even grote kans om in de steekproef te komen. De huishoudens waarvan de panelleden deel uitmaken, zijn in het bezit van een computer met internetverbinding. Van veel panelleden is de beroepsgroep op voorhand bekend. Hierdoor konden de verpleegkundigen worden geïdentificeerd. Steekproefbron artsen en apothekers Voor deze steekproef is gebruik huisartsen, medisch specialisten en apothekers uit de healthcare panels van TNS NIPO. Deelnemers aan deze panels worden meerdere keren per jaar met onderzoek benaderd. Meestal gebeurt dit online, maar ze kunnen ook uitgenodigd worden voor kwalitatief onderzoek. Bij kwantitatief onderzoek krijgen zij een e-mail met een link naar de vragenlijst toegestuurd. Deze kunnen zij op ieder gewenst moment invullen via internet. Als dank voor hun medewerking zijn onder deze deelnemers een aantal cadeaubonnen verloot. Steekproef en veldwerk Het veldwerk is uitgevoerd van 10 tot en met 24 september verzameld 2014. Uitgegaan is van het ondervragen van 800 Nederlanders van 18 jaar en ouder en van n=500 zorgprofessionals. Voor de steekproef uit het Nederlands publiek is een steekproef getrokken van n=1.250 personen. Van de benaderden hebben n=826 personen deelgenomen aan het onderzoek, waarmee de respons uitkomt op 66%. De netto steekproef is op een aantal kenmerken (sekse, leeftijd, opleidingsniveau, grootte huishouden, regio) vergeleken met landelijke cijfers (volgens de Gouden Standaard) en waar nodig herwogen. Het resultaat is dat we kunnen spreken van een representatieve steekproef op deze achtergrondkenmerken.


Onderzoeksverantwoording kwantitatief onderzoek De steekproef van zorgprofessionals bestond oorspronkelijk uit n=1.520 personen. Dit bleek onvoldoende om de beoogde respons te realiseren. Op 18 september is daarom een extra steekproef van n=905 personen uitgezet. De totale bruto steekproef komt daarmee op n=2.425 personen. Uiteindelijk zijn 410 geslaagde interviews gerealiseerd. De respons komt hiermee uit op 17 procent. Om op basis van de steekproef onder de verschillende groepen zorgprofessionals uitspraken te kunnen doen over “de” zorgverlener, is een herweging uitgevoerd. De weging wordt daarbij bepaald door het aantal werkzame personen per beroepsgroep (cbs-cijfers, 2012). In de volgende tabel zijn de aantallen voor- en na weging weergegeven. steekproef voor weging

steekproef na weging

abs

%

abs

%

71

17

17

4

146

35

69

17

45

11

7

2

verpleegkundigen

151

37

320

77

totaal

413

100

413

100

huisartsen medisch specialisten apothekers

Omdat verpleegkundigen in de populatie sterk vertegenwoordigd zijn, tellen ze ook relatief zwaar mee in de netto steekproef. Waar relevant zijn de verpleegkundigen in het rapport afgezet tegen de samengenomen groepen (huis-)artsen en apothekers. Wijze van rapporteren In het rapport zijn de resultaten weergegeven in afgeronde percentages, waarbij percentages met de eerste decimaal ≥ 5 naar boven zijn afgerond en percentages met een decimaal < 5 naar beneden. Indien hierdoor bij optelling kolom- of rijtotalen groter of kleiner dan 100% ontstonden, dan zijn deze niet gecorrigeerd. Bij de figuren en tabellen zijn de letterlijke teksten van de voorgelegde vragen opgenomen, tenzij het gaat om uitsplitsingen naar verschillende groepen of samenvoeging van verschillende vragen.


Zorgverzekeraars in Nederland Themameting: Zicht op goede zorg. V6238 Zorgverzekeraars Nederland themameting 7 oktober

Recommend Documents