Zorge(n)loos wonen in Hoogeloon. Wonen, zorg en welzijn door de ogen van Hoogeloonse ouderen

Zorge(n)loos wonen in Hoogeloon

Wonen, zorg en welzijn door de ogen van Hoogeloonse ouderen

Zorge(n)loos wonen in Hoogeloon Wonen, zorg en welzijn door de ogen van Hoogeloonse ouderen

mevrouw drs. K. du Long P. Franken

PON Instituut voor advies, onderzoek en ontwikkeling in Noord-Brabant januari 2002

ISBN: 90-5049-236-3 PON-publicatie: 02-05

 Copyright PON, Tilburg, 2002 Het auteursrecht van deze publicatie berust bij het PON. Gehele of gedeeltelijke overname van teksten is toegestaan, mits daarbij de bron wordt vermeld. Vermenigvuldiging en publicatie in een andere vorm dan dit rapport is slechts toegestaan na schriftelijke toestemming van het PON. Deze publicatie is te bestellen door overmaking van € 6,50 op postbankrekening 1081447 ten name van PON, Tilburg, onder vermelding van PON-publicatie 02-05.

Inhoud Voorwoord

1

Inleiding

3

1 1.1 1.2 1.3 1.4 1.5

Hoogeloonse ouderen aan zet Inleiding Aanleiding Doelstelling Werkwijze Leeswijzer

4 4 4 4 5 8

2 2.1 2.2

Hoogeloon: de stand van zaken Inleiding Situatieschets

9 9 9

3 3.1 3.2 3.3

3.4

Wonen Inleiding Woonsituatie Woonomgeving 3.3.1 Openbaar groen 3.3.2 Fysieke veiligheid 3.3.3 Sociale veiligheid Wensen van ouderen op het gebied van wonen

11 11 11 15 16 17 19 21

4 4.1 4.2 4.3 4.4 4.5 4.6

Zorg Inleiding Huisarts Steunpunt Thuiszorg Overige zorgvoorzieningen Wensen van ouderen op het gebied van zorg

22 22 22 24 26 27 28

5 5.1 5.2 5.3 5.4

Welzijn Inleiding Winkelvoorzieningen Overige voorzieningen Wensen van ouderen op het gebied van welzijn

29 29 29 31 34

6

Wensen van ouderen: oplossingen in zicht

35

Bijlage A: Samenstelling werkgroep Wo-Zo-Zo Hoogeloon

39

Bijlage B: Vragenlijst

40

Bijlage C: Opmerkingen over specifieke situaties

52

Voorwoord Het provinciale project Vitaal Grijs in Zuidoost-Brabant heeft als thema veiligheid en leefbaarheid in en om de woning. Een thema dat ook in Hoogeloon speelt omdat er in de gemeente Bladel, waar de kern Hoogeloon onder valt, een aantal ontwikkelingen plaatsvindt. Zo worden inwoners en organisaties betrokken bij het invulling geven aan het gemeentelijk integraal ouderenbeleid. Hiernaast spelen er belangrijke ruimtelijke ontwikkelingen. Verschillende ontwikkelingen worden via dit leefbaarheidsproject aan elkaar verbonden. Vanuit een vraaggerichte aanpak zijn ouderen in de gelegenheid geweest hun mening kenbaar te maken over het wonen, de zorg en het welzijn in het dorp Hoogeloon. De inbreng van de Hoogeloonse ouderen op de bijeenkomsten en hun bijdrage aan het gehele project, verdienen een compliment. Dit geldt eveneens voor de inzet van de werkgroep Wo-Zo-Zo Hoogeloon. Tot slot gaat onze dank uit naar de redactiegroep die op een constructieve wijze een bijdrage heeft geleverd aan het rapport dat nu voor u ligt. Wij hopen dat de werkgroep met dit rapport de gemeente en andere organisaties op het juiste spoor kan zetten zodat de Hoogeloonse ouderen zorge(n)loos kunnen blijven wonen in het rustieke dorpje in de Brabantse Kempen.

PON-rapportage: ZORGE(N)LOOS WONEN IN HOOGELOON

1

2


Inleiding Wat voor beeld hebben we eigenlijk van de kleinere Brabantse dorpen? Staat de leefbaarheid echt sterk onder druk? Heeft de gemeenschap voldoende veerkracht en positieve daadkracht om de negatieve spiraal van wegtrekkende voorzieningen om te buigen? Kunnen ouderen er nog lang naar hun zin blijven wonen en kan daarvoor zo nodig voldoende zorg aan huis worden geleverd? Het zijn maar willekeurige vragen die vaak worden gesteld, soms in andere bewoordingen en geledingen maar het komt meestal op hetzelfde neer. Het antwoord op al deze vragen moet komen van alle betrokkenen die iets met leefbaarheid van doen hebben. Inwoners, (zorg) instellingen, lokale overheid en bedrijfsleven. Allemaal vormen ze een stukje van de puzzel waarop een leefbaar dorp staat afgebeeld. Ieder stukje heeft een ander stukje nodig en vervult daardoor een belangrijke en onmisbare schakel in het geheel. Aan de leefbaarheidspuzzel voor ouderen wordt ook flink gewerkt. De kaders daarvoor zijn al vastgelegd in het gemeentelijk welzijnsbeleid (paragraaf ouderenbeleid) maar de invulling daarvan zal in samenspraak met alle betrokken partijen moeten gebeuren. Hierbij valt bijvoorbeeld te denken aan de ouderen(organisaties), de woningbouwcorporatie, de thuiszorg, de regionale stichting zorgcentra De Kempen (verpleging en verzorging), het gecoördineerd ouderenwerk en de gemeente. Mogelijk kunnen ook andere organisaties hierin een rol vervullen, bijvoorbeeld op het terrein van sport, welzijn en cultuur. Om een juist beeld te schetsen van wat ouderen nu eigenlijk zelf vinden is het noodzakelijk de vraag naar wonen, zorg en welzijn boven tafel te krijgen. Dit vraaggericht werken zorgt voor een juist beeld van de wensen van ouderen. Wat zijn nou de wensen van de Hoogeloonse ouderen zélf als het gaat om de leefbaarheid in hun dorp? Dat is waar het om gaat in het leefbaarheidsproject 1 dat in opdracht van de werkgroep Woon-Zorg-Zone Hoogeloon (Wo-Zo-Zo Hoogeloon) door het PON is uitgevoerd. Het project biedt inzicht in de wensen en behoeften van ouderen op het gebied van wonen, zorg en welzijn. Het geeft een duidelijke handreiking voor veel partijen om de leefbaarheidspuzzel samen af te maken. In het rapport dat nu voor u ligt, staan de resultaten van dit project beschreven. Om zicht te krijgen op de wensen van ouderen zijn diverse methodieken gehanteerd. Een beschrijving van deze werkwijze leest u in het volgende hoofdstuk. Daarna volgt in hoofdstuk 2 een algemene beschrijving van Hoogeloon. In hoofdstuk drie tot en met vijf komen de wensen van de Hoogeloonse ouderen over de thema’s wonen, zorg en welzijn aan de orde. Tot slot vatten wij in het laatste hoofdstuk de wensen van ouderen samen en hebben we aanbevelingen geformuleerd. Aanbevelingen die er hopelijk toe leiden dat ouderen “zorge(n)loos in Hoogeloon” kunnen blijven wonen.

1

De samenstelling van de werkgroep is weergegeven in bijlage A.


3

1

Hoogeloonse ouderen aan zet

1.1

Inleiding Dit hoofdstuk laat zien hoe wij te werk zijn gegaan om de behoefte van ouderen naar wonen, zorg en welzijn in beeld te brengen. In het kort treft u hieronder een beschrijving aan van de aanleiding en doelstelling van dit leefbaarheidsproject. Daarna volgt een toelichting op de gekozen werkwijze waarin de onderdelen van het project staan beschreven.

1.2

Aanleiding “Kom met voorstellen die een bijdrage leveren aan het verbeteren van de leefbaarheid voor ouderen”. Deze vraag stelde de stuurgroep ouderenbeleid van de gemeente Bladel aan de door hen ingestelde werkgroep Wo-Zo-Zo Hoogeloon. Deze werkgroep dient binnen de kaders van het gemeentelijk ouderenbeleid te komen met voorstellen. Uitwerking van deze voorstellen moet ertoe leiden dat ouderen langer zelfstandig en prettig in Hoogeloon kunnen blijven wonen.

1.3

Doelstelling De werkgroep Wo-Zo-Zo Hoogeloon heeft het PON gevraagd een project op te zetten en uit te voeren met als doel het inzichtelijk maken van de wensen van ouderen in Hoogeloon op het gebied van leefbaarheid. Hiertoe behoren 2 de terreinen van wonen, zorg en welzijn . Met behulp van de resultaten van het project kan de werkgroep advies uitbrengen aan het gemeentebestuur. Dit advies moet het gemeentebestuur - meer in het bijzonder de stuurgroep ouderenbeleid - voldoende handvatten bieden om het gemeentelijk ouderenbeleid per kern inhoud te geven. Het project, dat is uitgevoerd in het kader het provinciale project Vitaal Grijs, is in samenwerking met de werkgroep tot stand gekomen. In de volgende paragraaf lichten wij de werkwijze van het project toe.

2

4

Tot het terrein van “welzijn” worden ook commerciële voorzieningen zoals winkels verstaan.


1.4

3

Werkwijze Het project bestaat uit de volgende onderdelen: - startbijeenkomst (waaronder inleidingen en brainstormsessie); - foto-opdracht; 4 - verdiepingsbijeenkomst ; - vragenlijst; - slotbijeenkomst. 1 Startbijeenkomst Op 31 augustus 2001 is een startbijeenkomst georganiseerd in gemeenschapshuis Den Anloop in Hoogeloon. Ruim 50 ouderen wisten die dag de weg daar naartoe te vinden. Voor deze bijeenkomst waren ook wethouders, fractievoorzitters van politieke partijen en bestuurders van instellingen betrokken bij zorg en wonen als toehoorder uitgenodigd. De startbijeenkomst had twee doelstellingen: 1) de aanwezigen van informatie voorzien en 2) brainstormen met aanwezigen. A Informatieverstrekking Het eerste gedeelte van deze bijeenkomst bestond uit een: - Toelichting van de werkgroep Wo-Zo-Zo Hoogeloon op de doelstelling van het leefbaarheidsproject. - Toelichting van de portefeuillehouder ouderenzorg op het gemeentelijk ouderenbeleid. - Inleiding over ontwikkelingen binnen wonen en zorg voor ouderen. - Toelichting op de werkwijze van het project. B Brainstormsessie Tijdens het tweede gedeelte van de startbijeenkomst is in kleinere groepen gebrainstormd over de vraag wat te behouden en wat te verbeteren in Hoogeloon. Hierbij is gebruik gemaakt van de zogeheten mind map-methode.

Toelichting foto: Brainstormen doe je samen

3

4

Een aantal onderdelen van dit project is ontleend aan “Ouderenproof”. Dit is een methode waarbij ouderen toetsen of het ouderenbeleid in hun gemeente overeenstemt met hun behoeften en wensen. In overleg met de werkgroep is besloten in plaats van de eerder voorgestelde drie aparte bijeenkomsten één verdiepingsbijeenkomst te organiseren. In aanvulling op deze bijeenkomst is een vragenlijst ontwikkeld ter verdieping van de eerdere uitkomsten.


5

Bij deze methode hebben ouderen hun mening kenbaar gemaakt via de gele plakvelletjes. De resultaten van deze brainstorm zijn zoveel mogelijk ondergebracht in de drie thema’s “Wonen en woonomgeving”, “Zorg” en “Welzijn en voorzieningen”. Na afloop van de brainstormsessies zijn de resultaten gezamenlijk besproken. 2 Foto-opdracht Eén van de onderdelen in het project is de foto-opdracht. Als variatie hierop hebben wij ouderen de volgende opdracht gegeven: “Leg in Hoogeloon datgene op de gevoelige plaat vast wat u belangrijk vindt om te behouden of te verbeteren in en rond het dorp”. In een verdiepingsbijeenkomst hebben wij op basis van deze foto’s gediscussieerd. Dit heeft tot fraaie beelden geleid. Een aantal foto’s hebben wij gebruikt ter illustratie van dit rapport en voor een expositie tijdens de Vitaal Grijs conferentie van 27 oktober 2001 in Tilburg. Een reactie: “Ik vond het heel apart om vanuit een andere invalshoek te kijken naar Hoogeloon. Ik bespeurde bij mezelf een bepaald jeugdig enthousiasme om met de fotocamera aan de slag te gaan en je dorp onder de loep te nemen. Dit is een hele creatieve manier om ouderen te betrekken bij het gemeentelijk beleid.” Toelichting foto: Recreatieve voorzieningen in Hoogeloon

3 Verdiepingsbijeenkomst In deze bijeenkomst hebben we nadrukkelijker stilgestaan bij de resultaten van de brainstormsessie en de foto-opdracht. Van het ingeleverde beeldmateriaal zijn ruim 80 foto’s vergroot, die gebruikt zijn voor discussie in kleinere werkgroepen. Ouderen hebben hun zelf uitgezochte foto’s kunnen toelichten en anderen hebben daarop kunnen reageren. De discussie heeft bijgedragen aan een verdieping van de eerder genoemde thema’s. 4 Vragenlijst Ouderen konden hun mening verder kenbaar maken via een schriftelijke enquête. De resultaten van de twee bijeenkomsten vormden de basis voor de vragenlijst. Deze vragenlijst vindt u in bijlage B. Er is voor gekozen om de vragenlijst te verspreiden onder de bezoekers van de bijeenkomsten en, op verzoek van de werkgroep Wo-Zo-Zo Hoogeloon, onder alle KBO-leden in Hoogeloon. Via perspublicaties zijn alle overige ouderen (50+) opgeroepen om mee te doen aan het leefbaarheidsproject.

6


Dit konden zij doen door de enquête op te vragen bij de werkgroep. Een klein aantal ouderen heeft hiervan gebruik gemaakt. In totaal hebben we gedurende het project ongeveer 130 ouderen benaderd. Daarvan hebben er 110 een vragenlijst ingevuld. De andere twintig zijn alleen op de bijeenkomsten aanwezig geweest. Om een representatief beeld te krijgen van de wensen van de ouderen in Hoogeloon hadden we ongeveer 200 ouderen moeten bevragen. Het is echter aannemelijk, ook gezien de ervaringen met soortgelijke projecten elders, dat het bevragen van nog meer ouderen niet tot andere resultaten zou hebben geleid. In tabel 1.1 op de volgende pagina staan de achtergrondgegevens van deze respondenten weergegeven. Daar waar in de tabellen die in dit rapport opgenomen zijn “N” staat vermeld, wordt het aantal ouderen bedoeld dat de betreffende vraag beantwoord heeft. Uit de tabel blijkt dat iets meer dan de helft van de vragenlijsten is ingevuld door een vrouw. Ruim 40% is ingevuld door een man. Een paar ouderen hebben één vragenlijst zowel voor henzelf als voor hun partner ingevuld. Deze zijn geschaard onder de categorie “beiden”. Iets meer dan de helft is tussen de 65 en 74 jaar oud. Ruim een kwart is tussen de 75 en 84 jaar oud. Meer dan de helft van de respondenten heeft een huishouden bestaande uit twee volwassenen. Ruim eenderde (39%) is alleenstaand. Toelichting foto: Startbijeenkomst van 31 augustus 2001


7

Tabel 1.1: Achtergrondkenmerken respondenten Geslacht Man

43%

Vrouw

51%

Beiden

5

7% N=108

Leeftijd 50-54 jaar

4%

55-64 jaar

16%

65-74 jaar

51%

75-84 jaar

28%

85 en ouder

3% N=109

Samenstelling huishouden alleenstaand

39%

twee volwassenen

54%

anders

7%

N=110

5 Slotbijeenkomst Niet opgenomen in deze rapportage maar wel onderdeel uitmakend van het project zijn de resultaten van de slotbijeenkomst. Deze bijeenkomst vindt plaats op 4 februari 2002. Dan worden de resultaten van het project gepresenteerd. Naast de presentatie vindt er een debat plaats met onder meer een vertegenwoordiging van het gemeentebestuur van Bladel. 1.5

Leeswijzer Het volgende hoofdstuk begint met een overzicht van de voorzieningen in de kern Hoogeloon. De resultaten van het project zijn vervolgens in de hoofdstukken drie tot en met vijf thematisch uiteengezet. Tot slot zijn in het laatste hoofdstuk de wensen van ouderen samengevat en zijn aanbevelingen geformuleerd. Hierbij is gebruik gemaakt van relevante beleidsstukken die ons ter beschikking zijn gesteld.

5

8

Een aantal ouderen heeft de vragenlijst zowel voor zichzelf als voor de partner ingevuld en zodoende bij “geslacht” beide opties aangekruist.


2

Hoogeloon: de stand van zaken

2.1

Inleiding Wat voor dorp is Hoogeloon eigenlijk? Hoeveel mensen wonen er? Welke zorgvoorzieningen zijn er aanwezig? Hoe zit het met de welzijnsvoorzieningen? Belangrijke vragen omdat we wel moeten weten hoe het met het voorzieningenpeil in Hoogeloon gesteld is alvorens daar de ouderen over te bevragen. Op deze vragen geven we in dit hoofdstuk antwoord.

2.2

Situatieschets Hoogeloon is een rustiek ogend kerkdorp dat valt onder de gemeente Bladel. Het van oudsher agrarisch dorp is gelegen in de Brabantse Kempen en telt 6 2152 zielen waarvan 479 mensen 55 jaar of ouder zijn. Ook Hoogeloon zal de komende jaren vergrijzen: was in 2000 zo’n 11% van de bevolking 65 jaar of ouder (228 ouderen), in 2015 zal dat gestegen zijn tot 18% (373 ouderen).

Hoogeloon heeft een redelijk voorzieningenniveau zoals zal blijken uit onderstaande toelichting. Wonen In Hoogeloon staan 756 woningen waarvan 43 seniorenwoningen. Dez e seniorenwoningen voldoen op dit moment nog niet aan de kwaliteitsnormen 7 van ‘woonkeur’ . Het is wel de bedoeling dat deze woningen in de komende jaren zoveel mogelijk worden aangepast (zie paragraaf 3.2).

6 7

Peildatum 15-1-2002. Woonkeur is een keurmerk dat ontstaan is uit het politiekeurmerk en het seniorenlabel. Woningen met het woonkeur voldoen hiermee aan bepaalde eisen op het gebied van veiligheid, gebruiksvriendelijkheid van ruimten voor met name mindervaliden en ouderen.


9

Zorg Hoogeloon heeft een huisarts, maar er zijn ook inwoners die hun huisarts hebben in het nabij gelegen Hapert en Vessem. In de plaatselijke tandartspraktijk is een mondhygiëniste werkzaam. Daarnaast is er in Hoogeloon ook een fysiotherapeut gevestigd. De overige zorg aan huis wordt vooral geleverd door Thuiszorg Kempenstreek. Het dorp heeft een steunpunt voor ouderen dat ook gebruikt wordt door het consultatiebureau en de trombosedienst. Het steunpunt wordt verder ingezet als dienstencentrum voor ontmoeting en recreatieve activiteiten. Welzijn In het boekje “Hoogeloon schrijft geschiedenis in 2000” staan wetenswaardigheden vermeld over het welzijn. Zo staat er bijvoorbeeld in beschreven dat er meer dan 46 verenigingen actief zijn in het dorp met een totaal aantal leden van 2350. Hiervan zijn er 766 actief in de sport en 300 in de muziek. Dat wil zeggen dat 38% van de bevolking van Hoogeloon lid is van een sportvereniging en 15% van een muziekvereniging. Zo wordt ook vermeld dat een grote groep inwoners betrokken is bij activiteiten op het terrein van educatie en zorg zoals de KBO, KVO, KVB, ZLTO, steunpunt, EHBO, Zonnebloem, ziekendienst etcetera. Dit aantal bedraagt ruim 530 (26% van het totaal aantal inwoners van Hoogeloon). Er zijn tien buurtverenigingen actief en twee gildes met samen 121 leden. Voor veel activiteiten wordt gebruik gemaakt van gemeenschapshuis Den Anloop. Onderwijs Hoogeloon heeft een basisschool met 229 leerlingen (peildatum 1-10-2001). Voor vervolgonderwijs zijn de inwoners aangewezen op onderwijs-voorzieningen in de directe omgeving zoals Bladel, Eersel, Veldhoven en Eindhoven. Werkgelegenheid In 2000 waren er 49 agrarische bedrijven actief en 65 (kleine) ondernemingen, samen goed voor 450 arbeidsplaatsen. Deze ondernemingen zijn onder te verdelen naar diensten, horeca en recreatie (28), (detail)handel en middenstand (18), productie en bouw (10) en agro-diensten en toeleveranciers (9). Middenstand/dienstverlening Het dorp Hoogeloon heeft per januari 2002 de volgende winkelvoorzieningen: -

10

1 supermarkt 2 bakkers 1 slager 2 kappers 2 cafés met zalen 2 cafétaria’s 2 vakantieboerderijen 1 boerenbondwinkel 1 bloemist Rabobank


3

Wonen

3.1

Inleiding Wonen is een belangrijk onderdeel van de leefbaarheid. In dit hoofdstuk wordt de vraag beantwoord welke wensen de Hoogeloonse ouderen hebben ten aanzien van het wonen in Hoogeloon en de woonomgeving. In dit hoofdstuk is gebruik gemaakt van gegevens van woningstichting De Zaligheden, de gemeente, de provincie en het gecoördineerd ouderenwerk De Kempen. Hoogeloon anno 2006 Ouderen met interesse in tuinieren trekken in het opgeleverde complex van seniorenwoningen. Dit complex is gerealiseerd op het voormalig terrein van Coppens Diervoerders. Naar aanleiding van het leefbaarheidsproject van 2002 is nagegaan aan wat voor type seniorenwoningen behoefte bestaat. Ook zijn ouderen bevraagd hoe zij de directe omgeving van het complex ingericht willen zien en benutten. De gemeenschappelijke passie voor het tuinieren heeft bij ouderen tot het idee geleid zelf een prachtige tuin aan te gaan leggen en onderhouden. De bewoners gaan zelfs nog een stapje verder en willen de tuin openstellen voor publiek, willen planten en zaden verkopen en zelfs cursussen geven.

3.2

Woonsituatie In welk type woning wonen Hoogeloonse ouderen en zijn zij tevreden met hun huidige woning? De resultaten staan weergegeven in onderstaande tabel. Tabel 3.1: Woonsituatie Woningtype eengezinswoning in een rij

9%

eengezinswoning twee onder één kap

6%

vrijstaande woning

67%

aanleunwoning of seniorenwoning

13%

ander woningtype

6% N=105

Beheervorm

eigen woning

70%

huurwoning

30% N=101

Tevreden met woning

ja

93%

matig

7%

nee

1% N=106


11

Uit de tabel blijkt dat het grootste deel (67%) woonachtig is in een vrijstaande woning. Ook een boerderij hebben we tot deze categorie gerekend. Van de 105 ouderen die deze vraag beantwoord hebben, woont zo’n 15% in een eengezinswoning. Dit kan een eengezinswoning zijn in een rij of twee onder één kap. Zes procent woont in een andersoortige woning. Hieronder vallen bijvoorbeeld inwoning bij een familielid en een bedrijfswoning. Verder blijkt dat het merendeel (70%) eigenaar van de woning is. Dit zijn met name de ouderen die in een vrijstaande woning wonen. Bijna eenderde (30%) is huurder van de woning. Het betreft met name de ouderen die in een aanleunwoning of seniorenwoning wonen. Een aantal ouderen wil de woning in de toekomst graag aangepast zien om er zelfstandig te kunnen blijven wonen. Oudere eigenaar-bewoners moeten de aanpassingen zelf regelen. Voor huurwoningen is dit een taak voor de verhuurder. De volgende aanpassingen worden genoemd: een douchestoel, thermostaatkraan, verhoogd toilet, verwijderen dorpels, schuifsysteem gordijnen enzovoorts. Een aantal ouderen merkt op dat de woning onlangs is aangepast: “Wij hebben alles op de begane grond, wonen-slapen-badkamer en hebben recent alle drempels verwijderd alsmede andere aanpassingen gedaan. Dit met het oog op de toekomst, als dit misschien nodig zou zijn”. Tijdens de bijeenkomsten kwam naar voren dat ouderen er de voorkeur aan geven zo lang mogelijk zelfstandig te blijven wonen. Aanpassing van de bestaande woning wordt dan vaak noodzaak. Om dat mogelijk te maken is ondersteuning gewenst vinden de ouderen. Deze ondersteuning kan op verschillende manieren plaatsvinden: - bieden van een persoonlijk woonverbeteradvies; - oprichten van een klussendienst; - begeleiding bij procedures rond aanvragen voor bouwvergunning; - verruiming van mogelijkheden voor verbouw en uitbouw van woningen (bijvoorbeeld voor het realiseren van gelijkvloerse voorzieningen). Gevraagd is of ouderen plannen hebben om binnen nu en vijf jaar te verhuizen. De ouderen die hiertoe plannen hebben, is gevraagd waarheen zij willen verhuizen en welke reden zij hiervoor hebben (tabel 3.2 en tabel 3.3). Uit tabel 3.2 blijkt dat meer dan de helft van ouderen die deze vraag heeft beantwoord (51%, 53 ouderen) mogelijk of zeker gaat verhuizen de komende vijf jaar. Van deze 53 ouderen geven er 49 aan waar zij naar toe zouden willen verhuizen. Bijna 70% (34 ouderen) wil naar een woonzorgcomplex in Hoogeloon verhuizen. Bijna een kwart wil verhuizen naar een andere woning in Hoogeloon en 8% wil naar een woonzorgcomplex buiten Hoogeloon verhuizen of naar een woning in een andere plaats.

12


Tabel 3.2: Verhuisplannen Verhuisplannen binnen nu en 5 jaar ja, zeer zeker

6%

ja, ik denk het wel

9%

misschien

36%

nee

50% N=105

Verhuizen naar: een andere woning in Hoogeloon

22%

een woonzorgcomplex in Hoogeloon

69%

een woonzorgcomplex buiten Hoogeloon

4%

een andere plaats

4% N=49

De 53 ouderen die willen verhuizen is gevraagd naar de redenen hiervoor. Deze zijn in tabel 3.3 weergegeven. Er worden twee hoofdredenen aangegeven: kleiner of aangepast willen wonen of wonen met een (beperkt) zorgaanbod. Dertien procent wil verhuizen omdat deze ouderen in een plaats willen wonen met meer voorzieningen. Bij 19% van de ouderen die zeker of mogelijk gaan verhuizen de komende vijf jaar spelen ook persoonlijke omstandigheden een rol. Tabel 3.3: Verhuismotieven (N=53)

kleiner/aangepast wonen

60%

wonen met mogelijkheid tot zorg

57%

persoonlijke omstandigheden

19%

wonen in plaats met meer voorzieningen

13%

het helemaal niet naar de zin hebben in Hoogeloon

2%

groter huis/grotere tuin

0%

Wat moet de gemeente of woningbouwcorporatie doen om het wonen voor ouderen in Hoogeloon aantrekkelijk te houden? De resultaten staan in tabel 3.4 weergegeven. De percentages zijn niet tot 100% op te tellen omdat ouderen hier meerdere antwoorden konden geven. Het merendeel van de ouderen in Hoogeloon (56%) maakt kenbaar dat de gemeente of woningbouwcorporatie een woonzorgcomplex moet realiseren bij het steunpunt. Een iets kleinere groep (51%) geeft de voorkeur aan een woonzorgcomplex op het terrein Coppens. Verder wenst 41% meer inspanning van gemeente of corporatie ten aanzien van de realisatie van woonverbeteringen. Respectievelijk 40% en 31% wenst inzet van gemeente of corporatie voor het realiseren van meer geschikte aanleunwoningen en meer starterswoningen.


13

Tabel 3.4: Inspanningen die gemeente of woningbouwcorporatie moet verrichten om de woonfunctie voor ouderen in Hoogeloon te behouden (N=110) realiseren van een woonzorgcomplex bij het steunpunt

56%

realiseren van een woonzorgcomplex op het terrein Coppens

51%

stimuleren en begeleiden van woonverbeteringen voor ouderen en gehandicapten

41%

realiseren van meer geschikte aanleun- en seniorenwoningen

40%

meer (betaalbare) starterswoningen

31%

Het ombouwen van het steunpunt tot woonzorgcomplex komt vaak als wens naar voren. Dit blijkt zowel uit de vragenlijst als uit de bijeenkomsten. Het huidige steunpunt voorziet in de behoefte van ouderen, maar de wens bestaat om de voorzieningen uit te breiden. In hoofdstuk vier wordt dit toegelicht. Om tegemoet te komen aan de vergrijzing dienen vraag en aanbod beter op elkaar te worden afgestemd. Er is vraag naar voldoende woningen waar zorg geleverd wordt en naar seniorenwoningen.

Toelichting foto: Terrein van Coppens Diervoeders

Differentiatie In de bijeenkomsten is regelmatig opgemerkt dat er meer differentiatie in woningaanbod nodig is in de kern Hoogeloon. Het aanbod moet variëren van betaalbare starterswoningen (koop- of huursector is niet bekend) bovenmodale 50+ woningen tot aan seniorenhuisvesting en geschikte woningen met zorgaanbod. Seniorenhuisvesting Seniorenwoningen en woningen met zorgaanbod zijn gewild bij de Hoogeloonse ouderen. Alleen voldoet het huidige aanbod (kwalitatief en kwantitatief) niet aan de wensen van de ouderen. Een belangrijke aanbieder van seniorenwoningen is woningstichting De Zaligheden. Deze beheert in Hoogeloon 43 seniorenwoningen. De stichting stelt vast dat deze woningen lang niet allemaal voldoen aan de gestelde (basis)eisen volgens het woonkeur (zie paragraaf 2.2). De woningstichting heeft overigens wel een visie op hoe het kwalitatief en kwantitatief woningaanbod gerealiseerd kan worden in Hoogeloon. Het zogeheten opplussen van de bestaande seniorenwoningen wordt bij het planmatig onderhoud meegenomen en de bedoeling is een aantal sterk verouderde steunpuntwoningen te zijner tijd te vervangen door nieuwbouw.

14


In de beleidsbrief van de woningstichting wordt het knelpunt genoemd van het gebrek aan woningen waarin duurzame intensieve zorg kan worden ver8 leend. Volgens cijfers van de provincie gaat het in 2015 om 31,6 woningen waar deze zorgvariant wordt verleend. Hiervoor dient een oplossing te worden gezocht. Mede tegen dat licht bezien is de woningstichting positief over de realisatie van een woonzorgzone in Hoogeloon. De regie hiervoor ligt bij de gemeente. Starterswoningen Aandacht voor zorg wordt niet alleen gevraagd voor de ouderen zelf maar ook voor starters op de woningmarkt. Deze komen naar de mening van ouderen onvoldoende aan bod in Hoogeloon. Suggesties zijn gedaan in de richting van de inbreidingslocatie Coppens waarbij gecombineerd wonen voor ouderen, (jonge) gezinnen en starters gerealiseerd moet worden. Eén van de deelnemers gaf de volgende suggestie: “Een aantal sterk verouderde seniorenwoningen staat op de nominatie om te worden afgebroken en herbouwd. Laat de woningbouwstichting deze te kleine seniorenwoningen niet afbreken maar herbestemmen voor starters. Bouw bijvoorbeeld op een andere plek bij het steunpunt dubbellaagse zorgwoningen. Dan hebben de ouderen direct een woning die voldoet aan alle eisen en de jeugd kan zo in de vrijkomende seniorenwoningen trekken. Zo vindt er geen kapitaalvernietiging plaats”. 3.3

Woonomgeving Zijn de ouderen tevreden over de woonomgeving en over het onderhoud van het openbaar groen in Hoogeloon? En zijn zij tevreden over de fysieke veiligheid oftewel over (het onderhoud van) de wegen, fietsen voetpaden in het dorp? En voelen zij zich, ook ’s avonds, veilig in hun dorp? Voorafgaand aan het antwoord op deze vragen volgt eerst een impressie. De oudere inwoners van Hoogeloon kijken met gepaste trots naar hun dorp. Uit de bijeenkomsten wordt duidelijk dat zij belang hechten aan de rustieke sfeer die het dorp uitademt. Het landschappelijk karakter wordt onderstreept door het prachtige groen binnen en buiten de bebouwde kom, de monumentale gebouwen en de vele recreatieve voorzieningen. Maar ook religie speelt een belangrijke rol. Zo blijkt de kapel een veelgenoemd en geliefd object te zijn om een kaarsje op te steken en voor een moment van bezinning in de hectiek van het dagelijks bestaan. Maar de directe omgeving van het kapelleke, zoals in de volksmond genoemd, vraagt nog wel om de nodige verzorging. Ook andere monumenten zoals de oude melkfabriek moeten behouden blijven voor de karakteristieke uitstraling van het dorp. Uit de bijeenkomsten is verder naar voren gekomen dat het onderhoud van het kerkhof (bladval van bomen die dichtbij de openbare weg staan) tot ergernis leidt. Tevens zou men graag een urnenmuur gerealiseerd zien op het kerkhof.

8

Provincie Noord-Brabant: Lokale verkenning december 2000-januari 2001.


15

3.3.1 Openbaar groen Voor veel ouderen vormt het openbaar groen één van de charmes in en rond het dorp maar tegelijkertijd is het onderhoud ervan voor velen ook een doorn in het oog. Dit blijkt uit de bijeenkomsten en wordt bevestigd door de antwoorden uit de vragenlijst. De resultaten hiervan staan in tabel 3.5 weergegeven. Bijna 30% is tevreden over het onderhoud van het openbaar groen, 30% is redelijk tevreden en ruim eenderde (!) is hier niet tevreden over. Tabel 3.5: Tevredenheid met het onderhoud van het openbaar groen in Hoogeloon (N=109)

ja

29%

matig

30%

nee

37%

weet niet

4%

Hoe kijken de ouderen aan tegen het beheer van het openbaar groen? Een groot aantal ouderen antwoordt dat de gemeente het openbaar groen beter moet onderhouden. Dat dit gevoel sterk leeft onder de ouderen blijkt ook uit de vele foto’s die daarover zijn gemaakt. Enkele citaten. “In het buitengebied worden fietspaden geteisterd door overhangend groen. In de bebouwde kom is het niet veel anders gesteld met het onderhoud; ook zijn er hoge heggen die het zicht vaak kunnen belemmeren. Deze moeten tijdig worden gesnoeid om de verkeersveiligheid te verbeteren”. “Ik houd zelf de parkeerplaatsen schoon en houd de heg daaromheen zelf bij. Er zijn al mensen die mijn voorbeeld gevolgd hebben. Dit kan natuurlijk niet! Waarom betalen wij eigenlijk die hoge onroerende zaakbelasting?” Toelichting foto: De Vut-bank in Hoogeloon

Een andere oudere vertelt: “De Vut-bank in de Dijckmeesterstraat wordt langzaam ingenomen door het onkruid eromheen. Is het de bedoeling dat de Vutters zelf hun tuingereedschap meebrengen?”

16


Met name ook buiten de bebouwde kom wordt beter onderhoud aan het openbaar groen gewenst. Ook stelt een aantal ouderen extra bladerbakken voor: “Bladbakken staan er te weinig en zijn daardoor voor de meesten veel te ver weg”. Tot slot merkt een andere inwoner van Hoogeloon op: “De gemeente moet er voor zorgen dat het GFT-afval en het vele bladafval makkelijker en gratis kan worden opgehaald”. 3.3.2 Fysieke veiligheid De fysieke veiligheid vormt ook een onderdeel van de leefbaarheid in een dorp of kern. Hieronder valt de veiligheid van wegen, fietspaden en voetpaden. Zijn de Hoogeloonse ouderen tevreden over deze aspecten van fysieke veiligheid? Uit de antwoorden op deze vraag komen verschillen zaken naar voren (zie tabel 3.6). Ten eerste de tevredenheid over (het onderhoud van) wegen. Hierover zijn de meningen verdeeld: zo’n 30% is er tevreden over, 30% is redelijk tevreden en ruim eenderde (37%) is er niet tevreden over. De tevredenheid over (het onderhoud van) fietspaden is iets groter, 36% is tevreden. Redelijk tevreden hierover is 31% en ontevreden ruim een kwart (27%). Tot slot de tevredenheid over (het onderhoud van) voetpaden. Zo’n 40% is hierover (redelijk) tevreden, bijna de helft echter (47%) is hierover ontevreden.

Toelichting foto: Voetpad in Hoogeloon


17

Tabel 3.6: Tevredenheid over fysieke veiligheid Tevreden over (onderhoud) wegen ja

29%

matig

30%

nee

37%

weet niet

4% N=103

Tevreden over (onderhoud) fietspaden ja

36%

matig

31%

nee

27%

weet niet

6% N=105

Tevreden over (onderhoud) voetpaden ja

13%

matig

28%

nee

47%

weet niet

12% N=107

Maar met welke aspecten van de wegen, de fietsen de voetpaden zijn de ouderen niet tevreden? De belangrijkste punten hebben we in tabel 3.7 opgesomd. Voor opmerkingen over specifieke situaties, situaties waarbij de locatie is vermeld, verwijzen we u naar bijlage C. Uit de tabel blijkt dat de ouderen in Hoogeloon met name ontevreden zijn over de bestrating van wegen, fietspaden en voetpaden. In de bijeenkomsten is in aanvulling daarop ergernis geuit over overhangend groen waardoor de fietsruimte afneemt, de kwaliteit van de bestrating en vaak dichtbij het fietspad gespannen prikkeldraad. In de bijeenkomsten is nadrukkelijk stilgestaan bij veilige fietsen voetgangersoversteekplaatsen, of beter gezegd het gebrek daaraan. Het liefst ziet men een uitbreiding van veilige fietspaden en oversteekpunten. Voor ouderen en scholieren is dit een uitkomst, bijvoorbeeld ter hoogte van de kiosk. Fietsen is in Hoogeloon populair. Vandaar de bijzondere aandacht voor dit onderwerp. Dit verklaart de vele foto’s die gemaakt zijn van gevaarlijke kruispunten van fietspaden met wegen tijdens de foto-opdracht.

18


Tabel 3.7: Aspecten van fysieke veiligheid waarover ouderen in Hoogeloon niet of matig tevreden zijn Wegen -

Hoge snelheid op verschillende wegen zoals de Hoofdstraat en de Vessemseweg

-

Te weinig snelheidscontroles

-

Gevaarlijke verkeerssituaties op diverse plekken zoals bij de kiosk

-

Bestrating van de wegen: diverse straten zoals bijvoorbeeld de Hoef en de Akkerstraat zijn toe aan herbestrating

Fietspaden -

Groen onderhoud langs fietspaden slecht

-

Bestrating van fietspaden: hobbelige en smalle fietspaden

Voetpaden -

Bestrating van voetpaden slecht: ongelijke tegels, losliggende tegels, te smalle voetpaden, met name in de Hoofdstraat

(Verkeers)veiligheid Soms is sprake van tegenstrijdige opvattingen van ouderen over de verkeersveiligheid. Snelheidsremmende maatregelen worden door de ene groep toegejuicht, maar door de andere groep verguisd omdat ze een hinderlijk of gevaarlijk obstakel vormen. Zo wordt de Heuvelseweg en de Vessemseweg als gevaarlijk bestempeld door de ouderen. Verkeersdrempels worden soms als te hoog ervaren voor rolstoelers en fietsers. Daardoor dragen ze voor die doelgroep niet bij aan verbetering van de veiligheid. Losliggende tegels en verzakkingen die vaak ook wateroverlast veroorzaken worden ook genoemd als obstakels. 3.3.3 Sociale veiligheid Hoe ervaren ouderen de sociale veiligheid? Uit de gegeven antwoorden waarvan de resultaten in tabel 3.7 staan weergegeven, blijkt dat 85% zich veilig voelt. De rest, 14%, voelt zich redelijk veilig in de eigen buurt. Bijna 90% durft ’s avonds alleen op straat te komen, 12% durft dit niet. Daarentegen geeft 99% van de ouderen aan dat het fijn wonen is in Hoogeloon!


19

Tabel 3.8: Sociale veiligheid

Voelt u zich veilig in uw buurt? ja

85%

matig

14%

nee

0%

weet niet

1% N=107

Durft u ’s avonds alleen op straat te komen? ja

88%

nee

12% N=104

Vindt u het prettig wonen in Hoogeloon? ja nee

99% 1% N=107

Hoewel het merendeel van de ondervraagden aangeeft zich veilig te voelen op straat, overdag en ‘s avonds, is er een aantal verbeterpunten voorgesteld zoals: verbetering van de straatverlichting, meer politiesurveillance of de komst van een wijkagent.

20


3.4

Wensen van ouderen op het gebied van wonen Woonomgeving Langer zelfstandig thuis blijven wonen met behulp van woningaanpassingen die ook door gemeente en corporatie gestimuleerd worden. Het verkrijgen van een woonverbeteradvies. Wonen in een kleinere aanleun- of seniorenwoning of in een woonzorgcomplex op het terrein Coppens of bij het steunpunt in Hoogeloon. Uitbreiding van (huur- of koop-)seniorenwoningen (realisatie van zorgwoningen). Woonomgeving - Meer en beter onderhoud van het openbaar groen, ook buiten de kom. - Onderhoud van wegen, fietsen voetpaden (herbestraten). - Meer snelheidscontroles op verschillende wegen in Hoogeloon. - Meer en betere straatverlichting (afschaffen nachtklok). - Oprichten klussendienst. - Behoud van monumentaal karakter Hoogeloon. - Veilige fietsen voetgangersoversteekplaatsen.

Toelichting foto: Monumentaal pand in Hoogeloon


21

4

Zorg

4.1

Inleiding “Ik zie te veel ouderen Hoogeloon verlaten, omdat ze meer zorg nodig hebben dan de thuiszorg hen kan bieden”, aldus een Hoogeloonse oudere tijdens één van de bijeenkomsten. Een andere oudere merkt op de bijeenkomst op: “Het moet niet nodig zijn dat als er meer zorg nodig is, men naar een verzorgingshuis moet buiten Hoogeloon”. Een gebrek aan intensieve zorg maakt dat ouderen noodgedwongen moeten verhuizen naar een andere kern. Zoals uit het vorig hoofdstuk blijkt, blijven ook de Hoogeloonse ouderen het liefst in de eigen woonplaats wonen: zelfstandig thuis (woningaanpassing) of in een senioren- of steunpuntwoning of in een woning met zorgaanbod. Zorg op maat is daarom ook voor de Hoogeloonse ouderen van groot belang en daarom één van de belangrijkste leefbaarheidsaspecten. Tijdens de bijeenkomsten en in de vragenlijst is hier nadrukkelijk aandacht aan besteed. Hoogeloon anno 2004 Wonen en zorg zijn op een natuurlijke wijze verbonden in het tot zorgen dienstencentrum omgebouwde steunpunt. Dit centrum, met omliggende zorgwoningen, is niet alleen bedoeld voor zorgbehoevende ouderen, chronisch zieken en gehandicapten: het wordt een loket voor alle inwoners die vragen hebben over zorgen dienstverlening. Van jong tot oud. De Hoogeloonse gemeenschap geeft zelf invulling aan de activiteiten en voorzieningen in het centrum: van cursussen opvoedingsondersteuning tot het huisartsenspreekuur. De wijkverpleegkundige, die in een aangrenzende woning woont, vormt voor de inwoners een onmisbare schakel in het zorgen dienstencentrum.

4.2

22

Huisarts De Hoogeloonse ouderen is een aantal vragen gesteld over de huisarts. In tabel 4.1 staan de resultaten weergegeven. Tweederde heeft een huisarts in Hoogeloon, eenderde heeft dat niet. Een deel hiervan heeft (mogelijk) een huisarts buiten het dorp. Ongeveer tweederde komt regelmatig bij de huisarts, eenderde komt er zelden tot nooit. Slechts 6% komt er vaak.


Tabel 4.1: Huisarts Eigen huisarts in Hoogeloon

67%

ja

33%

nee

N=110

Frequentie bezoek huisarts

6%

vaak

62%

regelmatig

33%

zelden tot nooit

N=86

Wat is de reden dat ouderen geen huisarts in Hoogeloon hebben? Dit zijn soms praktische redenen: toen ouderen zich vestigden in Hoogeloon was er nog geen huisarts. In het andere geval gaven ouderen aan dat hun huisarts het spreekuur in Hoogeloon had afgebouwd. De ouderen met een huisarts in het dorp geven aan dat zij dit belangrijk vinden vanwege de bereikbaarheid maar ook vanwege de vertrouwdheid. Deze vertrouwdheid is voor ouderen met van oudsher een huisarts buiten het dorp weer een reden om niet over te stappen naar een huisarts in Hoogeloon. De 74 ouderen die een huisarts hebben in welke problemen zij aan lopen als de huisarts 4.2). Een meerderheid (53%) merkt op dat de dan een probleem wordt. Voor de helft is het het grootste probleem.

Hoogeloon, is gevraagd tegen uit het dorp verdwijnt (zie tabel afstand tot een nieuwe huisarts vervoer naar de nieuwe huisarts

Tabel 4.2: Problemen als huisarts uit het dorp zou verdwijnen (N=74) afstand tot huisarts

53%

vervoer naar huisarts

50%

bereikbaarheid van huisarts

42%

geen vertrouwensband met nieuwe huisarts

35%

Zijn de ouderen tevreden over de bereikbaarheid van de huisarts in het weekend? In de bijeenkomsten waren de meningen hierover sterk verdeeld. De vragenlijst bevestigt dit beeld. Van de 74 ouderen met een huisarts in Hoogeloon, hebben er 60 deze vraag beantwoord (zie tabel 4.3). Bijna eenderde is hier tevreden over, een kwart heeft er geen mening over en bijna de helft is er niet tevreden over. Dezelfde vraag werd gesteld aan de 36 ouderen die een huisarts buiten Hoogeloon hebben. Slechts elf ouderen beantwoordden deze vraag.


23

Drie ouderen vinden de bereikbaarheid van hun huisarts in het weekend voldoende. Eenzelfde aantal vindt de bereikbaarheid onvoldoende en vijf ouderen hebben hierover geen mening. Tabel 4.3: Tevredenheid over bereikbaarheid huisarts weekend Ouderen met huisarts in Hoogeloon voldoende

30%

onvoldoende

45%

geen mening

25% N=60

Ouderen zonder huisarts in Hoogeloon voldoende

27%

onvoldoende

27%

geen mening

46% N=11

Welke oplossingen zien de ouderen wanneer de huisarts uit het dorp verdwijnt? De ouderen in Hoogeloon dragen daarvoor de volgende oplossingen aan: 1 Spreekuur andere huisarts in het steunpunt Een huisarts van buiten het dorp moet naar Hoogeloon komen om daar in het steunpunt spreekuur te houden. Er staat daarvoor een speciale artsenkamer ter beschikking. 2 Huisbezoeken in Hoogeloon Een huisarts van buiten het dorp moet huisbezoeken afleggen bij de ouderen in Hoogeloon. Tot zover de wensen en behoeften van Hoogeloonse ouderen over de huisarts. In de volgende paragraaf worden de wensen en behoeften ten aanzien van het steunpunt in Hoogeloon beschreven. 4.3

24

Steunpunt Voor veel ouderen vormt het steunpunt één van de belangrijkste voorzieningen in het dorp. Binnen dit steunpunt komen wonen, zorg en welzijn samen. Weten de ouderen in Hoogeloon eigenlijk wel wat het steunpunt voor hen te bieden heeft? Ja, want bijna alle ouderen die de vragenlijst ingevuld hebben, geven aan bekend te zijn met het aanbod ervan. Aan deze ouderen is gevraagd hoe vaak zij bij het steunpunt komen. Bijna driekwart van deze ouderen blijkt regelmatig tot vaak in het steunpunt te komen, 30% komt er zelden of nooit.


Uit tabel 4.4 blijkt verder dat ruim driekwart (77%) van de ouderen die bekend zijn met het aanbod van het steunpunt hierover tevreden is. Van de ouderen is 10% er matig of helemaal niet tevreden over. Tabel 4.4: Steunpunt Bekend met aanbod steunpunt ja

95%

nee

5% N=109

Frequentie bezoek steunpunt vaak

23%

regelmatig

47%

zelden tot nooit

30% N=104

Tevreden met aanbod voor ouderen ja

77%

matig

7%

nee

3%

weet niet

14% N=102

Wat is de reden voor ouderen om het steunpunt te bezoeken? Veelvuldig genoemde reden is de activiteiten die er georganiseerd worden, zoals bridgen, kaarten, kienen of biljarten. Ook de hiermee samenhangende gezelligheid en de sociale contacten die ouderen opdoen door deelname aan de activiteiten is voor velen een reden het steunpunt te bezoeken. Iemand merkt hierover op: “Ik bezoek het steunpunt omdat het leuk is en om andere mensen te ontmoeten voor spelletjes, buurten en koffie drinken”. Een aantal ouderen is zelf als vrijwilliger bij activiteiten, of als bestuurslid bij het steunpunt betrokken. Een enkeling bezoekt het steunpunt om bloed te laten prikken of om er naar de Heilige Mis te gaan. De ouderen die geen gebruik maken van het steunpunt is gevraagd naar de redenen hiervoor. Een aantal van hen zegt nog geen behoefte te hebben aan de activiteiten die in het steunpunt georganiseerd worden. Genoeg hobby’s of andere bezigheden is een belangrijke aanvulling hierop.


25

Ondanks het feit dat het merendeel van de ouderen tevreden is met het aanbod van het steunpunt mist een aantal toch bepaalde voorzieningen of activiteiten. Dit blijkt zowel uit de bijeenkomsten als de vragenlijst. Als gemis wordt genoemd het ontbreken van een zorgaanbod. In de bijeenkomsten is de nadrukkelijke wens op tafel gelegd om verpleging en verzorging (nachtopvang) mogelijk te maken in het steunpunt (zie ook hoofdstuk drie en vijf). Toelichting foto: Het steunpunt in Hoogeloon

Een wens is de aanwezigheid van een wijkverpleegkundige of wijkzuster en een huisartsenspreekuur van een huisarts “van buiten”. Hiernaast is een afhaalpunt voor medicijnen gewenst. Nu is het nog zo dat ouderen voor medicijnen naar een centraal afhaalpunt in Hapert moeten. In uitzonderlijke geval len worden medicijnen thuisbezorgd. Verder merkt een enkeling op dat het steunpunt een avond in de week open moet zijn, of dat er in de avonduren activiteiten moeten plaatsvinden. Daarnaast zijn ouderen van mening dat het steunpunt voor meerdere doelgroepen inzetbaar moet blijven. Het kleuterbureau, de trombosedienst en de warme maaltijdvoorziening worden genoemd. Tot slot is het idee het steunpunt als zorgloket dienst te laten doen. Bijvoorbeeld door het verstrekken van informatie en begeleiding van zorgvragen (door zorgvragers). Het opplussen van het steunpunt tot woonzorgcomplex is voor veel ouderen een voorwaarde om in Hoogeloon te blijven wonen. Zorg op maat is daarbij belangrijk. 4.4

Thuiszorg Ontwikkelingen binnen de zorg laten zien dat thuiszorg één van de belangrijkste schakels gaat vormen binnen de zorgverlening. Deze zogeheten extramurale zorgverlening - hulp en zorg die niet binnen de muren van instellingen wordt verleend - is noodzakelijk om ouderen, chronisch zieken en gehandicapten langer zelfstandig thuis te laten wonen. Zodoende hebben de ouderen in Hoogeloon naast vragen over de huisarts en het steunpunt, ook een aantal vragen voorgelegd gekregen over de thuiszorg (zie tabel 4.5). Bijna de helft is hiermee bekend. Van deze groep maakt ruim driekwart (79%) er zelden tot nooit gebruik van. Ongeveer eenvijfde (11 ouderen) maakt er regelmatig tot vaak gebruik van. Zij zijn allen tevreden over het functioneren van de thuiszorg.

26


Algemene conclusies over de tevredenheid met betrekking tot het functioneren van de thuiszorg kunnen hier echter niet uit getrokken worden. Dit omdat slechts 11 ouderen ervaring hebben met het functioneren ervan. Tabel 4.5: Thuiszorg Bekend met thuiszorg ja

51%

nee

49% N=109

Gebruik van thuiszorg zelden of nooit

79%

regelmatig

17%

vaak

4% N=52

Tevreden met functioneren thuiszorg ja nee

100% 0% N=11

Hoewel bijna de helft van de ouderen onbekend is met de thuiszorg en het merendeel er geen gebruik van maakt, hebben ouderen wel opmerkingen over de thuiszorg gemaakt. Het meest genoemd zijn de lange wachtlijsten bij de thuiszorg. Eén persoon merkt op: “Als men iets aanvraagt zoals alphahulp of dergelijke kan men er ongeveer wel één jaar of langer op wachten. Het duurt allemaal even lang”. Daarnaast geven veel ouderen aan dat zorgverleners meer tijd moeten krijgen om professionele zorg te bieden. Meer tijd maakt het contact met de cliënt persoonlijker. Tot slot wordt door een aantal ouderen opgemerkt dat je vaak van het kastje naar de muur gestuurd wordt. Opvallend is de kritiek op de wisseling van zorgverleners: “Ik zou graag één vast persoon in huis willen en niet elke keer verschillende mensen over de vloer. Ik voel me daar niet prettig bij”. 4.5

Overige zorgvoorzieningen Hoe tevreden zijn Hoogeloonse ouderen over de overige zorgvoorzieningen? Hiertoe behoren bijvoorbeeld de trombosedienst, de pedicure en de tandarts. In tabel 4.6 staan de resultaten van deze vraag weergegeven. Van de 94 ouderen die deze vraag beantwoord hebben, is de meerderheid (52%) tevreden. Bijna 30% is er redelijk tevreden of ontevreden mee.


27

Tijdens de bijeenkomsten is gesproken over de ombouw van sociale alarmering naar zorgalarmering. De wens is hier uitgesproken om zorgalarmering uit te breiden naar de zelfstandig wonende ouderen en gehandicapten. Tabel 4.6: Tevredenheid met overige zorgvoorzieningen in Hoogeloon (N=94) ja

52%

matig

19%

nee weet niet

4.6

9% 20%

Wensen van ouderen op het gebied van zorg Huisarts - Huisarts die in het dorp blijft. - Huisarts van buiten Hoogeloon die spreekuur houdt in het steunpunt. - Goede bereikbaarheid huisarts in het weekend. Steunpunt - Afhaalpunt voor medicijnen bij het steunpunt. - Steunpunt ontwikkelen tot woonzorgcomplex. - Steunpunten uitbreiden met zorgvoorzieningen zoals een (vaste) wijkverpleegkundige. - Steunpunt ook blijven inzetten voor andere groepen (consultatiebureau, trombosedienst). - Steunpunten uitbreiden met centraal informatiepunt zorgen dienstverlening (zorgloket). Thuiszorg - Minder lange wachtlijsten voor de thuiszorg. - Meer tijd voor de cliënt en minder wisseling van verzorgenden. - Ombouw van sociale alarmering naar zorgalarmering en uitbreiding naar andere zelfstandig wonende ouderen, chronisch zieken en gehandicapten.

28


5

Welzijn

5.1

Inleiding Als laatste van de drie pijlers binnen dit leefbaarheidsproject wordt in dit hoofdstuk beschreven hoe het welzijn of welbevinden door ouderen wordt ervaren in Hoogeloon. Hierbij gaat het met name over het gebruik van voorzieningen. Het voorzieningenaanbod wordt breed gedefinieerd: van de commerciële dienstverlening (bank en winkels) tot de niet-commerciële voorzieningen (steunpunt, gemeenschapshuis). Hoogeloon anno 2004 Het drukbezocht multifunctioneel centrum “De Nieuwe Aanloop” in Hoogeloon vervult een voorbeeldrol voor gemeenten die bezig zijn met een herschikking van accommodaties in kleine kernen. Binnen door de gemeente gestelde kaders is de gemeenschap erin geslaagd een voorziening tot stand te brengen waarin onderwijs, cultuur, sport en welzijn zijn samengebracht en elkaars activiteiten versterken.

5.2

Winkelvoorzieningen Waar doen de Hoogeloonse ouderen hun boodschappen? In onderstaande tabel zijn de resultaten weergegeven. Tabel 5.1a : Overzicht van winkelvoorzieningen waar boodschappen gedaan worden (N=110) de meeste

sommige

geen

niet

inkopen

inkopen

inkopen

ingevuld

in Hoogeloon

74%

13%

3%

11%

buiten Hoogeloon

18%

25%

7%

50%

Supermarkt

Brood en banket supermarkt Hoogeloon

19%

15%

6%

60%

bakker A in Hoogeloon

40%

8%

4%

48%

bakker B in Hoogeloon

43%

5%

9%

44%

buiten Hoogeloon

6%

6%

16%

72%

supermarkt Hoogeloon

44%

15%

4%

38%

slagerij

50%

9%

7%

34%

woensdagmarkt

11%

13%

11%

66%

buiten Hoogeloon

14%

17%

12%

57%

Vlees, vleeswaren


29

Bijna driekwart van de ouderen in Hoogeloon doet de meeste boodschappen in de supermarkt in Hoogeloon. Een kwart doet sommige boodschappen in een supermarkt buiten Hoogeloon. Ook tijdens de bijeenkomsten is de plaatselijke supermarkt als belangrijkste winkelvoorziening aangemerkt. Toelichting foto: Supermarkt in Hoogeloon

Voor brood of banket gaan de meeste ouderen naar de bakker in Hoogeloon. De helft van de ouderen gaat voor vlees en vleeswaren meestal naar de slager in Hoogeloon. Een bijna net zo groot deel koopt vlees(waren) meestal in de supermarkt. Tabel 5.1b : Overzicht van winkelvoorzieningen waar boodschappen gedaan worden (N=110) de meeste

sommige

geen

niet

inkopen

inkopen

inkopen

ingevuld


13%

6%

10%

72%

woensdagmarkt Hoogeloon

46%

20%

7%

26%

buiten Hoogeloon

11%

10%

15%

65%


64%

11%

4%

22%

groenteboer

16%

12%

7%

66%

buiten Hoogeloon

18%

16%

9%

56%


63%

7%

3%

27%

woensdagmarkt Hoogeloon

26%

10%

9%

56%

kaasboerderij

6%

5%

14%

76%

buiten Hoogeloon

14%

6%

13%

68%

Vis

Groenten en fruit

Kaas en Zuivel

Vis kopen de meeste ouderen op de woensdagmarkt in Hoogeloon. Zowel groenten en fruit als kaas en zuivel kopen de meeste ouderen doorgaans in de supermarkt. Slechts een enkeling koopt kaas en zuivel bij de kaasboerderij.

30


Conclusie: De Hoogeloonse ouderen doen de meeste boodschappen in de supermarkt in Hoogeloon. Voor brood en banket gaan zij meestal naar een bakker in Hoogeloon en voor vlees(waren) naar een Hoogeloonse slager. Het belang van de middenstand voor de leefbaarheid in Hoogeloon is door een inwoner als volgt verwoord: “Door zoveel mogelijk in eigen dorp te winkelen verhoogt U de kansen van de middenstand en wordt de leefbaarheid vergroot”. 5.3

Overige voorzieningen Van welke voorzieningen, naast winkelvoorzieningen, maken de ouderen in Hoogeloon nog meer gebruik en hoe vaak maken zij daar dan gebruik van? Een overzicht hiervan is gegeven in tabel 5.2 op de volgende pagina. In de bijeenkomsten zijn enkele voorzieningen met nadruk aan de orde geweest. Deze worden hieronder genoemd: Postkantoor en Rabobank De strijd voor behoud van voorzieningen, zoals het postkantoor en de Rabobank in Hoogeloon roept veel emoties op onder de ouderen. Aangewakkerd door landelijke discussies over sluiting van (post)kantoren en agentschappen blijft het vraagstuk over behoud van deze voorzieningen de plaatselijke gemoederen flink bezig houden. Dit leidt soms tot hardnekkige geruchten in Hoogeloon. Dat ontwikkelingen snel gaan bewijst PTT Post eind vorig jaar. Ten tijde van dit project zijn de deuren van het postkantoor voorgoed gesloten. De Rabobank is volgens de directie niet van plan de vestiging te sluiten. Hoe dan ook, tijdens de bijeenkomsten staat het behoud van deze voorzieningen met stip op één. Tabel 5.2 illustreert het gebruik van deze voorzieningen. Hierover het volgende. Van alle ouderen die de vragenlijst ingevuld hebben, maakt bijna de helft één of twee per maand gebruik van de bank. Van de geldautomaat maakt bijna de helft (44%) er geen of één tot twee per maand gebruik van, eenderde (31%) maakt er tussen de drie en vijf keer per maand gebruik van. Bijna eenderde maakt drie of meer keer per maand gebruik van het postkantoor. Voor 44% is dat één of twee keer per maand. Accommodaties Voor veel ouderen en organisaties vormen openbare gebouwen zoals het steunpunt, de gymzaal en het gemeenschapshuis een belangrijke voorwaarde voor het welzijn van (met name) ouderen. Deze accommodaties worden ingezet voor de organisatie van de vele welzijns- en recreatieve activiteiten. Bijna driekwart (73%) maakt gebruik van het steunpunt. Dit komt overeen met de resultaten van paragraaf 5.3. Eenderde maakt zelfs meer dan zes keer per maand gebruik van het steunpunt. Bijna 70% komt wel eens in het gemeenschapshuis. De helft hiervan komt er één of twee keer per maand, de andere helft drie keer of meer. In mindere mate geldt dit voor de horecagelegenheden in de kern Hoogeloon. De zalen in cafés worden door een kleinere groep bezocht: ruim een kwart (27%) komt er minder dan drie keer per maand.


31

Openbaar vervoer Tot slot het gebruik van het openbaar vervoer. Opvallend is dat tweederde van de ouderen aangeeft hier geen gebruik van te maken. Bijna een kwart (23%) heeft deze vraag niet ingevuld. Mogelijk maakt deze groep geen gebruik van het openbaar vervoer. Ouderen hebben veel opmerkingen gemaakt over het openbaar vervoer. Ze merken op dat er te weinig openbaar vervoer is, dat de frequentie ervan te laag is, dat de afstand tot bushaltes te groot is etcetera. Zo merkt een inwoner op: “Er is veel te weinig openbaar vervoer in Hoogeloon met name ‘s avonds en in het weekend”. Een andere inwoner geeft aan dat er bijvoorbeeld wel bussen naar Eindhoven rijden maar dat je na 18.00 uur al niet meer terug kunt. Ook geeft iemand aan dat er geen verbinding is met Hapert. Al deze opmerkingen zijn ook in de bijeenkomsten ter sprake gekomen. Het openbaar vervoer sluit niet aan op de (individuele) wensen van ouderen. Tabel 5.2: Gebruik van voorzieningen in Hoogeloon (N=110) nooit

minder

tussen de

meer dan

niet

dan 3x

3x en 6x

6x per

ingevuld

per

per

maand

maand

maand

bank

5%

47%

32%

4%

13%

geldautomaat

22%

22%

31%

6%

20%

postkantoor

9%

44%

17%

13%

17%

kapper

28%

40%

9%

3%

20%

gymzaal

59%

1%

6%

4%

31%

steunpunt

10%

17%

22%

34%

17%

gemeenschapshuis

16%

36%

18%

11%

18%

zalen in cafés

34%

27%

7%

3%

29%

openbaar vervoer

66%

8%

1%

3%

23%

De ouderen hebben ook een kwaliteitsoordeel gegeven over de voorzieningen. In tabel 5.3 staan de resultaten weergegeven. Van bijna alle voorzieningen in Hoogeloon vindt het merendeel van de respondenten de kwaliteit goed. Over de gymzaal echter heeft het merendeel geen mening omdat ze er geen gebruik van maken. Dit geldt ook voor zalen in cafés, openbaar vervoer en de bibliobus. Verder is opvallend dat bijna een kwart (23%) de kwaliteit van de bank matig tot slecht vindt.

32


Tabel 5.3: Ervaren kwaliteit van voorzieningen in Hoogeloon (N=110) goed

matig

matig

geen

niet

tot

mening

ingevuld

slecht bank

46%

12%

23%

7%

12%

geldautomaat

50%

4%

4%

24%

19%

postkantoor

67%

0%

4%

17%

12%

kapper

56%

0%

0%

26%

18%

8%

2%

1%

59%

30%

steunpunt

73%

1%

2%

14%

11%

gemeenschapshuis

62%

0%

2%

18%

18%

zalen in cafés

33%

1%

4%

37%

26%

winkel

69%

2%

11%

7%

11%

6%

6%

12%

41%

26%

13%

2%

1%

60%

25%

gymzaal

openbaar vervoer bibliobus

Ouderen hebben tot slot aan kunnen geven welke voorzieningen zij in Hoogeloon missen. Hierbij is een aantal malen genoemd dat men een afhaalpunt voor medicijnen mist. Ook wordt een drogist op prijs gesteld. In de bijeenkomsten, maar ook in de vragenlijst pleit een aantal ouderen voor een nieuw multifunctioneel gebouw waarbinnen een sportzaal tot stand moet komen. Hoewel de huidige gymzaal door de meeste ouderen zelden tot nooit wordt gebruikt, moet de sportzaal een multifunctioneel karakter krijgen. Sport, muziek- en toneelverenigingen zouden dan voldoende uit de voeten moet kunnen. Hiernaast is een dorpsservicecentrum genoemd als mogelijkheid tot behoud van voorzieningen. Men noemt ook de mogelijkheid om in het pand van de Rabobank verschillende voorzieningen te huisvesten. Hiervoor verwijst men naar het dorpsservicecentrum in Duizel. Tot slot wordt een spreekuur van de gemeente en eventueel kleine diensten van de gemeente gemist. Dit komt zowel terug uit de vragenlijst als de bijeenkomsten. Daar ouderen het behoud van voorzieningen erg belangrijk vinden, is het merendeel, 80%, bereid hier meer voor te betalen. Hoeveel zij dan extra bij willen dragen is niet bekend. Tabel 5.4: Bent u bereid iets meer te betalen als daarmee een winkel of voorziening in uw dorp kan blijven? (N=103) ja

80%

nee

20%


33

5.4

Wensen van ouderen op het gebied van welzijn -

Behoud van de supermarkt in Hoogeloon. Behoud van overige winkelvoorzieningen. Behoud van voorzieningen zoals bank. Beter openbaar vervoer van en naar Hoogeloon. haalbaarheidsonderzoek van een multifunctioneel gebouw in Hoogeloon. Dorpsservicecentrum als mogelijkheid tot behoud van voorzieningen.

Toelichting foto: Rabobank in Hoogeloon

34


6

Wensen van ouderen: oplossingen in zicht Over wonen in Hoogeloon Het overgrote deel van de ouderen voelt zich nog steeds erg prettig en veilig in Hoogeloon. Dat is fijn om vast te stellen. Het dorp biedt nog volop kansen om er ongestoord oud te kunnen worden. Het blijkt dat veel ouderen er tot op hoge leeftijd graag willen blijven wonen. Maar daarvoor wordt dan wel de medewerking gevraagd van diverse instanties vooral van gemeente, thuiszorg en woningbouw. Zo willen veel ouderen thuis blijven wonen dan wel te zijner tijd verhuizen naar een kleinere, aangepaste seniorenwoning of een woning in Hoogeloon waar voldoende zorgen dienstverlening kan worden geboden. De wens van veel ouderen richt zich op de realisering van een woonzorgcomplex en uitbreiding van seniorenwoningen. Dit sluit naadloos aan op de behoefte die zal ontstaan als gevolg van de vergrijzing en daarmee samenhangende stijgende zorgvraag. Voor de realisering van een woonzorgcomplex zien de ouderen met name twee mogelijkheden in het verschiet liggen. Enerzijds een uitbreiding van het bestaand steunpunt met voldoende zorgwoningen en anderzijds het benutten van de toekomstige inbreidingslocatie op het terrein Coppens. Naast een woonzorgcentrum voor ouderen, gehandicapten en chronisch zieken zou op deze locatie dan een gedifferentieerd woningaanbod moeten komen voor onder meer starters en jonge gezinnen. Binnen de ontwikkeling van een stedenbouwkundige visie voor dit gebied kan deze opvatting worden meegenomen. Uit het project is verder gebleken dat de meeste ouderen bij voorkeur zolang mogelijk thuis willen wonen. In dat geval is het noodzakelijk de bestaande eigen woning goed onder de loep te nemen en woonverbeteringen aan te brengen. Allereerst zal er daarvoor een persoonlijk woonverbeteradvies moeten komen te liggen. Voor de uitwerking daarvan stellen ouderen het zeer op prijs als daarvoor ondersteuning kan worden geboden. Dit zou ons inziens kunnen door de gemeente, bijvoorbeeld in de sfeer van verruiming van mogelijkheden binnen het bestemmingsplan. In praktische zin kan bijvoorbeeld de woningbouwcorporatie, die voldoende kennis en ervaring in huis heeft bij het opplussen van woningen, oudere eigenaar-/bewoners ook van dienst zijn. Wellicht dat bijvoorbeeld het Gecoördineerd Ouderenwerk De Kempen en woningstichting De Zaligheden hier een aanbod op kunnen realiseren. Ook hebben zelfstandig wonende ouderen behoefte aan een klussendienst die kleine karweitjes voor hen opknapt. Dit blijkt voor sommige ouderen nogal eens op problemen te stuiten. Binnen het werkgebied van het Gecoördineerd Ouderenwerk is al sprake van een dergelijk initiatief. Dit zou ook binnen de gemeente Bladel kunnen worden gerealiseerd.


35

Over de woonomgeving in Hoogeloon Behoud van de dorpskarakteristiek leeft ook sterk onder de Hoogeloonse ouderen. Van monumentale gebouwen tot aan het prachtige groene decor. De rust en sfeer die het uitademt draagt bij aan een prettig woon- en leefklimaat. In de eerste alinea van dit hoofdstuk leest u dat de ouderen prettig wonen in Hoogeloon. Toch zijn er verbeteringen mogelijk in de ogen van ouderen. Zo storen veel ouderen zich aan het onderhoud van het openbaar groen dat niet of niet op tijd plaatsvindt. Hierdoor krijgt het groen in het dorp een onverzorgde indruk. Hier ligt een taak van de gemeente om dit in overleg met bijvoorbeeld de dorpsraad beter te coördineren. Recreatieve activiteiten zoals fietsen en wandelen vormen ook een populaire bezigheid onder ouderen. Dit gaat bij een aantal ouderen wel eens gepaard met een onveilig gevoel. Zo wordt op een aantal wegen te hard gereden en ontbreken op sommige plekken veilige oversteekplaatsen of is de bestrating slecht. Soms ontnemen hoge heggen het zicht of beperkt overhangend groen de fietsruimte waardoor men de rijweg op moet. Anderzijds vormen wegverzakkingen en plassen een hindernis en ontbreekt het hier en daar aan voldoende straatverlichting langs fietsen voetpaden. Kortom, op het gebied van de zogeheten fysieke infrastructuur en verkeersveiligheid zijn nog verbeteringen wenselijk om ouderen een veilig gevoel te geven. In de bijlage staan de meest genoemde aandachtspunten vermeld. Dit biedt voor de gemeente voldoende aanknopingspunten om ermee aan de slag te gaan. Over zorg in Hoogeloon Voor ouderen is een plaatselijke huisarts een belangrijke zorgvoorziening. De ouderen vinden dat de huisarts dan ook moet blijven of tenminste spreekuur moet houden bij voorkeur in het steunpunt. De dienstregeling in het weekend is ook onderwerp van zorg. Over de bereikbaarheid in het weekend wordt heel verschillend gedacht. Zo vindt een aantal ouderen dat het onvoldoende is en de bereikbaarheid in het weekend verbetering behoeft. Dit probleem speelt overigens niet alleen in Hoogeloon maar ook elders in de regio. Hier ligt wellicht een taak voor de gemeente om dit in regioverband (Zorgnetwerk Kempenland) aan te kaarten en – voor zover mogelijk - naar oplossingen te zoeken. Het opplussen van het steunpunt voor ouderen is een van de belangrijkste wensen binnen de zorgen dienstverlening. Een woonzorgzone als wenselijke ontwikkeling waarbinnen het huidig steunpunt een centrale rol vervult, heeft behoorlijk wat draagvlak onder de ouderen. Het aanbod binnen het steunpunt dient in de ogen van ouderen dan ook te worden uitgebreid. Voorbeelden hiervan zijn zorgalarmering, een afhaalpunt voor medicijnen en de ontwikkeling van een informatiepunt voor zorgen dienstverlening. Overigens dient het steunpunt als voorziening ook beschikbaar te blijven voor andere groepen in de lokale samenleving. Voor gemeente, zorgaanbieders, zorgvragers en woningbouw ligt hier een belangrijke taak te wachten.

36


Een vaste wijkverpleegkundige, met het steunpunt of woonzorgcentrum als uitvalsbasis, is in dat verband ook genoemd om ouderen, chronisch zieken en gehandicapten van de nodige zorg te voorzien. Ouderen ondervinden nu problemen met te veel wisseling van verzorgenden. Bovendien vinden zij het belangrijk dat verzorgenden meer tijd besteden aan cliënten. Verder bestaat bij ouderen het beeld dat de wachtlijsten van de thuiszorg lang zijn, dat baart de nodige zorgen. Met name heeft dit betrekking op de alpha-zorg. Dit signaal dient te worden doorgegeven aan de instelling Thuiszorg Kempenstreek. Over welzijn in Hoogeloon Ouderen vinden dat het momenteel vrij goed gesteld is met het welzijn en de voorzieningen in Hoogeloon. Ouderen willen zich vooral inzetten voor behoud van het huidig voorzieningenniveau. Op het terrein van de middenstand voegen de meeste ouderen in dat opzicht ook de daad bij het woord. De meeste ouderen doen geregeld inkopen bij de plaatselijke middenstand die zij als voorziening belangrijk vinden voor de leefbaarheid in het dorp. Maar ook andere vormen van dienstverlening zoals de bank en tot voor kort het postkantoor worden door ouderen als onontbeerlijk ervaren voor het welbevinden in het dorp. Helaas is het gebruik en het belang van de voorziening niet altijd bepalend voor het behoud ervan en spelen hogere machten daarin een beslissende rol. Dit geldt in zekere zin ook voor het openbaar vervoer dat door de ouderen als zwaar onvoldoende wordt ervaren. De gemeente dient binnen 9 het SRE , die concessiehouder is voor het openbaar vervoer in de regio, daar invloed op uit te oefenen. Tot slot nog iets over de welzijnsvoorzieningen in het dorp. Het gemeenschapshuis vervult naast het aanbod van horecazalen nog altijd een belangrijke spil in het verenigingsleven maar heeft ook een aantal beperkingen. Ouderen dringen in dat opzicht aan op een haalbaarheidsonderzoek naar een multifunctionele accommodatie waarin sport, cultuur en welzijnsfuncties kunnen worden ondergebracht. Mochten echter dienstverlenende voorzieningen onder druk komen te staan of gewenst zijn dan zien ouderen in Hoogeloon een dorpsservicecentrum wel zitten. Het gebouw van de Rabobank lijkt in dat opzicht wel mogelijkheden te bieden, analoog aan de ontwikkeling in het dorp Duizel dat niet ver van Hoogeloon gelegen is. Ouderen in Hoogeloon zien voldoende kansen om het dorp leefbaar te houden en te verbeteren. Het draagvlak voor behoud en verbeteringen is in potentie aanwezig bij ouderen en bij veel betrokken organisaties. Met de bevindingen die uit dit rapport naar voren komen, kan het laatste stukje van de leefbaarheidspuzzel worden gelegd. Met de inzet van ouderen (organisaties), gemeenten, corporatie, thuiszorg en alle andere betrokken partijen kan ervoor gezorgd worden dat ouderen zorge(n)loos in Hoogeloon kunnen blijven wonen.

9

Samenwerkingsverband Regio Eindhoven


37

38


Bijlage A: Samenstelling werkgroep Wo-Zo-Zo Hoogeloon Naam

Instelling

mevrouw L. Tiemeijer

lid seniorenraad (voorzitter)

de heer A. Pijnenborg

op persoonlijke titel

mevrouw Th. Kuijpers

gehandicaptenzorg

de heer J. de Corte

directeur Gecoördineerd Ouderenwerk

de heer H. Beerens

Dorpsraad

mevrouw Th. Mollen-Segers

Dorpsraad

de heer L. Brok

bestuur Steunpunt

mevrouw T. Meulenbroeks

bestuur Steunpunt

de heer F. van de Pas

bestuur KBO

mevrouw J. Vermeulen

bestuur KBO


39

Bijlage B: Vragenlijst Vragenlijst Leefbaarheid ouderen Hoogeloon Persoonlijke kenmerken 1 q q

2 q q q q q

3 q q q

Bent u een: man vrouw Wat is uw leeftijd? 45-54 jaar 55-64 jaar 65-74 jaar 75-84 jaar 85 en ouder Hoe valt uw huishouden het beste te omschrijven? alleenstaand twee volwassenen anders, namelijk: …………………………………………………………………

Zorg Huisarts Een huisarts in het dorp wordt zeer belangrijk ervaren om Hoogeloon leefbaar te houden voor ouderen. 4 q q

Heeft u een huisarts in Hoogeloon? ja nee Waarom niet in Hoogeloon? …………………………………………

……………………………………………………………………………………………… ……………………………………...………… U kunt nu verder gaan met vraag 10 5 q q q

40

Hoe vaak komt u bij de huisarts? zelden of nooit regelmatig vaak


6

Kunt u aangeven waarom een huisarts in Hoogeloon voor u belangrijk is?

……………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………… 7

q q q q q

8 q q q

9

Als er geen huisarts meer is in het dorp, tegen welke problemen loopt u dan aan? (meer dan één antwoord mogelijk) directe bereikbaarheid afstand vervoer vertrouwen anders, namelijk: ………………………………………………………………… Wat vindt u van de bereikbaarheid van de huisarts in het weekend? voldoende onvoldoende geen mening Zijn er in uw ogen mogelijke oplossingen indien de huisarts onverhoopt zou verdwijnen uit het dorp?

……………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………… Steunpunt Het steunpunt voor ouderen, Den Bogerd wordt veel genoemd als voorziening in de kern. Toch blijkt dat niet iedere oudere de weg weet te vinden naar het steunpunt en dat uitbreiding van de zorg wenselijk is. 10 Hoe vaak komt u bij het steunpunt? q zelden of nooit q regelmatig q vaak


41

11 Waarom maakt u wel of geen gebruik van het steunpunt? ……………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………… 12 Bent u bekend met het aanbod van het steunpunt ? q ja q nee 13 Bent u tevreden met het aanbod van het steunpunt voor ouderen? q ja q nee q matig q weet niet 14 Mist u bepaalde zorgvoorzieningen of activiteiten in het steunpunt? ……………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………… 15 Wat kan in uw ogen anders of beter in het steunpunt? ……………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………… Thuiszorg Om langer zelfstandig te kunnen wonen vormt de thuiszorg een belangrijke schakel tussen wonen en zorg. 16 Bent u bekend met de thuiszorg? q ja q nee

42


17 Maakt u gebruik van de thuiszorg? q zelden of nooit q regelmatig q vaak 18 Bent u tevreden met het functioneren van de thuiszorg? q ja q nee q matig q weet niet Heeft u hierover verder nog opmerkingen? ……………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………… 19 Wat kan in uw ogen anders of beter bij de thuiszorg? ……………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………… 20 Bent u tevreden met de overige zorgvoorzieningen in uw dorp? q ja q nee q matig q weet niet Heeft u hierover verder nog opmerkingen? ……………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………


43

21 Wat zou u in zijn algemeenheid nog verbeterd willen zien op het gebied van de zorg? ……………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………… Welzijn-voorzieningen Naast gemeenschapsactiviteiten wordt voldoende middenstand zoals winkels, postkantoor en bank belangrijk geacht voor de leefbaarheid van het dorp. Deze voorzieningen ontlenen vaak bestaansrecht aan voldoende klandizie. 22 Kunt u met betrekking tot onderstaande winkelvoorzieningen aangeven, waar u het meeste inkopen doet en waar soms? (aankruisen wat van toepassing is) het meeste Supermarkt in Hoogeloon buiten Hoogeloon Brood en banket supermarkt Hoogeloon bakker Waterschoot bakker Jansen buiten Hoogeloon Vlees, vleeswaren supermarkt Hoogeloon slagerij woensdagmarkt Hoogeloon buiten Hoogeloon

soms

niet

q

q

q

q

q

q

q

q

q

q

q

q

q

q

q

q

q

q

q

q

q

q

q

q

q

q

q

q

q

q

q

q

q

q

q

q

q

q

q

Vis

supermarkt woensdagmarkt Hoogeloon buiten Hoogeloon

44


het meeste Groenten en fruit supermarkt Hoogeloon groenteboer rijdende winkel buiten Hoogeloon Kaas en Zuivel supermarkt woensdagmarkt Hoogeloon kaasboerderij buiten Hoogeloon

soms

niet

q

q

q

q

q

q

q

q

q

q

q

q

q

q

q

q

q

q

q

q

q

q

q

q

Heeft u hierover verder nog opmerkingen? ……………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………… 23 Hoe vaak maakt u gebruik van de volgende voorzieningen in Hoogeloon? nooit bank geldautomaat postkantoor kapper gymzaal steunpunt gemeenschapshuis zalen in cafés openbaar vervoer

minder dan tussen de 3x 3x per maand en 6x per maand

meer dan 6x per maand

q

q

q

q

q

q

q

q

q

q

q

q

q

q

q

q

q

q

q

q

q

q

q

q

q

q

q

q

q

q

q

q

q

q

q

q

Heeft u hierover verder nog opmerkingen? ……………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………


45

24 Hoe ervaart u de kwaliteit van onderstaande voorzieningen? goed

slecht matig

matig

geen mening

bank

q

q

q

q

geldautomaat

q

q

q

q

postkantoor

q

q

q

q

kapper

q

q

q

q

gymzaal

q

q

q

q

steunpunt

q

q

q

q

gemeenschapshuis

q

q

q

q

zalen in cafés

q

q

q

q

winkel

q

q

q

q

openbaar vervoer

q

q

q

q

bibliobus

q

q

q

q

opmerkingen

25 Mist u bepaalde voorzieningen in het dorp? Zo ja, welke? ……………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………… 26 Bent u bereid iets meer te betalen als daarmee een winkel of voorziening in uw dorp kan blijven? q ja q nee

46


Woningbouw Om langer zelfstandig te kunnen blijven wonen zijn aangepaste woningen voor ouderen noodzaak. Niet alleen geschikte seniorenhuisvesting maar ook starterswoningen zijn nodig om de kern niet te laten vergrijzen. 27 In wat voor soort woning woont u? q eengezinswoning in een rij q eengezinswoning twee onder één kap q vrijstaande woning q appartement q aanleunwoning q een ander woningtype, namelijk: ………………………………………………. 28 Bent u eigenaar van deze woning? q ja q nee

29 Bent u huurder van deze woning? q ja q nee

30 Bent u tevreden met uw woning? q ja q nee q matig q weet niet Heeft u hierover verder nog opmerkingen? ……………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………… 31 Zou u willen verhuizen binnen nu en 5 jaar? q ja, zeer zeker q ja, ik denk het wel q misschien q nee ga verder met vraag 33


47

32 Waar zou u naartoe willen verhuizen? q andere woning in Hoogeloon q naar een woonzorgcomplex in Hoogeloon q naar een woonzorgcomplex buiten Hoogeloon q naar een andere plaats 33 Wat zijn de redenen van de verhuisplannen? (meer dan één antwoord mogelijk) q kleiner/aangepast wonen q groter huis/grotere tuin q wonen in plaats met meer voorzieningen q persoonlijke omstandigheden q wonen met mogelijkheid tot zorg q het helemaal niet naar de zin hebben in Hoogeloon 34 Wat zou de gemeente of de woningbouwcorporatie in uw ogen moeten doen om ouderen in Hoogeloon te kunnen laten blijven wonen? Meer dan één antwoord mogelijk. q realiseren van een woonzorgcomplex bij het steunpunt q realiseren van een woonzorgcomplex op het terrein Coppens q realiseren van meer geschikte aanleunwoningen q stimuleren en begeleiden van woonverbeteringen voor ouderen en gehandicapten q meer (betaalbare) starterswoningen q anders, namelijk: …………………………………………………………………... Woonomgeving Openbaar groen Voor veel ouderen blijkt het onderhoud van het openbaar groen soms letterlijk een doorn in het oog te zijn maar ook zijn lovende woorden uitgesproken over het landschappelijk en groene karakter van Hoogeloon. 35 Bent u tevreden met het onderhoud van het openbaar groen in Hoogeloon? q ja q nee q matig q weet niet

48


36 Wat kan in uw ogen anders of beter bij (het onderhouden van) het openbaar groen? ……………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………… Veiligheid Verkeers(on)veiligheid van wegen, fietsen voetpaden zijn veel ter sprake gebracht tijdens de bijeenkomsten. Soms vormen obstakels op de weg of nalatig onderhoud een direct gevaar voor ouderen. Anderzijds komen soms gevoelens van onveiligheid naar boven. 37 Bent u tevreden met (het onderhoud van) de wegen in Hoogeloon? q ja q nee q matig q weet niet 38 Bent u tevreden met (het onderhoud van) de fietspaden in Hoogeloon? q ja q nee q matig q weet niet 39 Bent u tevreden met (het onderhoud van) de voetpaden in Hoogeloon? q ja q nee q matig q weet niet


49

40 Kunt u met betrekking tot het bovenstaande concrete verbeterpunten noemen in en rond het dorp? (graag de straten-situaties benoemen die u als onveilig ervaart) Wegen: ……………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………… Fietspaden: ……………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………… Voetpaden: ……………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………… 41 Voelt u zich veilig in uw buurt? q ja q nee q matig q weet niet 42 Durft u ’s avonds alleen op straat te komen? q ja q nee 43 Indien u nog meer verbeterpunten heeft op het gebied van veiligheid, dan kunt u die hieronder kwijt. ……………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………

50


44 Vindt u het prettig wonen in Hoogeloon? q ja q nee Dank voor uw medewerking! U kunt deze lijst terugsturen met behulp van de bijgesloten portvrije antwoordenvelop.


51

Bijlage C: Opmerkingen over specifieke situaties Opmerkingen over specifieke situaties van wegen -

Hoge snelheid op de volgende wegen: Heuvelseweg/Hofveld/Hoofdstraat/ Hoogcasteren/Landrop/Sjef Seuntiensstraat/Vessemseweg. Herbestrating van De Akkerstraat en De Hoef. De weg van Eersel naar Vessem heeft bij Broekenseind en Hoogcasteren gevaarlijke kruisingen en bochten. Gevaarlijk kruispunt Heuvelseweg – Hoofdstraat. Gevaarlijke situatie op de hoek van de Akkerstraat – Groenstraat – Vessemseweg - Hoofdstraat (geen zicht vanuit Akkerstraat - Vessemseweg). T-splitsing Hoofdstraat – Dijkstraat is te smal en is bestraat met twee soorten stenen waardoor bij onbekenden veel misverstanden ontstaan. Ten Eiken eenrichtingsverkeer maken. Te weinig parkeergelegenheid Ten Eiken. Parkeerplaatsen kop Bieshof/Hoofdstraat.

Opmerkingen over specifieke situaties van fietspaden -

Fietspad Hoogcasteren is verre van goed. Fietspad Hoofdstraat – Casterseweg. Fietspad Hoogcasterseweg. Fietspad langs de Vessemseweg. Over de openbare weg op Landrop kun je niet fietsen zonder rugklachten. Zeer slecht gelegd veel te veel ruimte tussen de stenen. Putjes steken boven wegdek uit op de Heuvelseweg. Te smalle fietsband bijvoorbeeld Landrop. Er moeten oversteekplaatsen vanaf het fietspad naar het kapelletje komen.

Opmerkingen over specifieke situaties van voetpaden -

-

52

De Hoofdstraat is zeer gevaarlijk voor ouderen en gehandicapten door losliggende tegels (vanwege boomwortels). Voor mensen in een rolstoel is het voetpad aan weerszijden niet te gebruiken. De Beemd staat altijd blank. Langs de Hoogcasterseweg moeten meer voetpaden komen. Onregelmatig voetpad op de Volderstraat – Heuvelseweg. Onregelmatig voetpad in de Torenstraat aan de rechterkant. Vanaf de Groenstraat tot aan de supermarkt liggen losse tegels. Begin Hofveld (linkerzijde) tot aan Ten Eiken. Voetpaden langs de Dorpsstraat. Er moet een oversteekplaats komen op de Hoofdstraat ter hoogte van de kiosk.


Overzicht PON-publicaties U kunt onderstaande publicaties bestellen door overmaking van het genoemde bedrag op postbankrekeningnummer 1081447, ten name van: PON Tilburg, onder vermelding van PONrapport nummer/titel.

02-05

Franken, P. en K. du Long. Zorge(n)loos wonen in Hoogeloon. Wonen, zorg en welzijn door de ogen van Hoogeloonse ouderen. € 6,50

02-04

Tabibian, N. en P. Franken. Brabantse scholen maken zich breed. De ontwikkeling van brede scholen in de provincie Noord-Brabant: een onderzoek. € 12,--

02-03

Smets, J. Crisisopvang voor jongeren in Helmond. € 6,--

02-02

Bekkers, M. Vervolgevaluatie experiment cliëntenvertrouwenspersoon in de ambulante jeugdzorg in Zuidoost-Brabant. € 6,--

02-01

Erp. S. van en M. Swinkels. Dicht bij huis. Integraal zorgarrangement LG. € 4,50

PON

Jaarboek 2002 Versnelling en vertraging. De hedendaagse worsteling met tijd. € 19,50

01-20

Wakker, A. van de. Afstemming jeugdwelzijn en jeugdzorg in de gemeente Eindhoven. € 4,50

01-19

Rietveld, T. en S. van Erp. Informele zorg in Noord -Brabant. Een eerste inventarisatie. € 10,--

01-18

Dorrestein, A. en P. van Daal. Een domoticahuis voor ouderen. De eerste ervaringen van vijf Brabantse domoticaprojecten. Tussentijdse rapportage. € 3,--

01-17

Swinkels, M. Multifunctioneel centrum in Lage Zwaluwe. Haalbaarheidsstudie. € 6,--


53

54

01-16

Smets, J. Brabant en zijn multi-etnische samenleving - IV. Actualisering van cijfermatige gegevens. € 6,--

01-15

Rietveld, T. en M. Swinkels. Palliatieve terminale zorg in Noord-Brabant. Een quick scan. € 6,--

01-14

Swinkels, M. en C. van Leeuwen. De zorg gaat door! Ondersteuning en participatie van mantelzorgers. Een onderdeel van verpleeg- en verzorgingshuizen. € 7,--

01-13

Rietveld, T. en A. van den Bulck. Knap grijs. Ouderennota gemeente Goirle. € 9,--

01-12

Daal, P. van. Met het hart. Vrijwilligerswerk in ’s-Hertogenbosch. € 8,--

PON

Luijten, J. en P. Franken. Video: Blijvend thuis in eigen huis. Veilig en comfortabel wonen tot op hoge leeftijd. € 9,--

01-11

Kooger, E, K. du Long en M. Verhoef. Bakens in zicht. Procesmonitor wijkontwikkelingsstrategie Hambaken ’s-Hertogenbosch. € 6,50

01-10

Thouars, B. de en C. van Leeuwen Dorp over de drempel. Leefbaarheidsprojecten als inspiratiebron. € 3,--

01-9

Wezel, M. van en P. van der Woude Illegalen en lokaal beleid. € 3,--

01-8

Swinkels, M. Ouderen en ICT-gebruik. Ondersteuningsaanbod voor en door ouderen. Een inventarisatie. € 5,70

01-7

Kooger, E. Integraal lokaal ouderenbeleid Berkel-Enschot en Udenhout. € 10,30

01-6

Rietveld, T. Beelden van mantelzorgers. Een fotoboek vol verhalen. € 9,--


01-5

Wezel, M. Sociale activering in Vught. Vraag en aanbod vrijwilligerswerk. € 5,70

01-4

Dorrestein, A. en M. Verhoef. Hoe rijk is armoedebeleid? Onderzoek naar het armoedebeleid van tien Brabantse gemeenten. € 10,30

01-3

Long, K. du en Sj. Cox. Onzichtbaar aanwezig. Een verkenning van mantelzorg voor Turkse en Marokkaanse ouderen in Noord-Brabant. € 9,10

01-2

Long, K. du en J. Smets. Positionering van de MAVO’s binnen het VMBO. Inventarisatie in het kader van de herstructurering VMBO. € 8,--

01-1

Bekkers, M. De toekomst met vertrouwen tegemoet? Evaluatie experiment Cliëntvertrouwenspersoon Ambulante Jeugdzorg Zuidoost-Brabant. € 6,90

PON

Jaarboek 2001 Voor elkaar. Zorgen in de moderne samenleving. € 19,30

PON

Smets, J. Huurders aan het woord. Enquête onder de huurders van Woonmaat schappij Helmond-West. € 6,90

PON/ IVVP

Dinsbach, L. en J. van Loon. Cursusmap thuiszorgtechnologie in thuiszorg en ouderenzorg. € 113,50

00-20

Rietveld, T. en A. Groen. Implementatie thuiszorgtechnologie in thuiszorg en ouderenzorg. € 6,90

00-19

Kooger, E. Achter de voordeur. Ontwikkelingsproject Preventieve Woonbegeleiding Breda. Eindevaluatie 2000. € 5,70

00-18

Daal, P. van en M. Verhoef. Aanzetten tot een provinciaal sportbeleid. € 5,70

00-17

Smets, J. Alfabetisering. Onderzoek naar de cursussen lezen en schrijven in Noord Brabant. € 6,90


55

56

00-15

Kooger, E.M. Leefbaarheid in grote en middelgrote steden in Noord -Brabant € 4,60

00-14

Kuyper, H. de. Pilotproject ZOB in de Gelderse Vallei. Eindevaluatie. gratis verkrijgbaar

00-13

Wezel, M. en N. Tabibian. Uit liefde en uit boosheid. Maatschappelijke initiatieven in Noord -Brabant. € 11,40

00-12

Luijten, J. Handboek Blijvend thuis in eigen huis. € 113,50

00-11

Groen, A. en T. Rietveld. Zorgboeren in Noord-Brabant. Wensen en werkelijkheid. € 6,90

00-10

Bekkers, M. en K. du Long. ‘Big Deal’ geëvalueerd. Pilotproject Preventie Riskant Gebruik van Genotmiddelen bij Jongeren. € 6,90

00-9

Verhoef, M. en M. Bekkers. Steunpunt Tegen Discriminatie Breda tegen het licht. € 5,70

00-8

Kuyper, H. de en J. Luijten. Ruimte voor mensen?! Verslag werkconferentie over Sociaal en Ruimtelijk Beleid. € 3,50

00-7

Wezel, M. van. Het gemeentelijk emancipatiefacetbeleid. Stand van zaken in Noord-Brabant. € 8,--

00-6

Dorrestein, A. en J. Smets. Ongekende wensen. Onderzoek naar de hulpvraag van mensen met een lichamelijke, zintuiglijke of meervoudige handicap. € 5,70

00-4

Verheijen, C. en A. Dorrestein. De toekomst van het Verdeelprogramma Vrouwenhulpverlening; een advies. € 5,70

00-3

Daal, P. van en T. Rietveld. Tussen wal en schip. Thuisloze jongeren in Noord-Brabant. € 6,90

00-2

Bekkers, M. en J. Smets. Werken aan een multi-etnische samenleving – III. € 9,10


Zorge(n)loos wonen in Hoogeloon. Wonen, zorg en welzijn door de ogen van Hoogeloonse ouderen

Recommend Documents