Uitvoeringsplan Wonen-welzijn-zorg 2011 – 2015
Gemeente Deventer April 2011
1
Inhoudsopgave Voorwoord ............................................................................................................................................... 3 Samenvatting ........................................................................................................................................... 4 1.
Voorgeschiedenis Wonen Welzijn en Zorg ..................................................................................... 6
2.
Pilotfase ........................................................................................................................................... 8
3.
Naar 14 woonservicezones ........................................................................................................... 11
4.
Inrichting van de woonservicezones ............................................................................................. 14
5.
Toekomstige beleidsopgave .......................................................................................................... 17
6.
Financiën ....................................................................................................................................... 20
7.
Tijdspad ......................................................................................................................................... 23
Bijlage 1
Partijen aangesloten bij het Deventer Platform WWZ per 1-1-2011 ................................. 24
Bijlage 2
Coalitieakkoord 2010 -2014 ............................................................................................... 25
Bijlage 3
Voorwaarden prestatieafspraken provincie ....................................................................... 26
Bijlage 4
Normeringslijst ................................................................................................................... 27
Bijlage 5
Prestatiemonitor provinciale subsidie Wonen, welzijn zorg ............................................. 31
2
Voorwoord Voor u ligt het Uitvoeringsplan Wonen-welzijn-zorg 2011 – 2015 van de gemeente Deventer. Dit uitvoeringsplan is in samenspraak met de partijen die zich hebben verenigd in het Platform Wonen, welzijn en zorg (WWZ) tot stand gekomen. De platformpartijen zijn bereid om met de gemeente de 14 woonservicezones (zie kaart op pagina 10) te realiseren; dit als vervolg op de pilot woonservicezone Bathmen, Keizerslanden en Rivierenwijk. De kern van onze ambitie is om met de inwoners en instellingen te bouwen aan wijken en dorpen, waarin kwetsbare ouderen, jongeren, gehandicapten de gelegenheid krijgen zo lang mogelijk zelfstandig te blijven wonen, bij voorkeur in hun vertrouwde omgeving. Hierbij kunnen zij zorg en diensten in huis, aan huis, of dichtbij huis krijgen. Maar, indien noodzakelijk, kunnen zij ook kiezen voor wonen in gezamenlijke woonvormen met een hoog voorzieningenniveau. Omdat deze ambitie door de leden van het Platform WWZ wordt gedragen en dit uitvoeringsplan in samenspraak tot stand is gekomen ben ik er van overtuigd dat we de 14 woonservicezones samen zullen realiseren. Met de platformpartijen zijn afspraken gemaakt over het werkmodel, de taakverdeling en de beleidsopgave. Op basis van de beleidsopgave en toekomstige investeringen zal de provinciale bijdrage worden ingezet. De gemeente zal daarbij, samen met de Kopgroep WWZ de rol van centrale regisseur op zich nemen. Dit uitvoeringsplan dient als kader voor alle betrokken partijen en als kader voor de inzet van de provinciale middelen om tot realisatie van de prestatieafspraken met de provincie te komen. Samen met de Kopgroep WWZ, het Platform WWZ en de provincie zullen we de voortgang monitoren. Bij deze wil ik de leden van het Platform WWZ bedanken voor hun positieve bijdrage aan dit uitvoeringsplan en de rol die zij op zich willen nemen bij de doorontwikkeling en realisatie van de 14 zones.
Margriet de Jager Wethouder
3
Samenvatting In het Collegeprogramma van 2005-2010 wordt al het streven naar woon-zorg-zones vermeld, waarin verschillende niveaus van wonen, welzijn en zorg worden aangeboden. Zorgloketten voor informatie, advies, indicering en verwijzing worden aangekondigd, evenals de intensivering van het vrijwilligerswerk en de mantelzorg. Met de aanbieders van Wonen, welzijn en zorg, die zich hadden verenigd in het Platform Wonen, Welzijn en Zorg (bijlage 1), werd samen met de zorgverzekeraar een visie Wonen, Welzijn en Zorg (WWZ) ontwikkeld. Met de vaststelling van deze visie op 25 januari 2006 door de gemeenteraad werd het startsein gegeven voor inrichting van woonservicezones in Deventer. Op basis van deze visie en een Plan van aanpak zijn drie pilots in Bathmen, Rivierenwijk en Keizerslanden gestart. De Stuurgroep WWZ was opdrachtgever. De aansturing van de pilots (trekkers) werd belegd bij de drie corporaties (Rentree voor Rivierenwijk, Ieder1 voor Keizerslanden en De Marken voor Bathmen). Ter dekking van de (projectleiders)kosten werd aan de drie corporaties en per pilot een provinciale subsidie beschikbaar gesteld van € 50.000. De start van deze pilots viel samen met de invoering van de Wmo, herstructurering in Rivierenwijk en Keizerslanden, clustering van voorzieningen in de dorpen, ontwikkelingen rond maatschappelijke accommodaties, de invoering van het Wmo-loket en de wijkwinkels. Rode draad in deze ontwikkeling is de samenwerking tussen maatschappelijke instellingen en de gemeente. Op voorstel van een werkgroep, bestaande uit vertegenwoordigers van zorginstellingen, zorgvraagondersteuners, welzijnsinstellingen, corporaties en gemeente is door de Stuurgroep WWZ en het Platform WWZ besloten om Deventer in te delen in 14 woonservicezones. Dit voorstel is op 7 februari 2006 in het college van B&W besproken Coalitieakkoord 2010 -2014 In het coalitieakkoord van PvdA, D66, VVD en Algemeen Deventer Belang, vastgesteld 16 april 2010 “Naar een nieuw evenwicht in Deventer”, zijn voor de periode 2010 – 2014 kaders opgenomen die mede richting geven aan de doorontwikkeling en realisatie van de 14 woonservicezones (bijlage 2). Evaluatie pilots Met de Kopgroep Wonen, Welzijn en Zorg (WWZ) en het Platform Wonen, Welzijn en Zorg (WWZ) zijn de resultaten van de 3 pilots geëvalueerd. Geconstateerd is dat met de drie pilots niet alle vooraf gestelde doelstellingen zijn behaald. Door de trekkers van de drie pilots zijn knelpunten en aanbevelingen geformuleerd. Van de opgebouwde ervaringen, conclusies en aanbevelingen is gebruik gemaakt voor de doorontwikkeling van de woonservicezones. In juni 2010 heeft het college van B&W kennis genomen van de resultaten van de 3 pilots en zijn de resultaten ter kennis gebracht van de raad en de Wmo-adviesraad. Doorontwikkeling naar 14 woonservicezones De platformpartijen en de gemeente hebben afgesproken om de ontwikkeling van de 14 woonservicezones (zie kaart op pagina 10) voort te zetten. Met de platformpartijen is afgesproken dat de vastgestelde visie WWZ in stand kan blijven. Om de visie en de resultaten van de drie pilots om te zetten in realiteit is behalve een inhoudelijke commitment ook capaciteit in de vorm van mensen en middelen nodig. M.b.t. het werkmodel/ taakverdeling is afgesproken dat de centrale regie bij de gemeente en de Kopgroep WWZ, met daarin de bestuurders en directieleden van de instellingen en de wethouder, ligt. Een aantal partijen uit het Platform WWZ zal als kwartiermaker van de 14 zones optreden. Het instellingenplatform per woonservicezone fungeert als “trekker” en het werkersnetwerk onderhoudt de contacten op cliëntniveau. Normeringslijst en beleidsopgave voor platformpartijen Op basis van de geformuleerde woonservicezone definitie is voor de realisatie van de 14 zones een normeringslijst (bijlage 4) van 39 voorzieningen en diensten op het gebied van wonen, welzijn en zorg uitgewerkt. Deze voorzieningen en diensten moeten op enigerlei wijze in een zone aanwezig zijn of (op afroep) beschikbaar zijn. Door de platformpartijen zal, aan de hand van deze normeringslijst, 4
de beleidsopgave en toekomstige investeringen in kaart worden gebracht. Na dit proces zal bekend zijn waar de accommodaties, voorzieningen en diensten op het gebied van wonen, welzijn en zorg zich bevinden, waar “witte vlekken” zitten en waar overschot is. Het aanbod en de vraag op het gebied van wonen, welzijn en zorg zal – waar mogelijk gekwantificeerd – in kaart worden gebracht en geanalyseerd. Na de analysefase en na prioritering van de “witte vlekken” gaan de partijen werken aan de uitvoering van de 14 zones. In een intentieovereenkomst zullen de platformpartijen de principe afspraken vastleggen. Voorlopige conclusies op basis van normeringslijst Op basis van informatie uit verschillende bronnen (o.a. gemeentegids, sociale kaart, Staat van Deventer), verzamelde informatie gegevens, alsmede beleidsinformatie bij negen programma’s is een (voorlopige) analyse opgesteld van de 39 voorzieningen en diensten. Het bestaande aanbod (voor zover bekend) is vergeleken met de bestaande vraag. Op basis van deze gegevens zijn in hoofdstuk drie de eerste aanwijzingen van “witte vlekken” geformuleerd en voorlopige conclusies getrokken. Provinciale prestatieafspraken Wonen 2010-2015, onderdeel “Wonen, welzijn en zorg ” Met de provincie Overijssel zijn, in het kader van de Prestatieafspraken Wonen 2010-2015, afspraken gemaakt over het beleidsthema “Wonen, welzijn en zorg “. Voor de uitvoering van deze afspraken is, onder voorbehoud van het indienen van een beleidsvisie en een uitvoeringsplan wonen-welzijn-zorg (wwz), een subsidie in het vooruitzicht gesteld van € 1.272.000. De subsidie is bedoeld voor realisatie van de ambities zoals verwoord in de prestatieafspraken (bijlage 3). Met de provincie is o.a. afgesproken dat de gemeente Deventer er naar streeft dat per 1 januari 2015 ten minste 50% van de huishoudens in enigerlei vorm van een woonservicegebied woont, zodat burgers zo lang mogelijk zelfstandig kunnen blijven wonen. Een woonservicegebied biedt algemene voorzieningen en aanpasbare woningen of woningen die geschikt zijn voor zorgbehoevenden (bijvoorbeeld levensloopbestendige en 0-tredewoningen). Op verzoek van de provincie zijn in het Uitvoeringsplan zogenaamde programmalijnen met een nadere uitwerking opgenomen. In de bijlage is er een zogenaamde Prestatiemonitor toegevoegd. De programmalijnen geven een voorlopige indicatie van de toewijzing van de provinciale middelen. De Prestatiemonitor zal worden gehanteerd om de realisatie van de beoogde projecten te volgen. Zodra een project is beschreven en aangewezen kan dit leiden tot een toewijzing van middelen. Het streven is om de geplande bestedingen, op basis van de inventarisaties van de samenwerkingspartners per zone medio 2012 in te vullen. Tot dan is een voorlopige invulling aan deze middelen gegeven volgens de verdeelsleutel: 10% wonen, 10% woonomgeving, 70% ontmoetings- en activiteitenruimte en 10% gemeentelijke proceskosten. Deze verdeling kan volgens mededelingen van de provincie tot en met 2012 op basis van nadere inzichten worden aangepast. Doel van het uitvoeringsplan Dit uitvoeringsplan heeft als doel om voor de Kopgroep WWZ, Platform WWZ, provincie Overijssel en de gemeente kaders te bieden voor de realisatie (doorontwikkeling/uitrol) van 14 woonservicezones en om te komen tot een duidelijke doelstelling, taakverdeling, beleidsopgave en werkwijze. Wat betreft het laatste is nadrukkelijk afgezien van een blauwdruk die voor alle zones wordt voorgeschreven. Tevens dient dit uitvoeringsplan voor het verkrijgen van de provinciale subsidie, kader voor de inzet van de provinciale subsidie en om tot realisatie van de prestatieafspraken met de provincie te komen.
5
1. Voorgeschiedenis Wonen Welzijn en Zorg Inleiding Visie Wonen, Welzijn en Zorg 2006: Met de aanbieders van wonen, welzijn en zorg, die zich hadden verenigd in het Platform Wonen, Welzijn en Zorg (zie huidige platformleden bijlage 1) is, samen met de zorgverzekeraar een visie Wonen, Welzijn en Zorg (WWZ) ontwikkeld. Met de vaststelling van deze visie op 25 januari 2006 is door de gemeenteraad het startsein gegeven voor inrichting van woonservicezones in Deventer. In deze visie, die volgens de platformpartijen voor de realisatie van de 14 woonservicezones in stand kan blijven, staan o.a. ambitie, definitie, uitgangspunten, doelstellingen en doelgroepen beschreven. Ambitie, definitie, uitgangspunten, doelstellingen en doelgroepen Ambitie: De ambitie en het concept van woonservicezones in Deventer is als volgt verwoord: “Onze ambitie is dat kwetsbare ouderen, jongeren, gehandicapten, etc. de gelegenheid krijgen zo lang mogelijk zelfstandig te blijven wonen, bij voorkeur in hun vertrouwde omgeving. Hierbij kunnen zij zorg en diensten, in huis, aan huis, of dichtbij huis krijgen. Maar burgers kunnen ook kiezen voor wonen in gezamenlijke woonvormen met een hoog voorzieningenniveau.” Definitie woonservicezone Onder een woonservicezone wordt een geografisch deel binnen/van een wijk of dorpskern verstaan, waarbinnen: - Verschillende vormen van zelfstandig en onzelfstandig wonen voor ouderen en gehandicapten zijn gerealiseerd; - Welzijnsactiviteiten en -diensten die aan huis gebracht kunnen worden of dichtbij te halen zijn, georganiseerd in of vanuit een wijkactiviteitencentrum/wijkvoorzieningencentrum; - Zorgbehoevenden, ouderen en gehandicapten niet domineren, maar onderdeel vormen van een gemêleerde bevolkingsopbouw; - Fysieke en sociale woonomgeving zo is ingericht dat deze goed bereikbaar, toegankelijk en veilig is. Uitgangspunten Op basis van de ambitie zijn de volgende uitgangpunten geformuleerd: - Keuzevrijheid voor de burgers; - Gebiedsgerichte aanpak rond een basis van bestaande sociale samenhang; - Welzijn waar kan, zorg waar moet; - Oud worden in eigen wijk. Doelstellingen Op basis van de ambitie en de uitgangpunten zijn de volgende doelstellingen voor de toekomst geformuleerd: - Aanbieden aan burgers van een gevarieerd en onderling afgestemd aanbod rond preventie, welzijn en behandeling/begeleiding om burgers zelfstandig en zelfredzaam te houden. - Vraaggericht, betaalbaar en houdbaar neerzetten van een maatschappelijk aanvaardbaar en samenhangend stelsel van voorzieningen, geografisch gespreid voor burgers met beperkingen op lichamelijk, geestelijk of psychosociaal gebied. - Bieden van de mogelijkheid voor burgers met beperkingen om zoveel mogelijk en levensloopbestendig in de eigen wijk te wonen en te leven, met de daarbij noodzakelijke verzorging.
6
Doelgroepen Aangegeven is dat wonen, welzijn en zorg alle burgers van Deventer raakt. Burgers zijn immers gebaat bij een goede afstemming van voorzieningen. Gezien de doelstellingen is met voorrang aandacht gegeven aan: ouderen, mensen met een beperking en sociaal kwetsbaren. Woonvisie 2008+ “Kwaliteit en verscheidenheid” In de woonvisie is de volgende specifieke beleidsinzet voor senioren en zorgvragers opgenomen: - Realisatie van een overmaat aan nultredenwoningen door in het nieuwbouwprogramma alle appartementen en minimaal 50% van de eengezinswoningen als nultredenwoningen op te nemen, totaal 2900 toevoeging tot 2018. - Opplussen van woningen (inzet: 500 woningen in tien jaar), door het volledig opwaarderen tot nultredenwoning, maar ook door minder ingrijpend investeren, zoals het verwijderen van drempels, het plaatsen van een tweede toilet etc., zodat er voldoende voorraad in alle wijken is, waardoor mensen – als zij dat willen – in hun eigen wijk kunnen blijven wonen. - Nieuwe zelfstandige nultredenwoningen buiten een zorgcomplex zo te bouwen dat zij voor alle doelgroepen aantrekkelijk zijn. Toewijzen zorgwoningen Voor de verdeling van zorgwoningen binnen Deventer wordt in 2011 door de aanbieders van zorgwoningen en gemeente een gemeenschappelijk verdeelsysteem ingevoerd, met voorrang op basis van zorgbehoefte.
7
2. Pilotfase Start drie pilots Op basis van de vastgestelde visie WWZ en een Plan van aanpak zijn drie pilots in Bathmen, Rivierenwijk en Keizerslanden gestart. De Stuurgroep WWZ was opdrachtgever. De aansturing van de pilots (trekkers) werd belegd bij de drie corporaties (Rentree voor Rivierenwijk, Ieder1 voor Keizerslanden en De Marken voor Bathmen). Ter dekking van de (projectleiders)kosten werd aan de drie corporaties en per pilot een provinciale subsidie beschikbaar gesteld van € 50.000. De start van deze pilots viel samen met de invoering van de Wmo, herstructurering in Rivierenwijk en Keizerslanden, clustering van voorzieningen in de dorpen, ontwikkelingen rond maatschappelijke accommodaties, de invoering van het Wmo-loket en de wijkwinkels vanuit Publieke Dienstverlening. Met de indiening in 2010 van de eindrapportages van de pilots bij de provincie, is de pilotfase woonservicezones afgerond. Evaluatie van de 3 pilots In het najaar van 2008 hebben de trekkers van de drie pilots een tussenevaluatie uitgevoerd. Doel van deze evaluatie was lessen te leren met het oog op de uitrol van overige 14 woonservicezones in Deventer, met het oog op verbetering van de implementatie van de huidige woonservicezones in Bathmen, Rivierenwijk en Keizerslanden. In hun tussenevaluatie pleiten de trekkers van de corporaties voor: - Een prominentere en actievere rol van de gemeente als interne en externe beleidsregisseur; - Gemeentelijke projectleider en projectwethouder; - Beperkende keuzes en kleine projecten als vliegwiel bij de opbouw van de zones; - Helderheid in kaders, begrippen en doelstellingen; - Gestandaardiseerde behoefte- en kwaliteitsnormen; - Aandacht voor meerdere aspecten bij implementatie (fysiek, ketenzorg, vrijwilligersbeleid, etc.); - Ruimte in tijd en budget om zones tot ontwikkeling te brengen; - Een decentrale infrastructuur die zorgt voor persoonlijk contact met bewoners en die signaleert; - Verbindingen met commerciële voorzieningen, sport, cultuur en onderwijs; - Ontwikkeling van een marketing- en communicatieplan om draagvlak te organiseren. De resultaten van de drie pilots De resultaten van de evaluatie zijn gepresenteerd in de Kopgroep WWZ en in het Platform WWZ. In juni 2010 heeft het college van B&W kennis genomen van de resultaten van de 3 pilots en zijn de resultaten ter kennis gebracht van de raad en de Wmo-adviesraad. Geconstateerd is dat de pilots niet alles hebben opgeleverd, wat vooraf verwacht werd. Dat geldt bij voorbeeld voor de intentieovereenkomst, inventarisatie van ontbrekende voorzieningen en convenanten met harde afspraken over betrokkenheid van partijen. Toch is er, mede dankzij de trekkende taak die door de drie corporaties is verricht, veel bereikt. Dit waren de resultaten in kort bestek: - Er is veel samenwerking tussen instellingen in het gebied op gang gekomen, maar tot bestendige en verplichtende afspraken heeft dit nog niet geleid; - Er zijn in alle drie gebieden multifunctionele accommodaties in ontwikkeling, c.q. gerealiseerd; - Er bestaat nog geen volledige inventarisatie van de vereiste en aanwezige voorzieningen; - De loketontwikkeling heeft in alle drie gebieden een doorslaggevende rol gespeeld; - Fysieke gebouwontwikkelingen en de herstructurering hebben veel aandacht opgeëist; - Er is weinig aan bewonersraadpleging gedaan; - In de pilotgebieden hebben de betreffende corporaties een zeer actieve rol vervuld; - Er zijn leemten benoemd wat betreft kaders en definities waarin de gemeente in het vervolg een actieve rol moet oppakken; 8
-
Ontbreken van gemeentelijke beleidsregie, heldere kaders, doelstellingen en definities; Stapeling van uiteenlopende gebiedsgerichte ontwikkelingen; Uiteenlopende (niet-)gemeentelijke financieringsstromen en institutionele belangen; Gebrekkige inventarisatie van behoefte (vraag) en van aanbod;
Overige ontwikkelingen sinds 2006 In de visie WWZ van 2006 zijn de volgende onderwerpen/sporen benoemd. Deze onderwerpen/sporen zijn vanaf 2006 opgepakt c.q. uitgewerkt. Het eerste onderwerp betreft de keuze wat in Deventer op centraal niveau blijft aangeboden rond wonen, welzijn en zorg. Dit spoor is in de Wmo visie, de B&W nota “Mo-ket” en de nota accommodatiebeleid opgepakt. De Wmo visie is uitgewerkt in het beleidsplan Wmo, het jaarlijks uitvoeringsplan Wmo, de Wmo verordening, het Wmo besluit en Wmo verstrekkingenboek. Vanuit de Wmo visie is in nauwe samenwerking met het CIZ en de front-office het Wmo-loket aan de Leeuwenbrug 85 gerealiseerd. Met de B&W-nota “Mo-ket (Maatschappelijke Ondersteuning en Publieke Dienstverlening)” is aan de Openbare Bibliotheek Deventer opdracht gegeven om een fysiek en digitaal servicestelsel op te richten en in stand te houden. Doel is dat zowel gemeente als maatschappelijke organisaties die diensten aanbieden op het gebied van wonen, welzijn en zorg, zoveel mogelijk ketengericht en gebiedsgericht contact met hun klanten onderhouden. De klant kan zodoende voor informatie, advies en diensten op deze terreinen binnen zijn of haar eigen woonservicezone terecht. Het fysieke stelsel bestaat uit 4 bemenste en 10 onbemenste wijkwinkels voor informatie, advies en diensten, verdeeld over de 14 woonservicezones. De loketontwikkeling heeft in de drie pilots een doorslaggevende rol gespeeld. Inmiddels zijn 5 bemenste wijkwinkels gerealiseerd. Op 2 onbemenste locaties draait een experiment met het Teleloket. Daarin kunnen cliënten via een webcam-verbinding in contact komen met een dienstverlener. In een zestal zones dienen nog onbemenste wijkwinkels te worden gerealiseerd. M.b.t. het accommodatiebeleid zijn in 2007 door de raad Uitvoeringsschetsen vastgesteld. De uitvoering van de voorgenomen besluiten is in 2009 afgerond/gerealiseerd. De structurele bezuinigingsoperatie is toen afgerond. En met het rapport van ICS is een aanzet gegeven tot beheer en exploitatie van maatschappelijke accommodaties. In het kader van het accommodatiebeleid is in 2010 een webpagina gemaakt met daarop 14 kaarten per woonservicezone met aanwezige accommodaties en voorzieningen per zone, alsmede beleidsinformatie (zie hoofdstuk 3). Het tweede onderwerp betreft de keuze voor de omvang en aantal van de woonservicezones. Gezien het uitgangspunt van de visie WWZ om te streven naar een omvang op niveau van sociale samenhang, is geconstateerd dat de wijkindeling te grofmazig is. Op voorstel van een werkgroep, bestaande uit vertegenwoordigers van zorginstelling, zorgvraagondersteuners, welzijnsinstellingen, corporaties en gemeente is door de Stuurgroep WWZ en het Platform WWZ besloten om Deventer in te delen in 14 woonservicezones. Dit voorstel is op 7 februari 2006 door het college van B&W besproken.
9
Figuur: Deventer in 14 woonservicezones
De indeling in zones is tot stand gekomen door te kijken naar de bestaande wijkindeling en geografische gebieden waarin een zekere samenhang bestaat. Een samenhang voor wat betreft burgers onderling (sociale cohesie) en samenhang voor wat betreft het gebruik van voorzieningen. Het derde onderwerp betreft aandacht voor het landelijk gebied, omdat een deel van de Deventer inwoners in één van de kleine kernen als Lettele en Okkenbroek en in de dorpen Bathmen, Diepenveen en Schalkhaar woont. De spreiding van mensen over dit gebied is groot. Het aanbod in dit gebied vraagt om een zeker pragmatisme, omdat niet in alle kernen hetzelfde volledige pakket geboden kan worden. Het uitgangspunt om multifunctionaliteit en meervoudig gebruik op te rekken over de grenzen van de woonservicezones heen is met de bundeling en vernieuwing van de dorpsvoorzieningen grotendeels gerealiseerd.
10
3. Naar 14 woonservicezones Inleiding Begin 2010 heeft de gemeente een intern projectteam opdracht gegeven om aan de hand van de ervaringen in de 3 pilots te komen met een voorstel voor de uitrol van 14 woonservicezones. Door dit projectteam is vanuit verschillende optieken (historisch/programmatisch) een inventarisatie van het beleid gemaakt. Tegelijkertijd is er via statistieken, kaartmateriaal en diverse bronnen een inventarisatie gemaakt van de bestaande situatie in de 14 zones. De drie trekkers van de pilots zijn bevraagd naar hun ervaringen en ook is er met partijen, het Platform WWZ en Stuurgroep WWZ intensief overleg gevoerd over een model, die past bij Deventer. Ter vergelijking heeft het projectteam zich ook op de hoogte gesteld van de state of the art in den lande. Kaders, voorlopige analyse, voorlopige conclusies en uitgangspunten Voor de doorontwikkeling /uitrol naar 14 woonservicezones is gebruik gemaakt van de ervaringen, conclusies en aanbevelingen van de evaluatie. Zo is het van belang om per zone duidelijk in kaart te brengen waar de accommodaties en voorzieningen op het gebied van wonen, welzijn en zorg zich bevinden, hoeveel mensen hiervan gebruik kunnen maken, waar “witte vlekken” zitten en waar overschot is. Ook de dienstverlening op het gebied van wonen, welzijn en zorg moet - waar mogelijk gekwantificeerd - in kaart gebracht worden. Inmiddels zijn hiervoor de volgende instrumenten ontwikkeld: Kaders: Webpagina woonservicezones Klik hier voor de link naar deze pagina. Er is een webpagina woonservicezones ontwikkeld met gegevens in de 14 zones voor de betrokken programma’s en externe partijen. Vanuit verschillende bronnen (o.a. gemeentegids, sociale kaart, Staat van Deventer) en informatie van de programmamanagers, is de maatschappelijke vraag en aanbod van accommodaties, diensten en voorzieningen in de 14 zones op de terreinen van de maatschappelijke programma’s verzameld en inzichtelijk gemaakt. (N.B. het betreft hier de geaggregeerde vraag naar accommodaties, diensten en voorzieningen op basis van bevolkingsstatistieken en beleid en niet de individuele vragen.) Op de webpagina staat de volgende informatie (op basis van vraag en aanbod) per woonservicezone: - 14 kaarten met de daar aanwezige accommodaties met voorzieningen per zone - 14 kaarten van Deventer met daarop de voorzieningen van gelijke soort per zone; - Statistische gegevens over gezinssamenstelling, leeftijden, aantal werkzoekenden, personen met een Wmo voorziening, doorstroom voortgezet onderwijs per zone; - Resultaten van de drie pilots; - Diverse beleiddocumenten; - Voorlopige analyse van de aanwezige diensten en voorzieningen per zone aan de hand van de normeringslijst. Voorlopige analyse aanwezige diensten en voorzieningen per woonservicezone Op basis van de geformuleerde woonservicezone definitie is een normeringslijst van 39 voorzieningen en diensten op het terrein van wonen, welzijn en zorg in de 14 zones (bijlage 4) opgesteld. De normeringslijst moet gezien worden als een Programma van Eisen (PvE) voor de woonservicezones. Deze voorzieningen en diensten moeten op enigerlei wijze in een zone aanwezig zijn of (op afroep) beschikbaar zijn. Aan de hand van deze normeringslijst is, op basis van genoemde bronnen en verzamelde gegevens, alsmede een beleidsinventarisatie bij negen gemeentelijke programma’s, een (voorlopige) analyse opgesteld van de 39 voorzieningen en diensten. Het bestaande aanbod (voor zover bekend) is vergeleken met de bestaande vraag. Deze normeringslijst zal als kader dienen om vast te stellen welke voorzieningen en diensten mogelijk ontbreken en (in de toekomst) gerealiseerd moeten worden.
11
Voorlopige conclusies Aan de hand van al deze gegevens kunnen de eerste aanwijzing van “witte vlekken” c.q. de volgende voorlopige conclusies worden getrokken. De brengdiensten voor de functie zorg zijn dekkend. De functie welzijn laat enkele incidentele witte vlekken zien. De functie wonen (verzorgd en geschikt wonen) is nu nog niet bekend, omdat de inventarisatie bij de aanbieders van deze woningen nog steeds niet is afgerond. De functie beschermd wonen (intramurale zorg) is nog onvoldoende onderzocht. Uit een eerste indicatie blijkt dat intramurale zorg voldoende aanwezig is. De woonomgeving vereist aparte maatregelen, die nog in kaart moet worden gebracht. Gemeentebrede clustering van voorzieningen is in een aantal woonservicezones gerealiseerd. De ketensamenwerking en vrijwilligers is niet bekend en zal in kaart moeten worden gebracht. Kortom er is al zeer veel aanwezig, maar of dit samenhangend is en van voldoende kwaliteit is zal nog nader onderzocht moeten worden en in kaart worden gebracht. Uitgangspunten doorstart 14 woonservicezones Voor de doorstart van de 14 woonservicezones zijn met de platformpartijen uitgangspunten afgesproken/geformuleerd. Per woonservicezone zal de focus komen te liggen op gebied, schaal en doelgroep(en), waarbij de duurzame instandhouding van de voorzieningen en diensten uit bestaande middelen worden gefinancierd. Het bestaande werk en netwerken zal in elke woonservicezone gestroomlijnd worden. De centrale regie ligt bij de gemeente en de Kopgroep WWZ, met daarin de bestuurders en directieleden van de instellingen en de wethouder, terwijl de regie per woonservicezone bij de instellingen (zie hoofdstuk 4) ligt. De 14 woonservicezones worden in 2011, conform het verzoek van de platformpartijen gefaseerd opgestart en voor de realisatie van de 14 woonservicezones zal het ordeningsprincipe van bestaand beleid en dienstverlening worden gehanteerd. Inzet provinciale middelen (prestaties) Met de provincie Overijssel zijn, in het kader van de Prestatieafspraken Wonen 2010-2015, afspraken gemaakt over het beleidsthema “Wonen, welzijn en zorg “. Voor de uitvoering van deze afspraken is, onder voorbehoud van het indienen van een beleidsvisie en een uitvoeringsplan wonen-welzijn-zorg (wwz), een subsidie in het vooruitzicht gesteld van € 1.272.000. De subsidie is bedoeld voor realisatie van de ambities zoals verwoord in de prestatieafspraken (bijlage 3). Met de provincie is o.a. afgesproken dat de gemeente Deventer er naar streeft dat per 1 januari 2015 ten minste 50% van de huishoudens in enigerlei vorm van een woonservicegebied woont, zodat burgers zo lang mogelijk zelfstandig kunnen blijven wonen. Een woonservicegebied biedt algemene voorzieningen en aanpasbare woningen of woningen die geschikt zijn voor zorgbehoevenden (bijvoorbeeld levensloopbestendige en 0-tredewoningen). Pas later in het proces en na een integrale afweging met programma’s en platformpartijen, zal duidelijk zijn waarvoor de middelen uiteindelijk worden ingezet. Programmalijnen De provincie is voornemens om in haar beschikking een tabel op te nemen waarin de programmalijnen (kort) concreet staan beschreven. Naast de gemeentelijke proceskosten (maximaal 10%) zullen de middelen vooralsnog worden ingezet op de volgende drie programmalijnen: Wonen (10%): - Levensloopbestendig en drempelloos maken van woningen t.b.v. zo lang mogelijk zelfstandig wonen van de doelgroepen. Woonomgeving (10%): - Fysiek: verbeteren van toegankelijkheid, bereikbaarheid en veiligheid van woonomgeving en bereikbaarheid dagelijkse levensbehoeften verbeteren. Ontmoetings- en activiteitenruimten (70%): - Fysiek aanpassen en optimaliseren van bestaande en nog te realiseren ontmoetings-en activiteitenruimten. 12
bereikbaarheid van de accommodaties; toegankelijkheid van de accommodaties; (betere) benutting van activiteiten- en ontmoetingsruimten
De provincie staat toe dat maximaal 25% van de middelen voor niet fysieke (bv welzijn) doelen worden ingezet.
13
4. Inrichting van de woonservicezones Werkmodel/taakverdeling Op verzoek van de platformpartijen is een werkmodel opgesteld en zijn afspraken gemaakt over de taakverdeling. Voor het organiseren van de samenwerking met de partijen is het namelijk van belang helder te hebben welke partijen betrokken zijn, wie de regie heeft, wie wat doet en wie waarvoor verantwoordelijk is. Met betrokken partijen is afgesproken dat de centrale regie bij de Kopgroep WWZ, met daarin de bestuurders en directieleden van de instellingen en de wethouder, ligt. Een aantal partijen uit het Platform WWZ zal als kwartiermaker van de 14 woonservicezones optreden. Het instellingenplatform per woonservicezone fungeert als “trekker”. En het werkersnetwerk(en) onderhoudt de contacten op cliëntniveau. Met deze infrastructuur (werkmodel) kunnen de ketenpartners tot afspraken komen op instellingenniveau en cliëntniveau. Centrale en decentrale regie en taakverdeling is zodoende voor alle betrokken partijen duidelijk. Deze infrastructuur is in de toekomst ook bruikbaar voor andere beleidsopgaven zoals b.v. dementie, vrijwilligersaanpak en mantelzorg. Met de platformpartijen is verder afgesproken om de 14 woonservicezones gefaseerd op te starten en af te ronden. Verder is met de platformpartijen een indeling gemaakt in: prioritaire gebieden, bijhoudgebieden en overige gebieden (zie hoofdstuk 5). Indeling, kwartiermakers en fasering per woonservicezone Stadswijken kwartiermakers A. Binnenstad Raambuurt Knutteldorp Raster Groep B. De Hoven Raster Groep C. Zandweerd Zorggroep Solis D. Borgele / Platvoet Woonbedrijf Ieder1 E. Driebergenbuurt / Rode Dorp / Voorstad / Bekkumer Woningstichting Rentree F. Keizerslanden / Tuindorp / Ziekenhuisbuurt Leiboom/Woonbedrijf Ieder1 G. Rivierenwijk / Hoornwerk / Deltabuurt Woningstichting Rentree H. Colmschate noord Raster Groep a. het Oostrik / Douwel / Blauwenoord b. Vijfhoek I. Colmschate zuid / Snippeling Raster Groep
fasering overig overig prioriteit prioriteit prioriteit bijhouden bijhouden prioriteit
overig
Dorpen J. Bathmen K. Diepenveen L. Schalkhaar
Woonstichting De Marken Woonstichting De Marken Woonstichting De Marken
bijhouden prioriteit bijhouden
Kernen M. Lettele N. Okkenbroek
Woonstichting De Marken Woonstichting De Marken
bijhouden bijhouden
Taken en overleg centraal M.b.t. het werkmodel en taakverdeling per woonservicezone is het volgende afgesproken: Gemeente - Voert dialoog met burgers en instellingen; - Voert beleid rond wwz vanuit haar programma’s; - Stemt dit beleid intern af en op de woonservicezones; - Springt in op “witte vlekken” en signalen uit woonservicezones; 14
-
Onderhoudt relatie met de provincie; Is trekker van de Kopgroep WWZ; Ondersteunt zones met informatie.; Onderhoudt de contacten met de Wmo-adviesraad.
Kopgroep WWZ Samenstelling: 3 corporaties (Rentree, Ieder1 en De Marken), zorgcentra (Zorggroep Solis en Carinova Leiboom Groep), Salland Zorgverzekeraar, Raster Groep en gemeente: - Ontwikkelt gezamenlijke visie rondom wwz; - Vertaalt visie naar acties in de 14 woonservicezones; - Houdt toezicht op voortgang van de 14 woonservicezones; - Onderhoudt vaste relatie met Platform WWZ; - Heeft samen met de gemeente de centrale regie. Platform WWZ Samenstelling: instellingen wwz en gemeente; zie bijlage 1: - Wisselt informatie uit tussen instellingen wwz; - Bespreekt onderwerpen die woonservicezones aangaan; - Stemt zaken af die in meerdere woonservicezones spelen; - Ontwikkelt voorstellen op het terrein van wwz.
Taken en overleg in de zone Kwartiermaker (één instelling per woonservicezone; voorzitterschap rouleert periodiek) Samenstelling diverse instellingen; - Roept periodiek instellingenplatform bij elkaar en participeert actief daarin; - Is aanspreekpersoon voor de woonservicezones; - Toetst voortgang woonservicezones aan visie, uitvoeringsplan, kaders en - Is verantwoordelijk voor en toetst voortgang beleidsopgave (deelopdrachten); - Rapporteert aan Gemeente, Kopgroep WWZ en Platform WWZ. Instellingenplatform wwz: (één instellingenplatform per woonservicezone; waar mogelijk aansluiten bij bestaand instellingenoverleg). Samenstelling: o.a. corporatie, zorginstellingen, wijkopbouwwerker, bibliotheek/wijkwinkel - Fungeert als trekker van de woonservicezone - Stimuleert samenwerking/ketens tussen instellingen; - Stroomlijnt netwerken en initieert activiteiten in de zone; - Ondersteunt werkersnetwerk(en) wwz of zet deze op; - Raadpleegt bewoners; - Signaleert knelpunten of witte vlekken in de zone; - Genereert middelen en menskracht. Werkersnetwerk(en) wwz: (één werkersnetwerk per woonservicezone; waar mogelijk aansluiten bij bestaand werkersnetwerk. Samenstelling: o.a. wijkverpleegkundige, wijkconsulent, ouderenadviseur, huisarts, praktijkondersteuner. - Onderhoudt contacten met cliënten; - Organiseert de (informele) zorg en soc. netwerken; - Wisselt zo nodig informatie uit op cliëntniveau; - Signaleert knelpunten; - Stemt oplossingen af.
15
Beleidsregie binnen de gemeente De woonservicezones raken het beleid in verschillende gemeentelijke programma’s. Afstemming van bestaand beleid en beleidsontwikkelingen binnen de programma’s en richting de 14 woonservicezones is daarom noodzakelijk. Om deze reden is één portefeuillehouder belast met de ontwikkeling van de woonservicezones. In het huidige college is zij portefeuillehouder voor de begrotingsprogramma’s Opvang en Zorg, alsmede Samenlevingsopbouw. Vanuit laatstgenoemd programma is de afgelopen jaren uitvoering gegeven aan het accommodatiebeleid dat in dit verband van groot belang is. Waar mogelijk zal ten behoeve van de ontwikkeling naar 14 woonservicezones in opdracht van de portefeuillehouder worden gezocht naar een optimalisering van de afstemming en beleidsregie tussen de betrokken programma’s. Het voornemen is om vier keer per jaar een afstemmingsoverleg te organiseren met de betrokken programma’s, de projectleider gebiedsgericht werken en de teammanager van de wijkaanpak.
16
5. Toekomstige beleidsopgave Op verzoek van de platformpartijen is voor de uit te voeren taken een handvat c.q. leidraad opgesteld, met daarin verschillende deelopdrachten. In deze deelopdrachten wordt de verbinding gelegd tussen de vraag en het aanbod van voorzieningen en diensten, met als eindresultaat de beleidsopgave. Dit handvat geeft heel concreet, stap voor stap aan wat van de platformpartijen op welk tijdstip wordt verwacht. Bij dit proces zal gebruik worden gemaakt van de gegevens op de webpagina woonservicezones en de normeringslijst. De gegevens op de webpagina woonservicezones met maatschappelijke accommodaties, voorzieningen en diensten per woonservicezone zullen gedurende het proces worden gecontroleerd, geactualiseerd en geanalyseerd. Op deze wijze zal uiteindelijk een compleet overzicht ontstaan van alle maatschappelijke accommodaties, voorzieningen en diensten per woonservicezone. Aan de hand van de normeringslijst zal het bestaande en het geplande aanbod worden vergeleken met de bestaande en toekomstige vraag. Het verschil tussen vraag en aanbod wordt op deze wijze zichtbaar op gemeenteniveau en per woonservicezone. Waar zitten de “witte vlekken” of doublures, kortom: waar is behoefte aan en wat moet eventueel nog gerealiseerd worden. Het resultaat van deze confrontatie (analyse) zal de toekomstige beleidsopgave op het gebied van wonen, welzijn en zorg zijn voor de gemeente (programma’s) en de platformpartijen. Op basis hiervan zal - in overleg met de platformpartijen- vastgesteld worden welke voorzieningen en/of diensten met o.a. de provinciale middelen gerealiseerd moeten worden (prioritering), alsmede het hoe, door wie en wanneer. De gerealiseerde voorzieningen zullen bijdragen aan de afgesproken doelstelling met de provincie nl. dat per 1 januari 2015 ten minste 50% van de huishoudens in enigerlei vorm van een woonservicegebied woont, zodat mensen zolang mogelijk zelfstandig kunnen blijven wonen. Na indiening van de beleidsvisie en uitvoeringsplan bij de provincie zal de provincie de overige prestaties formuleren en monitoren. Eerst proces dan bestedingsplan Door eerst onderstaand proces met de platformpartijen te doorlopen, laat de gemeente blijken dat zij samen met de platformpartijen een weloverwogen beslissing voorstaat over de inzet van de provinciale middelen en basisafspraken om gezamenlijk de financiële consequenties van toekomstige investeringen te dragen. Als alles volgens procedure verloopt, zal het proces medio 2012 worden afgerond. Dan zijn ook de gevolgen van “kwestie van kiezen” bekend. Beleidsopgave voor platformpartijen
Door de platformpartijen is verzocht om de ontwikkeling van de woonservicezones gefaseerd op te starten. Afgesproken is om de 14 woonservicezones op te delen in prioritaire gebieden, bijhoudgebieden en overige gebieden met een eigen tijdspad. De indeling met tijdspad is dan als volgt: Prioritaire woonservicezones Startbijeenkomst: 01-05-2011 Woonservicezones: Zandweerd, Borgele/Platvoet, Voorstad, Colmschate-noord en Diepenveen. Bijhoudgebieden woonservicezones Startbijeenkomst: 01-09-2011 Woonservicezones: Keizerslanden, Rivierenwijk, Bathmen, Schalkhaar, Lettele en Okkenbroek. Overige gebieden Startbijeenkomst: 01-01-2012 Woonservicezones: Binnenstad, De Hoven en Colmschate-zuid. Uit deze beleidsopgave en voor de toekomstige investeringen vloeit de volgende beleidsopgave voor de platformpartijen voort: 1. In kaart brengen van het aanbod 17
Het is van belang dat op gemeenteniveau en per woonservicezone duidelijk in kaart wordt gebracht waar de voorzieningen op het gebeid van wonen, zorg en welzijn zich op dit moment bevinden. Met de webpagina woonservicezones en de normeringslijst met voorzieningen en diensten per zone is hiermee een flinke aanzet gegeven. Opdracht: Aan de hand van de normeringslijst het aanbod van wonen, welzijn en zorg per woonservicezone controleren, aanvullen en afronden. Afgerond: Prioritaire gebieden : 01-10-2011 Bijhoudgebieden : 01-12-2011 Overige : 01-04-2011 2. In kaart brengen van de vraag / beleidsopgave Nadat het aanbod in kaart is gebracht is het van belang helder te krijgen wat de vraag vanuit de afnemers/doelgroep en de beleidsopgave voor betrokken partijen is op het gebied van wonen, welzijn en zorg op gemeenteniveau en per woonservicezone. Het in kaart brengen van de vraag zal met het werkersnetwerk worden afgestemd. Opdracht: Met gebruikmaking van de geïnventariseerde gegevens en rekening houdend met de beleidsontwikkelingen, de vraag naar wonen, welzijn en zorg per woonservicezone controleren, aanvullen en afronden. Afgerond: Prioritaire gebieden : 01-10-2011 Bijhoudgebieden : 01-12-2011 Overige : 01-04-2011 3. Analyse resultaten aanbod en vraag Nadat aanbod en vraag per woonservicezone in beeld zijn gebracht kan een confrontatie worden gemaakt. De resultaten van de aanbod- en vraaganalyse worden per woonservicezone weergegeven in de normeringslijst. Op deze wijze kan op gemeenteniveau en per woonservicezone de analyses met elkaar vergeleken worden. Opdracht: resultaten van de aanbod- en vraaganalyse worden per woonservicezone geanalyseerd en weergegeven in de normeringslijst. Afgerond: Prioritaire gebieden : 01-12-2011 Bijhoudgebieden : 01-02-2012 Overige : 01-06-2012 4. Prioritering van “witte vlekken” Nadat de analyse is uitgevoerd en bekend is waar de “witte vlekken” op noodzakelijk kwaliteitsverbeteringen zitten zal bepaald moeten worden waar geïnvesteerd moet worden en waar eventueel overschot is. Op basis van de beschikbare middelen en de gewenste aanvullingen worden de “witte vlekken” door de gemeente, in samenspraak met de platformpartijen geprioriteerd en worden ontwikkelingen in tijd gezet. Opdracht: Op basis van analyse, in samenspraak met de gemeente, prioriteren van de “witte vlekken” met vermelding van tijdspad. Afgerond: Prioritaire gebieden : 01-02-2012 Bijhoudgebieden : 01-04-2012 Overige : 01-08-2012
18
5. Uitvoering - Plan van aanpak Na de analysefase en na prioritering van de “witte vlekken” per woonservicezone met tijdspad, zullen partijen gaan werken aan de uitvoering. Voor de uitvoering zal een beknopt plan van aanpak worden opgesteld. De gemeente zal hiervoor een format aanleveren. Opdracht: Beknopt plan van aanpak per woonservicezone. Afgerond: Prioritaire gebieden : 01-04-2012 Bijhoudgebieden : 01-06-2012 Overige : 01-10-2012 6. Intentieovereenkomst per woonservicezone In een getekende intentieovereenkomst per woonservicezone leggen de partijen de principe afspraken vast en spreken de intentie uit om uitvoering te geven aan het plan van aanpak. In deze intentieovereenkomst maken partijen basisafspraken om gezamenlijk de financiële consequenties te dragen. De gemeente zal hiervoor een format aanleveren. Opdracht: Opstellen van intentieovereenkomst per woonservicezone. Afgerond: Prioritaire gebieden : 01-04-2012 Bijhoudgebieden : 01-06-2012 Overige : 01-10-2012
19
6. Financiën Uitgangspunt bij de realisatie van de 14 woonservicezones vormen bestaand beleid en dienstverlening met bestaande middelen. Daar waar “witte vlekken” worden geconstateerd kan dit tot (tijdelijke) extra inzet van middelen leiden. Op dit moment is nog niet precies bekend – ook naar het oordeel van de samenwerkende partijen – welke dat zijn en wat de financiële consequenties zullen zijn. De partijen hebben wel de wil uitgesproken om gezamenlijk de woonservicezones te realiseren en om gezamenlijk de financiële consequenties (o.a. inzet van uren) te dragen. Het is immers de bedoeling om bestaande contacten en overlegvormen zoveel mogelijk te bundelen en te stroomlijnen. Provinciale subsidie De gemeente beschikt op grond van dit Uitvoeringsplan (na ontvangst van de provinciale subsidiebeschikking) over € 1.272.000 aan additionele nog niet verplichte provinciale middelen om aan oplossing van gesignaleerde prioriteiten te besteden, voor zover deze in de fysieke en sociale (maximaal 25%) sfeer liggen. Bij beschikking van 07-05-2010 is door de provincie een voorschot toegekend van € 127.000 (10%). Dit bedrag is inmiddels ontvangen. Onder voorbehoud van het indienen van een Uitvoeringsplan en Beleidsvisie is de provincie voornemens de totale subsidie van € 1.272.000 toe te kennen. Inzet provinciale subsidie in programmalijnen Het nu al koppelen van de middelen aan concrete projecten is niet mogelijk, omdat pas later in het proces, na een integrale afweging met programma’s en platformpartijen duidelijk zal zijn waar “witte vlekken”zitten en waar overschot is. Dan kan bepaald worden waarvoor de middelen uiteindelijk voor fysieke en sociale investeringen worden ingezet. Op verzoek van de provincie zijn daarom in dit Uitvoeringsplan zogenaamde programmalijnen met een nadere uitwerking opgenomen. In de bijlage is er een zogenaamde Prestatiemonitor toegevoegd. De programmalijnen geven een voorlopige indicatie van de toewijzing van de provinciale middelen. De Prestatiemonitor zal worden gehanteerd om de realisatie van de beoogde projecten te volgen. Zodra een project is beschreven en aangewezen kan dit leiden tot een toewijzing van middelen. Het streven is om de geplande bestedingen, op basis van de inventarisaties van de samenwerkingspartners per zone medio 2012 in te vullen. Tot dan is een voorlopige invulling aan deze middelen gegeven volgens de verdeelsleutel: 10% wonen, 10% woonomgeving, 70% ontmoetings- en activiteitenruimte en 10% gemeentelijke proceskosten. Deze verdeling kan volgens mededelingen van de provincie tot en met 2012 op basis van nadere inzichten worden aangepast. De projecten moeten bijdragen aan de 50% ambitie (vóór 2015 woont 50% van de huishoudens in een woonservicezone), die in de prestatieafspraken met de provincie is vastgelegd. Uitwerking programmalijnen Voor de provinciale subsidie is, zoals op pagina 12 en 13 onder het kopje inzet provinciale middelen is aangegeven, nadere uitwerking van genoemde programmalijnen vereist. De inzet en verdeling van de middelen kan, nadat het proces met de platformpartijen is doorlopen, worden aangepast. Uiteindelijk moet dit leiden tot concrete afgeronde projecten per 1 januari 2015. Programmalijn Wonen Onze ambitie is dat kwetsbare ouderen, jongeren, gehandicapten, etc. de gelegenheid krijgen zo lang mogelijk zelfstandig te blijven wonen, bij voorkeur in hun vertrouwde omgeving. Hierbij kunnen zij zorg en diensten, in huis, aan huis, of dichtbij huis krijgen. Maar burgers kunnen ook kiezen voor wonen in gezamenlijke woonvormen met een hoog voorzieningenniveau.” Gezien deze ambitie maken we, bij de huisvesting van senioren en mensen met een beperking, in het uitvoeringsplan Wonen-welzijn-zorg en de normeringslijst onderscheid in de volgende categorieën woningen: - Geschikt wonen (nultrede-en aangepaste woningen); 20
- Verzorgd wonen (woningen met zorg op afroep) - Beschermd wonen (intramurale zorg) Gezien de demografische ontwikkelingen, de sterke toename van het aantal huishoudens van personen van 55 jaar en ouder, alsmede de daarmee samenhangende veranderende vraag naar woningen is het van belang dat er voor de toekomst voldoende woningen (geschikt en verzorgd) in verschillende klassen aanwezig zijn. Bij de invoering van het nieuwe systeem van toewijzen van zorgwoningen en uit de voorlopige conclusies is duidelijk geworden dat meerdere (over het algemeen wat oudere) woningen van de aanbieders van (zorg)woningen niet voldoen aan de criteria van en zorgwoning en/of geschikt wonen. In deze woningen zijn nog drempels en andere obstakels aanwezig, waardoor zij niet aan de criteria voldoen. Door een deel van de middelen hierop in te zetten komen meer woningen beschikbaar voor de doelgroep. Tevens zal dit tot gevolg hebben dat in de toekomst minder woningaanpassingen vanuit de Wmo gefinancierd hoeven te worden. Voorlopige geraamde inzet provinciale middelen: Van de provinciale middelen wordt (vooralsnog) 10% (€ 127.200) ingezet voor het levensloopbestendig en drempelloos maken van woningen t.b.v. zo lang mogelijk zelfstandig wonen van de doelgroepen. Programmalijn woonomgeving Vanuit de optiek van de woonservicezones is het van belang dat de woonomgeving, winkels en openbare gebouwen toegankelijk en bereikbaar zijn voor senioren en mensen met een beperking. Verder moet men zich veilig voelen op straat en er moeten winkels voor de dagelijkse levensbehoeften op een bereikbare locatie of een boodschappenservice beschikbaar zijn. Dit stelt
eisen aan de fysieke woonomgeving (toegankelijkheid, rustpunten, veiligheid) en de sociale woonomgeving (overlastbestrijding). Voorlopige geraamde inzet provinciale middelen: Van de provinciale middelen wordt (vooralsnog) 10% (€ 127.200) ingezet voor de woonomgeving. Dit ter verbetering van de toegankelijkheid, bereikbaarheid en veiligheid van de woonomgeving en verbetering van de bereikbaarheid van de dagelijkse levensbehoeften. Programmalijn: Ontmoetings- en activiteitenruimten: Ten behoeve van het project woonservicezones, heeft het projectteam uitvoerig in beeld gebracht welke maatschappelijke voorzieningen in elke zone beschikbaar zijn. Dat geldt ook t.a.v. de accommodaties die bekostigd worden als ontmoetings- en activiteitenruimte. Van oudsher vielen alleen de buurt- en wijkcentra en dorpshuizen hieronder, deels vallend onder Raster en deels zelfstandig bestuurd. In de loop der jaren is er een grote verscheidenheid ontstaan op dit vlak: ontmoetings- en activiteitenruimte wordt aangeboden door (Brede) scholen, wijkvoorzieningencentra, zorgcentra, kerken, Kulturhusen in het buitengebied, (semi-)commerciële instellingen, sportvoorzieningen, etc. Voeg hieraan toe, dat de samenleving ook is veranderd en buurt- en dorpsbewoners op andere wijze gebruik maken en binding ervaren met hun accommodatie: zo neemt de “inloop”sterk af, is de inzet van vrijwilligers een schaars goed geworden en wijken plaatselijke verenigingen makkelijker uit naar andere accommodaties, als daarmee voordeel te behalen is. Daar staat tegenover dat er toenemende behoefte wordt gesignaleerd aan mogelijkheden om eenzaamheid en isolement onder ouderen tegen te gaan. Dat zelfde geldt voor de stijgende behoefte aan stimulering van fysieke beweging en vrijwillige persoonlijke dienstverlening. De Pakketmaatregel AWBZ heeft onder andere aanleiding gegeven tot het concept van de buurtkamer: inloopmogelijkheid voor de doelgroep van deze maatregel, waar aandacht is voor alle genoemde behoeften, inclusief dagbesteding, ontmoeting en ondersteuning met raad en daad. Vanuit het perspectief van de woonservicezones, zijn dit de aspecten van ontmoetings- en activiteitenruimte die het meest van belang zijn. In beginsel kan een dergelijk aanbod in elk centraal in de zone gelegen maatschappelijke accommodatie worden gerealiseerd. 21
Algemeen wordt aangenomen dat er gemeentebreed eerder sprake is van een overschot dan van een tekort aan m2’s voor activiteiten- en ontmoetingsruimte. De provinciale middelen zullen dan ook m.n. worden ingezet voor noodzakelijke aanpassingen van bestaande of nog te ontwikkelen accommodaties om hun bereik onder de doelgroep van de woonservicezone te optimaliseren. Gedacht kan worden aan aanpassingen ter verbetering van de bereikbaarheid en toegankelijkheid en het realiseren van fysieke voorzieningen voor bijv. ouderenactiviteiten: activiteiten- of ontmoetingsruimte, bewegingsstimulering, koffievoorziening, etc. Verwacht wordt dat in de loop van 2012 de instellingenplatforms in de 14 zones concrete voorstellen hiervoor zullen opleveren en dat het college de definitieve projecten aan kan melden bij de provincie. Voorlopige geraamde inzet provinciale middelen: Van de provinciale middelen wordt (vooralsnog) 70% (€ 891.000) ingezet voor fysieke aanpassingen en optimaliseren van bestaande en nog te realiseren ontmoetings- en activiteitenruimten. De provincie staat toe dat maximaal 25% van de middelen voor niet fysieke (bv welzijn) doelen worden ingezet. Inregelen provinciale subsidie in programma 12 (Samenlevingsopbouw) Op het moment dat de provinciale subsidie is toegekend en ontvangen zullen de middelen worden ingeregeld in de programma(s). De gemeentelijke bekostiging van het projectteam (met name vanuit de middelen van het Uitvoeringsprogramma Wmo) loopt (vooralsnog) op 31-12-2011 af.
22
7. Tijdspad Indiening uitvoeringsplan WWZ bij provincie Uiterlijk 1 april 2001 wordt dit uitvoeringsplan WWZ, na vaststelling door het college van B&W, bij de provincie ingediend. Startbijeenkomsten prioritaire gebieden, bijhoudgebieden en overige gebieden Door de platformpartijen is verzocht om de ontwikkeling van de woonservicezones gefaseerd op te starten. Het volgende tijdspad is afgesproken: Prioritaire woonservicezones Startbijeenkomst: 01-05-2011 Woonservicezones: Zandweerd, Borgele/Platvoet, Voorstad, Colmschate-noord en Diepenveen. Bijhoudgebieden woonservicezones Startbijeenkomst: 01-09-2011 Woonservicezones: Keizerslanden, Rivierenwijk, Bathmen, Schalkhaar, Lettele en Okkenbroek. Overige gebieden Startbijeenkomst: 01-01-2012 Woonservicezones: Binnenstad, De Hoven en Colmschate-zuid. Start en afronding beleidsopgave platformpartijen Na de startbijeenkomsten zal door de platformpartijen de beleidsopgave worden opgepakt. Dit proces is (als alles volgens procedure verloopt) als volgt: Start Afronding Prioritaire gebieden : 01-10-2011 01-04-2012 Bijhoudgebieden : 01-12-2011 01-06-2012 Overige gebieden : 01-04-2011 01-10-2012
23
Bijlage 1 -
Partijen aangesloten bij het Deventer Platform WWZ per 1-1-2011
Humanitas Ludgerus Zorggroep Solis VTE Thuiszorg Woon- en zorgcentrum ’t Dijkhuis Stichting de Eik Zozijn Dimence Carint De Parabool Philadelphia Zorg J.P. van den Bent stichting Carinova Leiboom Groep RIBW IJsselvecht Interakt Contour MEE RegiZorg Buddyzorg Iriszorg Raster Welzijnsgroep (Focus) Vrijwilligerscentrale Deventer Openbare Bibliotheek (wijkwinkel) Eigen Bouw De Marken Rentree Wonen Woonbedrijf Ieder1 Salland zorgverzekeraar Gemeente Deventer
24
Bijlage 2 Coalitieakkoord 2010 -2014 In het coalitieakkoord van PvdA, D66, VVD en Algemeen Deventer Belang, vastgesteld 16 april 2010 “Naar een nieuw evenwicht in Deventer”, zijn voor de periode 2010 – 2014 kaders opgenomen die mede richting geven aan doorontwikkeling en realisatie van de 14 woonservicezones: Strategische partners voor samenwerking Het akkoord maakt o.a. melding dat instellingen en organisaties uit het maatschappelijk middenveld en corporaties belangrijke strategische partners zijn om mee samen te werken en om samen ontwikkelingen in te zetten, daar draagvlak voor te krijgen en te realiseren. Kracht van stad en platteland: Waar netwerken ontbreken of tekortschieten kan de gemeente initiëren en versterken. En waar sociale netwerken niet kunnen voorzien zorgt de gemeente voor noodzakelijk collectieve en individuele voorzieningen. Levensloopbestendig Deventer Ontwikkelingen (o.a. groei) vraagt om hoogwaardige en duurzame woningen, levensloopbestendig en met voorzieningen in de buurt, waarvan ook dán voldoende draagvlak is. Voor het behoud van een goede sociale infrastructuur van wijken bevorderen we een goede doorstroming. We geven voorrang aan herontwikkeling van het bebouwde gebied boven het uitbreiden daarvan. Meedoen in Deventer: Om meedoen in Deventer te steunen en onze middelen optimaal in te zetten, komen de gemeentelijke sociale programma’s (o.a. zorg, opvang, inkomen, jeugd, onderwijs) met een gezamenlijk uitvoeringsagenda, waarin uitdagingen in samenhang worden vastgelegd. Indien nodig ondersteunen wij in zwakke(re) wijken het streven naar meedoen in de samenleving met een voorzieningenaanbod op het behoefteniveau van de wijk. Accommodatiebeleid Accommodaties gemeentebreed zo effectief mogelijk gebruiken: deelnemers aan onderwijs, sport, cultuur, zorg en samenlevingsopbouw moeten in hun wijk van de daar beschikbare accommodaties gezamenlijk gebruik maken. Centraal zorgloket Met de betrokken ketenpartners het Wmo-loket ontwikkelen naar en centraal zorgloket.
25
Bijlage 3
Voorwaarden prestatieafspraken provincie
De gemeente en de provincie hebben op 20-01-2010 prestatieafspraken gemaakt over het gemeentelijk en provinciaal woonbeleid 2010-2015. Het thema wonen-welzijn-zorg is een deelprestatie binnen deze Prestatieafspraken. Aan de gezamenlijke doelstelling voor dit thema zijn de volgende afspraken overeengekomen: - De gemeente Deventer werkt (in overleg met de zorgaanbieders en de betrokken woningcorporaties) de reeds bestaande beleidsvisie op het thema wonen en zorg nader uit. Aan deze beleidsvisie wordt uiterlijk 01-04-2011 een definitie voor woonservicegebieden en een uitvoeringsplan gekoppeld. - De gemeente Deventer streeft er naar dat per 1 januari 2015 ten minste 50% van de huishoudens in enigerlei vorm van een woonservicegebied woont, zodat mensen zo lang mogelijk zelfstandig kunnen blijven wonen. Een woonservicegebied biedt algemene voorzieningen en aanpasbare woningen of woningen die geschikt zijn voor zorgbehoevenden (bijvoorbeeld levensloopbestendige en 0-tredewoningen). - De provincie Overijssel reserveert € 1.272.000,00 (verdeelsleutel op basis van het percentage 65-plussers) ten behoeve van de realisatiekosten van het concrete uitvoeringsplan wat ten doel heeft woonservicegebieden te realiseren. De gemeente en de provincie zullen overleg voeren over de voorbereiding en uitvoering van de beleidsvisie om na te gaan hoe de provincie de ontwikkelingen kan ondersteunen. - Bestaande afspraken over de huisvesting van bijzondere doelgroepen, zoals statushouders dak- en thuislozen en woonwagenbewoners worden ongewijzigd voortgezet. Daarnaast draagt de gemeente zorg voor voldoende woningen/woonruimte voor jongeren die uitstromen uit de residentiële jeugdzorg. De definitie van de woonservicegebied (die de gemeente zelf mag bepalen/formuleren) is bepalend of ten minste 50% van de huishoudens op 01-01-2015 in een woonservicegebied woont. Subsidiebeschikking Op 07-05-2010 is de subsidiebeschikking ontvangen. Onder voorbehoud van het indienen van een beleidsvisie en uitvoeringsplan Wonen, welzijn en zorg is een subsidie verleend van € 1.272.000,00. Na indiening van subsidieaanvraag, beleidsvisie en uitvoeringsplan worden de te leveren prestaties en verplichtingen nader uitgewerkt. Er komen monitorings- en rapportagevereisten. En de bestedingen moeten uiterlijk vóór 01-01-2015 tot realisatie leiden. Daarna volgt eindverantwoording. Leidraad Door de provincie is een leidraad opgesteld. In de leidraad wordt de verbinding gelegd tussen vraag en aanbod met als resultaat de beleidsopgave.
26
Bijlage 4
Normeringslijst
Link naar webpagina woonservicezones met ingevulde lijsten, kaartmateriaal, beleidsinventarisatie en statistische gegevens. Klik hier voor de link naar deze pagina. Checklist beleidsinventarisatie woonservicezones: normeringslijst Dienst / voorziening
Gemeentelijk programma
Uitvoerder(s)
7
7
Norm (landelijk of gemeentelijk)
Beschikbaar 01-04-2010
Toelichting
woningcorporaties
onbekend
Gemeente heeft gegevens opgevraagd bij corporaties.
onbekend
Gemeente heeft gegevens opgevraagd bij corporaties en zorginstellingen.
10
zorginstellingen en woning-corporaties zorginstellingen
7
woningcorporaties
Wonen Aanbod geschikt wonen (nultrede- en aangepaste woningen) Aanbod verzorgd wonen (woningen met zorg op afroep) Aanbod beschermd wonen (intramurale zorg) Verpleging/ begeleiding tijd/permanent Overig Aanbod (o.a. aangepaste gezinswoningen)
Dit betreft intramurale zorg en is niet bedoeld om in iedere woonservicezone te ontwikkelen.
Woonomgeving Woonomgeving fysiek (toegankelijkheid, rustpunten, veiligheid)
3
Normen voor woonservicezones moeten nog worden ontwikkeld.
Woonomgeving sociaal (overlastbestrijding, wijkagent)
2
Normen voor woonservicezones bestaan (nog) niet.
Winkels (supermarkt en buurtsupermarkt)
3 en/of 8
Zorg
27
Hierbij wordt b.v. gedacht aan; toegankelijke routes van de openbare weg naar de woning, toegankelijkheid rondom winkels, zorg- en welzijnsvoorzieningen, zitbanken, rustpunten, voldoende parkeerplaatsen voor gehandicapten Op wijkniveau wordt veiligheid georganiseerd. Toezicht wordt nu anders ingericht, van gebiedsgericht naar wijkgericht. Per wijk worden bijeenkomsten gepland om veiligheid te bespreken, dit wordt gedaan in samenwerking met de wijkaanpak. (bewonersraadpleging)
Huisarts
10
1:2400
Fysiotherapeut
10
1:1700
Tandarts
10
1:2700
Apotheek
10
1:9000
Huishoudelijke verzorging (HV)
10
Carinova, Carint, Zorggroep Solis,
Thuiszorg Service Ned., De Nieuwe Zorg Thuis, Zorgkompas. 24-uurs planbare zorg
10
24-uurs zorg op afroep
10
Dagverzorging
10
Dagopvang / huiskameropvang / Dagbesteding
10
Vrijwillige terminale thuiszorg
10
Pedicure aan huis
10
In iedere woonservicezone beschikbaar, op basis van medische indicatie.
AWBZ. In iedere woonservicezone beschikbaar, op basis van medische indicatie. AWBZ. In iedere woonservicezone beschikbaar, op basis van medische indicatie. Er zijn Carinova
Carinova
normen voor uitruktijden. AWBZ geregeld, voor de gehele gemeente beschikbaar Regionaal. Niet in iedere wijk. Afhankelijk van de vraag. Betreft het een buurtkamer dan 1 per woonservicezone en vanuit de instellingen geregeld. AWBZ, in iedere woonservicezone kan men hierover beschikken. Overal te gebruiken
Ontmoetings-en activiteitenruimte Ontmoetings- en activiteitenruimte zoals wijkgebouw, kulturhus, school, dorpshuis, buurthuis,
12
Raster en anderen
In iedere woonservicezone aanwezig in afstemming met de vraag
28
Via gemeentelijke aanbestedingsprocedure.
zorginstelling.
Welzijn Bibliotheekvoorziening
13
Openbare Bibliotheek Deventer
Wijkwinkel (informatie en advies)
1
Openbare Bibliotheek Deventer
Professionele alarmopvolging
10
Carinova en anderen
Steunpunt mantelzorg
12
Carinova
Respijtzorg (ter ontlasting van mantelzorgers)
12
Carinova
Maaltijdvoorziening aan huis
10
o.a. zorgcentra
Gezamenlijke maaltijden
10
Boodschappenservice
Er is een streven om bij de burger in de buurt, dus in iedere woonservicezone, een bibliotheek faciliteit te realiseren.
Per woonservicezone moet er een ruimte zijn waar culturele activiteiten (als daar vraag naar is) kunnen plaatsvinden. Er is tevens een bibliotheek bus en er zijn ‘huiskamer bibliotheken’ in zorgcentra
In iedere woonservicezone een wijkwinkel voorziening.
In iedere woonservicezone realiseren Ondergebracht bij Steunpunt mantelzorgers
Carinova via subsidie welzijn. Betreft heel Deventer. Hoe het precies zit moet nog worden uitgezocht. Is een stedelijke voorziening.
Moet in iedere woonservicezone te gebruiken zijn Wanneer er behoefte aan is moet dit er zijn.
Niet in beeld hoe dit wordt georganiseerd
12
In ieder woonservicezone aanwezig
marktwerking
Was- en strijkservice
12
marktwerking
Klussendienst
12
Tuinonderhoud
12
Ondersteuning bij financiële administratie Ouderenadviseur
12
In iedere woonservicezone aanwezig In iedere woonservicezone aanwezig In iedere woonservicezone aanwezig In iedere woonservicezone aanwezig In iedere woonservicezone aanwezig
Geestelijke verzorging
10
Algemeen Maatschappelijk Werk
10
12
Focus
Carinova
AWBZ en vanuit de gemeente. Is wenselijk per zone. Betreft stedelijke voorziening. Dimence is actief per zone. moet in ieder woonservicezone 29
aanwezig zijn. In iedere woonservicezone beschikbaar
Collectief Vraagafhankelijk Vervoer (CVV) en/of Buurtbus Recreatie en ontspanning
10 12
Diversen
Educatieve activiteiten?
12
Diversen
Beweging en sport
14
Diversen
Servicepunt voor vrijwilligerswerk
12
Diversen
Moet in iedere woonservicezone aanwezig zijn en afgestemd op de vraag Moet in iedere woonservicezone aanwezig zijn en afgestemd op de vraag In iedere woonservicezone een mogelijkheid tot sporten, afhankelijk van de vraag. Moet in iedere woonservicezone aanwezig zijn en afgestemd op de vraag
30
CVV via gemeentelijke aanbestedingsprocedure.
Bijlage 5
Prestatiemonitor provinciale subsidie Wonen, welzijn zorg
Fysieke maatregelen
Welzijnsdoelen
gemeente inwoners periode
Proceskosten
Deventer 98.541 2010 - 2015 uitgekeerd budget 2014
uitgekeerd budget 2013
uitgekeerd budget 2012
uitgekeerd budget 2011
uitgekeerd budget 2010
%
127.000
%
127.000
begroot WZW
%
2014
behaald percentage totaal
aantal zorgbehoevenden
behaald percentage
0% zacht
aantal inwoners
oplevering
uitvoering
ontwikkeling
voorbereiding
initiatief
uitbreiding
inbreiding
status
% gerealiseerd
aantal woningen
Project/maatregel 1. Wonen: Geschikt Verzorgd Beschermd Overig 2. Woonomgeving Fysiek Sociaal Winkels (buurt)supermarkt 3. Zorg Specificatie: normeringslijst 4. Ontmoetings-en activiteitenruimte Bv wijkgebouw, kulturhus, school, dorpshuis, buurthuis, zorginstelling 5. Welzijn Specificatie: normeringslijst 6. Proces (gemeente) Beleidsvisie wwz Uitvoeringsplan Normeringslijst Vervolg/regie totaal
risicoprofiel (1-5)
fasering
ntb ntb ntb ntb 0% zacht
%
zacht
0% zacht
%
891.000
zacht zacht
%
100% 100% 100% 50%
127.000
1-06 4-11 4-11 %
31
%
127.200
0
0
0
0 1.272.00