Huisvesting scholen gemeente Loppersum
Verkort Uitvoeringsplan December 2015 De bestaande huisvesting van onderwijsinstellingen in de gemeente Loppersum moet aardbevings- en toekomstbestendig worden. De gemeente Loppersum werkt sinds begin 2015 intensief samen met de schoolbesturen, de kinderopvangorganisaties aan plannen hiervoor. De gemeenteraad van Loppersum heeft in de zomer van 2015 de zogenaamde kadernotitie scholenprogramma vastgesteld met daarin de hoofdlijnen voor de voorgenomen onderwijshuisvestingstransitie. Het uitvoeringsplan, waarvan dit de verkorte versie is, combineert de onderwijstransitie met de informatie over de noodzakelijke bouwkundige versterkingen voor het aardbevingsbestendig maken van de scholen binnen de gemeente Loppersum.
Feiten en cijfers Binnen de gemeente Loppersum bevinden zich 11 basisscholen die deel uitmaken van 3 schoolbesturen. Daarnaast zijn er binnen de gemeente vier kinderopvangorganisaties actief.
School
Plaats
Schoolbestuur
1. 2. 3. 4.
Prinses Beatrix Roemte De Wilster Klim-op
Loppersum Loppersum Middelstum Middelstum
5. 6. 7. 8. 9. 10. 11.
Wicher Zitsema De Crangeborg De Bongerd De Zandplaat Abt Emo Wirdummerklimmer Wilgenstee
Middelstum Stedum Stedum t Zandt Westeremden Wirdum Zeerijp
Stichting openbaar onderwijs Marenland Christelijk primair onderwijs Noordkwartier Stichting openbaar onderwijs Marenland Vereniging Gereformeerd Primair Onderwijs Noordoost Nederland Christelijk primair onderwijs Noordkwartier Christelijk primair onderwijs Noordkwartier Stichting openbaar onderwijs Marenland Stichting openbaar onderwijs Marenland Stichting openbaar onderwijs Marenland Stichting openbaar onderwijs Marenland Stichting openbaar onderwijs Marenland
Steeds minder leerlingen In de provincie Groningen is er in veel gemeenten sprake van bevolkingsafname. Het geboortecijfer daalt en er zijn steeds minder jonge kinderen. Het gevolg is dat het aantal basisscholen afneemt. Ook in de gemeente Loppersum zijn de leerlingenaantallen de laatste jaren gedaald. Deze trend zet door. Ten opzichte van 2015 wordt een krimp verwacht van ruim 27% tot 2030 en 6% tussen 2030 en 2040. Het gevolg zal zijn dat scholen steeds ruimer in hun jas komen te zitten. Bijna alle scholen in Loppersum kennen op basis van de huidige leerlingenaantallen een overmaat aan ruimte. In totaal is er ruim 1.800 m2 meer aan ruimte dan de huisvestingsnorm aangeeft. Dat is bijna 30% boven de norm.
Inspecties Voor alle schoolgebouwen in Loppersum zijn bouwkundige inspecties uitgevoerd. De inspecties en het vervolgproces daarna zijn als volgt verlopen: •
•
•
Bouwkundige inspectie Er zijn bouwkundige inspecties uitgevoerd door VIIA, de werknaam voor de combinatie van Royal Haskoning/DHV en Visser Smit Bouw. Voorafgaand aan de inspecties zijn door VIIA tekeningen opgevraagd waarna de school door een inspectieteam is geïnspecteerd. Uitkomst inspecties en hoogrisico elementen. In een korte notitie is het resultaat van de inspecties ten aanzien van eventuele risicovolle gebouwelementen beschreven. Alle aangetroffen hoogrisico elementen (High Risk Building Elements) zijn zo spoedig mogelijk na de inspecties aangepakt. Analyse en maatregelenplan bouwkundig versterken. Na elke inspectie is een gebouwanalyse uitgevoerd. Van elk schoolgebouw is een drie dimensionaal digitaal ontwerp gemaakt om te kunnen bepalen of het schoolgebouw voldoende aardbevingsbestendig is. Voor alle scholen is gebleken dat bouwkundige versterkingsmaatregelen nodig zijn.
Maatregelenplannen Alle noodzakelijke maatregelen zijn samengevat in het maatregelenplan. Dit laat zien welke bouwkundige aanpassingen nodig zijn om een school naar de huidige maatstaven aardbevingsbestendig te maken. Het gaat er bijvoorbeeld om vloeren, wanden en dak beter aan elkaar te bevestigen en te verstevigen of de fundering te verbreden. In alle gevallen gaat het om tamelijk ingrijpende maatregelen die tijd kosten. De exacte tijd verschilt per school, maar de uitvoering van de versterkingsmaatregelen duurt tussen de 4 en 9 maanden. Tijdens deze periode kan de school niet gebruikt worden voor onderwijs. Daarom moet er voor sommige scholen tijdelijke huisvesting komen. Conclusie is ook dat met het aardbevingbestendig maken van de bestaande scholen substantiële budgetten zijn gemoeid. De hoogte van deze budgetten maakt in een aantal gevallen een afweging noodzakelijk tussen bouwkundig verstreken of nieuwbouw. Daarbij spelen ook overwegingen van onderwijskundige en demografische aard. Veiligheid In z’n algemeenheid geldt dat er in Loppersum geen gebouwen zijn die ooit zijn ontworpen of gebouwd voor aardbevingen. Dat geldt uiteraard ook voor de schoolgebouwen. De schoolgebouwen zijn nu met voorrang geïnspecteerd. Overal waar uit de inspecties zogenaamde hoog risico gebouwelementen naar voren zijn gekomen, zijn deze direct na vaststelling verwijderd of verstevigd. Daarmee zijn alle directe veiligheidsrisico’s weggenomen. Naar het oordeel van de autoriteiten zijn de scholen nu veilig voor gebruik.
Uitgangspunten Aan de basis van de transitievoorstellen in dit plan liggen drie met elkaar samenhangende, integrale uitgangspunten. Ze vormen de drijfveren om tot transitie te komen. Het gaat om: •
Toekomstbestendigheid o Scholen moeten krimp proof zijn. Om te voorkomen dat lokalen vanwege de krimp leeg komen te staan zou er bij nieuwbouw gewerkt kunnen worden met een vaste kern en een flexibele schil. In de flexibele schil komen functies of lokalen met een beperktere levensduur. o Scholen moeten aardbevingsbestendig zijn waarbij het niet alleen gaat om het wegnemen van de risico’s van instorten, maar ook om het voorkomen van schade bij (toekomstige) bevingen. o Toekomstbestendigheid blijkt uit de relatie met leefbaarheid van dorpen en wijken. Scholen worden door bewoners ervaren als voorzieningen die bijdragen aan de leefbaarheid van hun dorp en wijk.
•
Hoge onderwijskwaliteit De voorstellen komen mede tot stand vanuit de drijfveer om een goede onderwijskwaliteit te kunnen bieden: nu en in de toekomst. In de huidige situatie kan worden meebewogen met de ontwikkelingen op het gebied van: o Kinderen met speciale zorg maken steeds meer deel uit van de scholen. Dat vraagt om begeleiders en werkplekken. o Het gebruik van ICT in de vorm van computers en digitale schoolborden als leermiddelen stellen eisen aan de school. o De ontwikkeling naar integrale kindvoorzieningen zet de komende jaren door en stelt andere eisen aan de gebouwen. •
Hogere gebouwkwaliteit Een aantal specifieke kenmerken van de schoolgebouwen moeten in de nadere uitwerking tot uiting komen: o Frisse scholen. De kwaliteit van een goed binnenklimaat. o Duurzaamheid. Materiaalkeuze, maar ook duurzaam in onderhoud en gebruiksduur. o Energiezuinig. Een zo energiezuinig mogelijk gebouw realiseren. o Ontwerp. Geeft uitdrukking aan de totale kwaliteit van het schoolgebouw.
Transitieplan De gemeente en de schoolbesturen hebben diverse gesprekken gevoerd over de gewenste transities binnen de gemeente Loppersum. Deze gesprekken liepen parallel aan de inspecties van de gebouwen. De scenario’s die hieruit naar voren kwamen zijn inmiddels getoetst aan de mate waarin scholen bouwkundig versterkt moeten worden. Hieronder is voor de plaatsen Loppersum, Stedum en Middelstum en voor de overige scholen in de kleine dorpen uitgewerkt welke transitie wordt beoogd en welke uitgangspunten worden gehanteerd. Loppersum Loppersum kent momenteel twee basisscholen. In totaal zijn er 266 (2014) leerlingen in Loppersum. Dit aantal zal naar verwachting dalen tot rond de 195 leerlingen in 2030. De wens is om 1 nieuwe kindvoorziening te realiseren waarin beide scholen verder gaan onder 1 dak. Inmiddels zijn beide scholen gehuisvest in een tijdelijke nieuwe school en wordt de definitieve nieuwbouw begin 2016 in voorbereiding genomen.
Middelstum Middelstum kent momenteel drie basisscholen. In totaal zijn er momenteel circa 300 leerlingen in Middelstum, dit aantal zal naar verwachting dalen tot ongeveer 220 leerlingen in 2030. •
•
De Wilster en de Wicher-Zitsema school Mede op basis van de uitkomst van de maatregelenplannen bestaat het voornemen te komen tot een nieuwbouw van een 2 onder een 1 dak-school op de huidige locatie van de Klim-Op. In deze nieuw te bouwen school kan samenwerking van De Wilster en de Wicher-Zitsema school worden vormgegeven. In deze nieuwe school zullen ook voorzieningen voor kinderopvang worden opgenomen. De Klim-op. VGPONN hecht grote waarde aan een zelfstandige, eigen locatie waarin de eigen identiteit goed tot uitdrukking kan worden gebracht. De gemeente heeft voorgesteld daarvoor de – bouwkundig te versterken –Wicher-Zitsema te gebruiken.
Stedum Stedum kent twee basisscholen met in totaal 105 leerlingen (2014), dit aantal zal naar verwachting dalen tot zo’n 77 leerlingen in 2030. •
De Crangeborg en De Bongerd. De scholen zullen op korte termijn fuseren (onder bestuur van Noordkwartier) waarbij de voorkeur uitgaat naar het realiseren van een nieuwe kindvoorziening. De uitkomsten van de maatregelenplannen ondersteunen dit voornemen.
’t Zandt, Westeremden, Zeerijp en Wirdum De overige scholen in de gemeente Loppersum kennen in totaal 192 leerlingen per 2014. Dit zal naar verwachting op termijn dalen tot ongeveer 140 leerlingen (2030) •
De Zandplaat, Abt Emo en de Wilgenstee, Wirdumerklimmer Voor deze scholen wordt bouwkundige versterking en een pluspakket (duurzaamheid) voorzien. Er zal per dorp, in samenspraak met de het schoolbestuur en ouders/verzorgers maatwerk worden geleverd in het proces om van het huidige voorlopige ontwerp te komen tot een definitief ontwerp.
Uitvoering De transitieopgave waarvoor in het scholenprogramma Loppersum is gekozen, is helder. Het programma omvat 3 nieuwbouwopgaven. Daarnaast worden er 5 schoolgebouwen verstevind en vernieuwd. Ze staan hieronder beschreven. Nieuwbouw in Loppersum In Loppersum komt een nieuwe kindcentrum voor de samenwerkende scholen Roemte en de Prinses Beatrix, inclusief kinderopvang. Voor deze school zal een regulier nieuwbouwtraject worden gestart onder regie van de gemeente. Voorlopig uitgangspunt is dat de school wordt gebouwd op één van de beide locaties van de bestaande scholen. Een locatieverkenning in de projectfase zal definitieve duidelijkheid geven. In tijdelijke huisvesting voor de kinderen van de Roemte, de Prinses Beatrix en de kinderopvang van Stichting Kids2b is reeds voorzien. De tijdelijke school is sinds mei dit jaar in gebruik. Deze tijdelijke school blijft in gebruik tot de nieuwe school gereed is. Nieuwbouw in Middelstum Inzet voor Middelstum is om een 2 onder 1 dak school te realiseren voor de kinderen van de Wicher Zitsema en de Wilster, inclusief kinderopvangvoorzieningen. Hier is sprake van een regulier nieuwbouwtraject, dat onder regie van de gemeente uitgevoerd wordt alsmede een bouwkundig versterkingsproject dat onder regie van CVW/VIIA wordt uitgevoerd. Voorlopig uitgangspunt voor de nieuwbouw is de locatie van de huidige Klim-op school.
Dit is nog onderwerp van gesprek tussen gemeente en schoolbesturen. Afhankelijk van de uitkomst van dit gesprek, zal de locatiekeuze definitief gemaakt worden. In samenhang met de keuze voor de huidige Klim-op school ontstaat naar alle waarschijnlijkheid vraag naar tijdelijke huisvesting. Voor de huidige Klim-op school wordt immers verplaatsing voorzien naar de Wicher-Zitsema, die daartoe bouwkundig moet worden versterkt. Deze bouwkundige versterking komt onder regie van CVW/VIIA. Nieuwbouw in Stedum In Stedum komt een nieuw schoolgebouw voor de fusieschool de Crangeborg en de Bongerd. Dit is een nieuwbouwtraject onder regie van de gemeente. Er is een locatie in beeld aan de rand van het dorp. Hierover zijn nog gesprekken gaande. De definitieve uitwerking volgt in de projectfase. De kinderen blijven tot het moment van nieuwbouw in de huidige gebouwen en er is dus geen tijdelijke huisvesting nodig. Bouwkundige versterken in t Zandt, Westeremden, Wirdum en Zeerijp en Middelstum De keuze voor deze scholen is: bouwkundig versterken. In het versterkingsprogramma wordt ruimte gezocht om ook deze scholen echt toekomstbestendig te maken en er duurzame en frisse scholen van te maken. Ten behoeve van deze opgave wordt een projectgroep gestart onder regie van het CVW / VIIA. Om de scholen bouwkundig te versterken zullen de leerlingen tijdelijk worden ondergebracht op een andere school of in een tijdelijk op te richten school. Deze puzzel zal verder uitgewerkt worden in de projectfase. Tijdelijke huisvesting Voor de scholen die bouwkundig versterkt worden is tijdelijke huisvesting vereist. Dat geldt dus in principe voor de De Zandplaat, Abt Emo, De Wirdumerklimmer en de Wilgenstee. Of daar slimme combinaties in te maken zijn is nog de vraag die beantwoord moet worden in de projectfase. In Loppersum is de tijdelijke huisvesting al gerealiseerd. Voor Middelstum is waarschijnlijk een tijdelijk schoolgebouw noodzakelijk om de noodzakelijke verhuisbewegingen op te kunenn vangen.
Planning Uitgangspunt is dat de gehele transitieopgave (bouwkundig versterken, tijdelijke huisvesting en nieuwbouw) in 3 tot 5 jaar wordt uitgevoerd. Dat betekent dat de totale opgave op 1 januari 2021 is voltooid.
