ZORGAANBOD onze voorzieningen blikken terug op 2012

ZORGAANBOD onze voorzieningen blikken terug op 2012

Algemene ziekenhuizen

az Sint-Jozef Oude Liersebaan 4 2390 Malle 03 380 20 11 www.azsintjozef.be algemeen directeur: Koen Vancraeynest (miv 1/07/2013) hoofdgeneesheer medisch directeur: dr. Patrick De Wit

AZ Sint-Jozef Malle – Dichtbij en top! Het ziekenhuis neemt op 7 oktober voor de 3de keer deel aan Open Bedrijvendag. Met succes: ruim 4000 geïnteresseerden brengen een bezoek. De Open Bedrijvendag is uitermate geschikt om het ziekenhuis in de kijker te zetten. De bezoekers kijken achter de coulissen en ontdekken zo de boeiende wereld van het ziekenhuis.

Een boeiend parcours

Paspoort

Er is een aangepast parcours voor kinderen en voor volwassenen. De bezoekers maken kennis met verschillende aspecten van het ziekenhuisleven. Ruim 30 diensten stellen hun werking voor. Niet alleen medische diensten zoals de polikliniek, kunstnier of het operatiekwartier, maar ook ondersteunende diensten komen aan bod: de dienst patiëntbegeleiding, schoonmaak, aankoop- en fijndistributie, technische dienst, keuken en interne brandweer zijn maar enkele voorbeelden. De slogan ‘Dichtbij en top!’ verwijst naar twee belangrijke troeven van het ziekenhuis. Het az Sint-Jozef is een regionaal ziekenhuis dat gaat voor vriendelijke en hartelijke omgang dichtbij de patiënten. Het az Sint-Jozef is een volwaardig ziekenhuis, met professionele medewerkers en uitstekende samenwerkingsverbanden.

Het az Sint-Jozef in Malle is een ziekenhuis in volle ex-

Overweldigende respons

pansie, met elk jaar meer opnames en consultaties.

Ruim 180 medewerkers zetten zich in om die dag te laten lukken. De respons van het publiek is uitermate positief. Dynamiek in het ziekenhuis, ambiance bij de medewerkers, schitterende standen, een vlekkeloze organisatie …

In 2011 werden 20 Sp-bedden voor locomotorische revalidatie in gebruik genomen. Zo telt het ziekenhuis 250 erkende bedden en een sterk uitgebouwd dagziekenhuis. Het az Sint-Jozef heeft ook een erkende func-

20 jaar daghospitalisatie: teamwork boven!

tie voor gespecialiseerde spoedgevallenzorg met MUG

De evolutie van hospitalisatie naar daghospitalisatie kenmerkt de jongste 15 jaar. Een organisatorische evolutie in het voordeel van de patiënt en het verzorgend personeel. Dagbehandeling van patiënten begon bescheiden. Aanvankelijk was er één daghospitaal voor volwassenen en één voor kinderen. Vandaag beschikt het az Sint-Jozef over vier dagziekenhuizen: volwassenen (inwendig en chirurgisch), oncologie, een kinderdagziekenhuis en een geriatrisch dagziekenhuis.

en Klinimobiel en is ingeschakeld in de dienst 100. De dienst medische beeldvorming beschikt over een hoge definitie CT-scanner, naast de klassieke radiologie en echografie. Er is een erkende dienst voor cardiale revalidatie en een nierdialysecentrum met hospitaal-, low-care en peritoneale dialyse. Dankzij de associatieovereenkomst met Klina is er ook een low-care af-

Enorme groei

deling in Brasschaat. Samen met Klina is tevens de

De cijfers liegen er niet om. In 1990 werden 1120 patiënten in het dagziekenhuis behandeld. Het team bestond uit nog geen twee voltijdse medewerkers. Vandaag overschrijdt het aantal patiënten ruim de 15.000. 17 verpleegkundigen staan borg voor goede zorg. In elk van de dagziekenhuizen zien we die trend bevestigd. Logisch dat het aantal medische disciplines die dagbehandelingen uitvoeren stijgt. Belangrijkste disciplines: orthopedie, stomatologie, oftalmo-

Borstkliniek Voorkempen uitgebouwd. Het ziekenhuis maakt deel uit van het Iridium-kankernetwerk. Het az Sint-Jozef spant zich in om de patiënt een kwalitatief breed zorgpallet aan te bieden in zijn regio.

26 ZORGAANBOD

logie, chirurgie, urologie, neus-keel-oren, gynaecologie, plastische, vaatheelkunde, colonoscopie, infuustherapie (reumatologie, fysiotherapie, chemotherapie). Het aantal bedden steeg van 8 tot 40 vandaag. Daarnaast zijn er nog verschillende zetels beschikbaar. In het az Sint-Jozef Malle gaat de uitbreiding van het dagziekenhuis gepaard met diversificatie van het aanbod. Denk maar aan de revalidatieafdeling die in 2011 opende.

Veel voordelen De evolutie naar dagbehandeling is logisch verklaarbaar. De voordelen van dagbehandeling zijn immers veelvuldig. Zowel voor patiënten als voor medewerkers. Voor de patiënt betekent een daghospitalisatie een aanzienlijke kostenbesparing. Dagbehandeling is bovendien minder traumatiserend. De patiënt vermijdt een breuk met het familieleven en kan zijn beroepsleven sneller hervatten. Dat vertaalt zich in hoge tevredenheid bij patiënt en familie. De medewerkers van het dagziekenhuis getuigen van een grote werkvoldoening. Ze waarderen de variatie in het werk en de sterke teamgeest. Het dienstrooster is bovendien meer in harmonie met het gezinsleven. Op nationaal niveau heeft dit bovendien een daling van het aantal klassieke bedden tot gevolg.

Verbouwen en verhuizen Om de constante toename van het aantal patiënten op te vangen, loopt (ver)bouwen en verhuizen als een rode draad door de geschiedenis van dagbehandeling. Het dagziekenhuis veranderde al vier keer van locatie en in het kader van het masterplan is een toekomstige verhuizing niet uit te sluiten. Ondertussen worden in behandelkamers in het dagziekenhuis ingrepen onder lokale verdoving verricht die het acute tekort aan OK-ruimte tijdelijk opvangen. We spreken hier over 1230 operaties en 2370 patiënten voor de pijnkliniek per jaar.

Organisatie, sleutel tot succes Een zorgvuldige en doordachte planning is wezenlijk. Coördinatie van de zorg rond de patiënt is noodzakelijk om dagbehandeling tot een succes te maken. Alles moet immers tot in de puntjes geregeld zijn, zowel voor de opname als voor de nazorg. Goede organisatie en teamwork staan garant voor tevreden artsen en verpleegkundigen en, erg belangrijk, tevreden patiënten.

Hinderpalen uit de weg werken. Een grote toestroom van patiënten, infrastructuur die niet (meer) voldoet en het beperkt aantal operatiezalen vormen belangrijke uitdagingen. Het blijft een opdracht voor het az Sint-Jozef om verder te investeren in daghospitalisatie.

ZORGAANBOD 27

1 Kort genoteerd az Sint-Jozef

1

28 ZORGAANBOD

Themadag ‘proef inspiratie’. 26 januari 2012 Geïnspireerde mensen brengen door ideeën anderen en organisaties in beweging. Een themadag rond inspiratie geeft het startschot voor het 2de jaar van het project ‘Respectvolle omgang met collega’s en patiënten’. Het accent ligt op versterking van de teamwerking. De teams werken rond de geëxpliciteerde waarden van het ziekenhuis.

2

Opening nieuwbouw 23 maart 2012 Blok A heeft een capaciteit van 161 bedden. Er zijn zes verpleegafdelingen, een revalidatieafdeling, een ruimte voor fysiotherapie en enkele andere diensten ondergebracht. Daarmee komt een formeel einde aan fase 1 van het masterplan. Het gebouw combineert smaakvolle, moderne inrichting met technische faciliteiten die tegemoetkomen aan de vereisten van hedendaagse zorg.

3

Op koers met patiëntveiligheid Veilige zorg blijft een topprioriteit. Het aantal incidentmeldingen over situaties waarin patiëntveiligheid in het gedrang komt, steeg met liefst 50%. Die toename komt er onder meer omdat er wordt gewerkt aan een cultuur om incidenten te melden. De afdelingscomités veiligheid boeken positieve vooruitgang in het behandelen van incidenten en het invoeren van noodzakelijke verbeteringen.

2

4 4

Rampoefening Thunderstorm: een leerrijke ervaring 31 maart 2012. Omstreeks 9u45 ontstaat er een korte maar hevige brand in een laagspanningscabine. De enorme schade noopt tot evacuatie van een deel van het ziekenhuis. Dit kon de kop van een krantenartikel zijn, gelukkig is dit het scenario van een provinciale multidisciplinaire rampoefening. Met meer dan 600 deelnemers is dit de grootste oefening ooit in een ziekenhuis. Deze rampoefening is een leerrijke test. Zowel voor het interne rampenplan van het ziekenhuis als voor de nood- en interventieplannen van de gemeenten, de provincie en de verschillende hulp- en ordediensten.

5

Centrum Over Gewicht mei 2012 Overgewicht is een actuele problematiek met niet te veronachtzamen neveneffecten op de gezondheid. De behoefte aan een verantwoorde, gestructureerde en kwalitatieve aanpak groeit steeds. De vraag om op een verantwoorde manier en met een goede service een programma aan te bieden voor mensen met overgewicht komt uit verschillende hoeken: van patiënten, van behandelaars, ziekteverzekeraars, maar ook van de overheid. Sinds mei 2012 geeft het az Sint-Jozef met het Centrum Over Gewicht hierop een antwoord.

4

6 6

Routes wijzen u de weg oktober 2012 De weg vinden in het az Sint-Jozef is voortaan eenvoudig. Zoek op digitale overzichtsborden welke route overeenstemt met de dienst waar u moet zijn en u bent vertrokken. Op elke plaats in het ziekenhuis zijn de routes naar de verschillende diensten aangegeven. Het routenummer kwijt? Geen paniek! Op overzichtsborden aan de liften kunt u zich opnieuw oriënteren.

7

9

Centrum voor Leer- en Zorginnovatie november 2012 AZ Sint-Jozef start samen met de Hogeschool Thomas More Kempen een pilootproject voor een Centrum voor Leer- en Zorginnovatie (CLZI). Deze CLZI is gesitueerd op een hospitalisatieafdeling en wordt bemand met bachelor studenten verpleegkunde. Tijdens een langdurige stage krijgen de studenten onder begeleiding van coaches van het ziekenhuis en van de school meer en meer verantwoordelijkheid. Doel daarbij is een krachtige leeromgeving te creëren en een innovatiedynamiek op te bouwen.

Zomerbarbecue voor het personeel 14 september 2012 Een nieuwe formule! Het ziekenhuis ruilt de nieuwjaarsinstuif voor een vrolijk zomerfeest met barbecue. Met ruim 800 deelnemers is het opnieuw een succes.

8

De langste week van de collega van 20 november tot 4 december 2012 Tijdens de ‘langste week van de collega’ organiseert het ziekenhuis verschillende acties om het waardenkader van het ziekenhuis onder de aandacht te brengen. Naast lezingen en een actie om bezoekers te sensibiliseren valt vooral de stickeractie op. Op een fijne manier kunnen medewerkers hun waardering over collega’s uiten door hem/haar een passende sticker op te kleven zoals bijvoorbeeld: ‘ Leergierig en deskundig’ wat verwijst naar professionalisme.

7

8 ZORGAANBOD 29

Algemene ziekenhuizen

az Sint-Maarten campus Rooienberg Rooienberg 25 2570 Duffel 015 30 31 11

www.azsintmaarten.be algemeen directeur: Jan Ennekens hoofdgeneesheer medisch directeur: dr. Erwin Schroyens

campus Leopoldstraat Leopoldstraat 2 2800 Mechelen 015 40 95 11 campus Zwartzustersvest Zwartzustersvest 47 2800 Mechelen 015 29 66 66

Paspoort Het algemeen ziekenhuis Sint-Maarten is een groot regionaal ziekenhuis met 660 ziekenhuisbedden waarvan 70 Sp-bedden, en meer dan 80 plaatsen in dagziekenhuis. Het ziekenhuis behandelt jaarlijks meer dan 45.000 patiënten waarvan 55% in dagbehandeling. Nog eens 296.000 patiënten bezoeken de poliklinieken voor een technisch onderzoek of raadpleging. De activiteiten zijn gespreid over drie campussen. Het ziekenhuis biedt alle basisdiensten aan en hooggespecialiseerde geneeskunde, waar nodig in samenwerking met zorgpartners uit de regio. In afwachting van de realisatie van een nieuwbouw die de drie campussen integreert, wordt blijvend geïnvesteerd in de vernieuwing van de huidige infrastructuur en de medische apparatuur.

30 ZORGAANBOD

Fusie van ziekenhuizen De voorbije vijftien jaar heeft het az Sint-Maarten ingespeeld op het overheidsbeleid op vlak van schaalvergroting en zorgafstemming binnen de regio. Zo ontstond op 1 januari 1999 het az SintMaarten uit de fusie tussen het az Sint-Jozef te Mechelen en het az Sint-Norbertus te Duffel. Op 30 juni 2006 werd daar het zorgaanbod van het Dodoensziekenhuis te Mechelen aan toegevoegd. Met deze schaalvergroting levert het az Sint-Maarten een concrete bijdrage aan een optimale zorgafstemming in de regio. En dat binnen een kwaliteitsvol en economisch verantwoord kader. Zowel ziekenhuismedewerkers, de patiënt als de verwijzer werden meegenomen in belangrijke wijzigingen en evoluties: De nieuwe schaalgrootte maakte het mogelijk om nieuwe specifieke zorg aan te bieden (bv. MRI vanaf 1999, borstkliniek 2008, Sp-diensten). Vanuit de schaalgrootte werden medische diensten en zorgdiensten samengevoegd met als doel: het spectrum van medische diensten verbreden en een groter subspecialistisch medisch aanbod; verpleegkundige specialisatie; afstemming en samenwerking tussen aanverwante diensten; duidelijkheid voor de bevolking welk zorgaanbod op welke campus wordt aangeboden. Ondersteunende diensten werden waar mogelijk samengevoegd (zoals het magazijn, de keuken en de financiële diensten) of campusoverschrijdend geoptimaliseerd (apotheek, CSA, onthaal, enz.) De fusies en de daaruit voortvloeiende reorganisaties hebben de nood aan een HR-departement scherp gesteld. Sinds 2008 werkt het az Sint-Maarten doelgericht aan de uitbouw van een modern en performant HR-beleid op maat. De samenvoeging van de drie campussen in het nieuwbouwziekenhuis (planning 2018) beoogt de verdere ontwikkeling van het ziekenhuisaanbod in de regio Mechelen. De bouw van een nieuw regionaal ziekenhuis steunt op volgende pijlers: Een ziekenhuisconcept van de 21e eeuw voor de regio Mechelen Kwaliteitsverbetering van de zorgverlening Maximale rationalisatie van de werking en van de infrastructuur Eenheid van concept en cultuur

Start NIAZ-accreditatietraject Kwaliteit heeft altijd centraal gestaan in het az Sint Maarten. Directie en medische raad willen het kwaliteitsmanagement evenwel naar een nog hoger plan tillen. Het doel is namelijk om eind 2016 een NIAZ-accreditatie te behalen. Het NIAZ (Nederlands Instituut voor Accreditatie in de Zorg) is een erkende instantie die objectieve kwaliteitsnormen ontwikkelt en zorginstellingen daarop toetst. Via accreditatie laat een hedendaags ziekenhuis als het az Sint Maarten haar kwaliteit evalueren en deelt zij de resultaten met haar stakeholders. Dat geeft hen het vertrouwen dat er voortdurend wordt gewerkt aan een hoog niveau van kwaliteit. Ter voorbereiding op de NIAZ-audit is een accreditatietraject opgestart. Een belangrijk uitgangspunt van dit traject is dat alle personeelsleden en artsen worden betrokken en dat ze meestappen in het verbeterproces om aan de nieuwe normen te voldoen. Dit verbeterproces zal het az Sint Maarten een kader bieden voor betere kwaliteit, beheersing van risicovolle processen en voor een efficiënte werking. De kwaliteitsnormen van het NIAZ richten zich prioritair op zes terreinen: veilige zorg, het medicatieproces, communicatie met de patiënt en verwijzers, dossiervorming, documentmanagement en human resources (opleiding en begeleiding van medewerkers).

2 ZORGAANBOD 31

Kort genoteerd az Sint-Maarten

1

32 ZORGAANBOD

4

1

Schoolbezoeken januari en februari 2012 Tijdens de maanden januari en februari organiseert het az Sint-Maarten schoolbezoeken voor kinderen van de derde kleuterklas. Op elf dinsdag- en donderdagnamiddagen brengen meer dan 1000 kinderen van 80 klassen uit de regio Mechelen-Duffel een bezoek aan het ziekenhuis. Tijdens het bezoek maken de kinderen kennis met de spoedgevallendienst (gipskamer en ambulance), radiologie, de kinderafdeling en het operatiekwartier.

2

Symposium Mind & Brain 27 januari 2012 Op vrijdag 27 januari organiseert de dienst psychiatrie de vierde editie van het symposium Mind & Brain rond het thema Psychotherapie: Brain based of een vak apart? Wat maakt een mentale stoornis mentaal? Hoe verloopt de verwerking van pijnlijke gebeurtenissen? Deze en vele andere vragen komen aan bod.

3

Toast op baby Zina 7 juni 2012 Donderdag 12 januari 2012 is voor de familie G. tegelijk de meest schokkende en mooiste dag van hun leven. Tijdens een consulta-

tie bij haar gynaecoloog krijgt de zwangere Wendy plots een hevige bloeding. Samen met de baby in haar buik vecht ze voor haar leven. Zonder de voortreffelijke inzet van de Mechelse hulpdiensten hadden ze het wellicht niet gehaald. Vijf maanden na de bevalling gaat het goed met Zina. Alle betrokkenen bij deze spectaculaire reddingsactie worden uitgenodigd op de babyborrel.

4

Dwars door Mechelen 23 september 2012 Ook in 2012 staat het az Sint-Maarten mooi vertegenwoordigd aan de startlijn van Dwars door Mechelen. Meer dan 70 medewerkers lopen 5 of 10 km, allen in een gloednieuw Sint-Maarten T-shirt dat het groepsgevoel aanwakkert.

5

Infoavond borstkliniek 15 november 2012 De borstkliniek van het az Sint-Maarten houdt opnieuw een infoavond. Dit jaar worden ‘de meest gestelde vragen’ gebundeld en toegelicht. Tijdens de avond komt ex-patiënte Griet De Boek haar kinderboek ‘Oma en het kankermonster’ voorstellen.

3 5

6 6

Music 4 Memisa 17 november 2012 Dat er onder onze collega-medewerkers heel veel talent zit, weten we al. Maar er is veel talent dat nog niet ontdekt is. Op 17 november tijdens ‘Music 4 Memisa’ in de Mercedesgarage te Mechelen tonen enkele artsen en medewerkers hun kunnen. Na het benefietconcert wordt er gedanst tijdens een spetterende fuif met dj Lecx’s Crew.

7

Opendeur dialysecentrum 20 december 2012 Het Heilig Hartziekenhuis (Lier) en het az SintMaarten (Duffel-Mechelen) bundelen hun krachten en openen begin december 2012 een dialyseafdeling (dienst CAD=Collectieve Autodialyse) in Duffel. Op 20 december wordt er feestelijk geklonken op deze gloednieuwe afdeling. Dank zij dit initiatief kunnen patiënten dichter bij huis terecht voor hun behandeling.

7

Geestelijke gezondheidszorg

pz Bethaniënhuis pc Bethanië

campus Zoersel A. Vesaliuslaan 39 2980 Zoersel 03 380 30 11 campus Kapellen Jagersdreef 100 2950 Kapellen www.pzbethanienhuis.be algemeen directeur: Gui Rusch hoofdgeneesheer medisch directeur: dr. Marc Hermans

Participatie en empowerment Inspraak en participatie van patiënten zijn sterk geëvolueerd. De patiënt ontvangt niet alleen zorg, maar hij stuurt zijn zorg mee aan. Alle zorgeenheden integreren dit thema op een gepaste manier in de werking. De doelgroep bepaalt de manier waarop. ‘De zorgvraag in dialoog verhelderen, behandeldoelen samen afspreken, de behandeling afronden, alternatieven zoeken, …’, zijn volledig in de behandelmethodiek ingebed. Tijdens de opname-, behandelings-, en rehabilitatiefase is dialoog over al die aspecten essentieel. De therapeutische relatie stoelt op dialoog en onderhandeling. De persoonlijke begeleider is een belangrijk aanspreekpunt, die luistert, vragen stelt, informeert. Dit systeem is een belangrijke hefboom voor groei in inspraak en participatie.

patiëntenraden Op alle zorgeenheden zijn al verschillende jaren patiëntenraden geïnstalleerd die minstens tienmaal per jaar samenkomen. Waar mogelijk maken de patiënten de verslagen. De vergadering is hun geformaliseerd inspraakmoment. De verslagen hangen aan de valven zodat ze voor alle patiënten en bezoekers leesbaar zijn. Daar waar de zorgverleners de verzuchtingen van patiënten ernstig nemen en oplossingen zoeken, vloeit het meeste energie. Een voorbeeld. Patiënten brachten in de patiëntenraad aan dat ze zich geremd voelden om vrijuit te spreken over moeilijke zaken. Naar hun aanvoelen waren de gesprekslokalen onvoldoende geïsoleerd. Binnen de technische beperkingen vonden de medewerkers tot ieders tevredenheid haalbare oplossingen. Dialoog loont.

Paspoort Het psychiatrisch ziekenhuis (pz) Bethaniënhuis maakt deel uit van het pc Bethanië en werkt in verschillende specifieke afdelingen verspreid over een campus in Zoersel en één in Kapellen. Het pz heeft 621 plaatsen en biedt een uitgebreid en gespecialiseerd behandelaanbod ge-

tevredenheidsmeting, klachtenbemiddeling, ervaringsdeskundigen In het ziekenhuis zijn er veel initiatieven die de organisatie gevoelig maken voor een verdere versterking van de participatiecultuur. De feedbacksessies over de resultaten van de tevredenheidsenquêtes bij ontslag van patiënten zijn intussen ingeburgerd. De stuurgroep kwaliteit, patiëntveiligheid en beleid gaat systematisch na voor welke punten structurele oplossingen mogelijk zijn. Deze benadering houdt de medewerkers alert. Afgelopen jaar gingen de diëtisten en hoofdverantwoordelijke voeding aan de slag met hun cijfer. Ze aten op alle zorgeenheden mee en bespraken de wensen van de patiënten.

richt op doelgroepen en gebaseerd op een hedendaagse benadering van de geestelijke gezondheidszorg. Elim, het centrum voor psychotherapie is in Kapellen gehuisvest.

34 ZORGAANBOD

Een goed werkend systeem van klachtenbemiddeling en -behandeling is al jaren een realiteit. Patiënten en hun familie hebben de keuze: werken met de interne klachtenprocedure of via de onafhankelijke ombudspersoon. Dankzij de werkgroep ‘ervaringsdeskundigheid’ is het gelukt een groep (ex-)patiënten te vinden die interesse heeft om zich bij te scholen tot ervaringsdeskundige. Het ziekenhuis faciliteert de vorming van deze mensen en de inschakeling ervan op diverse terreinen.

De kansen tot kruisbestuiving tussen zorgverleners en patiënten nemen toe. Het proces is gestart en zal verder groeien. Patiënten maken een intensief proces door in hun strijd naar een leven dat hen voldoet. Hun expertise kan het herstel van patiënten binnen het ziekenhuis bevorderen. ‘Hoop is de motor van het leven’ (Shepherd 2010). Dit geldt voor patiënten én zorgverleners.

Vraaggerichte zorg Een belangrijk doel van het organisatievernieuwingsproject is extra stimulansen geven aan de uitbouw van vraaggerichte zorg. De nieuwe structuur en afspraken zijn daarvoor ontworpen. Enkele voorbeelden: Vlot (Centrum voor Vorming, Levensdomeinen, Ontwikkeling en Therapie) biedt de patiënten van de behandeleenheden 120 gevarieerde activiteiten en therapieën waaruit ze kunnen kiezen. Naast hun individuele behandelingsprogramma volgen ze in het Vlot sessies die aansluiten bij hun eigen interesses en leefwereld. In het Vlot leggen de deelnemers hun patiëntenrol af. Ze verkennen mogelijkheden die de stap naar de samenleving een beetje gemakkelijker maken. In september is het startschot gegeven voor de ontwikkeling van een nieuw elektronisch patiëntendossier. Een aparte themagroep ‘vraaggerichte zorg en inbreng van patiënten’ buigt zich specifiek over het thema ‘vraaggericht werken’. Wat betekent dit vandaag, maar ook morgen. Al meteen is aan een groep patiënten gevraagd wat hun verwachtingen zijn. Willen ze zelf in het dossier schrijven? Welke informatie willen zij er zeker in?

Charter voor de patiënt Het charter voor de patiënt hangt op alle zorgeenheden. Het is gebaseerd op de principes van vraaggerichte zorg en de concretisering ervan. Patiënten kunnen de zorgverleners daar op aanspreken. Vraaggericht werken is voor vele medewerkers ook een bron van arbeidsvoldoening. Ze staan dichter bij de patiënt en zijn zorgproces en ervaren zelf hun bijdrage aan het algemeen welzijn van de patiënt.

Binnen en buiten met aandacht verbonden Het beleid faciliteert de samenwerking met allerhande zorgpartners waaronder patiëntenverenigingen. De concrete uitwerking is een opdracht van de teams van de zorgeenheden. Elke specifieke doelgroep zoekt samenwerking met verenigingen die aansluiten bij de behandelde problematiek. Afgelopen jaar is aan Archipel, behandeleenheid verslavingszorg, gevraagd om deel te nemen aan een adviesraad in samenwerking met AA. Dankzij de jarenlange opbouw van regionale contacten ontstaan deze vragen. De behandeleenheid NAH engageert zich in het provinciaal coördinatiecentrum NAH o.m. door het uitwerken van een aanbod voor lotgenoten en mantelzorgers. Door deelname aan allerlei participatieprojecten houden de zorgverleners voeling met de tendensen in de maatschappij.

ZORGAANBOD 35

Kort genoteerd pz Bethaniënhuis 36 ZORGAANBOD

1 1

Opening en opendeurdag gebouw 1 20 en 21 januari 2012 De nieuwbouw voor 140 patiënten opent officieel zijn deuren. Het gebouw huisvest het onthaal voor heel het psychiatrisch ziekenhuis en vijf zorgeenheden: de gesloten opname-eenheid en vier rehabilitatie-eenheden. Na een bezoek waarbij de werking wordt toegelicht is er een hapje en een drankje voor iedereen. Op 21 januari 2012 worden de deuren van de nieuwbouw opengesteld voor het brede publiek.

2

Een getraind verhuisteam 16 januari tot en met 2 februari 2012 De ingebruikname van de nieuwbouw gaat gepaard met een grote verhuisbeweging in heel het psychiatrisch ziekenhuis. Op 14 dagen tijd verhuizen patiënten, medewerkers en enkele administratieve diensten. De hoofdverantwoordelijken van de betrokken zorgeenheden of diensten zijn daarbij rots in de branding. Alles verloopt prima dankzij het volledig uitgewerkt draaiboek. Na het inpakken, zorgt de technische dienst voor een vlotte verhuis naar de nieuwe locatie.

2 niveau van het kernteam. Dat vraagt aanpassing en veel overleg. In het nieuwe model is bovendien de inhoudelijke samenwerking tussen de psychiater en psycholoog organisatorisch beter verankerd. Bovenop al deze veranderingen wisselt ook de directiefunctie patiëntenzorg. Een oprecht woord van dank voor de enorme inzet van Marleen De Koker is hier meer dan op zijn plaats. Twintig jaar leidde ze het zorgdepartement in goede banen.

4

‘Geef water aan de bloemen en niet aan het onkruid’ (Fletcher Peacock) 25 en 26 april 2012/28 september 2012 De tweedaagse voor hoofden van het departement patiëntenzorg staat in het teken van de waarderende benadering. Wat gaat al goed? Waarvan krijgen mensen energie? De analyse van krachten is het vertrekpunt voor verdere groei. Op 28 september 2012 wordt hierop ingepikt met een open opleidingsdag ‘waarderend onderzoek’ voor leidinggevenden en stafmedewerkers van heel het ziekenhuis.

5

Een nieuw organisatiemodel 1 februari 2012 Op het moment van de verhuis gaat het nieuwe organisatiemodel in voege. Naast vraaggericht werken is subsidiariteit een belangrijk principe. Beslissingen worden genomen op het juiste niveau. Dat wil zeggen: niet noodzakelijk op het hoogste niveau, maar ook bv. op

Ontmoetingsruimte voor gezinnen krijgt prijs 14 december 2012 De ontmoetingsruimte is bedoeld voor kinderen en hun ouders waarvan één ouder in het pz is opgenomen. Hier kunnen ze in een ongedwongen sfeer tijd met elkaar doorbrengen: eens knuffelen, samen een spelletje spelen, kokkerellen, iets eten, … Voor de inrichting van deze ontmoetingsruimte ontvangen we 5.500 euro van Belfius Foundation. Een terechte aanmoediging voor het Kopp-project.

4

5

3

7 8 6

Investeren in transmurale zorg: meer van elkaar weten Zomer – najaar 2012 PZ Bethaniënhuis zet in op de samenwerking tussen de rehabilitatiediensten enerzijds en pvt De Landhuizen en beschut wonen De Sprong anderzijds. Medewerkers van zowel de rehabilitatie-eenheden, pvt als bw worden uitgenodigd op interne vormingsmomenten en uitwisselingsstages. Daaruit groeit begrip voor elkaars werking.

7

Druk, druk, druk! In 2012 zit de technische dienst niet stil. Ze maken werk van de renovatie van gebouw 5 en de Moeder-Baby-Eenheid. De wegeniswerken rond gebouw 1 starten. Ze omvatten o.a. de aanleg van een ruime parking. De parking met een capaciteit van 120 plaatsen kan in het najaar van 2012 in gebruik genomen worden.

8

Zorggordel in Zoersel 15 april 2012 Op zondag 15 april 2012 organiseert de gemeente Zoersel voor het eerst de zorggordel. Een mooie fietslus passeert langs alle deelnemende zorgvoorzieningen, die elk een leuke activiteit opzetten. Bij ons fiets of wandel je langs een route uitgezet over het domein. Wie een stukje van de geschiedenis van onze organisatie wil (her)beleven, kan in de Kapel luisteren naar de verhalen van één van onze oud-medewerksters. Afsluiten doe je met een hapje en een drankje in pvt De Landhuizen.

9

De Facktorij komt naar buiten 3 tot 8 maart 2012 In het voorjaar van 2012 gaat een opgemerkte tentoonstelling van De Facktorij door: werk van zogenaamde ‘outsiders’ geconfronteerd met werk van andere kunstenaars. De bezoeker wordt in het ongewisse gelaten over de achtergrond van de deelnemende kunstenaar. Op die manier kan elk werk ‘als werk’ worden beoordeeld en niet op basis van vooronderstellingen of vooroordelen. In oktober 2012 neemt De Facktorij ook deel aan de ‘Bird Art Installation Day’ in het Nachtegalenpark in Antwerpen. Dat is een internationaal kunstevenement opgezet door Ed Hanssen. In zowat veertig landen verzamelen kunstenaars in openbare parken om ‘beelden van vogels’ in bomen tentoon te stellen.

10

Elektronisch PatiëntenDossier uit de startblokken September 2012 De doelstelling van het project is de ontwikkeling van een nieuw Elektronisch PatiëntenDossier (EPD) voor het pz Bethaniënhuis tegen eind 2013. De ervaringen van meer dan 10 jaar werken met het elektronisch dossier PDP zijn daarbij zeer waardevol. Een charter legt de krachtlijnen voor de toekomstgerichte nieuwe versie vast. Een belangrijk uitgangspunt is dat het nieuwe EPD het vraaggericht werken zal ondersteunen en sturen.

10 9

ZORGAANBOD 37

11

Elim viert feest 3 februari 2012 Elim bestaat vijf jaar. Naar aanleiding van dit vijfjarig bestaan organiseert het Centrum voor Psychotherapie op 3 februari 2012 de studiedag ‘Het onzegbare, (on)draaglijke bron van eenzaamheid en verbinding’.

12

Over muren kijken 20 september 2012 43 medewerkers van de OCMW-thuisdiensten (poetsdames en gezinshulpen) komen over de vloer en leren het PZ Bethaniënhuis kennen. Het is een boeiende dialoog tussen zorgverleners over de omgang met personen met psychische problemen. Er is langs beide kanten veel enthousiasme over deze uitwisseling.

13

Veiligheidscultuur Juni 2012 Veiligheid voor de patiënt is een belangrijk thema in het pz Bethaniënhuis. Wat veiligheidscultuur betreft, scoort onze instelling goed in vergelijking met andere voorzieningen. Op de meeste dimensies van patiëntveiligheid ligt de score van het pz Bethaniënhuis hoger dan de mediaanwaarde. Het is fijn om vast te stellen dat de aandacht voor patiëntveiligheid zich ook vertaalt in een cultuur die dat mee ondersteunt. Een mooi elan om op verder te gaan.

38 ZORGAANBOD

12

Kort genoteerd pz Bethaniënhuis

11

Geestelijke gezondheidszorg

pvt De Landhuizen pc Bethanië

A. Vesaliuslaan 39 2980 Zoersel

Naar een herstelgerichte organisatie binnen een context van kleinschalig wonen

03 380 30 11 www.pvtdelandhuizen.be

Bij de start van het psychiatrisch verzorgingstehuis (pvt) waren de verwachtingen hooggespannen: alles moest anders. Verlangen naar ‘anders’ staat voor: huiselijkheid, zelfstandigheid, open deur, betrokkenheid en inspraak van bewoners… Dat verlangen is een rode draad doorheen de uitbouw van het pvt.

directeur: Marleen Geentjens

De afdeling Trefpunt ontwikkelt een eigen activiteitencentrum. Op Waaier wordt geproefd van het kleinschalig wonen, een initiatief dat schreeuwt om uitbreiding. Het verlangen naar een nieuwe context waarin kleinschalig wonen echt tot bloei kan komen, groeit: wonen, gewoon zoals thuis, weg van het grote ‘afdelingsgebeuren’. Nieuwe initiatieven worden bezocht. Even gaat het in de richting van echte huizen in de rij, maar dan komt het er: 60 mensen krijgen de kans te leven in een huis met 6 of 9 bewoners of in een studio. De droom van ‘anders’ krijgt nu volop kans. Sommigen mogen eindelijk alleen wonen in een toch nog ondersteunend milieu. Anderen leven in een groep op mensenmaat. Onderlinge contacten onder bewoners en met medewerkers worden persoonlijker. Er kan veel meer samen besproken worden. Er komen inspraakorganen op elk niveau. Ook de familie vindt makkelijker de weg. Ervaringsdeskundigen komen over de vloer. En zij die het al jaren doen, doen het nog steeds: dromen van een context waar mensen tot zichzelf kunnen komen. Herstel komt steeds dichter in het vizier.

Paspoort Het psychiatrisch verzorgingstehuis (pvt) De Landhuizen in Zoersel richt zich tot personen met een langdurige, maar voldoende gestabiliseerde psychiatrische problematiek, die voortdurend begeleiding nodig hebben. De landhuizen biedt opvang aan 147 bewoners.

In de herstelvisie staat de cliënt in alle opzichten centraal. Hij bepaalt welke doelen er worden gesteld, hij beslist mee over de behandeling, hij onderneemt zoveel mogelijk zelf de acties die nodig zijn om te herstellen met zijn ziekte. De houding die aan de herstelvisie ten grondslag ligt, is fundamenteel anders dan de manier waarop er voorheen over hulpverlening werd nagedacht. Herstel betekent niet genezing. Herstel betekent eerder een houding en een manier om de dagelijkse uitdagingen aan te gaan. De reis naar herstel van elke persoon is uniek. Iedereen moet ontdekken wat hem helpt… Een droom is dat dit mogelijk wordt voor alle bewoners. Er is een werkgroep opgestart die ideeën genereert voor een aangepaste woonomgeving voor die bewoners die nu nog leven in grote groep.

ZORGAANBOD 39

Kort genoteerd pvt De Landhuizen

4

40 ZORGAANBOD

2 1

Nothing about us, without us 18-19 september 2012 Een kern van bewoners sluit aan bij de opleiding tot ervaringsdeskundige. Ze noemen zich de Kern. Sommige onder hen getuigen in scholen over het doen en laten binnen het pvt. Op die manier creëren ze een win-winsituatie: de bewoners zijn fier omdat er naar hen geluisterd wordt; de studenten vinden het boeiend om een levensecht verhaal te horen. De Kern komt elke twee weken bij elkaar om na te denken over wat ze voor anderen kunnen betekenen. Op het Vlaamse ggz-congres van september 2012 brengen ze een krachtig verhaal. Ze nemen als co-trainer deel aan de training cliëntenparticipatie.

2

Vakantie, ook al is het niet evident 4-11 mei 2012 31 augustus-7 september 2012 4-12 oktober 2012 Voor het derde jaar op rij trekken begeleiders van pvt De Landhuizen naar zee met bewoners die niet de mogelijkheid hebben om individueel op vakantie te gaan. De bewoners genieten er enorm van. Daarom probeert de begeleiding dit elk jaar opnieuw op de agenda te zetten. Het vraagt een inspanning, maar het is die meer dan waard.

3

Mensen met psychische of mentale beperking in de palliatieve zorg 2 oktober 2012 De palliatieve teams van pvt De Landhuizen en az Sint-Jozef richten over dit onderwerp een avondlezing in. Een boeiende lezing om-

dat huisarts Ilse Decorte spreekt vanuit de eigen praktijkervaring en alles illustreert met casussen. De nadruk ligt op de specifieke aandachtspunten en de mogelijke verschillen in beleving bij de bewoner: benadering van pijnbestrijding, betekenis van lijden, begrip, waardigheid…

4

Kleuters in Trefpunt 20 december 2012 Pvt De Landhuizen werkt samen met een kleuterschool uit Zoersel om intergenerationele projecten uit te werken. Een aantal keer per jaar komen de kleuters op bezoek en wordt er een gezamenlijke activiteit gepland (samen knutselen, een dansoptreden, …). De kleuters hebben een onbeschrijflijke impact op de bewoners.

5

Groot feest 2 september 2012 Begin september staat er iets groots te gebeuren: het Groot Landhuizenfeest. De mensen genieten van muziek, gebracht door harmonie De Vriendenband uit Zoersel. Aan de allerkleinsten wordt gedacht met een springkasteel en wie wil, kan zich laten maquilleren in om het even welk dier. Het is een fijn weerzien tussen familieleden en bewoners. Een feest dat zeker voor herhaling vatbaar is.

6

Pvt en Beschut Wonen onder één vlag laten varen De voorbije jaren is de samenwerking tussen pvt en Beschut Wonen sterk gegroeid. Er is één aanmeldingsprocedure. Er is een tus-

3 5

7 senhuis waar mensen van van het pvt zich voorbereiden om de stap naar meer zelfstandig wonen te zetten. Er zijn veel plannen om de samenwerking nog beter op elkaar af te stemmen op vlak van intake, wachtlijst, begeleidingsplannen, enzovoort. Een gedeelde visie op het herstelgericht werken is de leidraad. Een nieuwe functie ‘zorginhoudelijk coördinator’ is gecreëerd om deze koers volle wind in de zeilen te geven.

7

Een jaar van afscheid nemen 31 mei 2012 Eind mei 2012 nemen dr. Jeroen Kleinen en directeur Bart Meyers afscheid van pvt De Landhuizen om elk een nieuwe uitdaging aan te gaan. Beide mannen hebben ontwikkelingen op veel verschillende plaatsen mee op gang getrokken. Een oprecht woord van dank aan Jeroen en Bart. En dat de herstelondersteunende zorg binnen het pvt nog verder mag uitgroeien en bloeien.

7

ZORGAANBOD 41

Geestelijke gezondheidszorg

Centrum voor beschut wonen en psychiatrische zorg aan huis

De Sprong pc Bethanië

Zoerselsteenweg 69a 2980 Zoersel 03 385 45 06 www.bwdesprong.be directeur: Marleen Geentjens

Werken in de samenleving Het team van het Centrum voor Beschut Wonen De Sprong ziet zijn doelgroep verder en verder differentiëren. Mensen met psychische problemen hebben niet allemaal nood aan dezelfde soort ondersteuning en begeleiding. Een belangrijke vaststelling is dat de ondersteuningsnood jaar na jaar toeneemt. Voor een goede afstemming op de noden en behoeften is intens samenwerken met de lokale gemeenschap een must. Deze samenwerking evolueert en groeit de laatste jaren exponentieel. De focus van de begeleider lag vroeger op de opdracht: ‘maak een thuis voor de bewoners’. Nu volgen en participeren de begeleiders veel meer het persoonlijke levensverhaal van de (kandidaat-)bewoners. Begeleiders stimuleren verdere groei vanuit de krachten van de bewoners. Als gevolg van die ontwikkeling ontstaat een heel gedifferentieerde aanpak. De structuur volgt; de werking is afgebakend in drie grote aandachtsgebieden: woonbegeleiding, activering en psychiatrische thuiszorg.

Paspoort Het centrum voor beschut wonen en psychiatrische thuiszorg De Sprong beoogt de sociale integratie van mensen die omwille van psychische redenen nood hebben aan begeleiding en steun in hun woon- en leefmilieu. Het centrum heeft 95 plaatsen, in Zoersel, Malle, Brasschaat en Deurne. Het project psychiatrische zorg aan huis ondersteunt en begeleidt psychisch kwetsbare volwassenen in hun thuissituatie in samenwerking met de reguliere thuiszorghulpverleners en de mantelzorgers.

42 ZORGAANBOD

Het project ‘psychiatrische thuiszorg’ is niet alleen van belang als nieuwe speler in de gemeenschap, maar is ook een hefboom voor beschut wonen. De begeleiding aan huis geeft net dat ruggensteuntje aan bewoners waardoor ze erin slagen door te groeien naar volledig zelfstandig wonen.

2

1



Kort genoteerd De Sprong

1

Confronterende oefening Voorjaar 2012 In welke mate hanteert het team van Beschut Wonen herstel als leidend principe en hoe wordt dit concreet zichtbaar? Om die vraag te beantwoorden, vullen in het voorjaar begeleiders én bewoners de ROPI-vragenlijst in (Recovery Oriented Practices Index). ROPI is een meetinstrument dat een indicatie geeft van de mate van herstelondersteunende zorg. Bewoners geven op de teamvergadering van de woonbegeleiding feedback over de resultaten ervan. De confrontatie van de perspectieven van bewoners en teamleden leidt tot kritische reflectie. Een actieplan wordt opgemaakt. Bewoners zijn bijvoorbeeld vragende partij om hun stek zo persoonlijk mogelijk in te richten. Dit kan zolang ze zelf zorgen voor de praktische organisatie van de verhuis van eigen gerief. Er zal daarnaast een technisch vaardig persoon als klusjesman voor Beschut Wonen verantwoordelijk gesteld worden. Omdat bewoners niet altijd mondig genoeg zijn, is de afspraak dat de begeleiding zich sterk luisterend opstelt.

2

26 plaatsen in regio Antwerpen-Noord Met de afwerking van de 12 studio’s op de Koningsakker in Brasschaat is het aanbod in deze regio toegenomen tot 26 plaatsen. Wie gaat in de studio’s wonen? Maken we een geïntegreerd begeleidersteam of kiezen we voor afzonderlijke regionale teams? Een goed en harmonieus antwoord op deze vragen is het resultaat van veel samenspraak en dialoog met de kandidaten voor de huis-

4

1

vesting in de nieuwe studio’s en met de begeleiders. Een extra troef voor de regio is de uitbouw van een nieuw aanloopadres in Brasschaat. Het vergroot de integratiekansen voor mensen met psychische beperkingen.

3

Langdurige woonvormen onder één directie 1 juli 2012 De beleidsbeslissing om pvt en Beschut Wonen door één directeur te laten aansturen, ligt in lijn met de maatschappelijke ontwikkelingen en sluit aan bij de visie achter art.107 (realisatie van zorgnetwerken en zorgcircuits). De versterking en uitbreiding van de transmurale samenwerking wordt hiermee gefaciliteerd. Dit structureel verankeren kan bovendien de slagkracht van zowel pvt als Beschut Wonen vergroten in functie van hun aanbod naar bewoners en cliënten. Laat de samenwerking maar groeien met focus op de uitbouw van een sterk zorginhoudelijk verhaal.

4

Start van het Sas (Sociaal Actief Samenwerken) Februari 2012 Activering Sas is een sociaal vangnet voor mensen met een psychosociale kwetsbaarheid en voor wie de drempel naar de huidige maatschappelijke voorzieningen te groot is. Sas organiseert en ondersteunt activiteiten door en voor cliënten. Cliënten participeren ook in de aansturing van dit centrum. In feite creëert Sas de voorwaarden voor continuïteit van zorg. Het centrum staat open voor cliënten uit het psychiatrisch ziekenhuis, psychiatrisch verzorgingstehuis, beschut wonen en andere belangstellenden. Transmuraal werken zit meer dan ooit in de lift.

4

ZORGAANBOD 43

Geestelijke gezondheidszorg

pz Sint-Norbertus

pc Sint-Norbertushuis

Stationsstraat 22c 2570 Duffel 015 30 40 30 www.pz-duffel.be

algemeen directeur: Dirk Armée hoofdgeneesheer medisch directeur: dr. Patrick Vancoillie

Zorg voor vernieuwing: Electroconvulsie therapie (ECT) Lange tijd was het behandelaanbod Elektroconvulsie therapie (ECT) beperkt. Om deze leemte op te vullen, starten het pz Duffel en het az Sint-Maarten een ECT behandelunit op. Die is sinds april 2012 operationeel. ECT, in de volksmond ook wel elektroshocktherapie, is een behandeling waarbij men probeert om convulsies (stuipen) op te wekken via een elektrische prikkel. Het aantal ECT behandelingen neemt toe, met bijna een verdubbeling in tien jaar tijd.

ECT wanneer? ECT wordt vooral gebruikt bij ernstige depressies en meestal bij die depressies die niet goed reageren op geneesmiddelen. Ook bij psychotische depressies zijn de resultaten uitstekend en is ECT zelfs een eerste keuze.

Onbekend onbemind

Paspoort Het psychiatrisch ziekenhuis Sint-Norbertus is een gespecialiseerd universitair diensten-, kennis- en opleidingscentrum, waar mensen met psychische problemen zorg op maat krijgen. Er zijn 601 plaatsen. In functie van het ziektebeeld en de zorgvraag zijn er verschillende zorglijnen mogelijk: • selectieve en aselectieve opname • psychose • angst en depressie • complexe en langdurige zorg • verslavingszorg • gerontopsychiatrie • persoonlijkheidsstoornis • dagbehandeling • activiteitencentrum • electroconvulsie therapie • polikliniek • cepos: centrum voor epilepsie, neuropsychologische revalidatie en slaaplabo.

44 ZORGAANBOD

Veel mensen hebben bedenkingen bij een ECT behandeling. Ongetwijfeld komt dat door het beeld van ECT in films zoals ‘One flew over the cuckoo’s nest’ en ‘Frances’. ECT behandelingen gebeurden daar zonder narcose en met oude apparatuur. Ondertussen zijn de technieken geëvolueerd met een hogere kans op succes en met veel minder bijwerkingen. In feite is ECT voor geïndiceerde patiënten een zeer goede en veilige behandeling.

Zorg voor kwaliteit: bezoek aan minister Vandeurzen Een aantal ‘mini zorgambassadeurs’ uit ons ziekenhuis gaat naar het kabinet van minister Jo Vandeurzen. Na een bevraging van de collega’s willen zij de bezorgdheden en suggesties i.v.m. de (kwaliteit van) zorg delen met de politieke beleidsmakers. Thema’s op de agenda: de arbeidswetgeving, de verontrustende groei van administratieve taken, de bezorgdheid over de inperking en verarming van de opleiding psychiatrisch verpleegkundige, de relatief slechte verloning voor de onregelmatige uren. Ze bespreken ook de centrale plaats van de verpleegkundigen binnen het multidisciplinair team en hun rol in de continuïteit van de zorg. Het gesprek verloopt in een open en constructieve sfeer. Het kabinet zal deze thema’s ‘met zorg’ opvolgen.

Zorg voor familie: Gert Noël prijs Een familielid van een patiënt met een borderline-persoonlijkheidsstoornis heeft nood aan uitleg en begeleiding. Het psychiatrisch ziekenhuis Sint-Norbertus start daarom een vaardigheidstraining voor familieleden van patiënten. In oktober 2012 krijgen we voor dit project de Gert Noël prijs, een financiële steun van € 30.000. Met dat bedrag willen we de vaardigheidstraining verder uitwerken.

Het Fonds Gert Noël Het Fonds Gert Noël ijvert voor de verbetering van de kwaliteit van de ziekenhuiszorg op vlak van luisterbereidheid, informatie en begeleiding van de patiënt en zijn familie. Het wordt beheerd door de Koning Boudewijnstichting.

Gedragstherapie Ons ziekenhuis biedt een behandeling voor mensen met een borderlinepersoonlijkheidsstoornis: de dialectische gedragstherapie (DGT). Deze behandeling is een wetenschappelijk gefundeerde methode die zich baseert op de tegenstelling (de dialectiek) tussen aanvaarding enerzijds (mindfulness) en verandering anderzijds (gedragstherapie).

Familie ondersteunen In DGT is de patiënt zijn of haar eigen case manager. De hulpverlener praat dus niet - over het hoofd van de patiënt - met andere hulpverleners of familieleden. Dat neemt niet weg dat ook een familielid nood heeft aan uitleg en begeleiding om zelf op een constructieve manier met het gedrag van de patiënt om te gaan. Voor een succesvolle behandeling blijkt het eveneens noodzakelijk om familieleden te ondersteunen. Door de contacten met Similes, een vereniging van familieleden van psychiatrische patiënten, is de idee gegroeid om de familieleden zelf ook te trainen door hen een aantal DGT sessies aan te bieden, net zoals bij patiënten. Deze sessies bieden we nu in onze regio tweemaal per jaar aan.

Zorg voor de toekomst: Club 107 In mei 2012 gaat ‘Club 107’ van start, op initiatief van Ggalimero (Geestelijke gezondheidszorg as Lier-Mechelen, regionaal overleg). Club 107 verwijst naar art. 107 van de ziekenhuiswet, een artikel dat toelaat dat we een deel van het budget voor ziekenhuisbedden anders inzetten in de zorgverlening waardoor de zorg korter bij de leefwereld van de patiënt kan staan. Men kon voor dat experiment een project indienen. Het arrondissement Mechelen, waartoe we zelf als enig psychiatrisch ziekenhuis behoren, was geen kandidaat voor het experiment. Dat we van een ‘club’ spreken wil zeggen dat we officieel niet meedoen met het experiment, maar dat we in de regio in overleg zijn gegaan in de geest van ‘vermaatschappelijking’. Deelnemers uit de GGZ, thuiszorg, CAW, OCMW… zitten samen over preventie, mobiele zorg, rehabilitatie, intensieve residentiële zorg, specifieke woonzorg. Hiermee maken we al een belangrijke voorwaarde voor toekomstige samenwerking waar: kennismaking met alle partners. Daarna volgt kennis van ieders werking en van de middelen die we in een later traject kunnen inzetten om het arrondissement Mechelen functiegericht in te kleuren.

De toekomst We bezinnen ons over de rol die we als residentiële setting in de toekomst kunnen spelen. Hoe zorgen we voor de noodzakelijke afstemming met ambulante en mobiele zorgpartners bij residentiële opname? Hoe realiseren we kruisbestuiving met wetenschappelijk onderzoek en de top referente zorg die we als academische setting moeten bieden? Welke middelen besteden we aan de functies die in het model 107 beschreven worden?

Kort genoteerd pz Sint-Norbertus 46 ZORGAANBOD

1 2 1

Poëzieavond voor en door patiënten 26 januari 2012 Voor de derde keer organiseert het ziekenhuis een poëzieavond voor en door patiënten. Ter voorbereiding kunnen patiënten deelnemen aan workshops. Veel patiënten kruipen in hun pen en leggen een stukje van hun ziel bloot. Patiënten of een woordkunstenaar dragen de gedichten voor. Ze worden afgewisseld met sfeervolle muziek van Les Baptistes.

2

Dag van de fiets 15 mei 2012 Met 180 inschrijvingen voor de Dag van de Fiets en iets meer dan 200 voor het (interculturele) Happy Hour (thema Nederland), is de derde editie van de dag van de fiets een groot succes. Op basis van het inschrijvingsnummer trekken we op voorhand de winnaars van de eerste en tweede prijs.

3

Symposium Dialectische Gedragstherapie. 4 juni 2012 Dit tweede symposium Dialectische Gedragstherapie (DGT) focust op de toepasbaarheid van DGT bij eetstoornissen en trauma. Het symposium ‘Doen wat werkt bij co comorbiditeit, twee vliegen in één klap’ eindigt met observatieoefeningen voor het publiek, een getuigenis van een ervaringsdeskundige en een rollenspel tussen ervaringsdeskundige en hulpverlener in een individuele psychotherapiesessie.

3

4

Open Monumentendag 9 september 2012 het ziekenhuis doet opnieuw mee aan de Open Monumentendag, met als thema ‘Muziek, woord en beeld’. Bezoekers kunnen deelnemen aan een geleide wandeling met gids. De wandeling concentreert zich op de kunstwerken die zich op de campus van ons ziekenhuis bevinden. In Congrescentrum de Kleiput kunnen de bezoekers kennis maken met het project ‘Spiegelingen’ van MengelMousse, met het project ‘Foto als brug’ van pvt Schorshaegen en met de gedichten die patiënten schreven voor de gedichtendag 2012.

5

VDAB zorgbeurs 16 oktober 2012 Pz Sint-Norbertus neemt deel aan de VDAB provinciale zorgbeurs in het Provinciehuis van Antwerpen. Deze beurs is geen jobbeurs, maar een zorgbeurs voor jongeren, waarbij in de eerste plaats de opleiding tot verpleeg- of zorgkundige in de kijker staat. Daarnaast krijgen deze jongeren de kans om een blik op het werkveld en de praktijk te werpen, als smaakmaker.

6

Bezoek Erasmus studenten psychologie 17 oktober 2012 Een twintigtal studenten psychologie bezoekt het ziekenhuis in het kader van het Europees Erasmus uitwisselingsprogramma. Deze studenten komen uit verschillende Europese steden. Ze komen naar ons zieken-

4

5 huis om uitleg te krijgen over de taken en de rol van de psychologen in de afdelingswerking. Dit is al het vijfde bezoek in samenwerking met de Thomas More hogeschool.

7

MengelMousse wint publieksprijs ‘Reintegration Award’ Oktober 2012 Voor de 12de keer zet de Vlaamse Vereniging voor Geestelijke Gezondheid (VVGG) projecten in de kijker die mensen met een psychiatrische aandoening dichter bij de maatschappij brengen. Voor 2012 kiest de VVGG het thema ‘Samen Sterk’, met voorkeur voor projecten die expliciet vertrekken vanuit de sterktes van de patiënt en die beroep doen op zijn mogelijkheden en innerlijke kracht. Voor ons ziekenhuis doet MengelMousse, een kunstcollectief van patiënten, mee met het project ‘Spiegelingen’, een dansperformance met video. Het concept is gebaseerd op de werking van een spiegel: een videoprojectie geeft hetzelfde beeld weer maar met kleine verschillen in vergelijking met wat er tegelijkertijd live gebeurt met dezelfde personages. MengelMousse wint de publieksprijs: een mooi beeldje en € 2.500.

7

ZORGAANBOD 47

Geestelijke gezondheidszorg

pvt Schorshaegen pc Sint-Norbertushuis

campus Mostaertpot Mechelsebaan 220 2570 Duffel 015 30 82 50

campus Heist-op-den-Berg Kerselaerlaan 23 2220 Heist-op-den-Berg

Actief burgerschap en PVT: een match? In 1998 verlaat het psychiatrisch verzorgingstehuis (pvt) Schorshaegen de campus van het ziekenhuis. Het biedt het pvt de mogelijkheid om de eigen identiteit verder uit te bouwen en om autonomer te functioneren. Doorheen de jaren groeit de overtuiging dat het pvt niet automatisch een definitieve woonvorm hoeft te zijn. Het pvt moet een setting zijn waar, gestoeld op het rehabilitatiemodel en met aandacht voor het maatschappelijk integratieproces, verder gestreefd wordt naar een optimaal niveau van functioneren en een zo goed mogelijke kwaliteit van leven. Binnen Schorshaegen vertaalt zich dat in een visie die steunt op drie kernbegrippen: ontmoeten, welzijn en hoop. Voor de bewoners betekent dat uit de patiënten-rol stappen en terug burger worden. Bewoners hebben zelf een belangrijke rol in dat proces, maar hebben dikwijls extra steun nodig om werkelijk actief burgerschap op te nemen op verschillende levensdomeinen. Binnen Schorshaegen helpt en ondersteunt de GPS de bewoners. GPS staat voor Gids voor Participatie aan het Sociale leven. De GPS begeleidt het volledige traject van maatschappelijke integratie, helpt bewoners bij het uitvoeren van hun wensen en bij de realisatie van hun actieve en zelfstandige deelname aan het leven buiten het pvt.

www.pvt-schorshaegen.be

directeur: Linda Ooms

Paspoort Het psychiatrisch verzorgingstehuis (pvt) Schorshaegen

Enkele voorbeelden uit 2012 illustreren het best wat pvt Schorshaegen onder actief burgerschap verstaat: België is een land van vele regeringen en dus ook van vele verkiezingen. Verkiezingen zijn ingeburgerd in pvt Schorshaegen. De evidentie van het vragen naar een medisch attest is er niet meer, vele bewoners vervullen met trots hun burgerplicht. In 2012 gaan in Duffel 88% en Heist 55% van de stemgerechtigde bewoners effectief stemmen.

biedt opvang aan 90 personen die geen ononderbroken psychiatrisch toezicht, maar vooral begeleiding en verzorging in het dagelijkse leven nodig hebben. Op de campus Mostaertpot in Duffel verblijven 60 mensen met een langdurige maar

Zorg op maat betekent ook vakantie op maat. De helft van de bewoners neemt minstens één vakantie per jaar. In 2012 organiseert Schorshaegen vakanties aan zee met begeleiding, gaan bewoners op reis met CM, met Horizont en met Psylos.

voldoende gestabiliseerde psychiatrische problematiek. Op de campus in Heist-op-den-Berg verblijven 30 meer zorgafhankelijke bewoners in een vroegere vleugel van het woonen zorghuis Ten Kerselaere. Pvt Schorshaegen maakt deel uit van het psychiatrisch centrum Sint-Norbertushuis.

48 ZORGAANBOD

Begeleid vrijwilligerswerk verlaagt de drempel naar vrijwilligerswerk en misschien ook naar de gewone arbeidsmarkt. Enkele bewoners gaan wekelijks samen met een personeelslid ‘werken’ in een manege en een sociale kruidenier. De Wereldwinkel en de bio-boer zijn opties voor de nabije toekomst.

Vakantie in eigen tuin, niet evident… of toch? Er eens tussenuit zijn kan zo’n deugd doen. Ook bij de bewoners van pvt Schorshaegen bestaat duidelijk deze nood. De laatste jaren gaan steeds meer bewoners op vakantie, in binnen- en buitenland, met of zonder begeleiding vanuit het pvt. Toch blijft het voor mensen met een psychosociale kwetsbaarheid vaak te moeilijk om de vertrouwde, veilige omgeving te verlaten voor een vakantie. Bovendien ontbreekt het tal van mensen aan financiële mogelijkheden. Vakantie in eigen tuin, een gek idee, wordt een project. Via oproepen in lokale kranten en in het informatieblad van Schorshaegen (Post Van Thuis) wordt Schorshaegen de trotse eigenaar van een caravan. Deze caravan krijgt een plek in de achtertuin van Schorshaegen, niet te dicht, niet te ver, met zicht op het bos en de vijver. Een werkgroep met geïnteresseerde bewoners en teamleden bereidt het concrete gebruik van de caravan voor. Veiligheid en verzekering krijgen de nodige aandacht. Er wordt een gebruikerscontract opgesteld en er zijn afspraken rond veiligheid, medicatie, onderhoud, wat te doen bij schade… In de caravan is er slaapgelegenheid voor drie personen. Bewoners kunnen de caravan reserveren voor een dagdeel of voor één of meerdere dagen met overnachting. Bewoners kunnen ook met familie of vrienden een korte vakantie nemen in de caravan. Kampeerders kunnen kiezen voor maaltijden via Schorshaegen of voor een budget om zelf te koken. In de zomer van 2012 wordt de caravan gebruikt door zeven bewoners, goed voor 32 overnachtingen. Alle kampeerders zijn vol lof over hun vakantie en kijken uit naar het nieuwe kampeerseizoen.

Kort genoteerd pvt Schorshaegen

Invulling van vrije tijd, ontspanning in één of andere vereniging, is een belangrijke stap naar integratie. Een aantal bewoners is lid van Psylos en neemt regelmatig deel aan activiteiten. Bewoners nemen ook deel aan activiteiten van Ziekenzorg en wonen de wekelijkse eucharistieviering van de parochie bij. Maandelijks is er een bioscoopbezoek, gaat men paardrijden of volgt men paardrijlessen. Tijdens de week van de amateurkunsten werken drie amateurfotografen samen met bewoners aan het fotoproject ‘foto als brug’. Dit resulteert in een mooie tentoonstelling tijdens de week van de amateurkunsten.

1 1

Verkiezingen 2012 14 oktober 2012 Om goed voorbereid hun stem te kunnen uitbrengen, krijgen bewoners de kans om vooraf te oefenen met de stemcomputer. Aan deze oefensessie kunnen alle inwoners van Duffel deelnemen.

2

Afscheid dr. De Bruyne 28 september 2012 Dr. De Bruyne neemt afscheid van bewoners en personeel van Schorshaegen. Gedurende 10 jaar was hij de beleidspsychiater van pvt Schorshaegen.

3

Make a wish 1 oktober 2012 Vraaggestuurd werken is luisteren, nieuwsgierig zijn naar wat bewoners willen, waar zij van dromen. De droom van een bewoner wordt waarheid als hij op zijn verjaardag de kans krijgt om mee te rijden met de wagen van zijn dromen.

2 3

4

Brei de brug Dit project loopt in samenwerking met het gemeentebestuur van Duffel. De brug over de Nete wordt ingepakt met gebreide lapjes. Schorshaegen stelt een ruimte ter beschikking voor ‘breisessies’ voor alle inwoners van Duffel.

5 misviering op zaterdag spreekt de burgemeester de bewoners, het personeel en de talrijk aanwezige familieleden toe. Een accordeonensemble en een volksdansgroep zorgen voor animatie. Op zondag sluiten bewoners en personeel af met een feestelijke brunch.

5

8

6

9

Wachten op de trein… naar Gent Bewoners gaan met de trein naar Gent, een gezellige uitstap, met een bijhorend terrasje en een lekker restaurant bezoek, een wandeling en een bezoek aan een familielid van een bewoner.

Vakantie aan zee Even weg van alles, even rust. Een groepje bewoners en enkele begeleiders gaan een week op hotel in Nieuwpoort en genieten met volle teugen van een welverdiende vakantie.

7

Feestweekend 27 mei 2012 10 jaar verblijf op een aparte campus wordt passend gevierd tijdens het Pinksterweekend. De muzikale aftrap wordt gegeven op vrijdagavond met een midzomerbal. Na de

Zending pastoraal werker 15 oktober 2012 Op 15 oktober ontvangt Peter Vanmassenhove, tijdens een eucharistieviering, zijn zendingsopdracht als pastoraal werker voor Schorshaegen.

Herfstwandeling 21 september 2012 In samenwerking met Psylos en VIVA organiseert Schorshaegen een herfstwandeling waaraan 200 wandelaars deelnemen.

10

Stoppen met roken In samenwerking met CM organiseert Schorshaegen, voor bewoners en personeelsleden, een cursus ‘stoppen met roken’. Dat is een uniek project waarin personeel en bewoners als evenwaardige partners worden bejegend.

6 50 ZORGAANBOD

7

Kort genoteerd pvt Schorshaegen

4

Geestelijke gezondheidszorg

bw Este

pc Sint-Norbertushuis Kerkstraat 44 2570 Duffel 015 30 47 95 (Duffel) 015 26 14 79 (Mechelen) www.bw-este.be directeur: Roeland Depreitere

Paspoort Beschut wonen Este wil mensen met psychiatrische problemen een (t)huis aanbieden en begeleiden naar een zo

Van levenslange beschutte zorg naar zorg in en met de samenleving. Beschut Wonen als spiegel van de samenleving In de 15 jaar van Emmaüs is ook het project Beschut Wonen Este grondig gewijzigd. Beschut Wonen was in zijn beginjaren een ietwat wereldvreemde eend in de bijt. De huizen waren eilandjes in de straat. Ze werden door de buurt gezien als ‘vreemde’ huizen. Hun status is geëvolueerd naar huizen die participeren in het buurtleven. Zo worden ook in de tuinen van Beschut Wonen praatjes gemaakt met de buren, worden de bewoners uitgenodigd op straatfeesten enzovoort. 15 jaar geleden leefden in de helft van de huizen de bewoners in groep samen en deden ze activiteiten in groep (koken, boodschappen, TV kijken). Momenteel hebben we geen huizen meer met groepswonen, maar wonen alle bewoners in ‘kamerwonen’, een woonvorm waarin de bewoners hun eigen leven leiden en elkaar opzoeken voor sociaal contact. Net als in de samenleving zien we dus ook in Beschut Wonen een toename van individualisering. Mensen wensen hun eigen leven te leiden. Het project BW Este heeft ook een aantal studio’s in haar patrimonium. Toch kiezen de meeste bewoners een verblijf in een woning omdat ze daar makkelijker tot sociaal contact komen. Eenzaamheid is immers voor mensen van onze doelgroep ook een toenemende problematiek. Beide tendensen (individualisering en eenzaamheidsproblematiek) lijken op het eerste zicht in tegenspraak. Maar Beschut Wonen heeft daarin een evenwicht gevonden. Bewoners kunnen hun eigen leven leiden in huis en kunnen sociale contacten leggen in verenigingen in de samenleving, in het aanloopadres van De Passant of in het activiteitencentrum Activering. Cruciaal daarbij is dat ze zelf de contacten en de frequentie kiezen die ze wensen. Dit is niet (meer) iets dat de begeleiding oplegt.

zelfstandig mogelijk bestaan in de maatschappij. Het project is erkend voor 115 plaatsen en beschikt over 22 woningen in Boom, Duffel, Lier, Mechelen en Willebroek. Naast woonbegeleiding worden ook mensen met psychiatrische problemen ondersteund in het zoeken naar een zinvolle daginvulling. Beschut wonen Este maakt deel uit van het psychiatrisch centrum Sint-Norbertushuis en is een samenwerkingsverband met onder meer het centrum geestelijke gezondheidszorg (CGG) de Pont en de psychiatrische afdeling van het algemeen ziekenhuis (PAAZ) Sint-Maarten.

Van levenslange zorg in Beschut Wonen tot een continuüm van zorg in de samenleving. 15 jaar geleden bleef de gemiddelde bewoner jarenlang binnen het project. Beschut Wonen was een woonvorm waarin men onbeperkt kon blijven wonen. De laatste jaren en zeker in de toekomst willen we van Beschut Wonen een woonvorm maken waarin de bewoners de ruimte krijgen om te experimenteren. De bewoner moet de regie terugkrijgen over zijn leven. Dat kan gestimuleerd én begeleid worden tijdens het verblijf in Beschut Wonen. Wanneer de bewoner de regie over zijn leven en zijn herstelproces terug in eigen handen krijgt, gaat hij ook terug rollen opnemen in de maatschappij. De komende jaren zal het project zich moeten focussen op een zorg in de samenleving. Dat impliceert dat de geestelijke gezondheidszorg (GGZ) de kaart zal moeten trekken van samenwerking met heel wat actoren in de samenleving: lokale politiek, huisvestingsmaatschappijen, verenigingen … Ook zal de GGZ zich meer moeten focussen op zorg in de maatschappij. Dat impliceert dat er een uitbreiding van psychiatrische thuiszorg noodzakelijk is evenals de ondersteuning van de eerstelijnszorg in de zorg voor mensen met een psychische kwetsbaarheid. ZORGAANBOD 51

1

Ingebruiname woning Willebroek 1 februari 2012 Este neemt de nieuwe woning in Willebroek in gebruik. De woning wordt gehuurd van de volkshuisvesting van Willebroek en biedt plaats aan twee bewoners.

2

Kunst Tentoonstelling Art Brut 9 maart 2012 Op 9 maart 2012 vindt de vernissage plaats van de kunstentoonstelling: Art Brut, een project van de deelnemers van Activering ’t Vlot & De Passant i.s.m. kunstenaar Geert Desmet (www.geertdesmet.be ).

3

Feest bewonersraad Este 20 april 2012 De bewonersraad van Este organiseert een feest met stoofvlees en friet.

52 ZORGAANBOD

2

Kort genoteerd bw Este

3

1

Geestelijke gezondheidszorg

tg de evenaar Sint-Jozefstraat 9 - 11 2018 Antwerpen

Starten, balanceren, steun krijgen en opnieuw evenwicht vinden, herstellen en groeien.

03 225 02 20 www.tg-de-evenaar.be

Terugkijken op 15 jaar deel uitmaken van vzw Emmaüs, is ook een terugblik op 17 jaar TG ‘de evenaar’. TG ‘de evenaar’ zou niet hebben kunnen overleven zonder vzw Emmaüs en CM, die in 1998 kennis maakten met TG ‘de evenaar’, de werking zeer zinvol vonden en er mee hun schouders onderzetten.

directeur: Martie Mol

Vanaf 2000 verdubbelde de capaciteit van TG ‘de evenaar’ dankzij de erkenning van het RIZIV als Psychosociaal Revalidatiecentrum: twee huizen met elk minimaal 8 patiënten. De patiënten konden deels terugbetaling krijgen voor hun revalidatie. Voor de medewerkers kwam er zekerheid over een inkomen én vooral de opluchting dat het project waar ze zo in geloofden ook op langere termijn zou kunnen blijven bestaan.

Paspoort Therapeutische Gemeenschap ‘de evenaar’ is door het Riziv erkend als psychosociaal revalidatiecentrum. In twee huizen-in-de-rij in Antwerpen kunnen 18 mensen gehuisvest en begeleid worden. In dit kleinschalige en tijdelijke kader wordt met de bewoners een intensief therapeutisch programma op maat afgewerkt. De cliënten zijn mensen met ernstige sociale én psychische problemen, veelal hechtingsproblematiek. Het streefdoel is dat de cliënten psychisch meer stabiel worden zodat hun zelfredzaamheid toeneemt en zij uiteindelijk hun rol in de samenleving (opnieuw) kunnen opnemen.

Deze strijd om het bestaan én de ruggensteun van partners, hoort bij TG ‘de evenaar’. Het is niet toevallig ook de weg die onze patiënten (‘de bewoners’) bij ons gaan. Als ze aankomen, lukt het hen niet meer het leven het hoofd te bieden. In opleiding, afkomst, relatie, woonst en/ of werk zijn er ernstige problemen. En wij zijn dan voor hen die ‘partners’, namelijk diegenen die hen op een gelijkwaardig niveau nabij zijn en blijven. Hen veiligheid bieden via structuur, gesprekken, luisteren en het ‘gewone’ dagelijkse leven, waardoor ze zich kunnen hechten. We maken plaats voor hun visie en autonomie, waarbij een voortdurende dialoog veel betrokkenheid vraagt. Dat is de kracht van de therapeutische ‘gemeenschap’: bewoners laten voelen, door dagelijks op elkaar betrokken te zijn, dat we solidair zijn met hen, kracht in hen zien, hen tijd geven om die zelf te ontdekken, voordat ze die terug zelf kunnen aanspreken. En hen terug op weg zetten met zichzelf. In de afgelopen 15 jaar zijn er tegenslagen geweest, vooral dan van financiële en materiële aard. ‘de evenaar’ kon terugvallen op Emmaüs en op de Wetenschappelijke Commissie: zij gaven ruggensteun. Maar die tegenslagen staan niet in verhouding tot de positieve resultaten. Kwantitatief en kwalitatief onderzoek, evenals reacties van (ex) bewoners bevestigen die resultaten. Op 16 november 2006 vierden we het 10-jarig bestaan van TG ‘de evenaar’ met getuigenissen van (ex) bewoners aan de hand van foto’s, gedichten, verhalen en een videoprojectie. Ook op 8 oktober 2009 waren er veel ex-bewoners aanwezig op de opening en open-deur van Sint-Jozefstraat 11, het buurhuis, naast Sint-Jozefstraat 9. Dat vervangt het te kleine huis in de Korte Leemstraat 34. Ook in de Nieuwsbrief en op de website doen bewoners verslag van hun en onze belevenissen.

ZORGAANBOD 53

1

Samen creëren en realiseren: beide voeten op de grond Deze ‘voeten’foto uit één van de nieuwsbrieven, stond al een keer in het jaarboek en is een voorbeeld van de kerntaak van ons werk: samen met bewoners creëren en realiseren. Het is ook deze manier van werken, die een wezenlijke verandering bij bewoners teweeg brengt. Sàmen, niet voor, maar met… In het licht van de overdracht van de psycho-sociale revalidatiecentra van de federale naar de Vlaamse Overheid, willen we benadrukken dat we dit ook samen met hen, met beide voeten op de grond, willen doen.

tg de evenaar Kort

1

genoteerd

54 ZORGAANBOD

Het ‘ therapeutische’ werk dat we doen valt moeilijk onder woorden te brengen. Het kwalitatief onderzoek in 2011 en 2012 door Virginie Debaere en Stijn Vanheule (UGent) toont dat dit zich afspeelt in de relatie. Het is ‘klein’ werk, doortastend, gezamenlijk, het houdt een proces in en is werk van lange adem. Dat is waarmee we de volgende 15 jaar verder willen, vasthoudend aan onze principes die werken en die mensen doen groeien in een maatschappij die verder lijkt te vervreemden en waarin onze bekommernis vooral uitgaat naar die jongvolwassenen die verdwalen. We zijn opgezet met de toestemming van het RIZIV om eindelijk de meest hoogdringende renovatiewerken (o.a. dak en ramen) te kunnen uitvoeren. Het zal een afscheidscadeau zijn van het RIZIV, omdat de Psychosociale Revalidatiecentra worden overgedragen naar de gewesten (Vlinderakkoord 6de staatshervorming). In een tijd met een krimpende economie en een trend naar ambulante zorg, is deze overdracht geen evidente gebeurtenis voor TG ‘de evenaar’. Toch blijft voor ons de keuze om deze patiënten een intensief, langer durend (circa 13 maanden) residentieel programma aan te bieden, onbetwistbaar de beste. We menen zelfs dat naast het beoogde resultaat het aan het einde van de rit vanuit financieel oogpunt voor bewoners én overheid ‘beterkoop’ is. We hopen, dat onze nieuwe overheid, net zoals eerder ook Emmaüs én het RIZIV, ons wil ondersteunen, het ‘kleine’ wil eren en ons de kans zal geven om ons therapeutisch werk verder te zetten en onze resultaten aan haar voor te leggen. Wij zien er in ieder geval naar uit om met haar een relatie op te bouwen volgens dezelfde principes die we hanteren met onze bewoners: transparant, gelijkwaardig, betrokken, autonoom en in dialoog.

Zorg voor personen met een beperking

dvc Zevenbergen Boerenkrijglaan 25 2520 Ranst 03 350 28 11 campus De Maretak Mechelsebaan 222 2570 Duffel www.zevenbergen.be directeur: Marc Pattyn medisch directeur: dr. José Dachelet

Paspoort Het dienstverleningscentrum (dvc) Zevenbergen omvat een medisch-pedagogisch instituut en een nursingtehuis in Ranst en Duffel (De Maretak). De Maretak heeft ook een dagverblijf. Home Marjorie in Heist-op-den-Berg ressorteert eveneens onder het dvc Zevenbergen (zie p.56). In Ranst zijn er 27 woningen voor 230 kinderen en volwassenen met een ernstig tot diep verstandelijke of meervoudige handicap. De Maretak telt drie woningen van negen personen voor dezelfde doelgroep. Het dagverblijf De Maretak heeft 17 plaatsen voor kinderen en 5 voor volwassenen met een ernstige en/of meervoudige handicap.

Van aanbod- naar vraaggerichte ondersteuning Dienstverleningscentrum Zevenbergen volgde de laatste 15 jaar mee de belangrijke evoluties in de sector. Sinds 1997 verruimden we het aanbod en zorgden we voor extra plaatsen in de ondersteuning van onze doelgroep. Vroeger vertrokken we meer vanuit het eigen aanbod – medisch pedagogisch instituut voor minderjarigen en nursingtehuis voor volwassenen –, nu spelen we in op de zorgvragen in onze regio. Zo bouwde dvc Zevenbergen in 1997 met De Maretak op korte termijn een dagcentrum uit voor kinderen en volwassenen in Duffel en zette daarmee zijn schouders onder een initiatief dat gegroeid was vanuit een groep ouders en sympathisanten in de regio Duffel-Mechelen. Een jaar later verdubbelde de capaciteit van De Maretak van 10 naar 20 plaatsen. Ook in Zevenbergen-Ranst gingen we niet voorbij aan de noden van personen met een handicap. In 2002 breidden we uit om de jonge kinderen met ernstige of diepe verstandelijke handicap van de toenmalige ‘wachtlijst’ op te vangen: we creëerden 10 plaatsen residentieel (Ranst) en 2 plaatsen dagopvang (Duffel). Zevenbergen bleef zich in het opnamebeleid van de laatste 15 jaar ook verder specialiseren in de ondersteuning van twee bijzondere groepen waarvoor opvangmogelijkheden vaak problematisch zijn; jongeren met zeer ernstige autistische problematiek en/of zeer ernstig probleemgedrag en kinderen met grote medische zorgvragen. Voor de eerste groep startten we in 2009 met Het Anker, een woning die volledig is aangepast voor individuele ondersteuning. In datzelfde jaar konden ouders hun kind voor het eerst laten logeren in Ranst. We merken dat dankzij dit aanbod, een residentiële opvang vaak wordt uitgesteld. In 2010 en 2012 ten slotte opende Zevenbergen drie nieuwe woningen vlak naast het dagverblijf De Maretak. Op die campus wonen voortaan 27 kinderen en volwassenen en zijn er een 25-tal plaatsen voor dagopvang. Ook hier trachten we in te spelen op de noden in deze regio en bieden we sinds kort ook logeerfunctie aan. Het medisch pedagogisch instituut en nursingtehuis Zevenbergen evolueerde in 15 jaar tijd naar een dienstverleningscentrum. We blijven zoeken naar oplossingen op maat van onze doelgroep. In 2013 beginnen we met het project Thuiszorg, waarbij we letterlijk ‘ondersteuning aan huis’ bieden aan gezinnen met een kind met ernstige of diepe verstandelijke handicap. En er dienen zich nog andere vormen van ambulante ondersteuning aan. Vlak naast het domein in Ranst komt er een nieuwe verkaveling waar de Sociale huisvestingsmaatZORGAANBOD 55

schappij woningen bouwt voor ouders met een kind met een handicap. Het initiatief staat nog in de steigers, maar ook hier zal Zevenbergen indien mogelijk, de ondersteuning verzorgen. Kortom, de evolutie eindigt niet na 15 jaar, zoveel is duidelijk.

Automatisering bewonersdossier Stroomlijnen van de informatie en de communicatie over de bewoner en het digitaliseren van die informatie is het doel van het project automatisering bewonersdossier. Zevenbergen koos voor het softwareprogramma van Regas om deze klus te klaren. Een stuurgroep zorgt voor het nodige overzicht en begeleidt dit project dat over verschillende jaren loopt. Regas is een open programma waarmee je zelf aan de slag kan. Het ‘bouwen’ gebeurt dus volledig op maat, door onze eigen mensen. Als eerste wordt de driejaarlijkse bewonersbespreking geautomatiseerd. Het multidisciplinaire karakter van zo’n bespreking wordt door het computerprogramma ten volle ondersteund. De thema’s worden goed afgebakend, alle disciplines maken hun voorbereiding op eenzelfde, logische manier en na bespreking zijn de nieuwe doelen voor iedereen duidelijk. Ook de regelmatige evaluatie van die doelen gebeurt via een zogenaamde ‘behandelmotor, die de verschillende stappen in de procedure begeleidt. Na een jaar is dit project ingeburgerd in heel Zevenbergen. De automatisatie brengt heel wat voordelen, zeker naar rapportage en opvolging van procedures. Naast de bewonersbespreking pakken we nog punten aan: We werken het voortraject van een bewoner uit. Dat is heel het traject dat iemand doorloopt voor hij of zij in Zevenbergen wordt opgenomen. Alle noodzakelijke stappen bij een logeerverblijf worden ‘digitaal’. We zorgen voor de nodige registraties zodat we handige rapporten kunnen maken zoals voor individuele vraagkaarten van bewoners, de zorgzwaartemeting, opvolging bewonersbesprekingen,... Een goed programma wordt liefst door zoveel mogelijk mensen gebruikt. Daarom leiden we alle medewerkers in het zorgdepartement op (ong. 300 medewerkers), zodat ze vertrouwd worden met de nieuwe werkwijze. De automatisering van alle gegevens rond de bewoner is goed ingezet. Ook in 2013 zal de stuurgroep de verdere evolutie opvolgen. Dan staan het medische dossier, de hulpmiddelen en het volledige medewerkersbeleid op het programma. Eind 2012 beslist minister Vandeurzen dat de overheid een extra toelage geeft voor initiatieven die investeren in automatisatie. Zevenbergen kan dat geld alvast goed gebruiken. 56 ZORGAANBOD

Kort genoteerd dvc Zevenbergen

1

2

1

4

2

5

3

6

De Werf 19 januari 2012 Tijdens de nieuwjaarsreceptie wordt De Werf aan de medewerkers voorgesteld. Aan 16 verschillende stands krijgen ze een overzicht van alle projecten die de komende jaren op stapel staan in Zevenbergen. Info en een hapje en een drankje.

Bezoek van de Filharmonie 16 mei 2012 Wanneer de zaal De Zevensprong verandert in een concertzaal dan weten we dat de Filharmonie komt optreden. Telkens weer een muzikaal hoogtepunt voor bewoners en begeleiders! Een veertigtal muzikanten en daarrond evenveel ‘verwonderde’ bewoners.

Feestweek en tuinfeest van 10 tot 12 mei 2012 Alles draait rond het thema ‘sprookjes van duizend en één nacht’. Enkele activiteiten: het sprookjesachtig buffet voor bewoners en begeleiders in de feesttent , een oosters getinte fuif, een zoektocht met prinsessen … Op zaterdag sluit de feestweek af met een geslaagd tuinfeest (ondanks het minder goede weer).

3

De Maretak: driewerf hoera ! 19 oktober 2012 De Maretak heeft in 2012 drie goede redenen om te vieren: het 15-jarig bestaan van dagcentrum en semi-internaat, de officiële inhuldiging van de drie nieuwe woningen en de inhuldiging van het kunstwerk “the interaction room”. Veel volk, veel ambiance.

Personeelsfeest 16 november 2012 De evenementenhal den Boomgaard in Broechem wordt op 16 november gevuld met bijna 300 Zevenbergers die zich, na het degusteren van de pasta-buffetten, in groten getale op de dansvloer wagen tot in de vroege uurtjes.

Een initiatief van de werkgroep Fit en Gezond: Mindfulness 29 november 2012 Tijdens een sessie van 2 uur krijgt een twintigtal medewerkers een opleiding rond Mindfulness. De lesgeefster koppelt daarvoor de theoretische uitleg aan praktische oefeningen. De medewerkers leren vooral dat het gaat om een levenshouding die mensen leert om gelukkiger in het leven te staan en helpt om meer te genieten van kleine dingen.

4

ZORGAANBOD 57

Zorg voor personen met een beperking

Home Marjorie

HOME MARJORIE

dvc Zevenbergen

Kerselaarlaan 27-29 2220 Heist-op-den-Berg 015 25 85 81 www.homemarjorie.be directeur: Bart Corthals

Home Marjorie en vzw Emmaüs, geboortejaar: 1998 In 1974 richt een aantal families, onder impuls van Marjorie Guthrie, de echtgenote van de Amerikaanse folkzanger Woody Guthrie, en Prof. Dr. Franz Baro in Vlaanderen een belangenvereniging op: de Huntingtonliga vzw. Door een gebrek aan opnamecapaciteit en –bereidheid in zorgvoorzieningen, besluit een aantal bestuursleden van de Huntington Liga vzw om in 1988 een nieuwe vzw – Home Marjorie – op te richten om de residentiële opvang voor personen met de ziekte van Huntington te verbeteren. Aanvankelijk tracht vzw Home Marjorie bestaande voorzieningen te overtuigen om gespecialiseerde afdelingen op te richten. Dat botst op weerstand. Bijgevolg wil men zelf een woonproject realiseren en de overheid overtuigen om de exploitatie van een tehuis ten laste te nemen, middelen in te zamelen en een gebouw in Heist-op-den-Berg te realiseren. Dat neemt meerdere jaren in beslag. Eind 1995 geeft het Vlaams Fonds voor Personen met een Handicap (nu VAPH) een erkenning voor 10 plaatsen “ tehuis niet-werkenden” aan vzw Home Marjorie. Het gebouwde tehuis staat eind 1998 klaar om in gebruik te worden genomen.

Paspoort Home Marjorie is een kleinschalig nursingtehuis voor 26 personen die lijden aan de erfelijke en ongeneeslijke ziekte van Huntington of aan een ander aanverwant niet-aangeboren hersenletsel. Zij kunnen thuis niet meer opgevangen worden. De bewoners krijgen zorg op maat met de bedoeling zo lang mogelijk aansluiting te vinden bij het gewone leven en hun zelfredzaamheid te behouden. Home Marjorie in Heist-op-den-Berg ressorteert onder de algemene directie van het dienstverleningscentrum Zevenbergen in Ranst. Home Marjorie is een gezamenlijk project van de vzw Home Marjorie, opgericht in de schoot van de Huntington Liga en de vzw Emmaüs.

58 ZORGAANBOD

Omdat het gesubsidieerd personeelskader te klein is om autonoom te bestaan, om de continuïteit van de zorg te verzekeren en omdat de vzw Home Marjorie geen ervaring heeft met de exploitatie van een tehuis, gaat men op zoek naar een partner. Eind 1998 sluiten vzw Home Marjorie en vzw Emmaüs een samenwerkingsovereenkomst. Binnen vzw Emmaüs wordt Home Marjorie ondergebracht bij het DVC Zevenbergen te Ranst. Op 1 april 1999 start Home Marjorie op. Aanvankelijk is het de bedoeling om in Home Marjorie bewoners op te vangen die net niet meer zelfstandig of in gezinsverband kunnen wonen. Wanneer hun zorgvraag evolueert naar meer lichamelijke, verpleegkundige zorg, worden zij doorverwezen. Al snel wordt duidelijk dat het niet evident is om andere voorzieningen bereid te vinden om bewoners over te nemen en dat overplaatsing van bewoners in deze kwetsbare fase dikwijls voor veel turbulentie in hun leven zorgt. Daarnaast stellen we vast dat vele opnamevragen niet positief konden worden beantwoord.

Groeien en bloeien Al in 2001 ontstaat het plan om Home Marjorie uit te breiden om de opnamemogelijkheden te verhogen en bewoners in Home Marjorie te kunnen opvangen tot aan hun overlijden. Een bijkomende erkenning voor 10 bedden volgt eind 2004. Samen met vzw Home Marjorie wordt een financieel plan ontwikkeld om een aanpalend perceel aan te kunnen kopen bij de Vlaamse Huisvestingsmaatschappij en erop te bouwen.

De bouwvoorschriften verplichten om groter te bouwen dan voorzien: voor 16 i.p.v. voor 10 bewoners. Begin januari 2010 wordt de nieuwbouw door 10 bewoners in gebruik genomen. Midden maart 2011 volgt een nieuwe erkenning voor 6 bedden. Tevens wordt de doelgroep uitgebreid naar mensen met een ander NAH (niet-aangeboren hersenletsel). In één woning (opnamegroep) worden bewoners met de ziekte van Huntington in het middenstadium van de aandoening opgevangen. De andere twee woningen richten zich meer op de zorg voor personen in latere zorgfases van de ziekte, waarbij de behoefte aan lichamelijke en verpleegkundige zorg meer uitgesproken is. Wanneer een bewoner zieker wordt, verhuist hij van de opnamegroep naar één van beide zorggroepen. Samengevat kunnen we 15 jaar na de start stellen dat Home Marjorie de voordelen van de kleinschaligheid combineert met de voordelen van de grootschaligheid. Door het project te integreren in vzw Emmaüs en door de nauwe samenwerking met het DVC Zevenbergen heeft het project zich kunnen ontwikkelen tot wat het vandaag is.

Vroegtijdige zorgplanning – palliatieve zorg De ziekte van Huntington is een bijzonder complexe aandoening die gekenmerkt wordt door fysieke achteruitgang, cognitief verval, voedings- en communicatieproblemen, psychische en psychiatrische problemen. In Home Marjorie vinden we het essentieel dat bewoners, ondanks al hun beperkingen, nauw betrokken worden bij alle keuzes die hun leven(skwaliteit) bepalen. Kort na de opname start een proces van herhaalde gesprekken met arts en psychologe. Door systematisch met de bewoners te spreken over hun leven, ziekte en zorg, verzamelen we informatie en inzicht, die later in het ziekteproces, wanneer de communicatie vaak sterk bemoeilijkt wordt, helpt bij het nemen van belangrijke behandelingskeuzes. We betrekken de vertrouwenspersonen bij dit proces van ‘vroegtijdige zorgplanning’. Sinds we de keuze maakten om zorg op te nemen voor de bewoners tot aan hun overlijden, is het verstrekken van (terminaal) palliatieve zorg een onderdeel van het zorgaanbod geworden. Eerder ontwikkelden we een duidelijke visie op comfortzorg en palliatieve zorg. Met de uitbreidingen in 2010 en 2011 kwamen er veel nieuwe medewerkers in dienst, waarvan een groot deel werkt in de woningen waar zorg centraal staat. Begeleiders (‘opvoeders’) in de sector zorg voor personen met een beperking zijn doorgaans minder ervaren of opgeleid in het omgaan met zorg in de laatste levensfase. In een samenwerkingsverband met het Palliatief Netwerk Mechelen maakten we in 2012 van palliatieve zorg het jaarthema van de opleidingen. In 2013 zetten we de opleiding van nieuwe medewerkers verder. Het thema is dan ‘zelfzorg’.

ZORGAANBOD 59

Kort genoteerd Home Marjorie

1 2

60 ZORGAANBOD

1

4

2

5

Ontkoppeld koken 1 februari 2012 Nadat we 13 jaar konden mee-eten uit de grote pot van de keuken van Ten Kerselaere, schakelt Home Marjorie samen met Ten Kerselaere en het pvt Schorshaegen (campus Heist-op-den-Berg) op 1 februari over naar het systeem van ontkoppeld koken. Vooraf waren de bewoners best sceptisch. Vrij snel erna, maar ook bij de meting van de tevredenheid later in 2012, stellen we vast dat de bewoners het eten lekker en gevarieerd vinden.

Boomplantactie Lions Clubs Vlaanderen 4 maart 2012 In het kader van een wereldwijde boomplantactie van de Lions Clubs, planten de Lions Clubs in Vlaanderen, bijgestaan door vele vrijwilligers, begin maart 25.000 bomen en struiken aan. In de tuin van Home Marjorie worden in dat kader 3 bomen, 2 platanen en een linde, aangeplant. Het is de bedoeling dat ze in de toekomst in de zomer voor enkele heerlijke schaduwplekken zorgen.

3

SAGA 19 april 2012 Begin 2013 stapt heel het dvc Zevenbergen voor de opmaak van uurroosters en de tijdsregistratie van medewerkers over naar het sofwarepakket ‘SAGA’. In Home Marjorie doen we dit tot midden april nog ambachtelijk, ’t is te zeggen met pen en papier. Het lag dan ook voor de hand dat Home Marjorie de proeftuin zou worden voor SAGA binnen het dvc Zevenbergen. Hoewel het een grote verandering was, liep de overgang bijzonder vlot.

Nieuw protocol en charter 18 juni 2012 Het hernieuwde kwaliteitsdecreet dat in februari 2011 van kracht werd, legt een aantal bijkomende kwaliteitseisen op aan de voorzieningen. Daarnaast wijzigde het concept van Home Marjorie en de werking door de uitbreidingen van 2010 en 2011 zeer grondig. Bijgevolg is het nodig om een nieuwe verblijfsovereenkomst (protocol van verblijf) en charter collectieve rechten en plichten te ontwerpen. Tijdens de Gebruikersraad van 18/6 wordt dit ontwerp goedgekeurd.

Olympische spelen Augustus 2012 Tussen de Olympische en Paralympische Spelen in Londen plannen we in Home Marjorie onze eigen variante. Gedurende een week wordt over verschillende disciplines heen gestreden voor de hoogste eer: een beker.

6

Aankoop omgebouwde auto Augustus 2012 Door de groei van Home Marjorie, stijgt ook de behoefte aan aangepast vervoer. Eind 2011 vervingen we de oude liftbus door een nieuwe. Om de vele externe doktersconsultaties vlot te laten lopen en niet voortdurend in het vaarwater te zitten van geplande uitstappen of andere activiteiten, kopen we in 2012 een bijkomend voertuig. Dat kan dankzij de financiële steun van meerdere sponsors.

3 5

6

7

7

Bezoek uit Slovenië Oktober 2012 De European Huntington Association overkoepelt de werkingen van de verschillende (sub)nationale belangenverenigingen. Naast samenwerking rond wetenschappelijk onderzoek, stimuleert men de laatste jaren ook internationale contacten rond zorg. In dat kader reizen de eerste week van oktober 4 Sloveense hulpverleners af naar België. Zij lopen gedurende 2 dagen mee in de verschillende woningen van Home Marjorie.

8

Tevredenheidsonderzoek 19 november 2012 Eens om de 3 jaar plannen we in Home Marjorie een tevredenheidsonderzoek bij de bewoners en hun vertrouwenspersonen. De bewoners worden aan de hand van een vragenlijst bevraagd door hun aandachtsbegeleider. De betrokkenen ontvangen een enquête die ze anoniem kunnen terugsturen. Tijdens de Gebruikersraad van november worden de resultaten gepresenteerd. In 2013 wordt werk gemaakt van de geformuleerde actiepunten.

9

Brochure December 2012 na 14 jaar is het hoog tijd om de erg verouderde brochure van Home Marjorie te vervangen door een nieuwe. Een logo wordt ontwikkeld, teksten geschreven, foto’s getrokken, … Eind 2012 is de nieuwe brochure – met dank aan Ilse Loodts voor het ontwerp – klaar.

9

ZORGAANBOD 61

Zorg voor personen met een beperking

dvc ‘t Zwart Goor Zwart Goor 1 2330 Merksplas 014 63 62 11 www.zwartgoor.be algemeen directeur: Paul Maes medisch directeur: Tina Geens (vanaf april 2013)

Groeien naar zorg op maat Terugblikken op 15 jaar dienstverleningscentrum ’t Zwart Goor in vzw Emmaüs, is even stilstaan bij evolutie en verandering. Na jaren stilstand in het uitbreidingsbeleid in de gehandicaptenzorg komt er vanaf 2000 een grote druk vanuit de schrijnende realiteit van de wachtlijsten. Het dienstverleningscentrum ’t Zwart Goor heeft in deze jaarlijks terugkerende uitbreidingsoperaties verantwoordelijkheid opgenomen met een aanzienlijke uitbreiding van het zorgaanbod tot gevolg. De keuze voor de uitbouw van meer gespecialiseerde hulpverlening, meer bepaald voor de mensen met een verstandelijke beperking en bijkomende psychische en gedragsproblemen, heeft het geheel van de organisatie sterk beïnvloed. Een stijgende graad van professionalisering gaat hand in hand met de organisatie van een flexibel zorgaanbod. Nieuwe zorgvormen zien het levenslicht: een project in de strafinrichting, deeltijdse opvang, kort- en logeeropvang, ambulante en mobiele zorg, begeleid werken… . Creatief omgaan met zorg op maat van de zorgvrager brengt veel dynamiek in de organisatie.

Paspoort Het dienstverleningscentrum ’t Zwart Goor biedt opvang en begeleiding aan 290 volwassenen met een verstandelijke beperking of een autismespectrumstoornis. Het omvat een tehuis voor niet-werkenden, een dagcentrum, en diensten beschermd wonen, bege-

De evolutie en de veranderingen moeten bovendien verankerd worden in kwaliteitsdenken en professionalisering. Bewoners, families en medewerkers hebben deze mee vorm gegeven. Zorg op maat kan immers slechts groeien in een proces van dialoog met alle betrokkenen. De grote uitdaging in tijden van verandering is het behoud van wat goed was. Ondanks de groei van het aantal erkende plaatsen, bewoners en medewerkers blijft de basisvisie volledig overeind. De openheid van het dienstverleningscentrum ’t Zwart Goor voor de zwaksten in de samenleving is verankerd in de organisatiecultuur en blijft de basis van de werking. Deze cultuur is zelfs meer dan ooit de voedingsbodem om steeds verder te gaan in de verfijning van de aansluiting van de zorg op de zorgvraag.

leid werken, externe begeleiding en

Een volgende uitdaging

ambulante begeleiding van personen

Aansluitend bij recente ontwikkelingen in het beleid wordt 2012 het jaar van effectieve samenwerking met zorgsectoren in de reguliere hulpverlening. Door het mobiel en ambulant werken ontmoeten de medewerkers thuiszorg- en andere diensten die op de eerste lijn actief zijn. De afstemming van het aanbod van ’t Zwart Goor op dat van andere diensten uit andere sectoren is een uitdaging. Het model van de totaalzorg die traditioneel aangeboden wordt binnen een voorziening moet bijgesteld worden.

met een verstandelijke handicap die geïnterneerd zijn in een strafinrichting. In ’t Zwart Goor verblijven ook personen met een persoonsvolgende financiering.

62 ZORGAANBOD

Vanaf 2013 start het dienstverleningscentrum ’t Zwart Goor in dit kader met kleinschalige dag- en woonopvang en mobiele en ambulante ondersteuning voor mensen met een verstandelijke beperking in deze gebouwen. De aanwezigheid van verschillende partners schept veel mogelijkheden. Een aantal bewoners van ’t Zwart Goor kan immers begeleid werken binnen de keuken van het internaat, de school, het kinderdagverblijf … . Zo samenleven kan voor elke partner verrijkend zijn. Bovendien krijgen bewoners hierdoor ook weer de kans om kleinschalig en inclusief dicht bij een stadskern te wonen en vlot toegang te krijgen tot alle mogelijkheden die de samenleving biedt.

Kort genoteerd dvc ‘t Zwart Goor

Samenwerking met de reguliere sectoren wordt in 2012 zeer concreet door de samenwerking die opstart met de vzw Graanschuur. Die vzw wil in het stadscentrum van Hoogstraten verschillende sectoren samenbrengen in gerenoveerde gebouwen. Op die manier kan een inclusieve zorgcampus ontstaan binnen de stadskern. Naast een aantal andere ‘zorg’initiatieven (onderwijs, internaat normaal begaafde kinderen en jongeren, begeleide uitgroei uit het internaat, kinderdagverblijf …) wordt een samenwerking opgezet om binnen dit geheel ook een aanbod te doen voor mensen met een beperking.

1 1

Een nieuw huis buiten het domein Mei 2012 In het voorjaar van 2012 verhuizen 7 bewoners naar een nieuw huis ‘De Hees’ in de dorpskern van Merksplas. De aansluiting bij het gewone leven in de buurt verloopt tot ieders tevredenheid zeer vlot.

2

Luisteren en fluisteren Voorjaar 2012 De werkgroep Z(ingeving) & P(astoraal) introduceert een wekelijks moment voor bewoners en personeel, waarin op een eigen en belevingsgerichte manier, ruimte gemaakt wordt voor rust en zingeving.

2

ZORGAANBOD 63

3

Er was eens… 23 en 24 juni 2012 Op de jaarlijkse zomerfeesten, in een sprookjesachtig jasje gestoken, staan de deuren van ’t Zwart Goor open voor families en andere bezoekers.

4

Een olympisch jaar Mei en augustus 2012 2012 heeft sportief een internationaal tintje. De jaarlijkse Special Olympics in mei levert weer een karrevracht medailles, maar vooral veel plezier op. In de maand augustus komt er een vervolg met een sportieve ontmoeting met bewoners van een instelling uit Grodzisk, de Poolse zusterstad van Merksplas .

4 5

Kunst of kitsch? 16 september De deuren worden weer opengezet tijdens de jaarlijkse rommelmarkt. Een hedendaags verschijnsel is de aanleiding om een stuk samenleving binnen de leefsfeer van de bewoners te brengen en de buitenwereld uit te nodigen een kijkje te nemen, kennis te maken met ’t Zwart Goor en eventueel gouden zaakjes te doen…

6

Nieuwe administratiegebouw krijgt vorm Najaar 2012 Het administratiegebouw, dat dateert uit de jaren 60 van de vorige eeuw, is onvoldoende uitgerust om de nieuwe noden te beantwoorden. Een nieuw compact en duurzaam gebouw aan de rand van het domein moet eveneens leiden tot het verkeersarm maken van het domein voor bewoners en bezoekers.

5

64 ZORGAANBOD

genoteerd

6

dvc ‘t Zwart Goor Kort

3

ten kerselaere woon- en zorghuis

Ouderenzorg

Ten Kerselaere Boonmarkt 27 2220 Heist-op-den-Berg 015 22 88 22 www.tenkerselaere.be algemeen directeur: Paul Van Tendeloo

Betere integratie van zorg, wonen en welzijn 2012 staat voor ouderenzorg in het teken van de kwaliteitsborging. De drie voorzieningen stellen samen een kwaliteitsplanning op met de bedoeling elkaar zoveel mogelijk te ondersteunen. Het is een van de vele stappen die ouderenzorg de voorbije jaren zette om zijn doelstellingen te realiseren: onderdak en zorg bieden aan ouderen die niet meer zelfstandig kunnen wonen omwille van ernstige dementie of fysieke problemen. Maar tegelijk initiatieven nemen om ouderen toe te laten zo lang mogelijk thuis te blijven wonen. Zo ontstonden dagverzorging en kortverblijf die de thuiszorg en vooral de mantelzorg ondersteunen. Zorg en dienstverlening gedurende één of meerdere dagen in de week of gedurende enkele weken in het jaar verlichten de zorg op het thuisfront en dragen ertoe bij dat opname in een rusthuis kan uitgesteld of vermeden worden.

Kleinschalig genormaliseerd wonen

Paspoort Ten Kerselaere is een woon- en zorghuis

Einde 2006 start een verbouwing waarbij de grootschaligheid van drie afdelingen van dertig tot veertig bewoners werd ingeruild voor de kleinschaligheid van veertien huizen voor telkens acht bewoners. Elke bewoner beschikt over een eigen zit- slaapkamer van 25 m² met eigen sanitair. Daarnaast heeft elke woning een gemeenschappelijke huiskamer, keuken, badkamer en tuintje. Zorg op maat neemt een centrale plaats in.

met een ruime waaier aan thuisver-

Crisisopvang via kortverblijf

vangende en thuiszorgondersteunende

Het centrum voor kortverblijf (10 woongelegenheden) kent jaarlijks meer dan 200 tijdelijke gebruikers met een gemiddelde verblijfsduur van 14 dagen. Naast de traditionele thuiszorgondersteuning biedt het centrum eveneens crisisopvang, revaliderend en palliatief kortverblijf aan.

diensten voor ouderen. Ten Kerselaere is een voorloper in het aanbieden van nieuwe woon- en zorgvormen. Er zijn 107 woongelegenheden waarvan 7 voor het centrum niet aangeboren hersenletsel (CNAH) en 5 voor patiënten met MS of ALS. Meer dan 50 thuiswonende ouderen maken dagelijks gebruik van de thuiszorgondersteunende diensten dagverzorging, kortverblijf, poetshulp, strijkatelier,

Dagverzorging voor personen met dementie De centra voor dagverzorging hebben dagelijks een optimale bezetting. Er wordt een aangepast individueel vervoer voorzien voor de gebruikers van en naar het centrum. Daarnaast worden ook poets- en strijkdiensten aangeboden aan senioren via het systeem van dienstencheques. Er is bovendien een modern fitnesscentrum aanwezig met aangepaste toestellen voor senioren.

aangepast vervoer en sinds 2010 het

Lokaal dienstencentrum De Pit

lokaal dienstencentrum De Pit. Het dage-

Het centrale deel van Ten Kerselaere werd opgefrist en is een ontmoetingsplaats voor de eigen bewoners, maar ook voor de gebruikers van dagverzorging, voor de bewoners van Home Marjorie en PVT Schorshaegen en voor de nieuwe wijkbewoners. Het is dé ontmoetingsplaats voor bewoners en senioren uit de woonzorgwijk d’Oude Molen, er is een café-restaurant en de mogelijkheid tot

lijks beleid van Ten Kerselaere valt onder de verantwoordelijkheid van het directieteam ouderenzorg Emmaüs.

ZORGAANBOD 65

vrijwilligerswerk. Dit geeft een gevoel van empowerment. Het gemeenschapsgevoel stijgt, de oudere voelt zich terug gewaardeerd en hoort terug ergens bij. De sleutelwoorden zijn sociaal isolement doorbreken, contacten en zingeving. Het lokaal dienstencentrum werkt laagdrempelig. Mensen ontmoeten elkaar, doorbreken de stilte, hebben betekenisvol contact. Zo vervult de Pit een basisbehoefte van de oudere juist door participatie en activering. Het centrum werkt preventief en voorkomt residentiële opname. Nieuw is het inloophuis dementie en de praatgroep dementie, beide kaderend in het project dementievriendelijke gemeente Heist-op-den-Berg. Wonen, zorg en welzijn wordt aangeboden in het woon- en zorghuis. Ouderen voelen zich thuis en kunnen elkaar ontmoeten. Activiteiten en diensten op vlak van zorg en welzijn worden aangeboden. De sociale binding op buurtniveau wordt gestimuleerd.

Assistentiewoningen voor thuisblijvers Ook de aanleunwoningen hadden tot doel de combinatie tussen het wonen in een ‘gewoon’ huis en zware zorg mogelijk te maken. Vlakbij het rusthuis bouwde de lokale sociale huisvestingsmaatschappij tien woningen voor echtparen waarvan één van de partners zware zorg nodig had, zorg die oorspronkelijk door Ten Kerselaere werd aangeboden maar vandaag mede door de thuiszorg gedragen wordt. En hier begint het verhaal van de woonzorgwijk d’Oude Molen. De integratie van zorg en wonen stond van bij de aanvang voorop. De bouwmaatschappij wilde een volledig nieuwe woonwijk bouwen op het terrein tussen Ten Kerselaere en de dorpskern van Hallaar, deelgemeente van Heist-op-den-Berg. Begin 2006 werden de eerste woningen in gebruik genomen. En dat zijn, toevallig of niet, achttien seniorenwoningen. Ten Kerselaere wil de volgende jaren ook zelf eigen assistentiewoningen bouwen gezien de grote behoefte in de regio.

7

Aansluitend bij woon- en zorghuis Ten Kerselaere in het centrum van de woonzorgwijk d’Oude Molen zal Atelier Kempe Thill in samenwerking met architect Daniël Van Doorslaer twee ‘urban villa’s’ met 35 zorgflats en 48 assistentiewoningen realiseren in de loop van de volgende jaren. Ten Kerselaere is samen met zijn lokale partners van het zorgnetwerk overtuigd van de maatschappelijke meerwaarde van een dergelijk project. Het is bereid een voortrekkersrol te blijven vervullen in het zoeken naar betere woon- en zorgvormen voor ouderen. In d’Oude Molen zijn veel ingrediënten aanwezig voor de realisatie van een woonzorgwijk. Ten Kerselaere zelf, met zijn diversiteit aan woon- en zorgvormen, de sociale woonwijk die uit de grond gerezen is, maar ook het psychiatrisch verzorgingstehuis Schorshaegen met dertig bewoners en Home Marjorie voor personen met de ziekte van Huntington.

66 ZORGAANBOD

1

5

2

6

Kort genoteerd Ten Kerselaere

Bedankje voor vrijwilligers 9 maart 2012 70 vrijwilligers zetten zich belangeloos in voor het welzijn van de ouderen in Ten Kerselaere. Ondersteund door de coördinator en animatoren verrichten zij schitterend werk. Op 9 maart konden de vrijwilligers van Ten Kerselaere een keuze maken uit twee verschillende activiteiten. Een geleide lentewandeling in de Averegten waarbij ze zelf de plaats van een rolstoelgebonden bewoner mochten innemen, en een werkbezoek aan het nieuwe woon- en zorghuis Ambroos te Hofstade.

Dag van de Zorg 18 maart 2012 Samen met vele andere zorgvoorzieningen zet Ten Kerselaere de deuren open tijdens de Dag van de Zorg.

3

Week van de valpreventie April 2012 De bedoeling is om valincidenten zoveel mogelijk te voorkomen en ouderen zo lang mogelijk veilig en wel thuis te kunnen laten leven mits de nodige ondersteuning. Zo wordt er een “valpreventie” quiz georganiseerd, een zitdans special, zumba gold en natuurlijk seniorenfitness.

4

Inloophuis dementie viert eerste verjaardag 1 september 2012 Het Inloophuis Dementie maakt het mogelijk om dementie bespreekbaar te maken. Het is een plaats waar personen met dementie en hun zorgdragers elkaar kunnen ontmoeten op een spontane en vriendelijke manier. Een consulent van het psychogeriatrisch netwerk is wekelijks aanwezig om mensen op weg te helpen een oplossing te zoeken voor hun vragen en problemen. Deze raadplegingen zijn volledig gratis. Niet enkel zorgdragers maar ook mensen met een beginnende dementie zijn welkom.

5

Digidak in De Pit 6 september 2012 De gemeente Heist-op-den-Berg en het lokaal dienstencentrum De Pit, gelegen in woon- en zorghuis Ten Kerselaere, willen samen de digitale kloof verkleinen. Inwoners van Heistop-den-Berg die niets of weinig van computers afweten, kunnen op eenvoudige wijze kennis maken met de wondere wereld van de moderne techniek. Het aanbod van Digidak is gratis en staat open voor inwoners van Heist-op-den-Berg en omgeving. Leeftijd speelt geen rol.

Praatcafé dementie 10 december 2012 Hoever staat de wetenschap in Alzheimeronderzoek? Die vraag beantwoordt professor dr. Bart de Strooper (KULeuven) tijdens het praatcafé. Wie met dementie geconfronteerd wordt, stelt zich een aantal vragen rond opvang of rond de zorg voor iemand met dementie. Maar er zijn ook vragen over de meer wetenschappelijke kant ervan, zoals ‘is dit erfelijk?’, ‘hoe heb ik dit heb gekregen?’ of ‘bestaat hier een behandeling voor?’.

7

Bedankdag Music for life 19 december 2012 StuBru en Music for Life vragen extra aandacht voor dementie. Ten Kerselaere neemt bezoekers mee op reis in de wondere wereld van dementie via een geleide wandeling doorheen de dementiezorg. Speciaal voor Music for Life wordt Ten Kerselaere ingekleed met veel verwijzingen naar vroeger en met een bijzondere wensenboom. Bart, verpleegkundige, is voor de gelegenheid de DJ van dienst en bezoekers vragen hun Song for Life bij hem aan.

7

ZORGAANBOD 67

Ouderenzorg

Hof van Arenberg Rooienberg 1 2570 Duffel 015 30 36 16 www.hofvanarenberg.be algemeen directeur: Paul Van Tendeloo

Paspoort Het Hof van Arenberg huisvest 74 bewoners in nieuwe gebouwen. Hof van Arenberg heeft vijf afdelingen: het Hofke 1 en 2, Tabor 1 en 2 en Vita. In het residentiële gedeelte zijn zowel ouderen met een lichamelijke problematiek als met dementie welkom. Beide doelgroepen beschikken over gescheiden ruimtes, ingedeeld in kleine huiselijke en herkenbare leefruimtes van tien woongelegenheden. Op Tabor en Vita verblijven zorgbehoevende zusters van het Convent van Betlehem. Er zijn 10 plaatsen kortverblijf. Vijf woongelegenheden in het Hofke zijn voorbehouden voor patiënten met MS/ALS. Het dagelijks beleid van het Hof van Arenberg valt onder de verantwoordelijkheid van het directieteam ouderenzorg Emmaüs.

68 ZORGAANBOD

hof van arenberg woon-en zorghuis

Van ziekenhuis-RVT tot woonzorghuis Het Hof van Arenberg was oorspronkelijk (1989) een ziekenhuis-RVT met één afdeling voor 30 bewoners naast het az Sint-Norbertus (vandaag az Sint-Maarten). Vanaf januari 2004 gaat in de vzw Emmaüs een nieuwe organisatiestructuur voor de ouderenzorg in voege. De twee instellingen voor ouderenzorg, Hof van Arenberg en Ten Kerselaere, krijgen dezelfde directie. Op dat moment wordt in Duffel in samenwerking met de zusters van het Convent van Bethlehem een nieuwe afdeling met 30 woongelegenheden gebouwd. Samen met afdeling Hofke vormt de nieuw afdeling Tabor het woon- en zorghuis Hof van Arenberg met een capaciteit van 60 woongelegenheden. In 2007 zien de eerste plannen het licht voor een nieuwbouw voor afdeling Hofke en een centrum voor kortverblijf, aansluitend aan de afdeling Tabor. De nieuwbouw waardoor Hofke niet alleen figuurlijk, maar ook letterlijk aansluiting krijgt met Tabor, betekent ook een kanteling qua organisatiemodel, waardoor medewerkers één groot team vormen. Daarna volgde nog een uitbreiding met de leefgroep, Vita, speciaal voor de zusters van het convent van Bethlehem die van onze dienstverlening gebruik maken. De huidige capaciteit bedraagt ondertussen 74 woongelegenheden waarvan 48 met RVT erkenning. Het centrum voor kortverblijf telt 10 extra woongelegenheden. Uit de MARA analyse van Zorgnet Vlaanderen en Belfius blijkt dat de schaalgrootte onvoldoende is om een gezonde financiële werking te kunnen garanderen. Emmaüs ouderenzorg start in 2013 daarom met de bouw van een groep van 54 assistentiewoningen (GAW De Peerle) en een centrum voor dagverzorging (DVC De Peerle). Het project zal gelegen zijn in de Stationsstraat, op wandelafstand van het nieuwe woon- en zorghuis in het centrum van Duffel.

Kort genoteerd Hof van Arenberg

2 1 1

Martijn de schoenmaker 31 januari 2012 Leerlingen van het 3e leerjaar van Sint - Norbertus treden op in de ontmoetingsruimte van het klooster met nadien een hapje en een drankje samen met de leerlingen.

2

Lichtmis 1 en 2 februari 2012 Pannenkoeken bakken en gezellig opeten in de leefruimten van Hofke, Tabor en Vita.

3

Dag van de Zorg 18 maart 2012 De officiële opening van de nieuwbouw van het Hofke gebeurt op de Dag van de Zorg op 18 maart. Lon Holtzer, Vlaams zorgambassadeur, beklemtoont in haar woordje dat Hof van Arenberg met de nieuwbouw toont hoe ouderenzorg de voorbije jaren is geëvolueerd: “Alle clichébeelden over de ‘rusthuizen’ van vroeger maken maken hier plaats voor lucht, licht en leven”’.

4

Brei de brug april 2012 Alle Duffelaars worden uitgenodigd de Netebrug op te vrolijken met kleurrijk breiwerk. Wol, priemen en breien hebben voor ons breiclubje op dinsdagnamiddag geen geheimen. De zusters van Tabor en Vita gaan dus massaal aan het breien. Allerlei kleuren, breisteken, patronen en woldraden groeien uit tot kleurrijke lapjes. Onze enorme stapel fleu-

rige lapjes, die we met de bereidwillige hulp van enkele zusters aan elkaar naaien, krijgen een ereplaats op de brug van Duffel.

5

Viering van het gouden jubileum op Tabor 6 september 2012 Jubilea zijn belangrijke momenten voor de zusters. Daar hoort een receptie bij met de medezusters.

6

Week van de smaak 19 november 2012 – 23 november 2012 Alle bewoners van Hof van Arenberg kunnen hun smaakpappillen nog eens verwennen tijdens de week van de smaak.

7

Een jaar na de verhuis 23 november 2012 Een jaar geleden verhuisden de bewoners van het Hofke naar de nieuwbouw aan de Rooienberg. Dat wordt gevierd met een receptie voor de bewoners, hun familie, personeel en vrijwilligers.

8

Music for life 17 december 2012 De bewoners van Hofke maken cupcakes in het kader van de actie van studio Brussel Music for life. Wie op 19 december met een badge for life langskomt in het Hof van Arenberg, bedanken we met een zelfgemaakte cupcake . Wij willen meewerken aan deze actie om het bewustzijn rond dementie in onze samenleving te vergroten.

3 4

ZORGAANBOD 69

Ouderenzorg

Woon- en zorghuis Ambroos Woon- en zorghuis Ambroos Muizenstraat 66 1981 Hofstade (Zemst) www.wzh-ambroos.be algemeen directeur: Paul Van Tendeloo

Aan de basis van de jongste telg van Emmaüs ouderenzorg, Ambroos, zit een apart verhaal. Het initiatief wordt midden 2008 overgenomen van de vzw Akapella op hun verzoek. Die overname is niet evident. De financiering van startende woonzorgcentra is immers zwak. Op 28 maart 2011 opent de eerste woning van woon- en zorghuis Ambroos zijn deuren. Begin oktober worden de laatste woningen voor telkens 14 bewoners met lichamelijke zorg en het centrum voor kortverblijf met 10 tijdelijke woongelegenheden, in gebruik genomen. Het centrum voor dagverzorging opent in mei zijn deuren voor zorgbehoevende ouderen die nog thuis wonen, maar tijdens de weekdagen overdag gedurende een zestal uren opgevangen worden.

Paspoort Het woon- en zorghuis Ambroos is een nieuw initiatief met 95 woongelegenheden, een centrum voor kortverblijf met 10 plaatsen, een centrum voor dagver-

De 26 serviceflats verwelkomen vanaf september 2011nieuwe gezichten en volgen volledig de richtlijnen omtrent assistentiewoningen van het Vlaamse woonzorgdecreet. De flat is stijlvol ingericht met een aparte slaapkamer, een badkamer met inloopdouche en sensoring, een aangename living en een kitchenette. De bewoners genieten van de hoogst mogelijke privacy in de eigen comfortabele flat, maar met de services en diensten op maat zoals men zelf verkiest. Alle flats zijn bovendien volledig rolstoeltoegankelijk gebouwd en ingericht. Indien gewenst organiseert Ambroos voor de bewoners zowel overdag als ’s nachts een ronde met toezicht om het persoonlijk veiligheidsgevoel te verhogen. Verder is er de garantie van 24 uurspermanentie voor het beantwoorden van noodoproepen. Dit zijn dringende, niet geplande oproepen.

zorging met 15 plaatsen en 26 assistentiewoningen (service flats). Het dagelijks beleid van Ambroos valt onder de verantwoordelijkheid van het directieteam ouderenzorg Emmaüs.

70 ZORGAANBOD

Via het eigen aparte systeem van dienstencheques kunnen bewoners optioneel hulp aan voor onderhoud van de flat zoals poetsen en verversen van bedlinnen ontvangen. Maar ze kunnen ook terecht in het aanpalende strijkatelier, bij de dienst voor aangepast vervoer en de boodschappendienst. Maaltijden zijn verkrijgbaar in het centrumgedeelte mits reservering.

3 2 Kort genoteerd Ambroos

1

Bedankdag vrijwilligers 8 maart 2012 De vrijwilligers in het woon- en zorghuis Ambroos worden in de bloemetjes gezet en krijgen een feestbuffet aangeboden door de directie. Ambroos blaast op dat moment bijna 1 kaarsje uit. Het animoteam is blij dat ze wekelijks kan beschikken over een tiental vrijwilligers. Een fijne vaststelling is dat die groep stelselmatig groter wordt.

2

Officiële opening op Dag van de Zorg 18 maart 2012 Minister Jo Vandeurzen opent tijdens de Dag van de Zorg het woonzorghuis. Hij prijst Emmaüs voor de niet evidente keuze om een zorgaanbod uit te bouwen voor personen die zware zorgnoden hebben. Samen met de burgemeester en OCMW-voorzitter van Zemst, met zorgambassadeur Lon Holtzer en vele andere genodigden krijgt hij een rondleiding door Ambroos. In de loop van de dag bezoeken nog tientallen geïnteresseerden het jonge woonzorgcentrum.

3

Olympische Spelen 27 juli 2012 Ook in woon- en zorghuis Ambroos nemen de bewoners op hun eigen manier deel aan de Olympische spelen. Op de openingsdag van de spelen in London staat in het dagverzorgingscentrum een speciale tentoonstelling over de Spelen vroeger en nu. Via foto’s van toen en nu trainen ze… hersenen en geheugen. Basket, voetbal en steeple, krachtproeven, fietsen en bowling staan verder op het programma. Maandag 13 augustus vindt de slotceremonie plaats met een overzicht en fototentoonstelling.

4

Groentekraam Jeugdsentiment voor de ouderen, zo’n rijdende kruidenierswinkel. Voor de bewoners van de serviceflats in Ambroos een kans om wekelijks verse groenten, fruit en andere levensmiddelen te kopen zonder zich te moeten verplaatsen.

4

ZORGAANBOD 71

Kind, jeugd en gezin

kdv De Hummeltjes zkdv De Snoezels

Paspoort KDV De Hummeltjes

Rooienberg 12 2570 Duffel 015 30 41 11

Het kinderdagverblijf (kdv) De Hummeltjes

www.kinderopvangduffel.be

Het zelfstandig kinderdagverblijf De Snoe-

kdv De Zonnebloem

zels telt 20 plaatsen.

Koningin Astridlaan 157 2800 Mechelen 015 41 02 01 www.kdvdezonnebloem.be

IBO Duffel Rooienberg 12 B 2570 Duffel 015 30 41 11

in Duffel heeft 84 erkende plaatsen voor opvang van kinderen tussen 0 en 3 jaar.

KDV De Zonnebloem Het kinderdagverblijf (kdv) De Zonnebloem in Mechelen heeft een erkenning voor 28 plaatsen voor kinderen van 0 tot 3 jaar. IBO Duffel Het Initiatief Buitenschoolse Opvang (IBO) heeft drie vestigingen in Duffel: Het Speelnest, Het Ravottersnest en Het Ooievaarsnest. Er zijn in totaal 168 erkende plaatsen. Per jaar maken 850 kinderen gebruik van de opvang. Het Flexonest co-

www.kinderopvangduffel.be

ördineert voor de zorgregio Kontich flexi-

directeur: Saskia Lambrechts

bele en occasionele opvang.

Decreet kinderopvang van baby’s en peuters Na jarenlange besprekingen keurt het Vlaams Parlement het kaderdecreet op 28 maart 2012 goed. Met het decreet wil de Vlaamse overheid stap voor stap voldoende, kwaliteitsvolle kinderopvang realiseren die voor iedereen toegankelijk is. De opvang moet zowel betaalbaar zijn voor de ouders als financieel leefbaar voor de opvangsector. Het kinderopvangaanbod (groepsopvang, gezinsopvang en opvang aan huis) wordt duidelijker uitgetekend. Elke voorziening of opvangplaats moet een vergunning krijgen en aan een minimumkwaliteit voldoen. Er zullen extra plaatsen gerealiseerd worden, want vanaf 2020 wil men aan elk gezin met een opvangvraag ook een plaats kunnen aanbieden. Kinderopvang wordt vanaf dan een recht. Een lokaal loket wordt opgestart om ouders verder te helpen en de opvangnood juist in kaart te brengen.

Uitbreiding en nieuwbouw KDV De Zonnebloem De projectdefinitie voor. de nieuwbouw is klaar en een architectenbureau wordt geselecteerd: het architectenbureau Jan

72 ZORGAANBOD

Maenhout zal de nieuwe Zonnebloem uittekenen op het Roosendaelveld in Mechelen. Op het Roosendaelveld komt ook de nieuwbouw voor het az Sint-Maarten. Op 18 oktober wordt de geplande nieuwbouw van het KDV De Zonnebloem toegelicht op een informatievergadering voor de buurtbewoners en eind 2012 wordt de bouwaanvraag ingediend.

ICT in de kinderopvang De kinderopvang vernieuwt op het vlak van ICT en bereidt de verdere automatisering voor van de leefgroepen van het IBO. Er wordt gewerkt aan een nieuw verwerkingssysteem voor de gegevens van het ZKDV De Snoezels die maandelijks aan Kind en Gezin gerapporteerd moeten worden. Voor de buitenschoolse opvang wordt automatisering voorbereid tot op het niveau van de leefgroepen in functie van aanwezigheidsregistratie, verzending van facturen aan ouders via mail en voorinschrijving vakantieopvang. Daarnaast neemt de kinderopvang Office 2010 in gebruik.

Kort genoteerd Kinderopvang

1 5 1

5

2

6

3

7

Aanpassing keuken KDV De Zonnebloem Januari 2012 Voortaan levert de Centrale Voedingsdienst van Emmaüs de maaltijden voor de kinderopvang. De maaltijden worden ter plaatse opgewarmd met een regeneratieoven. Dat verlicht het werk van de medewerkers.

Extra ruimte voor Het Speelnest Het gebrek aan ruimte bij de Rakkers wordt voor een groot deel opgelost. Voor de studie kunnen de kinderen voortaan gebruik maken van de refter van het naastgelegen Gemeentelijk Technisch Instituut (GTI). Ook het gebruik van de speelplaats van het GTI geeft qua werking extra mogelijkheden.

Uitbreidingsaanvraag voor de Snoezels 16 januari 2012 Het zelfstandig kinderdagverblijf De Snoezels dient bij Kind en Gezin een aanvraag in voor vijf extra IKG-plaatsen (opvangplaatsen waarvoor de ouders inkomens gerelateerde bijdragen betalen). Jammer genoeg komt Duffel tijdens deze ronde niet in aanmerking voor uitbreiding. Hopelijk komt De Snoezels bij de volgende uitbreidingsronde in 2013 aan bod.

4

Jaarlijkse studiedag 16 mei 2012 De jaarlijkse studiedag voor alle medewerkers heeft als thema ‘Kwaliteitszorg echt levend maken’ en staat onder leiding van VOCA.

2

Inspectie bij de Snoezels 15 juni 2012 Het zelfstandig kinderdagverblijf De Snoezels krijgt inspectie. Aan de opmerkingen wordt volledig tegemoet gekomen en in het najaar ontvangen we de verlenging van het attest van toezicht van de bevoegde overheid.

IBO-week HiHaHumor 15 t.e.m. 19 oktober 2012 De jaarlijkse IBO-week heeft als thema ‘HiHaHumor en wil de buitenschoolse kinderopvang op een positieve manier in de kijker te zetten. Ook in Het Speelnest, Het Ravottersnest en Het Ooievaarsnest werken de kinderen rond dit thema. Ook dit jaar was het weer dolle pret voor kinderen én begeleiding.

Het 19- uur journaal 17 oktober 2012 Uit een studie van het Vlaams Welzijnsverbond blijkt dat de volgende jaren 20.000 medewerkers uit de welzijnszorg met pensioen gaan. Een ploeg van de VRT maakt daarover in het IBO Duffel een reportage voor het journaal op Eén. Vraag was op welke wijze de kinderopvang omgaat met de tekorten op de arbeidsmarkt. Eén van de sterk gewaardeerde projecten is de opleiding van drie doelgroepmedewerkers ‘on the job’. In Het Flexonest krijgen deze halftijdse doelgroepmedewerkers de mogelijkheid om binnen een periode van vier jaar een diploma begeleider in de kinderopvang te halen.

6

ZORGAANBOD 73

7 Oudertevredenheidsmeting Eind 2012 houdt de kinderopvang van Emmaüs een oudertevredenheidsmeting. Ouders kunnen anoniem deelnemen. Dankzij de automatische verwerking wordt snel duidelijk welke werkpunten we meenemen naar 2013.

9

Duo-dag Voor de eerste maal nemen we de deel aan de duo-dag voor tewerkstelling van mensen met een arbeidshandicap. Zowel voor de organisatie als voor de deelnemer is dat een leerrijke ervaring.

10

Rikketikketik wiebennekik De jaarlijkse ouderavond kreeg de verrassende titel ‘Rikketikketik wiebennekik’ mee. Karen Van Nuffel van Biesabeis kwam op een leuke manier vertellen hoe ouders en begeleiders kunnen bijdragen tot de ontwikkeling van een stevig zelfbeeld bij jonge kinderen.

10 74 ZORGAANBOD

Kort genoteerd Kinderopvang

8

Kind, jeugd en gezin

CKG Betlehem Edgard Tinellaan 2b 2800 Mechelen Kapelstraat 4 2830 Willebroek 015 44 67 67 www.ckgbetlehem.be directeur: Johan Feskens

CKG Betlehem, 15 jaar in een notendop In 15 jaar tijd heeft het Centrum voor Kinderzorg en Gezinsondersteuning (CKG) Betlehem een grote transitie doorgemaakt. Van een voornamelijk residentieel georiënteerde opvangvoorziening naar een begeleidingscentrum met een gediversifieerd aanbod van mobiele en ambulante modules al dan niet gekoppeld aan opvang van kinderen. Het accent op kinderzorg evolueert naar een meer emancipatorisch gerichte begeleiding van het gezin. Er gaat meer aandacht naar de coaching en de training van de opvoedkundige vaardigheden van ouders. Opvang blijft belangrijk en een noodzaak indien de ouders en bij uitbreiding het ganse netwerk van het gezin de minimale basisveiligheid voor hun kinderen niet kunnen garanderen. Veel ouders geven zelf de voorkeur aan een begeleiding in de thuissituatie. In 2000 kon het CKG een afdeling uitbouwen in de regio Willebroek en de mobiele werkvorm is ook daar de meest voorkomende manier van begeleiden. Het CKG Betlehem heeft dan ook al jaren een wachtlijst voor deze begeleidingsvorm. Vanaf 1999 werden in verschillende stappen residentiële plaatsen afgebouwd ten voordele van meer mobiele en ambulante begeleidingen. Er is de voorbije 10 jaar meer aandacht vanuit wetenschappelijke hoek gekomen en dat heeft geleid tot de input van nieuwe methodieken. STOP 4-7 en Triple P zijn daar mooie voorbeelden van.

Paspoort Het Centrum voor Kinderzorg en Gezinsondersteuning (CKG) Betlehem biedt ouders met jonge kinderen tot 12 jaar ondersteuning en begeleiding bij de op-

CKG Betlehem, anno 2012 2012 is voor de CKG’s in Vlaanderen om meerdere redenen een historisch jaar. Ten eerste omdat eindelijk een vernieuwd concept is goedgekeurd waar zowel de overheid als de sector zich in kan vinden. Een CKG wordt in hoofdzaak een mobiel en ambulant centrum dat preventieve opvoedingshulpverlening aanbiedt voor gezinnen met jonge kinderen.

voeding van hun kinderen. Dag en nacht staan begeleiders klaar om kinderen op te vangen, om een gezin thuis te begeleiden, om ouders te coachen bij het verbe-

In dat nieuwe concept krijgen al onze mobiele en ambulante programma’s in Mechelen, Willebroek, Rupelstreek en Antwerpen-Zuid een duidelijke plaats. Daarnaast kunnen CKG’s ook residentiële opvang met passende gezins- en contextbegeleiding aanbieden.

teren van de relatie met hun kinderen. In samenspraak met het gezin zoekt het CKG naar de meest gepaste ondersteuning. Het zorgaanbod is rechtstreeks toegankelijk en altijd tijdelijk. Het CKG Betlehem heeft twee vestigingsplaatsen: één in Mechelen en één in Willebroek.

In 2012 zet het CKG Betlehem zijn plannen voor een vernieuwde residentiële werking in praktijk om. Daarvoor wordt een individueel traject met de medewerkers uitgestippeld met het accent op een competentiegerichte benadering. De ambitie om sterker in te zetten op hulpverlening in de context van het gezin kan maar gerealiseerd worden indien een aantal begeleiders bereid zijn om een nieuwe functie in het CKG op te nemen. Een kick-off ontbijt zorgt voor de nodige ambiance en een leuke opstart. Iedereen kan zijn of haar hernieuwde uitdaging aanvatten. Voor ZORGAANBOD 75

foto volgt

1

1

Samen creëren en voeten Opvoedingspunt in realiseren: het CKG tebeide Willebroek opfebruari de grond 2 2012 Deze ‘voeten’foto van de nieuwsSinds februari is eruitinéén samenwerking met brieven, stond al een te keer in het jaarboek de opvoedingswinkel Mechelen en het en is een voorbeeld de kerntaak gemeentebestuur vanvan Willebroek een van opons werk: samen creëren voedingspunt in hetmet CKGbewoners te Willebroek geen realiseren. Het is ook deze manier van komen. Elke donderdagvoormiddag verzorgt werken, die een wezenlijke verandering bij een medewerker van de opvoedingswinkel bewoners teweeg brengt. Sàmen, niet voor, op afspraak een spreekuur dat doorgaat in maar met… hetCKG. licht van de overdracht de lokalen vanInons van de psycho-sociale revalidatiecentra van de federale naar de Vlaamse Overheid, willen we benadrukken dat we dit ook samen Ouder-kindwerkboek met hen, met beide voeten op de grond, wil26 len april doen.2012 Om voldoende aandacht te besteden aan de band tussen een gedetineerde vader en zijn kind en rekening te houden met het feit dat er minder contact mogelijk is, beginnen twee gezinsbegeleiders vanuit het CKG met de uitwerking van een ouder-kindwerkboek. Om de ontwikkeling van het werkboek mogelijk te maken, bekomen we projectmiddelen bij het Hugo Van Mierlofonds (koning Boudewijnstichting).

2

3

Nieuw programma: gezin centraal 4 mei 2012 Eén van de residentiële werkingen is omgevormd naar de visies van Gezin Centraal, een intensief begeleidingsprogramma rond opvoeding, gebaseerd op het theoretisch model van Arjan Bolt. Hierin wordt het oplossingsgerichte en systemische denkkader samengebracht. Dit theoretisch model is binnen het CKG uitgewerkt in een intensieve mobiele begeleiding, gecombineerd met een residentieel of ambulant aanbod.

76 ZORGAANBOD

2

Kort genoteerd CKG Betlehem

1

passende opleiding zullen Buro Bolt (Nl) en het opleidingscentrum Prakticum (Jeugdzorg Emmaüs) zorgen. Een tweede reden om het woord historisch te gebruiken is terug te vinden in het modulaire karakter van de nieuwe regelgeving. De hulpverlening wordt in modules gegoten en in de toekomst zullen CKG’s hun enveloppe jaarlijks moeten opkopen aan modules. De modules kaderen in de ontwikkelingen van de Integrale Jeugdhulpverlening die al meer dan 10 jaar bezig is om de hulpverlening beter op elkaar af te stemmen. Hulpverlening aan kwetsbare gezinnen is echter niet altijd netjes in de parameters van een typemodule te passen. Het belangrijkste nieuws van 2012 blijft echter dat wij ondanks al deze vernieuwingen op beleidsmatig niveau de aandacht en de focus blijven houden op de hulpvraag van de gezinnen die op ons een beroep doen. Goed luisteren naar de hulpvraag van een ouder vanuit een waarderende en krachtgerichte benadering is de basis voor elke hulpverlening.

Kort genoteerd CKG Betlehem

4

6 6

4

Internetforum mei 2012 Het STOP4-7-internetforum, te bereiken via www.ckgbetlehem.be, krijgt in 2012 definitief vorm. Dat forum geeft de kans aan ouders en leerkrachten om in contact te blijven met de andere ouders die samen met hen aan de training deelnamen. Het forum heeft tot doel om vragen, ervaringen, moeilijkheden maar ook succesverhalen tussen ouders en leerkrachten te delen.

Project huiswerkbegeleiding september 2012 In september starten we met een “huiswerkkameraad” te zoeken voor de gezinnen die we begeleiden en die nood hebben aan huiswerkbegeleiding. Wij werken hiervoor met geëngageerde vrijwilligers die een uurtje in de week vrij hebben om bij gezinnen langs te gaan.

5

Theatervoorstelling in het arresthuis van Mechelen 5 september 2012 Het CKG houdt een briefschrijfproject waarbij kinderen brieven schrijven naar gedetineerden, die de brieven beantwoorden. Aan dit project gaat een workshop vooraf en op 5 september sluit het met een muzikaal begeleide theatervoorstelling ‘Rosie en Moussa, de brief aan papa’, gebaseerd op het gelijknamige boek. Het project loopt in samenwerking met het arresthuis, het beschermcomité, stad Mechelen, Bart Schoovaerts en ’t ARSENAAL.

5

2

Kind, jeugd en gezin

Jeugdzorg Emmaüs regio Mechelen Edgard Tinellaan 1d 2800 Mechelen 015 44 67 44 www.jeugdzorgemmaus.be algemeen directeur: Louis Janssens

De jeugdbijstand groeit naar een onderbouwde jeugdzorg De laatste 15 jaar is de vraag naar uitbreiding groot door de lange wachtlijsten. Wij hebben hier sterk op ingezet om niet alleen kwantitatief sterk te groeien maar ook om het aanbod beter af te stemmen en te differentiëren . Om de groei te kunnen opvangen wordt de organisatiestructuur meermaals aangepast . Ook op bestuurlijk vlak gaat de groep Ivo Cornelis op zoek naar een betrouwbare, loyale en innovatiegerichte partner. Deze vonden wij binnen Emmaus. Onder impuls van het Globaal Plan van Inge Vervotte, komt vanaf 2006 de focus te liggen op meer contextueel en multimodaal werken. Wij proberen inhoud te geven aan de gemaakte beleidskeuzes door meer responsabiliserend, competentieverhogend en wetenschappelijk onderbouwd te werken.

Paspoort Jeugdzorg Emmaüs regio Mechelen helpt gezinnen die het moeilijk hebben met de opvoeding en werkt met jongeren die een misdrijf pleegden. Het aanbod bevat verschillende vormen van hulpverlening. Het doel is een positief en duurzaam perspectief mee te kunnen uitbouwen voor jongeren en hun omgeving of context. Jeugdzorg Emmaüs Mechelen heeft een MFC (multifunctioneel centrum) van 54 plaatsen, twee residentiële afdelingen en een dagcentrum in Vilvoorde. Verder is er een mobiele thuisbegeleidingsdienst van 32 plaatsen en 16 plaatsen Begeleid Zelfstandig Wonen. Jeugdzorg Emmaüs regio Mechelen heeft ook een dienst Crisishulp aan Huis, een dienst Multisysteem Therapie, en herstelbemiddeling en Leerprojecten.

78 ZORGAANBOD

In 2009 wordt het plan Perspectief gelanceerd. Centrale thema’s zijn cliëntparticipatie, rechtspositie van de minderjarige, kwaliteitseisen zowel op pedagogisch als organisatorisch vlak. De voorbereidingen worden getroffen voor de bouw van een intersectorale toegangspoort die vanaf 2014 operationeel zal zijn. Overtuigd van het belang om afdelingen meer met mekaar te laten werken en sterk in te zetten op gezins- en netwerkbegeleiding, stappen wij mee in het project MFC (multifunctionele centra). De Statengeneraal van juni 2011 wordt een voorlopig sluitstuk van het integraal denken met als finaal doel te komen tot één jeugdzorg in Vlaanderen, die op maat van de cliënt flexibel en gemoduleerd kan werken. Op termijn zullen de tussenschotten tussen de verschillende sectoren verdwijnen. In de regio Mechelen wordt de voorbije jaren pionierswerk geleverd om de bestaande en nieuwe zorgtrajecten te clusteren voor minderjarigen die een als misdaad omschreven feit hebben gepleegd. Dit in een uniek samenwerkingsverband tussen de stad Mechelen, het Agentschap Jongerenwelzijn en Jeugdzorg Emmaüs. Naast de zeer intensieve mobiele begeleiding, zoals MST (multisysteemtherapie), zal de besloten voorziening ‘Proeftuin’ een meerwaarde kunnen betekenen voor de regio. Herstelbemiddeling, gemeenschapsdienst en specifieke leerprojecten voor jonge delictplegers hebben de voorbije tien jaar hun intrede gedaan en met een positief resultaat.

Zorgtrajecten voor minderjarige delictplegers: een update De eerste twee zorgtrajecten voor minderjarige delictplegers Multi Systeem Therapie (MST) en Vervolgtraject na Gemeenschapsinstelling (VTG) lopen volop sinds 2011. Het derde zorgtraject, nl. de proeftuinvoorziening De Leemwinning is in voorbereiding. De proeftuinvoorziening komt er voor jongens tussen 12 en 18 jaar met ernstig antisociaal of delictgedrag en een hoog risico op recidive. Ze hebben problemen in de verschillende systemen: gezin, op school, met vrienden… Deze jongeren worden altijd verwezen door een jeugdrechter en er moet altijd nood zijn aan een tijdelijke residentiële opvang. Het gaat om jongeren met het perspectief van een terugkeer naar hun leefwereld of context. De drie pijlers waarop de werking stoelt zijn contextgerichte hulpverlening, de begeleiding rond delictgedrag om recidive te voorkomen, en herstelgericht werken. In een eerste ‘besloten’ fase verblijft de jongere maximum twee maanden permanent in de voorziening en mag die niet verlaten zonder begeleiding. De tweede fase is een re-integratiefase waarin jongeren stapsgewijs weer gaan deelnemen aan de dagelijkse activiteiten buiten de voorziening, dwz. school-thuis-vrije tijd. Die fase duurt 3 à 5 maanden. Daarna gaat de jongere opnieuw in zijn leefomgeving of context wonen en wordt overgeschakeld naar intensieve mobiele contextbegeleiding. Het totaal traject duurt dan ongeveer 10 maanden. Als wetenschappelijk onderbouwde methodiek gaan we gebruik maken van de Multi-Dimensionele Familietherapie (MDFT) die specifiek is ontwikkeld voor begeleiding van deze doelgroep.

Bouw De Leemwinning De proeftuinvoorziening wordt ondergebracht in het nieuw op te trekken gebouw aan de Jubellaan te Mechelen. De Leemwinning is een naam die verwijst naar de geschiedenis van het gebied waar in het verleden leem werd ontgonnen.

1

Netwerktafels Jeugdzorg Emmaus Mechelen heeft zich geëngageerd om voorzitters en deskundigen in te zetten voor de netwerktafels. Tot eind 2012 hebben wij 16 netwerktafels voorgezeten en 6 keer deelgenomen als deskundige. Deze methodiek wordt ingezet voor moeilijke dossiers die dreigen vast te lopen. Aanvragen lopen via integrale jeugdhulp in samenwerking met de provincie Antwerpen.

2

Gestructureerd aanbod voor school vervangende dagbesteding Voor de opstart van MFC Damerveld is er werk gemaakt van een gestructureerd aanbod voor school-vervangende dagbesteding. Jongeren zonder school of werk kunnen zowel intern als extern een programma op maat aangeboden krijgen. Hoofddoel blijft dat ze terug aansluiting vinden bij het reguliere systeem. Ondertussen zorgen wij voor een alternatief zodat ze structuur behouden in hun dagritme en een aantal vaardigheden aanleren.

3

Vormingsmoment basishouding November 2012 In november 2012 vindt er een vormingsmoment rond basishouding plaats in Jeugdzorg Emmaus Mechelen. Dit vormingsmoment wordt georganiseerd voor iedereen in de organisatie die een ondersteunende functie waarneemt naar begeleiders. Tijdens dit vormingsmoment wordt een hele namiddag stilgestaan bij de basis van de hulpverlening die wij wensen te bieden aan onze cliënten.

ZORGAANBOD 79

Ervaringsdeskundige Oktober 2012 tot april 2013 Vanaf oktober 2012 tot april 2013 loopt een ervaringsdeskundige haar laatste jaarstage (vierde jaarstage) binnen het MFC Ivo Cornelis. Zij tracht het cliëntperspectief uit eigen ervaringen meer op de voorgrond te brengen binnen onze MFC werking. In het kort wil dat zeggen dat zij geleerd heeft met haar eigen ervaringen aan de slag te gaan. Doel is de kloof tussen de cliënt en de hulpverlener kleiner te maken.

5

5 80 ZORGAANBOD

Nieuw leerproject seksueel grensoverschrijdend gedrag HCA-BIC heeft in 2012 de voorbereidingen getroffen om in 2013 van start te kunnen met een nieuw leerproject seksueel grensoverschrijdend gedrag (sgg). Het leerproject sgg wordt opgelegd door de Jeugdrechter aan minderjarigen die zedendelicten hebben gepleegd. Het leerproject bestaat uit 10 individuele sessies met focus op de feiten en 4 groepssessies met algemene thema’s zoals seksuele voorlichting, relaties en rollenpatronen, seksualiteit en internet, seksualiteit en de wet. Inhoudelijke ondersteuning gebeurt door het CAW het welzijnshuis en CGG De Pont.

7

Samenwerking met de politie Zowel voor MST (intensieve mobiele contextbegeleiding voor jongeren vanaf 12 jaar) als voor VTG (gecombineerd residentieel-mobiel traject na verblijf in een gemeenschapsinstelling voor jongens vanaf 12 jaar) hebben we concrete afspraken gemaakt met de lokale politie Mechelen over informatie-uitwisseling: wat kunnen we doorgeven en wat niet om zo zeer kort op de bal te spelen bij de begeleiding van het gezin. Ook laten we hen weten wanneer een begeleiding opstart en eindigt, zodat politie zeer snel op de hoogte is in welke dossiers wij werken. Dit alles wordt doorgegeven met toestemming van de betrokken jongere en ouders.

genoteerd

Studiedag : een beetje mfc bestaat niet! 26 april 2012 In 2010 hebben wij er resoluut voor gekozen om de basisprincipes van het concept multifunctioneel centrum (MFC) inhoudelijk en organisatorisch ten volle uit te bouwen. Uitgangspunt is nog meer flexibele hulpverlening op maat van cliënten aan te bieden. We hebben onze werking trachten weer te geven vanuit het cliëntperspectief en de verschillende stappen in een hulpverleningstraject samen met Fien, een fictief popje, en haar familie uitgewerkt. Een animatiefilmpje is hier uit voort gevloeid. Aansluitend is er nog een panelgesprek waar een aantal getuigenissen van onze cliënten gehanteerd worden als inspiratie voor het debat. De studiedag is georganiseerd samen met het Agentschap Jongerenwelzijn.

6

Jeugdzorg Emmaüs Mechelen Kort

4

Kind, jeugd en gezin

Jeugdzorg Emmaüs regio Antwerpen Botermelkbaan 75 2900 Schoten 03 658 45 02 Waarlooshofstraat 3 2020 Antwerpen 03 260 08 80 Korte Sint-Annastraat 4 2000 Antwerpen 03 231 25 75 Korte Leemstraat34 2000 Antwerpen www.jeugdzorgemmaus.be algemeen directeur: Luc Claessens

Paspoort Jeugdzorg Emmaüs regio Antwerpen helpt gezinnen die het moeilijk hebben met de opvoeding en werkt met jongeren die een misdrijf

Van zelfevaluatie naar kwaliteitsplanning We werken al jaren met een kwaliteitsplanning en verbeterprojecten. In een volgende stap willen we hier meer systematiek in brengen door een meerjarenplan op te stellen vertrekkend vanuit een zelfevaluatie. Dat sluit ook aan bij de doelstelling van het Agentschap Jongerenwelzijn om in de toekomst elke organisatie meer te responsabiliseren en zichzelf te laten evalueren bij de uitwerking van een passend kwaliteitsbeleid. Een ruime groep medewerkers (met meer dan 1 jaar dienst in de organisatie) werkt mee aan een online bevraging van Prose. We peilen naar hun mening over verschillende aspecten van de organisatie, vragen naar voorstellen voor verbetering en naar de grootste prioriteiten. De resultaten worden naar de medewerkers terug gekoppeld en in dialoog met team- en stafvergaderingen vertaald naar een top 3 van prioritaire verbeteringen. Die prioriteiten gieten we in een actieplan voor de komende 3 jaar. We beginnen met het verbeteren van de infrastructuur.

Techniekenfilmpjes In filmpjes demonstreren we 11 hulpverleningstechnieken die we kunnen inzetten in leefgroepen en gezinnen. Oorspronkelijk zijn de filmpjes bedoeld als inspiratiebron voor de praktijkwerkers. In tweede instantie zullen we deze filmpjes ook als didactisch materiaal gebruiken tijdens de sessies van onze eigen vormingsdienst PraKticum.

pleegden. De teams werken aan een stabiel, veilig en affectief opvoedingsklimaat. Op die manier bieden ze een positief en duurzaam toekomstperspectief voor deze kinderen en jongeren. In regio Antwerpen heeft Jeugdzorg Emmaüs drie begeleidingstehuizen (96 plaatsen). Het OOOC De Grote Robijn organiseert

Ruim 20 medewerkers gaven zich op om mee aan scenario’s te schrijven, te acteren, op zoek te gaan naar attributen en kostuums. De professionele beeld- en geluidsman waren onder de indruk van de discipline en acteerprestaties. Ook de kinderopvang, de catering en de voorbereiding van de spelers zijn zeer inspirerend en ondersteunend geweest. Op 22 juni worden alle medewerkers ontvangen op de rode loper in Mechelen voor een première. Hopelijk werken de filmpjes inspirerend.

oriëntaties voor 24 kinderen en jongeren in een crisis. Verder telt het drie thuisbegeleidingsdiensten (96 gezinnen). Een vierde thuisbegeleidingsdienst heeft een erkenning voor korte begeleidingen van 16 gezinnen. De Matant is een dienst Crisishulp aan Huis die op jaarbasis 44 gezinnen in crisis zeer intens begeleidt gedurende een maand. La Strada organiseert jaarlijks voor 80 jongeren een timeoutproject via staptochten in de Ardennen.

ZORGAANBOD 81

1

5

2

6

Nieuwbouw Kiel Wat in 2004 start met een zorgstrategisch plan, resulteert in een (bijna afgewerkte) nieuwbouw voor begeleidingtehuizen Van Celst en Hakatoo en thuisbegeleidingsdiensten Amarilis en Intermezzo. De verhuis is gepland voor de lente 2013.

2-daagse Elk jaar komen leidinggevenden – aangevuld met enkele begeleiders uit elke voorziening – twee dagen samen in De Noker te Mechelen. We leren (van) elkaars werking, praten over nieuwe uitdagingen, onze krachten en waarden, en plannen acties om de infrastructuur prioritair te verbeteren. We worden verrast door inspirerende videogetuigenissen van medewerkers!

3

Spelkamer met steun van SD Worx We richten een emotioneel en fysiek veilige spelkamer in met twee ruimtes: een gezellige ruimte op maat van kinderen die uitnodigt tot spelen en een observatieruimte met one-wayscreen. Het is voor OOOC De Grote Robijn een middel als ambulant screeningscentrum.

Vormingsbeleid In samenwerking met VraagKracht Nederland richten we een eigen vormingsdienst PraKticum op. Onze trainers geven vorming module 1 en 2 aan alle medewerkers rond basishouding, weerstandspatronen, videohometraining & video-interactiebegeleiding.

Vorming voedselveiligheid We krijgen controle van het Vlaams Agentschap voor de Voedsel Veiligheid (FAVV) en een voedingsdeskundige van IDEWE doet een audit. We stellen richtlijnen op voor het verbeteren van de voedselveiligheid en organiseren vorming voor de medewerkers.

7

Flexruimte met steun van Cera Een ruimte in Begeleidingstehuis Juno waar een gezin gewoon gezin kan zijn: samen koken, eten, afwassen, huiswerk begeleiden, TV-kijken. FLEX staat voor: feeling, learning en experience. Ruimte voor ouders om hun ouderrol op te nemen!

Personeelsfeest In het alternatieve en sfeervolle café Salle Jeanne in Deurne verbroederen we en eten na het aperitief pizza en ijs a volonté. Twee bands – onder wie onze bloedeigen “iese dase” – verzorgen de ganse avond livemuziek. DJ Wannes verspreidt daarna de dansmicrobe.

4

82 ZORGAANBOD

5

genoteerd

4

Jeugdzorg Emmaüs Antwerpen Kort

1 2