Embargo tot 7 januari 2013, 16.00 uur
Kopperrede 2013
Commissaris van de Koningin, vertegenwoordigers van het KVGO, dames en heren, Gisteren was het Driekoningen. Elk jaar wordt op 6 januari herdacht dat de drie wijzen uit het Oosten voor het eerst de ster zagen die ze uiteindelijk bij het Kind Jezus bracht. En op de eerste maandag daarna vieren we Koppermaandag. Waarom dat zo aan elkaar gekoppeld is weet ik niet. Ik hou het er maar op dat onze vakbroeders in de tijd van de gilden wel van een feestje hielden. Als je net Kerst en Oud- en Nieuw hebt gevierd ben je in de eerste week van januari wel toe aan een volgend feestje… Tegenwoordig is Koppermaandag een moment om stil te staan bij elkaar en bij de ontwikkelingen in onze branche. De Kopperrede wordt uitgesproken, de Kopperprent wordt aangeboden en we sluiten de dag af met een Kopperdis. Een mooie traditie die het waard is om in stand te houden. We zijn dan ook bijzonder vereerd dat de Commissaris van de Koningin in de provincie Drenthe, de heer Tichelaar, de Kopperprent in ontvangst wil nemen en ons de gelegenheid heeft gegeven om deze bijeenkomst te houden in de Statenzaal van het provinciehuis, het centrum van de macht van onze prachtige provincie. Het voelt dan ook wel bijzonder om u vanaf deze plek te mogen toespreken… In de Kopperrede kijken we terug en blikken we vooruit. Als we terugkijken op 2012 dan worden we daar in de meeste gevallen niet blij van. We hebben hard gewerkt, maar hebben we ook iets verdiend? Een groot aantal grafische bedrijven moet deze vraag ontkennend beantwoorden. Dat heeft zo z’n gevolgen. De kille cijfers spreken voor zich: - in 2012 is het aantal werkzame personen bij de KVGO-ledenbedrijven afgenomen met 6,6%
- in 2012 is het aantal ledenbedrijven door fusies, integraties, faillissementen, bedrijfsbeëindigingen en opzeggen van lidmaatschap, afgenomen met 12%. - daardoor moest de KVGO organisatie krimpen van 24 FTE’s naar ruim 16 FTE’s. De wereld waarin wij ons bewegen is sterk aan het veranderen. En die veranderingen komen in een steeds hoger tempo op ons af. Communicatie vraagt om andere dragers waardoor producten en productgroepen wegvallen. Daardoor is er nog steeds overcapaciteit wat vaak leidt tot prijserosie. We kregen een nieuw kabinet. Rutte en Somsom smeden in recordtempo een pact. Er kwam een regeerakkoord uit voort met de titel ‘Bruggen slaan’ dat aan de ene kant het ondernemen stimuleert en bevorderd en aan de andere kant een sociaal gezicht laat zien. Een resultaat van elkaar iets gunnen. De uitdaging is om in de komende tijd dat regeerakkoord verder uit te werken in concrete maatregelen. En dat wordt nog een hele toer. Want het lijkt wel of het kwartje nog niet bij iedereen is gevallen. Veel mensen hebben nog het beeld van groei voor ogen. Aan het idee dat we misschien wel een periode van jaren in gaan waarin we wat moeten inleveren, wil men maar niet wennen. Toch valt er, zo is mijn verwachting, niet aan te ontkomen. Dat vraagt om krachtig leiderschap en daadkracht. Ik hoop dan ook dat met dezelfde voortvarendheid waarmee het regeerakkoord is bereikt ook de uitwerking daarvan ter hand wordt genomen. Gelukkig bleef het topsectorenbeleid overeind. Daardoor staan we, als onderdeel van de creatieve industrie, in de bijzondere belangstelling en hebben we bijvoorbeeld toegang tot Europese subsidiegelden die we kunnen aanwenden om de veranderingen in onze branche mede te realiseren. Zo zijn we in 2010 in staat geweest om het mobiliteitscentrum C3 op te richten. Het is een doorslaand succes gebleken omdat het aanzienlijk goedkoper werkt dan het UWV met bovendien een beduidend beter resultaat. In 2011 werd ruim 80% van de cliënten bemiddeld naar een nieuwe baan. In 2012 komt dit percentage waarschijnlijk uit op ruim 70%. Nog steeds een mooi resultaat als je meeweegt dat de werkloosheid in snel tempo groeit.
Binnen onze branchevereniging KVGO heeft het ondernemerschap en de bevordering daarvan hoog op de agenda gestaan. Uit de ‘verandersessie’ onder leiding van Jan Adriaanse zijn weer nieuwe initiatieven ontstaan. En in de drie gekozen speerpunten: branchevernieuwing, sociale innovatie en herpositionering laat het KVGO zien waar de schoen wringt. Complimenten aan onze mensen in Amstelveen voor de keuze voor deze speerpunten. Dames en heren, als we vooruit kijken dan staan ons in 2013 vele uitdagingen te wachten. We zullen ons als branche opnieuw moeten uitvinden. Onze positie hervinden in de communicatieketen. Dat kunnen we doen door trends op te pikken, te analyseren en te vertalen naar onze specifieke bedrijfssituatie. En vervolgens met moed en lef ons verdienmodel aanpassen. Daarbij moeten we over de grenzen van onze bedrijven heen kijken. Meer dan ooit kan samenwerken een antwoord zijn. Samenwerken biedt kansen waarbij we de regierol in de communicatieketen voor ons kunnen opeisen. Om te kunnen samenwerken is ‘vertrouwen’ een sleutelwoord. En dat vinden we nog wel eens moeilijk. Om dat vertrouwen te laten groeien is het belangrijk dat we elkaar opzoeken. Niet alleen tijdens de Koppermaandag of in ander KVGO verband maar ook daarbuiten. Drink eens een kop koffie met elkaar om te ontdekken hoe je elkaar kunt aanvullen waardoor win-win situaties ontstaan. Ik kan uit eigen ervaring zeggen dat daaruit prachtige initiatieven kunnen groeien. De sociale innovatie als speerpunt van het KVGO wordt vooral uitgewerkt in het project Comfortabele ArbeidsOvereenkomst. Dat project moet leiden tot een moderne, flexibele CAO waarin op centraal niveau de basis wordt afgesproken en op decentraal niveau middels een zogenaamd ‘cafetariamodel’ per medewerker maatwerk kan worden geboden. In de basis een goed project wat veel ruimte geeft de arbeidsvoorwaarden af te stemmen op de huidige tijd en de specifieke bedrijfssituatie. Het wordt anders wanneer de inhoud van de ‘cafetaria’ weer centraal wordt bepaald. Zeker als tussen het aanbod ‘snacks’ zitten die voor ons als werkgevers niet te verteren zijn. Ik doel hier vooral op de mogelijkheid van het onbelemmerd uitbetalen van verlofuren. De wettelijke regelingen zijn nog maar kortgeleden aangepast waardoor na vijf jaar niet opgenomen verlofuren komen te vervallen. Hoewel
de regeling een administratief gedrocht is voorkomt het wel dat stuwmeren van verlofuren kunnen ontstaan. Met de juiste organisatie een goed toepasbaar instrument. Dan moeten we niet als branche het beste jongetje van de klas willen zijn om vervolgens de mogelijkheid te creëren om die verlofuren te laten uitbetalen. Zo wordt van zacht geld, hard geld gemaakt. Uitgangspunt moet zijn dat wettelijke regelingen de basis zijn en niet worden opgerekt door middel van het cafetaria-model. Wat mij betreft dus een punt dat nog gerepareerd moet worden voordat de Comfortabele ArbeidsOvereenkomst in 2014 kan in gaan. Om onze positie ook in de internationale context te bepalen gaat het KVGO dit voorjaar met de leden in gesprek over het vraagstuk van de concurrentiekracht. Zijn we wel innovatief genoeg om de internationale concurrentie aan te kunnen? Vooral de middelgrote ondernemingen hebben soms last van internationale concurrentie. De lobby vanuit het KVGO via Intergraf en VNO NCW richting Brussel is daarbij van belang. Het onevenwichtig Europese subsidiebeleid creëert een ongelijk speelveld. En op een ongelijk speelveld kun je de wedstrijd niet winnen. Dat wakkert de internationale concurrentie alleen maar aan. Toch hoorde ik onlangs een successtory van een van onze collega’s uit het district die erg succesvol is in Duitsland. Zelfs zo succesvol dat ze er een verkoopkantoor gaan openen. Er liggen dus kansen. Om die kansen te benutten moeten we, juist vanuit onze omgeving, misschien wat minder naar het westen en wat meer naar het oosten kijken. De wijzen kwamen tenslotte ook uit het Oosten… Tenslotte nog iets over ons district. Het was een beetje een mager jaar. Dit voorjaar hebben we, samen met de districten Groningen en Friesland een themabijeenkomst gehad over ‘gratis opleiden’. Een boeiende bijeenkomst de we organiseerden samen met het GOC. Met een redelijke opkomst. De najaarsbijeenkomst kwam te vervallen. Het bestuur heeft zich, zoals we hebben aangekondigd, gebogen over de toekomst van het district. We hebben een enquête opgesteld waarin we hebben gevraagd naar de behoefte van de ledenbedrijven en de rol en functie van het district. Daar waar de behoefte vooral ligt op het netwerken en het bevorderen van ondernemerschap wordt het district niet gezien als facilitator daarvan. Een groot deel van de 22
respondenten geeft aan geen toegevoegde waarde te zien in het district in haar huidige vorm. Toch ziet ongeveer de helft van de respondenten wel een rol in de toekomst als het gaat om kennisuitwisseling. Ook over de Koppermaandag zijn de meningen verdeeld. Iets minder dan de helft van de respondenten geeft aan Koppermaandag niet belangrijk te vinden. Het bestuur gaat de uitslag van de enquête nog eens zorgvuldig analyseren. We hebben vorig jaar aangekondigd met ons buurdistrict Groningen in gesprek te gaan om een eventuele gezamenlijke toekomst te verkennen. Die gesprekken hebben tot nu toe een informeel karakter gehad. Wellicht dat de uitkomst van de enquête en ook de opkomst van vandaag voldoende aanleiding is om de contacten te intensiveren. Maar misschien moeten we de inhoud en het netwerken ook wel aan de landelijke KVGO organisatie en beperken we ons tot een Koppermaandagcommissie al of niet in gezamenlijkheid met onze Groninger collega’s . een soort Noordelijk landsdeel maar dan anders… We zullen de enquête analyseren en interpreteren. Wij houden u van de uitkomsten op de hoogte. Dames en heren, ik ga afronden. Voor ons ligt een nieuw jaar met zowel bedreigingen als kansen. Ik wens u toe dat u antwoorden vindt om de bedreigingen het hoofd te bieden en kansen te benutten, wellicht in samenwerking met anderen. Ik sluit dan ook af met een wijsheid van de Ierse toneelschrijver, vrijdenker en socialist George Bernard Shaw: “Als jij een appel hebt en ik heb er een, en we ruilen die met elkaar, dan hebben we nog steeds allebei een appel. Maar als jij een idee hebt en ik heb er een en die ruilen we met elkaar, dan hebben we allebei twee ideeën.“ Ik dank u voor uw aandacht.
Kor Ijzinga
