Zorg en welzijn WAARBORGEN SPOEDZORG Zorgverzekeraars vinden het belangrijk dat hun verzekerden de beste spoedeisende zorg krijgen. Zij vinden dat de patiënt bij complexe spoedzorg snel in een gespecialiseerd ziekenhuis terechtkomt. De concentratie van complexe spoedeisende zorg moet volgens zorgverzekeraars in goed overleg met zorgaanbieders plaatsvinden. De eerste verkennende elt bd KLu gesprekken tussen zorgverzekeraars J.C.J.M. Janissen en zorgaanbieders zijn inmiddels gestart. Deze gesprekken moeten leiden tot een gezamenlijk plan voor de regio, waarmee op termijn de kwaliteit van de spoedeisende zorg voor de patiënt verder verbetert. Zorgverzekeraars vinden het belangrijk dat hun verzekerden bij complexe spoedzorg snel in een gespecialiseerd ziekenhuis terechtkomen voor de beste behandeling door een ervaren team. Dit verhoogt de kans op overleven en verlaagt het risico op complicaties. Deze beweging sluit bovendien aan bij de vele volumenormen en oplopende eisen die beroepsgroepen zelf stellen, waarbij complexe zorg in minder, maar beter gespecialiseerde centra wordt aangeboden. Bij de spoedeisende zorg gaat het er onder andere om de zorgketen zodanig in te richten dat je als patiënt automatisch op de goede plek komt. Basisspoedzorg blijft gewoon beschikbaar bij mensen in de buurt, maar wordt waar mogelijk en nodig op een betere manier georganiseerd. In Nederland wordt in het kader van de bezuinigingen in sommige ziekenhuizen de Spoedeisende Hulp (SEH) opgeheven. Vrijwel ieder ziekenhuis in Nederland houdt evenwel spoedzorg. Alleen in stedelijk gebied, met veel ziekenhuizen welke relatief kort bij elkaar liggen, kan het zijn dat niet meer ieder ziekenhuis spoedzorg aanbiedt. Maar ook dan is de goede en snelle bereikbaarheid van spoedzorg in alle gevallen gewaarborgd.
Per regio in gesprek Zorgverzekeraars hebben de eerste verkennende gesprekken gevoerd met het regionaal overleg acute zorg (ROAZ). In het ROAZ maken aanbieders van acute zorg in regionaal verband afspraken over een betere samenwerking. Zorgverzekeraars zijn gestart met gesprekken met de individuele ziekenhuizen in de betreffende regio’s. Zij hebben als vertrekpunt voor deze gesprekken regionale scenario’s opgesteld. In de gesprekken met zorgaanbieders willen zorgverzekeraars kijken waar mogelijkheden liggen voor het concentreren van de complexe spoedeisende zorg. Dit is regionaal maatwerk, er kan dus geen sprake zijn van een landelijke blauwdruk. Er wordt met de zorgaanbieders per regio gekeken hoe de spoedeisende zorg voor de patiënten zo goed mogelijk ingericht kan worden.
22
Mededelingenblad
Zorgverzekeraars zijn samen met de zorgaanbieders verantwoordelijk om de kwaliteit van de zorg hoog te houden en de kosten van de zorg te beheersen. De keuzes die uiteindelijk in een regio worden gemaakt kunnen verschillen. Zo is de situatie op het platteland anders dan in de (groot)stedelijke gebieden. Daarnaast maken zorgverzekeraars werk van de afspraak in het huidige Regeerakkoord rond de samenwerking en integratie van de spoedeisende hulpposten van ziekenhuizen (SEH) en de huisartsenposten (HAP). Hierbij wordt per regio gekeken naar de vraag en het aanbod en hoe deze optimaal op elkaar kunnen worden afgestemd.
Kwaliteitsvisie spoedeisende zorg Begin 2013 heeft Zorgverzekeraars Nederland (ZN) de kwaliteitsvisie spoedeisende zorg gepubliceerd. De kwaliteitsvisie is in opdracht van ZN opgesteld en vormt de basis voor de gesprekken in de regio. Aanleiding hiervoor waren de in 2011 en 2013 gemaakte afspraken over de concentratie en spreiding van spoedeisende zorg, vastgelegd in de Hoofdlijnenakkoorden tussen ziekenhuizen, de minister van VWS en de zorgverzekeraars.
STERKE WIJZIGING AWBZ De langdurige zorg, vastgelegd in de Algemene Wet Bijzondere Ziektekosten (AWBZ), wordt ingrijpend gewijzigd. De Tweede Kamer heeft ingestemd met de hoofdlijnen van de regeringsvoorstellen, welke al op 1 januari 2015 moeten ingaan.
Langdurige zorg uit de AWBZ De langdurige zorg in verzorging- en verpleeghuizen en in psychiatrische instellingen (valt nu nog onder de AWBZ) wordt overgebracht naar de nieuwe WET LANGDURIGE ZORG (Wet LZ). De indicatiestelling verandert en zo komen bijvoorbeeld mensen met een zorgzwaartepakket 1 t/m 3½ niet meer in aanmerking voor opname in een verzorginghuis/ verpleeghuis of psychiatrische instelling. Dit wordt zeer ingrijpend voor de verzorgingshuizen, het aantal neemt af en de scheiding van wonen en zorg beïnvloedt het beheer. Verpleging en zorg thuis verhuizen naar de individuele zorgverzekering. De uitvoering daarvan verhuist van de grote thuiszorginstellingen naar wijkteams van wijkzusters. De gemeente wordt verantwoordelijk voor ondersteunende begeleiding en het langer thuis laten wonen van ouderen, zodanig dat zij ook kunnen deelnemen aan de samenleving. Daarvoor wordt de Wet Maatschappelijke Ondersteuning (WMO) uitgebreid. Een forse ingreep waarmee honderdduizenden ouderen te maken krijgen. Ouderen- en patiëntenorganisaties werken nu samen met het ministerie van VWS aan een voorlichtings- en informatieproject ‘In voor Burgers’ voor de komende vier jaar.
23 miljard AWBZ-schuld? Opzet is de snel stijgende kosten in de ouderen- en gehandicaptenzorg een halt toe te roepen en liefst omlaag te brengen. Dit jaar is aan AWBZ-kosten 29 miljard euro voorzien, waarvan vier miljard euro door premie en twee miljard door eigen bijdragen worden gedekt. De sinds 2007 opgelopen jaarlijkse tekorten van het AWBZ-fonds zullen per eind 2014 ruim twintig miljard euro bedragen. Hoe dit probleem na opheffing van de AWBZ precies wordt opgelost is aan de minister, maar de Nederlandse burger zal natuurlijk straks de rekening moeten betalen. In de komende jaren worden - naar verwachting - de kosten in de WLZ tot tien miljard euro teruggebracht. De AWBZ-premie is momenteel 12,65% over het inkomen in de eerste en tweede belastingschijf. Zal de minister dit percentage willen handhaven en het ‘overschot’ gebruiken om zijn ‘schuld’ af te lossen? Wij zijn benieuwd!
Financiële consequenties – wie zal dat betalen? De minister stelt voor om de kosten voor de opname van de verpleging en verzorging thuis te betalen uit verhoging van de premie en de eigen bijdrage voor de zorgverzekering. Het schrappen van de inkomens- en vermogensafhankelijke eigen bijdrage betekent dat elke volwassen ingezetene 10% premie
meer gaat betalen, waarbij de lagere inkomens via de zorgtoeslag worden gecompenseerd. De eigen bijdrage wil de minister vervangen door het eigen risico met dertig euro extra te verhogen. Maar wie zit op deze uitbreiding van de solidariteit te wachten? Verder zouden voor de financiering van de gemeentelijke taken in de langdurige zorg de tarieven in de eerste en tweede belastingschijf verhoogd moeten worden! Kortom, een vermindering van de kosten van langdurige zorg die leidt tot een verhoging van de lasten van de burger. Dit is nog eens een vondst van de overheid: minder uitgeven en meer aan de burger vragen. Zo lost de overheid financieringsproblemen op! De Centrale Samenwerkende Ouderenorganisaties (CSO) vindt ook, dat het einde van de verzorgingsstaat moet leiden tot wijzigingen in de langdurige zorg, maar de financiële consequenties daarvan moeten wel goed worden doorgesproken.
Zorgverzekeraars pleiten voor uitstel Wet Langdurige Zorg (WLZ) De zorgverzekeraars pleiten ervoor de invoering van de WLZ en de overheveling van de langdurige Geestelijke Gezondheids Zorg (GGZ) en de extramurale behandeling van volwassenen en kinderen met een zintuiglijke beperking uit te stellen tot 1 januari 2016. Zij vinden het – gelet op de omvang en stapeling van alle transities in de langdurige zorg en de risico’s voor de continuïteit van zorg aan cliënten die dit met Juni 2014
23
zich mee brengt – niet verantwoord om alle veranderingen gelijktijdig hun beslag te laten krijgen. Omdat de introductie van de wijkverpleging in de Zorgverzekeringswet samen met de nieuwe Wet Maatschappelijke Ondersteuning (WMO) het fundament voor de opbouw van de (langdurige) zorg en ondersteuning in de thuissituatie vormt, dient deze prioriteit te hebben. Dat heeft de voorzitter van Zorgverzekeraars Nederland (ZN) geschreven in een brief aan de Vaste Commissie van VWS in de Tweede Kamer. Ondanks de vele voorbereidingen hebben zorgverzekeraars grote zorgen over het tempo, de gelijktijdigheid en de omvang van de hervormingen. De veranderingen voor de zorg voor kwetsbare ouderen, ernstige zieken of mensen met langdurige psychische problematiek vragen om grote zorgvuldigheid. Naast het tempo zien zorgverzekeraars ook grote risico’s als het kabinet vasthoudt aan de plannen om zorgverzekeraars sneller dan verantwoord is risicodragend te maken voor de wijkverpleging, de langdurige GGZ en de zorg voor zintuiglijk gehandicapten. Ook vragen de zorgverzekeraars er bij de staatssecretaris op aan te dringen om vanuit het ministerie van VWS een intensieve en langlopende campagne te starten die alle betrokkenen eerlijk en duidelijk informeert over alle consequenties van de veranderingen.
Conclusie De Centrale Samenwerkende Ouderenorganisaties (CSO) heeft uit het overleg in de Tweede Kamer begrepen, dat ook de oppositie niet gelukkig is met deze gang van zaken. De CSO heeft persoonlijk en in brieven aan staatssecretaris Van Rijn duidelijk gemaakt dit geen goede voorstellen te vinden. Duizenden Nederlanders dreigen de dupe te worden van de forse bezuinigingsmaatregelen. Er dreigen grote problemen, daar duizenden mensen hun zelfstandigheid verliezen! De staatssecretaris heeft ter zake verdere studie aangekondigd. Wij blijven alert!
NAAMSWIJZIGING CVZ Het College voor Zorgverzekeringen (CVZ) wordt vanaf 1 april 2014: ZORGINSTITUUT NEDERLAND. De Eerste Kamer heeft in december 2013 ingestemd met het wetsvoorstel Wijziging Wet Cliëntenrechten Zorg. Deze wet formaliseert de situatie waarin een aantal bestaande taken en verantwoordelijkheden op het gebied van goede zorg efficiënter dan nu vorm gegeven kan worden. Daarmee wordt het makkelijker om te werken aan een permanente verbetering van de cliëntgerichtheid, kwaliteit, veiligheid en doelmatigheid van zorg.
Bundeling van taken Om zo efficiënt mogelijk te kunnen werken, worden de taken op het gebied van kwaliteit van zorg gebundeld en onderge-
24
Mededelingenblad
bracht in één, onafhankelijk van de minister opererende organisatie: Zorginstituut Nederland. Dit wordt geen extra instituut in de gezondheidszorg. Er is voor gekozen om aan te sluiten bij het CVZ, een bestaand zelfstandig bestuursorgaan dat nu al een groot deel van de beoogde taken van Zorginstituut Nederland uitvoert.
Nieuwe naam, deels nieuwe taken Zorginstituut Nederland bouwt de twee nieuwe taken van het CVZ verder uit. Het kwaliteitsinstituut stimuleert de permanente verbetering van kwaliteit en zorg. Zorginstituut Innovatie Zorgberoepen en Opleidingen bevordert de vernieuwing en verbetering van beroepen en opleidingen in de zorg. Daarnaast blijft Zorginstituut Nederland ook de bestaande taken van het CVZ uitvoeren. De advisering over het basispakket van verzekerde zorg vindt voortaan plaats onder de naam: Zorginstituut Pakket. De uitvoering van de burgerregelingen in het kader van de Zorgverzekeringswet (voor bijvoorbeeld wanbetalers en onverzekerden) en van de risicoverevening gebeurt voortaan onder de naam Zorginstituut Verzekeringen. Met de uitvoering van deze taken levert Zorginstituut Nederland een belangrijk aandeel in het op peil houden van de kwaliteit, toegankelijkheid en betaalbaarheid van de Nederlandse gezondheidszorg. Het Zorginstituut Nederland doet dit onder het motto ‘Van goede zorg verzekerd’.
INTERESSANT OM TE WETEN Wanneer water drinken én een hartaanval en water Veel mensen zeggen dat ze niets willen drinken voor het naar bed gaan omdat ze dan ’s nachts moeten opstaan om naar het toilet te gaan. Op de vraag aan een cardioloog waarom mensen vaak ’s nachts zoveel moeten plassen deelde de cardioloog mede dat de zwaartekracht het water in het onderste deel van je lichaam vasthoudt wanneer je rechtop staat of zit. Dat is de reden waarom de benen opzwellen. Wanneer je ligt, zoekt het onderste deel van je lichaam evenwicht met de nieren. Dan verwijderen de nieren het water samen met de afvalstoffen omdat het gemakkelijker gaat. Water is essentieel om afvalstoffen uit je lichaam te verwijderen. Wat is de beste tijd om water te drinken? Water drinken op bepaalde tijdstippen maximaliseert de efficiëntie ervan op het lichaam: • twee glazen water na het opstaan activeert de interne organen; • één glas water dertig minuten voor elke maaltijd verbetert de spijsvertering; • één glas water voordat u een bad/douche neemt, verlaagt de bloeddruk; • één glas water voordat u gaat slapen, vermijdt een beroerte of een hartaanval. Water drinken voor het slapen gaan, vermijdt ongewenste beenkrampen tijdens de nacht. De beenspieren zoeken namelijk vocht op wanneer ze verkrampen.
Aspirine
Dr. Somers is een cardioloog van de Mayo Kliniek. Hij schreef een belangrijk artikel in het magazine van het American College of Cardiology. Hierbij de inhoud van dit artikel. De meeste hartaanvallen gebeuren overdag, meestal tussen 06.00 uur ’s morgens en de middag. Een hartaanval ’s nachts, wanneer het hart het rustigst moet zijn, betekent dat er iets ongewoons is gebeurd. Dr. Somers en zijn collega’s proberen al tien jaar aan te tonen dat slaapapneu de schuldige is. Als u elke dag een aspirine neemt, neem deze dan wel ’s avonds in. De reden is dat aspirine een ‘half leven’ heeft van 24 uur. Dus: als de meeste hartaanvallen in de vroege ochtend gebeuren, zal de aspirine in het lichaam het sterkst zijn. Aspirine gaat jarenlang mee in het medicijnkastje. Wanneer de aspirine veroudert, ruikt ze naar azijn. Waarom aspirine naast het bed leggen? Behalve de pijn in de linker arm zijn er nog meer symptomen van een hartaanval. Intense pijn in de kin, misselijkheid en veel zweten. Tijdens een hartaanval kunt u geen pijn in de borst hebben. Wanneer u wakker wordt door hevige pijn in de borst, slik dan onmiddellijk twee aspirines met wat water. Bel dan het noodnummer 112 en waarschuw iemand. Vertel die iemand dat u een hartaanval hebt en dat u twee aspirines hebt ingenomen. Ga op een stoel zitten dichtbij de voordeur en wacht op de komst naar aanleiding van uw noodoproep 112. GA VOORAL NIET LIGGEN!! Geef de hierboven gestelde informatie door aan familie, vrienden, kennissen etc., want het leven is een eenmalige gift, dus wees er zuinig op! Jos Janissen, zorgadviseur
LANGER THUIS WONEN Kabinet stimuleert regionale samenwerking om langer thuis te wonen Nieuwsbericht | 04-06-2014 Minister Stef Blok (Wonen en Rijksdienst) en staatssecretaris Martin van Rijn (Volksgezondheid, Welzijn en Sport) hebben de mogelijkheden in kaart gebracht om ouderen en mensen die zorg nodig hebben langer thuis te laten wonen. Hun plan ‘Langer thuis wonen’ concentreert zich op het stimuleren van regionale samenwerking, omdat mogelijke knelpunten zich daar zullen voordoen en daar opgelost moeten worden. Het gaat om mogelijkheden voor wonen en zorg dicht bij de mensen, hun netwerk en hun buurt. Het kabinet stelt regiotafels in om kennis en informatie te delen. Daar zitten zorgverzekeraars, zorgkantoren, gemeenten, zorgaanbieders, woningcorporaties, cliëntenorganisaties en Juni 2014
25
beroepsorganisaties bij elkaar. Dat schrijven Blok en Van Rijn aan de Tweede Kamer. Aanjaagteam 'Langer zelfstandig wonen' Een aanjaagteam onder leiding van Marnix Norder, jarenlang wethouder in Den Haag, zal de regio’s op weg helpen. Het team helpt ook bij eventuele gedwongen verhuizingen. Knelpunten in landelijke regels meldt het team aan het kabinet. Verschuiving woonwensen ouderen Sinds de jaren ‘80 willen ouderen langer thuis wonen of in kleinschalige woonvormen. De traditionele tegenstelling tussen thuis wonen of in een grote instelling vervaagt. De verwachting is dat in 2040 achter elke vijfde voordeur een 75-plusser woont. De vraag naar de huidige verzorgingstehuizen neemt af en tegelijkertijd zal een deel van het zorgaanbod vernieuwd worden om aan de wensen van mensen te voldoen. Dat is door (technologische) innovaties steeds beter mogelijk. Voor mensen met een zware zorgbehoefte is altijd een plek in een instelling. Nieuwe rolverdeling De rolverdeling tussen overheden, woningaanbieders en de zorg verandert. Gemeenten krijgen de regierol en zullen met zorgaanbieders, woningcorporaties en zorgkantoren overleggen over de aansluiting van vraag en aanbod op het terrein van wonen en zorg. Gemeenten en woningcorporaties werken samen om geschikte woonruimte voor hun huurders te realiseren. Het Rijk zorgt voor de juiste randvoorwaarden zodat vraag en aanbod op de woningmarkt beter op elkaar kunnen aansluiten. Op het ombouwen van leegstaande verzorgingshuizen naar zelfstandig zorgvastgoed is de korting op de verhuurderheffing van toepassing. Het gaat om een korting van 10.000 euro per omgebouwde wooneenheid. Mensen zullen zelf meer moeten anticiperen op het ouder worden en wat dit betekent voor hun toekomstige woonwensen. Mantelzorgwoningen vergunningvrij Het kabinet wil het mogelijk maken mantelzorgwoningen vergunningvrij aan te bouwen of op dezelfde kavel te zetten zijn. De bouw van mantelzorgwoningen wordt vergelijkbaar met een garage of een tuinhuis, waarvoor ook geen vergunning nodig is. Hervorming langdurige zorg De hervorming van de langdurige zorg versterkt de zorg en ondersteuning in de buurt en sluit aan bij de ontwikkeling dat mensen zo lang mogelijk thuis willen wonen. Sociale wijkteams en wijkverpleegkundigen helpen daarbij. Het kabinet wil dat familie, vrienden en buren meer naar elkaar om kijken, omdat een zorgzame samenleving een betere samenleving is. In de brief van Blok en Van Rijn ligt de nadruk op ouderen, maar het gaat ook om wonen en zorg voor jongeren die met een handicap worden geconfronteerd, lichamelijk en verstandelijk gehandicapten en mensen met een psychiatrische beperking.
