Zonnebloemenzee Begeleidingsbrochure voor leerkrachten Doelgroep: 13 +
Over de schrijverster: Jennifer Vrielinck Jennifer vierde haar eerste verjaardag in een tentje op één of andere hoogvlakte meer dan duizend kilometer van hier. En vanaf toen had de reismicrobe haar beet. Het zat in de genen. Ze is een afstammeling van een ontdekkingsreiziger die in 1870 al diep in Afrika en in het verre westen van Amerika ging kijken hoe daar geleefd werd. Met de zelfbeschilderde Volkswagen camionette heeft kleine Jennifer (toen nóg kleiner dan nu) met haar hippie-mama en -papa en -zusje de helft van Europa afgereisd en dat wilde wat zeggen in de jaren ’70. De rest van Europa deed ze later op eigen houtje of met haar lief. En daarna kwam de hele wereld aan de beurt: Mexico, Canada, Australië, Japan, Amerika, Singapore… Soms maandenlang! Aan dat reizen kwam een (voorlopig?) eind door te trouwen met de liefde van haar leven, Karel, en door zoontje Linus en dochtertje Tilia op de wereld te zetten. Wat ze wel nog doet, is kamperen, meestal in Frankrijk met het hele gezinnetje in een soort gigantische oranje pompoen. Jennifer op het eerste zicht: 1,58 m, haar dat nogal eens van kleur verandert maar meestal lang of halflang is, schoenen maat 37, blauwe ogen, geen tatoeages, geen piercings, liefst zongebrand van een lange hete zomer. Werk (chronologisch): IJsjesverkoopster, zwemlerares, au-pair, kaasboerin, tekstschrijver, taaljuf voor allochtone kinderen, televisieredacteur, filmediteur, airhostess, programmeur, Oxfam-medewerkster, mama, schrijfster en overdrijfster. Waar Jennifer van houdt: haar vrienden, fietsen, zonnebloemen, lezen, muziek, de zee, de wind, de regen, zingen, vertellen, luisteren, maar het meest van al houdt ze van Karel, haar lief en Linus en Tilia, haar ongelooflijke kinderen. Wat ze zoal schrijft: Behalve boodschappenlijstjes schrijft Jennifer ook e-mailtjes, brieven, liefdesbriefjes, postkaarten, Vlaamse Filmpjes, jeugdverhalen, kortverhalen, lezersbrieven, een dagboek, anekdotes over haar kindjes en reisverslagen ook essayistische sprookjes en poëtische dromen. Over figuren in antieke werelden, maar ook dichter bij huis. En heel af en toe overschrijdt haar pad de grens tussen werkelijkheid en fantasie. Ze houdt ervan een verhaal door verschillende ogen te bekijken om te zien hoe ieder zijn eigen waarheid heeft. Meer info over de schrijfster vind je op haar blog: www.bloggen.be/jennifervrielinck
Over het boek: Zonnebloemenzee Flaptekst: Xavier, Karim, Ferre en Solange zitten op dezelfde school. Ze hebben elk hun eigen leven, elk hun eigen ups en downs, elk hun eigen waarheid. Af en toe komen ze elkaar even tegen. Tot op een dag een rode fiets hun verhalen samenbrengt… Xavier is een driftkop die voortdurend in zijn ongeluk loopt. Hij heeft een oogje op Solange. Maar Solange heeft het meer voor de knappe Karim. En als ze heel eerlijk is, zou ze niets liever willen dan Karims beste vriend Ferre kussen. Stille, lieve, grappige Ferre met een hoofd vol zorgen. Dan komt het moment waarop Xavier met zijn brommer de fiets van Ferre aanrijdt. JENNIFER VRIELINCK debuteert met dit verrassende, ontroerende boek. Ze vertelt op vier verschillende manieren over vriendschap en verliefdheid, over leven en dood, over groeien met vallen en opstaan. Korte inhoud: Zonnebloemenzee is een verhaal over jongeren, over vriendschap, over fietsen, over winnaars en verliezers, over gekrakeel met een straatbende, over leven en dood en liefde. Dit boek vertelt één verhaal en tegelijk verschillende verhalen. Want elk personage bekijkt en ervaart de gebeurtenissen op zijn eigen manier, elk heeft zijn waarheid. Wat is er gebeurd? Een kleine botsing tussen een fiets en een brommer, op een weg langs het kanaal. De schade blijft beperkt. Maar zoals een steen die in het water valt grote kringen maakt, deinen de gevolgen uit in alle richtingen. Verschillende mensen komen plotseling in rusteloos water terecht. Een voorval dat niet eens het nieuws haalt, zelfs niet de plaatselijke krant, kan toch de levens van de mensen die erbij waren ingrijpend veranderen. Mensen die geen band met elkaar hadden en allemaal heel verschillend zijn, komen opeens in contact met elkaar. Ze hebben wel iets gemeenschappelijks – graag fietsen bijvoorbeeld, op dezelfde school zitten en de drang om aan wedstrijden deel te nemen omdat ze op zoek zijn naar bevestiging. Misschien is het maar voor even, en toch verandert het hen voor altijd. Elk haalt er ook zijn eigen verhaal uit. Zo gaat dat met verhalen: ieder heeft zijn versie. “De waarheid” bestaat niet, elke betrokkene beleeft de dingen op een andere manier. Xavier doet zijn relaas in het politiebureau. Tegelijk probeert hij in zijn hoofd verklaringen te vinden voor dingen die hij niet luidop durft te zeggen. Karim is slechts een toeschouwer die niet te hulp snelde. Maar omdat zijn beste vriend het slachtoffer is, worstelt hij achteraf met zijn geweten.
Solange vertelt haar verhaal zoals ze is: een babbelwater vol geestige anekdotes. Maar dan is er opeens dat conflict met een straatbende waar ze getuige van is en waarbij haar veel duidelijk wordt, vooral over zichzelf. Ferguut is het slachtoffer. Het conflict laat een diepe indruk na op hem en zijn leven. Maar hij voelt zich erdoor meer dan vroeger verbonden met zijn moeder, haar vriendin en toeverlaat, zijn eigen vriend en hij staat open voor een nieuwe fase in zijn leven: eerste liefde… Zonnebloemenzee is een veelkantig geheel dat bestaat uit verschillende verhalen. Het is ook een filosofische en psychologische oefening: hoe ziet iets eruit vanuit verschillende gezichtspunten? De hoofdpersonages zijn tussen twaalf en vijftien jaar, maar komen elk uit een ander milieu en hebben een verschillende achtergrond, ook al wonen ze eigenlijk allemaal op fietsafstand van elkaar. Aan de hand van hun manier van vertellen en denken worden terugkerende thema’s uitgediept. En ondanks hun zeer verschillende levensloop maken de vier personages een gemeenschappelijk keerpunt mee en komen ze terecht in een gezamenlijk verhaal. En de hoop is nooit veraf.
Zonnebloemenzee in de klas Inleiding - Laat de leerlingen de flaptekst van Zonnebloemenzee lezen, voordat ze het boek lezen of de korte inhoud lezen. Laat hen op basis van die info raden naar de inhoud van het boek en de karakters van de personages. Wat kan de betekenis zijn van de titel? Waaraan denk je bij het woord zonnebloemenzee? Welke emoties roept die titel bij je op? Eventueel kunnen de leerlingen zelf een kortverhaal schrijven op basis van die info. -Laat de leerlingen het begin van het boek lezen (waarin elk personage zijn mooiste dag beschrijft, zie fragment). Krijgen de leerlingen nu een ander idee over de inhoud van het boek en de karakters van de personages? (zie opdracht hierboven) Schrijfopdracht / spreekopdracht: laat de leerlingen zelf nadenken over de mooiste dag van zijn leven.
Werken rond thema diversiteit – psychologie – inleving in de ander Zonnebloemenzee is een boek dat wil aantonen dat iedereen de wereld bekijkt vanuit zijn eigen standpunt en ook handelt vanuit dit standpunt. Het lezen van dit boek wekt echter het besef op dat het heel interessant kan zijn om de wereld eens door de ogen van iemand anders te bekijken. Wanneer je dat doet, is het vaak heel wat eenvoudiger om die andere persoon te begrijpen in zijn daden. -
Klasgesprek: Heeft iemand al eens iets meegemaakt of in een situatie verkeerd waarin de betrokken partijen elk hun eigen waarheid hadden? Kon je het standpunt van de andere ook wel kon begrijpen, hoewel je er zelf anders over dacht? o Laat de leerlingen individueel een aantal vragen beantwoorden (zie fragment volgende bladzijde) en vergelijk de verschillende antwoorden klassikaal, vraag waarom ze er zo over denken en of ze ook de antwoorden van de andere leerlingen kunnen begrijpen.
-
Deel de klas op in vier groepen en wijs elke groep één van de vier hoofdpersonages uit het boek toe. Laat elke groep zich verdiepen in het personage en een aantal gebeurtenissen uit het boek beschrijven vanuit het standpunt van hun personage: o In een groepsgesprek met heel de klas kan dan ingegaan worden op de verschillende standpunten van de personages en kunnen een aantal acties van bepaalde personages beter uitgelegd en begrepen worden.
o Elk groepje kan een blog aanmaken (net zoals Karim in het boek) voor zijn personage en er aan aantal ideeën of activiteiten op posten vanuit het standpunt van hun personage -
Maak samen met de leerlingen een klasblog aan. Een blog maken is niet erg moeilijk en moest u zelf nog geen ervaring hebben met het medium, dan zal vast en zeker iemand in de klas er meer over kunnen vertellen. Op de klasblog kunnen de leerlingen hun ervaringen en belevenissen kwijt. o Variant: iedereen maakt zijn eigen blog aan. Wedstrijd voor de mooiste en leukste blog via een stemming in de klas.
Begrijpend lezen: motieven en personages -Deel de klas op in vier verschillende groepen. Elke groep moet het verhaal van 1 personage lezen, zonder naar de verhalen van de overige personages te kijken. Laat elke groep een fiche invullen over zijn personage (leeftijd / hobby’s / familiesituatie / houdt van… / houdt niet van / enzovoort). Kunnen de andere groepen raden welk personage achter welke fiche schuilgaat? -Is er een verschil in taal en stijl tussen de personages? Laat de leerlingen een stukje tekst lezen uit elk van de vier verhalen vooraleer ze het boek of de korte inhoud hebben gelezen. Kunnen ze op basis van de taal en stijl afleiden hoe het karakter van het personage is? Laat de leerlingen het stuk van de aanrijding en de ruzie om de fiets van Ferre opnieuw lezen bij elk personage. Hoe beschrijven de vier personages deze passage? Wat zijn de opvallendste verschillen? -Welke motieven komen er in de boek voor? Wanneer duiken ‘zonnebloemen’ op en wat betekenen ze? Wat roept de titel ‘zonnebloemenzee’ op na het lezen van het boek?
Organiseer een miniprijsuitreiking: het beste jeugdboek in de klas Organiseer een miniprijsuitreiking in de klas, en motiveer de leerlingen op die manier om enthousiast te raken over hun favoriete boek. · De leerlingen hebben alle fragmenten uit de pocket (thuis) gelezen en hun voorkeur bekend gemaakt. · De leerlingen die hetzelfde boek verkiezen vormen samen een groepje (zorg dat de groepjes min of meer gelijk verdeeld zijn).
· De leerlingen bespreken in hun groepjes waarom ze dat bepaalde boek verkiezen boven de anderen en hoe ze hun klasgenoten kunnen overtuigen van hun boek. · Ze bereiden een creatieve voorstelling van hun boek voor: een interview met de auteur, het naspelen van een scène uit het boek, ze maken een promotiefilmpje voor het boek, … · Het moment van de prijsuitreiking breekt aan: de leerlingen stellen hun boek officieel voor, er volgt een anonieme stemming, gevolgd door een officiële prijsuitreiking en eventueel een receptie.
Fragment: Begin van het verhaal – elk personage beantwoord dezelfde vraag Xavier Wat is de mooiste dag van mijn leven? Toen ik ie fietstocht maakte,veronderstel ik. De late zon op mijn gezicht,de ijzige wind langs de vaart. Het was alsof ik opnieuw geboren werd. Toen besefte ik dat ik te vaak binnen zit. In die dompige keuken van mémé. En als ik buiten ben, sta ik meestal in een rokerige hoek van brommers en sigaretten. Tijdens die fietstocht voelden mijn longen en mijn hersenen hoe hard ik verse lucht nodig heb. Vooral mijn hersenen. Ik kon opeens helderder denken. Het was veel meer dan een fietstocht. Het was ongelooflijk. Hoe meer zuurstof in mijn kop,hoe groter de wereld werd, hoe meer uitzicht, hoe meer ideeën ik kreeg. Hoe meer zin ik ook had om mijn leven te plannen. Maar niet de hele dag was mooi. Het was slechts een klein stukje dag. De rest was rottigheid en mémé droeg – dat zag ik pas heel laat ’s avonds – weer eens haar jurk binnenstebuiten Zou ze echt zot worden door mij?
Solange De mooiste dag... Laat me eens denken. Wat betekent mooi? Een dag waarop ik veel schoonheid heb gezien? Of een waarop ik diep gelukkig was? Bijna alle dagen van mijn leven zijn mooi. Er is altijd wel iets dat een dag geschikt maakt om een nominatie te krijgen voor de mooiste. Moeilijk. Ik heb een leuk leven, fijne vriendinnen,fantastische ouders die ervoor zorgen dat het mij aan niets ontbreekt. Soms schaam ik me daarover. Als mijn vriendinnen over hun ouders klagen,dan kan ik niet zo gauw een anekdote vinden om mee te doen. Alles met mate,dat wel. Gek zijn mijn ouders nu ook weer niet. Maar mij iets verbieden of ontzeggen doen ze niet. Mijn zus Amandine zegt altijd – wacht, ik zoek het op in mijn schriftje – dat we achtergesteld zijn omdat we geen reden tot rebelleren krijgen en daardoor een verkeerd sociaal maatschappelijk wereldbeeld hebben .Is dat geen mondvol?Ik moet het altijd even nalezen. Zulke dingen noteer ik in mijn schriftje,daarin schrijf ik alles wat me op goede of prettige ideeën brengt. Er staan zinnen in uit films, boeken, liedjes, maar soms ook gewoon een gedachte of herinnering. Die uitspraak van Amandine klinkt misschien niet zo goed, maar hij brengt me wel op ideeën, zoals wanneer ik een beroemdheid zal zijn,kan ik hem gebruiken in interviews... De mooiste dag van mijn leven...ook het antwoord op deze vraag kan ik maar beter bij de hand hebben. Officieel kies ik dan voor mijn eerste echte zoen. Het was net zoals in een romantische film, maar zonder het kleffe. Zie je het voor je? De zon schijnt, mijn liefje is de knapste en mooiste jongen van de school, ik heb vlinders in mijn buik.... Ja,definitief: de mooiste dag van mijn leven was mijn eerste zoen! En eigenlijk ook de tweede, derde, vierde en al die andere keren dat hij mijn hand vasthield of zijn arm om mijn schouder legde. Zoals ik al zei, het leven zit vol mooie dagen!
Karim r De mooiste dag van mijn leven? Moeilijk. een dag gaat met ups en downs,net zoals het leven. ‘Mensen onthouden niet de dagen, maar de momenten’, zegt mijn tante Yulia altijd. Ze woont voorlopig bij ons. Toen ze zwanger was en alleen, besloot mijn moeder er te zijn voor haar jongere
zus. Mama heeft genoeg ervaring met kleintjes in huis, want ze heeft er zelf een hele rits. Mooie momenten ontdek je trouwens nooit onmiddellijk, maar altijd later, soms jaren later. Er zijn bepaalde gebeurtenissen die je bijblijven. Bij mij zijn dat meestal de momenten dat ik bij familie of vrienden was, dat de zon scheen en er veel gelachen werd. Soms, als ik me bijzonder prettig voel, denk ik dat ik zo ’n moment aan het beleven ben,dat ik me later zal herinneren. Meestal schijnt de zon dan. Er was nog zoiets, een voorval waardoor ik begreep waarom vriendschap belangrijk is en vooral waarom het zo belangrijk is om die spreekwoordelijke extra kilometer te lopen voor iemand. Maar dat was eerder en belangrijk ogenblik in mijn leven dan wel de mooiste dag van mijn leven. De dag waarop Merna in de buurt kwam wonen,was ook fantastisch. Hoewel de leuke dingen met haar pas daarna zijn gebeurd. Toen de verhuizers kwamen, had ik haar nog geen vermoeden van. Ik denk dat ik zou kiezen voor een heel gewone dag. Thee bij Merna. Maar nu ik dat zeg...Griezel!Horror!Thee bij Merna, is dat iets voor een jongen van dertien? Ik lijk mijn grootmoeder wel... Ferguut De mooiste dag van mijn leven? Mijn miezerige leven? Ben ik niet altijd de sukkel, in de steek gelaten door iedereen en vooral door het geluk? Ik kan me niet inbeelden dat ik al een mooie dag heb gehad. En zelfs als je me naar de rotste dag uit mijn leven zou vragen, zou ik het antwoord bij God niet weten, want de ene rotdag is nog erger dan de andere. Maar er is wel iets.... iemand. Als ik het mooiste uit mijn leven zou mogen noemen, dan zou dat.... Ja, het is een feit: de mooiste dag van mijn leven is de dag waarop ik voelde wat ik beteken voor Soleil. Vooral de manier waarop ik dat te weten kwam. en ik heb het gevoel dat de mooiste dag van mijn leven nog moet komen en dat Soleil daarin de hoofdrol zal spelen. Soleil zegt dat Julia in Romeo en Julia ook maar twaalf jaar was en dat onze liefde minstens even sterk is.
