ZOMER 2014 HARTTRIMCLUB DELFT
COLOFON Harttrimclub Delft en omstreken Lid van De Hart & Vaatgroep 19e jaargang nummer 2 Juni 2014 Secretariaat: Postbus 44, 2600 AA Delft Tel.: 079-360 09 84 E-mail:
[email protected] Website: www.harttrimclubdelft.nl Ledenadministratie: Ron Valkenburg (
[email protected]) Zuideinde 96, 2627 AH Delft. Tel. 015 - 256 49 86 Contributie (
[email protected]) De contributie bedraagt voor - zwemmen € 16,-- per maand - sporten en zwemmen € 21,-- per maand - fitness € 23,-- per maand en is per vooruitbetaling verschuldigd door overschrijving op onze bankrekening bij: ING nr. NL87 INGB 065 93 38 300 t.n.v. Penningmeester Harttrimclub Delft e.o. te Delft. Donateurs: U kunt donateur worden voor minimaal € 17,50 per jaar. Hiervoor ontvangt u de periodiek van de HTC alsmede het blad Vida 4 keer per jaar. Zie het aanmeldingsformulier elders in dit blad. Het volgende nummer verschijnt september 2014 Kopij inleveren vóór 15 augustus 2014 Copyright: Mits met duidelijke bronvermelding is overname van kopij uit dit blad toegestaan. Druk: Nolin Uitgevers Hoogezand Harttrimclub Delft en de uitgever zijn niet verantwoordelijk voor de inhoud van de advertenties. Niets uit de advertenties mag worden gekopiëerd en/of verspreid zonder schriftelijke toestemming van de uitgever.
HARTTRIMCLUB DELFT
3
INHOUDSOPGAVE Colofon.......................................................................................................... 3 Van de voorzitter ........................................................................................... 5 Van de redactie ............................................................................................. 7 HTC- nieuws ................................................................................................ 9 - Vakantie................................................................................................. 9 - Nieuwe leden en bedankt...................................................................... 9 - Fitness bij de HTC .............................................................................. 10 Van de bestuurstafel .................................................................................... 11 - In Memoriam huisarts Jan Thomée .................................................... 11 - Van de Cliëntenraad............................................................................ 14 Hartenkreetjes ............................................................................................ 16 Geef de pen door ......................................................................................... 24 Bowl ............................................................................................................ 29 Puzzel........................................................................................................... 31 Iets over de Harttrimclub Delft e.o............................................................. 34
4
VAN DE VOORZITTER……. Op maandag 10 maart j.l. overleed op 76-jarige leeftijd een van de oprichters van de Harttrimclub huisarts Jan Thomée. Hij stond in 1977 aan de wieg van onze club en nam daar sinds 1 oktober 2000 ook zelf aan deel in zwemgroep 1. Als In Memoriam vindt u verder in dit nummer een deel van een interview waarin hij vertelt over zijn familie en zijn voetbalclub Concordia. Wij wensen de familie veel sterkte met dit grote verlies. Het leven kent dieptepunten, maar gelukkig ook veel vreugde. Of het bijvoorbeeld een mooie zomer gaat worden weet ik natuurlijk niet maar het voorjaar was in ieder geval in mijn optiek verre van geweldig. Geweldig was wel de Jaarvergadering. Hij verliep vlot en constructief, er was weinig commentaar op het bestuursbeleid en de agenda werd vlot afgehandeld. Ik maak daaruit op dat mijn medebestuurders hun werk goed hebben gedaan en zij duidelijk hebben kunnen maken hoe het met de vereniging gaat. En dat mag ook wel eens gezegd worden: Ik ben ze daar zeer dankbaar voor. De lezing van dr. Constandse na afloop van de vergadering was interessant en helder. Ook van de vragenronde werd dankbaar gebruik gemaakt. Wat ons betreft mag dr. Constandse voor een lezing op de volgende Jaarvergadering weer van de partij zijn. Dankbaarheid andermaals was onze secretaris Nico Wiese, hij kreeg in de vorm van een Koninklijke Onderscheiding (Ridder in de Orde van Oranje Nassau) het lintje weliswaar niet alleen voor zijn werk voor de Harttrimclub maar ook voor een aantal andere (vrijwilligers)werkzaamheden waar hij zich lang voor heeft ingezet. Nico, van harte gefeliciteerd met deze onderscheiding.
HARTTRIMCLUB DELFT
5
Inmiddels hebben we afscheid genomen van Joyce die haar werktijden heeft moeten verzetten vanwege de gezinsuitbreiding en daardoor niet meer in de uren van onze vereniging kan werken. Hoewel wij als bestuur haar persoonlijk hebben bedankt voor bewezen diensten wil ik haar hier nogmaals bedanken voor haar inzet en meedenken over het werk in onze vereniging. Wie haar gaat vervangen is op dit moment nog niet bekend maar zodra die er is melden wij u dat. De verantwoordelijkheden die Joyce had zijn al inmiddels overgenomen door Sanne Kalter. Ongetwijfeld zullen we een rustiger kwartaal tegemoet gaan vanwege de vakantieperiode. Het bestuur is een bijeenkomst voor de Groepsvertegenwoordigers aan het voorbereiden om met elkaar tot een goed contact en uitwisseling van ideeën te komen. Ondanks dat bij de pasfotosessie het adres, telefoonnummer e-mail etc. is gecontroleerd heeft dit nog niet geleid tot een up-to-date administratie. U wordt van harte uitgenodigd veranderingen steeds door te geven. Ook wil ik weer een poging doen om een team samen te stellen voor een toernooi bij een van de verenigingen in de regio. 6
Voor de vakantiegangers wens ik een goede vakantie en gezond weer terug, de thuisblijvers veel plezier in de tuin of op het balkon zodat we daarna weer met een uitgerust gevoel sportief aan het bewegen kunnen. Wim Borsboom
VAN DE REDACTIE Afgelopen week zag ik - na lange tijd - tot mijn genoegen onze oud-voorzitter Jan Bosdijk weer binnenlopen. Om te sporten is het nog te vroeg, hij is nog niet voldoende hersteld van de Ischias, maar een kop koffie drinken, dat lukte gelukkig weer. Als je - zoals ik - al ruim 25 jaar meeloopt op onze mooie vereniging, zijn dit zaken waar je altijd weer vrolijk van wordt. Je ziet het vaker, leden die door een blessure, ziekte of het ouder worden wegblijven. En als dat wat langer duurt is de weg terug steeds moeilijker. Sommigen haken dan af, maar anderen knokken zich weer een weg terug, soms geholpen door een klein zetje van een ander. Steeds meer valt mij trouwens het sociale karakter van onze vereniging op en dat doet mij goed. Sommigen uiten hun verbondenheid door op te scheppen dat ze de leukste groep zijn en proberen dat zelfs te bewijzen met een spandoek. Anderen laten via dit blad weten dat ze de donderdagse sportavond met hun eigen groep niet gauw zullen overslaan, omdat zij zich sterk met de groep verbonden voelen. In de rubriek “Geef de pen door ” eindigt de schrijver zijn relaas vaak met een lofzang op de mannen en vrouwen in zijn/haar groep. Ouderwetse kameraadschap, dat voelt goed binnen een club. Op de ledenvergadering heb ik niet alleen genoten van de aandacht die ik samen met Sjaak Jansen, Leo Ruigrok, Ries Schooneveld en Theo Snijders kreeg vanwege ons 25-jarig lidmaatschap, maar ook van de lezing van dr. Jan Constandse. HARTTRIMCLUB DELFT
7
Wat mij nog meer opviel was dat Jan nog lang daarna bleef hangen om de door hem benoemde onderwerpen in een persoonlijk gesprek met sommigen van ons verder uit te diepen. Dat is betrokkenheid die opvalt. Uiteraard zijn er ook bestuurlijke zaken aan de orde. Omdat Sophia Revalidatie zich plotseling bij ons meldde met de wens meer tijd en ruimte te willen reserveren voor de behandeling van met name oncologische patiënten, kwamen onze twee fitnessgroepen van de dinsdag in het nauw. Overleg leerde ons dat een van deze groepen een verhuizing naar de woensdag niet zag zitten. Omdat de door hen genoemde argumenten ook door het bestuur werden omarmt, werd onderhandelen met Sophia Revalidatie er niet makkelijker op. Toch hebben we kunnen bereiken dat deze groep op de dinsdag kan blijven fitnessen. Dat de andere groep naar de woensdag verhuist wordt door de meeste mensen van die groep geaccepteerd. Met deelnemers die niet op de woensdag kunnen fitnessen is het bestuur nog in gesprek. We hopen ook voor hen op den duur een oplossing te kunnen vinden. Ook dit Zomernummer is weer een informatief en leuk nummer geworden. U vindt in dit nummer o.a. de volgende artikelen: ... een voorwoord van de voorzitter; ... een aantal HTC nieuwtjes; ... een In Memoriam van huisarts en medeoprichter Jan Thomée; ... een stukje over de Cliëntenraad; ... een aantal wetenswaardigheden in de rubriek Hartenkreetjes; ... een ‘kozakken’ verhaal in de rubriek “Geef de pen door”; ... een aantal interessante zaken in de rubriek “Bowl”; ... en tenslotte weer de 3-maandelijkse puzzel. Leuk om in te vullen en nog leuker om in te sturen en kans te maken op een prijsje. Doen! Kortom: Veel leesplezier! Als u ergens op wilt reageren of - nog leuker - een eigen rapportage wilt plaatsen, schroom niet en stuur het in (
[email protected] of Postbus 44, 2600 AA te Delft of even afgeven op de donderdag). U weet het: Alle kopij is van harte welkom. Uiteindelijk is het ons blad en wordt het alleen maar leuker als veel mensen daar een eigen inbreng in hebben! Nico Wiese 8
HTC-NIEUWS Vakantie´s Op de volgende data zal vanwege vakantie of feestdag niet worden gesport: 24 juli 2014 Zomervakantie 31 juli 2014 Zomervakantie 7 augustus 2014 Zomervakantie 14 augustus 2014 Zomervakantie 21 augustus 2014 Zomervakantie 28 augustus 2014 Zomervakantie * De vakantiedagen van de fitness worden door de begeleiders medegedeeld
Nieuwe leden
Bedankt als lid
Dhr. M. As Dhr. H. Bijleveld Dhr. G.L.M. Dijkgraaf Dhr. R. van Dongen Dhr. S. Jaipal Dhr. A.L.M. de Koning Dhr. P. van Lingen Dhr. H. van Oort
Dhr. N.D. Haring Dhr. C. van Kampen Mevr. A.M. van Leeuwen - Leeuwen Mevr. K. Neeleman - Schouwstra Dhr. R.L. Rodriguez Dhr. J.F.C.M. Schouten Dhr. L.J.M. Vijverberg
HARTTRIMCLUB DELFT
9
Overleden
Dhr. J. (Jan) Thomee (zie ook artikel verder in dit blad)
Mevr. H.T.M. (Lenie) de Vreede
Fitness bij de HTC Zowel de fitnessgroep van dinsdag als die van woensdag is vol. Indien u wilt fitnessen voor een prettige prijs en u kunt ook even wachten, neem dan even contact op met Ron Valkenburg (
[email protected]) en laat u op de wachtlijst zetten.
10
VAN DE BESTUURSTAFEL ‘HIJ HEET JAN, IK HEET JAN, MAAR IK BEN EEN ANDER!’ Op 10 maart 2014 overleed een van de oprichters van onze Harttrimclub huisarts Jan Thomee. Als een In Memoriam plaatsen we hieronder een deel van het interview dat door Jan van der Mast in december 2010 is afgenomen. Op een koude decembermiddag fiets ik naar Delft-Zuid, naar de Zomerdijkhof. Ik heb een afspraak met Jan Thomee (1937), mijn huisarts van lang geleden, maar natuurlijk ook de zoon van Concordia-icoon Jan Thomee, de beroemde international, die zo hard kon schieten. Iedereen kent de anekdote over de door midden geschoten lat. En we kennen hem allemaal van de yell, die elke zaterdag over de velden klinkt: Heisa, heisa, hopsasa Er is maar 1 Concordia Heisa, heisa, hopsakee Het is de club van Jan Thomee etc Ben je net als je vader een sportman? Ja, ik deed ontzettend veel aan sport. Elke dag sportte ik, ik liep elke avond hard, behalve als ik bij Concordia moest trainen. Ik studeerde en woonde toen in Leiden. Ik neem aan, dat sport van huis uit werd gestimuleerd? Ja, mijn vader nam me altijd mee naar het voetbalveld. Ik zie mij nog in het veld staan en madeliefjes plukken. HARTTRIMCLUB DELFT
11
Heb je een balletje met hem getrapt? Ja, in onze tuin op de Oude Delft. Dat was een prachtig huis. Als ik de Staatsloterij won, zou ik dat huis graag willen kopen. Moest je als zoon van de beroemde Jan ook voor de ballotage-commissie verschijnen? Ja, maar daar herinner ik me niks meer van. Ben je nog steeds lid van Concordia? Ja, ik ben nu 64 jaar lid. Ik heb echt veel aan Concordia te danken gehad. Mooie tijd. Ik werd goed opgevangen, toen ik zestien was - mijn vader overleed toen - en ik ging in het eerste spelen. Ik kwam met Eddy Blaat in het eerste, hij was veertien. Een hele goede voetballer. Ik niet. Dus het was beter dat je op goal bent beland? Ja-aa. Kwam je vader naar je kijken? Ja, altijd. Hoe was zijn beleving langs de lijn? Was dat fanatiek of rustig? Rustig. Ik herinner me nog, dat ik 10 was en een penalty mocht nemen. Ik zie hem achter het doel staan. Ik neem een aanloop en zie hem achterom kijken van ‘O, verschrikkelijk!’ Hij zag niet hoe de bal er in ging. Het was een slap schot, de keeper dook, maar er lag een steentje op het veld en de bal kwam er tegen aan, wipte net over de keeper heen. Ik keek mijn vader aan: ‘Zie je wel, dat ik ze kan nemen!’ Jij bent net als je vader huisarts geworden? Ja, en dat is wel grappig. Eigenlijk wilden we allemaal gynaecoloog worden. Mijn vader wilde het worden, maar toen overleed zijn vader. Toen heeft hij diens huisartsenpraktijk overgenomen. Dat was op Oude Delft 197. Ik wilde gynaecoloog worden, werd huisarts. Mijn dochter Eeke wilde ook gynaecoloog worden, dat gaat ook niet door. Ze wordt nu plastisch chirurg. Ze is zich aan het specialiseren in Oxford. Maar sinds kort hebben we een echte dokter in de familie: Bart, mijn zoon. Hij is ‘doctor’ in de informatica. Heb je bijzondere spullen van je vader bewaard, shirtjes? Nee, die heb ik niet. Ik heb wel zijn Olympische medaille nog. Uit 1912, 12
geloof ik. En ik heb handtekeningen van spelers van het Nederlands elftal, want hij is sportarts geweest van het Nederlands elftal. Je hebt je vader vroeg verloren, op je zestiende. Hoe was dat? Zwaar. Ja, ik heb het altijd weggedrukt. Ik heb er wel last van gehad. Ik werd ook altijd met hem vergeleken. ‘Nou, je vader, die kon goed voetballen.’ ‘Ja, weet ik!’, zei ik dan. ‘Hij heet Jan, ik heet Jan, maar ik ben een ander.’ Sport en medicijnen vormen een rode draad in jullie familie? Ja, we komen echt uit een sportfamilie, maar ook een muzikale familie. Mijn grootvader was componist. Jouw dochter is roeikampioen geweest? Ja, dat is mijn jongste dochter Eeke, - dat is een mooie griet, hoor, echt een zondagskind - Olympische Spelen kwam er aan, ze was Nederlands kampioen, ze was tweede van de wereld met skiff onder 23. Iemand, die goed roeide, wilde niet met haar roeien. Toen zei ze: ‘Ik ga echt dat gevecht niet aan. Dan ga ik cum laude medicijnen doen.’ Verdomd, dat lukte nog ook. Ze roeit niet meer, daar heeft ze geen tijd meer voor. Ze woont nu in Oxford. gaat 29 december trouwen met een Engelsman. Hij heeft een gouden plak. Ze hebben elkaar ontmoet op een trainingskamp in Sevilla. En je zoon? Bart heeft heel even in het eerste gespeeld. Toen ging hij studeren en vroeg hij of hij maar een keer hoefde te trainen in Delft, maar dat vond Theo van Leeuwen, zijn trainer, niet goed. Bart zei: ‘Dat is mij teveel. Dan ben je mij kwijt.’ Toen is hij bij LSVV in Leiden gaan spelen. Dat vond ik jammer. Ik had hem graag bij Concordia zien spelen. Ik had natuurlijk willen pronken met Bart. De familie heeft het ongelooflijk goed gedaan op de Olympische spelen? Mijn tweede zus heeft een zoon en die heeft goud en zilver gewonnen op de Olympische spelen met roeien. En hij heeft een dochter, ze heet ook Eeke, die heeft tweemaal zilver gewonnen met roeien. In mijn vak ben ik de oprichter van de Hart Trim Club. Dat zijn mensen, die hartproblemen hebben gehad en die worden begeleid om weer iets te ondernemen . Dat loopt als een tierelier. Ik hou - dat is mijn karakter - dus van dingen beginnen en zodra het loopt, zeg ik: ‘Nou moeten jullie het zelf doen.’ HARTTRIMCLUB DELFT
13
Van de Cliëntenraad Informatie over de belangenbehartiging van patiënten. Wet Medezeggenschap Cliënten Zorginstellingen Sinds 1996 bestaat de Wet Medezeggenschap Cliënten Zorginstellingen (WMCZ). Deze wet bepaalt dat elke zorginstelling een Cliëntenraad moet hebben, die inspraak heeft vanuit het patiëntperspectief in het beleid van de instelling. De Cliëntenraad is er voor iedereen die wordt behandeld bij Sophia Revalidatie: volwassenen en kinderen, maar uiteraard ook voor de ouders of wettelijk vertegenwoordigers. Kortom, de raad komt op voor en behartigt de gemeenschappelijke belangen van al deze patiënten, op alle locaties van Sophia Revalidatie. De medezeggenschap - het recht van spreken en adviseren over beleid - van patiënten wordt zo gegarandeerd. Sophia Revalidatie kent al sinds 1994 een Cliëntenraad. De Raad van Bestuur is van mening dat de kwaliteit van de zorg- en dienstverlening van Sophia Revalidatie door de ervaringsdeskundigheid, de inzet en de betrokkenheid van deze raad wordt bevorderd. Voor de patiënten van Sophia Revalidatie is het belangrijk te weten wat de Cliëntenraad doet, wie de raad vormen en wat deze voor hen kan betekenen. Samenstelling Een Cliëntenraad moet een afspiegeling zijn van de patiënten van een zorginstelling. Dat is zo in de wet geregeld. Sophia Revalidatie heeft bij het instellen van de Cliëntenraad gekozen voor een vertegenwoordiging vanuit de patiëntenverenigingen die tot de doelgroep van Sophia Revalidatie behoren. Daarnaast is het mogelijk drie leden op persoonlijke titel te benoemen. Deze leden hebben affiniteit met revalidatie en in het bijzonder met Sophia Revalidatie. Vertegenwoordigd in de Cliëntenraad zijn: • Nederlandse CVA Vereniging ‘Samen Verder’ • Dwarslaesie Organisatie Nederland • Reumapatiëntenvereniging • Multiple Sclerose Vereniging Nederland 14
• • • •
Landelijke Vereniging van Geamputeerden BOSK (Vereniging van Motorisch Gehandicapten en hun ouders) VSN (Vereniging Spierziekten Nederland) Vereniging Cerebraal (voor mensen met niet aangeboren hersenletsel en direct betrokkenen) • Harttrimclub De Cliëntenraad bestaat uit een onafhankelijk voorzitter en minimaal 9 en maximaal 13 leden. Bij de uitvoering van zijn taken krijgt de raad secretariele ondersteuning vanuit Sophia Revalidatie. Doelstelling De Cliëntenraad heeft als doel de medezeggenschap van de patiënten over het beleid in en van Sophia Revalidatie te waarborgen. De raad houdt zich daarom bezig met alles wat voor patiënten van belang is. Het kan daarbij gaan om het opnamebeleid, de behandeling, de kwaliteit van de zorg, de informatie aan en betrokkenheid van patiënten, maar ook om de huisvesting en de voeding. De raad let daarbij op de algemene gang van zaken, signaleert problemen en probeert deze op te lossen door overleg met en advies aan de Raad van Bestuur en overige betrokkenen. Adviesrecht De Cliëntenraad heeft het recht de Raad van Bestuur te adviseren bij onder andere: • belangrijke wijzigingen in de organisatie of in de werkzaamheden; • het toelatingsbeleid van de zorgverlening aan patiënten; • de kwaliteit van zorg. Werkwijze Om de belangen van de patiënt goed te kunnen behartigen is het belangrijk dat de Cliëntenraad weet wat er leeft onder de patiënten. De raad houdt op verschillende wijzen voeling met de gang van zaken binnen Sophia Revalidatie. De raad volgt nauwlettend beleidsvoorstellen en voert structureel overleg met de Raad van Bestuur. De raad neemt deel aan gesprekken met (de ouders of vertegenwoordigers van) patiënten over hun ervaringen met de dienstverlening door Sophia Revalidatie. HARTTRIMCLUB DELFT
15
Ook voeren de leden regelmatig overleg met de leidinggevenden over zaken die vanuit de patiënten worden aangedragen. Ook nemen vertegenwoordigers van de Cliëntenraad deel aan werkgroepen en commissies van Sophia Revalidatie. Daarnaast organiseert de Cliëntenraad een aantal keer per jaar een patiënteninformatiemarkt en geeft de raad een Nieuwsbrief uit. Patiënten en ouders of vertegenwoordigers kunnen zelf ook contact zoeken met leden van de raad. Niet zozeer als er problemen zijn, maar meer als men met vragen zit of ideeën heeft hoe zaken beter of anders zouden kunnen worden geregeld. De Cliëntenraad is niet bestemd voor het behandelen van klachten. Daarvoor zijn er de klachtenfunctionaris en de Klachtencommissie. Adres: Cliëntenraad Sophia Revalidatie Vrederustlaan 180 2543 SW Den Haag E-mail: Clië
[email protected] (voor geïnteresseerden: zie verder op www.sophiarevalidatie.nl)
HARTENKREETJES Granen goed na hartaanval Patiënten die een myocardinfarct overleefd hebben, vergroten hun overlevingskansen als ze veel vezels eten. Het gaat daarbij met name om graanvezels. Dit stellen Shanshan Li e.a. naar aanleiding van een prospectieve cohortstudie die gepubliceerd is in BMJ. De onderzoekers gebruikten de gegevens uit twee grote Amerikaanse databases met informatie over leefstijl en medische voorgeschiedenis van verpleegkundigen en andere medewerkers uit de gezondheidszorg. In deze groepen bevonden zich 2258 mannen en 1840 vrouwen die een myocardinfarct (MI) overleefden. Op het moment dat het MI zich voordeed, waren deze mensen niet bekend met een cardiovasculaire of maligne aandoening. De antwoorden van de 16
vragenlijsten, die de onderzoeksgroep gedurende 22 tot 32 jaar om de vier jaar invulde, werden gebruikt om informatie te krijgen over vezelinname van voor en na het MI. Op basis van de gerapporteerde vezelinname, werden de deelnemers onderverdeeld in vijf categorieën, oplopend van nauwelijks tot veel. Als uitkomstmaat werd gekeken naar mortaliteit. Shanshan e.a. vonden een associatie tussen hoge vezelinname en lage mortaliteit binnen negen jaar. Dus hoe hoger de vezelconsumptie, hoe beter de overlevingskansen. Na correctie voor leefstijlfactoren, BMI en medicatiegebruik, was de associatie minder sterk, maar nog steeds significant. De mensen uit de laagste categorie hadden ongeveer 25 procent meer kans om binnen negen jaar te overlijden dan de mensen uit de hoogste categorie. De associatie werd vooral veroorzaakt door vezels uit ontbijtgranen. Voor vezels uit groente en fruit waren de resultaten niet significant. Mensen die na het MI meer vezels zijn gaan eten, hadden een lagere kans op sterfte in het algemeen én op sterfte door cardiovasculaire aandoeningen. Volgens de onderzoekers zouden de resultaten mogelijk verklaard kunnen worden door verbeterde insulinegevoeligheid, een betere darmflora en een verlaagd serumcholesterol als gevolg van verhoogde vezelintake. Bron: Medischcontact.artsennet.nl HARTTRIMCLUB DELFT
17
Stress is besmettelijker dan gedacht Stress is besmettelijk. Dit blijkt uit een grootschalig Duits onderzoek. Als we iemand in een stressvolle situatie observeren, maakt ook ons lichaam het stresshormoon cortisol aan. Cortisol is een vrij belangrijk hormoon. Zo onderdrukt cortisol de immuunrespons, waardoor bijvoorbeeld ‘Iceman’ Wim Hof het zeventig minuten kan uithouden in een bak met ijsklontjes. Cortisol zorgt ervoor dat we minder bang zijn, waardoor we sneller leren omgaan met angst. Een goed voorbeeld is hoogtevrees. Een extra dosis cortisol voorkomt dat we bang zijn om een hoge trap te beklimmen. Normaal gesproken laat ons lichaam cortisol vrij wanneer we gestrest zijn. Hierdoor kunnen we beter omgaan met de situatie. Maar nu blijkt dat empatische stress dus ook mogelijk is. Ook al bevinden wij ons niet in een stressvolle situatie, er naar kijken is voldoende om het stresshormoon aan te maken. Mensen die zelf vrij relaxt zijn, komen op één of andere manier in aanraking met gestreste mensen en kunnen hierdoor zelf gestrest worden.
18
Stresstest De Duitse onderzoekers onderwierpen de proefpersonen aan een stresstest. Tijdens deze test moesten de proefpersonen verschillende taken en interviews verrichten, terwijl twee analisten hun prestaties analyseerden. Slechts vijf procent van de proefpersonen bleef kalm, de andere 95% kreeg te maken met verhoogde cortisolwaarden. Toeschouwers werden gestrest Een andere groep proefpersonen keek toe. Een kwart van de toeschouwers kreeg echter óók te maken met een significante toename van cortisol. Dit effect trad vooral op wanneer de toeschouwer en de deelnemer van de stresstest partners waren (40%), maar ook bij wildvreemden is een toename van cortisol bij toeschouwers merkbaar (10%). Hoeveel toeschouwers stress ervaren, is niet alleen afhankelijk van de onderlinge relatie, maar ook van de locatie. Wanneer toeschouwers meekeken achter glas was het aantal personen met verhoogde cortisolwaarden hoger dan wanneer de stresstest werd uitgezonden op een televisiescherm. Stress in de maatschappij Dit onderzoek biedt belangrijke informatie voor de gezondheidszorg. In de huidige maatschappij ervaren veel mensen stress. De druk om te presteren op allerlei terreinen ligt immers heel hoog. Hierdoor ontstaan psychische problemen als een burn-out, depressie of angst. Mensen die zelf vrij relaxt zijn, komen op één of andere manier in aanraking met gestreste mensen en kunnen hierdoor zelf gestrest worden. Kortom, er kan een sneeuwbaleffect ontstaan. Toekomstig onderzoek moet uitwijzen hoe stress wordt overgedragen en hoe de mogelijk negatieve invloed van stress op omstanders kan worden teruggedrongen. Geschreven door Tim Kraaijvanger op 1 mei 2014
HARTTRIMCLUB DELFT
19
Hart- en vaatziekten: Niet alleen mannenprobleem Hart- en vaarziekten zijn niet alleen een mannenprobleem, al wordt dat nog wel eens gedacht. In Nederland overlijdt bijna 1 op 3 vrouwen aan een hart- of vaataandoening. Feiten en cijfers over hart- en vaatziekten bij vrouwen: • In 2011 overleden in Nederland 20.651 vrouwen aan een hart- of vaatziekte; • In Nederland leven meer dan 1 miljoen patiënten met een hartziekte of beroerte, 40% daarvan is vrouw; • Vrouwen werden in de acute fase van een hartinfarct 17 minuten later gedotterd dan mannen na het ontstaan van klachten; • Vrouwen komen bij een beroerte gemiddeld 27 minuten later in het ziekenhuis dan mannen. Meer feiten en cijfers: Elk jaar in Nederland: • Sterven 39.000 mensen aan een hart- of vaatziekte; • Worden 1.300 - 1.400 kinderen met een hartafwijking geboren; • Krijgen 16.000 mensen een hartstilstand (buiten het ziekenhuis); • Krijgen 41.000 mensen een hartinfarct; • Krijgen 47.000 mensen een beroerte. In Nederland leven ruim 1 miljoen hart- en vaatpatiënten. Hiervan leven: • 127.000 mensen met hartfalen, vaak als gevolg van een hartinfarct; • 240.000 mensen met de gevolgen van een beroerte; • 25.000 kinderen en jongeren met een hartafwijking. Bron: Leef! (uitgave van serviceapotheek) 20
Frisdrank funest voor bloeddruk Dat het drinken van suikerhoudende (fris)dranken voor extra kilootjes kan zorgen wisten we, maar uit nieuw onderzoek blijkt deze drankjes ook nog eens funest zijn voor onze bloeddruk. Het onderzoek, gepubliceerd in The American Journal of Cardiology, laat zien dat er een sterk verband is tussen het drinken van suikerhoudende dranken en een verhoogde bloeddruk. Dr. Aaqib Habib Malik uit Connecticut beoordeelde samen met zijn collega’s studies onder ruim 400.000 mensen om dit verband vast te stellen. Uit deze studies blijkt dat degenen die suikerhoudende dranken drinken tussen de 26 en maar liefst 70 procent meer kans lopen om een hoge bloeddruk te ontwikkelen, dan mensen die deze dranken laten staan. Bij tieners ligt dit percentage zelfs nog hoger. Jongeren die drie of meer blikjes frisdrank drinken per dag, hebben tot 87 procent meer kans op een hoge bloeddruk. ‘Drink water’ Volgens de onderzoekers zou de verklaring liggen in het feit dat de niveaus van stikstofmonoxide in ons lichaam door de frisdrank verlagen, waardoor de bloedvaten vernauwen en de bloeddruk verhoogt. Een andere mogelijkheid zou kunnen zijn dat de hoge bloeddruk een reactie is op het zout in sommige van deze dranken. De onderzoekers raden in ieder geval aan om de suikerhoudende dranken zoveel mogelijk te laten staan en te vervangen door water. Eerder werd al aangetoond dat teveel aan frisdranken kan leiden tot diabetes, obesitas en hart- en vaatziekten. De Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) bracht vorige maand nog een advies uit om de inname van suiker te halveren. Suiker zou volgens de WHO nog geen vijf procent mogen uitmaken van wat mensen elke dag binnen krijgen, om gezondheidsproblemen te voorkomen. Dat komt neer op zo’n zes theelepels per dag. Ter illustratie, in sommige blikjes frisdrank zitten er al tien. Bron: De Telegraaf HARTTRIMCLUB DELFT
21
Op zoek naar beste stent bij dotteren Cardiologen kunnen sinds kort na het dotteren een stent plaatsen die het lichaam na een paar jaar weer oplost. Het bloedvat is dan weer helemaal hersteld, is het idee. Maar zorgen deze oplosbare stents ook echt voor betere doorbloeding van de hartspier dan de gangbare stents van metaal? Interventie-cardioloog bij VUmc Paul Knaapen zoekt met een beurs van de Hartstichting antwoord op deze vraag. ‘Het idee achter de oplosbare stents is goed,’ vertelt dr. Paul Knaapen. ‘Omdat het lichaam de stent langzaam oplost, wordt het bloedvat weer buigzaam, en kan het weer uitzetten en samenknijpen. Daardoor is de doorbloeding van het hart mogelijk beter dan bij de stents die cardiologen tegenwoordig meestal gebruiken.’ De huidige stents zijn van metaal, en veranderen dus permanent de functie van het bloedvat. De fabrikant van de oplosbare stents heeft de verplichte veiligheidstesten goed doorlopen, dus cardiologen mogen ze nu gebruiken. Toch doen ze dat nog niet op grote schaal. Want het is nog niet zeker hoe de doorbloeding van de hartspier op langere termijn is met deze stents. Pijn op de borst Met een beurs van de Hartstichting gaat Knaapen dat uitzoeken. Hij gaat de komende jaren zestig patiënten onderzoeken die een dotterbehandeling moeten ondergaan, omdat bij hen een bloedvat is vernauwd die het hart van bloed voorziet (kransslagader). Hierdoor hebben ze pijn op de borst (angina pectoris) bij bijvoorbeeld sporten of heftige emoties. De helft van de patiënten krijgt een gangbare stent van metaal, de anderen een oplosbare stent. Knaapen beoordeelt de doorbloeding van de hartspier na 1 maand, 1 jaar en na 3 jaar. Hij doet dat met een PET-scan, een speciaal soort scan die exact kan meten hoeveel bloed er per minuut door een bloedvat stroomt. Na 3 jaar bekijkt hij bovendien bij alle patiënten het behandelde bloedvat van binnen met een dun, flexibel buisje. 22
Adem en urine De oplosbare stents zijn naar verwachting bij die laatste meting helemaal opgelost. De stent is dan afgebroken tot water (dat je uitplast) en CO2 (dat je uitademt). Knaapen: ‘De stents zijn opgebouwd uit melkzuur. Dat wordt tegenwoordig ook voor andere oplosbare medische toepassingen gebruikt, zoals botschroeven.’ Als de doorbloeding na 3 jaar beter is met de oplosbare stent, en het bloedvat ziet er goed uit van binnen, dan kunnen deze nieuwe stents een goed alternatief worden voor de huidige metalen stents. Bron: VU
HARTTRIMCLUB DELFT
23
GEEF DE PEN DOOR Laat ik maar eens beginnen waar Grabel is opgehouden (vorige editie). Nee Grabel, ik ga geen Kalinka staan zingen ook al ben ik, zoals jij schrijft, idolaat van Kozakkenmuziek. Maar daarover later meer. Wie ik ben? Ton van den Akker, 30 juni 1951 aan de Gasthuislaan geboren als eerste zoon in een gezin dat later uit 10 personen zou bestaan met 4 broers en 3 zussen. Van de Gasthuislaan kwam ik via de Prof. Bosschastraat terecht in een bovenhuis aan de Simonsstraat. Na de kleuterschool in die straat ging ik naar de Cornelis Musiusschool aan de Nassaulaan. Als kind kon je in die tijd nog op straat spelen, want er reden nauwelijks auto’s. En ’s-winters was het echt koud met bloemen op de ruiten. En dan lag er vaak een dik pak sneeuw, waar je een sneeuwpop of zelfs een iglo van kon maken. Tweemaal per week gingen we naar oma en opa. De grootouders van moeders kant woonden in een oud arbeidershuisje aan de Scheepmakerij. Opa had een grote moestuin en een grote schuur met allemaal gereedschap. Een paradijs om te spelen, vooral met de metalen trapauto waar ik als kleine jongen in kon rijden. Opa en oma van vaders kant kan ik me niet of nauwelijks herinneren. Toen oma van mijn geboorte hoorde zou ze van opwinding van de trap gevallen zijn, met fatale gevolgen. Opa woonde in de Westerstraat en werd 96 jaar oud. 24
Van een kind in een groot gezin werd verwacht dat je meehielp. Mijn zussen moesten altijd helpen afwassen en ik hielp met kolen scheppen, de asla van de kachel legen, boodschappen doen, aardappels schillen, zakken kolen en tonnetjes warm water halen. Al vroeg hanteerde ik het motto “Ik kan alles en wat ik niet kan, dat kan ik leren”. Op technisch vlak leerde ik veel van mijn vader, die chef bankwerker was bij machinefabriek Reineveld, en op huishoudelijk gebied keek ik alles af van mijn moeder. Ik heb er nog steeds veel voordeel van en het motto hanteer ik nog steeds. Toen ik voor de eerste keer trouwde kon ik mijn verse echtgenote uitleggen hoe ze een knoopsgat moest maken, maar ook hoe lang de aardappels moesten koken. Ik moet een jaar of 10 geweest zijn toen ik “verkering” kreeg. Ik “liep” met Ineke, een zus van een klasgenoot. Toen Ineke jarig was heb ik van mijn zakgeld bij Jamin een gevulde chocoladereep gekocht en ik ging daarmee naar haar verjaardagsfeestje. Ik was de enige jongen onder tig meisjes. Ineke was blij met de reep, maar toen haar moeder mij in de gaten kreeg stuurde ze me weg met de woorden “je komt maar terug als je 18 bent”. Toen hield ik het verkering hebben maar voor gezien. Ik was inderdaad 18 toen ik mijn eerste serieuze relatie kreeg. Op de lagere school had ik goede rapporten, maar daarna ging het mis. Na 3 jaar HBS (Stanislas) besloot ik, zonder daar met iemand overleg over te plegen, te gaan werken en ’s-avonds bij te leren. We woonden intussen in het Poptahof. Ik begon als jongste bediende bij NKF Kabelfabrieken en 2 jaar later werd ik verkoper bij Haring aan de Abtswoudseweg. Daar leerde ik mijn aanstaande ex kennen, het nichtje van de baas, waar ik in 1973 mee zou trouwen. We woonden eerst in een flat aan de Prof. Evertslaan en later op het IJsvogelpad in Tanthof. Vanaf toen ben ik altijd in de commerciële techniek actief geweest. Na bij Haring CV-artikelen verkocht te hebben en een jaartje als vertegenwoordiger te hebben gewerkt verkocht ik kleefband bij GAF Nederland en als chef binnendienst bij Nopi Zoeterwoude, waarna ik bij VIBA in Den Haag terechtkwam in de verkoop van machinegereedschappen. Mijn plan om ’s-avonds bij te leren heb ik altijd volgehouden. Na de handelsavondschool volgde ik de ene opleiding na de andere waardoor ik me, mede door hard te HARTTRIMCLUB DELFT
25
werken, kon ontwikkelen van binnendienstverkoper tot chef binnendienst, verkoopleider, adjunct-directeur en tot slot Business Unit manager. Na 12,5 jaar liep het huwelijk op de klippen en besloten we uit elkaar te gaan. De details zal ik jullie besparen, maar het was uiteindelijk het beste, ook voor mijn 2 zoons die toen 10 en 8 jaar oud waren. Ik verhuisde naar Den Haag. Het zou vier jaar duren tot ik alles verwerkt had en weer voldoende vertrouwen in de toekomst kon hebben. Ik stortte mij volledig op mijn werk en mijn leefstijl werd er niet bepaald gezonder op. Ik was toen al jaren een stevige roker, want dat was één van de weinige dingen die ik destijds op Stanislas had geleerd (in de fietsenstalling). Dus veel roken, weinig bewegen, ongezond eten, enz. Toen VIBA naar Zoetermeer verhuisde kocht ik een huisje in Nootdorp. Mijn zoons waren om het weekeinde bij mij. Voor mijn werk moest ik regelmatig ver reizen. Op één van die buitenlandse reizen leerde ik mijn huidige vrouw kennen. Ze kwam uit Düsseldorf en was voor een Japanse leverancier gastvrouw tijdens een distributeursbijeenkomst in Tokio. Wat je van ver haalt is lekker, dus begonnen we een weekendrelatie waarbij zij de ene keer naar Nootdorp kwam en ik de andere keer naar Düsseldorf reisde. Vrijdagavond heen, maandagochtend terug. In december 1992 kochten we een ander huis (ook in Nootdorp) en in maart van het jaar daarop kwam ze voorgoed naar Nederland. Mijn beide zoons konden gelukkig uitstekend met haar opschieten en hielpen haar in het begin enthousiast met het leren van Nederlandse woorden (de verkeerde, helaas). Hoe ik bij de Harttrimclub terechtkwam? In 2001, vlak voor mijn 50e verjaardag, eiste mijn ongezonde leefstijl en de werkstress hun tol, kreeg ik een hartinfarct en voor ik het wist lag ik in een ambulance die me met zwaailicht en sirene naar het ziekenhuis bracht. De schade viel gelukkig mee en ik hoefde niet geopereerd te worden. Wel slik ik sindsdien de nodige bloedverdunners, vaatverwijders en cholesterolremmers. Na een maand rust en 3 maanden therapie kwam ik bij de HTC terecht. Dat infarct was een serieuze waarschuwing en ik heb mijn leefstijl op een aantal punten aangepast, want ik voldeed aan alle criteria voor hart- en vaatziekten. Ik ben gestopt met roken, meer gaan bewegen en gezonder gaan eten. Wel bleef ik van lekker 26
eten en een biertje of wijntje houden. Alleen de werkstress kon ik niet veranderen, die werd alsmaar groter. Omdat ik al een keer een waarschuwing had gehad koos ik er in april 2012 voor om het er niet op aan te laten komen en ik stopte van de ene op de andere dag met werken. Ik was toen 61 jaar. Vanaf dat moment kon ik me volledig gaan bezighouden met zaken waar ik voorheen te weinig of geen tijd voor had gehad. En daarmee kom ik op mijn belangrijkste hobby’s. Al meer dan 30 jaar heb ik een verzameling elektrische treinen met wel 15 treinstellen (Fleischmann H0). De baan is in die tijd 2x half opgebouwd geweest en het spul ligt nu al meer dan 15 jaar in dozen op zolder. Nu heb ik de kans om een en ander weer op te bouwen. Dat zullen mijn kleinkinderen, 3 jongens en 1 meid intussen, ook leuk vinden. Sinds 1985 ben ik enthousiast lid van het Oeral Kozakkenkoor, een koor dat zijn oorsprong vindt in het Oude Rusland ten tijde van de tsaren, maar dat nu volledig uit Nederlanders bestaat. Het koor staat onder leiding van de bekende Delftse musicoloog, pianist en presentator Gregor Bak en verzorgt jaarlijks zo’n 20 optredens in het hele land. Bij het koor ben ik niet alleen als zanger (bariton) actief maar ik verzorg ook de website, de concertpresentaties en de buitenlandse contacten. Mijn inspanningen voor de instandhouding van de cultuur van de Oeral Kozakken werd door de Russische Oeral Kozakken in 2012 beloond met de benoeming tot officier in het Oeral Kozakken Leger en Ataman (hoofdman) van de Oeral Kozakken in Nederland. Sinds begin 2013 ben ik voorzitter van het koor, iets waarvan ik altijd gezegd heb dat ik dat pas zou kunnen als ik gepensioneerd zou zijn. Leuk om te melden is, dat dit jaar het Oeral Kozakkenkoor het “special item” tijdens de Taptoe Delft verzorgt. Meer informatie: www.oeralkozakkenkoor.nl . HARTTRIMCLUB DELFT
27
Verder houd ik van muziek luisteren, kaarten (ik ben aan een bridgecursus begonnen), met computers bezig zijn en reizen. De mooiste privéreizen waren de Trans-Mongolië Express van Moskou naar Peking, 4 andere reizen naar Rusland, 2 reizen met het koor naar Oekraïne, 5 vakanties in Dubai en vorig jaar 5 weken Nieuw-Zeeland en Sydney. Mijn wens is om nog een keer met de trein van Peking tot aan Den Haag te reizen.
Groep 5 (de gezelligste) is voor mij meer dan een sportgroepje. Het is een vriendenclub geworden waarmee ik graag elk jaar uit eten ga en waarmee ik als het even kan geen sportavond oversla. Dat hoop ik nog lang te kunnen blijven doen. Groetjes, Ton van den Akker, Nootdorp, 18 mei 2014 28
BOWL Nog niet zo lang geleden zag je langs de weg in de buurt van Schiphol waarschuwingsborden met de tekst: “Kijk op de weg, niet in de lucht”. Die borden zijn er niet meer, want ze zijn overbodig geworden. Het stijgen en dalen van de enorme toestellen met honderden passagiers leidt de aandacht van de automobilist niet langer af. Hij is er aan gewend en heeft waarschijnlijk zelf al menige vliegreis achter de rug. En toch, hoe lang is het helemaal geleden dat de gebroeders Wright met hun zelfgeknutselde toestel een paar tientallen meters van het maaiveld los vlogen. IJverige nasporingen onzerzijds hebben aangetoond, dat de eerste Nederlander die als passagier met Wilbur Wright het luchtruim koos de ingenieur John Rozendaal was. Deze pionier heeft zijn bevindingen uitvoerig beschreven in een geïllustreerd artikel, dat wij aantroffen in de al vaker aangehaalde Wereldkroniek 1908. Op de foto’s zien we Wilbur Wright samen met Rozendaal in, of eigenlijk meer op, een houten staketsel zitten. HARTTRIMCLUB DELFT
29
Beide met een hoge boord met omgeslagen punten om de nek, een zogenaamd “staldeurenboord”. Wilburg met een pet diep over het voorhoofd en John blootshoofd. Eerst had Rozendaal zich beperkt tot de rol van toeschouwer. Zijn relaas moet de lezers wel bovenmatig geboeid hebben. “Daar komt hij weer aan, recht op ons koers zettend. Duidelijk onderscheiden wij, hoe meer hij in de zone van ’t maanlicht komt, den schipper met zijn passagier. De passagier beantwoordt het gejubel, dat van omlaag naar hem opstijgt met het wuiven der hand”. Zo ging dat toen nog. Om het toestel van Wright de nodige startsnelheid te geven, had men een blok opgesteld met een valgewicht. Het vliegtuig zelf stond op rails. “Come on Rozendaal, it’s your turn”, riep Wilburg. De eerste vliegende Hollander zal zich ongetwijfeld vermand moeten hebben om naast de vliegenier plaats te nemen. Hij vertelt: “Are you ready, klonk de vraag naast me en nauwelijks had ik hierop bevestigend geantwoord of Wright had al de klink weggetrokken en voort stoven we over de rail. Er was in dit lanceren niet de minste schok waar te nemen, ook bespeurde ik niets van een onaangenaam gevoel in de maagstreek, zoals men wel bij ’t snelle afdalen in een lift wil voelen. Aan het einde der rail rees ’t luchtschip spoedig en in een oogwenk waren we een goede twintig meter hoog boven de heide. Een onbeschrijfelijk gevoel van geluk, van vrijheid, kwam over me, de aarde verlaten te hebben en zacht deinend op onzichtbare golven weg te zeilen”. Een dichterlijk man, die Rozendaal. Ook de landing weet John op pakkende wijze te beschrijven. Een voet van de grond Wright aan ’t voor zijn borst lopende touw, waarmede hij de inlaatkleppen van zijn motor en de machine stopt. ’t Slee-vormige houten onderstel schuift nog 15 meter over ’t zand en zonder enigen stoot of schok blijft de vlieger op 20 meter afstand van het startblok staan. Een gejuich barst los bij de toeschouwers. Ongetwijfeld heeft de nieuwbakken held Rozendaal verlicht uitgeademd. Hopelijk was hij nog droog. Het doet ons deugd, zijn naam aan de vergetelheid te mogen ontrukken. Jova 30
PUZZEL Het is iedere keer weer een verrassing of er nieuwe puzzelaars zijn die de oplossing insturen. Deze keer waren er - buiten degenen die ieder kwartaal trouw hun oplossing insturen - verschillende nieuwe klantjes. Leuk om te merken dat u van het puzzelen geniet en een stimulans voor de redactie om op dezelfde weg door te gaan. De Zomerpuzzel heeft een mooie oplossing. Wij hopen dat u de in te sturen tekst ook in de praktijk zult brengen! We stellen zoals gebruikelijk een klein prijsje ter beschikking voor een van de goede inzendingen. Stuur uw oplossing in: Postbus 44, 2600 AA Delft of
[email protected]. Door loting uit de juiste inzenders van de Lentepuzzel is als winnaar uit de bus gekomen: Dhr. Jan van Winden uit groep 4. De cadeaubon is inmiddels aan hem overhandigd. Proficiat.
Oplossing: “Lente” - puzzel “Voorjaarsboeket” We gaan ervan uit dat er deze keer weer veel goede oplossingen binnenkomen en wensen u alvast succes met de
“Zomer” puzzel
Vul het diagram als een gewoon kruiswoordraadsel in. Neem de gevraagde letters van de puzzel over in het balkje eronder. Bij goed invullen leest u de oplossing. Veel puzzelplezier.
HARTTRIMCLUB DELFT
31
Horizontaal 1 Citrusvrucht 6 noot 12 bestek 14 dierenverblijf 15 Rijksuniversiteit Limburg (afk.)17 Nederlands kampioenschap (afk.) 18 afval van gedorst graan 20 à 21 ordedienst (afk.) 22 schoeisel 25 groente 28 regenboogvlies 29 boek 31 deel van een schip 32 filmgenre 33 oude lengtemaat 35 munt 36 Selenium (symbool) 37 edelgas (symbool) 38 vast 40 in het genoemde jaar 42 op die wijze 43 vrucht 44 reeks 46 kleur 48 vruchtbare plek in de woestijn 51 aan boord (afk.) 53 bladzijde (afk.) 54 sappige peersoort 56 voorzetsel 57 Luxemburg (internetadres) 58 grote steen 60 pluizig oppervlak geven 62 metaal 64 afbeelding van een persoon 66 uitbreiding van een gebouw 68 voorzetsel 69 zoogdier 70 Europees samenwerkingsverband (afk.) 72 legsel 73 muzieknoot 74 vlot 76 bouwmateriaal 78 plantje 79 deel van een woonblok. Verticaal 1 Leerling 2 televisie (afk.) 3 klein tandrad 4 walvis 5 maanstand (afk.) 7 metriek stelsel (afk.) 8 palmbladen dakbedekking 9 dichterbij komen 10 inhoudsmaat (afk.) 11 van dierenhuiden 13 dwarsmast 16 insecten jong 18 rond stukje hout 19 vermaardheid 21 zintuigen 23 Nikkel (afk.) 24 slee 26 tin (symbool) 27 ambtshalve (lat afk.) 30 dame 34 bestek 36 op minder eerlijke wijze verkregen 38 schip 39 vreemd 40 Amsterdamse kiosk onderneming (afk.) 41 Scandinavische munt 45 snaarinstrument bespeler 47 getijde stand 49 groente 50 klok 52 peulvrucht 54 van bastvezel 55 slok 57 kleinigheid 59 Turkije (afk.) 60 muzieknoot 61 natuurkundig ingenieur (afk.) 63 dadelijk 65 kledingaccessoire 67 zwarte kleverige vloeistof 71 vroegere 74 Tin (symbool) 75 linkeroever (afk.) 76 schoolvak (afk.) 77 muzieknoot.
32
1
2
3
4
5
6
12 15
16
22
13 17
25
29
32
33
34
38
45 52
26
35
27
36
37
40
41 44
48
53
54
55
60
64
70
74
50
56
66
69
49
61
65
68
11
31
47
59
10
21
43 46
58
9
20
30
39
42
51
19
24
28
8
14
18
23
7
57 62
63
67
71
72
75
73
76
78
77
79 © www.ruiterpuzzel.nl
46
70
9
28
72
78
12
25
HARTTRIMCLUB DELFT
23
10 47
42
48
30
33
3
33
IETS OVER DE HTC DELFT E.O. De Harttrimclub Delft en omstreken is een vereniging van mensen met een hart- of vaatziekte, die sport bedrijven onder medische begeleiding, waarbij het sociaal contact zeker niet onbelangrijk is, Het lidmaatschap staat open voor iedereen met een hart- of vaatziekte, mits de behandelend cardioloog toestemming verleent. Deze vereniging, die statutair geen winst mag maken, is opgericht op 30 november 1977. Op vele manieren proberen wij de kosten zo laag mogelijk te houden, zodat er financieel geen belemmering is voor de leden. Zo bestaat het bestuur alsmede de materiaalcommissie uit onbezoldigde vrijwilligers en wordt gebruik gemaakt van subsidies en giften. U kunt ons op 2 manieren helpen de contributie betaalbaar te houden: Als donateur van de vereniging Harttrimclub Delft en omstreken met minimaal € 17,50 per jaar. U ontvangt dan het blad Vida en dit blad 4 maal per jaar. Met een eenmalige gift op onze bankrekening nummer NL87 INGB 065 93 38 300 t.n.v. Penningmeester Harttrimclub Delft e.o. te Delft. Hieronder treft u een invulformulier voor donateurs -------------------------------------------------------------------------------------AANMELDEN ALS DONATEUR De ondergetekende, naam :................................................................................................... adres :................................................................................................... postcode :...................... woonplaats :..................................................... telefoon :................................................................................................... meldt zich hierbij aan als donateur van de “Harttrimclub Delft en omstreken” en verbindt zich met ingang van ……………… tot een jaarlijkse bijdrage van € …………… (de minimum bijdrage - vanwege administratiekosten - is gesteld op € 17,50) datum.......................................
handtekening.........................................
Bon ingevuld opsturen naar
Harttrimclub Delft en omstreken Postbus 44 - 2600 AA Delft
34
