STUDIEDAG
Zelfevaluatie van de organisatie Een stappenplan voor een eigen zelfevaluatie ANTWERPEN
26 november 2010
Heidi Declercq Kwaliteitscoördinator OCMW De Pinte OCMW Deinze OCMW Lochristi OCMW Nazareth
2 - VVSG - Zelfevaluatie van de organisatie. Voorwaarde voor verdere groei en ontwikkeling?
1-12-2010
Voor wie? Kleinschalige organisaties Weinig ondersteuning vanuit staffuncties Tijd niet rijp voor een uitgebreide zelfevaluatie of voor wie het graag eenvoudig wil houden …
3 - VVSG - Zelfevaluatie van de organisatie. Voorwaarde voor verdere groei en ontwikkeling?
1-12-2010
Wat?
Geen nieuw model, maar bouwstenen voor een eigen model
4 - VVSG - Zelfevaluatie van de organisatie. Voorwaarde voor verdere groei en ontwikkeling?
1-12-2010
Bouwstenen zelfevaluatie
Ontwerp: inhoudelijke keuzes Welke gegevens? Referentiekader Doelen en middelen
Praktische keuzes Met wie Omvang (bereik) Tijdspad
Geïllustreerd aan de hand van een praktijkvoorbeeld
(WZC Scheldevelde, OCMW De Pinte)
5 - VVSG - Zelfevaluatie van de organisatie. Voorwaarde voor verdere groei en ontwikkeling?
1-12-2010
Basis: definitie zelfevaluatie (kwaliteitsdecreet 2003) Art.5 §3. Een zelfevaluatie is een systematische evaluatie van de processen, structuren en resultaten van de voorziening en wordt door de voorziening zelf verwezenlijkt. De voorziening toont door middel van een zelfevaluatie aan hoe ze haar processen, structuren en resultaten bewaakt, beheerst en voortdurend verbetert. In deze zelfevaluatie toont de voorziening minimaal aan: 1° hoe ze op systematische wijze gegevens verzamelt en registreert over de kwaliteit van de zorg. 2° hoe ze de gegevens, bedoeld in 1° aanwendt om kwaliteitsdoelstellingen te formuleren 3° welk stappenplan met tijdspad ze opstelt om de doelstellingen, bedoeld in 2°, te bereiken; 4° hoe en met welke frequentie ze evalueert of de doelstellingen bereikt zijn 5° welke stappen ze onderneemt indien een doelstelling niet bereikt is.
6 - VVSG - Zelfevaluatie van de organisatie. Voorwaarde voor verdere groei en ontwikkeling?
1-12-2010
Zelfevaluatie: schematisch 1. Gegevens verzamelen 1° hoe ze op systematische wijze geg. verzamelt en registreert over de kwaliteit van de zorg.
2. Prioriteiten/actiepunten bepalen 2° hoe ze de gegevens, bedoeld in 1° aanwendt om kwaliteitsdoelstellingen te formuleren
3. Projectwerking per prioriteit 1. 2. 3. 4.
Plan 3° welk stappenplan met tijdspad ze opstelt om de doelstellingen, bedoeld in 2°, te bereiken Do Check 4° hoe en met welke frequentie ze evalueert of de doelstellingen bereikt zijn Act 5° welke stappen ze onderneemt indien een doelstelling niet bereikt is
7 - VVSG - Zelfevaluatie van de organisatie. Voorwaarde voor verdere groei en ontwikkeling?
1-12-2010
Zelfevaluatie: het fundament
Gegevens verzamelen en op basis hiervan prioriteiten bepalen
8 - VVSG - Zelfevaluatie van de organisatie. Voorwaarde voor verdere groei en ontwikkeling?
1-12-2010
DIALOOG
9 - VVSG - Zelfevaluatie van de organisatie. Voorwaarde voor verdere groei en ontwikkeling?
1-12-2010
Dialoog Gebaseerd op: ‘Het lemniscaatmodel en de lemniscaatmethode: een inleiding’. Francis Gastmans http://www.ckzlimburg.be/dlcpdfs/lemniscaatmethode_basis.pdf (1999), dat op zijn beurt gebruik maakt van het werk van A.H. Bos ‘Oordeelsvorming in groepen’ (1974)’
10 - VVSG - Zelfevaluatie van de organisatie. Voorwaarde voor verdere groei en ontwikkeling?
1-12-2010
Zelfevaluatie
Inhoudelijke keuzes 11 - VVSG - Zelfevaluatie van de organisatie. Voorwaarde voor verdere groei en ontwikkeling?
1-12-2010
1. Gegevens verzamelen 1. Een inventaris maken van de verschillende gegevensbronnen waar we als organisatie over beschikken 2. Nagaan of deze gegevens betrouwbaar en valide zijn Vb. WZC Scheldevelde: rapport tevredenheidsmeting, rapport ‘medicatie’ (fouten en bestelgegevens), indicator valincidentie, decubitus, verslagen interdisciplinair overleg, verslagen allerhande teamvergaderingen, enquête Securex (veiligheid), voorbereiding en verslag inspectie, functionerings-en evaluatieverslagen, klachten registratie deelname activiteiten, (kwaliteits)jaarverslag, …
Niet alles wat telt, is meetbaar Everything that counts can’t always be counted – A. Einstein Ook ervaringen, bevindingen, het gezond verstand, … hebben hier hun plaats 12 - VVSG - Zelfevaluatie van de organisatie. Voorwaarde voor verdere groei en ontwikkeling?
1-12-2010
2. Kapstokken kiezen (referentiekader)
Clusteren
‘REFERENTIEKADER’ GEGEVENS Indicatoren Metingen Verslagen Ervaringen Rapporten
13 - VVSG - Zelfevaluatie van de organisatie. Voorwaarde voor verdere groei en ontwikkeling?
VERHAAL-BETEKENIS Indicator A Rapport B
Verslag C Ervaring E
Meting D
1-12-2010
Referentiekader: een bestaand model of niet? Mogelijke redenen om een bestaand model (EFQM, ISO,VVSG, CAF, kwadrant…) te gebruiken: ‘we moeten het warm water niet opnieuw uitvinden’ ‘dan hebben we een volledig beeld, vergeten we niets’ ‘vergelijken is mogelijk’ ‘een eigen referentiekader maken vraagt tijd’
…
14 - VVSG - Zelfevaluatie van de organisatie. Voorwaarde voor verdere groei en ontwikkeling?
1-12-2010
Referentiekader: een bestaand model of niet? Het gebruik van een bestaand model heeft zijn beperkingen: onaangepaste terminologie.
Gevaar: discussies over definities en begrippen men ‘herkent’ zich niet in het model wegens te algemeen, te abstract Gevaar: men voelt zich niet betrokken onduidelijk scoresysteem. Gevaar: discussiëren over de score, niet over de inhoud uitgebreid: tijdsinvestering Gevaar: dalende motivatie van deelnemers
Dit alles verhoogt de drempel waardoor de doorsnee – medewerker kan afhaken 15 - VVSG - Zelfevaluatie van de organisatie. Voorwaarde voor verdere groei en ontwikkeling?
1-12-2010
Referentiekader: een bestaand model of niet? Criteria bij de keuze: • Efficiëntie: discussiëren we over de juiste dingen Focus op dienstverlening, structuren, processen, …
• Effectiviteit: tijdsinvestering versus resultaat Streven naar volledigheid of een resultaat dat ‘goed genoeg is’
16 - VVSG - Zelfevaluatie van de organisatie. Voorwaarde voor verdere groei en ontwikkeling?
1-12-2010
Referentiekader: een bestaand model of niet?
Het model moet een open en betrokken dialoog ondersteunen en niet belemmeren Elk model blijft een vereenvoudiging van de werkelijkheid Kiezen voor een model dat werkt in uw organisatie
Bron basisschema: Annemie Simkens 17 - VVSG - Zelfevaluatie van de organisatie. Voorwaarde voor verdere groei en ontwikkeling?
1-12-2010
Mogelijke eigen ‘kapstokken’ Kijken naar wat er al is, bvb.
opbouw van kwaliteitsplan, jaarverslag indeling van het kwaliteitshandboek (beleid, systeem, processen, …) de ‘hoofdstukken’ van de opdrachtsverklaring van de instelling Bestaande modellen (EFQM, ISO, CAF, Kwadrant …) maar zonder de vragenlijsten …
18 - VVSG - Zelfevaluatie van de organisatie. Voorwaarde voor verdere groei en ontwikkeling?
1-12-2010
De kapstok van WZC Scheldevelde
Gebruikers
Medewerkers
Kwaliteit Kwaliteit van van leven dienstverlening
Kwaliteit van werken
Kwaliteit van organisatie
Organisatie
Maatschappelijke omgeving
Schema uit ‘Brochure kwaliteitszorg – handleiding bij het werk van de sectorale overleggroep ouderenvoorzieningen’ (1999) 19 - VVSG - Zelfevaluatie van de organisatie. Voorwaarde voor verdere groei en ontwikkeling?
1-12-2010
Zelfevaluatiedocument Inzicht Kapstok
Kwaliteit dienstverlening
Kwaliteit werken
Kwaliteit organisatie
Gegevens Tevredenheidsmeting Valincidentie Verslagen bewonersbespreking Inspectieverslag Verslag teamvergadering Ziekteverzuim Verslagen teamvergadering Functioneringsverslagen Inspectieverslag Jaarverslag veiligheid Jaarverslag algemeen Jaarverslag kwaliteit Inspectieverslag
20 - VVSG - Zelfevaluatie van de organisatie. Voorwaarde voor verdere groei en ontwikkeling?
1-12-2010
Zelfevaluatie in dialoog DIALOOG GEGEVENS Indicatoren Metingen Verslagen Ervaringen Rapporten
INZICHT
Kenweg
‘REFERENTIEKADER’ VERHAAL-BETEKENIS Indicator A Rapport B
Verslag C Ervaring E
Meting D
21 - VVSG - Zelfevaluatie van de organisatie. Voorwaarde voor verdere groei en ontwikkeling?
1-12-2010
3. Doelen en middelen
Gegevens verzamelen en op basis hiervan prioriteiten bepalen
Een keuze maken: wat (middelen) willen we doen en waarom (doel)
22 - VVSG - Zelfevaluatie van de organisatie. Voorwaarde voor verdere groei en ontwikkeling?
1-12-2010
Keuzes maken DIALOOG IDEALEN Opdrachtsverklaring, Missie, visie, waarden SMK’s
MIDDELEN, AANPAK
Komen tot een beslissing
= Keuzeweg
Strategie, acties, planning…
23 - VVSG - Zelfevaluatie van de organisatie. Voorwaarde voor verdere groei en ontwikkeling?
1-12-2010
Zelfevaluatiedocument Inzicht Kapstok
Gegevens
Keuzes Ideaal
Middelen
SMK’s, missie, …
Kwaliteit dienstverlening
Kwaliteit werken
Kwaliteit organisatie
Tevredenheidsmeting Valincidentie Verslagen bewonersbespreking Inspectieverslag Verslag teamvergadering
Privacy, autonomie, inspraak, …
Ziekteverzuim Verslagen teamvergadering Functioneringsverslagen Inspectieverslag
Respect voor het werk van elkaar
Jaarverslag veiligheid Jaarverslag algemeen Jaarverslag kwaliteit
Veilige omgeving
Inspectieverslag
Lerende organisatie
24 - VVSG - Zelfevaluatie van de organisatie. Voorwaarde voor verdere groei en ontwikkeling?
Thuis voor iedere bewoner
Communicatie Gekwalificeerd personeel
Efficiënt en effectief
1-12-2010
Zelfevaluatie in dialoog DIALOOG GEGEVENS DOELEN, IDEALEN Opdrachtsverklaring, Missie, visie, waarden SMK’s
Indicatoren Metingen Verslagen Ervaringen Rapporten
INZICHT
Kenweg
Keuzeweg
‘REFERENTIEKADER’ VERHAAL-BETEKENIS Indicator A Rapport B
Verslag C
KEUZE
MIDDELEN, AANPAK Strategie, acties, planning…
Ervaring E
Meting D
25 - VVSG - Zelfevaluatie van de organisatie. Voorwaarde voor verdere groei en ontwikkeling?
1-12-2010
3. Prioriteiten bepalen
Gegevens verzamelen en op basis hiervan prioriteiten bepalen
26 - VVSG - Zelfevaluatie van de organisatie. Voorwaarde voor verdere groei en ontwikkeling?
1-12-2010
Inzicht Kapstok
Gegevens
Prioriteiten Pos. punten
Actiepunten
Keuzes Ideaal
Middelen
SMK’s, missie, …
Kwaliteit dienstverlening
Kwaliteit werken
Kwaliteit organisatie
Tevredenheidsmeting Valincidentie Verslagen bewonersbespreking Inspectieverslag Verslag teamvergadering
Privacy, autonomie, inspraak, …
Ziekteverzuim Verslagen teamvergadering Functioneringsverslagen Inspectieverslag
Respect voor het werk van elkaar
Jaarverslag veiligheid Jaarverslag algemeen Jaarverslag kwaliteit
Veilige omgeving
Inspectieverslag
Lerende organisatie
27 - VVSG - Zelfevaluatie van de organisatie. Voorwaarde voor verdere groei en ontwikkeling?
Thuis voor iedere bewoner
Communicatie Gekwalificeerd personeel
Efficiënt en effectief
1-12-2010
Zelfevaluatie in dialoog DIALOOG GEGEVENS DOELEN, IDEALEN Opdrachtsverklaring, Missie, visie, waarden SMK’s
Indicatoren Metingen Verslagen Ervaringen Rapporten
Betrokkenheid INZICHT
PRIORITEITEN BEPALEN
Kenweg
‘REFERENTIEKADER’
Probleem’ervaring’
VERHAAL-BETEKENIS Indicator A Rapport B
Verslag C
Keuzeweg
KEUZE
MIDDELEN, AANPAK Strategie, acties, planning…
Ervaring E
Meting D
28 - VVSG - Zelfevaluatie van de organisatie. Voorwaarde voor verdere groei en ontwikkeling?
1-12-2010
Basisdocument WZC Scheldevelde
VVSG -
Zelfevaluatie
Praktische keuzes 30 - VVSG - Zelfevaluatie van de organisatie. Voorwaarde voor verdere groei en ontwikkeling?
1-12-2010
Praktische keuzes
1. Het zelfevaluatieteam 2. Bereik van de zelfevaluatie 3. Spreiding in de tijd
31 - VVSG - Zelfevaluatie van de organisatie. Voorwaarde voor verdere groei en ontwikkeling?
1-12-2010
Het zelfevaluatieteam
Voor een zo volledig mogelijk beeld: 1. Horizontale vertegenwoordiging alle disciplines, afdelingen, …
2. Verticale vertegenwoordiging zowel leidinggevenden als collega’s ‘van de werkvloer’
32 - VVSG - Zelfevaluatie van de organisatie. Voorwaarde voor verdere groei en ontwikkeling?
1-12-2010
Bereik van de zelfevaluatie
Op welk onderdeel van de organisatie heeft de zelfevaluatie betrekking? Thema / cluster
OCMW
WZC
Afdeling
Beleid-strategie-doelen-toekomstmanagementprocessen Kwal. van de organisatie Externen/samenleving/ Omgeving Kwal. van de organisatie Personeel (incl. communicatie) Kwal. van werken
overleg
en
Bewoners/kwaliteit van zorg Kwal. van leven
33 - VVSG - Zelfevaluatie van de organisatie. Voorwaarde voor verdere groei en ontwikkeling?
1-12-2010
Spreiding in de tijd: om de 2 jaar? Optie 1: één moment voor de gehele zelfevaluatie zelf evaluatie
zelf evaluatie
Projecten / PDCA
2010
2011
zelf evaluatie
Projecten / PDCA
2012
2013
2014
Optie 2: per thema/cluster een looptijd van 2 jaar voorzien Evaluatie thema 4 Evaluatie thema 2/3 Evaluatie thema 1
2010
Projecten / PDCA thema 4
Projecten / PDCA thema 2
Projecten / PDCA thema 1
2011
Evaluatie thema 1
Evaluatie thema 4 Evaluatie thema 2/3
Projecten / PDCA thema 1
Projecten / PDCA thema 1
Projecten / PDCA thema 1
2012
34 - VVSG - Zelfevaluatie van de organisatie. Voorwaarde voor verdere groei en ontwikkeling?
2013
Evaluatie thema 4 Evaluatie thema 2/3
Evaluatie thema 1
2014
1-12-2010
Tot slot Kies een model die bij uw organisatie past … Het model bepaalt mee uw ‘focus’: welke doelstellingen, gegevens, waarden, … in rekening worden gebracht. Zorg dat je de essentie niet mist …
35 - VVSG - Zelfevaluatie van de organisatie. Voorwaarde voor verdere groei en ontwikkeling?
1-12-2010
Lees meer in het artikel ‘Een zelfevaluatie op 3 A3: een stappenplan voor een eigen zelfevaluatiemodel’ Praktijkboek kwaliteitszorg, aflevering 31 (december 2010)
Bedankt voor uw aandacht! Deze presentatie kunt u vanaf morgen van www.vvsg.be downloaden.