Workshop Zelfmanagement
• Zelfmanagementprogramma NPCF – CBO • Wat is zelfmanagement? • Zorg en zelfzorg door de ogen van de patiënt
Maaike van der Linden, ervaringsdeskundige Josine van Hamersveld, ADF Stichting, Werkgroep Zelfmanagement Depressie
• Generiek model Zelfmanagement als denkkader
Hanke Timmermans, Kwaliteitsinstituut CBO, Zelfmanagementprogramma NPCF – CBO Werkgroep Zelfmanagement Depressie
• Goede voorbeelden
• Het ondersteunen van zelfmanagement
• Samenvatting
Versterken Patiënten
Kernvraag:
Toerusten Professionals
Creëren Randvoorwaarden
Attitude, kennis, vaardigheden
Wat is er nodig om patiënten in staat te stellen de regie over hun leven te nemen?
bij patiënten bij professionals aan randvoorwaarden / in de omgeving
Bestaande ontwikkelingen bundelen & versnellen Nieuwe ontwikkelingen initieren Bestendigen
INITIATIEVEN
Zoeken van verbindingen & versterken! Disease management Programma ZonMW
Onderzoek
Opleiding Zelfmanagement Programma NPCFNPCF-CBO
Programma Zorg op afstand Actiz
ICT
etc Nationaal Actieprogramma Diabetes
etc
Initiatiefgroep Zelfmanagement
Uitgangspunten programma • Focus op wat wel kan in plaats van wat niet kan Mensen kunnen alles zelf tot het tegendeel is bewezen • Focus op actie in plaats van studie Eerst doen, dan meten • Focus op gezondheid in plaats van ziekte Uitgaan van de kracht in plaats van de klacht • Zelfmanagement doe je samen Patiënt en zorgaanbieder
E-healthNu
1
Focus op wat wel kan in plaats van wat niet kan
Werkwijze 1. 2.
Ontwikkelen generiek model & interventiebox 7 ziekte-specifieke werkgroepen: Diabetes, Reuma, COPD, Oncologie, Depressie, Spierziekten, Hartfalen Themagroepen Overstijgende onderwerpen (multimorbiditeit, moeilijk bereikbare groepen) Randvoorwaarden (educatie, financiering, ICT) Gezamenlijke uitwerking (bewegen, voeding, etc) Proefimplementaties Zelfmanagement in de zorgstandaarden
“Sorry dokter, maar ik ben het nog steeds niet met u eens”
3.
“Het is vrij eenvoudig, even doorklikken en dan krijgt u de labtesten. Mag ik nu weer met de lego spelen?”
4. 5.
Praktijkverhaal Maaike van der Linden
(vragen:
Zelfmanagement is het zodanig omgaan met de chronische aandoening (symptomen, behandeling, lichamelijke en sociale consequenties en bijbehorende aanpassingen in leefstijl) dat de aandoening optimaal wordt ingepast in het leven.
1.
Vertel iets over je ervaringen in de zorg (achtergrond/voorgeschiedenis)
2.
Kan je iets vertellen over veranderingen in de hulpverlening in de afgelopen jaren?
3.
Wat vind je prettig aan de hulp zoals je die nu krijgt? (gelijkwaardig niveau patiënt-hulpverlener)
4.
Kan je een voorbeeld geven waaruit blijkt dat dat wérkt voor jou? (a) oefenvoorstel therapeut -> bezwaren patiënt -> doe maar een tegenbod -> overtuiging ‘dit moet lukken, ik heb het zelf voorgesteld’ (b) wat ga je doen met vrijgekomen tijd -> voorkomt overvallen worden door ‘leegte’: ‘dit trek ik nog niet’
5.
Zijn er dingen – naast de therapie – die je een stapje verder helpen?)
Stelling 1:
Zelfmanagement is niet ‘zoek het zelf maar uit’management; zelfmanagement is een gedeelde taak van patiënt en zorgverlener samen.
Centraal staat de mens met een chronische ziekte die gezamenlijk met de professional vaststelt wat hij zelf kan en wil doen. Balans De eisen die de aandoening stelt (belasting)
De mate van eigen verantwoordelijkheid die de chronisch zieke wil en kan nemen (belastbaarheid)
Antwoordmogelijkheden: •Helemaal mee eens •Niet mee eens
= continu en dynamisch proces dat moet leiden tot het optimaliseren van de kwaliteit van leven.
2
Kenmerken van de samenwerking
Partnerschap Communicatie Vertrouwen en respect
Stelling 2:
Gelijkwaardig partnerschap is de kern van zelfmanagement
Antwoordmogelijkheden:
Competenties ZM / ZMO Chronisch zieke
Zorgverlener
Ziektespecifieke
Vermogen tot
kennis en vaardigheden
kennisoverdracht
Vertrouwen in eigen kunnen
Coaching
Vermogen tot zelfontplooiing
Wegwijzen voorzieningen
•Helemaal mee eens •Niet mee eens
Aandachtsgebieden zelfmanagement
Ervaringskennis Leven met de ziekte Eigen aandeel in de zorg Relatie met zorgverleners Organiseren zorg en hulpbronnen
3
Stelling 3:
Omgevingsfactoren / randvoorwaarden
Ervaringskennis wordt (nog) onvoldoende benut bij het (her)nemen van regie door patiënten
• • • • • • •
Antwoordmogelijkheden: •Helemaal mee eens •Niet mee eens
Continue en dynamisch proces chronisch zieke
Financiering Kwaliteitseisen Ontwikkeling en onderzoek Opleiding en scholing Organisatie van zorgprocessen Wet- en regelgeving Samenleving
Zelfmanagement & zelfmanagement-ondersteuning
kennen
kunnen
blijven doen
doen
Interventies die door de patiënt en/of zorgverlener ingezet kunnen worden om de mate van zelfmanagement (op één of meerdere aandachtsgebieden) te vergroten.
willen
Generiek zelfmanagement:
vaardigheden m.b.t. zelfmanagement die voor iedere chronisch zieke - los van de aandoening - van toepassing zijn Ziektespecifiek zelfmanagement:
Continue en dynamisch proces zorgverlener 5A model
per ziektebeeld kan de focus liggen op een ander aandachtsgebied
4
5A model Achterhalen:
actuele situatie, overtuigingen, gedrag en kennis specifieke gezondheidsrisico’s en voordelen verandering handelen samen doelen stellen o.b.v. interesse en vertrouwen patiënt persoonlijke barrières, strategieën, probleem oplossende technieken en ondersteuning vervolgafspraken: bezoek, telefonisch, reminders etc
Adviseren: Afspreken: Assisteren:
Arrangeren:
Stelling 4:
Alle 5 A’s zijn standaard onderdeel van het professioneel methodisch handelen van zorgverlener(s)
Antwoordmogelijkheden: •
Helemaal mee eens
•
Niet mee eens
Goede Voorbeelden
Ondersteuningscyclus
• Rehabilitatie door zelfmanagement - cursus gericht op coping/leren omgaan met/activering; 13 bijeenkomsten met VP in 26 weken (NEDKAD/Trimbos/Gelderse Roos) • www.psyfit.nl – internetcursus mentale fitheid • www.benzodebaas.nl – informatie, lotgenotenforum en gestructureerd behandelprogramma voor afbouwen medicatie
Meer informatie
Samenvattend: www.zelfmanagement.com
Filmpje http://www.youtube.com/watch?v=O5tFkHgbCdo&feature=player_embedded
[email protected] of
[email protected]
5
