Workshop eHealth Living Labs
Lessen uit twee zorgportalen Marleen de Mul / Michiel van Well
Even voorstellen Marleen de Mul Michiel van Well Rondje deelnemers…
Agenda Inleiding zorgportalen Theorie en toepassing Living Lab Opdracht Wrap up
Agenda Inleiding zorgportalen Theorie en toepassing Living Lab Opdracht Wrap up
eHealth ICT toepassingen in de zorg Internet Zorgverlener en patiënt Techniek + organisatie
Omdat… Patiëntgerichtheid, zelfredzaamheid, zelfmanagement… Efficiency
Living Lab ‘Ecosysteem’ voor open innovaties Gebruiker staat centraal Geografische context Integratie van onderzoek en innovatie Publiek-private samenwerking Vgl. academische werkplaats, topinstituut
Zorgportalen Startpagina of toegangspoort Websites met informatie en diensten Voor een specifieke doelgroep
Zorginstelling – ziekte – regio
Deels beschermde, persoonlijke informatie
DigID en UZI
Hulpmiddel voor gepersonaliseerde,
geïntegreerde zorg My… App’s
Dus: eHealth
Zorgportaal Rijnmond Zorgportaal Rijnmond is dé plek voor zorg en welzijn in de regio Rijnmond • Voor burgers, patiënten en zorgverleners • Informatie en diensten • Beveiligde toegang www.zorgportaalrijnmond.nl
Ontstaan Zorgportaal Rijnmond • Advies Economic Development Board Rotterdam: Op kop met Zorg • Pieken in de Delta subsidie van ministerie van Economische Zaken en gemeente Rotterdam • Consortium van zorginstellingen, belangenbehartigers en bedrijven
Leden van het Consortium
Cofinanciering
WEBPEP
Beeldverbinding en schriftelijke reactie functie
CCR Tolven
Digitale Vragenwijzer
Kerndossier voor iedere burger
Infrastructuur
Onderzoek
Communicatie
Vraag en Antwoord systeem
Beveiliging Privacy & Juridische vraagstukken
Burgers Zorgprofessionals
PR en Voorlichting project
Webbeheer en Nieuwsgaring
Medisch kerndossier
Webformulieren
Readspeaker Zorgsite voor mantelzorgers
Rijnmond Connect
ZorgInfoTV
Digitale VraagWijzer
Navigator
Online afspraak maken
Medische Encyclopedie
Zelfmanagement dagboeken Life Ray
Zorgportaal en volksgezondheid •
Digitale Vraagwijzer Zorg & Welzijn – Toekomst: koppeling aan sociale kaart • Medisch kerndossier – Toekomst: ontsluiting vaccinatiedata en groeidata Centra Jeugd en Gezin • Rijnmond Connect – Toekomst: beeldverbinding met de zorg
Tot stand gebracht door:
16
Fragmentatie eHealth
17
Ontstaan PAZIO • Idee:
Mediportaal / UMCU
• Consortium: Imtech, Leidsche Rijn Julius Gezondheidscentra, NPCF, UMCU, UT, Vital Health Software, VitaValley
• Subsidie:
Pieken in de Delta – economische stimulering: ministerie van Economische Zaken, Landbouw en Innovatie, NPCF, Gemeente Utrecht, Provincie Utrecht
• Pilots:
Leidsche Rijn Julius Gezondheidscentra, Centrum Huisartsen Schiedam, Gezondheidscentrum Maarssenbroek
• Plannen:
UMC Groningen, Diakonessenhuis Utrecht, Zorgpunt, Stadsmaatschap Utrecht, Saltro
18
Wat is PAZIO?
19
PAZIO Demo
Start PAZIO demo
20
PAZIO karakteristieken • • • • • •
Patiënt georiënteerde Zorg Informatie Omgeving Single Sign On White Label Niet exclusief Sociale Onderneming (uitgroeien tot) Plaatsonafhankelijk Portaal
21
Het PAZIO concept
22
Toekomst: van verkokering portalen
23
Toekomst: via PAZIO app store
24
Toekomst: naar open app store
25
PAZIO & Volksgezondheid 2.0 App’s PAZIO integreert ook VGZ 2.0 app’s! GGD:
• Jeugd: app’s voor Consultatiebureaus, Centra Jeugd en Gezin, … • Zorg en Veiligheid • Publieke Gezondheid • Kennis en Innovatie: verspreiden i.p.v. verzamelen (social media) RIVM:
• Research Online Preventie:
• PreventieKompas 26
Contact:
Michiel van Well
[email protected] 06 1366 7035
27
Agenda Inleiding zorgportalen Theorie en toepassing Living Lab Opdracht Wrap up
Living Lab = A living lab is a user-centred, open-innovation ecosystem, often operating in a territorial context (e.g. city, agglomeration, region), integrating concurrent research and innovation processes within a public-private-people partnership. www.wikipedia.com
Kenmerken Living Lab Co-creatie tussen ontwikkelen en onderzoeken Experimenteren en evalueren gaan hand in hand Gebaseerd op daadwerkelijk gebruik door beoogde
doelgroep (dus geen professioneel testpanel) Gebruikers zijn niet alleen onderzoeksobject maar dragen ook ideeën aan Gaat om product of dienst gecombineerd met implementatie/translatie in de markt
Meer lezen over Living Labs Von Hippel, E. (1986). Lead users: a source of novel product concepts. Management Science 32, 791–805. Chesbrough, H.W. (2003). Open Innovation: The new imperative for creating and profiting from technology. Boston: Harvard Business School Press. Bilgram, V.; Brem, A.; Voigt, K.-I. (2008). User-Centric Innovations in New Product Development; Systematic Identification of Lead User Harnessing Interactive and Collaborative Online-Tools, in: International Journal of Innovation Management, Vol. 12, No. 3, pp. 419-458. Pallot M. (2009). Engaging Users into Research and Innovation: The Living Lab Approach as a User Centred Open Innovation Ecosystem. Kusiak, A.; Tang, C.-Y.: Innovation in a requirement life-cycle framework, Proceedings of the 5th International Symposium on Intelligent Manufacturing Systems, IMS’2006, Sakarya University, Sakarya, Turkey, 2006, 61-67.
Zorg en Welzijnsverleners
Kenniscreatie
Overheid Gebruikers
Kennisinstellingen
Zorginnovatiefunnel
Aanleiding
Concepten
Best practices andere sectoren
Trends in maatschappij
Technologische mogelijkheden
Wensen
Irritatiepunten
Genereren Innovatie ideeën
Selectie idee / toetsing aan beleidskaders
Ja
Nee
Opstellen programma van eisen Productontwikkeling Opstellen user-case Proto-type Product-selectie
Living lab / proeftuin
Marktverkenning
Testpanel Proefpanel Definitieve keuze voor introductie
Markt penetratie
Vrij naar Dorsvlegel (2007)
Implementatie
Introductie bij klant Opschalen productie
Overzicht zorginnovatie funnel
Aanleiding
Concepten
Best practices andere sectoren
Trends in maatschappij
Technologische mogelijkheden
Wensen
Irritatiepunten
Genereren Innovatie ideeën
andere sectoren
hnologische mogelijkheden Genereren Innovatie ideeën
Selectie idee / toetsing aan beleidskaders
Ja
Nee
Opstellen programma van eisen Productontwikkeling Opstellen user-case Proto-type Product-selectie
Living lab / proeftuin
Marktverkenning
Productontwikkeling Opstellen user-case Proto-type Product-selectie
Living lab / proeftuin
Opstellen programma van eisen
Testpanel Proefpanel Definitieve keuze voor introductie
Implementatie
Definitieve keuze voor introductie
Opschalen productie Markt penetratie
Vrij naar Dorsvlegel (2007)
Implementatie
Introductie bij klant
Overzicht zorginnovatie funnel
Rol kennisinstituten Formatieve en summatieve evaluatie Leren en verbeteren Aantonen van effecten en realisatie doelen Onderzoekers beïnvloeden de ontwikkeling Zelf ook ontwikkelen Actief interveniëren met onderzoeksdata
Digitale Vraagwijzer • Vraag & antwoord systeem voor zorg en welzijn (WMO) • Regionale ‘kop’ op landelijk systeem Regelhulp • Stakeholders: IT ontwikkelaar Regelhulp, gemeente Rotterdam (GGD en SoZaWe), Zorgportaal Rijnmond, belangenplatforms (SPA22, MEE), iBMG
Ontwikkeling • Aanleiding: – Gemeentelijke verantwoordelijkheid voor WMO – Beleid GGD digitalisering – Bezuinigingen bij fysieke vraagwijzerloketten
• Living Lab – Projectgroep + Gebruikerspanel SPA22 stelt programma van eisen op – Marktverkenning ‘Beauty Contest’: zelfbouw of kopen? – Samenwerking met Regelhulp
Ontwikkeling • LivingLab – Ontwikkeling vraagbomen voor Rotterdamse thema’s
• ‘Implementatie’ – Online zetten – Gebruik laag > Applicatie? Zorgportaal? Marketing? – Evaluatie ?? Zitten we al in implementatiefase?
Quickscan evaluatie • Data formatieve evaluatie (bijwonen projectgroepoverleg en panels) • Interviews met stakeholders • Observaties fysieke vraagwijzerloketten • Usability test met aantal potentiële gebruikers • Bespreking van rapportage met gemeente
Inzichten • Digitale Vraagwijzer kan potentie hebben • Applicatie is geen substituut voor fysiek bezoek loket (andere doelgroep) • Op dit moment niet gebruiksvriendelijk • Applicatie ligt politiek gevoelig • Advies: gemeente moet duidelijker positie innemen en doorontwikkeling stimuleren
Een laag dieper • Betrekken werkelijke eindgebruiker (burger) bij ontwikkeling lastig • Kwetsbaarheid project bij verandering van stakeholders • ‘we doen het voor de burger’ kan ondergesneeuwd raken in politiek spel
Onderzoek in Innovatie
46
Centre of Excellence (CoE) Kennis en Ervaring over eHealth beschikbaar stellen
• Best practises • Praktijk ervaringen • Wetenschappelijke inzichten • … Over eHealth:
• Ontwikkelen • Implementeren • Gebruik • Uitrollen 47
Onderzoeksthema’s • Innovatieproces
-
door: UM / Michiel van Well
Aandachtspunt: rol van gebruikers en idealen
• Gebruiksonderzoek -
door: UT / Nicol Nijland
Aandachtspunt: effectiviteit en efficiëntie
• Opschaling
-
door: UMCG / Jurjen Julianus
Aandachtspunt: voorwaarden voor opschaling
48
Living Lab Methoden:
• Participerende observatie – meewerkende onderzoeker / onderzoekende medewerker
• Open interviews met sleutelfiguren • Interventies – thematische workshops (rol van de patiënt) • Inbrengen inzichten uit de literatuur
49
Inbreng • Concretiseren van ‘PAtiënt georiënteerde’ ZIO • Waarom weinig traffic? – i.p.v. ‘wilde’ marketingacties • Welke patiënt(en)? (niet programmeur of programmaleider als patiënt) • willen ≠ snappen ≠ weten ≠ kunnen; geïnteresseerd zijn ≠gebruiker worden
• Innovatie clichés opschudden en innovatie inzichten inbrengen • Innovatie: innoveren doet pijn • Techniek: technisch is alles mogelijk • Macht: de werkvloer/artsen/specialisten willen niet vs. het management heeft geen voeling met de praktijk
• Geld: wie betaalt bepaald • Retoriek: geen woorden maar daden
• Innoveren is integreren 50
De toekomst van de gezondheidszorg?
Wij zijn er alvast mee begonnen
51
Bijlagen • Voordelen voor burger / patiënt • Voordelen voor zorgaanbieder • Screenshots PAZIO • Contact
52
Voordelen voor burger / patiënt •
Betere bereikbaarheid zorgaanbieder (7 x 24)
•
Minder tijd kwijt aan
• Maken afspraken • Face-to-face en telefonische consults (vervangen door eConsults en eLabuitslagen) •
Veel diensten via één veilige login (DigiD), waaronder:
• eConsult • eAfspraak • eLabuitslag • Zelfmanagement • Inzicht in (delen van) het dossier •
Meer regie bij patiënt
• Consultvoorbereiding zorgt beter consult • Zelfmanagement verhoogt grip op gezondheid en ziekte 53
Voordelen voor zorgaanbieder • Efficiëntieverbetering • Verlaagde telefoondruk, verbeterde bereikbaarheid • Korter consult door digitale voorbereiding vooraf • Minder tijd kwijt aan doorgeven labuitslagen
• Hogere kwaliteit van zorg • Kennis van patiënt benutten (consultvoorbereiding) • Preventie door zelfmanagement • Betrouwbare informatie
• Extra inkomsten • Pluspakket van zorgverzekeraars • Verdiensten uit toepassingen (bv Kleur je Leven)
• Aanvullende services voor patiënten 54
Screenshot Login
55
Screenshot
56
Screenshot eAfspraak
57
Screenshot Verzekeraar
58
Contact:
Michiel van Well
[email protected] 06 1366 7035
59
Agenda Inleiding zorgportalen Theorie en toepassing Living Lab Opdracht Wrap up
Opdracht Casus ‘Preventie integreren in portaal’
Preventie integreren in Portaal PreventieKompas in PAZIO / Zorgportaal Rijnmond Vertegenwoordiging eigen organisatie en verzorgen
strategisch advies voor eigen organisatie Aandachtspunten:
Wie zijn de stakeholders om tafel, wat is hun context en wat zijn hun ambities? Welke mogelijke effecten heeft het PreventieKompas op de zorg en de organisatie daarvan? Hoe verandert de rol van de patiënt / burger? Wat zijn de mogelijkheden en meerwaarden van een LivingLab hierbij?
Agenda Inleiding zorgportalen Theorie en toepassing Living Lab Opdracht Wrap up
Wrap Up Terugkoppeling groepjes Lessons learned
Lessons learned zorgportalen Keuze en participatie stakeholders Geen blauwdruk-benadering Laat zien wat het oplevert en voor wie Commitment van publieke partijen eHealth = politiek Innoveren = integreren van appels en peren …
Belang van netwerkrelaties bij zorginnovatie Uitkomsten onderzoek Syntens-Vu-Rabobank onder 300 innovatieve zorgondernemers
Zorgondernemer: Scoort relatief laag op innovatief, proactief en risiconemend gedrag, in vergelijking met andere ondernemers. Weet relatief weinig potentieel interessante innovaties van buiten de zorg naar de zorgmarkt te vertalen. Heeft zeer beperkt aantal strategische partners en beperkte directe contacten met relevante stakeholders.
Workshop eHealth Living Labs
Bedankt voor jullie aandacht! Marleen de Mul (
[email protected]) Michiel van Well (
[email protected])
Contact:
Michiel van Well
[email protected] 06 1366 7035
68