White paper communicatie OOV
1
Radionetwerk garandeert vlekkeloze communicatie
White paper communicatie OOV
2
Inleiding Bij rampen en grote incidenten is het letterlijk van levensbelang dat politie, brandweer en ambulances snel en betrouwbaar met elkaar kunnen communiceren. Daarvoor zijn netwerken nodig met een zeer hoge betrouwbaarheid en beschikbaarheid. Politie, brandweer en ambulances gebruiken het C2000 netwerk voor spraakverbindingen en de mobiele telefoon via het consumentennetwerk GSM. C2000, voluit Communicatie 2000, is in het jaar 2000 in gebruik genomen. Voor die tijd maakten de hulpdiensten ieder gebruik van een eigen analoog netwerk. Met C2000 opereren ze in een gezamenlijke frequentieband die zorgt voor een landelijke dekking. De afgelopen jaren zijn er talloze grote ongelukken en rampen geweest waarbij de communicatie via C2000 niet goed werkte. Nog vers in het geheugen liggen de rellen bij Hoek van Holland, de aanslag op Koninginnedag 2009, de Poldercrash van een Turks vliegtuig en de Schipholbrand. Het blijkt dat bij incidenten van enige omvang het C2000 netwerk het laat afweten. Dit is vooral te wijten aan ondeskundige bediening. Ook het consumentennetwerk GSM/GPRS/UMTS vertoonde de afgelopen jaren belangrijke gebreken. Diverse keren viel het netwerk uit waardoor mobiel telefoneren en internetten urenlang niet mogelijk was. Deze storingen hadden in sommige plaatsen invloed op het openbaar vervoer doordat de verkeersleiding via dit netwerk liep. Diverse tramverbindingen kwamen daardoor stil te liggen. Er bestaat een technologie die zich in de praktijk al jaren heeft bewezen bij talloze incidenten: Mobitex. Dit is een radionetwerk voor mobiele datacommunicatie, ontwikkeld door het Zweedse technologieconcern Ericsson. Mobitex is erg betrouwbaar en heeft een hoge beschikbaarheid. Het is het enige netwerk dat in de praktijk altijd beschikbaar is. Dat heeft het in Amerika bewezen bij 9/11 en bij de orkaan Katrina. In Nederland bleef het netwerk vlekkeloos functioneren bij incidenten als de vuurwerkramp in Enschede, de Schipholbrand en de rellen bij Hoek van Holland. Wat zijn nu de werkelijke mogelijkheden als u gegarandeerde communicatie eist? Daarover gaat deze white paper.
White paper communicatie OOV
3
Generaties In de jaren tachtig van de vorige eeuw werd nog volop gediscussieerd over de vraag of mobiele telefonie gebaseerd moest zijn op een analoog of een digitaal systeem. Inmiddels is die vraag wel beslist, maar de eerste specificaties voor GSM-systemen werden pas in 1987 gedefinieerd. GSM (Global System for Mobile Communications) valt in de categorie 2G (tweede generatie mobiele communicatie). Het is wereldwijd de meest gebruikte draadloze communicatietechnologie. (Mobitex is eerste generatie mobiele communicatie). In de categorie 2,5 G valt GPRS, dat staat voor General Packet Radio Service. Deze techniek is een softwarematige aanpassing op het bestaande GSM-netwerk, waardoor er sneller en efficiënter data over het GSM-netwerk kan worden gezonden. UMTS staat voor Universal Mobile Telecommunications System en wordt ook wel de derde generatie mobiele communicatie (3G) genoemd. UMTS is de opvolger van de GSMtechnologie. Het UMTS-netwerk heeft meer capaciteit en kan grote hoeveelheden data verwerken en versturen. Daardoor is het geschikt voor breedband internet en andere vormen van datacommunicatie. Om het systeem nog sneller te kunnen laten werken, kan het systeem softwarematig worden ge-upgraded naar HSDPA (High Speed Downlink Packet Access). Dit is een techniek die de bestaande UMTS-standaard efficiënter maakt. Daardoor kunnen meerdere mensen tegelijk van een grotere bandbreedte gebruik maken. De nieuwste generatie (4G) mobiel internet heet LTE (Long Term Evolution). Dit is een feite een doorontwikkeling van de GSM-standaard. Begin dit jaar werden de eerste testen met LTE uitgevoerd. Die toonden aan dat een LTE-verbinding tot twintig keer sneller is dan mobiel internet via de bestaande 3G-verbinding. Toename dataverkeer De toename van het mobiele dataverkeer leidt tot capaciteitsproblemen op de netwerken van mobiele aanbieders. Diverse onderzoeksbureaus stellen dat het volume van 3G of HSPA dataverkeer met een factor twintig toeneemt van 2009 tot 2014. Die groei is vooral toe te schrijven aan het toenemend gebruik van smartphones en datatoepassingen. Analisten stellen dat gebruikers daarom massaal overstappen van GPRS en UMTS naar het snellere HSDPA, het nieuwe UMTS. HSDPA is sneller en goedkoper. Gebruikers kunnen met deze techniek onderweg net zo snel met internet werken als op kantoor of thuis. Met HSPDA ligt de snelheid van mobiel en breedbandig surfen op internet ongeveer vier keer hoger dan met UMTS. Wat is Mobitex? Mobitex is een radionetwerk voor pakket-geschakelde mobiele datacommunicatie. Het wordt onder meer gebruikt door de politie, ambulances, de brandweer, traumahelikopters, defensie en Rijkswaterstaat. De technologie is ontwikkeld door het Zweedse technologieconcern Ericsson. Het kwam eind vorige eeuw op de markt. Over de hele wereld zijn er nu ruim dertig netwerken operationeel, onder meer in Amerika, Zweden, Italië , Engeland en de Benelux. En er komen nog steeds nieuwe implementaties bij, met name in Azië.
White paper communicatie OOV
4
Breed inzetbaar Opvallend is de brede inzetbaarheid van dit netwerk. Mobitex wordt vooral gebruikt als de beheerder van een netwerk eist dat de communicatie wordt gegarandeerd. De brede inzetbaarheid is te danken aan het gegeven dat Mobitex altijd volledig is gereserveerd voor één specifieke toepassing, zodat de beschikbaarheid nooit een probleem is. Zo wordt het in Singapore gebruikt voor al het taxiverkeer. In China voor mobiel betalingsverkeer. De politie van twee grote Italiaanse steden gebruikt het ook. Een opvallende toepassing is te vinden in Korea. In dat land wordt het netwerk gebruikt voor het wedden bij paardenraces. Daardoor is het mogelijk nog in te zetten als de paarden al aan de start staan. Tot 30 seconden voor de start is inzetten mogelijk. In Europa maken twee vliegvelden in Zwitserland gebruik van dit gesloten netwerk RAM Mobile Data en andere Mobitex-operators wereldwijd zijn verenigd in de Mobitex Operators Association. De praktijk In de praktijk heeft Mobitex zich talloze keren bewezen. Wereldwijd bij 9/11 en de orkaan Katrina. In Nederland onder andere bij de vuurwerkramp in Enschede, de Schipholbrand en de rellen bij Hoek van Holland. Bij deze grote incidenten werkte C2000 noch GSM. Dat leidde tot grote problemen omdat politie, brandweer en ambulances niet met elkaar konden communiceren. Mobitex is een buitengewoon betrouwbaar netwerk dat geschikt is voor databerichten tot 5 KB. Daarom wordt het vaak aangeboden in combinatie met breedbandige consumentennetwerken. De datastromen met de need-to-know informatie gaan via Mobitex. Daarbij gaat het onder andere om incidentgegevens naar de voertuigen, positiegegevens, statusinformatie terug. De nice-to-have informatie (zoals videobeelden) loopt via de consumentennetwerken. De datakraan van C2000 De basisvorm van C2000 (ook wel Tetra genoemd) is een vier kanaals netwerk. Dat wil zeggen dat er per zender maximaal vier gesprekken tegelijk mogelijk zijn. Als de gebruiker data over dit netwerk wil versturen, kost dit één tijdslot, zodat er nog drie tijdsloten overblijven voor spraak. Als er één zender op een locatie staat, vertegenwoordigt elk tijdslot 33% van de spraakcapaciteit; een fors offer. Toen de optie van datacommunicatie van C2000 aan de orde kwam, is de mogelijkheid geopperd van een ‘datakraan’. Dat wil zeggen dat de datastroom kan worden uitgezet om voorrang te geven aan spraak, als het netwerk overbelast dreigt te raken. Een gevolg van het gebruik maken van de datakraan is dat een regio nooit kan vertrouwen op de beschikbaarheid van data via C2000. Een alternatief is het signaleringskanaal te gebruiken voor een soort SMS-dienst. Maar op deze service zit geen garantie dat het bericht aankomt. Bovendien duurt het enige tijd voor het bericht is verzonden en is dit tijdslot nodig voor het opzetten van de call. Als dit kanaal te veel wordt gebruikt voor andere zaken, komt de werking van het systeem in gevaar. Door de beperkte bandbreedte zijn er slechts 24 kanalen beschikbaar in Nederland. Nu de behoefte aan spraakverbindingen blijft groeien zullen beleidsmakers hierover beslissingen moeten nemen.
White paper communicatie OOV
5
Mission Critical De kern van Mobitex is dat het is ontworpen voor mission critical gebruik. Daarbij worden de hoogste eisen gesteld aan betrouwbaarheid en beschikbaarheid. Dat is tevens het wezenlijke verschil met consumentennetwerken als GPRS, UMTS enz. De beheerder van Mobitex (RAM Mobile Data) stemt haar beleid volledig af op de behoeften die klanten stellen aan mission-critical toepassingen. Dat blijkt uit de volgende feiten: - De afgelopen tien jaar was de beschikbaarheid van Mobitex hoger dan 99,98%. GSM providers geven geen beschikbaarheidsgaranties voor GPRS. Zeker is dat de beschikbaarheid veel lager ligt. - RAM Mobile Data laat een beperkt aantal gebruikers toe, terwijl consumentennetwerken zo veel mogelijk gebruikers aansluiten. - RAM Mobile Data biedt een monitoring service op het netwerk van 7 dagen per week, 24 uur per dag. De servicedienst ik ook permanent bereikbaar. Ter vergelijking: bij recente storingen op GSM-netwerken kregen gebruikers die de helpdesk belden een antwoordapparaat aan de lijn. - Het Mobitex netwerk is zo ingericht dat het niet overbelast kan raken bij rampen. Ter vergelijking: bij relatief beperkte incidenten als Koninginnedag 2009 en de rellen bij Hoek van Holland was GSM lokaal niet bruikbaar. Het laat zich raden hoe slecht de bereikbaar is bij een echte ramp. - Mobitex is speciaal voor datacommunicatie ontworpen en ingericht. GSM is een spraaknetwerk, waarbij spraak voorrang heeft op data. - Mobitex en GSM hebben landelijke dekking; UMTS en HSDPA (nog) niet voldoende. - Mobitex zenders staan meestal hoog opgesteld. GSM zenders staan meestal vlak boven het maaiveld, zodat er vrijwel direct kortsluiting optreedt bij een overstroming. - Alle zenders van het Mobitex netwerk zijn verbonden via twee of meer knooppunten. Als er ergens een storing optreedt, blijft het netwerk in de lucht. - De zenders zijn voorzien van een noodstroomvoorziening die het netwerk bijstroomuitval gemiddeld 8 uur operationeel houden. Bij GSM-netwerken is de noodstroomvoorziening nog niet toereikend voor 1 uur. - Mobitex heeft geen inlog of setup procedures. Als het modem wordt aangezet is er direct verbinding. - Bij berichten tussen gebruikers op hetzelfde station blijft het bericht op het basisstation. De rest van het netwerk is dus niet nodig voor een lokale verbinding. - Er is een garantie op de aflevering van de berichten.
Mobitex versus C2000 Wat zijn nu de belangrijkste verschillen tussen C2000 en Mobitex? - Mobitex is volledig ontworpen en ingericht als datanetwerk. C2000 is vooral gericht op spraak. C2000 kan ook data verwerken, maar spraak krijgt voorrang. - Bij C2000 kan men de ‘datakraan’ dichtdraaien bij overbelasting. Dan krijgt spraak meer capaciteit. Dat betekent echter dat juist wanneer het belangrijk wordt de informatie die normaal altijd beschikbaar is, plotseling wegvalt. - Er is nog weinig ervaring met dataverkeer via C2000. Kinderziekten zijn nog niet genezen. Mobitex wordt al sinds 1985 gebruikt in Nederland in vrijwel alle regio’s. Bij de politie, brandweer, ambulances en sinds kort ook bij de traumahelikopters. - Mobitex zenders staan hoog opgesteld, terwijl C2000-zenders vlak boven het maaiveld staan, zodat ze bij een overstroming vrijwel direct zullen uitvallen door kortsluiting.
White paper communicatie OOV
-
-
-
6
C2000 heeft nu enkele problemen met de capaciteit en de dekking. Het is nog onduidelijk hoe snel die problemen zijn opgelost. Dat geldt ook voor de problemen die worden veroorzaakt door het gebruik van het netwerk. Politieke overwegingen en belangen spelen een grote rol bij het oplossen van de problemen van C2000. Dat betekent in ieder geval dat het lang duurt voor die beslissingen worden genomen. Een marktpartij als RAM Mobile Data kan snel en slagvaardig opereren. Daarom is Mobitex uitgegroeid tot een betrouwbaar netwerk in de OOV-sector. Bovendien kan RAM Mobile Data het netwerk snel aanpassen aan veranderende omstandigheden.
Kaderstukje 1
Gemeenten verdienen flink aan parkeren Nederlandse gemeenten die werken met betaald parkeren verdienen daar flink aan. De meeste gemeenten sluiten hun parkeerautomaten aan op het Mobitex netwerk. Het uitlezen van de parkeerautomaten gebeurt via dit netwerk. Als in een hele wijk de parkeermeters het niet doen heeft dat een flinke inkomstenderving tot gevolg. Naar schatting is de omzet aan straatparkeren in Amsterdam ongeveer 100 miljoen euro per jaar, afkomstig van 3 – 4.000 parkeerautomaten.
Storingen Vodafone en KPN hadden vorig jaar regelmatig te kampen met storingen op hun netwerk. Daardoor konden klanten urenlang geen gebruik maken van internet, telefonie en internet-tv. In diverse gevallen hadden gebruikers van Blackberry’s en internet op mobiele telefoons er nog langer last van. De storingen van Vodafone hadden ook enkele keren invloed op het openbaar vervoer in Utrecht. Omdat de communicatie met de verkeersleiding liep via het netwerk van Vodafone, moest het tramverkeer tussen Utrecht en Nieuwegein worden stilgelegd. Het Mobitex netwerk ligt nooit stil door storingen.
