Beste mensen, Op 16 september a.s. is er bij ons in het Stadhuis van Zaandam een regionale raadsledenbijeenkomst gepland die bedoeld is voor de gemeenteraden uit Zaanstreek/Waterland. Hierbij stuur ik jullie het voorstel vanuit de VNG voor de onderwerpen van de workshops die op deze avond gehouden worden. Het merendeel van de workshops wordt door VNG‐medewerkers gegeven. Ik wil jullie vragen om dit voorstel door te nemen, en aan te geven welke workshops het beste aansluiten bij de wensen en behoeften van de raadsleden in jullie gemeenten. Ook als jullie andere opmerkingen hebben over deze opzet, hoor ik het graag. Ik zal alles inventariseren en doornemen met de organisatie, waarna een definitief programma volgt. Vriendelijke groet,
Linda de Man Raadsgriffie Medewerker Raad/Communicatie Stadhuisplein 100, 1506 MZ Zaandam 075 655 2081 [email protected] 1
www.zaanstad.nl (afwezig op maandagmiddag en woensdag)
----------------------------------------------disclaimer---------------------------------------------- Aan deze e-mail kunnen geen rechten worden ontleend. De gemeente Zaanstad sluit iedere aansprakelijkheid uit die voortvloeit uit de elektronische verzending van dit bericht. De inhoud van dit e-mailbericht (en de bijlagen) is uitsluitend bestemd voor de geadresseerde(n). Mocht u dit bericht bij vergissing ontvangen hebben dan wordt u verzocht de afzender hierover te informeren en het bericht te verwijderen. Indien u niet de geadresseerde bent noch een geautoriseerde medewerker die kennis mag nemen van berichten voor de geadresseerde, mag u het bericht niet openbaar maken of op enige wijze verspreiden of vermenigvuldigen. ---------------------------------------------disclaimer----------------------------------------------
2
Raadsledenbijeenkomsten: ‘Aan de slag als raadslid’ (2014) Voorstel t.b.v. diverse provinciale VNG afdelingen / griffierskringen / gastgemeenten April 2014
1. Aanleiding In diverse regio’s is belangstelling voor de bijeenkomsten voor raadsleden met het thema ‘Aan de slag als raadslid’. Zo zijn er al verschillende raadsledenbijeenkomsten gepland voor dit najaar. In het afgelopen jaar (en ook daarvoor) zijn met succes dergelijke bijeenkomsten georganiseerd door het VNG Raadsledenprogramma en het Actieprogramma Lokaal Bestuur in samenwerking met diverse provinciale VNG-afdelingen en gastgemeenten met de titel ‘Op weg naar de raadsverkiezingen’. Hierbij sturen wij u een voorstel voor de opzet van een dergelijke bijeenkomst, inclusief mogelijke onderwerpen van de workshops. Graag gaan we daarover met u in overleg, om tot een programma te komen. De praktische organisatie van de bijeenkomsten is in handen van het Actieprogramma Lokaal Bestuur/VNG Raadsledenprogramma en de andere organiserende partijen. Hierover kunnen nadere afspraken gemaakt worden.
2. Opzet raadsledenbijeenkomsten ‘Aan de slag als raadslid’ Kennis van de dossiers vergaren en inzicht krijgen in hoe men als raadslid ‘aan de knoppen kan draaien’ is belangrijk. Vooral op het gebied van actuele onderwerpen, zoals de decentralisaties in het sociaal domein en gemeentefinanciën, is van belang dat raadsleden thuis zijn of raken in de materie. Tijdens de bijeenkomsten ‘Aan de slag als raadslid’ worden daarom workshops georganiseerd over deze thema’s, die veelal worden verzorgd door VNG-medewerkers. Opzet Tijdens de raadsledenbijeenkomsten ‘Aan de slag als raadslid’ wordt een carrousel van workshops aangeboden, waaraan men kan deelnemen. Er zijn twee ronden workshops (carrousel) met een aanbod van 3 verschillende soorten workshops per ronde (15/20 personen per workshop). Bij aanmelding voor de bijeenkomst, dienen de deelnemers hun voorkeur voor de workshops aan te geven (men kiest 2 workshops). Doelgroep
De doelgroep bestaat uit (deel/duo)raadsleden, commissieleden, steunfractieleden en fractiemedewerkers. Daarnaast kunnen ook griffiers en griffiemedewerkers deelnemen. Locatie Bij voorkeur een stadhuis of andere gemeentelijke locatie.
Inloop/ontvangst met koffie/thee Welkom Workshopronde 1 Korte pauze Workshopronde 2 Afsluiting met drankje
3. Onderwerpen workshops Decentralisaties 1. De decentralisaties in het sociaal domein Workshop voor raadsleden over de decentralisaties in het sociaal domein (werk, jeugd en zorg). Wat is de stand van zaken en wat zijn de verwachte gevolgen, beleidsmatig en financieel? De workshop gaat in op vragen als: hoe kunnen gemeenten dit gezamenlijk aanpakken? Waar en wanneer bent u als raadslid aan zet? Hoe kunt u als raadslid sturen en controleren? 2. Actualiteiten Transitie van de AWBZ naar de Wmo Voor onder andere begeleiding en beschermd wonen doen burgers nu nog een beroep op de AWBZ. Vanaf 2015 zijn gemeenten hiervoor verantwoordelijk. In deze workshop wordt u bijgepraat over de laatste ontwikkelingen en gaat u in gesprek over de nieuwe en de bestaande taken en doelgroepen, de samenhang in het sociaal domein en de keuzes waarvoor u als gemeenteraad staat. 3. Decentralisatie Jeugdzorg De jeugdzorg wordt per 1 januari 2015 overgeheveld naar de gemeenten. Gemeenten worden verantwoordelijk voor de zorg voor jeugdigen in de gemeente. We staan stil bij wat er verandert en om welke jeugdzorgtaken het gaat. En: waar zitten voor u als raadslid de politieke keuzes en hoe kunt u sturen? 4. Actualiteiten rondom de Participatiewet De Participatiewet wordt het nieuwe kader voor gemeenten om mensen te ondersteunen naar werk. Met de Participatiewet komt er één regeling voor iedereen die voorheen een beroep deed op de Wet werk en bijstand, de Wajong of de Wet sociale werkvoorziening. Welke zaken kunt u beïnvloeden en waar moet u als raadslid op letten? 5. Informatie(veiligheids)beleid Als raadslid controleert u het college van B&W. Met de drie decentralisaties wordt deze taak breder en uitgebreider. Welke informatie heeft u nodig om straks als raad goed te controleren? Hoe houdt u zicht op de kwaliteit van de geleverde zorg? Het platform www.waarstaatjegemeente.nl kan u helpen hierop zicht te houden. Daarnaast heeft u als raadslid een toezichthoudende rol op de informatie-uitwisseling tussen professionals. Werken in sociale wijkteams – volgens het principe één-gezin één-plan – betekent dat er persoonsgegevens uitgewisseld worden. Mag dat wel vanuit de privacywetgeving? Hoe kunt u als raad hierin de kaders bewaken? 6. De financiën van de decentralisaties Om welke bedragen gaat het eigenlijk bij de drie decentralisaties? In deze workshop staan de te verwachte financiële gevolgen centraal die de drie decentralisaties hebben op de gemeentebegroting. Wat zijn de financiële kaders: kunnen gemeenten zelf bepalen waar de extra middelen aan besteed worden? En hoe kun je hier als raad op sturen?
2
Samenwerken 7. Slim samenwerken: wat heeft de raad te zeggen? Beleid dat in samenwerking met andere gemeenten wordt ontwikkeld en uitgevoerd behoort steeds meer tot het gewone raadswerk. Hoe kunt u als raadslid grip houden op intergemeentelijke samenwerking (sturen en controleren)? In deze workshop gaat het VNG-project Slim Samenwerken vooral in op voorbeelden uit de praktijk en is er ruimte voor uw eigen vragen. Praat mee, inspireer anderen en laat u inspireren! Financiën 8. Wegwijs in de gemeentefinanciën (basis) Gemeenten hebben verschillende inkomstenbronnen. Het gemeentefonds is daarvan met voorsprong de omvangrijkste. Wat is de omvang en hoe werkt de verdeling van dit fonds? Welke inkomstenbronnen heeft de gemeente nog meer en hoe verhouden die zich tot elkaar? Waarom krijgt de ene gemeente meer (minder) inkomsten uit het gemeentefonds dan een buurgemeente die even veel inwoners heeft? En welke invloed kunt u als raad uitoefenen op de gemeentefinanciën? 9. Gemeentebelastingen: er valt iets te kiezen! De opbrengst van de gemeentelijke belastingen wordt steeds belangrijker bij het realiseren van lokale beleidsvoornemens. Tegelijkertijd zijn burgers en bedrijven kritisch over de hoogte van de te betalen gemeentebelastingen. In de komende jaren zult u als raadslid steeds vaker voor de vraag staan: "Wat gaan wij heffen en wie gaat dat betalen?" Deze workshop gaat in op de mogelijkheden en onmogelijkheden bij de heffing en de invordering van gemeentelijke belastingen. Welke belastingen zijn er en welke keuzes zijn daarbij te maken. Maar ook: waar kunt u bij de raadsbehandeling op letten? 10. Het financiële roer in handen (begrotingsproces) Als raadslid heeft u jaarlijks te maken met het begrotingsproces en de financiële keuzes die u kunt maken. Op financieel gebied wordt er veel van u verwacht. Met de decentralisaties zijn miljarden gemoeid, maar de bezuinigingen hierop zijn fors. Ook op andere terreinen zal de gemeente de broekriem nog verder moeten aanhalen. In deze workshop gaan we dieper in op de mogelijkheden die de raad heeft om vorm te geven aan het financiële proces. Aan welke knoppen kunt u draaien en waar is in deze tijden eventueel nog geld te vinden? In de workshop is alle ruimte voor het stellen van vragen over het begrotingsproces.
Wonen 11. Grondbeleid/grondexploitatie De afgelopen decennia zijn er heel wat nieuwbouwwijken en bedrijventerreinen gebouwd. Om hierop te sturen en dit te regelen, voert de gemeente grondbeleid. Het gemeentelijk grondbeleid is vooral door de economische crisis volop in verandering. In het verleden brachten grondexploitaties vaak voldoende op om de gemeentelijke kosten voor de ontwikkeling te dekken. De laatste jaren is dat echter niet meer zo simpel. Door de verminderde vraag op de woningmarkt moeten veel plannen worden uitgesteld, wat vaak leidt tot hoge rentekosten. Hoe kunt u hier als raad mee omgaan en welke mogelijkheden en instrumenten kunt u gebruiken? 12. Hoe beïnvloedt de raad het lokaal woonbeleid? De woningmarkt zit op slot en dat merken gemeenten aan alle kanten. In deze workshop staat de vraag centraal wat u als raadslid kunt doen om de lokale woningmarkt in beweging te krijgen. Wat kunt u op dit vlak verwachten van het college van B&W in uw gemeente, van woningcorporaties en van andere spelers zoals projectontwikkelaars? Met aandacht voor actuele ontwikkelingen op het gebied van het gemeentelijke grondbeleid en de positie van woningcorporaties. Overig 13. De raad en maatschappelijke initiatieven van burgers In iedere gemeente ontstaan prachtige initiatieven van actieve burgers. Vaak spelen ze zich af buiten het zicht van de gemeente. Waar zitten die pareltjes in uw gemeente? Wat heeft u hun als raadslid te bieden? En kunt u als raad stimuleren dat er initiatieven ontstaan rond specifieke thema’s?
3
14. Oog in oog met de burger Als raadslid heeft u er alle belang bij om soepel en effectief met inwoners te communiceren, of het nu gaat om een spreekuur, een ontmoeting op straat of een inspraakavond. Hoe communiceert u bijvoorbeeld over bezuinigingen en de sluiting van voorzieningen? Wat kunt u beter wel of niet zeggen? Op welke manier kunt u het beste uit belanghebbenden halen (individueel en belangengroepen)? De casussen in deze vaardigheidsworkshop kunnen gekoppeld worden aan actuele beleidsthema’s, zoals krimp, de decentralisaties in het sociaal domein, bezuinigingen, krimp en gebiedsontwikkeling. 15. Van verkiezingsbelofte naar verwezenlijken - Actief gebruik van raadsinstrumenten In deze praktische workshop krijgt u, door middel van casussen uit de praktijk, inzicht in de wijze waarop u uw raadsgereedschap kunt inzetten om uw verkiezingsbeloften te realiseren. Onderwerpen die aan bod komen: Welke instrumenten kunt u inzetten? Welke rechten heeft u als raadslid? Hoe kunt u deze inzetten? Hoe komt u tot politiek succes? 16. Integriteit Integriteit is in het openbaar bestuur een belangrijk thema. Dat is niet voor niets. Net als van alle andere spelers in het lokaal bestuur, wordt er ook van raadsleden verwacht dat zij integer zijn. Maar wat wordt daar precies mee bedoeld? Deze workshop gaat in op de mogelijkheden voor u als raadslid om te sturen op het integriteitsbeleid van uw gemeente. Ook is er ruimte voor het stellen van vragen. 17. Interbestuurlijk toezicht: de toezichthouder, dat bent u! Als raadslid controleert u het college van B&W op een aantal belangrijke onderwerpen. Dat is niet nieuw. Maar sinds 1 oktober 2012 is uw controlerende rol nog belangrijker geworden. Op die datum is namelijk de Wet revitalisering generiek toezicht (Wet RGT) in werking getreden. Deze wet stelt dat de gemeenteraad in eerste lijn zijn college controleert, ook op medebewindstaken. En dat het specifieke toezicht van het Rijk en de provincies op gemeenten drastisch vermindert. Hoe geeft u als raadslid handen en voeten aan de nieuwe wetgeving? En welke rol kan het platform www.waarstaatjegemeente.nl hierbij spelen? 18. Bevolkingskrimp: hoe kan de gemeenteraad daar actief op inspelen? De bevolkingskrimp (bevolkingsdaling, maar ook vergrijzing en daling van leerlingenaantallen) is een realiteit. Het leidt onder meer tot besluiten om basisscholen te sluiten en tot knelpunten op het gebied van volkshuisvesting, ook voor ouderen. Gemeenten zijn voor schoolbesturen, corporaties en zorginstellingen belangrijke partners voor besluitvorming over de aanpak van knelpunten. Het gaat dan om vragen over bestemmingsplannen en financiële ondersteuning. Besluiten hierover worden steeds meer in regionaal verband genomen. Welke rol is weggelegd voor de gemeente? Hoe kan de gemeenteraad actief inspelen op bevolkingskrimp? 19. Politiek onderhandelen Eigenlijk bent u als raadslid voortdurend bezig met onderhandelen. Deze workshop gaat over de keuze voor een strategie (‘markt’, ‘laboratorium’ of ‘arena’), over de wijze van communiceren en over het schakelen tussen inhoud, procedure, proces en relatie tijdens een onderhandeling. In een rollenspel vertalen we theorie en tips meteen naar een praktijksituatie en geven deelnemers elkaar feedback. 20. Strijd en samenspel in de raad Het is alweer tien jaar geleden dat het dualisme is ingevoerd. Ervaren raadsleden zijn al beter thuis in het duale stelsel, nieuwe raadsleden weten niet beter. Hoewel? In deze workshop wordt een open discussie gevoerd aan de hand van stellingen, succesfactoren van coalitie- en oppositiestijlen en de verschillende borden waarop je als raadslid moet schaken. Als energizer doen alle deelnemers een test over hun dominante stijl(en) als raadslid.
