WFIA Jaarverslag 2007

westholland foreign investment agency

WFIA Jaarverslag 2007

WFIA Jaarverslag 2007 Westholland Foreign Investment Agency

“We verdiepen ons in het beslissingsproces van de klant. Welke vragen men ook heeft, we zoeken naar de beste oplossing voor díe persoon en díe organisatie. Zodat we het bedrijf ook daadwerkelijk verder kunnen helpen. Ons motto is: We’re here to support you – it’s the team, that makes the difference.” Binnen het WFIA-team staat een aantal kernwoorden centraal: dienstverlening, persoonlijke aandacht en optimale support. Het team is samengesteld op basis van talent, atti­tude en expertise, in combinatie met hard werken. Die com­binatie is zeer succesvol gebleken in de praktijk. De mede­­werkers hebben niet alleen verschillende nationaliteiten, ze hebben allemaal ook een uiteenlopende achtergrond.



Voorwoord

Voor de WFIA was 2007 een belangrijk jaar. In april werd de nieuwe organisatiestructuur geïmplementeerd. Het bestuur van de WFIA, bestaande uit wethouders van de gemeenten Den Haag, Zoetermeer, Leiden, Delft en de regiobestuurder Economische Zaken van het Stadsgewest Haaglanden, de directeur van de Kamer van Koophandel Haaglanden en een bestuurslid van de Kamer van Koophandel Rijnland, trad af en plaatste zich conform de adviezen van de Commissie Ybema op grotere afstand van de WFIA door toe­ treding tot de Raad van Participanten, welke vastgelegd is in de nieuwe Statuten. In april werd tevens de Raad van Toezicht geïnstalleerd, onder voorzitterschap van voor­ malig staatssecretaris van Economische Zaken Gerrit Ybema. De directeur van de WFIA werd per die datum tevens bestuurder. Tegelijkertijd zijn de rapportage en monitoring systemen verder geprofessionaliseerd en worden deze gedurende het jaar door een accountant op regel­matige basis gecontroleerd. De organisatie is in zijn geheel transparanter geworden, waarbij veel aandacht besteed is aan de governance structuur. We kunnen met tevredenheid terugkijken op een succesvol acquisitiejaar. De medewerkers hebben zich met nieuw en versterkt élan ingezet om nieuwe bedrijven uit het buitenland aan te trekken. Er zijn goede resultaten geboekt en vooral de resultaten uit opkomende gebieden zoals China en India stemmen tot grote tevredenheid, evenals het feit dat de nieuwe buitenlandse bedrijven zich evenredig verdeeld hebben gevestigd in de regio. De WFIA heeft daarnaast op actieve en positieve wijze een bijdrage geleverd

aan vele activiteiten in de regio in het belang van het internationale vestigingsklimaat. Het behalen van goede resultaten is teamwork. De samenwerking met het Ministerie van Economische Zaken, provincie Zuid-Holland, het Stadsgewest, Kamer van Koophandel, de gemeenten en organisaties in de regio als Steenworp, Leiden - Life Meets Science en de Kennisalliantie is essen­ tieel voor het welslagen van het werk van de WFIA. We zijn deze partijen dan ook erkentelijk voor hun positieve bijdragen. Een nieuwe activiteit werd opgestart: het Foreign Investment Relations Management. De hoofddoelstellingen van het programma zijn het verankeren van het reeds gevestigde internationale bedrijfsleven, het pro-actief benaderen van internationale bedrijven om signalen op te vangen over mogelijke verplaatsing of uitbreiding van activiteiten en het opvangen van signalen inzake (noodzakelijke) veran­ deringen in het vestigingsklimaat. Het personeelsbestand is in 2007 uitgebreid met een fte ten behoeve van het Foreign Investment Relations Manage­ ment. De organisatie, de activiteiten en de resul­taten van de WFIA zullen in de eerste helft van 2008 door een extern bureau geëvalueerd worden. Wij kijken daar vol vertrouwen naar uit. Imanda Wapenaar, directeur

De Raad van Toezicht heeft voor de WFIA meer waarde dan uitsluitend een orgaan dat toezicht houdt op het reilen en zeilen van de organisatie. De leden van de Raad kunnen ieder voor zich bogen op jarenlange ervaring in hun eigen vak­

“Onze netwerken, kennis en ervaring zetten we rechtstreeks in ten behoeve van de WFIA. Het klankbord dat we vormen voor de directie en de praktische hulp die we bieden betekent verdere professionele groei voor de organisatie. Een groei die overigens al een aantal jaren geleden is ingezet. In samenwerking met de nationale foreign investment agency bewijst de WFIA dage­lijks haar meerwaarde. Voor ons staat de persoonlijke aanpak, het oog voor detail en de drive van de mede­werkers hoog in het vaandel. Daar dragen wij graag ons steentje aan bij.” gebied. De aanvullende portefeuilles van de leden, hun expertise op het vlak van accountancy, politiek en commercie vormen een sterke combinatie die direct meerwaarde heeft voor de WFIA.



Verslag van de Raad van Toezicht

Als gevolg van de wens van de in de WFIA participerende gemeenten in de regio en van het bestuur van de Kamer van Koophandel om als participanten op grotere afstand van de directie te staan, werd op 1 mei 2007 de Raad van Toezicht geïnstalleerd. De Raad van Toezicht is in 2007 vier maal bijeen geweest, in mei, juli, september en december. De vergadering in juli vond plaats gezamenlijk met de Raad van Participanten. Het voornemen is om jaarlijks een gezamenlijke vergadering te houden. Een belangrijk onderwerp vormde in de eerste vergaderingen van de Raad van Toezicht de implementatie van de nieuwe statuten en het maken van afspraken met de directie over de nieuwe werkwijze. Naast de toezicht­houdende taken fungeert de Raad van Toezicht ook als klankbord en raadgever van de directie. Besloten is om in de loop van 2008 de praktische uit­werking van de statuten op het gebied van verdeling van taken en verantwoordelijkheden van de Raad van Toezicht nader te evalueren. Gedurende het jaar heeft de Raad van Toezicht zich bezig­ gehouden met statutaire taken als toezicht op beleid, strategie en risico’s, controlesystemen en op de realisatie van doelstellingen van de WFIA. Tevens werden de exploitatiebegroting en jaarplan voor het jaar 2008 goedgekeurd. De directie werd geadviseerd en bijgestaan bij het tot stand komen van het investor relations programma, dat ten doel heeft om in samenwerking met de participanten, de provincie Zuid-Holland en de Netherlands Foreign Investment Agency op structurele wijze contact te houden met de in de regio

gevestigde internationale bedrijven. Met de directeur van de WFIA werd een functioneringsgesprek gehouden. De directie bereidt de vergaderingen van de Raad van Toezicht voor en zorgt voor een goede informatievoorziening over de geagendeerde onderwerpen. De leden van de Raad van Toezicht zijn volgens de Statuten na drie jaar eenmaal hernoembaar. Ter voorkoming van discontinuïteit is een rooster van aftreden opgesteld. De leden van de Raad van Toezicht ontvangen een vergoeding per vergadering. Terugkijkend op het eerste jaar is de Raad van Toezicht tevreden over 2007, zeker gezien de concrete acquisitie resultaten van de WFIA. Den Haag, 16 maart 2008 G. Ybema R. L. van Marion J.P. Hanse



Inhoud



Inleiding

9

1

Resultaten op hoofdlijnen

15

2 2.1 2.2 2.3 2.4 2.5 2.6 2.7 2.8

Activiteiten en resultaten per land en per sector Verenigde Staten China India Taiwan Verenigd Koninkrijk Japan Duitsland Rest van de Wereld

23 23 25 26 28 29 30 31 32

3 3.1 3.2 3.3

De WFIA in de regio Foreign Investor Relations Management (FIRM) Activiteiten, evenementen Communicatie

37 37 38 39

4

Monitoring, evaluatie en interne organisatie

45

5 6 6.1 6.2 6.3

Bestuurs-directieverslag

49

Financiën Verkort financieel verslag Resultatenrekening Accountantsverklaring

53 53 55 56



Bijlagen

58

— 8 — wfia jaarverslag 2007



Inleiding

De WFIA is opgericht door de gemeenten Den Haag, Delft, Leiden, Zoetermeer, het Stadsgewest Haaglanden en de Kamer van Koophandel Den Haag om zo veel mogelijk nieuwe buitenlandse bedrijven aan te trekken. De WFIA fungeert ook als een van de acquisitie organisaties voor de provincie Zuid-Holland. Deze vorm van samenwerking tussen steden, Stadsgewest en de Kamer van Koophandel om buitenlandse bedrijven aan te trekken is uniek in Nederland. Westholland is een bijzondere kennisregio, onder meer door de aanwezigheid van vele organisaties op het gebied van internationaal recht in Den Haag, universiteiten, wetenschappelijke instituten en hoge­­scholen in Leiden, Delft en Zoetermeer. Ook de aanwezigheid van ESA / Estec (Noord­wijk), het Bio Science Park (Leiden) en de in ontwikkeling zijnde gebieden Delft Technopolis Innovation Park, Space Business Park (Noordwijk), het Ypenburg terrein met lucht- en ruimtevaart / composieten bedrijven en het Westland met zijn geavanceerde kennis op het gebied van tuin­bouw en veredeling maken Westholland tot een aantrekkelijke regio voor internationale kennisintensieve bedrijven. Buitenlandse investeerders hebben een positieve invloed op de economie. Zij worden in een recent rapport, uit­ gevoerd in opdracht van het ministerie van Economische Zaken, door onderzoeksbureau Berenschot* omschreven als ‘groeiversnellers van de Nederlandse economie’. Volgens het rapport zijn zij onder meer vaker actief in sectoren die veel indirecte werkgelegenheid creëren, besteden meer

ondersteunende diensten uit dan Nederlandse bedrijven, hebben meer hoogopgeleide medewerkers in dienst dan het gemiddelde Nederlandse bedrijf en zijn actiever in natio­nale en internationale netwerken dan Nederlandse bedrijven. Buitenlandse bedrijven kunnen aan de economie van onze regio bijdragen door uitwisseling van kennis, deel­ ­name aan netwerken en opleiden van personeel. Elke baan gecreëerd door het aantrekken van een buitenlands bedrijf, zorgt boven­dien voor nog eens 1,5 baan bij Nederlandse toe­leveranciers en dienstverleners. In 2007 heeft de WFIA 34 nieuwe buitenlandse bedrijven weten aan te trekken. In hoofdstuk 1 wordt dit nader uitgewerkt met betrekking tot arbeidsplaatsen, type vestiging, landen van herkomst en sectoren. De WFIA richtte zich in 2007 op bedrijven uit vijf prioriteitssectoren die in onze regio sterk vertegenwoordigd zijn: ICT (IT en telecommunicatie), Lucht- en Ruimtevaart (vooral de ontwikkeling en productie van lichte materialen en composieten), Olie en Gas (met name de exploratie en productie van energiedragers), Life Sciences (medische technologie en biotechnologie) en Zakelijke Dienstver­lening (juridische sector, financiële sector en verdere ondersteunende dienstverlening). In één land, Taiwan, bleek een andere sector, de Tuinbouw, zeer kansrijk. Ook de internationaal georiënteerde en kansrijke Watersector is belangrijk in Zuid-Holland. Voor de WFIA bleek het moeilijk te bepalen wat voor bedrijven in deze sector aangetrokken kunnen worden. In 2008 zal hiertoe nader onderzoek worden uitgevoerd. De voornaamste doellanden van de WFIA waren in 2007 de Verenigde Staten, China, India, het Verenigd Koninkrijk,

*‘Buitenlandse investeerders zijn groeiversnellers voor de Nederlandse economie’ Berenschot, Juli 2007

wfia jaarverslag 2007 — 9 —

Taiwan, Japan en Duitsland. Het aantrekken van buitenlandse bedrijven vraagt gedegen voorbereidend en ondersteunend onderzoek en volharding bij het vinden en benaderen van mogelijke vestigingskandidaten. Wanneer de accountmanagers naar een beurs gaan of bij een bedrijf in het buitenland langs mogen komen om de voordelen van vestiging in onze regio over het voetlicht te brengen gaat daar meestal een lange periode van onderzoek en telefoonen e-mailcontact aan vooraf. In hoofdstuk 2 worden de activi­teiten en resultaten in de prioriteitslanden per sector uitgewerkt. De WFIA draagt actief bij aan het internationale vestigingsklimaat in de regio en werkt daartoe veel samen met regionale partijen zoals de gemeentelijke accountmanagers verantwoordelijk voor bedrijfscontacten, de Kamer van Koophandel, Leiden - Life Meets Science, Steenworp, de Kennisalliantie, de ICT-kringen in Delft en Zoetermeer en het Zuid-Holland Shanghai Pudong Co-innovation Programma. De WFIA werkt actief samen met de Netherlands Foreign Investment Agency (NFIA), onderdeel van het ministerie van Economische Zaken. Hoofdstuk 3 beschrijft de extra activiteiten die de WFIA in de regio ontplooit, waaronder het Foreign Investor Relations Management programma. Ook de wijze van samenwerking met de participanten wordt in dit hoofdstuk beschreven. Per 1 april 2007 is bij de WFIA een nieuwe juridische en organisatorische structuur in werking getreden. Het bestuur van de WFIA, bestaande uit wethouders van de gemeenten Den Haag, Zoetermeer, Leiden, Delft en de regiobestuurder Economische Zaken van het Stadsgewest Haaglanden, de directeur van Kamer van Koophandel Haaglanden en een bestuurslid van Kamer van Koophandel Rijnland, trad af en plaatste zich op grotere afstand van de WFIA door toetreding tot een nieuw gremium, de Raad van Participanten. In april werd tevens een onafhankelijke Raad van Toezicht geïn-

— 10 — wfia jaarverslag 2007

stalleerd, onder voorzitterschap van voormalig staats­ secretaris van Economische Zaken Gerrit Ybema. In hoofdstuk 4 worden de nieuwe structuur en de controlesystemen nader uitgewerkt. De Raad van Participanten voorziet de directie van de WFIA gevraagd en ongevraagd van advies. De taak van de Raad van Toezicht is toezicht te houden op de directie, op het beleid en op de algemene gang van zaken in de Stichting. Het bestuur van de WFIA wordt gevormd door de directie en is eindverantwoordelijk voor het gevoerde beleid. Vooraf was met de Raad van Participanten afgesproken dat de WFIA het boekjaar 2007 met een negatief saldo zou eindigen in verband het invoeren van de nieuwe organisatiestructuur en de daarmee gepaard gaande extra kosten. Deze kosten zijn geboekt ten laste van de reserve. Een en ander is terug te vinden in hoofdstuk 6.

wfia jaarverslag 2007 — 11 —

— 12 — wfia jaarverslag 2007

Organisatie: NeQLab Research Land van herkomst: Rusland Vestigingen: Rusland en Delft NEQLab Research focuses on the research and technical development of certain plasma technologies in aero­ dynamics, combustion processes and chemistry. The research facility is located in the vicinity of the Technological University of Delft.

“Being located near the TU Delft provides us with a highly innovative infrastructure, access to a qualified work force, and potential for joint projects. We are close to potential clients, suppliers of business services and governmental authorities, and WFIA realised that these elements are essential to our company. They were very pro-active and supportive in the way they helped us. Not only did they find potential locations, they also introduced us to the local government and the Technical University of Delft. Above all, they took on a significant part of the negotiations and helped us in bridging inter-cultural differences and establishing understanding with Dutch partners.” Yuri Leonov, Financial and Administrative Manager and investor in NEQLab, Delft

wfia jaarverslag 2007 — 13 —

— 14 — wfia jaarverslag 2007

1 Resultaten op hoofdlijnen De WFIA kan terugkijken op een succesvol jaar. Niet alleen zijn er uitstekende acquisitie resultaten behaald, maar de medewerkers hebben ook op actieve en positieve wijze hun bijdrage geleverd aan vele activiteiten in de regio in het belang van het internationale vestigingsklimaat. In 2007 heeft de WFIA 34 nieuwe bedrijven weten aan te trekken. Deze bedrijven hebben aangegeven, door middel van door hen zelf ingevulde en ondertekende ‘confirmation letters’, dat zij verwachten gezamenlijk bij aanvang met 103 arbeidsplaatsen te beginnen en na drie jaar door te groeien naar 463 arbeidsplaatsen. In het Jaarplan 2007 was als doelstelling de vestiging van 22 nieuwe buitenlandse bedrijven neergelegd en 325 arbeidsplaatsen na drie jaar (gerelateerd aan de natio­nale organisatie NFIA). Dankzij de opkomende economieën in Azië en het goede econo­mische klimaat werden deze doelstellingen ruim overschreden. In de resultaten worden door ons alleen bedrijven geteld die de verwachting uitspreken na drie jaar minstens 5 werknemers in dienst te zullen hebben. Naast deze bedrijven worden ook kleinere bedrijven, zij het minder intensief, door de WFIA bijgestaan. In 2007 ging het om 1 klein bedrijf. Dit bedrijf uit Slovenië met ‘Personal training’ als activiteit heeft zich gevestigd in Wassenaar.

Plaats van vestiging Als plaats van vestiging hebben 21 nieuwe buitenlandse bedrijven voor Den Haag gekozen, 4 bedrijven voor Delft, 4 bedrijven voor Leiden en 4 bedrijven voor Zoetermeer. Eén bedrijf heeft zich buiten deze vier hoofdgemeenten (participanten) gevestigd in Westland en wordt daarom gemeld onder het Stadsgewest Haaglanden. Per stad

Aantal bedrijven

Aantal werknemers bij start

Na drie jaar

Den Haag

21

52

202

Leiden

4

11

61

Delft

4

16

77

Zoetermeer

4

23

118

Stadsgewest Haaglanden

1

1

5

Totaal

34

103

463

wfia jaarverslag 2007 — 15 —

Landen van oorsprong

De belangrijkste landen van oorsprong historisch in grafiek

Vooral over de resultaten uit de ‘nieuwe’ landen zoals China en India kunnen we in 2007 tevreden zijn. Geconstateerd kan worden dat de activiteiten gericht op deze gebieden zich hebben terugvertaald door middel van een relatief groot aantal vestigingen van nieuwe bedrijven uit deze landen. In sommige landen zoals China en Taiwan is over een langere periode geïnvesteerd, terwijl de activiteiten gericht op India reeds na twee jaar resultaat boeken. De groei in het aantal nieuwe bedrijven vanuit Aziatische landen heeft de teruggang in resultaten vanuit de Verenigde Staten ruimschoots kunnen opvangen.

Land van herkomst

Aantal

Werkplek

3 jaar

China

14

42

171

Verenigde Staten

6

11

67

India

4

14

49

Taiwan

2

9

50

Canada

1

1

30

Estland

1

1

5

Verenigd Koninkrijk

1

9

15

Japan

1

1

5

Luxemburg

1

6

40

Maleisië

1

3

6

Rusland

1

5

20

Zweden

1

1

5

Totaal

34

103

463

— 16 — wfia jaarverslag 2007

Zoals eerder al aangestipt is, lopen de investeringen vanuit de Verenigde Staten internationaal wat terug, maar nemen de investeringen vanuit Aziatische landen toe. Het WFIA team heeft deze kentering tijdig aangevoeld en op het juiste moment zijn acquisitie strategie daarop aangepast. Primaire landen uiteengezet 16 14 12 10 8 6 4 2 0 ­­­—— USA

2004

2005

2006

2007

—— China —— India —— Groot Brittanië

In welke sector werken de nieuwe bedrijven De sector ICT bracht in 2007 de meeste nieuwe bedrijven voort, een sterke toename in aantal wanneer er vergeleken wordt met het jaar ervoor. Zakelijke Dienst­verlening is goede tweede met 5 projecten, gevolgd door Olie en Gas en Life Sciences. Opmerkelijk is het grote aantal ‘anders’. Hieronder vallen bedrijven die niet actief zijn in een van de vooraf bepaalde sectoren. Hier valt te denken aan import & export, plastic recycling, textiel en natuursteen. Dit hoge aantal uiteenlopende segmenten komt voornamelijk voort uit de uiteenlopende handelsondernemingen die zich vestigden in het nieuwe Euro China Trade Center (ECTC) in Den Haag.

Sector

Soort Vestiging

Anders

16

ICT

7

Zakelijke Dienstverlening

5

Olie en Gas

2

Life Science

2

Lucht- en Ruimtevaart

1

Tuinbouw

1

Vestiging

Totaal

34

Marketing & Sales kantoor

22

Europees Hoofdkantoor

11

R&D

1

Totaal

34

Afgelopen jaar zijn er 22 nieuwe Marketing & Sales kantoren bijgekomen in de regio. Een toename in aantal van meer dan twee keer vergeleken met voorgaand jaar (tien). Ook het aantal Europese hoofdkantoren is flink gestegen. Het aantal is bijna 3 keer zo hoog als vorig jaar (vier).

Historisch overzicht tabel (2003-2007) Jaar

Aantal bedrijven

2003

27

2004

40

2005

40

2006

17

2007

34

Fact Finding Trips In het jaar 2007 heeft de WFIA 98 keer een buitenlandse bedrijf weten te interesseren voor een fact finding bezoek (FFT) aan Westholland. De meeste bedrijfsbezoeken vonden plaats door Chinese bedrijven met 22 FFT, gevolgd door Verenigde Staten met 17 FFT, India 12 en Taiwan 10 FFT.

wfia jaarverslag 2007 — 17 —

Leads > projects > gevestigd

FFT per Land China

22

Verenigde Staten

17

India

12

Taiwan

10

Duitsland

6

Verenigd Koninkrijk

6

Japan

5

Rusland

5

Canada

4

Rest van de wereld

11

Totaal

98

Stedenbezoek Hieronder staat een tabel met daarin een overzicht welke steden zijn bezocht tijdens de Fact Finding Trips. Per FFT wordt meestal een bezoek gebracht aan meerdere steden. Bezoek

aantal keer

Den Haag

54

Leiden

18

Delft

23

Zoetermeer

11

Kvk Haaglanden

21

Kvk Rijnland

4

PZH

6

— 18 — wfia jaarverslag 2007

De accountmanagers plaatsen veelbelovende internationale bedrijfscontacten als leads op de leads-lijst van de WFIA. Een lead kan een upgrade kan krijgen tot project – het bedrijf dient dan een ‘intake letter’ getekend te hebben. Pas dan zal een account manager substantieel tijd steken in de samen­werking met het internationale bedrijf en bijvoorbeeld een FFT organiseren. Als het bedrijf besluit een ves­tiging in Westholland te openen, dan wordt het gevraagd een ‘confirmation letter’ te tekenen. In de confirmation letter geeft het bedrijf zelf aan op welk adres het zich zal vestigen en de verwachte werkgelegenheid bij aanvang en na drie jaar. Lead

Project

Gevestigd

China

39

25

14

Duitsland

6

3

Verenigd Koninkrijk

11

4

1

India

9

7

4

Japan

4

1

1

Taiwan

14

6

2

Verenigde Staten

21

14

6

Rest van de wereld

23

11

6

Totaal

127

71

34

Opgemerkt dient te worden dat er over het algemeen geen lineaire verbinding is tussen leads in een jaar en gevestigde bedrijven in dat jaar. Sommige leads zullen zich pas na een paar jaar vestigen en met sommige vestigers was het contact gelegd in voorgaande jaren.

wfia jaarverslag 2007 — 19 —

— 20 — wfia jaarverslag 2007

Organisatie: International Water Association (IWA) Land van herkomst: UK Vestigingen: UK, Singapore en Nederland

“Locating our operational office in The Hague at the end of 2007 was no co-incidence. The Netherlands shares our passion for water issues, and is nicely aligned with our philosophy and ambitions. WFIA has helped us tremendously, not only with finding us the right office, but also with personally helping our 8 employees who moved from the UK. They made sure that the whole transition occurred without a hitch, and smoothed the pathway for us. We are looking forward to an ongoing partnership with WFIA in our further development.” The International Water Association (IWA) just had its 60th anniversary in November last year. The Association, founded by the Dutch, French and English, is now a global networking organisation that works with people at the top in water management. Paul Reiter, Executive Director IWA, The Hague

wfia jaarverslag 2007 — 21 —

— 22 — wfia jaarverslag 2007

2 Activiteiten en resultaten per land en per sector

2.1 Noord-Amerika

In 2007 nam de economische groei in de VS aanzienlijk af tengevolge van de crisis op de huizen- en hypothekenmarkt. De waarde van de dollar nam gedurende het jaar gestadig af. Een zwakke dollar is goed voor de export, maar dit maakt tegelijkertijd investeringen in de sterke euroregio kostbaar voor Amerikaanse bedrijven. De Canadese economie die zeer verweven is met de VS, doet het iets beter maar ook hier zijn de gevolgen van de crisis in de VS zeer merkbaar. De verwachting voor 2008 is niet erg goed en de vrees is dat de Amerikaanse economie in een recessie terecht zal komen. De resultaten van de verkiezingen in november 2008 zullen hopelijk nieuw élan brengen. Het is op dit moment moeilijk te voorspellen wat het effect van de lage stand van de dollar zal zijn op de Amerikaanse investeringen in Europa. In het afgelopen jaar namen nieuwe Amerikaanse vestigingen in Nederland, en ook in onze regio, in aantal af. Maar het zou kunnen zijn, dat de lage koers van de dollar bedrijven juist zal aanmoedigen buiten de VS naar afzetmogelijkheden te zoeken. Wij zullen alert blijven en met partners als de NFIA* en EVD** inhaken op kansen en mogelijkheden in de diverse regio’s en sectoren als deze zich voordoen.

Resultaten Als resultaat van onze wervingsactiviteiten en samen­ werking met andere partijen, ontvingen we 21 Amerikaanse en Canadese bedrijven voor nadere kennismaking met onze regio door middel van een een fact finding trip in 2007. Hiervan besloten 7 bedrijven om zich in Westholland te vestigen. Zij gaven in de ‘confirmation letter’ aan hun nieuwe vestiging met 12 medewerkers te beginnen en verwachten na 3 jaar te groeien naar 97 arbeidsplaatsen.

Activiteiten De samenwerking met een Amerikaans-Nederlandse consultancy groep van voormalige medewerkers van de NFIA en NDL (Nederland Distributieland) heeft in 2007 niet tot noemenswaardige resultaten geleid, zodat we besloten hebben om aan het einde van het jaar de overeenkomst niet in de huidige vorm te verlengen maar tot een ‘no-cureno-pay’ overeenkomst over te gaan. Zij hebben een paar contacten aangebracht, die door de WFIA accountmanagers worden opgevolgd. Ten behoeve van het vinden van nieuwe ‘leads’ wordt naar andere wegen en andere bronnen voor nieuwe bedrijfscontacten in de VS voor de WFIA gezocht.

*NFIA – Netherlands Foreign Investment Agency **EVD – Economische voorlichtingsdienst

wfia jaarverslag 2007 — 23 —

In 2007 werd door Financial Times op internet de FDI Atlas gelanceerd ten behoeve van bedrijven die zich internationaal willen oriënteren. Westholland was een van de eerste regio’s die aan dit nieuwe project deelnam en zich in de atlas profileerde.

Beurzen De WFIA heeft in 2007 in samenwerking met de NFIA aan een aantal evenementen en handelsbeurzen deelgenomen in Noord-Amerika. Hiermee werden niet alleen onze relaties met de betrokken NFIA kantoren en de Technisch Wetenschappelijke Attaché’s, verbonden aan de consulaten, versterkt, maar werden oude en nieuwe contacten in prioriteitssectoren gelegd en aangetrokken. Voorafgaand en tijdens handelsbeurzen en andere investeringsevenementen maken de WFIA accountmanagers afspraken met vertegen­ woordigers van branche organisaties, bedrijven, overheidsorganisaties en consultants met als doelstelling bedrijven te ontmoeten die vestiging in Europa overwegen.

Activiteiten in de prioriteitssectoren ICT WFIA accountmanagers hebben wederom de CEBIT, Europa’s grootste IT beurs in Hannover bezocht. Er nemen aan deze beurs 6000 standhouders deel vanuit de hele wereld, verdeeld over landenpaviljoens. De Amerikaanse US Commercial Service coördineert het Amerika paviljoen, wat een uitstekende gelegenheid is om op korte afstand Amerikaanse bedrijven te spreken over investeren in Nederland. Vooraf werd een pre-mailing verzonden. Tijdens de beurs vonden gesprekken plaats met meer dan 50 bedrijven, waarvan er 20 zich geïnteresseerd toonden in nadere informatie over Westholland.

— 24 — wfia jaarverslag 2007

In Orlando, Florida hebben WFIA accountmanager de CTIA, de grootste beurs op het gebied van ‘wireless’ internet en communicatie bezocht. Er werd een pre-mailing ver­ zonden en hier werd met ca 30 bedrijven gesproken, waarvan 3 bedrijven geïnteresseerd bleken in de Europese markt. In Amsterdam vond in september één van de grootste jaarlijkse Europese beurzen op het gebied van multimedia plaats, de IBC. Ook hiervoor werden net als in eerdere jaren afspraken met deelnemende bedrijven gemaakt en zullen gelegde contact opgevolgd worden. Olie en Gas De WFIA heeft samen met de EVD en de IRO, de Nederlandse overkoepelende organisatie van bedrijven in de olieen gasindustrie, wederom deelgenomen aan het Nederlandse paviljoen op de jaarlijkse Offshore Technology Conference. De WFIA was medesponsor van de receptie die werd georganiseerd door het Nederlandse Consulaat in Houston / Miami en de IRO. Dankzij de afspraken die vooraf met bedrijven waren gemaakt, werd contact gelegd met 2 nieuwe leads en vestigde zich 1 bedrijf dat via de IRO met de WFIA in contact was gekomen in onze regio. Life Sciences Samen met het Bio Science Park Leiden, vertegenwoordigd door Leiden - Life Meets Science, nam de WFIA deel aan BIO 2007 in Boston, de grootste biotech beurs ter wereld. BIO is het belangrijkste internationale netwerk- en promotie evenement voor de sector Life Sciences. De WFIA participeerde in het Massachussetts Bio Techno programma en in een seminar georganiseerd door Oxford Intelligence. De WFIA vertegenwoordigers legden daar contact met een groot aantal belangrijke internationale adviseurs en een aantal vooraf geselecteerde bedrijven uit de sector Life Sciences. Als resultaat van BIO verwachten we dat 1 à 2 bedrijven zich in de nabije toekomst in Westholland zullen vestigen.

Andere activiteiten



2.2 China

In het najaar werd een kleine ‘roadtrip’ georganiseerd langs een aantal bedrijven in Silicon Valley, Californië, aansluitend op het door de EVD georganiseerde Hightech Connections, een evenement waar Nederlandse en Amerikaanse hightech bedrijven elkaar konden ontmoeten. Ook werden het NFIA kantoor waar recent een aantal nieuwe mede­ werkers waren begonnen en het Netherlands Office of Science and Technology bezocht om onze regio extra onder de aandacht te brengen. Aansluitend werden ook bedrijfsbezoeken afgelegd in Atlanta en in Washington DC. Tijdens deze rond­reis werd contact gelegd met een tweetal leads waarvan we op korte termijn resultaat verwachten, bezochten we een bedrijf dat definitief besloten heeft zich in onze regio te vestigen en werd een bedrijf bezocht dat uitbreidingsplannen heeft (inves­ tor relatons).

China heeft in 2007 met een economische groei van 11,4% een record gevestigd. De handel tussen China en EU was 15,5% van het totale volume van buitenlandse handel van China, waardoor de EU de grootste handelspartner van China blijft. Binnen de EU handhaaft Nederland zich als tweede handelspartner van China. Met de oprichting van een speciaal fonds met een kapitaal van 200 miljard dollar wordt in het buitenland voorzichtig gezocht naar strate­ gische investeringsprojecten. De Amerikaanse hypotheekcrisis en de val van de dollar hebben er toe geleid dat dit nieuwe investeringsfonds participatie heeft genomen in Amerikaanse banken. Naar verwachting zal dit nieuwe investerings­fonds ook in Europa onderzoek doen naar strate­gische investeringsmogelijk­heden. De WFIA is nog niet betrokken geweest bij dergelijke transacties. In de toekomst zal misschien discussie plaats moeten vinden of wij dit tot onze activiteiten willen rekenen. In 2008 zal China in het teken staan van de Olympische Spelen. Naar verwachting zal hierdoor de Chinese economie verder groeien, maar de outbound activiteiten zullen wel enigszins getemperd worden.

Resultaten In 2007 heeft de WFIA wederom een twintigtal fact findings in de regio georganiseerd voor Chinese ondernemingen. Veertien Chinese ondernemingen hebben zich in West­ holland gevestigd, met bij aanvang 42 arbeidsplaatsen en met naar verwachting na 3 jaar meer dan 171 werknemers. In dit aantal is een groep van 9 ondernemingen die zich vooruitlopend op de totstandkoming van het Europe China Trade Center (Den Haag) al heeft gevestigd in Westholland. Een groot deel van de bedrijfsvestigingen is handels­ onderneming. Bijzondere aandacht verdient de vooralsnog

wfia jaarverslag 2007 — 25 —

bescheiden vestiging van één van ‘s werelds grootste batterij­pro­ducenten in Zoetermeer.

Activiteiten In april zijn in aansluiting op een werkbezoek met de Gemeente Delft aan de steden Xi’an en Shenzhen, in samen­ werking met de NFIA, Support Office Beijing, Shanghai en de provincie Shandong bezocht. Ook zijn werkbezoeken gebracht aan ondernemingen in Beijing, Shanghai en de provincie Fujian in coördinatie met de NFIA. In augustus is naast de participatie aan de South-Holland Shanghai Pudong Co-Innovation missie van de Provincie ZuidHolland, ten behoeve van de acquisitie van ondernemingen voor het Europe China Trade Center in samenwerking met de CCPIT en Support Office Beijing een aantal seminars geor­ganiseerd in de steden Beijing, Shanghai en Fuzhou. In november is deelge­nomen aan het door de Provincie Zuid-Holland geïnitieerde Co-Development programma met de provincie Hebei. Support Office Beijing van de WFIA is bij alle bovenstaande activiteiten betrokken en heeft een belangrijke rol in het opvolgen van leads.

Beurzen, seminars Tijdens seminars, bedrijfsbezoeken en bijeenkomsten in diverse steden in China, heeft de WFIA de kwaliteit van Westholland als vestigingsplaats voor Chinese onder­ nemingen duidelijk geaccentueerd. Zo zijn de sectoren Lucht- en Ruimtevaart en ICT duidelijk geposi­tioneerd in de steden Xi’an en Shenzhen en is onder meer het cluster Life Sciences van Leiden in Shanghai geprofileerd tijdens

— 26 — wfia jaarverslag 2007

het Co-Innovatieprogramma. De WFIA heeft een orientatie­ bezoek aan Westholland georganiseerd voor een aantal medewerkers van NFIA China.



2.3 India

2007 was het tweede jaar dat de WFIA zich volledig op acquisitie uit India richtte. Stond het eerste jaar nog voornamelijk in het teken van het opbouwen van netwerken in dit land, het afgelopen jaar was meer gericht op het genereren van 1 op 1 contacten met Indiase bedrijven die overwegen een vestiging in West-Europa op te zetten. De Indiase economie is vooral in de laatste tien jaar erg competitief geworden en het bedrijfsleven wenst over het algemeen niet dat concurrenten van hun expansieplannen op de hoogte zijn. Vandaar dat we gekozen hebben voor zogeheten roadtrips waarin we persoonlijke afspraken maken met geïnteresseerde ondernemingen. We zijn daarbij vooral op zoek naar contacten met high-tech bedrijven in sectoren zoals IT consultancy, software-ontwikkeling en bio-technologie. De bedrijven worden geselecteerd op hun bijdrage aan de (kennis)economie van onze regio. De Nederlandse immigratie regelgeving vormt de kritische factor in de werving van Indiase bedrijven. Het is daarom belangrijk nauw samen te werken met het NFIA-kantoor in New Delhi. NFIA kan de voor ‘nieuwe’ ondernemingen vereiste verklaring van bekendheid afgeven t.b.v. de Immigratie en Naturalisatie Dienst (IND). Daarna wordt veelal in samen­ ­werking met professionele bureaus in onze regio de immigratie procedure voor de Indiase werknemers van het bedrijf in kwestie afgewerkt. Aangezien begrip van wederzijdse culturele verschillen essentieel is bij het succesvol aantrekken van bedrijven, bestaat ons India team uit een medewerker uit India en

een medewerker van Nederlandse afkomst. Naast het uitgebreide netwerk dat de Indiase medewerker met zich meebrengt, is zijn beoordeling van groot belang in de eerste fase wanneer het contact met de bedrijven wordt gelegd en de serieusheid van de expansieplannen goed doorgrond dient te worden.

Resultaten In 2007 heeft de WFIA 9 verschillende Indiase bedrijven ontvangen voor een fact finding trip in de Westholland regio. Van deze negen ondernemingen hebben 4 bedrijven zich in onze regio gevestigd. De vier in 2007 gevestigde bedrijven startten met 14 medewerkers en verwachten na 3 jaar onge­ veer 49 mensen in dienst te hebben. Ook in 2008 zijn reeds een aantal fact finding trips gepland en kan verwacht worden dat de resultaten uit India goed zullen zijn.

Ook is er in 2007 veelvuldig gewerkt aan het uitbreiden en versterken van de WFIA netwerkcontacten in India en Nederland. Via CII (Confederation of Indian Industries) werd een aantal van de afspraken tijdens de rondreis gerealiseerd. Dit in samenwerking met de EVD / NBSO*-kantoren, het NFIA kantoor in New Delhi en het consulaat in Mumbai. In Nederland bestaat ons ‘Indiase’ netwerk uit medewerkers van de Indiase Ambassade in Den Haag en de Netherlands India Chamber of Commerce and Industry. * NBSO – Netherlands Business Support Office

Activiteiten Een belangrijke activiteit in 2007 was een twaalfdaags bezoek aan India waarbij 7 steden werden bezocht. Naast het aanhalen van diverse netwerken zijn vooraf afspraken gemaakt met 16 onder­nemingen. Dit waren bedrijven die door de WFIA geselecteerd waren omdat ze al zaken deden in Europa. Het opzetten van een vestiging is dan ook een logische volgende stap, waaraan een aantal redenen ten grondslag kan liggen, zoals het uitschakelen van de extra laag van importeurs / agenten waarmee men in de beginfase de markt bewerkt. In geval van IT bedrijven verwacht de Europese klant vaak dat men zaken kan doen met een in Europa gevestigde firma. Gedetacheerde IT consultants uit India dienen dan te voldoen aan immigratieregels die een arbeids­contract met een in Nederland gevestigde werk­ gever vereisen.

wfia jaarverslag 2007 — 27 —

Handelsmissie Een tweede grote activiteit in 2007 was deelname aan de 5 grote steden handelsmissie onder leiding van de Staatssecretaris van Economische Zaken, die de EVD in november heeft georganiseerd. Circa 70 Nederlandse ondernemingen namen hieraan deel. De WFIA heeft zich actief ingezet om bedrijven uit de regio te interesseren voor deelname.

belangrijk afzetgebied voor Taiwanese bedrijven. De WFIA heeft als relatieve nieuwkomer vanuit Nederland in Taiwan zijn weg moeten vinden. Naast de meest bekende sector, ICT, is door de WFIA gezocht naar eigen ‘niches’ in de markt, zoals Life Sciences en Tuinbouw. Hopelijk zullen deze investeringen zich de komende jaren terugbetalen.

Resultaten Twee wethouders EZ uit respectievelijk Den Haag en Delft functioneerden als delegatieleider voor de regionale groep deelnemers. Seminars, bedrijfsbezoeken in New Delhi, Chennai en Mumbai vormden de hoofdmoot van dit vijfdaagse bezoek. Tijdens de reis is een aantal in onze regio gevestigde Indiase bedrijven bezocht. Ook zijn gesprekken gevoerd met een aantal nieuwe bedrijven met wie tele­fonisch en per email contacten waren gelegd en is met een twee­tal overkoepelende organisaties gesproken over bezoek van Indiase bedrijven aan onze regio. De leads worden per telefoon en email opgevolgd.

2.4 Taiwan Taiwan beschikt over één van de sterkste economieën ter wereld en heeft bovendien een grote valutareserve. Het behoort op het gebied van informatie technologie tot de wereldtop en is op bepaalde onderdelen daarvan de grootste producent ter wereld. Met 22,7 miljoen inwoners en een BNP per capita van USD 14.586 is het een omvangrijke speler op de wereldmarkt. Veel Taiwanese bedrijven hebben fabrieken op het Chinese vasteland. Meer geavanceerde technologie en R & D blijven vooralsnog echter in Taiwan. Vanuit Taiwan is inmiddels meer dan USD 100 miljard in China geïnvesteerd. Toch blijft Europa met zijn welvarende bevolking een

— 28 — wfia jaarverslag 2007

Na ruim drie jaar actief investeren in bedrijfscontacten, in contacten met de Nederlandse vertegenwoordigers in Taiwan (NFIA en NTIO) en in contacten met de Taiwanese vertegenwoordigers in Europa, kan in 2007 de vestiging van twee bedrijven uit Taiwan geteld worden waarvan er één een belangrijk multimedia bedrijf is met sterke groeipotentie. Voor 2008 zijn de verwachtingen positief, vooral op het gebied van tuinbouw / orchideeën en biotechno­ logie, twee sect0ren waarin wij actief geïnvesteerd hebben. Tuinbouw In samenwerking met NFIA en TOGA (Taiwan Orchid Growers Association) heeft de WFIA deelgenomen in de organisatie van een seminar tijdens de Taiwan Orchid show. In het binnenland hebben we een ontvangst en seminar georganiseerd voor een Taiwanese delegatie bij de Hortifair. Tijdens dit bezoek heeft een groep orchideeënkwekers met de wethouder EZ van gemeente Westland en de voorzitter van de Kamer van Koophandel Den Haag van gedachten kunnen wisselen. De WFIA heeft voor een groep Taiwanese journalisten een rondleiding en een bezoek aan de Wethouder EZ in het Westland georganiseerd. In 2007 hebben wij dankzij al deze activiteiten voor het eerst een aantal Taiwanese orchidee bedrijven in Westholland ontvangen.

Life Sciences Er is steeds meer interesse in Europa voor de oosterse geneeswijzen. TCM (Traditional Chinese Medicin) bedrijven in Taiwan vormen een kansrijke sector voor Westholland, omdat de fabrieken waar de medicijnen worden geproduceerd op een kwalitatief hoog niveau werken. In 2007 heeft de WFIA in samenwerking met de NFIA en een aantal Taiwanese partners in Taipei een tweetal seminars geor­ ganiseerd, waarvan een tijdens BioBusiness Asia beurs. Aan een Zoeter­meers bedrijf is assistentie verleend bij het benaderen van de Taiwanese TCM markt. Verwacht mag worden dat in 2008 tenminste 1 lifescience bedrijf uit Taiwan zich in onze regio zal vestigen.



2.5 Verenigd Koninkrijk

De sterke Britse economie is vijfde op de wereldranglijst gebleven in 2007. De groei van het BNP overtrof regelmatig die van de andere landen in de Europese Unie. De voor­ spelde economische groei van 2.8 procent is uitgekomen en wordt zelfs verwacht uit te komen op een gemiddelde van 3.1 pr0cent over 2007. De EU landen gezamenlijk zijn de belang­­rijkste handelspartner met het Verenigd Koninkrijk gebleven. Ongeveer 55 procent van alle export vanuit het Verenigd Koninkrijk gaat naar Europese landen.

Resultaten ICT Zoals eerder vermeld behoort Taiwan op het gebied van informatietechnologie al jaren tot de wereldtop en is op bepaalde onderdelen daarvan de grootste producent ter wereld. Door middel van persoonlijke afspraken vooraf werden meerdere Taiwanese bedrijven in Taiwan bezocht, waarvan in de komende jaren resultaten te verwachten zullen zijn. Een Taiwanees ICT multimedia bedrijf heeft in zich in 2007 in Delft gevestigd. De grootste jaarlijkse Europese ICT beurs, de CeBit in Hannover is bezocht, omdat er altijd een groot contingent Taiwanese bedrijven aan deze beurs deel­ neemt. De beurs creëert op korte afstand met weinig reis­tijd een uitgelezen gelegenheid om bedrijven te ontmoeten. Andere activiteiten In 2007 is actief deelgenomen aan de activiteiten van de Joint Business Council (JBC): een organisatie ter bevordering van de handelscontacten tussen Nederland en Taiwan. Er is onder­steuning gegeven aan de Universiteit Leiden bij het organiseren van een bezoek aan Taiwan. Een delegatie van de Taiwanese Free Trade Zone heeft een bezoek gebracht aan onze regio en er werd een oriëntatiebezoek aan onze regio georganiseerd voor de NFIA -Taipei medewerkers.

In 2007 heeft de WFIA 7 fact finding trips georganiseerd voor bedrijven uit het Verenigd Koninkrijk en Ierland, waarvan 1 project zich ook daadwerkelijk heeft gevestigd met verwachting van 9 arbeidsplaatsen bij aanvang en 15 na drie jaar. De verwachting is dat in 2008 één of meer van de bedrijven die in het afgelopen jaar op bezoek zijn geweest zich zullen vestigen.

Beurzen Het bezoeken van beurzen in het Verenigd Koninkrijk is niet alleen belang­rijk om Britse bedrijven persoonlijk te ontmoeten, maar ook om de netwerken te onderhouden en op de hoogte te blijven van nieuwe ontwikkelingen in de markt. De WFIA accountmanagers hebben InfoSecurity 2007 in London bezocht. Het bezoek aan de beurs werd vooraf gegaan door een pre-mailing aan alle bedrijven uit het Verenigd Koninkrijk in de WFIA database en er werden bestaande en nieuwe bedrijfs­contacten bezocht. Tijdens de beurs Medica 2007 in Duitsland werden bedrijven op het grote Britse paviljoen bezocht. Vooraf was een pre-mailing

wfia jaarverslag 2007 — 29 —

gedaan en waren afspraken gemaakt, die in de komende tijd verder zullen worden opgevolgd.

Activiteiten Dankzij een speciaal aanbod kon worden deelgenomen in een advertentie in het Times Supplement ‘Business in the Netherlands’. De samenwerking met het NFIA kantoor in London is geïntensiveerd, terwijl de samenwerking met de Netherlands British Chamber of Commerce en de Britse ambassade wordt gecontinueerd. Daarnaast trachten we vorm te geven aan de samenwerking met het nieuwe UK Knowledge Transfer Network. De contacten met een vooraan­staande Britse consultant zullen worden voort­ gezet in de verwachting dat deze contacten in 2008 zullen resulteren in een aantal nieuwe bedrijfsvestigingen.



2.6 Japan

Economisch gezien was 2007 voor Japan een moeilijk jaar, ondanks de goede verwachtingen. Het herstel dat de vijf jaar ervoor in Japan had plaatsgevonden, is niet geconti­ nueerd. Appreciatie van de Yen vormde verder een nieuwe bedreiging voor de groei van de economie. De export vanuit Japan toonde een bescheiden groei, circa 1%. Het consumentenvertrouwen bereikte in 2007 het laagste niveau van de afgelopen 3 jaar. Toch zal naar verwachting de Japanse economie stabiel blijven en het ingezette herstel van de afge­lopen jaren – afgezien van de dip in 2007 – zich in 2008 voortzetten.

Resultaten Ondanks de matige economische situatie is het aantal fact finding trips van Japanse bedrijven in Westholland toegenomen ten opzichte van de vorige jaren. In 2007 maakten 3 Japanse ondernemingen één of meerdere fact finding trips in Westholland, waaruit 1 onderneming zich in 2007 heeft gevestigd: in Westland heeft een agrarisch concern uit Japan een dochteronderneming gevestigd. Als in 2008 de wereldeconomie stabiel blijft mag verwacht worden dat twee Japanse bedrijfsvestigingen in Westholland worden gerealiseerd.

Activiteiten De WFIA heeft samen met de NFIA Japan en de gemeente Leiden een werkbezoek aan BioExpo Japan in Tokyo en een aantal werk­bezoeken aan grote lifescience ondernemingen gebracht. Met medewerking van de Japanse Ambassade en het Sieboldhuis werden tevens besprekingen georganiseerd op het gebied van cultuur en toerisme. In het najaar

— 30 — wfia jaarverslag 2007

heeft de WFIA op uitnodiging van de NFIA geparticipeerd in Clinical Trial seminars in Osaka en Tokyo. In deze seminars is uitgebreid aandacht besteed aan de voordelen die Westholland / Leiden met het cluster Life Sciences aan Japanse bedrijven te bieden heeft. Er is in 2007 een oriëntatiebezoek voor een nieuwe medewerker van het NFIA kantoor in Japan georganiseerd, onder meer bij instituten in de regio op het gebied van duurzame energie.

vraag speelt een belangrijke rol. De groei van de laatste jaren werd vooral veroorzaakt door de sterke export. Het Duitse consumentenvertrouwen is achteruit gegaan door de vele ontslagen en faillissementen. De consumptieve bestedingen daalden. Een verlaging van de inkomstenbelasting en meer vertrouwen van de consument heeft de consumptie weer enigszins doen stijgen.

Resultaten Beurzen BioExpo Japan is de grootste beurs in de sector Life Sciences van Azie, met 650 standhouders en 21.000 bezoekers. De WFIA heeft deze beurs de afgelopen jaren een aantal maal samen met de NFIA bezocht en er is een database opgezet van Japanse farmaceutische onder­nemingen, die gebruikt wordt voor mailings. Tijdens de BioExpo beurs heeft een op het Bio Science Park Leiden toegesneden interview plaatsgevonden met de Wethouder Economie van Leiden voor een toonaan­gevend farmaceutisch tijdschrift.



2.7 Duitsland

Duitsland behoort naast de Verenigde Staten en Japan tot de drie grootste economische mogendheden in de wereld. Evenals andere landen heeft ook Duitsland de afgelopen jaren te kampen met een stagnatie van de economische groei. Economisch herstel wordt op de korte termijn niet verwacht. De zwakke economische groei wordt onder meer beïnvloed door de ongunstige internationale economische situatie. Maar ook de voortdurende zwakke binnenlandse

Via het netwerk in Duitsland is de WFIA met een Russisch R & D bedrijf in contact gekomen dat zich in 2007 in Delft heeft gevestigd. Het is gebleken dat de meeste Duitse bedrijven over een uitstekend netwerk in Nederland beschikken. De assistentie van de WFIA hebben zij dan meestal niet nodig, daarom moet voortzetting van een aparte Duitsland benadering kritisch heroverwogen worden.

Activiteiten We hebben Halle bezocht, waar men de intentie heeft om volgend jaar met een kleine biotech delegatie van 5-8 bedrijven naar Westholland te komen. Ook in Dusseldorf werd een aantal bedrijfsbezoeken afgelegd en werd deelgenomen aan een door het Nederlandse consulaat georganiseerde business lunch, waar ook contacten werden gelegd met een paar bedrijven die interesse toonden in West­holland.

Beurzen De Biological Production Forum beurs in Berlijn werd bezocht. Vooraf waren per email afspraken gemaakt met een aantal bedrijven. Voor opvolging van deze contacten wordt zorggedragen.

wfia jaarverslag 2007 — 31 —



2.8 Rest van de wereld

Europa Scandinavië Het netwerk met deze landen wordt voornamelijk via ambas­sades en de internationale kamers van koophandel zoals de zeer actieve Zweeds Kamer van Koophandel en Swedish Trade Council, de Danish Dutch Business Club, Finpro, en in het verleden opgebouwde contacten onderhouden. Als resul­taat van deze activiteiten heeft zich een medisch bedrijf uit Zweden in onze regio gevestigd. Oost-Europa De WFIA accountmanagers hebben op regel­matige basis overleg met een aantal contactpersonen van de econo­ mische afdelingen van ambassades uit Oost-Europese landen. Er heeft zich in 2007 een R & D afdeling van een Duits / Russisch bedrijf dat plasma-assisted onderzoek doet naar toepassingen op diverse gebieden zoals verbranding en materiaal verwerking gevestigd. Rest van Europa Via ons netwerk heeft zich een dienstverlenend bedrijf op het gebied van IT in de banksector uit Luxemburg gevestigd.

Azië Korea, Maleisië Op basis van de gegevens van de NFIA blijkt Korea een goede bron voor leads en bedrijfsvestigingen in Nederland. Daarnaast heeft de NFIA een aantal nieuwe kantoren geopend in Azië, waaronder Maleisië en Thailand. Om deze reden zal de WFIA de samenwerking met de NFIA intensi-

— 32 — wfia jaarverslag 2007

veren en de mogelijkheden onderzoeken om Westholland in een aantal Aziatische landen verder te promoten. Ook in 2008 wordt een aantal high-tech matchmakingprojecten uit Azië verwacht die met succes kunnen worden afgerond. Resultaten Er heeft zich in 2007 een onderneming uit Maleisië gevestigd. Activiteiten In mei 2007 is in samenwerking met de Gemeente Den Haag in Zuid-Korea geparticipeerd in het Daegu Inter­ national Exchange Program, een internationale economische conferentie. De WFIA heeft samen met de NFIA meegewerkt aan een aantal veelbelovende Koreaanse matchmakingprojecten en er is een oriëntatiebezoek aan Westholland georganiseerd voor een aantal medewerkers van NFIA Korea.

wfia jaarverslag 2007 — 33 —

— 34 — wfia jaarverslag 2007

Organisatie: FLE Land van herkomst: Singapore Vestigingen: China, Maleisië, Thailand, Vietnam, Japan, België en Leiden

“Locating our European headquarters in Leiden was the right choice. The Dutch government is very business-friendly, we have easy access to the main airport, and Leiden University is a great source of future employees. WFIA was helpful in a number of ways. They were able to find this very suitable location, and worked everything out so that we could set up our business within a two-week time period, including finding the location and obtaining the needed residence permits. We are very pleased with the way they worked, and we are enthusiastically looking forward to continuous and solid support from the WFIA, both in our future development in the Netherlands, as well as generally in the whole European market place.” FLE’s nature of business is the localisation of documents and software for multinational companies in electronics and computers. FLE makes sure that every customer in every country in the world is able to use a specific electronic device like a mobile phone without any difficulties. “We help our clients to aim global and act local.” H.K. Lim, managing director FLE, Leiden

wfia jaarverslag 2007 — 35 —

— 36 — wfia jaarverslag 2007

3 De WFIA in de regio Ten behoeve van de participanten van de WFIA, de steden Den Haag, Delft, Leiden, Zoetermeer, het Stadsgewest Haaglanden, de Kamer van Koophandel Den Haag en de Provincie Zuid-Holland draagt de WFIA, naast activiteiten die direct gericht zijn op het aantrekken van nieuwe buitenlandse bedrijven actief bij aan het internationale vestigingsklimaat in de regio door middel van een aantal andere activiteiten zoals het hieronder vermelde Foreign Investor Relations Management. Samenwerking met participanten De samenwerking met de steden, het Stadsgewest, de Kamer van Koophandel en Provincie Zuid-Holland is zeer intensief. Het is voor de WFIA van groot belang om goed op de hoogte te zijn van nieuwe ontwikkelingen in de regio op het gebied van kantoor- en bedrijfslocaties, infrastructuur, woning­locaties etc., terwijl het voor de participanten belang­ rijk is om op de hoogte te blijven van lopende en nieuwe projecten. Ook bezoeken (fact finding trips) van buitenlandse bedrijven worden meestal in overleg en in samenwerking met participanten georganiseerd. De WFIA medewerkers zijn elk speciaal contactpersoon voor minstens één van de deelnemende participanten. Zij voeren periodiek, meestal maandelijks, bilateraal overleg over lopende zaken. Daarnaast vinden op regelmatige basis bijeenkomsten met alle participanten plaats, zoals bijvoorbeeld besprekingen van activiteitenplannen. Het in 2008 geplande evaluatieonderzoek werd in een gezamenlijke bijeen­komst voorbereid, waarna een kleine werkgroep van

drie participanten vertegenwoordigers het onderzoek verder zal begeleiden. Ook stelt de WFIA zich ten dienste van de participanten en de provincie door mee te werken aan ontvangsten van buiten­landse delegaties, organisatie van evenementen, voor­bereiding en organisatie van bezoeken van bestuurders aan het buitenland en door bij te dragen aan beleids-­ for­mulering waar het buitenlandse bedrijven betreft. 3.1 Foreign Investor Relations Management (FIRM) Achtergrond Naast de acquisitie van buitenlandse bedrijven wordt het investeren in de relatie met het reeds aanwezige inter­­na­tionale bedrijfsleven (current investors) een steeds belangrijker onderwerp. Current Investors dragen substantieel bij aan de economische groei van Nederland. Met eigen

wfia jaarverslag 2007 — 37 —

vermogen starten zij grote projecten op, die gemiddeld meer werkgelegenheid verschaffen dan Nederlandse projecten (48 versus 25 banen per project). Daarnaast vormen current investors een belangrijke bron van informatie als het gaat om de kwaliteit van het regionale vestigings­ klimaat. Historie In oktober 2006 maakte Gedeputeerde Van Dijk (PZH) per brief aan toenmalig staatssecretaris Van Gennip (EZ) kenbaar, graag aan te willen sluiten bij haar ‘Investor develop­ ment programma’ en vroeg haar om financiële middelen voor het inrichten van een dergelijke functionaliteit in de provincie Zuid-Holland. In het Participantenoverleg van juli 2007 is vervolgens besloten akkoord te gaan met het organiseren van een Foreign Investor Relations Management (FIRM) programma, onder de vlag van de WFIA. Het ministerie van EZ (NFIA) en de provincie Zuid-Holland gingen in oktober 2007 akkoord met de financiering van dit programma, dat een looptijd kent van 1 oktober 2007 tot 31 december 2008. Doelstellingen FIRM heeft de volgende hoofddoelstellingen: het verankeren van het reeds gevestigde internationale bedrijfsleven, het pro-actief benaderen van internationale bedrijven om signalen op te vangen over mogelijke verplaatsing of uitbreiding van activiteiten en het opvangen van signalen inzake (noodzakelijke) veranderingen in het vestigingsklimaat. Activiteiten in 2008 zullen onder andere zijn: het opzetten en onderhouden van een uitgebreid netwerk / database, het organiseren van bijeenkomsten en het creëren van een intra­netsysteem. De activiteiten worden uitgevoerd in samen­werking met de verschillende betrokken partijen.

— 38 — wfia jaarverslag 2007

Resultaten 2007 In oktober werd een accountmanager van buiten de WFIA aangetrokken om uitvoering te geven aan het programma. Na het voeren van individuele gesprekken met de verschillende financiers, participanten en accountmanagers, werd in december een gedragen uitvoeringsplan opgesteld. Daarnaast werd in 2007 een licentie voor een bedrijfs­ informatiesysteem aangeschaft (D & B) en werd een eerste netwerkactiviteit georganiseerd (GetConnected!). GetConnected! Deze kick-off van het FIRM-programma werd op 29 oktober georganiseerd in het Atrium van het Haagse stadhuis. Tijdens GetConnected! konden de ruim 200 bezoekers gebruik maken van het door de WFIA georganiseerde matchmaking evenement, maar stond met name het netwerken centraal. Naar aanleiding van de vele positieve reacties zal in 2008 wederom een matchmaking evenement worden georganiseerd.

3.2 Activiteiten, evenementen De WFIA levert een belangrijke bijdrage aan het internationale vestigingsklimaat in Zuid-Holland door naast de directe acquisitie activiteiten (mee) te werken aan en met andere activiteiten en projecten, die van belang zijn voor het internationale vestigingsklimaat. Deze activiteiten zijn over het algemeen van groot belang voor het in stand houden van het internationale vestigingsklimaat en de juiste inbedding te creëren voor de inter­ na­tionale bedrijven. Met het oog op het inzichtelijk maken van de werkzaamheden van de WFIA zijn deze activiteiten in 2006 gespecificeerd en geregistreerd onder een aantal functies zoals algemene activiteiten, klankbord functie, signaal functie en vliegwiel functie. Een andere bijzondere

activiteit is matchmaking tussen Nederlandse bedrijven en buitenlandse bedrijven. De nationale organisatie, de NFIA is ook actief op dit gebied. Het is dikwijls moeilijk om een matchmaking te meten, te volgen en als resultaat te kunnen melden. Onderstaand wordt een aantal voorbeelden gegeven die uiteraard niet uitputtend zijn. Algemeen WFIA accountmanagers hebben in 2007 assistentie verleend aan de organisatie en promotie van het Chinese Nieuwjaar evenement in het Haagse stadhuis, aan de realisatie van het Chinese hotel in de Haagse Wagenstraat, aan de organi­satie van de Chinese Enterprise Summit en aan de China Roundtable Conference waar aan Den Haag een inves­teringsprijs werd toegekend. WFIA heeft een workshop geleid tijdens een seminar over handel, inves­teringen en wetgeving tijdens de Sino-Dutch Economic and Trade Coope­ ration 2007 en een bijdrage geleverd

aan het symposium ter gelegenheid van het tienjarig bestaan van de Vereniging van Chinese Wetenschappers en Ingenieurs. De Dutch Chinese Chamber of Commerce (DCCC) werd door de WFIA bijgestaan bij zijn de verhuizing naar een ander kantoor. Introducties werden verzorgd bij de president van Taiwan’s grootste research instituut voor de voormalige rector van de universiteit Leiden. De WFIA heeft tevens voor een correcte vertaling van zijn visitekaartjes in het Taiwanees gezorgd. Het Chinese bedrijf ZTE werd geïntroduceerd bij TU Delft met als doel overleg met betrekking tot het starten van een gezamenlijk opleidingsinstituut. Het expat per­so­neel van de International Water Association werd gedurende een tweedaagse sessie geïnformeerd over wonen en leven in Nederland. Er werd door de WFIA voor de expats een speciaal handboek gemaakt. Een aantal gemeenten werd door WFIA’s ‘native speakers’ bijgestaan bij het vertalen van onder meer persartikelen en brieven naar het buitenland. WFIA accountmanagers hebben ook hun bijdrage geleverd aan een aantal gemeentelijke structuurplannen. Er werd bijgedragen aan oprichting van The Hague International Spirit, een stichting met als doel de dienstverlening aan expats te verbeteren. Ook werd mee­gedacht en bijgedragen aan het ontwikkelen van een businessplan en activiteiten van het Holland Business Promotion Office. Het bestuurslidmaatschap van Access, de expat-support organisatie, werd actief ingevuld. De WFIA heeft de ICT kring Delft bijgestaan bij het organiseren van een studiereis naar Silicon Valley. Vele delegaties uit het buitenland hebben in 2007 onze regio bezocht. In Den Haag werden onder andere een delegatie van de China National Audit ontvangen en in samenwerking met de Kamer van Koophandel Den Haag een delegatie van de Taiwan Industrial Export Association. Een andere belang­

wfia jaarverslag 2007 — 39 —

rijke delegatie, onder leiding van de vice-voorzitter van de CEPD (Council for Economic Planning and Development) kwam tevens uit Taiwan. Delft werd onder andere bezocht door een delegatie uit Jianxi Province ( luchtvaart industrie). Klankbordfunctie De WFIA neemt actief deel in het Zuid-Holland Shanghai Pudong Co-innovation program, zowel als co-founder, cofinancier en door middel van deelname in de stuurgroep. Overleg vond plaats met het China Netherlands Corporate Governance Institute dat in samenwerking met Nijenrode een opleidingsinstituut voor Chinese ambtenaren in Den Haag wil starten. Een Zoetermeers bedrijf werd bijgestaan bij zijn expansieplannen in China. Eén van de account­ managers is actief als klankbord voor het Womens Business Initiative International, een businesscenter voor vrouwelijke expats. Signaalfunctie Problemen rond de huisvesting van het Koreaanse Yi Yun Peace Museum werden onder de aandacht gebracht van de gemeente Den Haag. Er wordt actief meegewerkt aan het vinden van een oplossing. Het museum werd tevens bijgestaan bij de voorbereidingen van de viering van honderd jaar Nederland-Korea relatie en er werd een voorbereidend bezoek aan Korea door de wethouder EZ begeleid. Vliegwielfunctie Aan het honderdjarig jubileum van de Koninklijke Luchtvaart Vereniging werd bijgedragen door steun te verlenen aan de oprichting van de stichting Aerovisie met als doelstelling een zestal wetenschappelijke evenementen op het gebied van luchtvaart te doen plaatsvinden in Haaglanden en te adviseren bij de oprichting van de Haaglanden Aerospace Group.

— 40 — wfia jaarverslag 2007

3.3. Communicatie De medewerkers zetten zich in om pro-actief in contact te blijven met partijen in de regio die belang hebben bij de activiteiten van de WFIA. Met vaste regelmaat worden de netwerkbijeenkomsten van onder meer The Hague International Netwerk, The Hague International Spirit, de ICT Kring Delft, de ICT Kring Zoetermeer en het Life Sciences Café door de WFIA accountmanagers bezocht en vindt er overleg plaats met de BBR, de bedrijvenvereniging van Rijswijk. Een bestuursfunctie wordt vervuld in ACCESS, een belangrijke vrijwilligersorganisatie voor expats. Het Neder­ landse NFIA team werd ontvangen in gebouw Prinsenhof, waar zij voorlichting kregen over de ontwikkelingen in het Beatrixkwartier. Maandelijks wordt overleg gepleegd met de WFIA contactpersonen bij de participanten over nieuwe ontwikkelingen in hun stad of regio, gezamenlijke plannen worden ontwikkeld en resultaten en activiteiten van de WFIA worden besproken. Publiciteit In 2007 werd tweemaal een International Newsletter verzonden, per post en per email naar alle buitenlandse bedrijven die als actieve contacten in onze database staan. De website werd regelmatig voorzien van nieuwsitems en foto’s van evenementen. De site werd zeer druk bezocht en we hebben geconstateerd dat bezoekers ook doorklikten naar diepergaande onderwerpen. Toch mailden helaas te weinig bedrijven het aanvraagformulier terug. De website blijkt voornamelijk een promotionele functie te hebben. Hij zal in 2008 een nieuwe vormgeving krijgen. Er werd ruim aandacht besteed aan de WFIA in regionale zakenbladen als Haags Zakennieuws, de Kamer van Koophandelkrant, Focus Haaglanden en Zakennieuws Haaglanden.

wfia jaarverslag 2007 — 41 —

— 42 — wfia jaarverslag 2007

Organisatie: Cirrus Energy Land van herkomst: Canada Vestigingen: Canada, Trinidad en Tobago, Zoetermeer Het jonge, Canadese Cirrus Energy houdt zich bezig met de exploratie en productie van olie en gas. Het bedrijf vestigde zich in Zoetermeer vanwege de nabijheid van de grote oliemaatschappijen in de regio Haaglanden en de overheids­ instanties in Den Haag.

“Door tussenkomst van de WFIA vonden we passende kantoorruimte voor onze werkzaamheden. Bovendien is het netwerk van de WFIA voor ons van groot belang gebleken. Zij hebben directe contacten met lokale overheden en wethouders. Door de WFIA kunnen we eenvoudig in contact komen met deze voor ons belangrijke partijen. Hun netwerk is dan ook een mooie aanvulling op ons eigen netwerk. Ook bij onze snelle groei in de nabije toekomst geven wij de WFIA graag een partnerrol.” Rudy Weerheym, managing director Cirrus Energy, Zoetermeer

wfia jaarverslag 2007 — 43 —

— 44 — wfia jaarverslag 2007

4 Monitoring, evaluatie en interne organisatie Per 1 april 2007 is bij de WFIA een nieuwe juridische en organisatorische structuur in werking getreden. Het bestuur van de WFIA, bestaande uit wethouders van de gemeenten Den Haag, Zoetermeer, Leiden, Delft en het Stadsgewest Haaglanden, de directeur van Kamer van Koophandel Haaglanden en een bestuurslid van de Kamer van Koophandel Leiden, trad af en plaatste zich op grotere afstand van de WFIA door toetreding tot de nieuw gevormde raad van advies, genaamd Raad van Participanten. In april werd tevens een onafhankelijke Raad van Toezicht geïnstalleerd, onder voorzitterschap van voormalig staatssecretaris van Economische Zaken Gerrit Ybema. De Raad van Participanten voorziet de directie van de WFIA gevraagd en ongevraagd van advies. De taak van de Raad van Toezicht is toezicht te houden op de directie, op het beleid en op de algemene gang van zaken in de Stichting. Het bestuur van de WFIA wordt gevormd door de directie en is eindverantwoordelijk voor het gevoerde beleid. De rapportage en monitoring systemen zijn geprofessionaliseerd en worden gedurende het jaar regelmatig door een accountant gecontroleerd. De organisatie is in zijn geheel transparanter geworden. Er wordt meer aandacht gegeven aan de onderbouwing en verantwoording van de gerapporteerde cijfers over gevestigde bedrijven en te verwachten werk­gelegenheid. De WFIA werkt hiertoe met intakeletters (het bedrijf verklaart interesse te hebben in vestiging en wenst ondersteuning van de WFIA) en confirmationletters (het bedrijf bevestigt dat het zich heeft gevestigd, met onder­steuning van de WFIA, en geeft zelf het aantal te verwachten arbeidsplaatsen op). Naast de directe acquisitie activiteiten rapporteert de WFIA andere activiteiten waaraan zij in de regio bijdraagt duidelijker in de verslaglegging.

In 2007 is tevens een tijdregistratiesysteem ingevoerd. Tijdens het verslagjaar werkten twaalf vaste medewerkers bij de WFIA. Drie medewerkers daarvan werden gedetacheerd door de gemeente Den Haag en met ingang van november werd vanuit het Stadsgewest een medewerker gedetacheerd ten behoeve van het Foreign Investor Relations Management. De overige medewerkers plus twee part­ timers (India desk en China desk) waren in dienst van de Stichting. Met een parttime medewerkster (1/5 fte) werd een afvloeiingsregeling getroffen. De WFIA werkt in de vorm van een driedimensionale matrix­ organisatie. Medewerkers richten zich enerzijds op een

wfia jaarverslag 2007 — 45 —

aantal doellanden, anderzijds specialiseren zij zich in één of meer sectoren. Daarnaast zijn zij ieder contactpersoon voor één van de deelnemende participanten (gemeenten, Kamer van Koophandel, provincie en Stadsgewest). Acht medewerkers zijn actief als acquisiteur. Er is een back-office medewerker, die samen met de management assistente ondersteunende activiteiten verleent. De manager General Affairs houdt zich bezig met financiën, personeelszaken, projecten en database. Zie ook het personeelsschema in de bijlagen.

— 46 — wfia jaarverslag 2007

wfia jaarverslag 2007 — 47 —

— 48 — wfia jaarverslag 2007

5 Bestuurs-directieverslag Algemeen Het jaar 2007 is een succesvol jaar geweest. Enerzijds kunnen we terugkijken op zeer goede acquisitie resultaten; 34 nieuw gevestigde bedrijven, 103 werknemers bij start en een prognose van 463 werknemers over 3 jaar. Anderzijds is de organisatiestructuur gewijzigd en is met de instelling van een Raad van Toezicht de organisatie transparanter geworden. Ook in financieel opzicht is de organisatie gezond te noemen. De jaarrekening sluit weliswaar met een negatief saldo doch dit was grotendeels voorzien. De externe accountant heeft bij de jaarrekening een goedkeurende verklaring afgegeven.

Opbrengsten De bijdragen van de participanten zijn in 2007 verhoogd door indexering van de bijdragen 2006 met 1,5%. Stadsgewest Haaglanden had op moment van opstellen van de begroting 2007 van de WFIA, nog géén besluit genomen ten aanzien van de voorgestelde indexering. In de loop van het jaar 2007 is het voorstel tot indexering door het bestuur van het Stadsgewest helaas verworpen. Gemeente Leiden heeft in 2007 zijn bijdrage voor het eerst

verhoogd tot een bedrag van € 90.000 en loopt daardoor met de bijdrage qua indexering niet in de pas met de overige participanten. In de begroting 2007 van de WFIA waren de bijdragen, welke in het jaar 2007 zijn ontvangen van NFIA en PZH (respectievelijk € 37.500 en € 12.500) ten behoeve van het Investor Relations Progamma, niet opgenomen. Het Investor Relations Pro­gramma is in de loop van het jaar 2007 tot stand gekomen c.q. aangevangen.

Exploitatiekosten Activiteiten De som der exploitatiekosten is door het tot stand komen van het Investor Relations Programma (zie opbrengsten) met € 50.000 hoger uitgevallen (volledige dekking) dan begroot. Algemene kosten De algemene kosten zijn ten opzichte van 2006 om een aantal redenen aanzienlijk toegenomen: · extra kosten accountantscontrole acquisitieresultaten (wel begroot) · hogere kosten van de Raad van Toezicht (€ 22.605 i.p.v. € 10.000 begroot)

wfia jaarverslag 2007 — 49 —

· kosten inzake extra overleg notaris over statuten­wijziging ad € 21.761 (niet begroot)

Bedrijfsresultaat Bij het opmaken van de begroting over 2007 was voorzien dat de uitgaven € 40.000 hoger zouden uitvallen dan de bijdragen voor 2007. Afgesproken was dat dit negatieve resultaat zou worden onttrokken aan de algemene reserve. Vooral dankzij een aangepast uitgavenbeleid heeft de WFIA – ondanks bovengenoemde extra ‘Algemene kosten’ – het bedrag dat aan de algemene reserve zal worden onttrokken weten te beperken tot € 48.387. De WFIA heeft zich ondanks onvoorziene uitgaven weten te houden aan de begroting cq het voorgestelde financiële beleid en is er in geslaagd om het budget beschik­ baar voor ‘Activiteiten’ op peil te houden.

Personeelszaken Tijdens het verslagjaar werkten twaalf vaste mede­ werkers bij de WFIA. Met ingang van november werd vanuit het Stadgewest een medewerker gedetacheerd ten behoeve van het Foreign Investor Relations Management. Drie mede­ werkers werden gedetacheerd door gemeente Den Haag, de overige medewerkers plus twee parttimers (India desk en China desk) waren in dienst van de Stichting. Met een part­time medewerkster (1/5 fte) werd een afvloeiings­ regeling getroffen.

— 50 — wfia jaarverslag 2007

Lonen en salarissen, Sociale lasten en Overige personeelskosten Ten opzichte van het jaar 2006 is de post ‘Lonen en salarissen’ hoger. Dit is toe te schrijven aan het feit dat één personeelslid dat voorheen door de Gemeente Den Haag werd gedetacheerd in dienst is gekomen bij de WFIA. In de begroting 2007 was hier rekening mee gehouden. De netto bijdrage van de Gemeente Den Haag is daarom ook verhoogd ten opzichte van 2006. Bovenstaande heeft ook invloed op de posten ‘Sociale Lasten’ en ‘Overige personeelskosten’.

Verwachtingen voor 2008 Het is op dit moment moeilijk te voorspellen wat het effect van de lage stand van de dollar zal zijn op de Amerikaanse investeringen in Europa. In het afgelopen jaar namen nieuwe Amerikaanse vestigingen in Nederland, en ook in onze regio, in aantal af. Maar het zou kunnen zijn, dat de lage koers van de dollar bedrijven juist zal aanmoedigen buiten de VS naar afzetmogelijkheden te zoeken. Wij zullen alert blijven en met partners als de NFIA inhaken op kansen en mogelijkheden in de diverse regio’s en sectoren als deze zich voordoen. De verwachtingen met betrekking tot resultaten uit de ‘nieuwe’ landen zoals China en India zijn positief. De activiteiten gericht op deze gebieden hebben zich terugvertaald door middel van een relatief groot aantal vestigingen van nieuwe bedrijven uit deze landen. In sommige landen zoals China en Taiwan is over een langere periode geïnvesteerd, terwijl de activiteiten gericht op India vrij snel resultaat hebben geboekt. De groei in het aantal nieuwe bedrijven vanuit Aziatische landen kunnen de teruggang in resultaten vanuit de Verenigde Staten in het afgelopen jaar ruimschoots opvangen.

Uitgaande van de projectenlijst (bedrijven die een ‘intake letter’ hebben getekend) en de lijst van nieuwe leads (bedrijven waarmee we in contact zijn) durven we voor 2008 weer een positieve prognose uit te spreken. Met betrekking tot de Exploitatie Begroting 2008 moet opgemerkt worden dat een aantal kosten hoger uit zal vallen dan begroot. Dit heeft onder meer betrekking op het geplande evaluatieonderzoek dat door Berenschot wordt uitgevoerd. De kosten hiervan zullen ca € 10.000 hoger uitvallen dan in de begroting voor 2008 is aangegeven. Tevens heeft een der accountmanagers aangegeven drie maanden ouderschapsverlof te willen opnemen. De WFIA volgt hierin het beleid van gemeente Den Haag. In de functie zal voor tijdelijke vervanging moeten worden voorzien, wat mogelijk een verzwaring van de post ‘Salariskosten’ zal inhouden. Verder worden op dit moment geen bijzonderheden voorzien. Den Haag, 4 april 2008 I.Wapenaar

wfia jaarverslag 2007 — 51 —

— 52 — wfia jaarverslag 2007

6 Financiën 5.1 Verkort financieel jaarverslag Balans per 31 december 2007 van de Westholland Foreign investment Agency ACTIVA Vaste activa

31-12-2007 € €

31-12-2006 €

Materiële vaste activa Verbouwingen 5.851 7.619 Computerapparatuur 7.270 13.773 Inventaris 12.805 11.001 25.926 Vlottende activa Vorderingen Debiteuren 119.731 139.879 Belastingen en sociale verzekeringen - 2.428 Overlopende activa 96.091 99.669 215.822 Liquide middelen

Totaal generaal

25.004

266.752

€

32.393

241.976 88.732

363.101

wfia jaarverslag 2007 — 53 —

PASSIVA Stichtingskapitaal

31-12-2007 € €

31-12-2006 €

€

103.546

151.933

Schulden aan kredietinstellingen - 20.406 Crediteuren 46.400 128.771 Belastingen en sociale verzekeringen 19.727 15.870 Overlopende passiva 97.079 46.121 163.206

211.168

Algemene reserve Kortlopende schulden

Totaal generaal

— 54 — wfia jaarverslag 2007

266.752

363.101

5.2 Resultatenrekening Resultatenrekening over 2007 van Westholland Foreign Investment Agency Opbrengsten Bijdragen (A)

Budget 2007 € %

Rekening 2007 € %

Rekening 2006 €

%

1.296.674

100,0

1.343.957

100,0

1.123.560

100,0

475.174 430.100 89.900 78.050 14.800 98.500 103.100 51.200 -

36,7 33,2 6,9 6,0 1,1 7,5 8,0 4,0 -

522.445 414.254 83.230 69.060 17.468 98.337 99.758 82.245 2.947

38,9 30,8 6,2 5,1 1,3 7,4 7,4 6,1 0,2

409.170 334.203 74.874 64.981 20.905 94.052 101.432 26.067 12.408

36,4 29,8 6,7 5,8 1,9 8,3 9,0 2,3 1,1

1.340.824

103,4

1.389.744

103,4

1.138.092

101,3

(44.150)

(3,4)

(45.787)

(3,4)

(14.532)

(1,3

4.800

0,4

3.494

0,3

2.531

0,2

(1.000) 3.800

- 0,4

(1.252) 2.242

(0,1) 0,2

(834) 1.697

(0,1) 0,1

Bedrijfsresultaat Buitengewone baten en lasten

(40.350) -

(3,0) -

(43.545) (4.842)

(3,2) (0,4)

(12.835) 81.470

(1,2) 7,3

Onttrekking / toevoeging aan algemene reserve

(40.350)

(3,0)

(48.387)

(3,6)

68.635

6,1

Exploitatiekosten Activiteiten Lonen en salarissen Sociale lasten Overige personeelskosten Afschrijvingen Huisvestingskosten Kantoorkosten Algemene kosten Diverse baten (-/-) en lasten Som der exploitatiekosten (B) Exploitatieresultaat (A-/-B) Rentebaten en soortgelijke opbrengsten Rentelasten en soortgelijke kosten

wfia jaarverslag 2007 — 55 —

5.3 Accountantsverklaringen Maassluis, 13 februari 2008 Opdracht Ingevolge uw opdracht hebben wij bijgevoegde door ons gewaarmerkte opgave betreffende het aantal in Nederland gevestigde bedrijven welke door bemiddeling van WestHolland Foreign Investment Agency te Den Haag tot stand gekomen zijn met betrekking tot het jaar 2007 gecontroleerd. De opgave is opgesteld onder verantwoordelijkheid van de stichting ten behoeve van het vaststellen van het aantal in 2007 gevestigde bedrijven en de daarbij ontstane arbeidsplaatsen, welke door bemiddeling van West-Holland Foreign Investment Agency tot stand gekomen zijn. Het is onze verantwoordelijkheid een accountants-­ ver­­kla­ring inzake de opgave te ver­ strekken. Werkzaamheden Onze controle is verricht overeenkomstig in Nederland alge­meen aanvaarde richtlijnen met betrekking tot controle­opdrachten. Volgens deze richtlijnen dient onze controle zodanig te worden gepland en uitgevoerd, dat een redelijke mate van zekerheid wordt verkregen dat de opgave geen onjuistheden van materieel belang bevat. Een controle omvat onder meer een onderzoek door middel van deelwaarnemingen van relevante gegevens. Wij zijn van mening dat onze controle een deugdelijke grondslag vormt voor ons oordeel. Primair hebben wij ons bij onze controle gebruik gemaakt van de door de betreffende bedrijven gedane schriftelijke opgaven (confirmation letters) aangaande het aantal gecre­

— 56 — wfia jaarverslag 2007

ëerde en te creëren arbeidsplaatsen. Op deze confirmation Letters zelf is door ons geen accountants-controle verricht. De juistheid van de confirmation letters zelf is door ons derhalve niet vastgesteld. Oordeel Wij zijn van oordeel dat de bijgevoegde opgave is gebaseerd op de door de betreffende bedrijven in de ‘confirmation letters’ weergegeven informatie. En dat op basis daarvan de informatie in de opgave juist is weergegeven. Op basis van de bijgevoegde opgave zijn, samengevat, de volgende aantallen voor het jaar 2007 van toepassing: • aantal gevestigde bedrijven: 34; • aantal werknemers bij de start: 103. • prognose aantal werknemers over 3 jaar: 463.

Maassluis, 17 maart 2008 Opdracht Wij hebben de jaarrekening 2007 van West-Holland Foreign Investment Agency te Den Haag, bestaande uit de balans per 31 december 2007 en de winst-en-verliesrekening over 2007 met de toelichting gecontroleerd. De balans sluit met een Algemene Reserve van € 103.546 en de winst- en verlies­ rekening met een negatief resultaat van € 48.387. Verantwoordelijkheid van het bestuur Het bestuur van de stichting is verantwoordelijk voor het opmaken van de jaarrekening die het vermogen en het resul­taat getrouw dient weer te geven, in overeenstemming met Titel 9 Boek 2 BW. Deze verantwoordelijkheid omvat onder meer: het ontwerpen, invoeren en in stand houden van een intern beheersingssysteem relevant voor het opmaken van en getrouw weergeven in de jaarrekening van vermogen en resultaat, zodanig dat deze geen afwijkingen van materieel belang als gevolg van fraude of fouten bevat, het kiezen en toepassen van aanvaardbare grondslagen voor financiële verslaggeving en het maken van schattingen die onder de gegeven omstandigheden redelijk zijn. Verantwoordelijkheid van de accountant Onze verantwoordelijkheid is het geven van een oordeel over de jaarrekening op basis van onze controle. Wij hebben onze controle verricht in overeenstemming met Nederlands recht. Dienovereenkomstig zijn wij verplicht te voldoen aan de voor ons geldende gedragsnormen en zijn wij gehouden onze controle zodanig te plannen en uit te voeren dat een redelijke mate van zekerheid wordt verkregen dat de jaarrekening geen afwijkingen van materieel belang bevat. Een controle omvat het uitvoeren van werkzaamheden ter verkrijging van controle-informatie over de bedragen en de toelichtingen in de jaarrekening. De keuze van de uit te

voeren werkzaamheden is afhankelijk van de professionele oordeelsvorming van de accountant, waaronder begrepen zijn beoordeling van de risico’s van afwijkingen van materieel belang als gevolg van fraude of fouten. In die beoordeling neemt de accountant in aanmerking het voor het opmaken van en getrouw weergeven in de jaarrekening van vermogen en resultaat relevante interne beheersings­systeem, teneinde een verantwoorde keuze te kunnen maken van de controlewerkzaamheden die onder de gegeven omstandigheden adequaat zijn maar die niet tot doel hebben een oordeel te geven over de effectiviteit van het interne beheersings­ systeem van de entiteit. Tevens omvat een con­trole onder meer een evaluatie van de aanvaardbaarheid van de toegepaste grondslagen voor financiële verslag­geving en van de redelijkheid van schattingen die het bestuur van de entiteit heeft gemaakt, alsmede een evaluatie van het algehele beeld van de jaarrekening. Wij zijn van mening dat de door ons verkregen controleinformatie voldoende en geschikt is als basis voor ons oordeel. Oordeel Naar ons oordeel geeft de jaarrekening een getrouw beeld van de grootte en de samenstelling van het vermogen van West-Holland Foreign Investment Agency per 31 december 2007 en van het resultaat over 2007 in overeenstemming met Titel 9 Boek 2 BW. Hoogachtend,

C. Lodder RA

wfia jaarverslag 2007 — 57 —

Bijlagen Raad van Participanten G. Ph. Huffnagel, wethouder Den Haag, Voorzitter B. Emmens, wethouder Zoetermeer, Vice-voorzitter R. Vuijk, wethouder Delft G. Zandsteeg, directeur Kamer van Koophandel Den Haag R.E. Santing, bestuurslid, Kamer van Koophandel Rijnland F.M. van As, wethouder Leiden (t/m 17 december 2007) M.J.D. Witteman, wethouder Leiden (m.i.v. 18 december 2007) E.H. van Vliet, portefeuillehouder Stadsgewest Haaglanden (t/m september) A.W. Meijer, portefeuillehouder Stadsgewest Haaglanden (m.i.v. oktober)

Raad van Toezicht G. Ybema R. L. van Marion J. P. Hanse

Overzicht medewerkers Naam Functie Gebied Sector Imanda Wapenaar Directeur Arthur Steenmeijer Manager General Affairs Maaike ter Haar Office manager Lissa Boxy Senior Account manager / Verenigde Staten ICT, Life Sciences, business advisor Verenigd Koninkrijk Zakelijke Scandinavië Dienstverlening Lowri Huxtable Account manager / Verenigde Staten ICT, Lucht- en business advisor Verenigd Koninkrijk Ruimtevaart, Scandinavië Zakelijke Dienstverlening

— 58 — wfia jaarverslag 2007

Contact voor Gemeente Den Haag, Rijswijk Zoetermeer

vervolg Overzicht medewerkers Naam Functie Gebied Sector Wim Rutgers Senior Account manager / Verenigde Staten Olie en Gas, business advisor Verenigd Koninkrijk Lucht- en Scandinavië Ruimtevaart, India Zakelijke Dienstverlening Prabhir Vishnu Account manager / India business advisor Charlene Lambert Senior Account manager / Taiwan Life Sciences, business advisor Rest van Azië Lucht- en Ruimtevaart Ed van der Feer Senior Account manager / China Olie en Gas, business advisor Japan Life Sciences, Rest van de wereld Zakelijke Dienstverlening Yannick Dieraert Account manager / China ICT, Lucht- en business advisor Japan Ruimtevaart, Rest van de wereld Dienstverlenende Sector Xiaoling Sun Account manager / China business advisor Bettina Denker-Gosch Accountmanager / Duitsland (vertrokken 31 december) business advisor Peter Scheffers Back Office Bettina de Beer Accountmanager / Special projects (vertrokken 31 december) businessadvisor Adrie den Broeder Account manager / Special projects Life Sciences business advisor Niels Krol Accountmanager Foreign Investor Relations management

Contact voor Gemeente Leiden, Den Haag

Haaglanden, Leiden Den Haag

Delft

wfia jaarverslag 2007 — 59 —

Colofon Uitgave Tekst jaarverslag Ontwerp Tekst testimonials Fotografie testimonials Overige fotografie Druk

WFIA 2008 WFIA, Den Haag Maartje Schuurmans Grafisch Ontwerpen, Den Haag ffknie, Den Haag Marcel Kentin Fotografie, Den Haag Gemeente Den Haag, WFIA ImPressed, Pijnacker