Werkconferentie Vastgoedmarkt Midden-Nederland 21 juni 2012
Luc Dietz dagvoorzitter
Werkconferentie Vastgoedmarkt Midden-Nederland, 21 juni 2012
Michaël Kortbeek Voorzitter KvK Midden-Nederland
Werkconferentie Vastgoedmarkt Midden-Nederland, 21 juni 2012
Het probleem •
Kantorenmarkt: leegstand, fors aanbod
•
Bedrijventerreinen: vooral kwaliteit in het geding, fors aanbod
•
Winkelmarkt: forse en dreigende toename leegstand, fors aanbod
•
Woningmarkt: krapte, veel meer doelgroepenbenadering noodzakelijk, financieringsprobleem
Kosten leegstand: € 130 miljoen huurderving, € 1,3 miljard vastgoedwaarde
Werkconferentie Vastgoedmarkt Midden-Nederland, 21 juni 2012
Perspectief Ontwikkelingen en trends: de oplossing komt niet vanzelf • Economische vooruitzichten: niet gunstig • Maatschappelijke ontwikkelingen: minder m2 • Planningsmethoden: gericht op nieuw, minder op bestaand Maar: oplossen is noodzaak • De kosten van leegstand zijn erg hoog • De kwaliteit van werkgebieden staat onder druk • De bedrijfsvoering van ondernemers is in het geding Er zijn ook kansen • Kern- en groeigebied van Nederland
Werkconferentie Vastgoedmarkt Midden-Nederland, 21 juni 2012
Regio Midden-Nederland
Werkconferentie Vastgoedmarkt Midden-Nederland, 21 juni 2012
Leegstand op de kantorenmarkt Voorraad Midden-Nederland ruim 5 miljoen m2, 689.000 m2 staat leeg (2011) Kantorenleegstand per deelregio
Kantorenleegstand grotere kantoorgemeenten in de regio (> 100.000 m2) Voorraad m2
Leegstand %
Stichtse Vecht
162.000
32%
Woerden
214.500
19%
Houten
244.500
14%
Nieuwegein
519.000
23%
Utrecht
2.624.000
9%
Vianen
114.500
18%
De Bilt
128.000
17%
Veenendaal
157.500
24%
Zeist
322.000
7%
Gorinchem
129.500
4%
Gemeente
Werkconferentie Vastgoedmarkt Midden-Nederland, 21 juni 2012
Leegstand en kwaliteitsprobleem op bedrijventerreinen Voorraad Midden-Nederland 5.000 ha, 1.500 ha verouderd (2011)
Werkconferentie Vastgoedmarkt Midden-Nederland, 21 juni 2012
Leegstand en verdringing op de winkelmarkt Bijna 2 miljoen m2 wvo in Midden-Nederland, circa 135.000 m2 staat leeg (2011), toenemende verdringing
Werkconferentie Vastgoedmarkt Midden-Nederland, 21 juni 2012
Woningmarkt: groei en stagnatie Krapte blijft bestaan in Midden-Nederland, doelgroepenopgave in verschillende regio’s
Werkconferentie Vastgoedmarkt Midden-Nederland, 21 juni 2012
Minder en ander vastgoed Macro-economie • Economische crisis • Afnemende bevolkingsgroei, vergrijzing, ontgroening • Afnemende beroepsbevolking Trends in vastgoedmarkt en bij bedrijfsleven • Aard en omvang ruimtegebruik wijzigt: digitalisering, nieuwe werken, nieuwe winkelen, duurzaamheid • Meervoudig ruimtegebruik (panden en gebieden) • Vraagsturing: noodzakelijk is ruimte-aanbod ‘op maat’ en flexibel
Werkconferentie Vastgoedmarkt Midden-Nederland, 21 juni 2012
Wat gebeurt er al? • Bouwteam (mei 2012): onze bevindingen en voorstellen passen daarin • Herstructurering en binnenstedelijke herontwikkeling: bijv. OMU, Oost NV • Transformatieteam(s): al actief met herontwikkeling bezig • Beleidsaanpassingen: lokaal en regionaal • Veel media-aandacht en onderzoek
Is dit voldoende?
Werkconferentie Vastgoedmarkt Midden-Nederland, 21 juni 2012
De opgave De positie van Midden-Nederland vraagt om actie • Groot deel is economisch groeigebied • Transformatie en beheer zijn noodzakelijk • Integrale aanpak: totaalpakket in onderdelen Kansen • Kern- en groeigebied van Nederland • Bestaande initiatieven benutten Complexiteit • Meerdere probleemeigenaren en verantwoordelijkheden
Werkconferentie Vastgoedmarkt Midden-Nederland, 21 juni 2012
Kader voor een vastgoedagenda 1. Een perspectief op de vastgoedmarkt vanuit de behoefte van de gebruiker 2. Regie en samenwerking 3. Experimenteren met nieuwe ruimtelijke instrumenten 4. Saneren van kansloos vastgoed 5. Vernieuwen van financieringsinstrumenten
Werkconferentie Vastgoedmarkt Midden-Nederland, 21 juni 2012
10 speerpunten 1. Bouw en herontwikkel alleen als daar behoefte aan is 2. Maak bindende afspraken over RO-spelregels 3. Voer regie: leg planningsafspraken vast, samen met overheden en marktpartijen Uitgangspunt: kijk over gemeente- en provinciegrenzen heen 4. Organiseer verevening tussen locaties 5. Stel een vastgoedfonds in: te vullen door markt én overheid Doel: stap voor stap afwaarderen en saneren
Werkconferentie Vastgoedmarkt Midden-Nederland, 21 juni 2012
10 speerpunten 6. Hanteer SER-ladder: wees uiterst selectief met nieuwbouw 7. Maak gebruikers en eigenaren bewust van de kansen voor de herontwikkeling van bestaand vastgoed, bóven nieuwbouw 8. Stel ‘life cycle management’ van gebouwen verplicht; introduceer een ‘vastgoedverwijderingsbijdrage’ 9. Innoveer ruimtelijke ontwikkeling: flexibele gebouwen, flexibele regelgeving, herbestemming, tijdelijk gebruik 10. Durf te kiezen voor locaties mét en zónder toekomst
Werkconferentie Vastgoedmarkt Midden-Nederland, 21 juni 2012
Cuno van Steenhoven CEO DTZ Zadelhoff
Werkconferentie Vastgoedmarkt Midden-Nederland, 21 juni 2012
Speerpunt 1 Stel de behoeftes van de gebruiker centraal bij de ontwikkeling, de herontwikkeling en het beheer van vastgoed
Werkconferentie Vastgoedmarkt Midden-Nederland, 21 juni 2012
Speerpunt 2 Maak bindende afspraken over RO-spelregels en (fiscale) wetgeving
Werkconferentie Vastgoedmarkt Midden-Nederland, 21 juni 2012
Speerpunt 3 Voer regie: leg op het juiste niveau plannings- en sturingsafspraken vast, samen met overheden en marktpartijen Uitgangspunt: grensoverschrijdend denken
Werkconferentie Vastgoedmarkt Midden-Nederland, 21 juni 2012
Speerpunt 4 Stel een vastgoedfonds in: te vullen door markt én overheid Doel: stap voor stap afwaarderen en saneren
Werkconferentie Vastgoedmarkt Midden-Nederland, 21 juni 2012
Speerpunt 5 Anders organiseren van financieringsstromen op regionaal niveau: verevening tussen locaties
Werkconferentie Vastgoedmarkt Midden-Nederland, 21 juni 2012
Speerpunt 6 Wees uiterst selectief met nieuwbouw. Voeg alleen nieuw vastgoed toe als aan de bestaande voorraad vastgoed wordt onttrokken
Werkconferentie Vastgoedmarkt Midden-Nederland, 21 juni 2012
Speerpunt 7 Maak gebruikers en eigenaren bewust van de kansen voor de herontwikkeling van bestaand vastgoed, bóven nieuwbouw
Werkconferentie Vastgoedmarkt Midden-Nederland, 21 juni 2012
Speerpunt 8 Stel ‘life cycle management’ van gebouwen verplicht
Werkconferentie Vastgoedmarkt Midden-Nederland, 21 juni 2012
Speerpunt 9 Innoveer ruimtelijke ontwikkeling: flexibele gebouwen, flexibele regelgeving, herbestemming, tijdelijk gebruik
Werkconferentie Vastgoedmarkt Midden-Nederland, 21 juni 2012
Speerpunt 10 Maak heldere keuzes voor locaties met en zonder toekomst
Werkconferentie Vastgoedmarkt Midden-Nederland, 21 juni 2012
Vervolg • Deze werkconferentie levert input voor een vastgoedagenda • U krijgt het voorstel voor de vastgoedagenda toegestuurd (conclusies van deze werkconferentie worden verwerkt) • Wilt ú verder? 2e helft 2012 een start maken met ‘regionale vastgoedtafels’ • Doel: afspraken vastleggen en monitoring regelen
Werkconferentie Vastgoedmarkt Midden-Nederland, 21 juni 2012
Dank u voor uw aandacht!