Werkconferentie 'Ruimte voor burgers' Maandag 27 juni 2011 10.00 uur
Ontvangst met koffie en thee in Theater aan het Spui, inschrijven voor workshop.
11.00 - 12.45 uur
Plenaire opening met onder andere: minister Piet Hein Donner, Henk Cornelissen (directeur LSA), Wim Deetman en René Scherpenisse (visitatiecommissie Wijkenaanpak), Phillip Blond (ResPublica), Ton Sleeking (wethouder Emmen), Issanka van de Paal (Woningcorporatie Trudo, Eindhoven), Laurens Wassen (bewoner Enschede) en Wilmien Haverkamp (ambtenaar Enschede) onder leiding van Ruben Maes.
12.45 - 13.15 uur
lunch
13.15 - 14.45 uur
Workshops U kunt de volgende workshops volgen:* 1. De wijkonderneming: ruimte voor bewoners en professionals 2. De invloed van bewoners in de praktijk 3. Woningbouwvereniging en woningstichting: samen het beste van twee werelden 4. Van rijk naar wijk: lessen en toekomst van bewonersbudgetten 5. Emmen: "Het Trust-model; daar moeten we iets mee!" 6. Meer burger: de burger als aanbieder van publieke diensten 7. Wijkaccomodatie voor bewoners? Door bewoners! 8. Werken voor de wijk: bewoners als opdrachtgevers
*Toelichtingen op de programma's vindt u verderop in dit document.
15.00 - 15.45 uur
Plenaire afsluiting met onder andere: minister Piet Hein Donner, Olof van de Wal (KEI), Joke Bakker (voorzitter LSA), Marnix Norder (wethouder Den Haag) onder leiding van Ruben Maes.
15.45 - 16.30 uur
napraten en borrel
De werkconferentie 'Ruimte voor burgers' is een samenwerkingsverband tussen het Ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties (BZK), het Landelijk Samenwerkingsverband Aandachtswijken (LSA) en het Kenniscentrum Stedelijke Vernieuwing (Kei).
Workshops (13.15 - 14.45 uur) Workshop 1 De wijkonderneming: ruimte voor bewoners en professionals Bewonersparticipatie in de Nederlandse wijkenaanpak is een steeds terugkerend discussiepunt. Vaak blijft het beperkt tot kleine groepjes bewoners met veel vrije tijd. Daarnaast ervaren veel professionals in de uitvoering de sterke sturing vanuit beleid en regels als een belemmering voor hun beroepsuitoefening. In Engeland komen deze problemen nauwelijks voor. Daar wordt gewerkt met Development Trusts (wijkondernemingen) aangestuurd door een bewonersbestuur. Ruim twintig Nederlandse bewoners en professionals hebben gedurende twee dagen Development Trusts in vier Engelse wijken bezocht en besproken. In deze workshop krijgt u de feiten en cijfers van de Engelse Development Trusts en vervolgens gaan de deelnemers aan de reis in op wat ze gezien en geleerd hebben. Wat betekenen die lessen voor de partijen die nu actief zijn in de wijkenaanpak? Met presentaties van Thijs van Mierlo en Pleuni Koopman (LSA) en bijdragen van Wilmien Haverkamp (wijkmanager Enschede), Guus Haest (Woningcorporatie Portaal), Petra van Duijnhoven (bewoner Venray) en Laurens Wassen (bewoner Enschede). Onder leiding van Ruben Maes Workshop 2 De invloed van bewoners in de praktijk Vanuit drie verschillende steden komen bewoners aan het woord over hun vrijwillige inzet voor de wijk. Alle drie hebben ze, samen met andere bewoners, op verschillende manieren echt invloed op wat er in hun wijk gebeurt. Na een korte presentatie gaan drie actieve burgers onder leiding van de gespreksleider met elkaar en de zaal in gesprek over hun motivatie om onafhankelijk te blijven. Roosendaal Kalsdonk In de wijk Kalsdonk staat een van de oudste wijkhuizen van Roosendaal. Het is inclusief de grond eigendom van de Stichting Kalsdonk. Al 55 jaar is dit onder leiding van bewoners en in samenwerking met verschillende partners het bruisende centrum van de wijk. Als eigenaar kan de stichting een eigen koers varen en daarom is het volgens Roel Holland belangrijk om eigenaar te blijven, ook als vernieuwing noodzakelijk is. Enschede Mekkelholt In het Enschedese Mekkelholt houdt het bewonersplatform consequent vast aan een positieve respectvolle benadering van professionals van de gemeente, woningcorporatie en andere partijen. "Het is niet zo dat er nooit problemen zijn, maar wij gaan niet zitten klagen en dan afwachten. Wij blijven er op een positieve manier op terugkomen," aldus Eric Rolefes. "Hiermee verdienen we respect en krijgen we veel voor elkaar."
Alkmaar Schermereiland Buurthuis de Wachter in het Alkmaarse Schemereiland is onderdeel van een nieuwe multifunctionele wijkaccomodatie (2005) dat in het bezit is van een woningcorporatie. De stichting Schermereiland is de huurder en exploitant van het buurthuis. Het bewonersbestuur van de stichting organiseert veel activiteiten voor en door de buurt, allemaal met vrijwilligers. Vanwege bezuinigingen betaalt de gemeente volgend jaar de bijdrage voor de huur en energiekosten niet meer. Het bestuur is daarom op zoek naar meer eigen inkomsten. "We willen het echt in eigen hand houden", aldus bestuurslid Tineke Vedder. Roel Holland (Stichting Kalsdonk, Roosendaal), Eric Rolefes (Platform Mekkelholt, Enschede), Tineke Vedder (Stichting Schermereiland, Alkmaar) en met medewerking van onder andere Kees Jongmans (wethouder Roosendaal). Onder leiding van Wim Top Workshop 3 Woningbouwvereniging en woningstichting: samen het beste van twee werelden “Als niemand onze ideeën durft uit te voeren dan doen we het maar zelf!” Onder dat motto richtte een aantal bewoners/huurders in 1983 de Woningbouwvereniging Gelderland (WBVG) op. Deze werd in 1985 erkend als de jongste corporatie van Nederland. De WBVG kende vervolgens pieken en dalen, en ging in 2010 een strategische samenwerking aan met de Nijmeegse corporatie Talis. Wat betekent dit voor de individuele bewoner en de organisatie van WBVG? Hoe krijgt professionalisering vorm en stellen ze zich nu op naar maatschappelijke partners? Kunnen ze hun actieve leden behouden? Welke kennis en mogelijkheden brengt Talis in en hoe ervaren zij de samenwerking? Beide partijen delen de kansen, lessen en uitdagingen met de deelnemers aan deze workshop. Met Bernard Smits (directeur-bestuurder WBVG) en Walter Hamers (directeur-bestuurder Talis). Onder leiding van Bram Heijkers
Workshop 4 Van rijk naar wijk: lessen en toekomst van bewonersbudgetten In de periode tussen 2008 en 2011 is er vanuit de rijksoverheid 95 miljoen euro beschikbaar gesteld voor bewonersinitiatieven in 49 gemeenten. De financiële zeggenschap van bewoners in gebieden waar de leefbaarheid onder druk staat moest hiermee worden vergroot. In veel gemeenten is dit budget via het vouchersysteem aan bewoners ter beschikking gesteld. De visitatiecommissie wijken geeft aan dat de budgetten veel energie hebben losgemaakt bij bewoners en voor een cultuuromslag hebben gezorgd. Professionals werken meer vraaggericht en faciliterend, en bewoners doen meer zelf. Tijdens deze workshop maken we met u de balans op van drie jaar werken met bewonersbudgetten. Welke veranderingen zijn er binnen de ambtelijke organisatie opgetreden door het werken met vouchers? Hoe zijn de veranderingen in de verhouding burger-professional te verduurzamen? Kunnen bewoners ondanks gemeentelijke bezuinigen en het stoppen van de financiële bijdrage voor bewonersbudgetten vanuit de rijksoverheid, initiatieven blijven nemen in hun eigen wijk via bewonersbudgetten? Met Karin Daman (verbinder bewonersparticipatie Amsterdamse Wijkenaanpak en Maarten Groene (Wethouder Wijkenaanpak Schiedam). Onder leiding van Jos Tendijck Workshop 5 Emmen: "Het Trust-model; daar moeten we iets mee!" Emmen staat al langer op de kaart als het gaat om vernieuwing in de wijkaanpak. Emmen Revisited is een begrip geworden voor effectieve samenwerking van bewoners, gemeente en woningcorporaties. Er werd dan ook een flinke delegatie meegestuurd met een studiereis naar Engeland om daar de wijkaanpak en Development Trusts model te bekijken. Terug in Emmen is de discussie van start gegaan over wezenlijke veranderingen in de verhouding tussen lokale overheid, woningcorporatie en burger. Natuurlijk lopen de meningen uiteen, maar de wil om daar samen uit te komen is er. In deze workshop presenteren de betrokkenen hoe ver ze zijn en kunt u zich mengen in de discussie. Met Ton Sleeking (wethouder), Erwin Bel (directeur/bestuurder Lefier ZuidOost Drenthe), Cees van de Grift (directeur Huurdersfederatie Zuidoost Drenthe) en Jan de Groote (voorzitter dorpshuis Schienva). Onder leiding van Erna van Holland
Workshop 6 Meer burger: de burger als aanbieder van publieke diensten Gemeenten werken aan 'minder overheid, meer burger'. Terwijl ze worstelen met het overdragen van zeggenschap en taken aan bewoners nemen deze in toenemende mate zelf het heft in handen. Het barst van de bewoners die diensten aanbieden in publiek domeinen zoals wonen, zorg, ontwikkelingswerk, cultuur en milieu. Particuliere initiatieven bieden informele en formele verbanden als leesclubs, woongroepen of volkstuinverenigingen, het Tomashuis, woonzorgcentrales, wijkwelzijnsorganisaties. Hoe gaat de overheid om met deze nieuwe groep aanbieders? Wat zijn de ervaringen van die burgers? Is een gemeente ook in staat bewoners te verleiden om een dienst te leveren in het publieke domein? En kan een gemeente eisen stellen aan de kwaliteit van deze diensten? Met onder anderen Jan Dirk de Boer (Laagland Advies). Onder leiding van Jornt van Zuylen Workshop 7 Wijkaccomodatie voor bewoners? Door bewoners! Een buurthuis voor en door de buurt. Een volkstuin van het volk. Het klinkt logisch, maar de werkelijkheid is anders. Vaak hebben gemeenten of instellingen het eigendom in handen en zijn exploitatie en beheer uitbesteed aan professionals. Wat betekent het wanneer eigendom en besluitvorming over beheer (weer) bij de bewoners en hun organisaties liggen? Welke kansen en voordelen biedt dat voor bewoners en de buurt, en wat vraagt aandacht? Hoe kan de samenwerking met gemeenten, corporaties en bijvoorbeeld welzijn dan optimaal worden ingericht? En welke tips levert de praktijk hiervoor op? Deze vragen staan centraal in de workshop. Met Ingrid de Moel (De Wijkplaats), Jilis Kors ( opbouwwerker Travers Welzijn Zwolle), Piet Delissen (voorzitter Dorpsoverleg Eghel) en Raf Janssen (wethouder Gemeente Peel en Maas). Onder leiding van Olof van de Wal
Workshop 8 Werken voor de wijk: bewoners als opdrachtgevers
In de Engelse Development Trusts zijn beroepskrachten in dienst van wijkondernemingen waarvan het bestuur in meerderheid uit bewoners bestaat. In Nederland kennen we dit in beperkte mate, zoals beheerders in wijkhuizen of administratieve krachten. Maar professionals in dienst van de wijk die projecten en diensten ontwikkelen voor specifieke behoeften van bewoners kennen we nauwelijks. Wel zijn er enkele onafhankelijke adviseurs in Nederland die in opdracht van bewoners werken. Walter Klein Nienhuis is er daar een van en werkt in Arnhem Malburgen. Teun de Bok is ingehuurd door het Buurtplatform Bennekel Belang in de wijk Bennekel in Eindhoven. Zij gaan in op de voordelen, verschillen, nadelen en resultaten van het werken als professional in opdracht van een bewonersgroep. Ook de bewoners zelf komen aan het woord over ‘hun’ ondersteuners. Met Walter Klein Nienhuis (onafhankelijk adviseur Arnhem Malburgen), Ciska Arnold (bewoner Arnhem - Malburgen), Teun de Bok (onafhankelijk adviseur Buurtplatform Bennekel Belang) en Marion van Beurden (bewoner Eindhoven - De Bennekel). Onder leiding van Ellen Hiep (directeur Rootlink, Vlaardingen)
