Werkconferentie Ruimte voor de creatieve economie

Fleur Gieben – Stad en Mens

de Stad bv

Werkconferentie ‘Ruimte voor de creatieve economie’ 24 November 2004 vindt in Amsterdam een werkconferentie plaats over de betekenis van culturele innovatie voor het regionaal ruimtelijk en economisch beleid. De creatieve bedrijvigheid is door vele steden in binnen- en buitenland ontdekt als een stuwende kracht achter de economische groei. Maar kan creatieve bedrijvigheid door ruimtelijk economisch beleid worden bevorderd? Hoort creativiteit op de beleidsagenda? Deze conferentie dient om de ervaring van steden die met dit thema bezig zijn, te analyseren en vast te stellen of de creatieve stad thuishoort op de beleidsagenda van de ruimtelijke en economische innovatie. Voor wie? De Werkconferentie richt zich op twee doelgroepen. De eerste groep betreft bestuurlijk geïnteresseerden: bestuurders, beleidsmakers en departementale ambtenaren. De tweede groep bestaat uit de creatieve klasse zelf: innovatieve ondernemers, ontwerpers, onderzoekers en kunstenaars. Waar vindt de Werkconferentie plaats? 11, in Post CS Oosterdokskade 3 – 5 1011 AD Amsterdam www.ilove11.nl Aanmelding De conferentie wordt georganiseerd in samenwerking met VROM en de volgende steden: Amsterdam, Zaanstad, Rotterdam, Eindhoven, Tilburg, Arnhem (ovb), Groningen (ovb) en Dordrecht. Deze steden en de medeorganiserende ministeries (VROM, OC&W en EZ) kunnen elk tien deelnemers gratis inschrijven aangezien zij al hebben bijgedragen aan de kosten van de conferentie. Er is tevens plaats voor individuele deelnemers. Voor hen geldt een inschrijvingsgeld van € 475,- (excl. BTW), te voldoen na bevestiging van inschrijving. U kunt zich

Ruimte voor de creatieve economie’ - Jeroen Saris, de Stad bv - Fleur Gieben, Stad en Mens - oktober 2004

1


de Stad bv

hiervoor opgeven via een e-mail aan [email protected] met de volgende gegevens: -

naam organisatie e-mail adres telefoon

Programma update Het programma wordt geopend met een presentatie van Guy Hayward, CEO van het wereldwijd opererende reclamebureau 180 Communications en gevestigd in Amsterdam. Een tweede keynote spreker is Philip Tidd, managing director Benelux van DEGW, een internationaal bureau dat gespecialiseerd is in de ontwikkeling van locaties voor kennisintensieve bedrijvigheid en creativiteit. Ook in de deelsessies heeft de internationale vergelijking tussen steden vorm gekregen. In elk geval zullen de volgende sprekers optreden: - Anne Møller-Andersen (projectmanager) over design in de Øresund-regio (Kopenhagen/Malmö) - Eric Reynolds (directeur) over Container City in Trinity Buoy Wharf, Londen. - Scott Burnham (creative director) over Urbis in Manchester. - Oriol Clos (managing director) over 22@ BCN in Poble Nou, Barcelona - Met sprekers uit Kista zijn we nog in onderhandeling. Voor alle overige sprekers in het programma zijn eveneens definitieve toezeggingen. Opzet De deelnemende steden presenteren een ‘state of the art’ en leren van de tot nu ondernomen inspanningen om de creatieve economie te stimuleren. Eerste deel. De conferentie begint met de begrippen en de feiten. Bestaat er zoiets als de ‘creatieve klasse’, wat is daarvan de omvang en in welke mate is deze verantwoordelijk voor de regionale economische groei? Presentatie van de onderzoeksresultaten en een gesprek tussen enkele deskundigen. Daarnaast worden er in dit deel twee inspirerende presentaties verzorgd door iemand uit de reclamewereld en een internationale gast die in zal gaan op de veranderende werkomgeving. Tweede deel. In een viertal deelsessies worden vier verschillende soorten stedelijke milieus in binnen- en buitenland met elkaar vergeleken. Om het leereffect te vergroten en een revue van projecten te vermijden wordt van de inleiders gevraagd om een stedelijke strategie te evalueren. Het doel is kennis te ontwikkelen over de variabelen die beïnvloedbaar zijn, en die maken dat gebieden kunnen uitgroeien tot creatieve en innovatieve stedelijke milieus. In dit deel is een extra workshop ingelast waarin onderzoekers met elkaar in discussie gaan over de wijze waarop creatieve steden empirisch kunnen worden onderzocht. Hierin staan vooral de nieuwe kennisvragen centraal.


2


de Stad bv

Derde deel. Dit deel is gewijd aan de creatieve stad als thema voor nationaal beleid. Hoort dit thema hoog op de politieke agenda geplaatst te worden? Zo ja, hoe kan het dan verbonden worden met lopende beleidsprocessen zoals de innovatieagenda van het Innovatieplatform, met de Nota Ruimte en met het cultuurbeleid? De discussie krijgt de vorm van een gesprek tussen Guido Biessen, Ineke Bakker en Judith van Kranendonk van de ministeries van EZ, VROM en OC&W met enkele vertegenwoordigers van het Nederlandse bedrijfsleven en het openbaar bestuur. Programma 9:00

Inloop

9:15

Opening Jeroen Saris

9:20

Presentatie Guy Hayward, CEO 180 Communications (Engelstalig)

9:35 o o

Theorie en empirie presentatie onderzoek over stedelijke netwerken en de creatieve economie. Jan Brouwer en Jeroen Saris Gesprek met Robert Kloosterman, Luuk Boelens en Hans Mommaas over de creativiteit als productiefactor

10:15

Presentatie Phillip Tidd, DEGW (Engelstalig)

10:30

Pauze Praktijk Deelsessies rond de vier vestigingsmilieus uit 'Creativiteit als productiefactor’ . Per vestigingsmilieu wordt een aantal steden die de kopgroep op hun gebied vormen met elkaar vergeleken. De sessies worden geleid door Zef Hemel (adj. directeur dRO Amsterdam), Martin Berendse (directeur Kunsten OC&W), Fred Schoorl (directeur NIROV), Hans ten Velden (VROM) en Karel van Dijk (directeur Strategie Eindhoven)

11:00

Ronde 1: a. Kennis en creativiteit

Gespreksleider: Karel van Dijk Eindhoven (Brainport Eindhoven, Design en technologie), Stockholm (Kista), Nijmegen (Philips Business and Innovation Center), Kopenhagen (Øresund Design)

b. Creatief en interactief

Gespreksleider: Martin Berendse Arnhem (Hoofdkwartier), Amsterdam (Mediamatic), Tilburg (Tilburg ICT Lounge), Enschede (Media Art Centre), Manchester (Urbis)


3


12:30

Lunch

13:30

Ronde 2: c. Experimenteel

Gespreksleider: Fred Schoorl Rotterdam (Stadshavens), London (Containercity) Dordrecht (Stadswerven/Hofkwartier), Amsterdam (NDSM)

d. Ruimte voor creativiteit

Gespreksleider: Zef Hemel Zaanstad (Hembrugterrein), Barcelona (22@ BCN), Arnhem (G.A.N.G.), Amsterdam (180 Communications)

e. De empirie in discussie

Gespreksleider: Hans ten Velden Ruimtelijk Planbureau (Otto Raspe, Frank van Oort); ABF Research (Jan Brouwer); TNO (Paul Rutten); ETIN (Jan Doorakkers); Atlas voor Gemeenten (Gerard Marlet) en AMIDSt (Robert Kloosterman)

15:00

Pauze

15:30 o

o

16:45

de Stad bv

Verbinding onder leiding van Dirk Frieling Debat ‘Kansen voor Nederland als creatieve stad’ Guido Biessen (pl.v.directeur Industrie en Diensten EZ), Ineke Bakker (DG Ruimte VROM) en Judith van Kranendonk (DG Cultuur en Media OC&W) reageren op aanbevelingen voor een integraal beleid voor de creatieve stad door de voorzitters van de deelsessies. Reacties van enkele vertegenwoordigers van het bedrijfsleven en openbaar bestuur: Renee Hoogendoorn (ING), Willem Smink (wethouder Groningen), Mary-Ann Schreurs (wethouder Eindhoven) en Frits Huffnagels (wethouder Amsterdam). Sluiting dagvoorzitter. Aansluitend borrel

Uitwerking deelsessies Deelsessie A: Kennis en creativiteit (Engelstalig) Voorzitter: Karel van Dijk, Gemeente Eindhoven Scienceparks vormen het topmilieu in innovatie. Onderzoeksinstellingen en hoogwaardige technologische bedrijven werken samen om nieuwe technieken en producten te ontwikkelen en op de markt te brengen. Concentraties van dit soort instellingen vindt men voornamelijk in de stadsranden, in bedrijvenparken.


4

Fleur Gieben – Stad en Mens -

-

de Stad bv

Ervan uitgaande dat interactie tussen innovatoren een essentiële factor is in de ontwikkeling van een nieuw product, hoe krijgt deze interactie dan vorm op dit soort bedrijvenparken? En functioneren dit soort clusters niet beter in (hoog)stedelijke gebieden? Op welke wijze wordt kennis omgezet in een product? Wat zijn de belangrijkste secundaire voorwaarden voor een succesvol klimaat en voor een aantrekkelijk milieu voor buitenlandse investeerders/werknemers: woonmilieu, cultuur, natuur, bereikbaarheid.

Eindhoven Kista Nijmegen Internationaal Kopenhagen

Carel van Dijk (Brainport Eindhoven, technologie en design) Kista Science City Ron Lubbers (Philips Business and Innovation Centre) Philip Tidd (DEGW) Anne Møller-Andersen (Øresund Design)

Deelsessie B: Creatief en Interactief (Engelstalig) Voorzitter: Martin Berendse, Kunsten OC&W Voorlopers in de creatieve industrie en op het gebied van innovatie zijn te vinden in de ICT-sector. Nieuwe media specialisten zijn de incubators van de kenniseconomie. Werknemers uit deze sector zijn de meest uitgesproken vertegenwoordigers van de creatieve klasse. De hoogwaardige technologie vraagt continue innovatie en creativiteit van de bedrijven om zware tegenslagen, zoals aan het eind van de jaren negentig het hoofd te kunnen bieden. Deze bedrijven zijn uiterst flexibel en sterk afhankelijk van netwerkcontacten. Interactie is dus van groot belang, maar de vraag moet worden gesteld of deze interactie zich alleen op het ruimtelijke vlak afspeelt of dat deze ook virtueel plaatsvindt. Wat is dan nog de noodzaak van fysieke clustervorming in deze sector. Of heeft dit ook te maken met de leef- of werkomgeving en de wens om gelijkgestemden tegen het lijf te lopen. Wat zijn dan de succesvolle milieus waarin deze creatieve ondernemer zich thuis voelt? Arnhem Enschede Tilburg Amsterdam Manchester

Pieter Jongelie (Het Hoofdkwartier) René Reitzema (Media Art Center) Wiebe Cnossen (Minase, Tilburg ICT Lounge) Willem Velthoven (Mediamatic) Scott Burnham (Urbis)

Deelsessie C: Experimenteel (Engelstalig) Voorzitter: Fred Schoorl, NIROV In deze sessie staat het particuliere initiatief centraal. Welke strategieën kunnen creatieve ondernemers hanteren om hun initiatieven zonder inmenging van overheid of grote bedrijven vorm te geven. De regelzucht van de overheid staat experimenteel


5


de Stad bv

gedrag van creatievelingen namelijk niet zelden in de weg. Wat zijn de grenzen waarbinnen creatieve ondernemers in alle vrijheid hun ideeën kunnen ontwikkelen? Londen laat met Containercity zien dat je als particuliere ondernemer een creatieve werkplaats rendabel kunt ontwikkelen, zonder daarbij direct afhankelijk te zijn van subsidies. Hoe kunnen in Nederland particuliere ontwikkelaars worden geprikkeld om te investeren in creativiteit? Hoe kan de overheid dit faciliteren? Welke initiatieven kunnen creatievelingen zelf ondernemen? Rotterdam Amsterdam London Dordrecht

Monique de Knegt (Stadshavens) Lex Brans (NDSM) Eric Reynolds (Containercity, Trinity Buoy Wharf) Antoinette van Heijningen (Stadswerven / Hofkwartier)

Deelsessie D: Ruimte voor creativiteit (Engelstalig) Voorzitter: Zef Hemel, dRO Gemeente Amsterdam Creatieve ondernemers zijn permanent op zoek naar inspirerende werkplekken die betaalbaar zijn en in een aantal vakgebieden over voldoende ruimte beschikken. Het productieklimaat voor starters is tot dusverre nauwelijks ontwikkeld. Grafische vormgevers of ICT specialisten hebben over het algemeen voldoende aan een enkel bureau met computer en kunnen het zich veroorloven om een kleine ruimte te huren op dure locaties. Reclamebureaus hebben sterke behoefte aan interactie en zijn vooral gebaat bij een hoogstedelijk milieu. Een bedrijf als Mexx organiseert zelf deze interactie en gedijt ook in een kantorenpark. Kunstenaars, vormgevers en ambachtslieden hebben grote ateliers en werkruimtes nodig en veroorzaken soms ook overlast. Voor hen zijn vaak alleen de rafelranden van de stad geschikt. Hoe kunnen de ruimtelijke voorwaarden worden gerealiseerd om creatieve productie te stimuleren? In deze sessie staan de ruimtelijke criteria centraal van creatievelingen in de verschillende stadia van een idee naar product. - Hoe kan het startersklimaat van creatieve ondernemers worden gestimuleerd? - Hoe houdt je de werkruimte tegelijk betaalbaar en rendabel? - Wat zijn de eisen aan werkruimtes voor de verschillende groepen creatieve ondernemers? Inspirerende omgeving, interactieklimaat, voorzieningen, regelgeving. Arnhem Zaanstad Amsterdam Barcelona

Stichting G.A.N.G. (Culturele Shoppingmall) Hans Wolbers (Hembrugterrein) 180 Communications Oriol Clos (22@BCN Poblenou)

Deelsessie E: De empirie in discussie


6


de Stad bv

Voorzitter: Hans ten Velden, DGR VROM In deze sessie staan de nieuwe kennisvragen centraal. Er is intussen veel onderzoek gedaan naar de verdeling van de creatieve klasse over de steden en naar de omvang van de creatieve bedrijvigheid per stad. Uit alle vergelijkingen blijkt dat er eens sterk verband is tussen de omvang van de creatieve klasse en de economie als geheel in een regio. Dit verband wordt sterker als een beperkte definitie van de creatieve bedrijvigheid wordt gehanteerd. De vraag is hoe dit verband verklaard kan worden. Voor deze sessie zijn de volgende vragen leidend: Productief - Op welke manier is de creatieve bedrijvigheid stuwend in de regionale economie. - Welke interactie en transactie bestaat er tussen creatieve en andere bedrijvigheid? - Is er al iets te zeggen over de afnemers en toeleveranciers van creatieve bedrijven? Netwerk - Is creatieve bedrijvigheid een innovatiefactor voor de andere sectoren van bedrijvigheid? - Zorgt de aanwezigheid van een creatieve klasse in een stad of regio voor een spil-over van kennis van het ene bedrijf naar het andere? - Is de omvang van de creatieve klasse werkelijk een vestigingsfactor voor bedrijven en in welke zin? Schaal - Op welke schaal is empirisch onderzoek naar de creatieve bedrijvigheid het meest relevant? - Welke kennislacunes zijn er die het inzicht in de betekenis van creativiteit als regionale productiekracht belemmeren? Op welke schaal zouden die onderzocht moeten worden? - zijn de steden binnen een stedelijk netwerk complementair of concurrerend? - Zijn stedelijke netwerken complementair en gespecialiseerd? Beleid - Op welke wijze kunnen de resultaten van het bestaande empirisch materiaal vertaald worden in beleidsaanbevelingen? - Onderzoek heeft aangetoond dat een systematische inzet op versterking van een bepaalde sector effect kan hebben (bv. Rotterdam architectuur en film). Wat zijn daarvoor de voorwaarden? Ruimtelijk Planbureau ABF Research TNO ETIN Atlas voor Gemeenten AMIDSt

Otto Raspe en Frank van Oort Jan Brouwer Paul Rutten Jan Doorakkers Gerard Marlet Robert Kloosterman


7


de Stad bv

Jeroen Saris (de Stad bv) Fleur Gieben (Stad en Mens) November 2004

Voor meer informatie: Simon van Dommelen de Stad bv Tichelstraat 6 1015 KT Amsterdam 020 615 95 90 [email protected]


8

Werkconferentie Ruimte voor de creatieve economie

Recommend Documents