CREATIEVE ECONOMIE OP C-MINE

CREATIEVE ECONOMIE OP C-MINE Situeringsnota

Volle gas Genken

Stadsontwikkeling Genk is een jonge stad, gegroeid rond de mijnnijverheid. Genk ontwikkelde zich rond de drie mijnzetels die zorgden voor onderwijs, cultuur, gezondheidszorg,… Als gevolg van deze ontwikkelingen kwam de centrumontwikkeling in Genk onvoldoende op gang en had Genk geen sterk stedelijk weefsel met profilerende functies. Als gevolg van de mijnnijverheid is Genk ook een arbeidersstad met een hoge concentratie aan allochtone burgers, een stad zonder sterke creatieve middenklasse. Genk wist uit te groeien tot derde industriestad in Vlaanderen, in het Ruimtelijk Structuurplan Vlaanderen heeft Genk een taakstelling als economische en logistieke poort. Het imago van Genk was in het verleden niet sterk, Genk was gekend als industriestad, als migrantenstad, als KRC-stad. Er waren geen sterke negatieve connotaties met Genk, maar Genk had geen warme en aantrekkelijke uitstraling. Het ontbrak Genk aan aantrekkingskracht.

Genk heeft de ambitie een hedendaagse stad te zijn, met een belangrijke werkverschaffende functie voor een brede regio en met een dynamisch en veelzijdig stedelijk weefsel dat ook de sterke bevolkingsgroepen en nieuw ondernemerschap aantrekt. De stad wil deze ambitie waarmaken door krachtige stadsprojecten te realiseren die op duurzame wijze de economische functie van de stad versterken, die het stedelijk weefsel verbreden, de stad een gezicht geven en bijdragen aan de dynamiek van de stad. Genk heeft hiervoor de ruimte en de kracht. De stad beschikt letterlijk over ontwikkelingsruimte, maar heeft ook de kracht om problemen aan te pakken, om trekker te zijn van projectontwikkelingen. De laatste jaren werden in Genk belangrijke stadsprojecten tot ontwikkeling gebracht: de ontwikkeling van het stadscentrum, de ontwikkeling van C-mine, het Thor Park, de ZOL-campus, toegangspoort Nationaal Park Hoge Kempen,… Deze projecten hebben een imago-wijziging van de stad ingezet. Externe partijen raken geboeid door de stad en hebben interesse in ontwikkelingen in de stad.

1

Iedereen ambitieust hier

Ontwikkelingsprincipes De stadsprojecten die Genk ontwikkelt moeten aansluiten bij volgende ontwikkelingsprincipes: - aansluiting bij de drijfveren parenting, vitality en curiosity. De stad wil projecten ontwikkelen die mensen kansen geven, die mensen toelaten om hun individuele of gedeelde ambities waar te maken, tegenover deze kansen staat het opnemen van eigen verantwoordelijkheden. De projecten moeten ook de levenslust en de ontdekkingszin van mensen prikkelen, moeten mensen zin geven in de stad, moeten de stad boeiend maken voor iedereen. - ondernemingszin, Genk is een werkwoord. De projecten moeten de ondernemingszin stimuleren, waarbij ondernemerschap een brede betekenis heeft. Het kan zowel gaan om economisch ondernemerschap als om sociaal-cultureel ondernemerschap,… Genk zelf profileert zich als een ondernemende stad, die nooit stil zit, altijd in beweging is om de kwaliteiten van de stad voor de burgers en stadsklanten te verbeteren.

2

Iedereen thuist hier

- Iedereen: de projecten moeten zinvol zijn voor een zo groot mogelijke groep mensen, ook de gewone burger moet erdoor aangesproken worden. - creatief –innovatief: de stad wil zich profileren door innoverende creatieve projectontwikkelingen waarbij vanuit een open innovatiebenadering nagedacht wordt over ontwikkelingsmogelijkheden - connectiviteit: realiseren van verbindingen tussen de stadsdelen, betrokkenheid van de burgers op de diverse stadsdelen maar ook connectiviteit in expertise die moet leiden tot nieuw ontwikkelingspotentieel. Genk ontwikkelt projecten in partnerschap met externe spelers, zowel private als publieke. Bij de economische ontwikkelingsprojecten werkt de stad vanuit het triple helix model waarbij de stad verbindingen probeert te maken tussen overheid – ondernemingen – kennisinstellingen. - duurzaamheid: de stad wil inzetten op projecten die van de stad een kwaliteitsvolle leefomgeving maken,voor de burgers van nu en morgen.

C-mine als stadsontwikkelingsproject

C-mine heeft betrekking op de voormalige mijnsite van Winterslag. In het verleden vervulde deze site een belangrijke rol voor de stad. Het stadsbestuur wilde de site met respect voor het verleden een nieuwe betekenisvolle functie voor de stad geven. - het project moest aansluiting vinden bij de ontwikkelingsprincipes van de stad - Het moest een dynamische functie krijgen die inspeelde op de ontwikkelingsbehoeften van de stad: behoefte aan diversificatie van het economisch weefsel van de stad (doorgroei van een industriële maakeconomie naar innovatieve maakeconomie en kenniseconomie), aan nieuwe vormen van stedelijkheid op gebied van cultuur recreatie, onderwijs,… - het mocht geen vreemd grootschalig project zijn dat ingepland werd in de stad, het project moest gebaseerd zijn op het DNA van de stad - de invulling moest een reële bijdrage leveren aan het versterken van het imago van de stad, en aan het aantrekken van externe doelgroepen - de ontwikkeling moest een uitstralingseffect hebben op de hele stad en regio – een project dat duurzame meerwaarde genereert. - de ontwikkeling moest breed gedragen worden, ook de Genkse burgers moesten er een basis vinden.

Uitgaande van deze ontwikkelingsprincipes werd gezocht naar een projectconcept: Het vertrekpunt in dit projectconcept was het wegtrekken van het hoger onderwijs uit de stad, dit terwijl de aanwezigheid van hoger onderwijs belangrijk is voor de dynamiek van een stad, ook voor het aantrekken van een evenwichtige bevolkingsmix, in het realiseren van een creatieve, ondernemende middenklasse. In het verleden telde de stad vier hogescholen, drie ervan waren als gevolg van de reorganisatie van het hoger onderwijs al weggetrokken uit Genk. De vierde, de Media en Designacademie wilde eveneens naar de hogeschoolcampus in Diepenbeek verhuizen. De stad heeft de MAD-faculty ervan kunnen overtuigen om in de stad te blijven en dit gekoppeld aan de voorwaarde dat de stad een boeiende omgeving voor een academisch milieu zou uitbouwen. De stad is dan op zoek gegaan naar een projectconcept dat zowel een aantrekkelijke omgeving voor de MAD-faculty zou vormen en dat tegelijkertijd aansluiting vond bij de ontwikkelingsbehoeften en principes van de stad. Dit heeft geleid tot de ontwikkeling van C-mine rond het gegeven creativiteit. C-mine moet creativiteit vanuit verschillende invalshoeken stimuleren en zich profileren als een site die een aanbod ontwikkelt dat zich bevindt op het snijpunt van innovatie en belevenissen. C-mine moet creatieve innovatie stimuleren, nieuwe inzichten genereren en overdragen en tegelijkertijd creativiteit op een ontspannende wijze laten beleven.

3

Uitgaande hiervan werd C-mine ontwikkeld vanuit vier pijlers die elk inzetten op creativiteit: - creatieve educatie- kennisontwikkeling- maatschappelijke en economische valorisatie van de kennis door de aanwezigheid van de Media, Arts & Designfaculty van de KHLim/PHL op de site - artistieke creatie en presentatie door de aanwezigheid van het C-mine cultuurcentrum op de site met een bijzondere opdracht op gebied van artistieke creatie en sociaal-artistieke projecten - creatieve economie door de uitbouw van een eco-systeem rond creatief ondernemerschap: zie verder - creatieve recreatie door de aanwezigheid van een filmzalencomplex op de site, de realisatie van C-mine expeditie; een creatiefinnovatief verkenningsparcours dat vertrekt in de energiegebouwen, door de ondergrondse tunnels loopt en eindigt bovenop de schachtbok. Tijdens het parcours kunnen de bezoekers door het maken van eigen geluidscreaties op basis van mijngeluiden, parfums op basis van geuren verbonden aan de mijnen,… het verleden van de mijnnijverheid op een hedendaagse wijze ontdekken. De vier pijlers worden ingevuld door verschillende partners, deze partners brengen elk vanuit hun eigen kernactiviteiten een boeiend aanbod. Samen willen de partners hun expertise bundelen waardoor er nieuwe cross-over inzichten ontstaan die leiden tot innovatieve projecten. Deze mix van activiteiten maakt van C-mine een site voor iedereen, van artiest tot ondernemer, van professioneel tot leek, van burger tot toerist,… Op die manier draagt C-mine op een brede wijze bij aan het introduceren van innovatie en van creatieve belevenissen.

Creatieve economie op C-mine: C-mine als ecosysteem voor creatief ondernemerschap De ontwikkeling van creatieve economie op C-mine kadert binnen de economische innovatiestrategie van de stad. Deze strategie is erop gericht het economisch weefsel van de stad te laten doorgroeien van een industriële maakeconomie naar een innovatieve maakeconomie en kenniseconomie. De stad wil in samenwerking met deskundige partners C-mine uitbouwen tot een ecosysteem voor creatief ondernemerschap. Dit houdt in dat er op C-mine vanuit een gecoördineerde strategie een zo breed mogelijk aanbod aan activiteiten, die creatief ondernemerschap stimuleren, wordt ontwikkeld. Tot het aanbod dat op C-mine in ontwikkeling is behoren: • de aanwezigheid van de Media, Arts & Crafts faculty als opleidings- en kennisinstelling. De MAD-faculty leidt jongeren op in design-, media-, film en grafische disciplines en zet sterk in op de ontwikkeling van onderzoeksgroepen die kennisontwikkeling koppelen aan de economische en maatschappelijke valorisatie van deze kennis. Vanuit het potentieel van de MAD-facuty kan een bijdrage geleverd worden in nieuwe start-ups, in begeleiding van jonge starters, in projecten die designthinking introduceren in bedrijven, organisaties, …

MAD-faculty

4

Pop-up shop DHL

Workshop DHL

• de uitbouw van Design Hub Limburg gericht op het stimuleren van creatief ondernemerschap - Design Hub Limburg neemt C-mine als uitvalsbasis voor haar werking. Design Hub Limburg is een samenwerking tussen C-mine/stad Genk – Design Platform Limburg, Z33 , de MAD faculty en het Expertise centrum Digitale Media verbonden aan de UHasselt. Deze samenwerking moet leiden tot een bundeling van expertise, mankracht en middelen met als doel een overzichtelijk aanbod uit te bouwen dat voldoende kritische massa heeft om impact te realiseren. Het aanbod dat uitgewerkt wordt heeft betrekking op: het ondersteunen van afgestudeerde creatieven in de uitbouw van hun loopbaan, het stimuleren van creatieven tot ondernemerschap en hen hierbij ondersteunen, het bieden van exposurekansen aan creatieven, het ontwikkelen van programma’s gericht op het creatiever maken van bestaande ondernemingen en organisaties door het aanbieden van coachingprogramma’s in het invoeren van designthinking (bv Humin),… het aanbieden van ontmoetingskansen, van co-workingspace, … ontwikkeling van een creatieve community. DHL wil ook projecten brengen die bij een breder publiek interesse wekken voor design, design-innovatie en creativiteit. Design Hub Limburg is erkend als regionale antenne in het kader van de werking van Design Platform Vlaanderen, en ontvangt voor 2012 een Vlaamse toelage van 350 000 euro tegenover een eigen inbreng van 350 000 euro. De samenwerking is momenteel nog gebaseerd op samenwerkingsafspraken en zal in 2012 structureel vorm krijgen in de oprichting van een juridische entiteit waarin een aantal gemeen-

schappelijke activiteiten ondergebracht worden. Tegelijkertijd zijn er werken gepland aan de ruimtes van het Designcentrum op C-mine om deze ruimtes geschikt te maken als werkplek en uitvalsbasis voor de werking van het Design Hub Limburg. De samenwerking heeft reeds geleid tot diverse projecten waaronder het interregproject Creative Drive in het kader waarvan acties werden uitgebouwd zoals Business as Unusual, starterssessies, portfolio-nights, pop-up shops met werk van creatieven van eigen bodem,… Momenteel is het project ‘Hoezo Design’ in voorbereiding. Dit is een project dat op een interactieve wijze de resultaten van de inzet van design in technische scholen toont. Het project laat scholen kennis maken met de wijze waarop design een tool kan zijn om jongeren te interesseren voor vaktechnische opleidingen en het creatief omgaan met het realiseren van producten. Tegelijk wil het project bedrijven stimuleren om design te gebruiken in hun dagdagelijkse werking. Een ander project dat in voorbereiding is, is het project the Machines. The Machines speelt in op de evolutie van de functie van machines en in het bijzonder op de rol van hedendaagse machines in innovatieve creatieprocessen. Daarnaast loopt vanuit C-mine het project Humin dat ondernemingen creatiever wil maken door bedrijven te coachen in het invoeren van designthinking als een tool voor het innovatieverefficiënter en concurrentieler maken van hun hele bedrijfsorganisasatie.

5

Businesscentrum Creatief Ondernemen

• Fablab, open atelier voor het maken van prototypes Gekaderd binnen de werking van Design Hub Limburg zal de MAD-faculty ism het Expertise centrum Digitale Media op C-mine een fablab uitbouwen. In het fablab worden machines en apparatuur ter beschikking gesteld van jonge creatieven en bedrijven voor het maken van prototypes, … en dit onder begeleiding van leerkrachten en onderzoekers van de hogeschool. • Businesscentrum Creatief Ondernemen gericht op businessdevelopment In het Businesscentrum Creatief Ondernemen ligt het accent op nieuw ondernemerschap en op het doorgroeien van jonge bedrijven. Kenmerkend voor dit centrum is het concept van businessmodelling dat erop gericht is een jonge onderneming in al zijn businessaspecten te ondersteunen. Hiertoe is een businessdevelopmentmanager aangesteld die beschikt over een breed netwerk van gespecialiseerde partners actief in diverse domeinen van businessontwikkeling. In het centrum wordt een focus gelegd op de ontwikkeling van serious games, momenteel wordt onderzocht of door toepassing van het Keiretsu –model een model voor businessdevelopment in gaming en creatieve economie kan ontwikkeld worden.

6

In het centrum kunnen ondernemers ruimte huren in diverse formules gaande van vaste kantoorruimte tot flexibele werkruimte of co-workingspace. Het centrum zal ook organisaties die creatief ondernemen aanjagen huisvesten, voorbeeld hiervan is het Microsoft Innovation Center dat in dit gebouw zijn intrek zal nemen. Het centrum beschikt ook over een demoruimte, een creativity-loft, vergaderruimte, kantine met coworkingsspace,… Momenteel lopen de werken aan het gebouw, gepland is dat het centrum in het najaar van 2012 kan open gaan. De stad zal het gebouw als bedrijfsafdeling inbrengen in het AGB, die dit op haar beurt in concessie zal geven aan een vennootschap die opgericht wordt met als partners stad Genk en LRM. Hiermee beschikt het centrum ook over een interessante link met beschikbaar ondernemerskapitaal. • de aanwezigheid van vestigingslocaties voor creatieve bedrijven C-mine biedt vestigingsmogelijkheden voor bedrijven die meer ruimte behoeven of die het Businesscnetrum Creatief Ondernemen ontgroeien. Toonaangevende creatieve bedrijven die reeds op de site aanwezig zijn, zijn Stockmans Blauw, Nascom en Painting with Light ( bouwwerken in startfase). Daarnaast beschikt de stad over een zone achter C-mine die bestemd is voor de vestiging van creatieve bedrijven, een eerste bedrijfsontwikkeling is in bespreking.

Stockmans Blauw

Business-event Barenzaal

• ruimte voor de organisatie van creatieve bedrijfsevents De Barenzaal kreeg een hoofdbestemming als plek voor de organisatie van bedrijfsevents. Daarnaast beschikt de site door de aanwezigheid van twee podiumzalen in het Cultuurcentrum , filmzalen, ruimtes in het atelier van Stockmans Blauw over bijzondere locaties voor de organisatie van events, lezingen, beurzen,… • de aanwezigheid van een cultuurcentrum met een A statuut Het C-mine cultuurcentrum met een opdracht inzake artistieke creatie en dat beschikt over een breed relatienetwerk van artistieke producenten/ondernemers vormt eveneens een belangrijke troef die in de toekomst nog meer gevaloriseerd moet worden. Momenteel wordt gedacht aan de realisatie van een artistieke productie gebaseerd op nieuwe technologiën waarover de partners op C-mine beschikken. De combinatie van de aanwezigheid van de MAD-faculty, de werking van het Design Hub Limburg op C-mine, de uitbouw van een fablab, de ontwikkeling van het Businesscentrum Creatief Ondernemen gekoppeld aan gespecialiseerd businessdevelopment en de aanwezigheid van ruimte voor creatief ondernemen zorgt ervoor dat C-mine een belangrijk ecosysteem wordt voor creatief ondernemerschap. De combinatie van deze elementen spreekt creatieve ondernemers aan. De combinatie zorgt voor cross-overs tussen opleiding – kennisontwikkeling – ontwerpers en bedrijfsleven – business-expertise en ondernemerskapitaal. Deze expertise laat toe zowel een breed aanbod te ontwikkelen ten aanzien van creatieven en ontwerpers, in te zetten op creatieve innovatie in bestaande ondernemingen en organisaties, alsook werk te maken van nieuw creatief ondernemerschap. En ook niet onbelangrijk, het stimuleren van belangstelling voor creatieve innovaties bij een breed publiek door het realiseren van bijzondere publieksgerichte projecten.

C-mine cultuurcentrum

7

Een ruimere impact C-mine heeft de ambitie een ruimere impact te realiseren. C-mine heeft de ambitie om de ontwikkeling van een creatieve mindset zowel bij ondernemers als bij onderwijsinstellingen en bij het brede publiek te stimuleren. Creativiteit moet in deze niet begrepen worden als het vormgeven van producten maar het creatief omgaan met nieuwe uitdagingen, het open onderzoeken van nieuwe mogelijkheden om dingen aan te pakken. C-mine wil waar mogelijk verbindingen maken met nieuwe opportuniteiten. Daarom zet de stad ook in op de koppeling tussen C-mine en de nabijgelegen Vennestraat, de vroegere handelstraat die verbonden was met de mijnzetel van Winterslag. De stad wil in samenwerking met de handelaars en horeca-uitbaters de Vennestraat ontwikkelen tot ‘straat van de zintuigen’, waarvoor een heel actieprogramma in uitwerking is. Dit actieprogramma geeft de handelaars en horeca-uitbaters terug goesting in hun ondernemerschap en trekt externen aan.

8