Werkconferentie 6 juni 2012
1
Afsluitende werkconferentie Cultuur in de Spiegel
Astrid Rassen Barendvan Heusden Amersfoort, 6 juni2012
De aanleiding tot dit onderzoek waren vragen: Wat is cultuur? (Inhoud) Hoe verhouden kunst, cultuur, erfgoed en media zich tot elkaar? (Samenhang) Wat is een doorlopende leerlijn cultuuronderwijs? Kunnen we de statusvan cultuuronderwijs op school verbeteren? En de kwaliteit? 3
Het doel van ons onderzoek was (en is): Inzicht geven in de inhoudvan cultuuronderwijs, en in de samenhang(cultuur en kunst, erfgoed en media). Aangeven hoe een doorlopende leerlijn cultuuronderwijs eruit zou kunnen zien (aansluiting bij cultuur leerlingen, en bij ontwikkeling) Handvatten bieden voor het ontwikkelen en ontwerpen van cultuuronderwijs Op de langere termijn: bijdragen aan de status en de kwaliteit van cultuuronderwijs. 4
WatmaaktCultuurin de Spiegel (zo) moeilijk? Die bredetheorievan cultuur: cultuuris geending, maar is ietswatmensendoen. Cultuuris je geheugengebruikenomhet hieren nu vormen betekenistegeven…
5
WatmaaktCultuurin de Spiegel (zo) moeilijk? De abstractie: die vierbasisvaardigheden, de media… En danooknogdatcultureel(zelf)bewustzijn!
6
G: foto
L: pantomime
T: ooggetuigeverslag
V: sculptuur
ontdekken luisteren
V: geluidsopname
spelen T: lied
doen alsof
inschatten
ervaren herkennen
voelen ruiken
lokaliseren kijken
verzinnen ontwerpen voorstellen voorspellen
herinneren
fantaseren manipuleren
L: imitatie observeren
Waarneming
verbanden leggen Analyse G: grafiek
verklaren
testen
onderzoeken logisch denken ontleden
concluderen
hypothesen opstellen T: hypothese
integreren
evalueren
Verbeelding
Conceptualisering
oordelen
construeren
debatteren classificeren formuleren vertellen
bloggen
twitteren labelen
T: betoog
G: artikel
L: groepsdiscussie
rechtvaardigen
becommentariëren
V: schaalmodel
L: overweging
G: strip
V: verzameling
Cultuuronderwijs is onderwijsin cultureel(zelf)bewustzijn!
8
Discussie op gang brengen Met wie? 2009 2009 2009 2009 2009 2010 2011 2011 2012 2012 2012 …
– – – – – – – – – – –
Leertraject met 13 scholen PO en VO ORD Leuven 2011 Ambassadeurstraject 2012 Wetenschapscommissie 2011 Klankbordgroep OCW / Ministerie Vlaanderen 'CiSop de gril' INSEA Hongarije Dag van Cultuureducatie Vlaanderen Training CiS-adviseur Vijf landelijke regiobijeenkomsten
9
Discussie opgang brengen En gesprekken met o.a.:
OCW, VSB-Fonds, SNS Reaalfonds, Cultuurnetwerk Nederland, Fonds voor Cultuurparticipatie, Vakverenigingen kunstvakken, SLO intern, Onderwijs Raad, Raad voor Cultuur, Hogescholen, Pabo's, VCPS, ICC netwerken, Raad van twaalf, Toeval gezocht, SKVR, Koorenhuis, Kunst Centraal, Edu-Art, Kuenstwurk, KunststationC, Mocca, Plein C, Kunstbalie, MuseumhuisGroningen, erfgoedinstellingen, culturele aanbieders enz. enz. enz.
10
11
12
13
14
Wat leverde dit op? Resultaten:
Begripsverkenning doorlopende leerlijn (intern projectdocument) 'Zwarte boekje' 'Grond onder mijn voeten' (intern projectdocument) www.cultuurindespiegel.nl Bibliotheek Nieuwsbrieven FAQ
15
Wat hebben we gedaan? Theoretisch onderzoek naar cultuur en kunst Literatuuronderzoeknaar de ontwikkeling van cultureel (zelf)bewustzijn Empirisch onderzoek naar het gebruik van het kader door docenten Flankerend onderzoek naar evaluatiecriteria voor cultuuronderwijs; diagnose-instrument; empirisch onderzoek naar samenwerking tussen scholen en instellingen 16
Empirisch onderzoek naar het gebruik van het kader door docenten – hoe is het gedaan en wat gaan we met de gegevens doen? 0. Kennismaking
met de theorie
1. Cultuuronderwijs ontwerpen
3. Evaluatie
2. Cultuuronderwijs uitvoeren
17
Empirisch onderzoek naar het gebruik van het kader door docenten – hoe is het gedaan… … en wat gaan we met de gegevens doen? - De evaluatiegesprekken worden uitgeschreven, gecodeerd en geanalyseerd (meer dan 2500 pagina’s tekst)
18
naam cyclus docent
onderwerp uitspraak
deelonderwerp 1
AlGemeen
deelonderwerp 2
waardering voor onderwerp
AlGemeen
uitspraak is een reactie op (extra)
Vraag/opmerking Aio
Vraag/opmerking SLO'er Cultuuronderwijs
NeuTraal / onduidelijk Inhoud
1
Vraag/opmerking Collega
Onderwerp Zelfstandig
leerling horizontaal Vaardigheid
Kader Samenhang
onderwijs Positief
zwarte boekje uitleg theorie Handreikingen checklist /hulpmiddelen cirkel ontwerplijnen profiel lesformat startpakket als geheel
persoonlijk Onduidelijk verticaal status Algemeen implementatie begripsniveau 2
Proces
zwarte boekje --uitleg theorie --ondersteuning checklist --materiaal cirkel --ontwerplijnen --profiel --lesformat startpakket als geheel ondersteuning vraag/opm aio persoon vraag/opm slo’er vraag/opm collega
Medium
leerling
geheugen onderwijs Negatief Aansluiting ontwikkeling
beide: g en o
Combinatie OVM
Relatie OVM
persoonlijk
status
19
Empirisch onderzoek naar het gebruik van het kader door docenten –
- De uitkomsten: zien we een ontwikkelingin het denken over inhoud, samenhang en aansluiting? En over de statusvan cultuuronderwijs? Kunnen docenten werken met het materiaaldat wij ontwikkeld hebben?
20
2010 – 2011 ontwerpen van cultuuronderwijs in ontwerpteams
Docenten van de pilotschool Een onderzoeker (aio) Een SLO medewerker
21
Wat leveren we op?
Raamleerplan
22
Wat leveren we op?
Leerplankader voor cultuuronderwijs
23
Structuur van het leerplankader
24
Wat leveren we op? Inhoud Leerplankader: 1 Cultuur in de Spiegel o Theoretische kader over cultuur en cultureel zelfbewustzijn o Profielen: cognitieve ontwikkeling van leerlingen (4 tot 18+) 2 Cultuuronderwijs in de maak! o Ontwerprichtlijnen (criteria en denkvragen) voor cultuuronderwijs o Handreikingen en voorbeelden 3 Hoe ziet cultuuronderwijs eruit? o Voorbeelden en illustraties
4 Het maken van leerlijnen cultuuronderwijs o Exemplarische leerlijnen
25
Wat leveren we op? Leerplankader Extra: o o o o
Verzamelde kritische succesfactoren Didactische tips Methode analyse (stagiair SLO) Handreiking beoordelen van cultuuronderwijs (onderzoeker RUG)
26
Wat leveren we op? Leerplankader – stand van zaken: Archief doornemen, kiezen voorbeelden en concepten schrijven Eind 2012 eerste concept voorleggen aan doelgroep Zomer 2013 klaar
27
Wat leveren we op? Producten RUG Drie proefschriften over cultuuronderwijs voor leerlingen van 4-10, 10-14 en 14-18+ Een handboek Cultuuronderwijs (voor docenten) Een diagnose-instrument waarmee scholen hun cultuuronderwijs kunnen doorlichten….. Hulpmiddelen voor het bepalen van de kwaliteit van cultuuronderwijs Artikelen (wetenschappelijk en voor een breder publiek) 28
Eindconferentie 2013
Presentatie van de uitkomsten van het onderzoek
Leerplankader Resultaten van het wetenschappelijk onderzoek Afsluitend debat/gesprek
29
Werkconferentie 6 juni 2012
30
Over de ontwikkeling van cultureel (zelf)bewustzijn Ronald Hünneman Kunst, Cultuur en Media Faculteit der Letteren Rijksuniversiteit Groningen
32
Stroop Task
ROOD BLAUW GROEN ROOD GEEL BLAUW GEEL ROOD GROEN BLAUW 33
Inhibitie
34
35
36
fouten
Stroop Task fouten
8
leeftijd
22 37
38
39
Impulsonderdrukking Begrip van anderen
Loskomen van de directe/concrete waarneming
40
Impulsonderdrukking Begrip van anderen
Loskomen van de directe/concrete waarneming
41
Impulsonderdrukking Begrip van anderen Planning Tijdsbesef Werkgeheugen
Loskomen van de directe/concrete waarneming
42
HANS
€ 200,€ 2000,-
HET APOTHEKERSDILEMMA 43
Is het goed dat Hans ingebroken heeft en het middel heeft gestolen?
44
1. Waarnemen - Gehoorzamen Hans moet niet stelen omdat hij anders in de gevangenis komt.
Is het goed dat Hans ingebroken heeft en het middel heeft gestolen? 45
2. Invoelen eigenbelang Hans Hans moet het medicijn stelen, ook al komt hij daardoor in de gevangenis, want als zijn vrouw blijft leven is hij sowieso gelukkiger.
Is het goed dat Hans ingebroken heeft en het middel heeft gestolen? 46
3. Beschouwing Hans ten opzichte van zijn sociale omgeving
Hans moet de medicijnen stelen omdat zijn vrouw dat wil. Of: Hans moet niet stelen want hij is geen crimineel.
Is het goed dat Hans ingebroken heeft en het middel heeft gestolen? 47
4. Gedrag Hans ten opzichte van een groter maatschappelijk belang (Law-and-Order) Hans moet zich aan de wet houden. Of: Als Hans steeltmoet hij de consequenties accepteren (gevangenis straf, en geld terugbetalen).
Is het goed dat Hans ingebroken heeft en het middel heeft gestolen? 48
5. Afweging van verschillende typen rechten en plichten
Hans moet de medicijnen stelen want iedereen heeft het recht op medische hulp (of, is een mensenrecht).
Is het goed dat Hans ingebroken heeft en het middel heeft gestolen? 49
6. Ethiek Hans moet de medicijnen stelen want een mensenleven is van meer waarde dan Heinz eigendomsrecht.
Is het goed dat Hans ingebroken heeft en het middel heeft gestolen? 50
51
ARGUMENTATIE BEWIJSVOERING
52
Intermezzo (snel vergeten) Sensomotoriek
53
DEUGDEN-ETHIEK BURGERSCHAP
54
JOURNALISTIEK DEMOCRATIE
55
INSTALLATION ART en SENSOMOTORIEK
Een doorlopende leerlijn
56
Een doorlopende leerlijn
57
Cultuuriskunst Dank vooruwaandacht
www.cultuurindespiegel.nl
58
