Persvoorstelling Resultaten Europees Vreemdetalenonderzoek
21 juni 2012
1
Onderzoeksteam Hoofdpromotor: Rianne Janssen Co-promotoren: Piet Desmet, Sarah Gielen, Liesbet Heyvaert, Peter Lauwers, Ilse Magnus Medewerkers: Karolien Declercq, Katrijn Denies, Thomas Arkens, Sabine Beringhs
2
2
Overzicht 1. Situering & design 2. Resultaten 3. Bespreking
3
3
Waarom? - Situering en doelstelling • •
•
Europa: Aanleren van vreemde talen Europese Commissie: European Survey on Language Competences (ESLC) of Europees Vreemdetalenonderzoek Onderzoek naar beheersing van vreemde talen in secundair onderwijs – Lezen, luisteren en schrijven – Engels, Frans, Duits, Spaans, Italiaans – Elk land toetst de twee meest onderwezen vreemde talen van deze vijf talen 4
4
Waar? - Deelnemende landen • •
14 landen/16 regio’s 53 000 leerlingen/ 3656 in Vlaanderen
Deelnemende regio’s Bulgarije Duitstalige Gemeenschap Engeland Estland Frankrijk Franse Gemeenschap Griekenland Kroatië Malta Nederland Polen Portugal Slovenië Spanje Vlaamse Gemeenschap Zweden 5
5
Wie? - Deelnemende leerlingen •
Doelpubliek ESLC o.b.v. ISCED niveaus (International Standard Classification of Education) – Standaard : laatste jaar van ISCED 2 (= lager secundair onderwijs = Vlaamse eerste graad) – Voorwaarde: minstens volledig schooljaar getoetste taal geleerd op school ⇒ Alternatief: tweede jaar van ISCED 3 (= hoger secundair onderwijs = Vlaamse tweede en derde graad)
•
Vlaanderen – Frans: 2e jaar van 1e graad – Engels: 2e jaar van 2e graad (want onderwijs Engels start vaak pas in tweede jaar van de 1e graad)
6
6
Wie? - Overzicht onderzoeksdesign Deelnemende regio’s Bulgarije
Eerste vreemde taal Engels
3
Int. leerjaar 10
Duitstalige G.
Frans
2
8
13
Engels
3
10
15
Estland
Engels
2
9
15
Duits*
2
9
15
Frankrijk
Engels
2
9
14
Spaans
2
9
14
Franse G.
Engels*
3
10
15
Duits
3
10
14
Griekenland
Engels
2
9
14
Frans
2
9
14
Kroatië
Engels
2
8
14
Duits
2
8
14
Malta
Engels
2
11
15
Italiaans
2
11
15
Nederland
Engels
2
9-10
14-15
Duits
2
9-10
14-15
Polen
Engels
2
9
15
Duits
2
9
15
Portugal
Engels
2
9
14
Frans
2
9
14
Slovenië
Engels
2
9
14
Duits
2
9
14
Spanje
Engels
2
10
15
Frans
2
10
15
Vlaamse G.
Frans
2
8
13
Engels
3
10
15
Zweden
Engels
2
9
15
Spaans
2
9
15
ISCED 3
Int. Leeftijd leerjaar 10 16
Tweede vreemde taal Duits*
ISCED
Leeftijd 16
7
7
Wanneer? - Afname •
Hoofdonderzoek – Lente 2011 – Uitzondering: Engeland (herfst 2011)
8
8
Wat? - Toetsdesign •
Basis: Europees Referentiekader (ERK) B
A Basisgebruiker
A1 (Breakthrough)
C
Onafhankelijke gebruiker
A2
B1
(Waystage)
(Threshold)
B2
Vaardige gebruiker
C1
(Vantage) (Effective operational proficiency)
C2 (Mastery)
ESLC 9
9
Wat? - Toetsdesign •
Basis: Europees Referentiekader (ERK) – Ontwikkeling toetsitems (vergelijkbaarheid over de getoetste talen) – Classificatie van deelnemende leerlingen o.b.v. hun toetsscore
10
10
Hoe? - Toetsinstrumentarium •
Afnamemodus – Schrijven: papier – Luisteren en lezen: papier of computer (Vlaamse G.)
•
Deels adaptieve procedure – O.b.v. ‘can-do statements’ verdeling over drie verschillende moeilijkheidsgraden
•
Achtergrondinformatie via vragenlijsten voor leerlingen, leerkrachten en directie
11
11
Overzicht 1. Situering & design 2. Resultaten 1. Frans en Engels 2. Eerste en tweede vreemde taal 3. Prestatieverschillen tussen leerlingen 3. Bespreking
12
12
Verdeling ERK-niveaus FRANS - LUISTEREN Duitstalige G.
29
Vlaamse G.
17%
41 %
21%
15% 5% Pre-A1 A1
Spanje
44
A2 B1
Portugal
B2 of meer
47
Griekenland
40
0
10
20
30
40
50
60
70
80
90
100
13
13
Verdeling ERK-niveaus FRANS - LEZEN Spanje
35
Duitstalige G.
34
Pre-A1 A1 Vlaamse G.
12%
45%
18%
14% 10%
A2 B1
Portugal
B2 of meer
52
Griekenland
44
0
10
20
30
40
50
60
70
80
90
100
14
Verdeling ERK-niveaus FRANS - SCHRIJVEN Duitstalige G.
25
Spanje
38
Pre-A1 A1 Vlaamse G.
20%
36%
22%
16% 6%
A2 B1
Griekenland
B2 of meer
49
Portugal
47
0
10
20
30
40
50
60
70
80
90
100
15
Gemiddelde toetsprestaties
FRANS - LUISTEREN
Duitstalige G. Vlaamse G. Spanje Portugal Griekenland
Pre-A1
A1
A2
B1
16
Gemiddelde toetsprestaties FRANS - LEZEN
Spanje Duitstalige G. Vlaamse G. Portugal Griekenland
Pre-A1
A1
A2
B1
17
Gemiddelde toetsprestaties FRANS - SCHRIJVEN
Duitstalige G. Spanje Vlaamse G. Portugal Griekenland
Pre-A1
A1
A2
B1
18
Overzicht 1. Situering & design 2. Resultaten 1. Frans en Engels 2. Eerste en tweede vreemde taal 3. Prestatieverschillen tussen leerlingen
3. Bespreking
19
19
Verdeling ERK-niveaus ENGELS - LUISTEREN Zweden Malta Vlaamse G. Nederland Slovenië Duitstalige G. Estland Kroatië Griekenland Bulgarije Portugal Franse G. Polen Spanje Frankrijk
77 72
5%6% 15%
72% 59 45
Pre-A1
32 47
A1 35
A2 29
B1
26
B2 of meer
26 36 29 32 40 0
10
20
30
40
50
60
70
80
90
100
20
Verdeling ERK-niveaus ENGELS - LEZEN Zweden Vlaamse G. Malta Nederland Estland Duitstalige G. Slovenië Griekenland Kroatië Franse G. Bulgarije Spanje Portugal Polen Frankrijk
66
10% 9%
17%
63% 64 38 47 30
Pre-A1
31
A1
30
A2
31
B1
42
B2 of meer
32 41 41 38 49 0
10
20
30
40
50
60
70
80
90
100
21
Verdeling ERK-niveaus ENGELS - SCHRIJVEN Malta Zweden Vlaamse G. Nederland Duitstalige G. Estland Griekenland Slovenië Kroatië Franse G. Bulgarije Spanje Portugal Polen Frankrijk
47 47
6%
21%
56%
16% 48 47
Pre-A1
31 33
A1 38
A2
35
B1
36
B2 of meer
28 32 32 36 38 0
10
20
30
40
50
60
70
80
90
100
22
Gemiddelde toetsprestaties ENGELS - LUISTEREN Zweden Vlaamse G. Malta Nederland Estland Slovenië Duitstalige G. Kroatië Griekenland Bulgarije Portugal Franse G. Polen Spanje Frankrijk
Pre-A1
A1
A2
B1
B2 of +
23
Gemiddelde toetsprestaties ENGELS - LEZEN Zweden Malta Vlaamse G. .
Estland
Nederland Duitstalige G. Slovenië Griekenland Kroatië Franse G. Bulgarije Spanje Portugal Polen Frankrijk
Pre-A1
A1
A2
B1
B2 of +
24
Gemiddelde toetsprestaties ENGELS - SCHRIJVEN Malta Zweden Vlaamse G. Estland Nederland Duitstalige G. Griekenland Slovenië Kroatië Franse G. Bulgarije Spanje Portugal Polen Frankrijk
Pre-A1
A1
A2
B1
B2 of +
25
Overzicht 1. Situering & design 2. Resultaten 1. Frans en Engels 2. Eerste en tweede vreemde taal 3. Prestatieverschillen tussen leerlingen
3. Bespreking
26
26
Verdeling ERK-niveaus 1e VREEMDE TAAL - LUISTEREN Zweden Malta Nederland Slovenië Estland Kroatië Griekenland Duitstalige G. Bulgarije Portugal Franse G. Polen Vlaamse G. Spanje Frankrijk
Pre-A1 A1 A2 B1 B2 of meer
0
10
20
30
40
50
60
70
80
90
100
27
Verdeling ERK-niveaus 1e VREEMDE TAAL - LEZEN Zweden Malta Nederland Estland Slovenië Griekenland Duitstalige G. Kroatië Franse G. Bulgarije Spanje Vlaamse G. Portugal Polen Frankrijk
Pre-A1 A1 A2 B1 B2 of meer
0
10
20
30
40
50
60
70
80
90
100
28
Verdeling ERK-niveaus 1e VREEMDE TAAL - SCHRIJVEN Malta Zweden Nederland Estland Griekenland Slovenië Kroatië Duitstalige G. Franse G. Bulgarije Spanje Portugal Polen Vlaamse G. Frankrijk
Pre-A1 A1 A2 B1 B2 of meer
0
10
20
30
40
50
60
70
80
90
100
29
Overzicht 1. Situering & design 2. Resultaten 1. Frans en Engels 2. Eerste en tweede vreemde taal 3. Prestatieverschillen tussen leerlingen
3. Bespreking
30
30
Verdeling ERK-niveaus 2e VREEMDE TAAL - LUISTEREN Vlaamse G. Duitstalige G. Nederland Malta Franse G. Slovenië Estland Bulgarije Spanje Kroatië Portugal Frankrijk Griekenland Polen Zweden
Pre-A1 A1 A2 B1 B2 of meer
0
10
20
30
40
50
60
70
80
90
100
31
Verdeling ERK-niveaus 2e VREEMDE TAAL - LEZEN Vlaamse G. Duitstalige G. Nederland Spanje Malta Estland Franse G. Bulgarije Slovenië Frankrijk Portugal Kroatië Griekenland Zweden Polen
Pre-A1 A1 A2 B1 B2 of meer
0
10
20
30
40
50
60
70
80
90
100
32
Verdeling ERK-niveaus 2e VREEMDE TAAL - SCHRIJVEN Vlaamse G. Duitstalige G. Nederland Franse G. Spanje Estland Malta Slovenië Bulgarije Griekenland Kroatië Frankrijk Portugal Polen Zweden
Pre-A1 A1 A2 B1 B2 of meer
0
10
20
30
40
50
60
70
80
90
100
33
Overzicht 1. Situering & design 2. Resultaten 1. Frans en Engels 2. Eerste en tweede vreemde taal 3. Prestatieverschillen tussen leerlingen
3. Bespreking
34
34
Verschillen tussen leerlingen - Geslacht Europa
• meisjes > jongens voor schrijven • meisjes > jongens voor Frans lezen/luisteren • meisjes ≈ jongens voor Engels lezen/luisteren Vlaanderen
• meisjes > jongens voor Frans schrijven • meisjes ≈ jongens voor overige toetsen
35
35
Verschillen tussen leerlingen - Migratiestatus Categorieën: 1e generatie; 2e generatie; autochtoon Europa
• Vaak zwakker resultaat voor 1e generatie maar betrekkelijk weinig significante verschillen Vlaanderen
• Frans lezen/schrijven: 2e generatie > 1e generatie • Engels: autochtoon > 1e generatie
36
36
Verschillen tussen leerlingen - Thuistaal Europa
• Leerlingen die thuis de toetstaal spreken scoren het hoogst. • Frans: anderstalig ≈ officiële taal (gewoonlijke instructietaal) • Engels: • In 50% van de landen: anderstalig < officiële taal • In 50% van de landen: anderstalig ≈ officiële taal Vlaanderen
• voor Frans: idem; • voor Engels: anderstalig < officiële taal 37
37
Verschillen tussen leerlingen - SES Europa
• In tegenstelling tot andere internationale studies (bv. PISA): amper verschillen Vlaanderen
• Idem
38
38
Verschillen tussen leerlingen - Scorekloof Scorekloof: verschil tussen de score van de 5% leerlingen met de beste prestaties en de score van de 5% leerlingen met de zwakste prestaties Europa
• Frans: • Engels:
grootst in Duitstalige G. & Griekenland kleinst in Portugal & Spanje grootst in Estland & Bulgarije kleinst in Duitstalige G.
Vlaanderen
• Beide talen: kleiner dan Europees gemiddelde 39
39
Overzicht 1. Situering & design 2. Resultaten 1. Frans en Engels 2. Eerste en tweede vreemde taal 3. Prestatieverschillen tussen leerlingen
3. Bespreking
40
40
Bespreking resultaten - Europa •
Algemeen – Resultaten Engels > andere getoetste taal
•
Vergelijking tussen landen – Hoge score voor de 2 vreemde talen: Nederland en Duitstalige Gemeenschap – Lage score voor de 2 vreemde talen: Frankrijk en Polen – Grootste spreiding tussen de 2 vreemde talen: Zweden 41
41
Bespreking resultaten - België •
Engels Vlaamse Gemeenschap
•
Duitstalige
Franse
> Gemeenschap > Gemeenschap
Frans Duitstalige Gemeenschap
>
Vlaamse Gemeenschap
42
42
Bespreking resultaten - Vlaanderen •
Frans en Engels – Frans: in middenmoot (3e plaats/5) – Engels: aan de top (top 3/15)
•
1e en 2e vreemde taal – 1e vreemde taal (Frans): in staartgroep (t.o.v. Engels elders) – 2e vreemde taal (Engels): aan de top (t.o.v. Frans, Duits, Spaans, Italiaans elders)
43
43
Bespreking resultaten - Vlaanderen •
Leeftijd – Frans/1e vreemde taal: 13-jarigen t.o.v. 14 à 16jarigen
•
Onderwijsvorm – Engels: beperkt aantal bso-leerlingen getoetst
•
Contact met vreemde talen in dagelijkse leefwereld en via media (films, tv, muziek, etc.) – Vlaamse G.: contact T1 < T2 – Europa: contact T1 > T2 44
44
Bespreking Verschillen in vreemdetalenonderwijs •
Start vreemdetalenonderwijs: laat in Vlaamse en Franse G. – 4 jaar later dan doorsnee in Europa (begin lagere school) – 7 jaar later dan Duitstalige G. (begin kleuterschool)
•
Aantal uren per taal per week in getoetste jaar: gemiddeld 2 à 3 uren, behalve – Duitstalige G.: meer dan 4 uur Frans/week – Malta: meer dan 4 uur Engels/week
45
45
Bespreking Verschillen in vreemdetalenonderwijs •
Leerkracht als moedertaalspreker – Frans • Europees gemiddelde: 15 à 20% • Vlaamse G.: 20% • Duitstalige G.: meer dan 90%
– Engels • Europees gemiddelde: 5% • Vlaamse G.: 5% • Malta: meer dan 50%
46
46
Bespreking Verschillen in vreemdetalenonderwijs •
2010-2011: in het Vlaamse SO was vreemde talen leren nog geen verplichting voor alle leerlingen
•
Nu: verplicht vreemdetalenonderwijs gepland of in voege voor elke leerling in het Vlaamse SO – 1e graad b-stroom: Frans vanaf 2010 (progressief) – 2e graad bso: Frans of Engels vanaf 2010 (progressief) – 3e graad bso: Frans of Engels vanaf 2012
47
47
Dank voor uw aandacht www.ond.vlaanderen.be www.eslc-vlaanderen.be
48
