Werkboekje Natuur en milieu educatie
Naam:
Groep 7 Fruit in de mix
Dit is een product van Stichting Vogelpark Avifauna
Werkblad 1 Waar komt ons fruit vandaan? Vul
1. Teken het klassikale woordenweb die jullie samen maken in het onderstaande vak. Als start staan de eerste 3 fruitsoorten alvast opgeschreven. Welke fruitsoorten kennen jullie nog meer?
Appel
Fruit Peer
Banaan 2. Ga op onderzoek uit met je groepje. Zoek op internet waar de fruitsoorten oorspronkelijk vandaan komen. Vanuit welk land wordt het fruit geporteerd naar Nederland? 3. Kleur de legenda op kaart. Geef de landen op de kaart waar het fruit vandaan komt dezelfde kleur. Vul daarna de onderstaande grafiek in. Welk fruit komt uit Nederland, weke uit europa en welk fruit is exotisch?
Nederlands fruit
Europees fruit
Exotisch fruit
……………………………………
……………………………………
……………………………………
……………………………………
……………………………………
……………………………………
……………………………………
……………………………………
……………………………………
……………………………………
……………………………………
……………………………………
……………………………………
……………………………………
……………………………………
……………………………………
……………………………………
……………………………………
……………………………………
……………………………………
……………………………………
……………………………………
……………………………………
……………………………………
……………………………………
……………………………………
……………………………………
……………………………………
……………………………………
……………………………………
……………………………………
……………………………………
……………………………………
……………………………………
……………………………………
……………………………………
Werkblad 3 Groente of fruit. Fruit is heel simpel gezegd een verzamelnaam voor suikerhoudende eetbare vruchten van een boom of een plant. Groente zijn eetbare delen van de platen. De plant of boom waar fruit aan groeit, gaat niet verloren bij het oogsten. Bij groente daartegen is dat wel zo. Groente is vaak een éénjarige plant of de plant gaat verloren bij de oogst. Denk bijvoorbeeld aan een wortel. Een ander verschil is dat groenten vaak aan een kruidachtige plant groeien en fruit meestal aan een houtachtige plant. 1. Lees de bovenstaande tekst nog eens goed door. Vul aan de hand van de tekst de onderstaande tabel in. Om je een beetje op weg te helpen zijn er alvast een paar kenmerken ingevuld. Kenmerken groente
Kenmerken fruit Suikerhoudende eetbare vrucht
Eenjarige plant, of de plant gaat verloren bij de oogst 2. Het verschil tussen groente en fruit lijkt heel gemakkelijk, maar dat is het vaak niet. Probeer het zelf maar eens uit. Onderzoek of de onderstaande producten groente of fruit zijn aan de hand van de kenmerken. Tip: gebruik het internet om plaatjes op te zoeken van de planten of bomen waaraan de groente of fruit groeit.
1.
Kiwi
Aardbei …………………………………………………………… …………………………………………………………… …………………………………………………………… …………………………………………………………… …………………………………………………………… …………………………………………………………… …………………………………………………………… …………………………………………………………… …………………………………………………………… …
Komkommer
Banaan
……………………………………… ……………………………………… ……………………………………… ……………………………………… ……………………………………… ……………………………………… ……………………………………… ……………………………………… ……………………………………… ……………………………………… ……………………………………… ……………………………………… ………………………………………
………………………………………………… …………………………………………………… ………………………………………………… …………………………………………………… ………………………………………………… …………………………………………………… ………………………………………………… …………………………………………………… ………………………………………………… …………………………………………………… ………………………………………………… …………………………………………………… ………………………………………………… …………………………………………………… ………………………………………………… …………………………………………………… ………………………………………………… …………………………………………………… ………………………………………………… …………………………………………………… ………………………………………………… …………………………………………………… ………………………………………………… …………………………………………………… Tomaat ………………………………………………… ………………………………………………… ………………………………………………… ……………………………………………………………………………………… ………………………………………………… ……………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………… ……………………
Werkblad 4 Fruit onderzoek De aardbei 1. Zoek op internet een plaatje van de plant of boom waaraan de aardbei groeit. Teken deze na in het bovenste venster. Wat valt je op? ……………………………………………………………… ……………………………………………………………… ……………………………………………………………… 2. Wat zijn de eetbare delen van de plant of boom? ……………………………………………………………… ……………………………………………………………… ……………………………………………………………… 3. Eet je het fruit met of zonder schil? Waarom? ……………………………………………………………… ……………………………………………………………… ……………………………………………………………… 4. Snij de vrucht door en teken deze na in het onderste venster. Wat is de structuur van de vrucht? ……………………………………………………………… ……………………………………………………………… ……………………………………………………………… 5. Waar zitten de zaden van de vrucht? Wat valt je op? ……………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………… 6. Het is tijd om de vrucht te proeven. Waar smaakt de vrucht naar? Zoet, zuur, bitter? ……………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………… De kiwi 1. Zoek op internet een plaatje van de plant of boom waaraan de kiwi groeit. Teken deze na in het bovenste venster. Wat valt je op? ……………………………………………………………… ……………………………………………………………… ………………………………………………………………
2. Wat zijn de eetbare delen van de plant of boom? ……………………………………………………………… ……………………………………………………………… ………………………………………………………………
3. Eet je het fruit met of zonder schil? Waarom? ……………………………………………………………… ……………………………………………………………… ………………………………………………………………
4. Snij de vrucht door en teken deze na in het onderste venster. Wat is de structuur van de vrucht? ……………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………… 5. Waar zitten de zaden van de vrucht? Wat valt je op? ………………………………………………………………… ………………………………………………………………… ………………………………………………………………… ………………………………………………………………… 6. Het is tijd om de vrucht te proeven. Waar smaakt de vrucht naar? Zoet, zuur, bitter? ………………………………………………………………… ………………………………………………………………… ………………………………………………………………… ………………………………………………………………… De banaan
1. Zoek op internet een plaatje van de plant of boom waaraan de banaan groeit. Teken deze na in het bovenste venster. Wat valt je op? ……………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………… 2. Wat zijn de eetbare delen van de plant of boom? ……………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………… 3. Eet je het fruit met of zonder schil? Waarom? ……………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………… 4. Snij de vrucht door en teken deze na in het onderste venster. Wat is de structuur van de vrucht? ……………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………… 5. Waar zitten de zaden van de vrucht? Wat valt je op? ……………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………… 6. Het is tijd om de vrucht te proeven. Waar smaakt de vrucht naar? Zoet, zuur, bitter? ……………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………
De Meloen 1. Zoek op internet een plaatje van de plant of boom waaraan de meloen groeit. Teken deze na in het bovenste venster. Wat valt je op? ……………………………………………………………… ……………………………………………………………… ……………………………………………………………… 2. Wat zijn de eetbare delen van de plant of boom? ……………………………………………………………… ……………………………………………………………… ……………………………………………………………… 3. Eet je het fruit met of zonder schil? Waarom? ……………………………………………………………… ……………………………………………………………… ……………………………………………………………… 4. Snij de vrucht door en teken deze na in het onderste venster. Wat is de structuur van de vrucht? ……………………………………………………………… ……………………………………………………………… ……………………………………………………………… 5. Waar zitten de zaden van de vrucht? Wat valt je op? ……………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………… 6. Het is tijd om de vrucht te proeven. Waar smaakt de vrucht naar? Zoet, zuur, bitter? ……………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………
De Mandarijn 1. Zoek op internet een plaatje van de plant of boom waaraan de mandarijn groeit. Teken deze na in het bovenste venster. Wat valt je op? ……………………………………………………………… ……………………………………………………………… ………………………………………………………………
2. Wat zijn de eetbare delen van de plant of boom? ……………………………………………………………… ……………………………………………………………… ………………………………………………………………
3. Eet je het fruit met of zonder schil? Waarom? ……………………………………………………………… ……………………………………………………………… ………………………………………………………………
4. Snij de vrucht door en teken deze na in het onderste venster. Wat is de structuur van de vrucht? ……………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………… 5. Waar zitten de zaden van de vrucht? Wat valt je op? ……………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………… 6. Het is tijd om de vrucht te proeven. Waar smaakt de vrucht naar? Zoet, zuur, bitter? ……………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………… De appel
1. Zoek op internet een plaatje van de plant of boom waaraan de appel groeit. Teken deze na in het bovenste venster. Wat valt je op? ………………………………………………………………… ………………………………………………………………… ………………………………………………………………… ………………………………………………………………… 2. Wat zijn de eetbare delen van de plant of boom? ………………………………………………………………… ………………………………………………………………… ………………………………………………………………… ………………………………………………………………… 3. Eet je het fruit met of zonder schil? Waarom? ………………………………………………………………… ………………………………………………………………… ………………………………………………………………… 4. Snij de vrucht door en teken deze na in het onderste venster. Wat is de structuur van de vrucht? ……………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………… 5. Waar zitten de zaden van de vrucht? Wat valt je op? ……………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………… 6. Het is tijd om de vrucht te proeven. Waar smaakt de vrucht naar? Zoet, zuur, bitter? ……………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………
Werkblad 5a De bananenteelt Bekijk beide filmpjes goed. Er zijn veel overeenkomsten te zien, maar er zijn ook veel verschillen 1. Wat is de overeenkomst tussen de beide filmpjes? ………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………… 2. Wat is het grootste verschil? ………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………… 3. Als je voor beide filmpjes een titel moest verzinnen, Welke titels zouden dat dan zijn? Filmpje 1……………………………………………………………………………………………………… Filmpje 2……………………………………………………………………………………………………… Faustino Vilchez en zijn familie hebben een bananen plantage. Faustino verkoopt zijn bananen aan een organisatie die ervoor zorgt dat Faustino een eerlijke prijs krijgt voor zijn bananen. Vroeger was dat niet zo gewoon. Bekijk het filmpje en probeer de volgende vragen te beantwoorden, 4. In Welk land woont Faustino Vilchez met zijn familie? …………………………………………………………………………………………………………………. 5. Peru was een kolonie. Wat is een kolonie? ……………………………………………………………………… ……………………………………………………………………… 6. Welk land in Europa was 500 jaar lang de baas over Peru? ……………………………………………………………………… 7. Waar kun je dat nog aan zien? ……………………………………………………………………… ……………………………………………………………………… ……………………………………………………………………… 8. Vroeger hadden boeren in Peru allemaal een eigen stuk grond, waarom is dat belangrijk? ………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………… 9. De Spanjaarden verkochten het voedsel van de boeren en hielden het meeste geld zelf. Vind jij dit eerlijk? Waarom wel, waarom niet? ............................................................................................................................................................ ............................................................................................................................................................ 10. Wat betekend fair trade …………………………………………………………………………………………………………………. 11. Een banaan mag een fair trade keurmerk dragen wanneer de banaan verhandelt en geproduceerd is onder eerlijke voorwaarden. Ga met de klas op zoek naar deze voorwaarden op internet. …………………………………………………………………………………………………………………. …………………………………………………………………………………………………………………. …………………………………………………………………………………………………………………. ………………………………………………………………………………………………………………….
Werkblad 5b De bananenhandel Lees de volgende tekst:
Bestrijdingsmiddelen Bananen zijn erg gevoelig voor ziektes die de wortels en het blad aantasten. Er worden daarom veel bestrijdingsmiddelen gebruikt. In Costa Rica worden minstens 286 verschillende Bestrijdingsmiddelen gebruikt om bananen te laten groeien. In de bananenteelt wordt gemiddeld 44 kg bestrijdingsmiddelen per hectare gebruikt (ter vergelijking: in Nederland wordt er gemiddeld 2.7 kg bestrijdingsmiddelen per hectare gebruikt voor landbouwgewassen). Arbeiders worden niet beschermd tegen de giftige bestrijdingsmiddelen. Hierdoor zijn duizenden arbeiders al blijvend ziek geworden. Het streven naar de ‘ideale’ banaan en naar zoveel mogelijk winst heeft dus grote gevolgen voor de arbeiders op de plantage. De lonen zijn laag en de werkdagen lang. Zij wonen op de plantages in kleine huizen zonder stromend water en elektriciteit, ze krijgen geen loon als ze ziek zijn, medicijnen of een dokter zijn niet beschikbaar of de arbeiders kunnen geen dokter of medicijnen betalen. Ook voor het milieu heeft het gebruik van bestrijdingsmiddelen ernstige gevolgen. De bodem en het grondwater raken door het gebruik van kunstmest en bestrijdingsmiddelen vervuild 1. Lees de tekst goed door en bekijk daarna de onderstaande tabel. Over welk merk banaan wordt er volgens jou gesproken in de tekst? …………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………
Gewone banaan Vb. Chiquita
Biologische banaan (EKO)
Max Havelaar banaan (Oké)
Prijs per kilo
€ 1,89
€ 2,49
€ 2,19
Biologische max havelaar banaan (Eko-oké) € 2,69
Opbrengst boer per kilo
€ 0,17
€ 0,30
€ 0,42
€ 0,50
Gebruik van chemische bestrijdingsmiddelen
Heel veel
Geen
Geen
Sociale of financiële hulp
Geen
Een bijdrage in de vorm van een geldpremie en hulp bij omschakeling naar biologisch
Verbod op het gebruik van gevaarlikje chemische bestrijdingsmiddelen Goede arbeidsomstandigheden
Goede arbeidsomstandigheden, een bijdrage in de vorm van een geldpremie en hulp bij omschakeling naar biologisch
2. Er wordt hier gesproken over de gewone bananenteelt. Het Eko-oké keurmerk is een combinatie tussen een fair trade banaan en een biologische banaan. Noem 4 voordeel van de Eko-oké banaan ten opzichte van de gewone banaan: 1. …………………………………………………………………………………………………………. 2. …………………………………………………………………………………………………………. 3. …………………………………………………………………………………………………………. 4. …………………………………………………………………………………………………………. 3. Zet de voordelen van belangrijk naar minder belangrijk. Welk voordeel weegt voor jou het zwaarst? …………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………… 4. Wat zou een nadeel kunnen zijn van de Eko-oké banaan ten opzichte van een gewone banaan? …………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………… 5. Wanneer jij zou moeten kiezen tussen een biologische banaan waarbij gedacht wordt aan het milieu of aan een fair trade banaan waarbij gedacht wordt aan het welzijn van de mensen, voor welke banaan zou jij dan kiezen en waarom? …………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………… 6. De volgende 5 personen gaan bananen kopen, welke banaan zouden zij waarschijnlijk gaan kopen? Denk hierbij aan de verschillende soorten kenmerken van de fruit? Welk kenmerk is voor welke persoon belangrijk? Marktkoopman ………………………………………………………………………………. Jonge moeder ………………………………………………………………………………. Reclameman ………………………………………………………………………………. (Milieu)activist ………………………………………………………………………………. Student ……………………………………………………………………………….
Werkblad 7 Discussie Welke banaan verdedigen jullie? ………………………………………………………………………………………………………………………. Bekijk het onderstaande schema, welke banaan vinden jullie dat uit de handel moet worden gehaald? ……………………………………………………………………………………………………………………….
Reguliere bananen
Fair trade bananen
Biologische bananen
Onderwerp: Er liggen te veel soorten bananen in de supermarkt en bij de groentewinkel. De consumenten weten niet meer welke ze moeten kiezen. Daarom wordt erover nagedacht om één banaan merk uit de verkoop te halen. De verschillende partijen verdedigen hun eigen banaan. Daarnaast krijgt elke partij 1 merk banaan toegewezen welke zij uit de verkoop willen halen. Argumenten: 1…………………………………………………………………………………………………………………….. 2…………………………………………………………………………………………………………………….. 3…………………………………………………………………………………………………………………….. 4…………………………………………………………………………………………………………………….. 5…………………………………………………………………………………………………………………….. 6…………………………………………………………………………………………………………………….. 8…………………………………………………………………………………………………………………….. 9…………………………………………………………………………………………………………………….. 10…………………………………………………………………………………………………………………… 11…………………………………………………………………………………………………………………… 12……………………………………………………………………………………………………………………
