Actieplan Natuur- en Milieu Educatie 2012-2013
Inleiding In het gemeentelijke beleidsplan Natuur- en Milieueducatie NME, Visie op NME is het te voeren beleid voor de jaren 2008 tot en met 2012 vastgelegd. Dit beleidsplan is op 3 juli 2008 door de gemeenteraad vastgesteld. Het opstellen van dit actieplan vloeit voort uit voornoemd beleidsplan. In 2012 wordt het nieuwe beleidsplan NME voor de periode 2013 en verder opgesteld. Bij de tussentijdse evaluatie van het huidige beleidsplan is reeds aangegeven dat de hoofdlijn uit het huidige plan zal worden vastgehouden. Om deze reden wordt het actieplan ook alvast op hoofdlijnen ingevuld voor 2013. Eventuele details kunnen in een later stadium alsnog worden ingevuld. Tenslotte wordt in dit actieplan ook een terugblik geworpen op het actieplan 2011-2012. Wat stond gepland, wat is hiervan uitgevoerd, welke resultaten zijn behaald en welke kosten waren hiermee gemoeid. Uitgangspunten actieplan NME Bij het opstellen van dit actieplan zijn de uitgangspunten en randvoorwaarden zoals genoemd in het beleidsplan NME 2008-2012 gehanteerd. Dit betreft de doelgroepen, de verdeling van het budget en de verdeling van de thema's. Voor de verdeling van de thema's zal 2012 gericht zijn op de natuurrijke en schone leefomgeving (zwerfafval). Vooralsnog wordt ervan uitgegaan dat 2013 zal gericht zijn op de waterrijke en gezonde en duurzame leefomgeving (o.a. energie en klimaat), maar een en ander hangt af van de keuzes die (nog) gemaakt gaan worden in het beleidsplan NME 2013-2018. Aanpassing actieplan 2011-2012 en doorkijk naar de verdere toekomst Na vaststelling van het actieplan 2011 zijn nog enkele aanpassingen doorgevoerd. Op 16 juni 2011 heeft de gemeenteraad van Tholen namelijk besloten het jaarlijks beschikbare budget te beperken. In de Kadernota 2012 is vastgelegd dat vanaf 2012 het jaarlijkse budget € 8.000,- bedraagt. Deze bezuiniging betekende echter ook dat de keuze is gemaakt terug te gaan naar de basis: het creëren van een stevige basis voor de uitvoering van sterk NME. Op 27 juni 2011 heeft de gemeenteraad ingestemd met de tussentijdse evaluatie van het beleidsplan NME. Hierin is al de keuze vastgelegd om het huidige beleid voor de periode 2013 en verder te continueren en het huidige beleidsplan alleen te actualiseren waar nodig. Van belang is hierbij op te merken dat het doorkijkje naar 2013 in dit actieplan slechts richtinggevend is. De concrete invulling van het actieplan 2013 zal afhankelijk zijn van de invulling van het beleidsplan Natuur- en Milieueducatie 2013-2018 (gereed eind 2012). Tenslotte is ervoor gekozen het huidige NME- beleid voor de periode 2011-2012 zonder koerswijziging en/of bijstelling te continueren. Tenslotte heeft de gemeenteraad op 10 november 2011 via een motie om de inzet van Koos de Vuilnisman gevraagd. Hiervoor is een nieuwe (uitgebreide) cursus Natuurouders van de agenda van 2012 verdwenen. Hoofdlijn voor bepaling activiteiten 2012 en verder Gezien de forse bezuinigingen kunnen vanaf 2012 niet meer zoveel activiteiten worden opgepakt als eerdere jaren. Daarom wordt jaarlijks (2012 en verder) het volgende voorgesteld: • Viering Boomfeestdag • Grotere (basisschool ondersteunende) activiteit Actieplan NME 2012-2013 Pagina 1 van 6
• • •
Beheer website & leskisten: eigen Thoolse invulling Deelname Eco XXI: monitoring van beleid Eén andere kleine activiteit met linken tussen 3 O's (bv. Dag van de Duurzaamheid).
Met deze invulling wordt rekening gehouden met de politieke wens tot uitvoering van NME-activiteiten enerzijds op met name het basisonderwijs én is anderzijds zoveel als mogelijk tegemoet gekomen aan de wensen van de basisscholen en de Commissie NME. Deze keuze betekent in ieder geval dat de grote activiteit voor het basisonderwijs komt te vervallen. Ook activiteiten richting inwoners komen per 2012 te vervallen. Uitzondering vormt in 2012 nog het bedrijfsleven: het uitbouwen van het Netwerk Duurzaam Ondernemen vindt dit jaar nog plaats, evenals de allerlaatste cursus Duurzaam Ondernemen Tholen. Planning activiteiten 2012 Commissie NME 2x per jaar vergaderen. I.v.m. ontwikkelen nieuw beleidsplan NME komt hier 1x extra bovenop. 21 maart 2012: Boomplantdag (Nationale Boomfeestdag) De kern Sint Philipsland krijgt het accent, andere kernen kunnen met hulp van Natuurouders zelf activiteiten organiseren. Introductieworkshop Smaaklessen Op 11 april a.s. wordt het basisonderwijs geïnformeerd over de mogelijkheden van Smaaklessen (een lesprogramma over eten en smaak voor groep 1 t/m 8 van het basisonderwijs). (Vervolg) cursus Natuurouders Na de invulling van Natuuroudercursus op het thema energie volgt op 16 mei de invulling rondom het thema klimaat. Koos de Vuilnisman Koos brengt in oktober/november 2012 weer een bezoek aan basisscholen in de gemeente Tholen. Beheer website & leskisten e Eind 2011 is begonnen met het project tot ontwikkeling van de website www.nmetholen.nl. In de 1 helft van 2012 wordt gewerkt aan de realisatie en optimalisatie. Via deze website kunnen scholen straks kennis nemen van nieuws, activiteiten en leskisten reserveren. Met de invulling van dit punt wordt voldaan aan de wens van scholen en Natuurouders om op eenvoudige wijze alle NME-informatie gebundeld terug te kunnen vinden/gebruiken. Voor de zomervakantie wordt deze in gebruik genomen. Het beheren van de website ligt bij de gemeente Tholen. Voor het beheren en uitgeven van leskisten wordt in 2012 bekeken naar de inzet van coördinator en/of vrijwilligers. Deelname ECO XXI Voor het monitoren van beleid wordt het instrument ECO XXI toegepast. Een nieuwe meting is e noodzakelijk in 2012; de 1 meting dateert uit 2010 en verloopt na 2 jaar. Activiteit met 3 O's In 2011 is de invulling door de 3 O's in de Week van de Duurzaamheid zeer succesvol gebleken. Het (middelbaar) onderwijs, (Thoolse duurzame) ondernemers zijn aan elkaar gekoppeld door de overheid. In 2012 zal gepoogd worden dit verder uit te bouwen, opnieuw bij voorkeur gelinkt aan de Dag van de Duurzaamheid (10-10). Cursus Duurzaam Ondernemen e In november 2011 is de 6 cursus Duurzaam Ondernemen, gericht op de Thoolse horeca en verblijfsrecreatie, gestart. Op 29 maart wordt deze afgerond. e De 7 (en allerlaatste) cursus is op 15 februari gestart. Afronding nog vindt voor de zomer plaats. Netwerk Duurzaam Ondernemen Begin 2012 is het Netwerk nieuw leven ingeblazen. In 2012 wordt deze verder uitgebouwd.
Actieplan NME 2012-2013 Pagina 2 van 6
Planning activiteiten 2013 Commissie NME 2x per jaar vergaderen. Maart 2013: Boomplantdag (Nationale Boomfeestdag) In 1 kern ligt het accent, andere kernen kunnen met hulp van Natuurouders zelf activiteiten organiseren. (Ondersteunende) activiteit basisonderwijs Jaarlijks wordt bekeken welke ondersteunende activiteit passend is voor het basisonderwijs. Voor 2013 is nog niet bekend voor welke invulling wordt gekozen. Dit wordt nog nader bepaald. Beheer website & leskisten De website www.nmetholen.nl zal worden bijgehouden. Het beheren van de website ligt bij de gemeente Tholen. Voor het beheren en uitgeven van leskisten wordt voortgeborduurd op de in 2012 gekozen methode. Deelname ECO XXI Voor het monitoren van beleid wordt het instrument ECO XXI toegepast. Hoewel de actie in 2012 is uitgevoerd, drukt de betaling ook op 2013. Activiteit met 3 O's In 2013 wordt opnieuw gepoogd een leuke invulling door de 3 O's op de Dag/in de Week van de Duurzaamheid te maken. Het (middelbaar) onderwijs, (Thoolse duurzame) ondernemers en de overheid vervullen hier de rol. Netwerk Duurzaam Ondernemen Het Netwerk organiseert in 2013 de nodige activiteiten voor Thoolse duurzame ondernemers.
Financiële vertaling actieplan 2012-2013 De NME activiteiten zijn onderstaand vertaald naar een per thema jaarlijks beschikbaar budget: Nr. 1
Algemeen Kosten Commissie NME
Thema -
Geraamd -
Nr. 1 2 3 4
Basisonderwijs/voortgezet onderwijs Jaarlijkse Boomfeestdag Introductieworkshop Smaaklessen (Vervolg)cursus Natuurouders (Ondersteunende) activiteit basisonderwijs
Thema Natuurrijk Duurzaam Duurzaam
Geraamd € 500,€ 3.000,-
(2012- Koos de Vuilnisman, 2013-n.n.b.)
5 6 7
Beheer website & leskisten Deelname ECO XXI Activiteit met 3 O's
Duurzaam
€ 1.250,€ 1.750,€ 1.500,-
Nr. 1
Inwoners -
Thema -
Geraamd -
Nr. 1 2
Bedrijven Netwerk Duurzaam Ondernemen Cursus Duurzaam Ondernemen (2012)
Thema Duurzaam Duurzaam
Geraamd -
Actieplan NME 2012-2013 Pagina 3 van 6
Evaluatie actieplan NME 2011 Commissie NME De Commissie NME is 2x bij elkaar geweest. 16 maart 2011: Boomplantdag (Nationale Boomfeestdag) In 2011 heeft de Zeeuwse accentviering plaatsgevonden in Sint-Annaland. Zo’n 50 leerlingen van de School met de Bijbel en Casembrootschool hebben linden geplant bij de uitbreiding van de begraafplaats. Bijzonder was het kennis maken met de smaak van bomen bij de speciale ‘bomenproeftafel’. Voor de speciale 'bomenwandeling' zijn Natuurouders en belangstellende ouders van de scholen op 14 maart 2011 opgeleid. Alle kinderen kregen een appel en een houten Boomfeestdag-liniaal. De scholen hebben een spellenpakket cadeau gekregen. 3e cursus Natuurouders In oktober is de nieuwe cursus Natuurouders gestart: 'Tholen, vol energie'. In 4 ochtenden (onder schooltijd) zijn (groot)ouders wegwijs gemaakt binnen het thema energie. Op 7 november hebben 17 Natuurouders hun deelcertificaat rondom het thema energie mogen ontvangen. Het IVN Consulentschap heeft de cursus samen met de gemeente Tholen georganiseerd in Scaldis Naturalis in Sint-Maartensdijk. De afronding van de cursus rondom klimaat vindt in mei 2012 plaats. Opgemerkt wordt nog dat de inzet van de opgeleide Natuurouders dit jaar erg succesvol is geweest: de 7 scholen die in 2011 actief Natuurouders hebben ingezet hebben met hun (buiten)activiteiten 588 kinderen bereikt. Hieruit blijkt nogmaals de noodzaak van goed opgeleide Natuurouders (zie ook bijlage 1). Beheer leskisten: Thoolse invulling en opzetten/bijhouden database NME-aanbod voor basisonderwijs in combinatie met realiseren basispakket NME voor basisonderwijs e In de 2 helft van 2011 is onderzocht welke mogelijkheden er haalbaar waren binnen bovengenoemde actiepunten. De voorgenomen bezuinigingen op het NME-budget per 2012 waren de aanleiding een basispakket NME voor het basisonderwijs te maken. Vele lesmaterialen en -kisten ter ondersteuning van de leerkrachten en Natuurouders zijn aangeschaft. Daarna is gezocht naar een mogelijkheid het aanbod op eenvoudige wijze inzichtelijk te maken voor de basisscholen en de Natuurouders. In december 2011 is opdracht gegeven deze website te bouwen. In 2012 wordt deze opdracht afgerond, zodat voor de zomer 2012 de website in de lucht kan. Activiteit(en) basisonderwijs De Commissie NME heeft geadviseerd in het voorjaar of in het najaar een activiteit voor het basisonderwijs te organiseren. In 2011 was dit het bezoek aan MS de Watervlo (schooljaar 2011-2012). De Watervlo van Triple E lag van 12 tot 18 september in de haven van Tholen aangemeerd. Opnieuw was sprake van een groot succes: slechts 18 van de 21 Thoolse basisscholen (455 leerlingen) hebben van de gelegenheid gebruik kunnen maken een bezoek te brengen. Helaas was de boot ook dit jaar weer overboekt, zodat enkele scholen teleur moesten worden gesteld. Op woensdagmiddag en zaterdag is de boot opengesteld voor alle inwoners. Hier hebben 's zaterdags 287 bezoekers gebruik van gemaakt. Activiteit voortgezet onderwijs - Week van de Duurzaamheid (voorheen Dag) In de Week van de Duurzaamheid (7-11 november 2011) zijn het middelbaar onderwijs en Thoolse duurzame ondernemers via het thema duurzaamheid bij elkaar gebracht. De Thoolse middelbare scholieren hebben een gastles over duurzaamheid gekregen en zijn daarna in hun opdrachten hiermee aan de slag gegaan. Resultaat is dat de schol(ier)en de bedrijven nu kennen en gerichte praktijkopdrachten voor hen kunnen uitvoeren. De binding tussen de 3 O's via duurzaamheid vormt ook de basis voor het Netwerk. Van het Calvijn College vormde Smoothfood, een mini-onderneming voor het vervaardigen, distribueren en verkopen van smoothies, de duurzaamste mini-onderneming van 2011. De lessen/presentaties vonden plaats in de raadszaal in het gemeentehuis van Tholen. Uitvoering Countdown 2010 Deze activiteit is door de keuze per 2012 te bezuinigen op het NME-budget niet meer uitgevoerd en wordt geparkeerd totdat hiervoor weer budget beschikbaar voor zal zijn.
Actieplan NME 2012-2013 Pagina 4 van 6
Project dorpsactie energiebesparing i.s.m. basisscholen In september is de dorpsactie energiebesparing (onderdeel van de Stimuleringsregeling lokale klimaatinitiatieven-Slok) in Sint Philipsland uitgevoerd. Tijdens deze bijzonder succesvolle actie zijn de beide basisscholen uit Sint Philipsland zeer intensief aan de slag gegaan met het thema energiebesparing. Alle inwoners van (met name) de kern Sint Philipsland zijn tijdens de campagne, gericht op bewustwording en gedragsverandering, gewezen op mogelijkheden hun energiegebruik terug te dringen. Op 1 november vond de grote afsluiting, de energiemarkt, in dorpshuis De Wimpel plaats. Bezoekers van de markt konden zich vrijblijvend laten informeren door alle aanwezige standhouders. Bijna 200 bezoekers kwamen op deze zeer succesvolle markt af. De gemeente Tholen en Stadlander hebben aan alle bezoekers een spaarlamp uitgereikt. Cursus Duurzaam Ondernemen e De 6 cursus Duurzaam Ondernemen voor de Thoolse horeca en verblijfsrecreatie, is op 10 november van start gegaan. In 4 dagdelen worden alle 19 Thoolse ondernemers uit deze doelgroep vertrouwd gemaakt met Duurzaam Ondernemen. Ook het toelichten van het keurmerk Green Key kwam aan bod, dit was een aanbeveling van het behaalde keurmerk ECO XXI uit november 2010. In 2011 hebben 2 dagdelen van de cursus plaatsgevonden, de andere 2 vinden in maart 2012 plaats. Verdiepingsworkshop gebruik milieubarometer Op 8 november vond in de Week van de Duurzaamheid de verdiepingsworkshop plaats. Door 15 ondernemers is de workshop gevolgd. De bekende milieubarometer is verdiept tot MVO-balans die aan de deelnemers is uitgelegd. De cursus werd gegeven door de Stichting Stimular. Netwerk Duurzaam Ondernemen In 2011 stagneerden uitvoering en enthousiasme van derden. De Week van de Duurzaamheid leverde echter weer zoveel enthousiasme op dat tijdens een evaluatie met enkele betrokkenen besloten is het Netwerk nieuw leven in te blazen. In 2012 zal het Netwerk mede door enthousiaste ondernemers en het onderwijs (3 O's) toch verder gestalte gaan krijgen.
Financieel overzicht uitgevoerde activiteiten 2011 Nr. 1
Algemeen Kosten Commissie NME
Thema -
Geraamd -
Besteed -
Nr. 1
Thema Natuurrijk
Geraamd € 250,-
2 3 4 5
Basisonderwijs/voortgezet onderwijs Boomfeestdag 2011 Bijdrage van prov. Cie Boomfeestdag Cursus Natuurouders Afspraak huur leskisten MEC De Bevelanden* 1 activiteit (groot) basisonderwijs Activiteit voortgezet onderwijs**
n.b. n.b. n.b.
€ 3.000,€ n.b. € 4.000,€ 1.000,-
Besteed € 1.375,58 € 840,34 € 3.075,47 € 9.234,52 € 3.836,48 € 3.046,87
Nr. 1 2
Inwoners Uitvoering biodiversiteit Dorpsactie energiebesparing (Slok)
Thema Natuurrijk Duurzaam
Geraamd € 1.000,***
Besteed € 0,***
Nr. 1 2
Bedrijven Netwerk Duurzaam Ondernemen Cursus Duurzaam Ondernemen
Thema Duurzaam Duurzaam
Geraamd *** -
Besteed *** ***
* ** ***
I.v.m. voorgenomen bezuiniging per 2012 is activiteit lopende 2011 aangepast Ingezet voor invulling Week van de Duurzaamheid Kosten komen niet t.l.v. NME-budget
Vastgesteld door het college van burgemeester en wethouder van Tholen op 20 maart 2012 Geregistreerd onder nummer 12.07610 Actieplan NME 2012-2013 Pagina 5 van 6
Bijlage 1 NME activiteiten Natuurouders Tholen kalenderjaar 2011 Natuuroudercursussen • ‘Bomen’ (1 ochtend in maart) als voorbereiding op Boomfeestdag • ‘Tholen vol energie’ de de o 4 bijeenkomsten in okt-nov, 16 deelnemers (voor 9 de 3 cursus, voor 2 de 2 en 5 nieuwe) van 7 verschillende scholen. Activiteiten met natuurouders OBS de Rieburch St-Maartensdijk (3 natuurouders) • Lentewandeling groep 3 en 4 (25 kinderen) • Watch brak water Pluimpot groep 6 (22 kinderen) • Bezoek waterzuivering Waterschap St-Maartensdijk groep 8 (20 kinderen) • Bezoek eendenkooi Anna Jacobapolder groep 8 (20 kinderen) • Zout water onderzoek strandje Pluimpot groep 7 (20 kinderen) • Herfstwandeling Pluimpot (“Kabouterpad) groep 1 en 2 (25 kinderen) • Dierendiploma op Dierendag groep 5 (20 kinderen) CNS de Regenboog Tholen (4 natuurouders) • 3 creamiddagen (2x watch project en 1x speurtocht bos), totaal 50 kinderen • Kabouterpad voor groep 1 en 2, totaal 39 kinderen • Herfstpad voor groep 3 en 4, totaal 23 kinderen • Speurtocht bos voor groep 5, totaal 25 kinderen OBS de Schalm Stavenisse (4 natuurouders) • Natte Laarzen tocht schor en slik groep 5,6 en 7 (21 kinderen) • Oosterschelde vaartocht voor groep 4,5,6,7 en 8 (32 kinderen) • Bonte Pietenpad met groep 1,2,3 en 4 (25 kinderen) Montessorischool de Kraal Tholen (3 natuurouders) • Vogels Pluimpot voor groep 3,4 en 5 (45 kinderen) • Bloembollen wandeling, groep 1 en 2 (30 kinderen) • Watch project voor groep 6,7 en 8 (26 kinderen) • Kabouter herfsttocht voor groep 1 en 2 (20 kinderen) OBS Casembrootschool St-Annaland (1 natuurouder) • Natte Laarzen tocht schor en slik groep 7/8 (25 kinderen) Eben Haezerschool Tholen (3 natuurouders) • Boomfeest-programma groep 7 en 8 (50 kinderen) Rehoboth Stavenisse (1 natuurouder) • Boomfeest-programma groep 6 (25 kinderen) Juliana van Stolberg St-Maartensdijk (1 natuurouder) Geen activiteiten in 2011 CBS Het Kompas Anna Jacobapolder (1 natuurouder) Natuurlessen zijn aangeboden door natuurouder, echter nog weinig response van onderwijsteam. Overige activiteiten • Scaldis Naturalis heeft i.s.m. een aantal Natuurouders en een natuurgids een excursie Strandjutten georganiseerd in de zomervakantie. Totaal aantal deelnemers 21.Voor deze activiteit is gebruik gemaakt van de Belevingsrugzak Oosterschelde, geleend van het MEC De Bevelanden. Tholen, 30 januari 2012 George Koenders Actieplan NME 2012-2013 Pagina 6 van 6
