Natuur en Milieu Educatie

Natuur en Milieu Educatie

Schooljaar 2014-2015

Beleven

Ontdekken

Doen Struinen

Leren

a m m a r g o r p r a a J

Inhoudsopgave

Inhoudsopgave INHOUDSOPGAVE INHOUDSOPGAVE

Inleiding

Inleiding

2

2

Voor alle groepen

Voor alle groepen

4

4

Kleuters

Kleuters

7

7

Groep 3-4

Groep 3-4

10

10

Groep 5-6

Groep 5-6 INHOUDSOPGAVE INHOUDSOPGAVE Groep 7-8

15

15

21

21

Groep 7-8

Inleiding Inleiding

2 2

Voor Voor alle alle groepen groepen

4 4

Kleuters Kleuters

7 7

Groep Groep 3-4 3-4

10 10

Groep Groep 5-6 5-6

15 15

Groep Groep 7-8 7-8

21 21

Bezoekerscentrum DeBezoekerscentrum Grote Rivieren De Grote Rivieren Langestraat 38 Langestraat 38 6624AB Heerewaarden 6624AB Heerewaarden 0487-572831 0487-572831 [email protected] [email protected] www.bcdegroterivieren.nl www.bcdegroterivieren.nl

Bezoekerscentrum Bezoekerscentrum De De Grote Grote Rivieren Rivieren Langestraat 38 Langestraat 38 6624AB Heerewaarden Heerewaarden 6624AB 0487-572831 0487-572831 [email protected] [email protected] www.bcdegroterivieren.nl www.bcdegroterivieren.nl

WAAROM MATERIALEN VAN UW NME-CENTRUM? De materialen die u bij het Bezoekerscentrum bestelt zijn materialen waarmee uw leerlingen iets gaan doen. Daarmee is onderwijs met onze materialen een toepassing van de principes van Confucius (551-478 v.Chr.):

Ik hoor… Ik zie… Ik doe…

en ik vergeet. en ik onthoud. en ik begrijp!

DIGITAAL RESERVEREN VAN PRODUCTEN EN DIENSTEN In de maand juni ontvangt uw school jaarprogramma’s voor het volgende schooljaar. Vervolgens kunt u direct via de internetsite reserveren. Op de internetsite ‘www.bcdegroterivieren.nl’, knop ‘scholen/bso’ komt u via de link ‘aanbod’ en doorklikken op ‘online aanbod nieuw window overzicht’ in het aanbodgedeelte. Met 1 muisklik op een item krijgt u meer informatie daarover te zien. Om te reserveren moet u inloggen met uw schoolcode. U ziet dan direct welke perioden nog beschikbaar zijn. De schoolcode is bekend bij uw NME-coördinator.

Jaarprogramma

Een handig onderdeel van de website is de zoekfunctie: linksboven op de pagina kunt u daarop overschakelen. Bij de verschillende zoekcriteria is ook de mogelijkheid te zoeken op hoofdstuk per methode. Zo kunt u hoofdstukken uit uw methode vervangen door producten uit ons aanbod. Natuurlijk kunt u altijd tijdens het lopende schooljaar materialen (bij)bestellen. Komt u er niet uit met de website: stuur een e-mail naar: [email protected] of bel ons op 0487-572831.

WELKE MATERIALEN?

Het aanbod op de website is onderverdeeld in verschillende categorieën: Leskisten

U krijgt een kist met allerlei materialen en een beschrijving. De uitvoering verzorgt uzelf.

Lessen en excursies

Lessen en excursies worden op locatie of in de klas gegeven door een gastdocent.

Materiaalzendingen

Materiaalzendingen bestaan meestal uit levend materiaal. De materialen en de handleiding worden uw eigendom en hoeven niet terug naar het centrum.

Buitenactiviteiten

Deze activiteit voert u zelf uit op locatie, met behulp van ouders.

Uitleenmaterialen

Bestaan uit materialen die u kunt gebruiken in uw eigen lessen: schepnetten, loepjes, etc.

Projecten

Projecten bestaan uit lesomschrijvingen, zonder materialen.

Andere aanbieders

Deze activiteiten worden alleen vermeld op onze site, u moet zelf contact opnemen met de aanbieder.

Bezoekerscentrum De Grote Rivieren, Heerewaarden

2

Jaarprogramma 2014-2015

Inleiding

Inleiding

Inleiding

Inleiding

LENEN EN HUREN VAN MATERIAAL Halen en brengen van lesmaterialen en aansprakelijkheid De materialen moeten in het Bezoekerscentrum De Grote Rivieren, Langestraat 38 te Heerewaarden, worden opgehaald en teruggebracht. De kisten kunnen opgehaald worden op dinsdag tussen 09:00 uur en 17:00 uur. De kisten moeten 17 dagen later op donderdag terug gebracht worden, tussen 09:00 uur en 17:00 uur. In overleg kunnen deze tijden aangepast worden. Controleert u de inhoud van de kist voordat u hem terugbrengt! U bent aansprakelijk voor de schade aan en/of vermissingen van lesmaterialen tijdens de uitleenperiode. Bij teruggave gaarne schade en vermissingen melden. Betaling en niet gebruikte producten of diensten. Aan het einde van het schooljaar ontvangt uw school een nota voor alle gehuurde lesmaterialen. Wanneer tijdens het schooljaar gereserveerde materialen en/of lessen worden geannuleerd brengen wij tot 12 dagen voor de gereserveerde datum geen kosten hiervoor in rekening. Daarna brengen wij de helft van het bedrag in rekening. Wanneer de materialen zonder annulering niet worden opgehaald, betaalt u het volledige bedrag. Verkeer en vervoer naar excursiepunten Het vervoer van leerlingen en materialen naar excursiepunten en het Bezoekerscentrum moet door de scholen zelf georganiseerd worden. De verantwoording ligt derhalve bij de scholen en het schoolbestuur. Het is daarom raadzaam voor dergelijke activiteiten een collectieve verzekering af te sluiten. Bereikbaarheid Bezoekerscentrum Het Bezoekerscentrum is in de maanden augustus, september, oktober, april, mei en juni bereikbaar van dinsdag t/m vrijdag van 09:00 tot 17:00 uur. Tijdens de wintersluiting raden wij u aan op de dagen buiten ophaal- en terugbrengdata eerst contact op te nemen. Voor specifieke vragen kunt u contact opnemen met Evelien Baudoin. Zij is bereikbaar op het algemene telefoonnummer van het Bezoekerscentrum.


3


1 Dierenwelzijnslessen nieuw

Kist met materialen bij de digibordlessen

2 Kerndoel 39 40 41

Hele jaar

3

Startpunt voor deze lessen zijn de boerderijdieren koe, varken, kip, konijn, geit, honingbij en vis. Na de bouw van het dier wordt ingegaan op de houderij van deze dieren. De leerlingen kijken vervolgens naar de rol van de consument. De lessen zijn te vinden op internet. De kist biedt materialen om de lessen te verlevendigen.

4 5 6 7

In de klas, te combineren met boerderijbezoek

8 1 Kaas en Boter maken nieuw

Demonstratiematerialen

2 Kerndoel 44 45

Hele jaar

3

Met de materialen van deze kist kunt u in de klas kaas en boter maken, zodat kinderen met eigen ogen het hele proces kunnen volgen. Het maken van kaas en boter is vooral een demonstratieactiviteit waarbij de kinderen helpen. De melk hiervoor koopt u zelf.

4 5 6

Klaslokaal

Jaarprogramma

7 8 1 Smaaklessen

Leskist

2 Kerndoel 34 44

Hele jaar

3

Een leskist met aandacht voor de onderdelen: smaak, gezond eten, voedselproductie, consumentenvaardigheden, koken. In deze kist vind u de handleiding voor lessen voor alle leerjaren en kookspullen. U moet zelf de ingrediënten voor de opdrachten kopen. Denk hierbij aan gangbare en soms iets minder gangbare levensmiddelen.

4 5 6 7

Klaslokaal, geschikt als schoolbreed project

8

1 Kikkerpad/Water leeft (slootjesonderzoek)

Leskisten

2 Kerndoel 39 40 48

Voor- en najaar

3

Bij slootjesonderzoek gaat het om beleven en ontdekken van het leven in en om de sloot. De kinderen maken kennis met een verscheidenheid aan organismen die in het water en op het land rondom het water leven maar leren ook waarnemen en onderzoeken.

4 5 6

Klaslokaal en sloot. Een kist voor kleuters en een voor andere groepen

7 8


4


Voor alle groepen

Voor alle groepen

Voor alle groepen

Voor alle groepen

1 Natuurkist

Materialenkist

2 Kerndoel 40 42 43

Hele jaar

3

Deze materiaalkist bevat materialen en opdrachten die het buiten met en in de natuur bezig zijn stimuleren en kinderen actief laat zijn met het verkennen van hun directe omgeving.

4 5

Buiten, geschikt voor alle groepen

6 7 8 1 Natuurlijk Energie

leskisten

2 Kerndoel 39 42 43 45

Hele jaar

3

De kinderen maken kennis met verschillende aspecten van (duurzame) energie. Dit gebeurt aan de hand van vijf thema's: warmte, stroom, zon, wind en water. De kinderen doen concrete en speelse ervaringen op en leren op die manier een aantal gewoontes die bijdragen aan een duurzamer gebruik van energie. Hierbij staat per bouw een figuurtje centraal.

4 5 6 7

Klaslokaal, meer kisten voor alle groepen

8 1 Ondergronds Rivierenland

Leskisten

2 Kerndoel 40 42 48

Hele jaar

3

Het project Ondergronds Rivierenland is een spannend project. Het neemt de kinderen mee op ontdekkingstocht onder de grond. Hoe zit het met het water, de bodemdiertjes en de plantjes? De mol is de gids in de ondergrondse wereld. De kern van het lespakket wordt gevormd door een spel dat in groepjes, in de klas gespeeld kan worden.

4 5 6 7

Klaslokaal, meer kisten voor alle groepen

8 1 Bodem nu

Projectmap

2 Kerndoel 40 42 47 48

Hele jaar

3

Bodem.nu! is een project voor alle groepen van het primair onderwijs. Het is een map met lessen gegroepeerd per bouw. U kunt het project met de hele school tegelijk uitvoeren in een week of de lessen verspreiden over de weken. Het bestaat uit een map met kopieerbladen. De lessen zijn opgebouwd rond een verhaallijn, een afgeleide werkvorm van Verhalend Ontwerpen.

4 5 6 7

Klaslokaal, 1 map voor alle groepen

8


5


1 Waterkoffer

Projectmap en achtergrondinfo

2 Kerndoel 39 40 42 47 48 49

Hele jaar

3

De waterkoffer van het Waterschap is een handzame koffer met verschillende lespakketten, boeken, DVD's en CD's over water voor alle leerjaren. Allerlei aspecten van water komen aan bod. Deze koffer is een prima uitgangspunt wanneer u met het thema Water gaat werken. Wilt u tijdens het project met meer praktische opdrachten aan de gang, reserveer dan ook leskisten over water, zoals bijv. Watch en Water Leeft.

4 5 6 7 8

Klaslokaal

1 Waterschap Rivierenland

Gastlessen, excursies Reserveren bij Waterschap

2 Kerndoel 39 40 42 47 48 49

Hele jaar

3

Weet u dat het Waterschap Rivierenland gastlessen, excursies, tentoonstellingen en lesmaterialen voor (basis)scholen heeft? Bijvoorbeeld naar de rioolwaterzuivering of het stoomgemaal. Kijk eens op de website: http://www.waterschaprivierenland.nl/leren_over_water/ leerkrachten

4 5 6 7

Klaslokaal en div. locaties

Jaarprogramma

8 1 Koolwitjes in de klas

Eitjes, rupsen en poppen in de klas Bestellen bij Vlinderstichting

2 Kerndoel 40,41

Maart t/m klaslokaal sept.

3

Vlinders in de klas? Bestel een pakket met eitjes en lesmateriaal bij de Vlinderstichting. Verder heeft u nog een onbespoten kool en een terrarium nodig. http://www.vlinderstichting.nl/onderwijs.php?id=44

4 5 6

Terrarium te reserveren bij Bezoekerscentrum De Grote Rivieren

7 8 1 Uitleenmaterialen

Losse materialen te gebruiken bij lessen

2

Hele jaar

3

U kunt diverse materialen lenen, die u kunt gebruiken bij uw eigen lessen. Denk hierbij aan:  aquaria/terraria  schepnetten  loepjes  binoculair  …informeer naar de mogelijkheden

4 5 6 7 8


6


Voor alle groepen

Voor alle groepen

Kleuters

Kleuters Zie ook de materialen voor alle groepen 1 Alles voor een pannenkoek

Leskist

2 Kerndoel 40 44

Hele jaar

3

Aan de hand van het boek 'Alles voor een pannenkoek' van Eric Carle krijgen kinderen te zien waar alle ingrediënten, die nodig zijn voor het bakken van een pannenkoek, vandaan komen. Daarna gaan ze, met de materialen uit de kist, zelf aan de slag om graan te malen, een koe te melken en pannenkoeken te bakken.

4 5 6 7

Klaslokaal

8 1 Geboorte en verzorging

Leskist en speelcommode

2 Kerndoel 34 35 46

Hele jaar

3

Met deze leskist wordt een babyverzorgingshoek ingericht waar de kinderen spelenderwijs woorden en begrippen leren rond zwangerschap, geboorte en verzorging. De leskist heeft een commode met kleertjes en verzorgingsmaterialen om de bijgeleverde babypoppen te badderen en aan te kleden. Een ontmoeting met een echte zwangere moeder vormt een leuke start.

4 5 6 7

Klaslokaal

8 1 Lievebeest

Leskist

2 Kerndoel 39 40 41

Voor- en najaar

3

Lievebeest is een leskistje over lieveheersbeestjes, hun leefgebied en hun ontwikkeling. Het enige wat u zelf nog hoeft te doen is de lieveheersbeestjes zoeken samen met de kleuters, dat is een leuke spannende bezigheid waarbij kleuters veel ontdekken.

4 5 6

Klaslokaal, schoolplein

7 8 1 Meneer de Pauw

Leskist

2 Kerndoel 40

Hele jaar

3

“Help! Meneer de Pauw is zijn pauwenogen kwijt” De kinderen gaan helpen om de ogen van Meneer de Pauw terug te vinden. Dit doen ze door verschillende opdrachten uit te voeren over kinderboerderijdieren. Eerst op school, daarna op de kinderboerderij in Wamel. U moet zelf een afspraak maken met de kinderboerderij Wamel voor een bezoek in de periode dat u de kist heeft.

4 5 6 7

Klaslokaal en kinderboerderij Wamel

8


7


Zie ook de materialen voor alle groepen 1 Op de boerderij

Leskist, grote speelstal, zak met kleren

2 Kerndoel 40 44 47

Hele jaar

3

De kleuters maken op een speelse manier kennis met het leven op de boerderij. De kist is gevuld met allerlei ontwikkelingsmaterialen. Verkleed als ouderwetse boeren en boerinnen gaan de kinderen aan het werk met de opdrachten. Er wordt een koetje bij de kist geleverd die echt gemolken kan worden. En een houten maquette van een loopstal geeft een goed beeld van hoe een boerderij er uitziet.

4 5 6 7 8

Klaslokaal

1 Stenen

Leskist

2 Kerndoel 2 3 12 42

Hele jaar

3

Veel kleuters hebben belangstelling voor stenen. Broekzakken worden er mee vol verzameld. De leskist bevordert het waarnemingsvermogen en de taalontwikkeling van de kinderen en ondersteunt het aanleren van begrippen als licht/zwaar, veel/weinig, ruw/glad, groot/klein en aantal. De opdrachten staan op zichzelf en kunnen onafhankelijk van elkaar uitgevoerd worden, zodat met extra hulp meerdere groepjes tegelijkertijd kunnen werken.

4 5 6 7 8

Klaslokaal

Jaarprogramma

1 Vlinders

Leskist

2 Kerndoel 40 41

Hele jaar

3

In het voorjaar valt er voor kleuters van alles te zien en te ontdekken. Allerlei bloemen en kleine beestjes vragen om hun aandacht, waarbij dagvlinders opvallen.Hun uiterlijk en gedrag maken de dagvlinders tot een leuk onderwerp. Het lespakket bestaat uit lessuggesties die u zelf kunt verwerken zoals tal van creatieve activiteiten, liedjes, suggesties voor bewegingslessen, opzegversjes, reactieverhalen en speelwerkbladen. Ook bevat het een aantal boekjes van vlinders. Een vlinderpakket (levende eitjes en rupsen) kunt u bestellen bij de vllinderstichting: www.vlinderstichting.nl

4 5 6 7 8

Klaslokaal

1 Zijzoentje vernieuwd

Leskist

2 Kerndoel 43 46

Hele jaar

3

In deze leskist staat de afwisseling van de vier seizoenen centraal. Rode draad door het programma is het verhaal van Zijzoentje. Het verhaal begint in het huidige seizoen en daarna tovert Zijzoentje per ongeluk elke volgende les (hoofdstuk) een volgend seizoen tevoorschijn. Dat heeft allemaal gevolgen voor haarzelf, maar ook voor de planten en dieren om haar heen. Met behulp van allerlei spelletjes en werkbladen verwerken de kinderen de opgedane informatie.

4 5 6 7 8

Klaslokaal


8


Kleuters

Kleuters

Kleuters

Kleuters Zie ook de materialen voor alle groepen 1 Opa vertelt

Les op Bezoekerscentrum

2 Kerndoel 12 44 45 56

Winter

3

De centrumles 'Opa vertelt' gaat in op 3 beroepen uit de regio: boer, visser en stenenbakker. Tijdens deze centrumles voeren de kinderen 3 x 2 opdrachten uit. Bij elk beroep bestaan de opdrachten uit handelingen van dat beroep: een net binnen slepen, stenen keren en zaadjes sorteren. Centraal staan de filmpjes met Opa Mart en kleindochter Tessa, zij bekijken deze beroepen in het echt. Op school heeft u de les voorbereid met een lesdoos.

4 5 6 7 8

Klaslokaal/Bezoekerscentrum

1 Graan en brood

Materiaalzending (voor 30 leerl.), blijft op school

2 Kerndoel 34 40 44

Bestellen voor 15-6-14

3

Dit pakket heeft als inhoud: halmen, korrels, en meel van vijf à zes verschillende granen. De handleiding biedt diverse lessuggesties: het benoemen van de materialen en het volgen van het proces van graan tot brood, de verbanden ontdekken tussen de grondstoffen en het uiteindelijke product, de betekenis van graanproducten en het gebruik ervan in vele voedingsmiddelen. De producten in dit pakket zijn onbeperkt houdbaar en dus het hele schooljaar te gebruiken. Levering begin september ’14.

4 5 6 7 8

Klaslokaal

1 Kabouterpad

Buitenactiviteit

2 Kerndoel 35 40

Mooi weer Waaluiterwaard bij Heerewaarden

3

Voor de jongste kinderen is een tocht gemaakt door de uiterwaarden: het kabouterpad. De 8 opdrachten onderweg brengen de kinderen op allerlei manieren in contact met de omgeving. Na een tocht van net 2,5 kilometer komen de kinderen met een frisse kijk terug, met schatten die gevonden zijn langs het water en in de bermen. Ouders begeleiden de groepjes kinderen. I.s.m. Staatsbosbeheer.

4 5 6 7 8 1 Hoe dieren wonen (knuffelles)

Les op kinderboerderij de Grote Gemeente Reserveren bij de kinderboerderij

2 Kerndoel 35 40 41

Mrt/apr. ‘15

3

Op de kinderboerderij De Grote Gemeente in Wamel kunnen de leerlingen kennis maken kleine huisdieren. De verzorging en omgang daarmee komt aan bod. De dieren worden vastgehouden en geknuffeld. Groepjes kinderen en een volwassen begeleider gaan in een apart ‘huisje’. In dat huisje zitten 3 kleine huisdieren. Voor elk dier wordt een huisje ingericht, wordt gekeken wat de dieren nodig hebben en hoe het dier vastgehouden moet worden. Deze les vraagt enige voorbereiding in de klas.

4 5 6 7 8 Reserveren bij: Ria Bouwman 0487-501874 [email protected]

De Grote Gemeente, Wamel


9


Zie ook de materialen voor alle groepen 1 Dierenhuidendomino

Spel

2 Kerndoel 40

Hele jaar

3

Een leuk ondersteunend spel bij lessen over huiden, haren en veren. Volgens de regels van het dominospel moeten kinderen foto’s van dieren zien te combineren met de huid(bedekking) van die dieren. Er wordt niet alleen gekeken; er kan ook aan gevoeld worden!

4 5 6 7

Klaslokaal

Goed idee: lenen voor een spelcircuit met Dierendag.

8 1 Ikzelf

Leskist

2 Kerndoel 34 35 41

Hele jaar

3

Als volwassenen vergeten we vaak dat proeven, voelen en ruiken heel belangrijk zijn voor de waarneming van de buitenwereld. De leskist Ikzelf bevat 23 opdrachten om alle zintuigen aan te spreken. Deze maken de leerlingen bewust van het gebruik van hun verschillende zintuigen. Met de spullen uit de kist richt u meerdere werkplekken in de klas in. De kinderen werken dan in een opdrachtencircuit.

4 5 6 7

Klaslokaal, in circuitvorm

Jaarprogramma

8

1 Kastanjeboom, kleverige knoppen

Leskist

2 Kerndoel 4 6 40 41 46

Okt - apr. Klaslokaal en evt. buiten (winter)

3

De bekende kastanjeboom wordt in deze kist centraal gesteld. De ontwikkeling van knoppen wordt gevolgd bij kastanjebomen in de buurt, met takken in de klas en op foto’s die in de kist zijn opgenomen. De kinderen ervaren de kleverige knoppen en leren hoe de ontwikkeling tot blad of bloem in z’n werk gaat. De leskist is een win-win-kist: begrijpend lezen en natuuronderwijs samen. U kunt takken bestellen bij het centrum.

4 5 6 7 8

1 Meneer de Pauw

Leskist

2 Kerndoel 40

Hele jaar

3

“Help! Meneer de Pauw is zijn pauwenogen kwijt” De kinderen gaan helpen om de ogen van Meneer de Pauw terug te vinden. Dit doen ze door verschillende opdrachten uit te voeren over kinderboerderijdieren. Eerst op school, daarna op de kinderboerderij in Wamel. U moet zelf een afspraak maken met de kinderboerderij Wamel voor een bezoek in de periode dat u de kist heeft.

4 5 6 7

Klaslokaal en kinderboerderij Wamel

8


10


Groep 3-4

Groep 3-4

Groep 3-4

Groep 3-4 Zie ook de materialen voor alle groepen 1 Natuur rond de school

Leskist

2 Kerndoel 35 40 42 43

Mooi weer Buiten (schoolplein, park)

3

Op speelse wijze ontdekken de kinderen met deze leskist de directe omgeving van hun school. Per opdracht staat een van de volgende onderwerpen centraal: bomen, struiken, planten, het weer, grond, stenen of kleine beestjes. De kist bevat alle materialen voor het uitvoeren van de opdrachten in groepjes. Deze kist is ook prima geschikt om een spelletjesmiddag mee te organiseren.

4 5 6 7 8 1 Tante Door’s Buitenboek

Leskist

2 Kerndoel 41 44 47

Hele jaar

3

Deze leskist over de zintuigen is gemaakt volgens de concept-contextbenadering. Tante Door, de buurvrouw, gaat op vakantie. Zij stuurt de klas elke dag een kaartje met waarnemingen op haar vakantie en vraagt de kinderen dit ook te doen rondom de school. De kinderen leggen hun waarnemingen vast in hun eigen buitenboek. Echt een kist om niet alleen de zintuigen te behandelen, maar ook om creatief mee aan de gang te gaan.

4 5 6 7 8

Klaslokaal

1 Verhalen uit bomenland

Leskist

2 Kerndoel 40 46

Hele jaar

3

De leerlingen beseffen aan het eind van de lessenserie dat er bomen om hen heen zijn en kunnen de bomen in hun omgeving waarderen. Ze ervaren dit aan de hand van het : luisteren naar verhalen, kijken naar bomen en het uitdrukken van gevoelens en ervaringen over de betekenis van bomen gedurende het jaar.

4 5 6 7

Klaslokaal

8

1 Water, drijven en zinken

Leskist

2 Kerndoel 42 44 48

Hele jaar

3

Door zelfstandig experimentjes uit te voeren met de materialen uit deze leskist, leren de kinderen allerlei eigenschappen van water kennen. Vooral de begrippen ‘drijven’ en ‘zinken’ komen uitgebreid aan bod. Kinderen voeren in kleine groepjes de opdrachten uit. U kunt kiezen voor een ontdekhoek of een opdrachtencircuit in de klas.

4 5 6 7

Klaslokaal, circuitvorm

8


11


Zie ook de materialen voor alle groepen 1 Wol spinnen

Materialenkist, mogelijk met gastdocent (kost extra)

2 Kerndoel 44 56

Hele jaar

3

In deze kist vindt u de materialen om met de kinderen wol te kaarden (losborstelen) met handkaarden en te spinnen met spintollen. Er is een korte handleiding voor de diverse activiteiten. U kunt een gastdocent van het centrum vragen de les te geven.

4 5 6

Klaslokaal

7 8 1 Zijzoentje vernieuwd

Leskist

2 Kerndoel 43 46

Hele jaar

3

In deze leskist staat de afwisseling van de vier seizoenen centraal. Rode draad is het verhaal van Zijzoentje. Het verhaal begint in het huidige seizoen en daarna tovert Zijzoentje per ongeluk elke volgende les (hoofdstuk) een volgend seizoen tevoorschijn. Dat heeft allemaal gevolgen voor haarzelf, maar ook voor de planten en dieren om haar heen. Met behulp van allerlei spelletjes en werkbladen verwerken de kinderen de opgedane informatie.

4 5 6 7 8

Klaslokaal

Jaarprogramma

1 Opa vertelt

Les op Bezoekerscentrum

2 Kerndoel 12 44 45 56

Winter

3

De centrumles 'Opa vertelt' gaat in op 3 beroepen uit de regio: boer, visser en stenenbakker. Tijdens deze centrumles voeren de kinderen 3 x 2 opdrachten uit. Bij elk beroep bestaan de opdrachten uit handelingen van dat beroep: een net binnen slepen, stenen keren en zaadjes sorteren. Centraal staan de filmpjes met Opa Mart en kleindochter Tessa, zij bekijken deze beroepen in het echt. Op school heeft u de les voorbereid met een lesdoos.

4 5 6 7 8

Klaslokaal/Bezoekerscentrum

1 Struinen met het IVN

Excursie (alleen voor scholen in West Maas en Waal)

2 Kerndoel afhankelijk van tocht

Hele jaar

3

De IVN-gidsen bieden struintochten aan met allerlei thema’s zoals: bomen, vogels, kleine beestjes, uiterwaarden of paddenstoelen. De kinderen gaan de natuur beleven door alle zintuigen te gebruiken. Dat geeft vaak een heel andere blik op natuur, landschap en omgeving. De gidsen hebben div. materialen bij zich, zoals loeppotjes en zoekkaarten.

4 5 6 7 8

Buiten, locatie in overleg met gids


12


Groep 3-4

Groep 3-4

Groep 3-4

Groep 3-4 Zie ook de materialen voor alle groepen 1 Graan en brood


2 Kerndoel 34 40 44


3

Klaslokaal (Neem contact op met het centrum na deze datum)

Dit pakket heeft als inhoud: halmen, korrels, en meel van vijf à zes verschillende granen. De handleiding biedt diverse lessuggesties: het benoemen van de materialen en het volgen van het proces van graan tot brood, de verbanden ontdekken tussen de grondstoffen en het uiteindelijke product, de betekenis van graanproducten en het gebruik ervan in vele voedingsmiddelen. De producten in dit pakket zijn onbeperkt houdbaar en dus het hele schooljaar te gebruiken. Levering begin september ‘14.

4 5 6 7 8 1 Kruidenwijzer


2 Kerndoel 34 40 44


3

Kruiden, vrijwel dagelijks eten we ze in gerechten. Maar hoe groeien kruiden? Waar zijn ze goed voor? En wist je dat je ook 'onkruiden' vaak gewoon kunt eten? Deze materiaalzending bevat o.a. een aantal verse kruidenplantjes, gedroogde kruiden en tuinkerszaad. Met behulp van deze materialen kan groep 3/4 onderzoeken hoe planten groeien, welke onderdelen een plant heeft en hoe de kruiden smaken. Levering in juni 2015.

4 5 6 7 8

Klaslokaal., evt. schooltuin

1 Hazenpad

Buitenactiviteit

2 Kerndoel 40 47

Voor- en najaar

3

Rammy de Haas laat de kinderen op hazenwijze de Heerewaardense Buitenpolder verkennen. Een gebied waar veel te beleven valt. De tocht leidt langs 6 opdrachten, die van te voren uit zijn gezet door het centrum. Als afsluiting lossen de kinderen een puzzel op en vinden daarmee een schat. U kunt deze tocht met maximaal 60 kinderen maken. Met een picknick erbij en na afloop spelletjes spelen wordt het een heel schoolreisje. Spelideeën in de natuur kunt u bij ons opdoen

4 5 6 7 8

Buitenpolder Heerewaarden

1 Kabouterpad

Buitenactiviteit Waaluiterwaard

2 Kerndoel 35 40

Mooi weer Waaluiterwaard bij Heerewaarden

3

Voor de jongste kinderen is een tocht gemaakt door de uiterwaarden: het kabouterpad. De 8 opdrachten onderweg brengen de kinderen op allerlei manieren in contact met de omgeving. Na een tocht van net 2,5 kilometer komen de kinderen met een frisse kijk terug, met schatten die gevonden zijn langs het water en in de bermen. Ouders begeleiden de groepjes kinderen. I.s.m. Staatsbosbeheer.

4 5 6 7 8


13


Zie ook de materialen voor alle groepen 1 Boerderij-educatie

Op diverse vee- en landbouwbedrijven Reserveren via website Boerderij-educatie

2 Kerndoel 34 39 40 44 45 47

Hele jaar

3

6

Stichting Boerderij-educatie Rivierenland biedt belevend leren op land- en tuinbouwbedrijven in de regio. Kinderen ontdekken en leren tijdens de lessen op de bedrijven met al hun zintuigen: koeien aaien, varkens ruiken. Hoe wordt een ei gelegd? Hoe groeit een champignon of een paprika in een kas ? Ook andere thema's, zoals duurzaamheid en landschap kunnen aan bod komen. Medewerkers van alle aangesloten bedrijven zijn getraind. De lessen zijn maatwerk, afgestemd op het leerdoel van uw klas.

1 Hoe dieren wonen (knuffelles)

Les op kinderboerderij de Grote Gemeente Reserveren bij de kinderboerderij

2 Kerndoel 35 40 41

Mrt/apr15 De Grote Gemeente, Wamel

3

Op de kinderboerderij De Grote Gemeente in Wamel kunnen de leerlingen kennis maken kleine huisdieren. De verzorging en omgang daarmee komt aan bod. De dieren worden vastgehouden en geknuffeld. Groepjes kinderen en een volwassen begeleider gaan in een apart ‘huisje’. In dat huisje zitten 3 kleine huisdieren. Voor elk dier wordt een huisje ingericht, wordt gekeken wat de dieren nodig hebben en hoe het dier vastgehouden moet worden. Deze les vraagt enige voorbereiding in de klas.

4 5 Reserveren via: 7 www.boerderijeducatie 8 rivierenland.nl

4 5 6 7 8

Reserveren bij: Ria Bouwman 0487-501874 [email protected]

Op locatie


Jaarprogramma

14


Groep 3-4

Groep 3-4

Groep 5-6

Groep 5-6 Zie ook de materialen voor alle groepen 1 Anno 1599

Leskist

2 Kerndoel 53

Hele jaar

3

De leskist Anno 1599 is een mooie afsluiting van uw eigen geschiedenislessen over De Opstand. Met een ingesproken PPT maken de kinderen kennis met historisch kaartmateriaal die de oorlogshandelingen in de Bommelerwaard tonen. Daarna kunnen de kinderen korte verhalen naspelen met bijpassende kleding en attributen. Deze verhalen geven een beeld van het leven in die tijd. Aanvulling op uw methode, geen vervanging.

4 5 6 7 8

Klaslokaal, speelruimte

1 Bezige bijen

Leskist

2 Kerndoel 39 40 46

Hele jaar

3

Bijen vormen een boeiend volkje. Het is de moeite waard om ze eens beter te bestuderen. Met de kist over de honingbij lukt dat zeker. Tijdens 3 lessen wordt dieper ingegaan op het leven van de bij (met leuke opdrachten), hoe werkt de imker, en wat doet de bij voor ons en kunnen wij voor de bij doen.

4 5 6 7

Klaslokaal

8

1 Dierenhuidendomino

Spel

2 Kerndoel 40

Hele jaar

3


4 5 6 7

Klaslokaal


8 1 Hart en longen

Leskist

2 Kerndoel 34 35 41

Hele jaar

3

Deze kist bevat materialen voor vier lessen. In de eerste les staat de bloedsomloop centraal; onderzoeken de leerlingen hartslag en leren over de functie van bloed als transportmiddel. In de tweede les over de longen komen de weg van lucht naar longen, de verschillende manieren van ademhalen en het meten van het longvolume aan bod. De relatie tussen inspanning en het versnellen van de hartslag en ademhaling is onderwerp van les drie. De feitelijke bouw van de luchtwegen, het hart en de grote bloedsomloop worden in de vierde les behandeld.

4 5 6 7 8

Klaslokaal en gym- of speelzaal


15


Zie ook de materialen voor alle groepen 1 Magneten

Materialendoos, opdrachten in circuitvorm

2 Kerndoel 42 45

Hele jaar

3

Magneten zijn voor kinderen uitdagende voorwerpen. Met deze doos zullen de leerlingen eigenschappen van magneten ontdekken. Met de materialen uit deze doos kunt u een ontdekhoek inrichten. In kleine groepjes kunnen de leerlingen dan zelfstandig aan de slag. De doos is uitgebreid met enkele demonstratiematerialen.

4 5 6 7

klaslokaal

8

1 Papier maken

Leskist, mogelijk met gastdocent (kost extra)

2 Kerndoel 39 44 45

Hele jaar

3

Aan de hand van een film (video of DVD) over de productie van papier, gaan de leerlingen met de materialen uit de leskist aan de slag en ervaren zo wat er allemaal bij papier komt kijken. Al doende krijgen ze een beter inzicht in hergebruik van papier. De leskist bevat papierschepsets, waarmee van oud papier weer nieuw (kringloop)papier gemaakt kan worden. De handleiding geeft voldoende achtergrondinformatie, werkbladen en lessuggesties. U kunt een gastdocent van het centrum vragen de les te geven.

4 5 6 7 8

Klaslokaal/handenarbeidlokaal

Jaarprogramma

1 Sarah´s wereld

Leskist

2 Kerndoel 34 39 45

Hele jaar

3

De leerlingen maken kennis met de 11-jarige Sarah. Via Sarah leren de kinderen op een speelse manier de begrippen 'duurzaamheid', 'consumptief gedrag' en 'ecologische rugzak'. In de lessen gaan de kinderen: - nadenken over allerlei dieren en de relatie met ons handelen (bedreigde dieren); - de weg volgen van een colablikje; van productie t/m afvalverwerking; - boodschappen doen voor Sarah’s verjaardag; - het energiegebruik op school en/of thuis bekijken.

4 5 6 7 8

Klaslokaal/school

1 Spiegels

Leskist

2 Kerndoel 42 45

Hele jaar

3

Spiegels en spiegelende oppervlakken zijn heel fascinerend. Want ze stellen je in staat om dingen te zien, die je anders niet ziet! Met deze doos komen kinderen spelenderwijs in aanraking met allerlei eigenschappen van spiegels en met het verschijnsel symmetrie. De materialen uit deze kist lenen zich voor een opdrachtencircuit.

4 5 6 7

Klaslokaal

8


16


Groep 5-6

Groep 5-6

Groep 5-6

Groep 5-6 Zie ook de materialen voor alle groepen 1 Uilenballen pluizen

Leskist, mogelijk met roofvogelhouder met uilen (kost extra)

2 Kerndoel 40 41

Hele jaar

3

Met een kist met materialen en achtergrondinformatie gaat u zelf met de kinderen uilenballen pluizen in de klas. De kinderen vinden zo botjes van muizen. En leren en passant over voedselketens, planten-, vlees- en alleseters. De uilenballen worden erbij geleverd. Deze kosten € 0,50 per stuk. Ook kunt u een roofvogelhoudster uitnodigen om met levende uilen op school te komen en de pluisles te geven.

4 5 6 7

Klaslokaal

8

1 Watch


2 Kerndoel 39 42 48

Voor- en najaar

3

Deze leskist is een echt veldwerkprogramma over water in sloot en plas, waarmee de leerlingen onderzoek doen naar de kwaliteit van water in de omgeving. In sloot of plas kunnen leerlingen met behulp van een duidelijke werkboekje onderzoek doen naar waterdieren, waterplanten, zichtbare vervuiling, zuurgraad, etc. U kunt een gastdocent van het centrum vragen de buitenles te geven.

4 5 6 7

Klaslokaal en waterpartij (sloot, nevengeul, grote vijver)

8 1 Waterdier-Landdier


2 Kerndoel 40 41 42

Voor- en najaar

3

U kiest in de buurt van uw school een sloot of plas waar de kinderen de verschillen ontdekken tussen waterdieren en landdieren, niet alleen de verschillen in lichaamsbouw, maar ook in functie. Daarnaast wordt aandacht besteed aan de planten in en langs het water en het belang van water voor de mens. U kunt een gastdocent van het centrum vragen de buitenles te geven. Verschil met Watch is de aandacht voor de bouw van de diertjes, daar waar Watch meer ingaat op waterkwaliteit.

4 5 6 7 8


1 Wol spinnen


2 Kerndoel 44 56

Hele jaar

3

In deze kist vindt u de materialen om met de kinderen wol te kaarden (losborstelen) met handkaarden en te spinnen met spintollen. Er is een korte handleiding voor de diverse activiteiten. U kunt een gastdocent van het centrum vragen de les te geven.

4 5 6

Klaslokaal

7 8


17


Zie ook de materialen voor alle groepen 1 Wonderweb

Leskist, mogelijk voorafgaand assistentie (kost extra)

2 Kerndoel 40 42 49

Hele jaar

3

Wonderweb is een lespakket over biodiversiteit. Het laat zien dat er ook vlakbij uw school volop natuur is. Uw leerlingen gaan, voorzien van veldwerkmaterialen, allerlei soorten planten en dieren vlak bij school ontdekken. Ook wordt duidelijk wat de samenhang tussen deze soorten is. U kunt voorafgaand aan de lessen met een van onze gidsen uw schoolomgeving doorlopen en aanwijzingen krijgen.

4 5 6 7

Klaslokaal en directe schoolomgeving

8




Hele jaar

3

De IVN-gidsen bieden struintochten aan met allerlei thema’s zoals: bomen, vogels, kleine beestjes, uiterwaarden of paddenstoelen. De kinderen gaan de natuur beleven door alle zintuigen te gebruiken. Dat geeft vaak een heel andere blik op natuur, landschap en omgeving. De gidsen hebben div. materialen bij zich, zoals loeppotjes en zoekkaarten.

4 5 6 7 8


Jaarprogramma

1 RIVIERenLAND struintocht

Excursie met gastles (gratis voor Bommelerwaard)

2 Kerndoel 40 47 48 49

Voor- en najaar

3

Dwalen met een groepje leerlingen door de uiterwaarden van de Waal onder leiding van een struingids. Kijken, horen, voelen, ruiken en jezelf verwonderen in de eigen omgeving. Kortom: groep 6 gaat 't landschap beleven. Op school wordt eerst een gastles door een van de struingidsen gegeven over het ontstaan van het rivierengebied en landschap.

4 5 6 7

Klaslokaal en Waaluiterwaard in Bommelerwaard

8 1 Graan en brood


2 Kerndoel 34 40 44


3

Dit pakket bevat halmen, korrels, en meel van vijf à zes verschillende granen. De handleiding biedt diverse lessuggesties: het benoemen van de materialen en het volgen van het proces van graan tot brood, de verbanden ontdekken tussen de grondstoffen en het uiteindelijke product, de betekenis van graanproducten en het gebruik ervan in vele voedingsmiddelen. De producten in dit pakket zijn onbeperkt houdbaar en dus het hele schooljaar te gebruiken. Levering begin september ‘14.

4 5 6 7 8


Klaslokaal

18


Groep 5-6

Groep 5-6

Groep 5-6

Groep 5-6 Zie ook de materialen voor alle groepen 1 Kruidenwijzer


2 Kerndoel 34 40 44


3

Kruiden, vrijwel dagelijks eten we ze in gerechten. Maar hoe groeien kruiden? Waar zijn ze goed voor? En wist je dat je ook 'onkruiden' vaak gewoon kunt eten? Deze materiaalzending bevat o.a. een aantal verse kruidenplantjes, gedroogde kruiden en tuinkerszaad. Met behulp van deze materialen kan groep 5/6 onderzoeken of kruiden ook helpen bij ziekte en verkoudheid. Levering in juni 2015.

4 5 6 7 8


1 Hazenpad

Buitenactiviteit

2 Kerndoel 40 47

Voor- en najaar

3

Rammy de Haas laat de kinderen op hazenwijze de Heerewaardense Buitenpolder verkennen. Een gebied waar veel te beleven valt. De tocht leidt langs 6 opdrachten, die van te voren uit zijn gezet door het centrum. Als afsluiting lossen de kinderen een puzzel op en vinden daarmee een schat. U kunt deze tocht met maximaal 60 kinderen maken. Met een picknick erbij en na afloop spelletjes spelen wordt het een heel schoolreisje. Spelideeën in de natuur kunt u bij ons opdoen

4 5 6 7 8


1 Veldwerkles

Buitenactiviteit

2 Kerndoel 40 47

Voor- en najaar

3

Er wordt een wandeling gemaakt in de Buitenpolder bij Heerewaarden. Onderweg voeren de kinderen opdrachten uit die samenwerking en observeren bevorderen. Maar waarom zitten er toch satéprikkertjes bij? Er kunnen max. 60 kinderen mee. De kinderen lopen in groepjes van max. 10 kinderen. U zorgt zelf voor de begeleiders van de groepjes.

4 5 6 7


8

1 Afval is goud waard

Lespakket met excursie (gratis, excl. vervoer) Bestellen bij AVRI

2 Kerndoel 35 39

Hele jaar

3

Alle basisscholen in regio Rivierenland kunnen gratis het lespakket 'Afval is goud waard’ bestellen. Het lespakket bestaat uit een werkboekje voor de leerlingen, een docentenhandleiding, posters, digitale videoboodschap, ppt voor digibord en een handout. De personages Mark( chauffeur inzamelauto) en Eric (directeur van de AVRI), leiden de lessen in. Daarna volgt er een bezoek aan AVRI en als laatste een verwerkingsles op school.

4 5 6 7 8

Aanmelden: www.avri.nl of mevr. Koopman 0345-585354 Mevr. Fokkens 0345-585344

School en excursie naar AVRI Geldermalsen


19


Zie ook de materialen voor alle groepen 1 Boerderij-educatie


2 Kerndoel 39 40 44 45 47

Hele jaar

3

6


1 Maas en Waalse schoonmaakdag

Buitenactiviteit (alleen voor West Maas en Waal) Opgeven via inschrijfformulier gemeente

2 Kerndoel 35 39

Maart

3

Op de vrijdagmiddag voor de derde zaterdag in maart wordt de Maas en Waalse schoonmaakdag voor de basisscholen georganiseerd. Gewapend met plastic zakken en handschoenen gaan de kinderen het zwerfvuil in de omgeving van de school opruimen. Als dank voor hun bijdrage aan een schone schoolomgeving ontvangen de kinderen een presentje.

4 5 Reserveren via: 7 www.boerderijeducatie 8 rivierenland.nl

Op locatie

Schoolomgeving

Jaarprogramma

4 5 6 7 8

1 Woordvoerders van de Lespakket met excursie natuur Reserveren bij Staatsbosbeheer 2 Kerndoel 39 40 47 48 49

Hele jaar

3

Het educatieve programma 'Woordvoerders van de natuur' is anders dan bestaande programma’s. Tijdens dit educatieve programma gaan de leerlingen op een interactieve manier; met hoofd, hart en handen; aan de slag in de eendenkooi. De leerlingen ontdekken hiermee een natuurgebied op een manier die bij hen past. Bovendien presenteren zij hun bevindingen aan volwassen publiek. De leerlingen laten hun stem horen: dit keer zijn de leerlingen de woordvoerders van de natuur!

4 5 6 7 8

Klaslokaal en eendenkooi Waardenburg

Reserveren bij: Staatsbosbeheer Veerstraat 16 Waardenburg 0418-592411


20


Groep 5-6

Groep 5-6

Groep 7-8

Groep 7-8 Zie ook de materialen voor alle groepen 1 Anno 1599

Leskist

2 Kerndoel 53

Hele jaar

3

De leskist Anno 1599 is een mooie afsluiting van uw eigen geschiedenislessen over De Opstand. Met een ingesproken PPT maken de kinderen kennis met historisch kaartmateriaal die de oorlogshandelingen in de Bommelerwaard tonen. Daarna kunnen de kinderen korte verhalen naspelen met bijpassende kleding en attributen. Deze verhalen geven een beeld van het leven in die tijd. Aanvulling op uw methode, geen vervanging.

4 5 6 7 8

Klaslokaal, speelruimte

1 Bezige bijen

Leskist

2 Kerndoel 39 40 46

Hele jaar

3

Bijen vormen een boeiend volkje. Het is de moeite waard om ze eens beter te bestuderen. Met de kist over de honingbij lukt dat zeker. Tijdens 3 lessen wordt dieper ingegaan op het leven van de bij (met leuke opdrachten), hoe werkt de imker, en wat doet de bij voor ons en kunnen wij voor de bij doen.

4 5 6 7

Klaslokaal

8

1 Dierenhuidendomino

Spel

2 Kerndoel 40

Hele jaar

3


4 5 6 7

Klaslokaal


8 1 Hart en longen

Leskist

2 Kerndoel 34 35 41

Hele jaar

3

Deze kist bevat materialen voor vier lessen. In de eerste les staat de bloedsomloop centraal; onderzoeken de leerlingen hartslag en leren over de functie van bloed als transportmiddel. In de tweede les over de longen komen de weg van lucht naar longen, de verschillende manieren van ademhalen en het meten van het longvolume aan bod. De relatie tussen inspanning en het versnellen van de hartslag en ademhaling is onderwerp van les drie. De feitelijke bouw van de luchtwegen, het hart en de grote bloedsomloop worden in de vierde les behandeld.

4 5 6 7 8

Klaslokaal en gym- of speelzaal


21


Zie ook de materialen voor alle groepen 1 Het Weer

leskist

2 Kerndoel 42 43 45

Hele jaar

3

Met de leskist ‘Het Weer’ volgen de kinderen gedurende een week het weer. Ze verrichten zelf metingen. De hoeveelheid neerslag, de windsnelheid, de luchtvochtigheid en de luchtdruk meten ze dagelijks. Het benodigde materiaal en de bijbehorende werkbladen zitten in de leskist. De meetresultaten worden bijgehouden in een weekoverzicht. Daarnaast zijn er werkbladen en is er extra lesmateriaal (vliegers bijv.)

4 5 6 7 8

Klaslokaal en schoolplein

1 Meten en wegen

Leskist

2 Kerndoel 24 35 42 45

Hele jaar

3

De leskist Meten en Wegen bevat 11 opdrachten die te maken hebben met meten en wegen. Bij elke opdracht wordt eerst een schatting gemaakt en vervolgens wordt er gemeten. De opdrachten zijn natuurlijk geschikt om buiten uit te voeren. Buiten kan er gemeten worden aan bomen, stenen en andere materialen. Schatting en meting worden daarna met elkaar vergeleken en in de klas besproken.

4 5 6 7

Rondom school

Jaarprogramma

8

1 Papier maken


2 Kerndoel 39 44 45

Hele jaar

3

Aan de hand van een film (video of DVD) over de productie van papier, gaan de leerlingen met de materialen uit de leskist aan de slag en ervaren zo wat er allemaal bij papier komt kijken. Al doende krijgen ze een beter inzicht in hergebruik van papier. De leskist bevat papierschepsets, waarmee van oud papier weer nieuw (kringloop)papier gemaakt kan worden. De handleiding geeft voldoende achtergrondinformatie, werkbladen en lessuggesties. U kunt een gastdocent van het centrum vragen de les te geven.

4 5 6 7 8

Klaslokaal/handenarbeidlokaal

1 Plantenplezier

Lesmap

2 Kerndoel 40 41

Voorjaar

3

Voor iedere leerling kopieert u een boekje waarin 35 algemeen voorkomende planten zijn afgebeeld. De leerlingen moeten proberen deze algemene planten bloeiend in het wild te vinden. Vervolgens nemen ze er één van mee naar school, alwaar deze gedroogd wordt. Deze ‘speurtocht’ loopt door tot de zomervakantie. Dit project is een uitgelezen mogelijkheid tot het samenstellen van een eigen herbarium. De te verzamelen planten zijn algemeen.

4 5 6 7 8

Klaslokaal/buiten


22


Groep 7-8

Groep 7-8

Groep 7-8

Groep 7-8 Zie ook de materialen voor alle groepen 1 Sarah’s wereld

Leskist

2 Kerndoel 34 39 45

Hele jaar

3

De leerlingen maken kennis met de 11-jarige Sarah. Via Sarah leren de kinderen op een speelse manier de begrippen 'duurzaamheid', 'consumptief gedrag' en 'ecologische rugzak'. In de lessen gaan de kinderen: - nadenken over allerlei dieren en de relatie met ons handelen (bedreigde dieren) - de weg volgen van een colablikje; van productie t/m afvalverwerking - boodschappen doen voor Sarah's verjaardag. - het energiegebruik op school en/of thuis bekijken

4 5 6 7 8

Klaslokaal/school

1 Sarah en de gemeente

Leskist (eerst Sarah’s wereld uitvoeren)

2 Kerndoel 49

Hele jaar

3

Sarah en de gemeente is een vervolg op Sarah's wereld. De les gaat over de ecologische rugzak van de gemeente. De gemeente kan heel veel doen om haar ecologische rugzak zo licht mogelijk te houden. Bij deze les hoort een interview met een gemeente ambtenaar. Hiervoor dient u zelf een afspraak te maken met de ambtenaar van uw gemeente. Zie hiervoor de website.

4 5 6 7

Klaslokaal en gemeentehuis

8

1 Uilenballen pluizen

Leskist, mogelijk met roofvogelhouder met uilen (kost extra)

2 Kerndoel 40 41

Hele jaar

3

Met een kist met materialen en achtergrondinformatie gaat u zelf met de kinderen uilenballen pluizen in de klas. De kinderen vinden zo botjes van muizen. En leren en passant over voedselketens, planten-, vlees- en alleseters. De uilenballen worden erbij geleverd. Deze kosten € 0,50 per stuk. Ook kunt u een roofvogelhoudster uitnodigen om met levende uilen op school te komen en de pluisles te geven.

4 5 6 7

Klaslokaal

8

1 Watch


2 Kerndoel 39 42 48

Voor- en najaar

3

Deze leskist is een echt veldwerkprogramma over water in sloot en plas, waarmee de leerlingen onderzoek doen naar de kwaliteit van water in de omgeving. In sloot of plas kunnen leerlingen met behulp van een duidelijke werkboekje onderzoek doen naar waterdieren, waterplanten, zichtbare vervuiling, zuurgraad, etc. U kunt een gastdocent van het centrum vragen de buitenles te geven.

4 5 6 7


8


23


Zie ook de materialen voor alle groepen 1 Wol spinnen


2 Kerndoel 44 56

Hele jaar

3

In deze kist vindt u de materialen om met de kinderen wol te kaarden (losborstelen) met handkaarden en te spinnen met spintollen. Er is een korte handleiding voor de diverse activiteiten. U kunt een gastdocent van het centrum vragen de les te geven; extra kosten € 32,50.

4 5 6

Klaslokaal

7 8

1 Zuiver water

Leskist (te combineren met waterkoffer)

2 Kerndoel 39 42 48

Hele jaar

3

Deze leskist bevat een opdrachtencircuit van 12 opdrachten. De onderwerpen zijn: - de eigenschappen van water; - de invloed van vervuild water op planten en dieren; - onderzoek van water uit de schoolomgeving (in de klas). Na dit leerzame practicum kunt u vervolgen met bijv. een bezoek aan een waterzuivering of een lespakket uit de waterkoffer. De Dvd’s in de waterkoffer zijn een mooie intro.

4 5 6 7 8

Klaslokaal

Jaarprogramma




Hele jaar

3

De IVN-gidsen bieden struintochten met allerlei thema’s kunnen aan zoals: bomen, vogels, kleine beestjes, uiterwaarden of paddenstoelen. De kinderen gaan de natuur beleven door alle zintuigen te gebruiken. Dat geeft vaak een heel andere blik op natuur, landschap en omgeving. De gidsen hebben div. materialen bij zich, zoals loeppotjes en zoekkaarten.

4 5 6 7


8 1 Weidevogels

Leskist met excursie met gastdocent

2 Kerndoel 40 43 46 47

Apr/mei

3

Dit project is een initiatief van de weidevogelgroep van de vereniging voor agrarische natuur- en landschapsbeheer De Capreton uit de Bommelerwaard en bestaat uit 3 lessen. 1. Een introductie op de weidevogels in de vorm van een kringgesprek en div. materialen. 2. Een middag buiten te midden van de weidevogels met de weidevogelbeschermer en de boer. 3. De laatste les vult u zelf in met de tips uit de leskist, zoals een tentoonstelling te maken, knutselopdracht of een werkstuk.

4 5 6 7 8

Klaslokaal en boerenbedrijf


24


Groep 7-8

Groep 7-8

Groep 7-8

Groep 7-8 Zie ook de materialen voor alle groepen 1 Kruidenwijzer


2 Kerndoel 34 40 44


3

Kruiden, vrijwel dagelijks eten we ze in gerechten. Maar hoe groeien kruiden? Waar zijn ze goed voor? En wist je dat je ook 'onkruiden' vaak gewoon kunt eten? Deze materiaalzending bevat o.a. een aantal verse kruidenplantjes, gedroogde kruiden en tuinkerszaad. Met behulp van deze materialen kan groep 7/8 aan de hand van eigen onderzoeksvragen in de wereld van kruiden duiken. Levering in juni 2015.

4 5 6 7 8


1 Veldwerkles

Buitenactiviteit

2 Kerndoel 40 47

Voor- en najaar

3

Er wordt een wandeling gemaakt in de Buitenpolder bij Heerewaarden. Onderweg voeren de kinderen opdrachten uit die samenwerking en observeren bevorderen. Maar waarom zitten er toch satéprikkertjes bij? Er kunnen max. 60 kinderen mee. De kinderen lopen in groepjes van max. 10 kinderen. U zorgt zelf voor de begeleiders van de groepjes.

4 5 6 7


8 1 Afval is goud waard

Lespakket met excursie (gratis, excl. vervoer) Bestellen bij AVRI

2 Kerndoel 35 39

Hele jaar

3

Alle basisscholen in regio Rivierenland kunnen gratis het lespakket 'Afval is goud waard’ bestellen. Het lespakket bestaat uit een werkboekje voor de leerlingen, een docentenhandleiding, posters, digitale videoboodschap, ppt voor digibord en een handout. De personages Mark( chauffeur inzamelauto) en Eric (directeur van de AVRI), leiden de lessen in. Daarna volgt er een bezoek aan AVRI en als laatste een verwerkingsles op school.

4 5 6

Aanmelden: www.avri.nl of Mevr. Koopman 0345-585354 Mevr. Fokkens 0345-585344

7 8

School en excursie naar AVRI Geldermalsen

1 Boerderij-educatie


2 Kerndoel 39 40 44 45 47

Hele jaar

3


4 5 6

Reserveren via: 7 www.boerderijeducatie 8 rivierenland.nl

Op locatie


25


Zie ook de materialen voor alle groepen 1 Energie uit afval

Lespakket, met gastdocent en excursie Reserveren bij ARN

2 Kerndoel 39 44 45

Hele jaar

3

Het project “Energie uit afval, een schone zaak” van ARN B.V. laat leerlingen zien hoe afval wordt ingezameld, gescheiden en verwerkt. Het project bestaat uit een lesmap, een gastles door een voorlichtster van ARN B.V. en een bedrijfsbezoek. Voor het bedrijfsbezoek worden de leerlingen per bus van school opgehaald en terug gebracht.

4 5 6

Reserveren 7 op: www.arnbv.nl 8

Klaslokaal en ARN-terrein

1 Expeditie Loevestein

Excursie met gastles Reserveren bij Free Nature

2 Kerndoel 48 49

Voor- en najaar

3

In het gebied rond Slot Loevestein zijn ingrijpende veranderingen op komst om de rivier meer ruimte te geven en de gevolgen van een veranderend klimaat op te vangen. De kinderen gaan een ochtend of middag het veld in (duur: ongeveer 2 uur), in groepjes van 4-6 kinderen met ouder. De expeditie wordt begeleid door twee medewerkers van Expeditie Loevestein. In de weken voorafgaand aan de expeditie komt één van de medewerkers op school om een gastles te geven.

4 5 6 Reserveren bij: Tanja de Bode

7 [email protected] 8 06-33680051

Klaslokaal en Munnikenland bij Loevestein

Jaarprogramma

1 Maas en Waalse schoonmaakdag

Buitenactiviteit (alleen voor West Maas en Waal) Opgeven via inschrijfformulier gemeente

2 Kerndoel 35 39

Maart

3

De Maas en Waalse schoonmaak dag voor de basisscholen valt op de vrijdagmiddag voor de 3e zaterdag in maart. Gewapend met plastic zakken en handschoenen gaan de kinderen het zwerfvuil in de schoolomgeving opruimen. Als dank voor hun bijdrage aan een schone schoolomgeving ontvangen de kinderen een presentje.

4 5 6 7

Schoolomgeving

8 1 Van oerknal tot nu nieuw

Gastles

2 Kerndoel 41 42 43 46

Hele jaar

3

Bij deze gastles komen medewerkers van Dudley's Heritage Foundation bij u in de klas. Het ontstaan en de ontwikkeling van het heelal en “ons” zonnestelsel wordt onder de aandacht gebracht: planeten in dit stelsel, de veranderingen van het leven op aarde (evolutie). Daarbij worden de begrippen “ruimte en tijd ” voorstelbaar gemaakt. Naturalia en een tijdlijn gaan hierbij door de klas. Informeer naar de kosten.

4 5 6

Opgeven bij: 7 info@dudleysheritage foundation.nl 8

Klaslokaal


26


Groep 7-8

Groep 7-8

Groep 7-8

Groep 7-8 Zie ook de materialen voor alle groepen 1 Veldles Leeuwense Waard

Excursie (alleen voor West Maas en Waal) Opgeven bij Ark

2 Kerndoel 40 47 48 49

Voor- en najaar

3 4 5 6 7 8

Opgeven bij: Caroline van der Mark 0317-425137 06-30716333 [email protected]

Klaslokaal en Leeuwense Waard

Deze succesvolle activiteit wordt verzorgd door Ark Natuurontwikkeling. Ook het komende jaar zullen zij de groepen 7 en 8 van de basisscholen uit West Maas en Waal weer graag ontvangen in dit natuurontwikkelingsgebied. Tijdens de veldles doen de leerlingen diverse onderzoeksopdrachten die de beleving van allerlei aspecten van het rivierengebied verdiepen. De opdrachten hebben te INHOUDSOPGAVE INHOUDSOPGAVE maken met de grazende kuddes in het terrein, met plantengroei, waterdiertjes, vogels, en de rivier zelf.

Inleiding Inleiding

2 2

Voor Voor alle alle groepen groepen

4 4

Kleuters

7 7

1 Woordvoerders van deKleuters Lespakket met excursie natuur Reserveren bij Staatsbosbeheer Groep 3-4

Groep 3-4

2 Kerndoel 39 40 47 48 49

Hele jaar

Klaslokaal en eendenkooi Waardenburg

10 10

Groep 5-6 15 Groep 5-6 15 Het educatieve programma 'Woordvoerders van de natuur'

3

is anders dan bestaande programma’s. Tijdens dit Groep 7-8 Groep 7-8 programma gaan de leerlingen op een educatieve

4

21 21

interactieve manier; met hoofd, hart en handen; aan de slag in de eendenkooi. De leerlingen ontdekken hiermee een natuurgebied op een manier die bij hen past. Bovendien presenteren zij hun bevindingen aan volwassen publiek. De leerlingen laten hun stem horen: dit keer zijn de leerlingen de woordvoerders van de natuur!

5 6 7 8 Reserveren bij: Staatsbosbeheer Veerstraat 16 Waardenburg 0418-592411

Bezoekerscentrum Bezoekerscentrum De De Grote Grote Rivieren Rivieren Langestraat 38 Langestraat 38 6624AB Heerewaarden Heerewaarden 6624AB 0487-572831 0487-572831 [email protected] [email protected] www.bcdegroterivieren.nl www.bcdegroterivieren.nl Bezoekerscentrum De Grote Rivieren, Heerewaarden

27


Natuur en Milieu Educatie

Recommend Documents