Regio Zuid
wel!
Clientenperspectief in zorg en welzijn kwartaalblad van Zorgbelang Zuid-Holland
magazine
welZorg voor demag jeugd jaargang 1 december 2011 nummer 3
IN DIT NUMMER GRIP OP EIGEN ZORG • INTEGRALE BEKOSTIGING • Stijging PREMIE ZORGVERZEKERING 2012 • Swinhove groep PRIJS WIJKPROJECTEN • EEN MOEILIJKE PUBER • VAN AWBZ NAAR WMO • STELSELHERZIENING JEUGDZORG • PRATEN OVER TABOES • pleegzorg
2
mag
Aan de toezending van dit blad zijn geen kosten verbonden. Als u het blad ook wilt ontvangen of uw abonnement wilt opzeggen kunt u contact opnemen met de redactie.
magazine
Redactie Bas van Bellen, Ester van den Berg, Aart Burger (voorzitter redactieraad), Sylvia Hageman, Clara Hibma (hoofdredactie), René Korse, Ingrid Lips, Herman Meinhardt, Nel van Roon, Nelleke Schelfhout (redactiesecretariaat).
Redactioneel
De donkere dagen zijn nog niet voorbij. Die gaan dit jaar gepaard met financiële onzekerheid en allerlei bezuinigingsplannen, ook in de zorg. Er dreigt een stapeling van de eigen bijdragen. Al met al lijkt het geen tijd om optimistisch te zijn.
Beste lezer,
Idealen lijken vervlogen, alles lijkt onder regie van de financiële markten te staan. Ik zie dat bij het beleid van de overheid. Een prachtig instrument als het persoonsgebonden budget (PGB) voor mensen die zelf de regie over hun leven willen voeren, ook als daarbij zorg en ondersteuning nodig is, wordt ingeperkt. Met droge ogen zet de overheid aan de ene kant in op eigen regie, mensen moeten meer zelf doen en regelen, maar aan de andere kant wordt het instrument dat die eigen regie bevordert onderuitgehaald. En dan ook nog met het argument dat het te duur wordt. Daarbij gaat men dan volstrekt voorbij aan het sterke argument dat zorg in natura in veel gevallen echt duurder is dan zorg die via een PGB wordt geregeld. En achter dat beleid staan partijen die vrijheid en eigen regie hoog in het vaandel hebben staan, tenminste dat claimen ze. In de praktijk lijken ze alleen te sturen op financiële successen op de korte termijn.
wel
wel!
december 2011
Kopij is van harte welkom. Deadline kopij 2012 nr. 1: 20 februari 2012. De redactie kan besluiten ingezonden bijdragen in te korten, taalkundig te bewerken of niet te plaatsen. Een bijdrage kan op verzoek anoniem worden geplaatst; naam en adres dienen bij de redactie bekend te zijn. Aan de totstandkoming van deze uitgave is de uiterste zorg besteed. Voor informatie die desondanks onvolledig of onjuist is opgenomen aanvaardt de redactie geen aansprakelijkheid. Artikelen uit dit blad mogen alleen worden overgenomen na toestemming van de redactie en met bronvermelding.
Van de directie
Postbus 2148 2800 BG Gouda T (088) 929 40 10 E
[email protected] I www.zorgbelang-zuidholland.nl Of volg ons op www.twitter.com/ZorgbelangZH Fotoverantwoording p. 10 Wies van den Nieuwendijk, p. 22 Gemeente Noordwijk, p. 26 Hans Schuurman Eindredactie: Redactiebureau Damen Vormgeving: IDD concept communicatie creatie | id.nu Drukwerk: De Hoop Grafisch Design
Kerstfeest is al weer voorbij. Dit feest straalt licht en hoop uit en daar houd ik me graag aan vast. En de dagen gaan weer lengen. In een doorkijkje naar volgend jaar zie ik kansen. In de decentralisatie van zorg komt de uitvoering van het beleid dichter bij de praktijk. Dat levert kansen op om de zorg nu eens anders aan te pakken. Met elkaar zullen we als betrokkenen in de zorg die kansen moeten grijpen. Ik hoor veel zorgpartijen vragen om input vanuit het patiëntenperspectief. Zowel aanbieders als verzekeraars zijn op zoek naar wensen en ideeën over hoe we tot een zo optimaal mogelijke zorg kunnen komen. Men wil een uitvoeringspraktijk waarin eigen mogelijkheden, zorg en ondersteuning goed op elkaar aansluiten. We worden uitgedaagd en moeten die uitdaging oppakken. Ik hoop dat we als cliëntenbeweging komend jaar een goede bijdrage kunnen leveren aan een betere uitvoering van zorg en ondersteuning. Zorgbelang doet dat samen met cliënten en mantelzorgers en hun organisaties, ieder vanuit de eigen mogelijkheden en positie. Ik hoop dat 2012 een jaar wordt waarin we met elkaar de naam van ons blad echt kunnen waarmaken: Zo wel!
Robert Boersma Directeur Zorgbelang Zuid-Holland
Met gepaste trots kunnen we zeggen dat met het nummer dat voor u ligt de eerste jaargang van Zo wel! compleet is. Daarop heffen we met u een denkbeeldig glas champagne! Er is hard aan gewerkt door medewerkers en mensen uit onze achterban. Zo wel! heeft inmiddels een aantal vaste rubrieken. Eén daarvan is: Zo kan het ook. We willen niet alleen aan de orde stellen wat er niet goed gaat in zorg en welzijn, maar juist ook inspirerende voorbeelden laten zien uit de praktijk van hoe het ook kan. Die horen we graag van u en we hopen dat u ook volgend jaar uw bijdrage wilt leveren in de vorm van artikelen of ingezonden meningen. In maart verschijnt het volgende nummer. Dank voor uw inzet dit jaar en wij wensen u een inspirerend en hartverwarmend Nieuwjaar. Namens de redactie, Aart Burger Clara Hibma
voorzitter redactieraad, tevens lid van de redactie hoofdredacteur december 2011
Dit kwartaalblad is een uitgave van Zorgbelang ZuidHolland. Zorgbelang Zuid-Holland behartigt de belangen van gebruikers van zorg en welzijn en hun mantelzorgers en werkt samen met vele belangenorganisaties en vrijwilligers. De afdeling Informatie en Klachtopvang geeft informatie en biedt hulp bij het indienen van een klacht.
➔
Inhoud Van de directie
wel!
Colofon
2
Zorg
Grip op eigen zorg Integrale bekostiging
4 6
Actueel
Stijging premies zorgverzekering 2012 Swinhove groep prijs wijkprojecten
8 16
Interview
Een moeilijke puber
10
Mijn mening
Zelfmanagement in de zorg De patiënt centraal?
12 13
Wmo
Van AWBZ naar Wmo
14
Zorgbelang helpt
Boos over hoge tandartsrekening
17
Provincie
Stelselherziening Jeugdzorg
18
Uit de regio
Op zoek naar de kwetsbare burger Mystery guests onderzoeken Lokaal Loket Noordwijk Kwaliteit van zorg Praten over taboes
20 22 23 24
Uit onze achterban Opluchting over Fokuswonen Middeninkomens en sociale huurwoningen Pleegzorg
26 28 29
Zo kan het ook
30
Keurmerk voor medische websites
3
Actueel Zorg
4
Een van de projecten van Zorgbelang Zuid-Holland is ‘Grip op eigen zorg’. ‘Grip op eigen zorg’ gaat ervan uit dat de cliënt en zijn naaste(n) voldoende informatie hebben om een goede keuze te kunnen maken welke zorg ze van een bepaalde instelling willen afnemen. Zij willen weten op welke zorg en diensten zij recht hebben vanuit de Algemene Wet Bijzondere Ziektekosten (AWBZ) en voor welke zorg en diensten een vrijwillige bijbetaling geldt. De cliënt en zijn naasten moeten ook weten wat het mantelzorgbeleid van de instelling is. In hoeverre hebben mantelzorgers inspraak in het al dan niet leveren van informele zorg?
Om de grip op eigen zorg te verstevigen, is het zorg(leef )plan een belangrijk middel. Dat is een plan op maat waarbij cliënten hun eigen wensen inbrengen en afspraken
Kosten aanvullende diensten moeten transparanter
maken met de instelling over de zorg die de cliënt ontvangt. De communicatie over aanvullende diensten, het mantelzorgbeleid van de instellingen en de naleving van het zorgleefplan moeten worden verbeterd, vindt Zorgbelang Zuid-Holland. In dit artikel gaan we hier verder op in. Aanvullende diensten en bijbetaling Bewoners van AWBZ-instellingen hebben recht op producten en diensten, zoals maaltijden en algemene lichamelijke verzorging. In de brochure Daar hebt u recht op van het College voor zorgverzekeringen (CVZ) staat op welke producten en diensten u nog meer recht hebt. Voor aanvullende diensten, zoals het wassen van persoonsgebonden kleding, geldt een bijbetaling. Dit verschilt per instelling. Er is nogal eens verwarring over de eigen bijdrage en de bijbetalingen. De eigen bijdrage is verplicht en slaat op de inkomensafhankelijke
Mantelzorgbeleid De financiering van het Zorgzwaartepakket (ZZP) zorgt voor een scherpere scheiding tussen formele en informele zorg. Mantelzorgers voelen zich nogal eens in de kou staan als hun dierbare moet worden opgenomen in een instelling. Het beleid is vooral gericht op de zorgvrager. In de praktijk komen uitersten voor. De instelling houdt de mantelzorger het liefst buiten de deur of – en dat komen we steeds vaker tegen – de mantelzorger wordt overvraagd. Zo zijn er instellingen die vanwege hun personeelstekort mantelzorgers verplichten een overeenkomst te tekenen waarin staat dat zij zelf moeten zorgen dat er iemand met de cliënt meegaat naar consulten en/of helpt met eten. Van een goed doordacht mantelzorgbeleid is meestal nog geen sprake. Zorgbelang Zuid-Holland discussieert met en raadpleegt mantelzorgers over het gewenste beleid. Samen met de regionale belangenorganisaties van mantelzorgers brengt Zorgbelang Zuid-Holland hun standpunten onder de aandacht bij zorgkantoren, instellingen en cliëntenraden.
Cliënteninbreng Zorgbelang Zuid-Holland is betrokken bij de cliënteninbreng bij de zorgkantoren die verantwoordelijk zijn voor de inkoop van voldoende, kwalitatief goede, en doelmatig georganiseerde zorg. De recente adviezen over het zorgplan hebben geleid tot een aanscherping en uitbreiding van de onderwerpen in het zorginkoopdocument 2012 van zorgkantoor CZ. In het zorginkoopdocument 2012, sector gehandicaptenzorg, is bijvoorbeeld beschreven dat CZ er vooral op let dat elke zorgaanbieder een duidelijk protocol heeft voor de bespreking van het zorg(leef )plan met de cliënt. CZ bekijkt ook hoe dit protocol wordt nageleefd. Een evaluatie van de afspraken is hiervan onderdeel. Zorgbelang Zuid-Holland wil volgend jaar bekijken hoe aanbieders een dergelijk protocol vormgeven en naleven. Zorgbelang wil ook dat de andere zorgkantoren bij hun inkoop rekening houden met de naleving van zorgplannen. Clara Hibma
Bespreken en naleven zorg(leef)plan belangrijk
december 2011
Informatievoorziening Hoewel het aantal onterechte bijbetalingen blijkt mee te vallen, constateert Zorgbelang Zuid-Holland uit eigen onderzoek dat de informatie over de kosten van aanvullende diensten verre van transparant is. Een steekproefsgewijze rondgang langs de websites van de instellingen in Zuid-Holland laat zien dat deze informatie niet of nauwelijks is te vinden. Zorgbelang Zuid-Holland zal zijn invloed aanwenden om de zorgkantoren, de instellingen en de cliëntenraden van instellingen aan te sporen dit te verbeteren, om vervolgens de vinger aan de pols te houden om te zien of de informatievoorziening er daadwerkelijk op vooruitgaat.
Zorg(leef)plan Iedere cliënt beschikt tegenwoordig over een zorg(leef )plan waarin afspraken staan over de zorg die hij krijgt. Het plan is meestal één of twee A4’tjes lang. Zorgbelang Zorgbelang Zuid-Holland heeft ook gehoord van documenten die wel achttien pagina’s tellen. Ook zijn er grote verschillen tussen zorgaanbieders in de manier waarop zij hun cliënten of hun vertegenwoordigers betrekken bij het opstellen van het plan. Bovendien is niet goed na te gaan of de afspraken die in het plan staan voldoende worden nageleefd.
wel!
mag wel
magazine
wel!
december 2011
Grip op eigen zorg
bijdrage die het Centraal Administratie Kantoor (CAK) int. Aanvullende diensten van de instelling neemt de cliënt vrijwillig af. Een knipbeurt door de kapper van de instelling moet hij bijvoorbeeld zelf betalen. In 2010 is uit een landelijke meldactie van cliëntenorganisaties gebleken dat instellingen cliënten soms laten betalen voor iets wat onder de AWBZ valt, zoals wc-papier en fruit. Dat is voor Zorgbelang Zuid-Holland reden om er dit jaar extra aandacht voor te hebben. Kortgeleden heeft de Nederlandse Zorgautoriteit (NZa) zo’n veertig meldingen nader onderzocht. De NZa concludeerde dat de meeste meldingen op misverstanden berusten.
5
Integrale bekostiging
6
mag
Sinds 2010 kunnen zorgaanbieders in de eerste lijn en zorgverzekeraars overeenkomsten sluiten voor ketenzorg rondom patiënten met diabetes (Diabetes Mellitus type 2). Halverwege 2010 is daar de zorg voor mensen met een risico op hart- en vaatziekten(VRM, vasculair risicomanagement) en voor patiënten met een chronische longziekte (COPD, Chronic Obstructive Pulmonary Disease) bij gekomen. Deze nieuwe manier van financiering en zorginkoop heet integrale bekostiging. Wat houdt integrale bekostiging in en waarom is ze ingevoerd? En de belangrijkste vragen die voor Zorgbelang Zuid-Holland tellen: wat betekent integrale bekostiging voor de patiënt en waaraan moet in het bijzonder aandacht worden besteed? wel
magazine
wel!
december 2011
samenhangende zorg voor chronisch zieken
Beroepsgroepen in de eerste lijn, huisartsen, maar ook bijvoorbeeld fysiotherapeuten en diëtisten, zijn gewend dat per verrichting een vast tarief door de verzekeraar wordt vergoed. Bij integrale bekostiging gaat het om een pakketprijs voor de hele behandeling en zorg van de genoemde chronische aandoeningen. De hoofdcontractant, vaak een zorggroep waarin huisartsen uit de regio zich voor dit doel hebben georganiseerd, onderhandelt over het integrale tarief met de verzekeraar die de markt leidt in de desbetreffende regio: de dominante of preferente zorgverzekeraar. De ‘verre’ verzekeraars volgen meestal dit tarief. De hoofdcontractant maakt afspraken over de verdeling van het bedrag met de betrokken zorgverleners. Kwaliteitsverbetering Iemand met een chronische ziekte heeft vaak met veel verschillende zorgverleners van doen. Zo ziet een diabetespatiënt de huisarts, de praktijkverpleegkundige, de diabetesverpleegkundige, de fysiotherapeut
en specialisten als de oogarts en de internist. Tot voor kort bestond weinig of geen samenwerking tussen deze disciplines. De patiënt moest vaak hetzelfde verhaal vertellen en de behandeling was niet op elkaar afgestemd. Integrale bekostiging voor diabetes is een middel om aanbieders te stimuleren samenhangende zorg te bieden volgens een programmatische aanpak met als doel de kwaliteit van de zorg te verbeteren. Integrale bekostiging moet aan een aantal voorwaarden voldoen. De belangrijkste is dat er een zorgstandaard moet zijn voor de desbetreffende aandoening. De standaard stelt de norm voor goede zorg, beschrijft de inhoud, de bijpassende organisatie en de graadmeters van kwaliteit. Ook voor andere dan de genoemde chronische aandoeningen zijn standaarden in ontwikkeling, zoals voor hartfalen, depressie, dementie en kanker. De standaarden worden ontwikkeld door de beroepsorganisaties samen met de patiëntenorganisaties en zorgverzekeraars.
Kostenbesparing Naast kwaliteitsverbetering is kostenbesparing een belangrijke reden voor de invoering van integrale bekostiging. De overheid verwacht met een sterke eerste lijn, met een centrale rol voor de huisarts, de hoog oplopende kosten voor de gezondheidszorg te beheersen. Eenvoudige handelingen verschuiven van de dure specialistische ziekenhuiszorg (tweede lijn) naar de goedkopere zorg dichtbij huis (eerste lijn) of binnen de eerste lijn, bijvoorbeeld zorg van de diëtist die overgaat naar de praktijkondersteuner. Dit wordt substitutie genoemd. Door de nieuwe manier van bekostigen ontstaan allerlei samenwerkingsverbanden. Driekwart van de huisartsen maakt inmiddels deel uit van een zorggroep. Ook zorgaanbieders als fysiotherapeuten en apothekers verenigen zich. De groepen zijn meestal rond één beroepsgroep georganiseerd. Betekenis en rol voor de patiënt In de programmatische benadering werken verschillende zorgverleners samen in een team rond de patiënt. De hoofdbehandelaar, meestal de huisarts, coördineert de zorg en is het aanspreekpunt voor de patiënt. De patiënt maakt samen met hem een persoonlijk zorg- of behandelplan waarin staat welke zorg hij krijgt, van wie en wat de doelen voor de toekomst zijn. De patiëntenversie van de zorgstandaard kan hierbij voor de patiënt een hulpmiddel zijn. Zelfmanagement is een belangrijk uitgangspunt voor de aanpak. Dit betekent dat de patiënt die dit (aan)kan, zelf actief deelneemt aan het zorgproces, zodat hij de regie over zijn eigen leven houdt. Het gaat bijvoorbeeld om het bijhouden van een eigen zorgdossier. Ook mogelijkheden als internettoepassingen (e-health) staan hem ter beschikking. Deze werkwijze bevordert het inzicht in de ziekte en de therapietrouw. Aandachtspunten De periode van 2010 tot en met 2012 is een overgangsperiode. De integrale bekostiging en daarmee de ketenzorg van diabetes is goed op gang gekomen, maar bij de andere chronische aandoeningen gaat het nog niet zo hard. Het is niet nog verplicht als zorgverzekeraar volgens een integraal tarief te bekostigen; verschillende vergoedingsregelingen bestaan nog naast elkaar. Huisartsen zijn vrij om zich al dan niet bij een zorggroep aan te sluiten en
ook om patiënten al dan niet in het zorgprogramma op te nemen. Zo is het lucratief patiënten met beginnende diabetes aan het programma te laten meedoen en de zorg van patiënten die veel behandeling en zorg vragen via de oude regeling te laten bekostigen. De patiënt zelf heeft weinig keus. De vrijheid van de patiënt om te kiezen voor aanbieders buiten de keten is ook een aandachtspunt. Het kan voorkomen dat fysiotherapeuten in een gezondheidscentrum waar de patiënt zijn zorg afneemt, niet meedoen in de ketenzorg, omdat de huisartsen van het centrum zijn aangesloten bij een zorggroep die werkt met andere fysiotherapeuten. Een andere kwestie betreft de afstemming tussen de ketens wanneer de patiënt via meer zorggroepen zorg ontvangt als hij meer dan één chronische ziekte tegelijkertijd heeft. Een punt van discussie tussen de verschillende partijen is of preventie, diagnosestelling, geneesmiddelen en hulpmiddelen ook deel moeten uitmaken van de integrale bekostiging. Kwaliteit verbeterd en kosten bespaard? Voor Zorgbelang Zuid-Holland is de belangrijkste vraag: vindt de patiënt zelf dat de kwaliteit van zorg door de ketenaanpak is verbeterd? Zorgbelang Zuid-Holland pleit ervoor dat niet alleen met vragenlijsten wordt nagegaan of patiënten wel of niet tevreden zijn, maar dat patiënten ook worden geraadpleegd via bijvoorbeeld panelgesprekken. Over de beoogde kostenbesparing willen we opmerken dat het erop lijkt dat er veel geld gaat zitten in de organisatie en overhead van zorggroepen. Een onafhankelijke evaluatiecommissie volgt de ontwikkelingen rondom de integrale bekostiging. Ze rapporteert halverwege volgend jaar aan de minister of aan de voorwaarden is voldaan en of de overgangsperiode kan worden beëindigd. Clara Hibma
Kwaliteit van zorg door ketenaanpak
wel!
De standaarden zijn beschikbaar in patiëntenversies. Zij geven duidelijkheid over de zorg die een patiënt mag verwachten.
december 2011
Actueel Zorg
7
8
mag
Vanuit de pers is het al wel bekend: de kosten voor de ziektekostenpremies gaan volgend jaar omhoog, het basispakket wordt door de regering ingeperkt en er zijn steeds meer mensen die hun premie niet meer op tijd kunnen betalen. De premies voor de ziektekostenverzekering leggen bij veel mensen een flinke druk op hun maandelijks inkomen. Die financiële druk neemt in 2012 weer toe. Al met al voldoende reden om bij vier ziektekostenverzekeraars een paar vragen voor te leggen over deze onderwerpen. DSW, TRIAS/VGZ, CZ en Zilveren Kruis Achmea waren zo vriendelijk om deze vragen te beantwoorden. wel
magazine
wel!
december 2011
Stijging premies ziektekostenverzekering
Bekendmaking premies De eerste vraag was: DSW is ieder jaar de eerste zorgverzekeraar, die zijn premies vaststelt. Waarom is dat zo en heeft dat invloed op de andere zorgverzekeraars? Jaco Papac van DSW vertelt dat DSW het belangrijk vindt om ieder jaar als eerste met de premie naar buiten te komen. Voor verzekerden is het fijn om al vroeg te weten, waar ze aan toe zijn. Bij DSW wordt geen collectiviteitskorting gegeven, waardoor het relatief eenvoudig is om de nominale premie (het premiedeel voor het basispakket) te berekenen. DSW denkt ook op deze manier trendsetter te zijn in Nederland. Josephine Vogel van CZ ziet dit als een historisch gegroeide ontwikkeling, maar stelt dat dit geen invloed heeft op het beleid van CZ. Ook Dennis Verschuren van Trias/VGZ geeft aan dat bij het vaststellen van de premie voor het basispakket de DSW-premie geen rol speelt. Voor alle duidelijkheid: de inhoud van het basispakket wordt door de rijksoverheid vastgesteld, maar iedere zorgverzekeraar is vrij om zelf voor dit pakket de premie te bepalen.
Premiestijging Nu het toch over het basispakket gaat, kun je jezelf de vraag stellen waarom die premie stijgt, terwijl het pakket afgeslankt wordt per 1 januari 2012. Daarop wordt verschillend gereageerd. Christine Rompa van Zilveren Kruis Achmea geeft aan dat door de afslanking de premie voor het basispakket nauwelijks stijgt. Volgens Dennis Verschuren van Trias/VGZ heeft de stijging van de premie voor het basispakket alles te maken met de vergrijzing, waardoor we met z’n allen meer zorg nodig hebben. ‘Bovendien,’ zo stelt hij, ‘stijgen de zorgkosten en worden er meer risico’s bij de zorgverzekeraars neergelegd, waardoor de banken hogere eisen stellen aan de zorgverzekeraars.’ DSW licht over die risico’s nog toe dat de overheid de macronacalculatie afschaft. De macronacalculatie compenseerde de zorgverzekeraars voor de gevolgen van te lage kostenramingen van de overheid. Nu moeten de zorgverzekeraars dat risico zelf gaan afdekken en dat is één van de redenen dat de Nederlandsche Bank eist, dat zorgverzekeraars hogere reserves aanhouden. Die hogere reserves worden
Aanvullend pakket Wat betekent de afslanking van het basispakket voor uw aanvullende pakketten en de daarbij behorende premies? De afslanking van het basispakket betekent dat de zorgverzekeraars hun aanvullende pakketten gaan uitbreiden. Daarvoor zullen dan ook hogere premies worden gevraagd. ‘(...) Want,’ zo zegt Dennis Verschuren (Trias/VGZ), ‘er zal meer gebruikgemaakt worden van de zorg in de aanvullende verzekering, bijvoorbeeld fysiotherapie en psychologische zorg. Daarnaast komen er vrije tarieven voor de tandartsen en de eerste signalen zijn dat dit gaat leiden tot hogere tarieven en daardoor meer kosten.’ Ook het Zilveren Kruis Achmea heeft een deel van wat wegvalt uit het basispakket opgenomen in de aanvullende pakketten en dat betekent een premiestijging van gemiddeld 5%. Jaco Papac (DSW) meldt nog, dat DSW echt keuzes heeft gemaakt in het opvangen van wat wegvalt in het basispakket. Zo wordt fysiotherapie wel opgenomen in het aanvullende pakket, maar ‘stoppen met roken’ niet. Daardoor stijgt de prijs van de premie voor aanvullende pakketten met gemiddeld 3%. Premiestijging en inflatie Het is dus duidelijk dat de premies stijgen. Is die stijging conform de inflatie in Nederland of stijgen de premies sneller? Jaco Papac van DSW is hier duidelijk over: ‘Bij DSW stijgen de premies in lijn met de inflatie in Nederland.’ Maar uit de eerdere antwoorden blijkt dat de premieontwikkeling van meer factoren afhankelijk is: maatregelen van de overheid, ontwikkelingen in de zorg en keuzes van zorgverzekeraars op de inhoud van de aanvullende pakketten. Daardoor zie je bij andere verzekeraars soms forse stijgingen van de premies voor de aanvullende pakketten.’ Christine Rompa van Zilveren Kruis Achmea gaf dat al aan door te melden dat de stijging bij deze verzekeraar gemiddeld 5% bedraagt en dat is duidelijk boven de inflatie. Compensatie wanbetalers De volgende vraag ging over het toenemend aantal wanbetalers. Verwachten de verzekeraars dat dit probleem gaat toenemen en is dat ook een reden voor de stijgende premies? En compenseert de rijksoverheid deze premies of worden
die verhaald op de overige verzekerden? Jaco Papac (DSW) signaleert wel een stijging van het aantal wanbetalers en verwacht ook dat deze stijging ondanks een actieve benadering van mensen met een premiebetalingsachterstand zal toenemen. Christine Rompa van Zilveren Kruis Achmea laat een heel ander geluid horen. Zij constateert geen stijging, maar zelfs een lichte daling van het aantal wanbetalers. Dat heeft twee redenen: de eerste is dat mensen die zes maanden niet betaald hebben, overgedragen worden naar het College voor Zorgverzekering, dat dan op eigen wijze premie (+ boete) gaat innen. De tweede reden is vriendelijker: Zilveren Kruis Achmea probeert wanbetalers in een vroeg stadium actief te benaderen om een betalingsregeling voor te stellen. Zo wordt voorkomen dat de achterstand hoog oploopt en dat mensen ook nog met een boete worden geconfronteerd. ‘Dit actieve beleid werkt,’ aldus Christine. Ook Dennis Verschuren meldt dat TRIAS/VGZ een actief beleid voert om snel een betalingsregeling te treffen met mensen met een betalingsachterstand. Josephine Vogel van CZ herkent dit, ook CZ is hier heel actief in via verschillende regelingen. Zij voegt nog een ander aspect toe: verzekerden die te maken hebben met ‘financieel zwaar weer’ zoeken zelf actief hulp bij CZ als ze een vordering niet kunnen betalen. Ook CZ organiseert dan een oplossing via een betalingsregeling. Het is dus duidelijk dat de zorgverzekeraars na zes maanden wanbetaling een overdacht doen naar de overheid (College voor Zorgverzekering), die dan zorgt voor premieafdracht naar de zorgverzekeraars. De overige verzekerden draaien dus niet voor de kosten op. Eigenlijk toch wel een klein beetje, want DSW is zo eerlijk om te melden dat vijftig cent van de maandpremie een opslag is ter compensatie van de wanbetalersproblematiek. De overige sprekers melden hier niets over. Herman Meinhardt
Stijging premie afgeslankt pakket
wel!
door alle premiebetalers gezamenlijk opgebracht. De stijging van de premie wordt beperkt door de stijging van het verplichte eigen risico in 2012 van € 150 naar € 220. Het lijkt er op dat hier de rijksoverheid bezuinigt en dat die bezuiniging via de premies van de zorgverzekeraars op de verzekerden wordt afgewenteld.
december 2011
Actueel Actueel
9
Actueel Interview
10
Diagnose stellen Wies: ‘Eigenlijk heb ik zelf de diagnose gevonden. In de krant las ik een verhaal van een vrouw over haar kind. Alles viel samen, één en al herkenning. Achteraf begonnen de eerste verschijnselen op zijn veertiende jaar, maar dan denk je dat
Neem familie serieus
het de puberteit is. Gewoon een moeilijke puber. Dat heeft hij van geen vreemde, dacht ik. Ik was ook niet zo gemakkelijk. Maar gaandeweg werden de problemen extremer. Hij verzorgde zich niet goed en ging niet meer naar school. Hij zonderde zich af en was onbenaderbaar; hij leefde ’s nachts. Er was duidelijk iets mis en ik ging naar de huisarts. Die adviseerde de huisregels aan te scherpen. Daar had ik niets aan. Mijn zoon ging zwerven en ik raakte hem helemaal kwijt. De naarste tijd van mijn leven! Uiteindelijk belandde hij met een ernstige psychose in een kliniek en werd de diagnose gesteld.’ Informatie en erkenning Hoe leerde je Ypsilon kennen? ‘In die tijd, nu achttien jaar geleden, was de behandeling voor psychoses veel minder ver dan tegenwoordig. En als familie werd je bij de psychiatrie niet serieus genomen,’ vertelt Wies. ‘Met de eerste psychiater heb ik nooit gesproken. Het gaat nota bene om je kind! Je weet niet wat je overkomt. Je zoekt informatie en erkenning. Bij Ypsilon ontdek je dat je niet de enige bent. Je komt in contact met mensen die je begrijpen, omdat ze ook iemand in hun naaste omgeving hebben die lijdt aan psychoses. Ik ben nu bijna twintig jaar lid en inmiddels zelf ook werkzaam voor Ypsilon. Wat ik hier aan hulp en steun heb gekregen, wil ik graag aan anderen doorgeven.’
Gerrit van Bergeijk Meer informatie vindt u op: www.ypsilon.org en http://ypsilongroepgouda.deeljezorg.nl.
december 2011
mag
Zo wel! sprak met Wies van den Nieuwendijk, werkzaam bij Ypsilon. Wies is moeder van een zoon met een psychiatrische aandoening met perioden waarin het contact met de werkelijkheid ernstig is verstoord. Er kan dan sprake zijn van hallucinaties en waandenkbeelden. Op den duur kan iemand steeds verder van de werkelijkheid vervreemd raken. wel
magazine
wel!
december 2011
Over Ypsilon
Ontwikkelingen Wat wil Ypsilon de komende jaren bereiken? Wies: ‘Landelijk gaan we door met lobbyen voor het behoud van het persoonsgebonden budget (PGB). Mensen met een psychose zijn meestal het beste af met hulp in hun eigen vertrouwde omgeving door iemand die ze kennen. Verder gaan we GGz-instellingen helpen met het opzetten van familiebeleid. De familie is meestal de enige constante factor in het leven van een cliënt. Er moeten afspraken komen tussen de instelling, de cliënt en de familie. In de regio Gouda willen we graag een cursus aanbieden over het omgaan met psychotisch gedrag. En sinds kort hebben we een eigen website die we verder gaan uitbouwen.’
wel!
Een moeilijke puber?
Het belang van Ypsilon Ypsilon is er voor familie en andere betrokkenen van mensen met een psychotische kwetsbaarheid. Naast een landelijk bureau zijn er regionale netwerken. Wies werkt voor de regio Gouda. ‘Ypsilon geeft voorlichting over psychoses en hoe je vroege signalen kunt herkennen. Het is heel belangrijk om vroegtijdig te gaan behandelen. De medicatie is sterk verbeterd en hoe eerder je daarmee begint, des te beter is de prognose. Naarmate er langer en vaker sprake is van een psychose is er meer kans op restschade. Ypsilon organiseert ook gespreksgroepen waar je kunt praten over je problemen en je ervaringen. Je hoort hoe anderen ermee omgaan en je komt van zo’n bijeenkomst altijd sterker terug. Er zijn ook cursussen. Zelf heb ik daar veel geleerd over het omgaan met psychotisch gedrag. Je moet grenzen stellen en bewaken. Je leert omgaan met chaos en conflicten. Je leert ook dat je niet de persoon afvalt, maar alleen het gedrag wilt veranderen.’
11
Mijn Actueel mening
Mijn mening
Patiënt centraal?
12
‘De patiënt centraal’: de zorgverlening gebeurt met het individuele zorgplan in de hand. De patiënt organiseert en regelt zijn zorg zelf, is zich bewust van de gezondheidsrisico’s, zoals diabetes en depressie. Hij weet dat bovendien allemaal in de hand te houden. Zo gaat de kwaliteit van de zorg omhoog, de zorg wordt effectiever en efficiënter. De patiënt gaat zijn zorgverlening veel meer in de gaten houden, heeft meer ziektebesef. De patiënt gaat ook op een gelijkwaardige basis met de zorgverlener om en beseft dat hij zelf verantwoordelijk is voor zijn behandeling en ziektebeloop. Nu ken ik de patiëntenbeweging al een poosje. Ik weet dat met name chronische patiënten er al jaren een dagtaak aan hebben om hun
zorg überhaupt voor elkaar te krijgen. Ze managen wat af, zogezegd. Ze weten dat het niet meer mogelijk is om nog voor vandaag een afspraak te maken met de huisarts. En ze weten allang dat de gewenste bereikbaarheid van de praktijk tussen 8.00 en 20.00 uur meer lijkt op een ideële dan op een echte mogelijkheid. Nog afgezien van de vraag of dat nu de hoogste urgentie heeft. Ook zal de patiënt meer worden betrokken bij de zorginkoop. De werkelijkheid van nu is dat er steeds meer zorg uit het verzekerde pakket gaat. Per 1 januari ook weer voor een groot gedeelte de diëtisten. Je kunt dan wel door je betrokkenheid bij de zorginkoop, met je patiëntenexpertise, meer aangeven wat de kwaliteit van een bepaald product moet zijn, maar ik heb bij dit argument wel een soort gevoel van sigaar uit eigen doos of bijten in je eigen staart. En last but not least, het is dan vervolgens ook nog heel belangrijk dat de patiënt door middel van het enquêteformulier laat weten hoe tevreden hij is over de zorgverlening met een bereikbaarheid van over drie dagen, een niet-gediplomeerde verpleegkundige die de urineblaas spoelt, de pillen die uit het pakket zijn gehaald, de diëtiste die niet bezocht kan worden en het eigen huis dat niet meer schoongehouden kan worden. Kortom, wat valt er straks nog te managen? Alie Visscher
Patiënt centraal? Het kabinet schetst een Beginselenwet, waarin staat dat een patiënt het recht heeft op een dagelijkse douche. Zorgmanagers, vooral die van instellingen voor (demente) ouderen, vragen zich al af wie dat moet doen en van welk geld. Patiënt centraal? Nu al is de druk groot op mantelzorgers om meer te doen voor hun zieke familieleden. En dat terwijl er een generatie aantreedt waarvan bijna iedereen betaald werk doet (in het belang van de economie, toch?). Zo hebben die mensen nog minder tijd voor hulp in de zorg. De patiënt centraal? Het kabinet kort de huisartsenzorg, juist die zogenoemde eerste
Het kabinet praat en schrijft mooi, maar als het op uitvoeren aankomt … het ‘extra’ geld voor de zorg lijkt in veel gevallen te verdwijnen in een zwart gat: een gat dat in begrotingen is geslagen, doordat instellingen zich voor (onverwachte) tariefsverhogingen zagen geplaatst. Patiënt centraal? ‘Regie over eigen leven’, het is snel opgeschreven, maar maak het eens waar. Zorg kan altijd beter. Naar doelmatige besteding van gemeenschapsgeld moet men uiteraard streven. Als je op de werkvloer gaat kijken, zie je pas hoe een belabberd klein aantal zorgverleners zich uit de naad loopt om (zwaar gehandicapte) patiënten te verzorgen. Hulde voor de mensen die daar hun werk weten en gemotiveerd hun best blijven doen. Het Haagse beleid heeft weinig te maken met deze werkelijkheid. De patiënt centraal? Ik geloof er niets van. Het beschavingspeil van een natie wordt mede bepaald door wat dat land over heeft voor zijn zorgbehoevende inwoners! Kees Cornelisse
december 2011
mag
We worden steeds ouder en er komen steeds meer mogelijkheden voor behandeling van ziekten in medisch-technische zin waardoor mensen langer leven. Kortom, de vraag naar zorg stijgt en de kosten van de zorg nemen toe. Die zorgkosten stijgen sneller dan de groei van onze economie, zeker nu. Dat betekent dat als we de zorg op een hoog peil willen houden, we met elkaar meer moeten gaan betalen voor de zorg. Daarbij is het zo dat ongeveer acht van de tien mensen de zorg moeten betalen voor de andere twee van de tien. Om toch de kwaliteit van zorg hoog te houden en de kosten wat meer in de hand te houden, hebben we bedacht dat we de zorg gewoon anders organiseren. Hoe simpel kan het zijn. wel
magazine
wel!
december 2011
Zelfmanagement in de zorg
Patiënt centraal? Het persoonsgebonden budget (PGB) wordt afgeschaft, maar tegelijk zegt het kabinet dat de zorg toch wordt gegeven. Tientallen zwaar gehandicapten met hun begeleiders demonstreren in Den Haag. Straks staan er nog meer mensen op de wachtlijsten voor de verpleeghuizen.
lijn waar veel narigheid wordt opgevangen en behandeld. Daardoor hoeven de patiënten niet doorverwezen te worden. Huisartsen (met hun praktijkassistenten) nemen steeds meer taken voor hun rekening, maar hoe dat straks moet?
wel!
Staat de patiënt centraal bij dit kabinet? Je zou bijna zeggen van niet. Subsidies worden afgeschaft, zoals die voor medezeggenschapsorganisaties. Er komt een nieuw wetsvoorstel over cliëntenrechten, maar er is geen geld om het waar te maken. Moet je straks voor je eigen medezeggenschapsuitoefening gaan betalen?
13
Wmo
Invloed belangenbehartigers en Wmo-raden Hoe de overgang gaat uitpakken kan per gemeente verschillen. De inbreng en invloed van cliënten op het beleid van de gemeente is van groot belang. In de informatiebijeenkomst van Zorgbelang Zuid-Holland zijn de volgende onderwerpen besproken.
Van AWBZ naar Wmo
14
mag
In 2013 verandert het een en ander voor nieuwe cliënten en cliënten waarvoor de indicatie afloopt, als zij niet in een instelling wonen of geen verblijfsindicatie hebben. Voor de begeleiding kunnen deze cliënten geen aanspraak meer maken op de Algemene Wet Bijzondere Ziektekosten (AWBZ). Zij moeten voortaan naar het Wmo-loket (Wet maatschappelijke ondersteuning) in hun gemeente. wel
magazine
wel!
december 2011
van zorg naar participatie
Informatiebijeenkomst Om belangenbehartigers en Wmo-raden te informeren over de veranderingen organiseerde Zorgbelang Zuid-Holland in de regio West op 29 september jongstleden een informatiebijeenkomst in samenwerking met Programma VCP (Versterking CliëntenPositie) en Platform VG (Verstandelijk Gehandicapten). Daar werd besproken hoe Wmo-raden en belangenbehartigers het gemeentelijk beleid op het punt van begeleiding kunnen beïnvloeden. Wat verandert er? Alle extramurale begeleiding uit de AWBZ, waaronder ook de dagbesteding, gaat naar de gemeente. De begeleiding aan mensen met een lichte verstandelijke beperking en met psychosociale problematiek is al overgegaan in 2009. Straks krijgen ook mensen met een matige en zware beperking op lichamelijk, psychogeriatrisch en psychiatrisch gebied ermee te maken. Het doel van de begeleiding is het bevorderen van de zelfredzaamheid om
opname of verwaarlozing te voorkomen. Het gaat om praktische hulp bij het krijgen van een dag- en nachtstructuur en het nemen van de regie in de persoonlijke levenssfeer. De begeleiding wordt individueel of in groepsverband geboden. Invulling gemeente De gemeente krijgt er met de begeleiding van cliënten een taak bij. Ze is vrij om hier op eigen wijze invulling aan te geven. Zo mag ze eigen bijdragen vragen en bijvoorbeeld een vermogenstoets toepassen. Het persoonsgebonden budget (PGB) voor individuele voorzieningen is niet langer verplicht en het gebruik wordt ingedamd. Gemeenten toetsen zelf de kwaliteit van hun Wmo-beleid. Er is geen controle van buitenaf. Uit de cijfers blijkt dat de helft van de mensen om wie het gaat, gebruikmaakt van een PGB. De grootste groep die nu vanuit de AWBZ begeleiding krijgt, bestaat uit mensen met een psychiatrische stoornis en mensen met een verstandelijke handicap. Het gaat juist om doelgroepen die bij de gemeenten nog weinig bekend zijn. Wat betekent dit in de praktijk? In de praktijk kijkt de gemeente naar wat mensen zelf kunnen. In de Wmo wordt een groter beroep gedaan op de eigen verantwoordelijkheid, op het sociale netwerk van de cliënt en op informele zorg door mantelzorgers en vrijwilligers. Er komt meer individueel maatwerk om participatie in de samenleving te bevorderen. Zo veel mogelijk wordt
Kwaliteitstoets Een belangrijk aandachtspunt voor Wmoraden en belangenorganisaties is om bij de gemeente na te gaan hoe de kwaliteit wordt getoetst. Een cliënttevredenheidsonderzoek om de kwaliteit te beoordelen, levert vaak onvoldoende informatie op. Er zijn andere methoden die wel voldoende inzicht geven in eventuele knelpunten, zoals het houden van panelgesprekken met cliënten. De gemeente heeft naast een compensatieplicht ook een motivatieplicht om aan te geven wat voor ondersteuning er wel of niet geboden wordt. Individuele cliëntondersteuning In de periode van de overgang van de begeleiding gaat MEE, de organisatie die individuele ondersteuning biedt aan mensen met een (verstandelijke) beperking, ook naar de gemeenten. Vanaf 2015 ontvangt MEE geen landelijke subsidie meer. Wil de ondersteuning die MEE geeft, gehandhaafd blijven, dan moet deze op gemeentelijk niveau worden ingekocht. Belangenbehartigers en Wmoraden kunnen hun invloed aanwenden door aan te geven hoe zij de ondersteuning vanuit MEE aan de doelgroepen voor hun gemeente zien. Individuele cliëntondersteuning voor GGz-cliënten (geestelijke gezondheidszorg) vraagt ook aandacht. In veel gemeenten is deze er helemaal niet. Warme overdracht Het mag niet zo zijn dat de begeleiding die mensen nodig hebben, wegvalt zonder dat er een nieuwe oplossing gevonden is vanuit de Wmo. De boodschap die uit de informatiebijeenkomst naar voren is gekomen, is om bij de gemeente aan te dringen op een warme overdracht, zodat mensen niet in een gat vallen. Onzichtbare groepen Bij het wegvallen van de begeleiding van mensen met een lichte beperking is gebleken dat een groep uit het zicht is verdwenen. Binnen de gemeenten bestaat nogal eens de opvatting dat deze mensen blijkbaar geen hulp nodig hebben. In werkelijkheid is het
zo dat mensen de weg naar hulp niet weten of er niet om durven vragen. Ze melden zich niet. Dat is het probleem. Ook wordt vaak niet gezien dat er mensen zijn van wie het te veel gevraagd is om hun problemen onder woorden te brengen of een formulier in te vullen. Het lukt hen niet om de hulp aan te vragen. Belangenbehartigers die deze mensen kennen, kunnen aangeven hoe de gemeente wél in contact kan komen met deze mensen. Een tip die op de bijeenkomst werd gegeven: ‘Als je iemand kent die zorg nodig heeft, vraag of je het mag melden bij het OGGz-meldpunt (Openbare Geestelijke Gezondheidszorg).’ Nieuwe kansen De veranderingen baren terecht zorgen, maar bieden ook kansen voor nieuwe ontwikkelingen, vinden de deelnemers aan de bijeenkomst. Zij pleiten ervoor om goede voorbeelden uit andere gemeenten te delen en onder de aandacht te brengen bij de eigen gemeente. Kennis delen, ideeën uitwisselen en samen optrekken naar de gemeente, belangenorganisaties én Wmo-raad is belangrijk om mee te praten over de overgang van de begeleiding en hoe die vanuit cliëntenperspectief het beste kan plaatsvinden. Ook de cliëntenraden van instellingen die nu de extramurale begeleiding bieden, kunnen hierbij worden betrokken. Activiteiten Zorgbelang Zorgbelang is graag bereid om informatie te geven over de ontwikkelingen en de veranderingen van AWBZ naar Wmo. Er worden meer informatiebijeenkomsten georganiseerd. Kijk voor actueel nieuws op de website van Zorgbelang, www.zorgbelang-zuidholland.nl. Een andere nuttige website is: www.invoeringwmo.nl. Ingrid Lips
Goede voorbeelden onder de aandacht brengen
december 2011
gebruikgemaakt van algemene wijkgerichte voorzieningen, die dan wel toegankelijk moeten zijn voor alle doelgroepen.
wel!
Actueel Wmo
15
Actueel Actueel
Zorgbelang helpt Waar belde u over? Met vragen of klachten over de zorg kunt u terecht bij de medewerkers van de afdeling Informatie en Klachtopvang. In deze rubriek beschrijft een medewerker een voorbeeld uit de praktijk. In verband met de privacy zijn namen en details gewijzigd.
Boos over hoge tandartsrekening
16
Wijkprojecten Wat houden jullie wijkprojecten in? Guus Bannenberg: ‘Het gaat om twee projecten die tot stand zijn gekomen in samenwerking met Corona Wonen, een landelijke organisatie die zich richt op innovatie in de zorg.Het eerste betreft het verzorgd-wonenproject. Het verzorgdwonenproject houdt in dat bij wooncomplexen voor senioren een wijkcentrum is gerealiseerd en een zorgsteunpunt is ondergebracht. Door zorg en welzijn dicht bij de woonsituatie van de oudere te brengen vormt dit een goed alternatief voor het verzorgingstehuis. In de wijkcentra kunnen mensen terecht voor activiteiten, eten, koffie en vooral de sociale contacten. Inmiddels is op zeven locaties in Zwijndrecht zo’n verzorgd-wonenproject gestart. Swinhove werkt met de gemeente en maatschappelijke organisaties onder de naam Vivera samen bij de realisatie hiervan.’ ‘Het andere project is de Sociëteit Zwijndrecht. Op vier plaatsen in Zwijndrecht wordt
Samenwerking ‘Het bijzondere aan deze projecten is dat ze tot stand zijn gekomen door nauwe samenwerking tussen zorgaanbieders, gemeente en maatschappelijke organisaties.’ vertelt Guus. ‘Daarnaast blijkt dat het gestelde doel, namelijk dat mensen langer zelfstandig blijven wonen, door deze projecten ook is gerealiseerd. Zo zijn sinds de start van de verzorgdwonenprojecten zo’n zeven jaar terug, de kosten voor intramurale zorg met 25% gedaald in vergelijking met het landelijk gemiddelde.’ De prijs De Excellence in Ageing Services Award wordt eens in de twee jaar uitgereikt aan organisaties die met hun projecten een bijdrage leveren aan de verbetering van de ouderenzorg. De prijs wordt uitgereikt door de International Association of Homes & Services for the Ageing, de grootste internationale organisatie op het gebied van ouderenzorg, waar ongeveer 20.000 organisaties bij zijn aangesloten. Nel van Roon Op de foto: Guus Bannenberg
Kort geleden verscheen een uitspraak van het medisch tuchtcollege waarin werd aangegeven dat de beklaagde tandarts de patiënt voldoen-
Het advies is om wel de rekening te betalen, maar ook de tandarts te wijzen op de informatieplicht die hij als behandelaar heeft. Dit gaat de heer Kool doen. Ook wil hij van de tandarts proberen een tegemoetkoming in de kosten te krijgen, omdat deze hem niet goed heeft geïnformeerd. Of dit gaat lukken …?
december 2011
wekelijks een sociëteit georganiseerd. De sociëteiten zijn bedoeld voor zowel mensen in de wijk als mensen uit de woonzorgcentra. Eénmaal per week wordt in een sociëteit een dineravond gehouden: een gezellige avond waar mensen kunnen eten en elkaar kunnen ontmoeten.’
Mijnheer Kool neemt contact op met Zorgbelang Zuid-Holland om te informeren wat hij nu het beste kan doen. De medewerker Informatie en Klachtopvang geeft aan dat beide partijen een eigen verantwoordelijkheid hebben. Als patiënt is het verstandig om altijd bij een behandeling om een offerte te vragen en bij de zorgverzekering na te gaan of de behandeling wordt vergoed. De tandarts heeft echter ook een informatieplicht en zal patiënten moeten wijzen op de hoogte van de kosten.
de had voorgelicht over de in te zetten behandeling, maar niet voldoende over de kosten van de behandeling en ook niet over de mogelijkheid dat de verzekering deze kosten niet zou vergoeden. Het tuchtcollege was van oordeel dat het beter was geweest als de tandarts tevoren een begroting van de behandelkosten had gegeven en de patiënt erop had gewezen dat vergoeding van de kosten door de verzekeraar niet vanzelfsprekend is.
wel!
mag
Bezuinigingen in de zorg, minder handen aan het bed. Het lijkt wel of er op het gebied van de zorg alleen slechte zaken zijn te melden. Daarom zijn we blij als er ook projecten zijn die op een positieve manier bijdragen aan het welzijn van degenen die zorg nodig hebben. Zo ontving Swinhove Groep in Zwijndrecht een internationale prijs voor haar wijkprojecten. In oktober 2011 nam Guus Bannenberg, bestuurder van de Swinhove Groep, de prijs in ontvangst: de Citation of Honor voor de 2011 Excellence in Ageing Services Award. wel
magazine
wel!
december 2011
Swinhove Groep prijs wijkprojecten
De heer Kool heeft vorige maand een ingrijpende behandeling aan zijn gebit ondergaan. Hij krijgt nu een hoge tandartsrekening die niet door zijn zorgverzekeraar wordt vergoed. Hij is boos op de tandarts, omdat deze hem niet heeft geïnformeerd over de kosten van de behandeling.
Nel van Roon Ook een vraag of klacht over de zorg? Bel dan naar (0900) 243 70 70 of mail naar
[email protected].
Vrije prijzen mondzorg In 2012 wordt het systeem van vrije prijzen in de tandartszorg ingevoerd. Voor de patiënt moet er duidelijkheid zijn over behandelingen en kosten, zodat hij op basis van deze informatie al dan niet kan instemmen met een behandeling. Kijk voor meer informatie op onze website www.zorgbelang-zuidholland.nl.
17
Actueel Provincie wethouder, een coördinator Centrum voor Jeugd en Gezin (CJG) en een bestuurder van een jeugdzorginstelling, onderzochten hoe cliënten in een vroeg stadium kunnen worden betrokken bij de hervormingsplannen. Tijdens de conferentie formuleerden jongeren tien belangrijke aandachtspunten voor de stelselherziening (zie kader). Deze punten worden besproken met de gedeputeerde van de provincie Zuid-Holland en de portefeuillehouder van Jeugdzorg Haaglanden.
Stelselherziening Jeugdzorg
18 Een nieuwe wet Er komt één wettelijk kader: de nieuwe Wet zorg voor de jeugd. Hieronder komen ook de geestelijke gezondheidszorg en de AWBZ-zorg voor jongeren te vallen. Daarnaast moeten jeugdbescherming en jeugdreclassering onderdeel worden van de nieuwe wet. In theorie klinkt het helder en overzichtelijk, in de praktijk betekent het een complexe en ingrijpende wijziging. En wat betekent de stelselherziening voor de cliënten binnen de jeugdzorg?
Laagdrempelige toegang tot zorg
Informatievoorziening Zorgbelang Zuid-Holland, het Landelijk CliëntenForum Jeugdzorg en het expertisecentrum voor jeugd, samenleving en opvoeding (JSO) in Zuid-Holland organiseerden eind september een conferentie over de stelselherziening van de jeugdzorg. Hierbij kwamen onder andere de gevolgen op het gebied van rechtsgelijkheid, cliëntenparticipatie en toegang tot de zorg aan bod. In een gezamenlijke discussie werd dieper ingegaan op deze drie voor cliënten belangrijke thema’s. Door gemeenten de regie in handen te geven kan rechtsongelijkheid ontstaan. Dezelfde problematiek kan bijvoorbeeld per gemeente anders worden geïndiceerd. Ook hebben cliënten in de toekomst recht op dezelfde kwaliteit van zorg. Het is nog de vraag hoe dit in de nieuwe wet- en regelgeving wordt vastgelegd. Daarnaast zijn er nog diverse onduidelijkheden: kunnen cliënten ook in de toekomst nog gebruik blijven maken van advies en ondersteuning bij het indienen van klachten? Betrekken van cliënten Deskundigen, een jongere, een lid van een cliëntenraad, een provinciaal ambtenaar, een
1. goed eerste contact en zorgcoördinatie;
2. participatie van jongeren
Arjan de Weger
wel!
mag wel
magazine
december 2011
wel!
Aandachtspunten van jongeren
(ervaringsdeskundigheid);
3. nazorg;
4. eenduidigheid;
5. privacy;
6. één organisatie/aanspreekpunt;
7. goede samenwerking gemeenten onderling;
8. gemeente moet kennis van zaken hebben;
9. kenniscentrum goede projecten;
10. kwaliteit van de hulp.
december 2011
Een uitgebreid verslag vindt u op www.zorgbelang-zuidholland.nl/belangenbehartiging/jeugd.
gemeente krijgt de regie Er zijn al jaren problemen met de organisatie van jeugdzorg. De verantwoordelijkheden waren versnipperd ondergebracht bij gemeenten, provincies en diverse ministeries. Een evaluatie van de Wet op de jeugdzorg leidde tot de stelselherziening jeugdzorg. In 2012 gaat er veel veranderen: de gemeente krijgt de regie. De jeugdzorg valt daarmee niet langer onder de verantwoordelijkheid van de provincie.
Kansen De stelselherziening is een kans om de toegang tot de jeugdzorg innovatief en minder complex te organiseren. Hierdoor ontstaat laagdrempelige toegang tot de zorg. Cliëntenparticipatie moet in het nieuwe stelsel structureel geregeld zijn, maar voor beleidsmakers is het bovendien van wezenlijk belang om juist ook nu met cliënten en samenwerkingspartners in gesprek te gaan. Huidige knelpunten kunnen dan meteen worden meegenomen in het nieuw te vormen beleid. Door bestaande systemen te toetsen vanuit cliëntenperspectief kan een kwaliteitsverbetering tot stand komen. De dialoog tussen gemeenten en jongeren/verzorgers kan daardoor niet alleen de jeugdzorg, maar het gehele jeugdbeleid verrijken.
Voor een gratis abonnement op de nieuwe digitale nieuwsbrief Jeugdzorg kunt u zich aanmelden op de website www.zorgbelang-zuidholland.nl of door een mailtje aan
[email protected].
19
Regio Actueel West
20
mag
George Lagerweij en Ronald van Noort zijn beiden zeer actief als belangenbehartigers. Ze hebben elkaar ontmoet binnen het Haags Platform Cliëntenorganisaties in de GGz. Tijdens de themabijeenkomst op 24 maart jongstleden in regio West ‘Op zoek naar de kwetsbare burger’ hebben zij het initiatief ‘InkoopMaatje’ geïntroduceerd. ‘InkoopMaatje’ is een goed voorbeeld om in contact te komen met mensen in een kwetsbare situatie en om iets voor hen te kunnen betekenen. wel
magazine
wel!
december 2011
het ‘InkoopMaatje’ als goed voorbeeld
Gemeenschappelijke deler Het inkoopMaatje is een sociaal netwerk (in oprichting) van actieve mensen die bij elkaar in de buurt wonen. De gemeenschappelijke deler is ‘voordelig boodschappen doen’, door bijvoorbeeld de bonusaanbiedingen, zoals de ‘1+1 gratis’, met elkaar te delen. Door mee te doen aan het gezamenlijk inkopen van boodschappen kunnen mensen huishoudgeld besparen. Dit doen zij door: • thuis een boodschappenlijst te maken (individuele behoefte); • bij elkaar te komen (locatie in overleg); • boodschappenlijsten gezamenlijk te bekijken (inventariseren); • gezamenlijk naar de supermarkt(en) te gaan; • boodschappen te verdelen en met elkaar af te rekenen. Naast het goedkoop inslaan van boodschappen leer je andere mensen kennen. Ontstaansgeschiedenis George vertelt dat hij een tijd in een moeilijke situatie gezeten heeft en bij de voedselbank terechtkwam. Hij ging vrijwilligerswerk doen
bij maatschappelijke organisaties en kwam in contact met mensen met een ‘smalle beurs’ of met schulden. Door deze ervaringen ontdekte hij het belang van samen delen en ontstond het idee voor het ´InkoopMaatje’. Vervolgens kwam George via het Haags Platform Cliëntenorganisaties in de GGz (GGz-Platform) Ronald tegen die enthousiast werd en het idee omzette in een project. Het GGz-platform werd de paraplu
InkoopMaatje maakt mensen actiever
In de praktijk George en Ronald noemen een aantal voorbeelden uit de eigen praktijk. ‘Ik heb gezien dat voor sommige mensen een bezoek aan de supermarkt het enige uitje is. Ze vinden dan dat ze wel iets moeten kopen, omdat zij zich schamen dat zij iedere dag in dezelfde winkel komen.’ ‘Er zijn ook mensen die geen inzicht hebben in wat ze aan boodschappen nodig hebben: de keukenkastjes staan vol en toch heeft men niet te eten. Als je met elkaar boodschappen doet, dan kun je mensen daar juist bij helpen.’ ‘Bij het uitvoeren van het ‘InkoopMaatje’ houden wij rekening met de mensen die meedoen aan dit sociale netwerk. In de donkere wintermaanden kan samen boodschappen doen perspectief geven.’ ‘We gaan bijvoorbeeld ook winkelen op tijdstippen dat het niet zo druk is en hebben de beschikking over een busje. Voor een aantal GGz-cliënten is lopen of fietsen namelijk geen optie. Op straat zijn geeft hun te veel prikkels en zij kunnen zich door de medicatie niet goed concentreren. Een busje biedt dan veiligheid en beslotenheid. Voor anderen kan fietsen of lopen juist bijdragen aan de gezondheid.’ Het GGz-platform omarmt het ‘InkoopMaatje’. Ook STEK (Stichting Stad en Kerk) en Reakt (organisatie gespecialiseerd in dagbesteding en arbeid voor mensen met psychiatrische en/of psychosociale problemen)scharen zich achter het ‘InkoopMaatje’.
Tineke van Werven Meer informatie Zorgbelang Zuid-Holland regio West, tel. (088) 929 40 20. Contactpersoon Tineke van Werven, e-mail
[email protected].
december 2011
Op zoek naar de kwetsbare burger
Voor wie? George en Ronald denken dat veel mensen iets kunnen hebben aan het ‘InkoopMaatje’. Zij denken dan in het bijzonder aan mensen met een ‘smalle beurs’, maar ook aan mensen die opgenomen zijn geweest in een instelling en terugkeren in de samenleving. Zij kunnen wel een steuntje in de rug gebruiken (nazorg) om hun leven weer op de rails te krijgen. De kracht van het ‘InkoopMaatje’ is dat het mensen actief maakt om samen met anderen meer te kunnen doen met hetzelfde geld.
Tips George en Ronald geven de volgende tips voor mensen die iets soortgelijks willen gaan doen: • draag je idee vanaf het begin af aan uit, ook al heb je nog geen kapstok om het aan op te hangen; • werk je idee uit en bedenk wie en welke organisaties er belang bij kunnen hebben; • maak een mooie presentatie en ga je verhaal aan belanghebbenden vertellen; • zet je netwerk in; • zet invloedrijke personen/politici in als ambassadeur van het project; • probeer gevestigde instellingen achter je idee te krijgen; • heb een lange adem, het is monnikenwerk om je idee te realiseren.
wel!
waaronder het ‘InkoopMaatje’ verder kon groeien. Al gauw merkten George en Ronald dat veel organisaties en instellingen geïnteresseerd waren en zagen zij een mooie kans om de gemeente Den Haag te benaderen. De wethouder van welzijn had er eerst geen geld voor over, maar vond het project zo belangrijk dat hij, ook in deze tijd van crisis, budget heeft vrijgemaakt om het project van de grond te krijgen.
21
Regio Noord Midden
Regio Zuid
Kwaliteit van de zorg de rol van de zorgverzekeraar
22
Vijf mystery guests hebben zich in de periode mei tot oktober voorgedaan als een gewone klant en hebben aan de hand van een checklist de kwaliteit van het loket getoetst. Het cliëntenperspectief was verzekerd, doordat de mystery guests zijn geworven uit verschillende groepen van cliënten: mantelzorgers, mensen met een lichamelijke beperking en cliënten uit de GGz, de maatschappelijke opvang en de verslavingszorg. Op de volgende punten is gelet: de vindbaarheid en bereikbaarheid van het loket, de beantwoording via e-mail en telefoon door de loketmedewerkers, de bewegwijzering, inrichting en voorzieningen, de binnenkomst en het wachten, de gespreksruimte en de kwaliteit van de gesprekken, en tot slot de kwaliteit van de afspraken. In 2007 is de kwaliteit van het Lokaal Loket ook onderzocht. Vergeleken met de scores van toen, is de kwaliteit flink vooruitgegaan. Toch levert het rapport vele verbeterpunten op. De belangrijkste verbeterpunten:
De gemeente gaat in de komende periode in samenspraak met het Lokaal Loket en de Intergemeentelijke Sociale Dienst (ISD) en met steun van Zorgbelang Zuid-Holland de verbeterpunten en aanbevelingen uit het rapport daar waar mogelijk aanpakken. Zorgbelang Zuid-Holland en de vrijwillige mystery guests hebben toegezegd de gemeente van dienst te willen zijn bij het aanpakken van de verbeterpunten. Herman Eitjes Op de foto: Erika van der Heijden, regiomanager van Zorgbelang Zuid-Holland, overhandigt het rapport aan Sonja Wolters, Coördinator Lokaal Loket van de gemeente Noordwijk.
De zorgverzekeraar bepaalt niet zelf welke medicijnen op de markt komen. Ze heeft zich te houden aan de richtlijnen van het College Beoordeling Geneesmiddelen. De Inspectie voor de Gezondheidszorg controleert of deze richtlijnen worden nageleefd. Voordeel van het preferentiebeleid is dat er meer concurrentie plaatsvindt, waardoor de prijzen dalen. Dit gaat echter niet ten koste van de kwaliteit van de medicijnen. Het blijkt dat het beleid zijn vruchten afwerpt. Ondanks de jaarlijkse stijging van de kosten in de farmaceutische zorg met 10% is, na invoering van het preferentiebeleid, toch een daling in de kosten van medicijnen bereikt van circa € 700 miljoen. Een deelnemer geeft aan dat er ook een nadeel is, namelijk dat bij de gebruiker verwarring kan ontstaan door de andere naam en andere verpakking van het medicijn. Kwaliteit van zorg De NPCF hanteert het uitgangspunt dat patiënt en consument ervaringsdeskundigen zijn. Zij hebben duidelijke ideeën over wat goede zorg is. De NPCF vindt dat de opvattingen en ervaringen van patiënt en consument maatgevend moeten zijn voor de kwaliteit van de zorg en
dat de vraag naar zorg het aanbod moet bepalen. De zorgverzekeraar kan bijdragen aan de kwaliteit van de zorg door signalen van klanten en zorgaanbieders serieus te nemen. Goede communicatie tussen zorgvragers, zorgaanbieders en zorgverzekeraars is van groot belang om te weten welke verwachtingen de klant heeft van de zorg en welke eisen hij daaraan stelt. Om te weten wat er leeft bij de klant maakt UVIT gebruik van enquêtes onder haar klanten, van een verzekeringspanel waarin klanten zitten en van sociale media. De deelnemers maken zich grote zorgen over de betaalbaarheid van de zorg. De premie en het eigen risico gaan omhoog, maar de vergoedingen gaan omlaag. Om de zorg betaalbaar te houden, moet efficiënt(er) worden gewerkt. Madzy Bom
Hetzelfde medicijn maar in een ander doosje verwarrend
december 2011
• Het gebouw is niet goed toegankelijk voor mensen die in een rolstoel zitten; dit betreft onder meer de baliehoogte, de inrichting van de spreekkamer, het invalidentoilet en ook de trap voor de toegang. Ook voor mensen met een visuele handicap is het gebouw qua bewegwijzering onvoldoende aangepast. • De situatie aan de balie maakt dat wachtenden en anderen kunnen horen wat er aan de balie wordt gezegd. • De communicatie met mensen met een beperking (rolstoelafhankelijk) en het afhandelen van ‘lastige’ vragen kan beter, zo blijkt uit het onderzoek. Daarnaast kan de persoonsgerichtheid van de gesprekken worden verbeterd.
Preferentiebeleid UVIT hanteert, net als andere zorgverzekeraars, een preferentiebeleid voor geneesmiddelen. Dat betekent dat ze van veel medicijnen alleen de goedkoopste variant vergoeden. De patiënt krijgt hetzelfde medicijn, maar in een ander doosje. Alleen als het medisch noodzakelijk is, worden de hooggeprijsde geneesmiddelen vergoed.
wel!
mag
Op verzoek van de gemeente Noordwijk heeft Zorgbelang Zuid-Holland de afgelopen periode de kwaliteit van het Lokaal Loket Noordwijk onderzocht. Op donderdag 14 november presenteerde Zorgbelang ZuidHolland het rapport met de uitkomsten, Onderzoek kwaliteit Lokaal Loket Noordwijk vanuit Cliëntenperspectief, aan de gemeente. wel
magazine
wel!
december 2011
Mystery guests onderzoeken Lokaal Loket Noordwijk
Op 7 september 2011 heeft Zorgbelang Zuid-Holland een themabijeenkomst gehouden over de rol van de zorgverzekeraar in het garanderen van kwaliteit van de zorg. Twee medewerkers van zorgverzekeraar UVIT (bestaande uit Univé, VGZ, IZA en Trias)en een beleidsmedewerker van de Nederlandse Patiënten Consumenten Federatie (NPCF) gingen tijdens deze bijeenkomst met de deelnemers in gesprek. Gespreksonderwerpen waren het preferentiebeleid en het bewaken van de kwaliteit van de zorg.
23
Regio Rijnmond
24
Rekening houden met culturele verschillen
Spreken over ziekte en beperkingen is onder bepaalde groepen allochtonen niet vanzelfsprekend. Er bestaat in dat geval een sterke drang om ziekteklachten en -verschijnselen voor zich te houden en te verbergen. In de moslimcultuur wordt het krijgen van een gehandicapt kind nog vaak gezien als ‘een straf van God’. Soms houden ouders uit schaamte het kind binnen. Eergevoel en afwijzing door de sociale kring spelen bij schaamte ook een rol. Duidelijk zal zijn dat niet alleen gehandicapte kinderen, maar ook de ouders in zo’n situatie niet de zorg krijgen die ze juist zo nodig hebben. Moeilijke situaties Ook op het hebben van een ziekte als kanker rust een groot taboe. Het woord ‘kanker’ wordt door velen nooit gebruikt. Het staat synoniem voor de dood, en daar praat je niet over. Het taboe rond ziekte is vooral ook groot als het gaat om lichaamsdelen die zijn gerelateerd aan seksualiteit. Allochtone mannen zullen altijd vermijden om in aanwezigheid van vrouwen te praten over bijvoorbeeld borst- of prostaatkanker. Een vrouw die een behandeling of operatie aan haar geslachtsorganen moet ondergaan zal dit meestal geheim willen houden voor haar partner en voor de mensen in haar omgeving. Als zij samen met haar partner, een familielid of een vriendin een arts bezoekt, kan dit tot moeilijke situaties leiden.
Nederlandse gezondheidszorg De deelnemers aan de bijeenkomst waren van mening dat de Nederlandse gezondheidszorg op dit moment nog onvoldoende is afgestemd op de verschillende allochtone doelgroepen. In de huidige opvattingen over patiëntgerichtheid en zorg op maat past het om, veel meer dan nu gebeurt, rekening te houden met culturele verschillen zodat de zorg beter aansluit op het referentiekader van de allochtone patiënt.
ondernomen. Het Netwerk van Organisaties van Oudere Migranten (NOOM) heeft onlangs een dvd uitgegeven over dementie om het onderwerp uit de taboesfeer te halen. Veranderingsproces Kennis van en inzicht in de culturele achtergrond en situatie van allochtone patiënten en cliënten is essentieel om een veranderingsproces rond taboes op gang te brengen. Het verkrijgen van dit inzicht gaat niet vanzelf. Om tot inzicht te komen zijn moed, beleid en trouw nodig was de conclusie van de deelnemers van de bijeenkomst. Moed is nodig om weerstanden en schaamte te overwinnen. Beleid - gebaseerd op visie, draagvlak en overtuiging - is noodzakelijk om veranderingen tot stand te brengen. Trouw is een voorwaarde om vertrouwen te winnen en continuïteit in het proces te realiseren. Zorgbelang Zuid-Holland kan samen met de zelforganisaties in dit proces een rol spelen. Leyla Koseoglu
december 2011
mag
Wat een taboe is wordt bepaald door de culturele, religieuze of politieke context. Iedere cultuur heeft zijn eigen taboes. Op 20 september 2011 waren taboes rond ziekte en beperkingen het onderwerp van gesprek in een bijeenkomst met leden van de Klankbordgroep Allochtonen Rijnmond en het Provinciaal Netwerk Allochtone Ouderen (PNAO). De aanleiding om dit onderwerp op de agenda te zetten, was een eerdere bijeenkomst voor allochtonen over voorzieningen voor mensen met een verstandelijke beperking. Toen kwam sterk naar voren dat het praten over beperkingen bij veel allochtonen een taboe is. En dat dit een obstakel vormt bij het zoeken naar en vinden en gebruiken van voorzieningen in de Nederlandse gezondheidszorg. wel
magazine
wel!
december 2011
Praten over taboes
Ontkenning Taboes rondom ziekte uiten zich soms in de vorm van ontkenning van de ziekte, wat een hindernis kan vormen voor de medische behandeling. Soms is de schaamte zo groot dat de allochtone patiënt het verkiest zich in het thuisland te laten behandelen. Dat maakt de toch al aanwezige gevoelens van vereenzaming en ontreddering nog sterker. De aanwezigheid bij consulten van een familielid dat in vertrouwen is genomen kan helpen om de schaamte te doorbreken.
Bespreekbaar maken Er werd voor gepleit dat de taboes in de verschillende culturen rond ziekte en beperkingen die een belemmering vormen voor het krijgen van de juiste hulp, bespreekbaar worden gemaakt. Op dit moment worden hiervoor wel al stappen
wel!
Sociale controle Dementie in de familie wordt vaak uit schaamte verzwegen. Sociale controle belemmert het zoeken naar hulp. Als een van je ouders dement wordt is het binnen niet-westerse culturen de norm dat je als kind voor hem of haar zorgt. Als je dan toch besluit je vader of moeder naar een verpleeghuis te brengen, spreekt de hele gemeenschap daar schande van.
25
Uit de achterban
26
Behoud van ons bestaan In het zonnetje op haar balkon blaast Myrthe even uit. ‘We hebben gewonnen’, zegt zij. ‘Ja, het voelt als een wedstrijd, wij hebben hard gestreden, het ging om niet minder dan het behoud van mijn bestaan.’ ‘Ons bestaan stond sinds juni 2011 op losse schroeven door de aangekondigde wijziging van de Algemene Wet Bijzondere Ziektekosten (AWBZ), in het bijzonder de dreigende verande-
Geniet van het moment en kijk vooruit
Pr-offensief ‘Wij hebben er veel energie in gestopt om onze zaak onder de aandacht te brengen. Bij dit proffensief kregen wij enorm veel steun van vrienden, kennissen en relaties, bijvoorbeeld (op persoonlijke titel) van de voorzitter van de Leidse Wmo-adviesraad. Al die kranten die wij over de vloer gehad hebben: landelijke dagbladen als de Telegraaf, Volkskrant en NRC. En politici die ons belden of langs kwamen. Eigenlijk heb ik er een gruwelijke hekel aan mijn handicap te etaleren. Zielenpietje te spelen ligt helemaal niet in mijn aard. Maar ik deed het voor de goede zaak, dus heb ik mij zelfs een keer laten fotograferen met een slabbetje voor.’ Een goed gesprek ‘Onlangs is de staatssecretaris bij ons thuis geweest om te praten. Het was echt een goed gesprek. Ik geloof werkelijk wat mevrouw Veldhuijzen van Zanten zegt, dat dit soort gesprekken zoals met ons, haar tot het inzicht gebracht hebben dat onze zorg niet mag veranderen.’
Opgelucht En is Myrthe Kamphuis nu boos op de staatssecretaris dat die haar met de juni-brief maanden in de piepzak heeft laten zitten? ‘
ligt niet in mijn aard
Nee,’ antwoordt zij, ‘zo zit ik niet in elkaar. Mijn zus en ik hebben ons inderdaad de afgelopen maanden veel zorgen gemaakt, tijd en energie verspild. Maar boosheid is niet constructief en ik kijk liever vooruit, geniet van het moment. We hebben gewonnen en ik ben blij.’ Hans Schuurman Op de foto op p. 26 Myrthe Kamphuis.
december 2011
ring van de regeling van 24-uurszorg op afroep’, vertelden Myrthe Kamphuis (39) en haar tien minuten oudere tweelingzus Marinka op 3 augustus 2011 aan het Leids Nieuwsblad. Beide zusjes lijden aan een lichamelijke handicap, een spinale spieratrofie, waardoor zij nagenoeg geen spierkracht hebben. Myrthe kan alleen haar onderarmen twee centimeter optillen. Voor wassen, aankleden, toiletteren, dingen aanreiken en omdraaien in bed is zij volledig afhankelijk van zorgverleners.
Zielenpietje spelen
wel!
mag
Myrthe Kamphuis is erg opgelucht dat de financiering van haar 24-uurszorg vorige week door de staatssecretaris van VWS werd veiliggesteld. Zij was aanwezig bij de behandeling in de Tweede Kamer, waar mevrouw Veldhuijzen van Zanten deze toezegging deed. wel
magazine
wel!
december 2011
Opluchting over Fokuswonen
Positieve switch Myrthe is beleidsmedewerker van de gemeente Leiden, zij adviseert het college van burgemeester en wethouders, dus is het politieke toneel, zij het op een ander niveau, haar niet vreemd. Ik vraag haar: ‘Hoe heeft de staatssecretaris zo’n draai van 180 graden kunnen maken? In juni schrijft zij nog dat ADL-assistentie in de Fokus-woningen verandert en daags voor de politieke behandeling komt zij hierop terug.’ Myrthe: ‘Zij zegt, en ik geloof haar, dat zij zelf, dus niet een van haar ambtenaren de junibrief opstelde over de wijziging van de ADLassistentie, maar dat zij door eigen onderzoek tot een nieuw inzicht kwam.’ Myrthe vervolgt: ‘Volgens mij heeft zij het moment van bekendmaking van haar nieuwe standpunt, daags voor het debat, goed doordacht gekozen. Zij wilde met deze positieve switch het klimaat voor het volgende belangrijke debat, dat over het persoonsgebonden budget (PGB), positief beïnvloeden. Maar, jammer voor haar, kan met de wijsheid van achteraf wel gesteld worden dat dit haar niet erg goed gelukt is.’
27
Uit de achterban
Uit de achterban
Middeninkomens en sociale huurwoningen
28
Tweede Kamer Ook een groeiende meerderheid in de Tweede Kamer vindt dat meer gezinnen met een laag middeninkomen in aanmerking moeten komen voor een sociale huurwoning. In twee moties is deze boodschap aan minister Donner van Bin-
Anton Dingeman @ Pieter Geenen, Trouw 25-11-2011
Europarlement Het Europarlement heeft 15 november jongstleden de inkomensgrens sociale huur naar de prullenbak verwezen. De sociale huisvesting moet toegankelijk zijn voor alle lagen van de bevolking. De Nederlandse inkomensgrens van € 33.614 is te beperkend. Tegelijkertijd sprak het parlement zijn grote bezorgdheid uit over het (oude) beleid van de Europese Commissie, dat zegt dat sociale huurwoningen alleen ten goede mogen komen aan kansarme personen of groepen. Het Provinciaal Platform Wonen is nu extra nieuwsgierig naar de inhoud van de toegezegde brief van Donner aan de Tweede Kamer. Provinciaal Platform Wonen
december 2011
nenlandse Zaken overgebracht. De SP heeft uit contacten met verantwoordelijk Eurocommissaris Almunia opgemaakt, dat een hogere inkomensgrens mogelijk is als Nederland daarvoor een voorstel indient. CDA’er Bochove heeft het voorwaardelijk geformuleerd: als het inderdaad het geval is dat Europese regels ruimte bieden voor aanpassingen van de inkomensgrens, dan is het CDA ervoor die ruimte ook te benutten. De minister volhardt echter om het overleg met Brussel te heropenen. Uiteindelijk zegde Donner toe informatie over de herziening van de Europese staatssteunregels en zijn standpunt voor eind november vast te leggen in een brief aan de Tweede Kamer.
Pleegzorg
wel!
mag
Onderzoek Uit onderzoek van Aedes, de brancheorganisatie van woningcorporaties, blijkt dat woningcorporaties veel woningzoekenden moeten afwijzen. Het inkomen van deze huishoudens is echter vaak te laag voor een koophuis of een huurhuis in de vrije sector. De Woonbond, de landelijke belangenvereniging voor huurders, heeft in maart een meldpunt geopend op de website www.ikwilookwonen.nl. Ook hier blijkt dat veel woningzoekenden in de knel komen door de inkomensgrens. De inkomensgrens wordt strikt toegepast. Zo worden woningen geweigerd aan woningzoekenden die op jaarbasis € 10 te veel verdienen. Ook mensen die door incidentele inkomsten uit overwerk boven de inkomensgrens uitkomen, vallen buiten de boot. Vaak staan Aedes en de Woonbond tegenover elkaar, maar op dit punt zijn ze het eens: de inkomensgrens voor de verhuur van sociale woningen moet omhoog. wel
magazine
wel!
december 2011
Sinds 1 januari 2011 komen huishoudens met een jaarinkomen boven € 33.614 nauwelijks nog in aanmerking voor een sociale huurwoning. De woningcorporaties mogen maximaal 10% van alle vrijkomende woningen met een huur onder € 652 toewijzen aan deze huishoudens.
de ‘overdracht’ Negen jaar geleden werd ons gezin uitgebreid met de ‘geboorte’ van onze pleegzoon. Hij was vier jaar oud toen hij bij ons kwam wonen. Zijn vijfde verjaardag vierden we, zoals in ons gezin gebruikelijk, met een kleurstof- en calorierijke tompouce. Nu maakt de hoeveelheid calorieën me niet echt veel uit, maar met die kleurstof bleek het een ander verhaal. ADHD Van het pleeggezin kregen we zijn ‘gebruiksaanwijzing’. Zestien maanden in het crisisopvanggezin leverde een rijtje met evenzoveel punten van aanpak op. Heel goed, want hoe weet je anders wat de beste manier van omgaan met je kind is? Zo kregen we bijvoorbeeld het advies om hem af en toe te laten herhalen wat we hebben gezegd. Hij kan zich slecht concentreren en luistert daarom niet altijd even goed. Maar als we hem vragen ‘Wat heb ik nou net gezegd?’, denkt hij even na en weet hij het weer. Omdat we het laten herhalen, kan hij beter focussen. Helaas stond kleurstofarme voeding niet in het rijtje. Het duurde geruime tijd voordat we erachter kwamen dat een roze ijsje nog geen uur later een druktemaker van jewelste opleverde. In die eerste periode heeft ons mannetje dan ook regelmatig voor straf op de trap gezeten. Inmiddels is de diagnose ADHD gesteld. Hij krijgt medicijnen, die zowel hem als ons de nodige rust geven.
Culturele achtergrond Het helpt ook om je ervaringen te delen met lotgenoten. Daarom werd ik lid van de pleegouderraad (POR) en inmiddels ben ik voorzitter. Ook in de POR praten we over het nut van een goede overdracht. Dat is bijvoorbeeld van belang bij kinderen met een andere culturele achtergrond. Sommige wensen zijn niet moeilijk te respecteren, bijvoorbeeld als een kind geen varkensvlees mag eten. Andere zaken vragen meer begrip. Zo wordt in sommige culturen minder strikt omgegaan met het nakomen van afspraken. Pleegouders geven bij de intake aan in hoeverre ze tegemoet kunnen komen aan wensen vanuit religieuze of culturele achtergrond. In de praktijk kost het niet veel moeite om daarmee rekening te houden. En familieleden van pleegkinderen hebben meestal wel vertrouwen in de pleegouders wanneer het goed gaat met het pleegkind. Pleegouders geven aan dat er bij de voorbereiding meer aandacht aan de overdracht kan worden besteed, ook al zijn ze zelf goed in staat om de benodigde informatie elders te vinden. Een goede overdracht kan problemen in de beginfase voorkomen. Zelf zoeken kost tijd, tijd die je liever aan je kind wilt besteden. Rita van der Lubben
29
Zo kan het ook
30
wel
Over gezondheid is op internet heel veel informatie te vinden. Maar welke informatie is betrouwbaar? En hoe gaat de desbetreffende organisatie met uw gegevens om? In 1995 is de HON Foundation opgericht. HON staat voor Health On the Net. Deze internationale nonprofitorganisatie wil dat er kwalitatief goede medische informatie via het internet wordt verspreid. Certificering medische websites Internet speelt een sleutelrol in de toegang tot medische informatie. Maar de kwaliteit van de informatie is niet altijd optimaal. Het is vaak niet duidelijk waar de informatie vandaan komt en er is soms geen duidelijk onderscheid tussen de redactionele inhoud en reclame. De HON Foundation is opgericht na een conferentie over de rol van internet in de gezondheidszorg. Het hoofdkantoor is gevestigd in Genève. HON wil internetgebruikers geleiden naar websites met medische en gezondheidsinformatie die begrijpelijk, betrouwbaar en relevant is. In samenwerking met een grote groep belanghebbenden is een gedragscode opgesteld. De HONcode geeft webmasters richtlijnen voor het geven van goede, objectieve en transparante medische informatie aan de doelgroep. Wie aan de richtlijnen voldoet, komt in aanmerking voor certificering. Het label HONcode is het meest gebruikte keurmerk voor informatie op het internet over
december 2011
wel!
mag
Keurmerk voor medische websites magazine
wel!
december 2011
Zorgbelang Zuid-Holland wenst u een voorspoedig 2012!
medische zaken en onderwerpen rond gezondheid. De certificering is gratis en de aanvraag geschiedt op vrijwillige basis. Gecertificeerde websites worden jaarlijks geëvalueerd. Er zijn op dit moment ongeveer 7400 gecertificeerde sites in 118 landen. Website voor stomapatiënten gecertificeerd In Nederland heeft de stichting Stomaatje onlangs het HONcode-certificaat ontvangen voor de website. Bezoekers van www.stomaatje. nl kunnen aan het HONcode-logo op de site zien dat zij een betrouwbare bron raadplegen. De website is in het leven geroepen door een jonge stomapatiënte die voor haar situatie geen goede en praktische informatie op internet kon vinden. De stichting zet zich in om het taboe rond stoma’s te doorbreken, te zorgen voor goede en toegankelijke informatie en lotgenoten met elkaar in contact te brengen. De oprichter: ‘Het internet staat bol van informatie en adviezen. Hoe weet je welke informatie betrouwbaar, neutraal en actueel is? Het certificaat schept duidelijkheid over de waarde van onze site. De toetsing door de Foundation is van hoge kwaliteit en doelgroepgericht. Naast alles wat we doen willen we ook ervaringen van lotgenoten verzamelen en zo aan anderen duidelijk maken wat het hebben van een stoma in de dagelijkse praktijk betekent.’ Lidy van Lankeren
31
Postadres Postbus 2148 2800 BG Gouda
Bezoekadres Stavorenweg 6 2803 PT Gouda
T (088) 929 40 10 I www.zorgbelang-zuidholland.nl E
[email protected]
