Herman Havekes (UvW)
Waterschap als energieleverancier of als grondstoffenproducent Wat mag wel, wat mag niet?
24 mei 2011
1
Juridische context • Technische mogelijkheden van energieproductie en grondstoffenwinning komen vandaag volop aan bod • Mijn inleiding is van heel andere orde en behandelt de jjuridische context: mag g dat allemaal zo maar? • Juristen hebben soms imago dat ze vooral goed kunnen aangeven wat niet mag… • Schetsen S h jjuridische idi h context iin 15 minuten i valt l niet i mee
24 mei 2011
2
Wettelijk kader • Artikel 1 lid 1 Waterschapswet: “Waterschappen zijn openbare lichamen welke de waterstaatkundige verzorging van een bepaald gebied ten doel hebben” (er staat dus waterstaatkundige g voorziening g en niet “energievoorziening”) g g) • Artikel 1 lid 2 Waterschapswet noemt als kerntaken van het waterschap het watersysteembeheer en het zuiveringsbeheer, i i b h soms ook k ((vaar)wegbeheer ) b h taak k voor waterschap en binnenkort komt via de zg. Spoedwet de muskusrattenbestrijding er bij als waterschapstaak • Zuiveringszorgplicht is in artikel 3.4 Waterwet verder uitgewerkt
24 mei 2011
3
Relatie met kerntaken • Activiteiten van waterschap op terrein energieproductie en grondstoffenwinning zullen dus relatie met kerntaken waterschap moeten hebben • Regeerakkoord, g Hoofdlijnenakkoord j en Bestuursakkoord Water leren dat waterschap zich, net als de andere overheden, tot zijn kerntaken moet beperken • Daarbinnen D bi iis er iin b beginsel i l volop l ruimte i om di dit soort activiteiten op te pakken, sterker: het is op grond van Klimaatakkoord het Hoofdlijnenakkoord en het Klimaatakkoord, Bestuursakkoord Water zelfs een verplichting
24 mei 2011
4
Klimaatakkoord Rijk-UvW van 12 april 2010 • Klimaatakkoord, dat loopt tot eind 2011, bevat voor waterschappen tal van concrete verplichtingen op energieterrein, zoals verbeteren energie-efficiency van 30% in periode 2005-2020, in 2020 40% van energiebehoefte p g door eigen opwekking, onderzoek naar schoon gebruik van biomassa (bermgras. oeverbeplanting) en naar terugwinning f f fosfaat. Ook O k het h koploperproject k l j De D E Energiefabriek i f b i k wordt d genoemd: rwzi die per saldo energie levert • Ook Rijk heeft zich gebonden in de onderzoeks- en subsidiesfeer en het wegnemen van knellende regels
24 mei 2011
5
Hoofdlijnenakkoord/Bestuursakkoord Water • Hoofdlijnenakkoord, paragraaf 7.4 “Economische verduurzaming energie en klimaat”: verduurzaming, klimaat : waterschappen gaan zelf meer duurzame energie opwekken + 2e helft 2011 verkenning Rijk j en koepels p van verdere initiatieven om elkaars ambities en inspanningen door afstemming en samenwerking te versterken • Bestuursakkoord Water, paragraaf “Innovatie in de waterketen”: k ” waterketen k d duurzamer iinrichten i h met terugwinning i i van energie en reststoffen. Afspraak dat voorafgaand aan investeringsbeslissingen op het gebied van energie een analyse wordt gemaakt van de gehele (afval)waterketen om de meest g geschikte aanpak p te bepalen. p De beoogde g nauwe samenwerking tussen waterschap en gemeenten (rode draad van BA Water) biedt daarbij houvast 24 mei 2011
6
Positie waterschap op onderhavige terrein • Er is dus volop ruimte voor waterschap om activiteiten te verrichten op dit terrein terrein, niet zo zeer vraag van wat kan en wat niet kan, maar gewoon een opdracht voor het waterschap • Ook de Gaswet, Electriciteitswet en de komende Warmtewet bieden het waterschap mogelijkheden, via een vergunning mag rechtstreeks geleverd worden aan (klein)verbruikers • De D vraag is i echter h off h het ook k verstandig di iis d daartoe op grote schaal over te gaan, er gelden allerlei voorwaarden en men komt al snel in moeras van mededingingsrecht (komende Wet markt en overheid), staatssteundiscussie terecht • Waterschap p moet niet een energiebedrijf g j willen worden dat op p grote schaal rechtstreeks energie levert aan derden, anderen zijn daar gewoon ook veel beter in 24 mei 2011
7
Conclusies • Voor waterschap is er volop ruimte om energieopwekking en grondstoffenterugwinning op te pakken pakken, het Klimaatakkoord, het Hoofdlijnenakkoord en het Bestuursakkoord Water verplichten p het waterschap p daar zelfs toe • De activiteiten zullen wél altijd een directe relatie met de eigen waterschapstaken h k moeten h hebben bb ((zie i artikel ik l 1 WaterW schapswet) • Niet op grote schaal rechtstreeks energie aan verbruikers willen gaan leveren, waterschap is geen energiebedrijf en dergelijke g j investeringsbeslissingen g g verhouden zich slecht met waterschapstaak, eerst eigen energievoorziening maar eens op orde brengen • Verder STOWA-onderzoek kan geen kwaad 24 mei 2011
8
