of teksten als toelichting of ondersteuning in

Publicatie vacature-informatie publieke sector Resultaten van een quick scan naar de mogelijkheden Eindrapport

Een onderzoek in opdracht van het ministerie van BZK drs. P.M. de Klaver drs. D.H. Grijpstra Projectnummer: B3656 Zoetermeer, januari 2010

De verantwoordelijkheid voor de inhoud berust bij Research voor Beleid. Het gebruik van cijfers en/of teksten als toelichting of ondersteuning in artikelen, scripties en boeken is toegestaan mits de bron duidelijk wordt vermeld. Vermenigvuldigen en/of openbaarmaking in welke vorm ook, alsmede opslag in een retrieval system, is uitsluitend toegestaan na schriftelijke toestemming van Research voor Beleid. Research voor Beleid aanvaardt geen aansprakelijkheid voor drukfouten en/of andere onvolkomenheden.

2

Voorwoord De ministeries van BZK en SZW willen graag beter inzicht in de ontwikkelingen op de arbeidsmarkt in de publieke sector (overheid en onderwijs), in het bijzonder aan de vraagzijde (vacatures). Belangrijk is dat de vacaturegegevens zo gedetailleerd en actueel mogelijk zijn. Op die manier is beter zicht te krijgen op mogelijke tekort- en overschotsectoren, beroepen en -regio’s et cetera en zijn op basis daarvan het personeelsbeleid en de personeelsplanning in de publieke sector tijdig bij te stellen. De genoemde ministeries zijn daarom van plan het Expertisecentrum Arbeidsmarktcommunicatie Rijk (EC AMC) in staat te stellen geaggregeerde vacaturegegevens uit de database van de online vacaturebank werkenbijdeoverheid.nl periodiek te publiceren. Met het oog daarop heeft Research voor Beleid in opdracht van het ministerie van BZK een quick scan uitgevoerd. Deze moest aantonen of op basis van de gegevens van werkenbijdeoverheid.nl – al dan niet in combinatie met gegevens uit andere vacaturebronnen - op verantwoorde wijze tot een dergelijke publicatie is te komen. Het onderzoek is uitgevoerd door Peter de Klaver en ondergetekende met medewerking van Lot Coenen. Voorliggend eindrapport doet verslag van de resultaten van het onderzoek. Douwe Grijpstra Directeur

3

4

Inhoudsopgave 1

2

3

4

Achtergrond en opzet van het onderzoek

11

1.1

Achtergrond van het onderzoek

11

1.2

Doel en vraagstelling

12

1.3

Opzet van het onderzoek

15

1.4

Leeswijzer

16

Inventarisatie van vacaturebronnen

17

2.1

Vacaturestatistieken CBS

17

2.2

Vacatureregistraties van UWV WERKbedrijf en Nielsen Media Research

21

2.3

Algemene online vacaturebanken

26

2.4

Specifiek op de publieke sector gerichte online vacaturebanken

33

2.5

Overige sectorale bronnen

42

2.6

Samenvattend overzicht van vacaturebronnen

46

Werving door (publieke) werkgevers

51

3.1

Marktpositie en succesquote van wervingskanalen

51

3.2

Werving door publieke werkgevers

53

3.3

Gebruik van internet als zoekkanaal door baanzoekers

57

3.4

Bekendheid en gebruik van werkenbijdeoverheid.nl en werk.nl

59

3.5

Dekkingsgraad van voor publieke sector relevante vacaturebronnen

60

Naar een periodieke publicatie van vacature-informatie over de publieke sector

65

4.1

Wensen en verwachtingen bij de publicatie

65

4.2

Analysemethode

66

4.3

Inhoud en opzet van de publicatie

69

4.4

Nul-nummer persbericht

74

4.5

Globale indicatie van de kosten

78

Bijlage 1 Nieuw ontstane vacatures

81

Bijlage 2 Online onderwijsvacaturebanken

83

Bijlage 3 Top 50 oriëntatiesites

89

Bijlage 4 Overzicht respondenten

91

Bijlage 5 Interviews potentiële gebruikers

93

5

6

Samenvatting Achtergrond en opzet van het onderzoek De ministeries van BZK en SZW willen graag beter inzicht in de ontwikkelingen op de arbeidsmarkt in de publieke sector (overheid en onderwijs), in het bijzonder aan de vraagzijde (vacatures). De genoemde ministeries zijn daarom van plan het Expertisecentrum Arbeidsmarktcommunicatie Rijk (EC AMC) in staat te stellen geaggregeerde vacaturegegevens uit de database van de online vacaturebank werkenbijdeoverheid.nl periodiek te publiceren. Met het oog daarop heeft onderzoeksinstituut Research voor Beleid een quick scan uitgevoerd, die moest aantonen of op basis van de gegevens van werkenbijdeoverheid.nl – al dan niet in combinatie met gegevens uit andere vacaturebronnen - op verantwoorde wijze tot een dergelijke publicatie is te komen. In het kader van de quick scan heeft een inventarisatie van vacaturebronnen plaatsgevonden, is deskresearch verricht en zijn expertinterviews afgenomen. Op basis daarvan is een instrument ontwikkeld voor de analyse van vacaturegegevens over (deelsectoren van) de publieke sector en de publicatie daarvan. Inventarisatie van vacaturebronnen Allereerst is een groot aantal vacaturebronnen (vacaturestatistieken, vacatureregistraties, vacaturesites, overige bronnen) onder de loep genomen. De verschillende bronnen zijn vergeleken op aspecten als beheerder, afbakening/definitie vacature, aanbod vacatures, periodiciteit/actualiteit en inhoud. Verder is een schatting gemaakt van de dekkingsgraad van werkenbijdeoverheid.nl en een aantal andere relevante vacaturebronnen. Dekkingsgraad is daarbij gedefinieerd als het aantal vacatures in procenten van de vacaturetotalen volgens het CBS. Berekend op basis van stroomcijfers (de in een bepaalde periode nieuw ontstane vacatures) bedraagt de geschatte dekkingsgraad van werkenbijdeoverheid.nl (exclusief de vacatures bij internationale organisaties zoals EU en VN) zo’n 33 procent. Ter vergelijking, bij werk.nl gaat het – wat vacatures in de publieke sector betreft – om zo’n 25 procent. Sites als monsterboard.nl en ‘webspiders’ als WorkingLife en JobFeed hebben een aanzienlijk hogere dekkingsgraad (naar schatting 60 tot 80 procent). Wervingsgedrag van publieke werkgevers Vervolgens is door middel van deskresearch en expertinterviews getracht het wervingsgedrag van publieke werkgevers nader in kaart te brengen. Belangrijkste conclusie is dat net als in de marktsector - werkgevers in de publieke sector steeds meer gebruik maken van internet als wervingskanaal. Daarbij gaat het enerzijds om de eigen website en anderzijds om (algemene en specifieke) vacaturesites. Internet wordt door publieke werkgevers in het algemeen ook gezien als een succesvol wervingskanaal (zo niet het succesvolste). In algemene zin belangrijke ontwikkelingen in het online werven zijn het in toenemende mate werven via nichesites en sociale netwerken. Gevolg daarvan is een toenemende versnippering van het vacatureaanbod.

7

Wensen en verwachtingen van potentiële gebruikers Onderwerp van de interviews vormden ook de wensen en verwachtingen van de potentiële gebruikers bij de beoogde publicatie. Samengevat bestaat vooral behoefte aan actuele, gedetailleerde (naar deelsector en regio voldoende uitgesplitste), toegankelijke (vooral grafisch weergegeven) en digitale informatie. Belangrijke randvoorwaarde is de betrouwbaarheid van de gegevens. De beoogde publicatie staat of valt daarmee. Mogelijkheden van werkenbijdeoverheid.nl als basis voor publicatie Over de mogelijkheden van werkenbijdeoverheid.nl als basis voor een dergelijke publicatie zijn de volgende conclusies te trekken: Er is een actueel (‘real time’) beeld te schetsen van de vacatures in de publieke sector. Dat maakt een maandelijkse publicatie mogelijk. Ook is te splitsen naar deelsectoren van de publieke sector. Het te schetsen beeld is echter niet compleet. Met uitzondering van het Rijk hebben overheidsinstellingen niet de verplichting vacatures op werkenbijdeoverheid.nl te plaatsen. Zo heeft van de gemeenten maar de helft een account bij werkenbijdeoverheid.nl. De deelsectoren PO en VO ontbreken helemaal. Het aantal vacatures voor de sector WO is erg gering. Voor politie en Defensie gaat het alleen om vacatures voor burgerpersoneel. Al met al lijkt de dekkingsgraad van werkenbijdeoverheid.nl niet voldoende om een betrouwbaar beeld te schetsen. Dat betekent dat voor het schetsen van een betrouwbaar, volledig beeld - naast werkenbijdeoverheid.nl - ook andere, aanvullende bronnen moeten worden gebruikt. In theorie is de dekkingsgraad voor de overheid te vergroten door de gegevens van werkenbijdeoverheid.nl te combineren met gegevens van relevante sites voor de ontbrekende deelsectoren (zoals werkenbijdelandmacht.nl, onderwijsvacaturebank.nl, academictransfer.nl et cetera). Dat is echter een ingewikkelde operatie. Sommige sectoren zoals de onderwijssector kennen een ingewikkelde structuur qua dekking van vacaturesites. Dat vraagt onder meer om een systematiek van/programmatuur voor ontdubbeling, omdat een en dezelfde vacature op meer dan één site kan voorkomen. Alternatieve benadering Meer voor de hand ligt gebruik te maken van een webspider1, die reeds verschillende relevante vacaturebronnen combineert en een systematiek/programmatuur voor ontdubbeling in huis heeft. Er zijn twee mogelijkheden bekeken: WorkingLife JobFeed. Zowel WorkingLife als JobFeed paart een hoge dekkingsgraad aan actualiteit. Beiden bestrijken een groot deel van de relevante vacaturesites (waaronder werkenbijdeoverheid.nl, werk.nl en de belangrijkste particuliere vacaturesites zoals monsterboard.nl en nationalevacaturebank.nl). Bij JobFeed komt daar nog eens een groot aantal corporate sites (eigen websites van bedrijven en instellingen) bij. Gegevens zijn bij beiden in principe ‘real time’ beschikbaar, zodat actuele analyses zijn te verrichten en actuele publicaties zijn samen te stellen. Beide spiders zijn bereid op verzoek vacaturesites (van of over de overheid) toe te voegen aan hun bron-database. Ook willen ze de output aan vacaturegegevens verder aanpassen: 1

Spidering is het systematisch afzoeken en binnenhalen van (gedeeltes van) het internet.

8

Zo publiceert WorkingLife op dit moment alleen openstaande (web)vacatures en JobFeed juist alleen nieuw ontstane vacatures. Beide partijen zijn in staat ook stroomcijfer- respectievelijk standcijferinformatie te leveren, maar moeten daarvoor wel hun database aanpassen. Beide webspiders kennen op dit moment nog geen variabele “sector”. Op basis van een door EC AMC ontwikkelde lijst van overheidsinstellingen met bijbehorende overheidssector is een dergelijke variabele wel aan te maken. Voorstel voor een analysemethode In dit rapport wordt in grote lijnen de volgende methode voor de analyse van vacaturegegevens voorgesteld: Gebruik maken van de database van WorkingLife of JobFeed Creëren van een nieuwe variabele ‘sector’ in die database en het inbouwen van de mogelijkheid ook stroomcijfers (WorkingLife) dan wel standcijfers (JobFeed) te genereren Verdere verbetering van de methodiek om functies te coderen (vanuit een eigen systematiek van Workinglife/JobFeed naar de StandaardBeroepenClassificatie (SBC) van het CBS) Selectie van gegevens uit de database op publieke sector en te analyseren periode(n) Schatting van vacaturetotalen door herwegen en ophogen van de geselecteerde gegevens, waarbij onder meer gebruik is te maken van gegevens over het marktbereik van internetvacatures uit het jaarlijkse vacatureonderzoek van UWV WERKbedrijf Specifieke aandacht moet nog uitgaan naar het militaire deel van Defensie. De aanstellingsbehoefte wordt namelijk eenmaal per jaar vastgesteld. Kwantitatieve analyses van de herwogen en opgehoogde data en inhoudelijke interpretatie van de analyseresultaten Rapportage. Mogelijk opzet en inhoud publicatie Voor de beoogde publicatie van vacature-informatie over de publieke sector valt te denken aan een ‘drietrapsraket’: Een persbericht met de belangrijkste resultaten van de analyses en een verwijzing naar de site waar de publicatie is te vinden (‘visitekaartje’) De publicatie zelf, in pdf-formaat in te zien en/of te downloaden van betreffende site Een applicatie op betreffende site waarmee de onderliggende tabellen zijn in te zien en eventueel zelf zijn samen te stellen. De mogelijke opzet en inhoud van de publicatie is verder als volgt beknopt weer te geven: De bedoeling van de publicatie is vooral trends weer te geven. Dat kan door de vacaturegegevens in de peilmaand x af te zetten tegen de gegevens in de maand x-1 en x-12. Relevant zijn zowel standcijfers (openstaande vacatures) als stroomcijfers (nieuw ontstane vacatures). Verder zal de publicatie inzicht bieden in de vacature-intensiteit (openstaande vacatures afgezet tegen de werkgelegenheid). Omdat het ministerie van BZK de bekendheid en het gebruik van werkenbijdeoverheid.nl wil vergroten, wordt in de publicatie naast de schattingen van vacaturetotalen ook informatie opgenomen over de vacatures op werkenbijdeoverheid.nl. Belangrijk is daarbij expliciet te wijzen op de relatief beperkte dekkingsgraad. De vacaturegegevens worden in de publicatie zoveel mogelijk uitgesplitst naar sector. Waar mogelijk en zinvol worden ook regionale gegevens gepresenteerd.

9

De publicatie zal vooral bestaan uit tabellen en grafieken met korte, ‘bulletsgewijze’ begeleidende teksten. Kostenindicatie Zowel het gebruik van werkenbijdeoverheid.nl in combinatie met andere overheidssites als de inzet van vacaturespiders brengen kosten met zich mee, te verdelen in ontwikkelingsen exploitatiekosten. Ontwikkelingskosten Wanneer werkenbijdeoverheid.nl als basis gaat dienen, dan is sprake van aanzienlijke kosten voor de ontwikkeling van een methode om: de informatie uit andere sites van en/of voor de overheid erbij te betrekken een gezamenlijke database aan te maken te ontdubbelen een indeling naar sectoren te maken op basis van de lijst van EC AMC op te hogen naar plausibele totalen voor de verschillende sectoren (waarbij het risico blijft bestaan dat de vulling hier en daar veel te klein blijft). Vervolgens is het zaak om net als bij het alternatief een standaard te ontwikkelen voor analyse, persbericht, publicatie en/of website. Bij inzet van een vacaturespider bestaan de investeringskosten uit de aanpassing van de databases (met name stand/stroomgegevens en aanmaken variabele “overheidssector”) alsook de ontwikkeling van een standaard voor ophoging, analyse, persbericht, publicatie en/of website. Wat betreft het eerste punt is mogelijk aan te sluiten bij activiteiten van andere partijen (ECABO, UWV WERKbedrijf, RWI) om de vacature-informatie van de vacaturespiders te gebruiken voor arbeidsmarktonderzoek. Dat drukt de kosten. Exploitatiekosten Met werkenbijdeoverheid.nl als basis bestaan de exploitatiekosten enerzijds uit het onderhoud van de methode voor informatieverzameling uit andere sites, ontdubbeling en ophoging en anderzijds uit de uitvoering van de ophoging en analyse en verwerking in persbericht, publicatie en/of website. Met name de kosten voor onderhoud zijn moeilijk in te schatten, want die zijn afhankelijk van de ontwikkeling van de betreffende websites, waarbij de betrokken overheidssectoren soms wel en soms niet een leidende rol hebben. Bij inzet van een vacaturespider zijn hiermee afspraken te maken over regelmatige levering van de gevraagde gegevens (abonnement of licentie). De spider heeft dan zelf zorg voor verwerking van nieuwe sites en voor aanpassing van de methoden voor ontdubbeling (maar moet deze handelingen ook uitvoeren voor andere afnemers; dat drukt de kosten voor de overheid). Daar komen dan ook nog de kosten voor ophoging, analyse en verwerking in publieksuitingen bij. Uiteraard geldt bij inzet van werkenbijdeoverheid.nl dat er een minder groot afbreukrisico bestaat. Dat valt bij de spiders echter ook wel mee, gezien hun groeiend aantal afnemers.

10

1

Achtergrond en opzet van het onderzoek

1.1

Achtergrond van het onderzoek

Ontwikkelingen op de Nederlandse arbeidsmarkt als geheel…… De Nederlandse economie krimpt dit jaar naar verwachting van het CPB met 4¾ procent. Voor komend jaar wordt een nulgroei voorzien. De werkgelegenheid reageert doorgaans met enige vertraging op de productie. In 2009 daalt de totale werkgelegenheid, gerekend in personen, naar verwachting van het CPB met ¾ procent; voor 2010 wordt een verdere afname van nog eens 2¾ procent verwacht. De werkloosheid loopt op tot 8 procent in 2010, meer dan een verdubbeling ten opzichte van 2008. Op de middellange termijn echter krijgt de Nederlandse arbeidsmarkt zeer waarschijnlijk te maken met structurele tekorten aan - met name hoger-middelbaar en hoger opgeleide - arbeidskrachten. Dat komt vooral door de als gevolg van de vergrijzing krimpende potentiële beroepsbevolking. Een mogelijke verdere stijging van de arbeidsparticipatie kan deze krimp vermoedelijk niet compenseren. ……en in de publieke sector1 De huidige economische crisis heeft voor de arbeidsmarkt in de publieke sector twee belangrijke gevolgen. Aan de ene kant zal de recessie vermoedelijk leiden tot (verdere) bezuinigingen op het personeel in de publieke sector. Aan de andere kant komen door de recessie arbeidskrachten beschikbaar die anders voor andere sectoren zouden hebben gekozen. In tijden van crisis zijn er doorgaans minder baanopeningen in de marktsectoren en neemt de populariteit van de publieke sector als werkgever (bij recent afgestudeerden) toe. Op middellange termijn speelt binnen de publieke sector de trend van toenemende uitstroom van werknemers als gevolg van vergrijzing nog sterker dan in de meeste marktsectoren. De komende jaren zal de vervangingsvraag in de publieke sector dan ook fors stijgen. Daar komt bij dat veel werknemers in de publieke sector tot het hoger opgeleide segment van de arbeidsmarkt horen, dat wil zeggen daar waar de concurrentie om arbeidskrachten het grootst zal zijn. Ondanks de reeds in gang gezette en mogelijke nieuwe bezuinigingen – met name bij de Rijksoverheid maar vermoedelijk ook bij de lagere overheden – zijn op middellange termijn personele problemen bij onderdelen van de publieke sector dan ook zeker niet uit te sluiten. De ontwikkelingen op de arbeidsmarkt in de publieke sector - op korte en middellange termijn - vragen om een goed personeelsbeleid en een goede personeelsplanning. Belangrijke randvoorwaarde daarvoor is adequate informatie over zowel de vraag- als de aanbodzijde van de arbeidsmarkt in de publieke sector.

1

De publieke ofwel collectieve sector bestaat uit de sectoren overheid en zorg en welzijn. De overheid is weer onder te verdelen in de sectoren openbaar bestuur, onderwijs en veiligheid (defensie en politie). Wanneer we in deze rapportage spreken van publieke sector, bedoelen we – tenzij anders vermeld - de publieke sector exclusief zorg en welzijn.

11

Naar een periodieke publicatie van vacaturecijfers over de publieke sector Belangrijke bron voor informatie over de vraagzijde van de Nederlandse arbeidsmarkt zijn de Vacaturestatistieken van het CBS, gebaseerd op de Kwartaalenquête Vacatures en het Structuuronderzoek Vacatures. Nadeel van de CBS-cijfers is dat deze een hoog aggregatieniveau hebben en relatief laat beschikbaar komen. Specifieke en actuelere vacaturegegevens over de publieke sector in ons land zijn onder meer te ontlenen aan de online vacaturebank werkenbijdeoverheid.nl van het Expertisecentrum Arbeidscommunicatie Rijk (ECAMC) van het ministerie van BZK. De ministeries van BZK en SZW willen graag beter inzicht in de ontwikkelingen op de arbeidsmarkt in de publieke sector, in het bijzonder aan de vraagzijde (vacatures). Belangrijk is dat de vacaturegegevens zo actueel mogelijk zijn en uitsplitsbaar (naar [sub]sector, functie, opleidingsniveau, regio et cetera). Op die manier is beter zicht te krijgen op mogelijke tekort- en overschotsectoren, -beroepen, en -regio’s et cetera en zijn het personeelsbeleid en de personeelsplanning in de publieke sector tijdig bij te stellen. Genoemde ministeries zijn daarom voornemens EC-AMC in staat te stellen geaggregeerde vacaturegegevens uit de database van de online vacaturebank werkenbijdeoverheid.nl periodiek (in ieder geval maandelijks) te publiceren. Om in deze publicatie een betrouwbaar beeld te kunnen schetsen van de vraagzijde van de arbeidsmarkt in de publieke sector is het in ieder geval van belang de dekkingsgraad van werkenbijdeoverheid.nl te berekenen. Liever nog ziet men dat ten behoeve van de publicatie de gegevens van werkenbijdeoverheid.nl worden gecombineerd met gegevens uit andere vacaturebronnen (zoals de Vacaturestatistieken van het CBS, werk.nl van UWV WERKbedrijf en/of private vacaturesites). Het combineren, herwegen en ophogen van gegevens uit verschillende bronnen zou moeten resulteren in betrouwbare schattingen van de totale aantallen vacatures in de publieke sector.1 Om de (on)mogelijkheden van een dergelijke periodieke publicatie in kaart te brengen heeft Research voor Beleid in opdracht van het ministerie van BZK een quick scan uitgevoerd. Voorliggend eindrapport doet verslag van de resultaten van dit onderzoek.

1.2

Doel en vraagstelling

Doel Doel van de quick scan is het bieden van inzicht in de (on)mogelijkheden van een verantwoorde periodieke (in ieder geval maandelijkse) publicatie van geaggregeerde vacaturegegevens uit de database van werkenbijdeoverheid.nl. Daarnaast dient het onderzoek inzicht te geven in de bekendheid en het gebruik van werkenbijdeoverheid.nl (ministerie van BZK) en van werk.nl (UWV WERKbedrijf). 2

1

2

Het ministerie van BZK tekent hierbij aan dat uitsluitend gebruik dient te worden gemaakt van bestaande vacaturebronnen. Vanwege de mogelijkheden die werk.nl als ook overheidsgefinancierde vacaturesite kan bieden als alternatief voor werkenbijdeoverheid.nl, is het relevant deze site eveneens in de analyse te betrekken.

12

Afbakening De publicatie dient een beeld te schetsen van de publieke sector als geheel en per deelsector volgens de sectorale indeling die de ministeries van BZK en SZW hanteren. Deelsectoren publieke sector 1 Rijksoverheid 2 Provincies 3 Gemeenten 4 Primair Onderwijs 5 Voortgezet Onderwijs 6 Middelbaar Beroepsonderwijs 7 Hoger Beroepsonderwijs 8 Wetenschappelijk Onderwijs, inclusief Onderzoekinstellingen 9 Universitair Medische Centra 10 Politie 11 Defensie 12 Rechterlijke macht 13 Waterschappen

Daarbij richt het onderzoek zich in het bijzonder op externe vacatures (volgens de door het CBS gehanteerde vacaturedefinitie). CBS-definitie van vacatures Een vacature (ofwel onbezette arbeidsplaats) is een arbeidsplaats waarvoor, binnen of buiten een onderneming of instelling, personeel wordt gezocht dat onmiddellijk of zo spoedig mogelijk geplaatst kan worden. Tot de vacatures worden ook gerekend: Vacatures waarvoor zich reeds sollicitanten hebben gemeld. Ook wanneer al gesprekken worden gevoerd met deze sollicitanten. Vacatures waarvoor de sollicitatieprocedure zoveel tijd zal kosten dat de feitelijke indiensttreding niet op korte termijn valt te verwachten. Vacatures waarvoor uitzendkrachten of ander tijdelijk personeel worden gezocht. Open plaatsen voor leerlingen en personen in opleiding, mits het daarbij gaat om een arbeidsovereenkomst (dus geen onbetaalde stageplaatsen). Open plaatsen bij reorganisaties of afslankingen die alleen mogen worden bezet door medewerkers waarvan een arbeidsplaats verdwijnt, mogen niet als vacature worden opgevat. Bij uitzendbureaus, WSW-instellingen en banenpools (werkgelegenheidsprojecten) worden alleen de vacatures voor het vaste personeel meegeteld. In het onderwijs dient kortdurende ziektevervanging niet als vacature te worden beschouwd. Het CBS maakt verder onderscheid tussen openstaande vacatures (standcijfers) en ontstane vacatures en vervulde vacatures (stroomcijfers). Een standcijfer betreft het aantal op één bepaald moment (peildatum), een stroomcijfer betreft het aantal over een bepaalde periode, bijvoorbeeld een maand of een jaar. Bron: cbs.nl

13

Onderzoeksvragen Bovenstaande algemene doelstelling vindt vertaling in de volgende concrete onderzoeksvragen. A. Beschikbaarheid en inhoud vacaturebronnen 1 Wat zijn naast werkenbijdeoverheid.nl de belangrijkste vacaturebronnen voor de publieke sector (per deelsector)? 2 Wie is verantwoordelijk voor deze vacaturebronnen? Wie houdt deze bij? 3 Wat is de afbakening/definitie van vacatures in deze vacaturebronnen? 4 Welke soort gegevens/variabelen bevatten deze vacaturebronnen? 5 Wat zijn de (andere) overeenkomsten en verschillen tussen deze vacaturebronnen? B. Dekkingsgraad van werkenbijdeoverheid.nl en andere belangrijke vacaturebronnen 6 Wat is de dekkingsgraad van werkenbijdeoverheid.nl en de andere belangrijke vacaturebronnen voor de publieke sector (per deelsector)? Wat is het marktbereik (i.e. aandeel bron als wervingskanaal in totaal aantal nieuw ontstane dan wel openstaande vacatures)? Wat is het marktaandeel (i.e. aandeel bron als aannamekanaal in het totaal aantal vervulde vacatures)? C. Wervingsgedrag en -kanalen van publieke werkgevers 7 Wat is bekend over het wervingsgedrag en de wervingskanalen van publieke werkgevers? Wat zijn de belangrijkste bronnen en bevindingen op dit punt? Langs welke kanalen werven publieke werkgevers het meest? Werven publieke werkgevers doorgaans via één of via meer kanalen? Hoeveel kanalen worden gemiddeld ingezet per vervulde vacature? Wat zijn voor publieke werkgevers de voornaamste aannamekanalen? D. Mogelijkheden voor publicatie vacature-informatie publieke sector 8 Zijn de vacaturegegevens van werkenbijdeoverheid.nl op een verantwoorde wijze te publiceren, mede als aanvulling op de CBS-vacaturestatistieken? Zo ja, onder welke voorwaarden? 9 Is door gebruikmaking van (ook) andere vacaturebronnen te komen tot een betrouwbare schatting van vacaturetotalen (per deelsector)? Zo ja, welke bronnen en bewerkingen zijn daarvoor nodig? 10 Welke periodiciteit/actualiteit is bij de publicatie zinvol en haalbaar? 11 Op welke wijze is de vacaturegraad in de verschillende deelsectoren te bepalen (en te publiceren)? 12 Hoe zou de publicatie er qua inhoud, vormgeving en informatiekanaal uit dienen te zien? Vanuit de nevendoelstelling over bekendheid en gebruik van werkenbijdeoverheid.nl en werk.nl zijn nog de volgende vragen te formuleren:

14

E. Bekendheid en gebruik van werkenbijdeoverheid.nl en werk.nl 13 In hoeverre zijn medewerkers en klanten van UWV WERKbedrijf (werkcoaches respectievelijk ingeschreven werkzoekenden) bekend met (de vacatures zoals die gepubliceerd worden op) werkenbijdeoverheid.nl? 14 Wat is hun oordeel over (de vacatures zoals die gepubliceerd worden op) werkenbijdeoverheid.nl? 15 In hoeverre maken zij gebruik van (de vacatures zoals die gepubliceerd worden op) werkenbijdeoverheid.nl? 16 In hoeverre is in het werkproces WW expliciet voorzien in gebruikmaking van (de vacatures zoals die gepubliceerd worden op) werkenbijdeoverheid.nl? 17 In hoeverre zijn publieke werkgevers bekend met de dienstverlening van UWV WERKbedrijf, in het bijzonder (de vacatures zoals die gepubliceerd worden op) werk.nl? 18 Wat is hun oordeel over de dienstverlening van UWV WERKbedrijf, in het bijzonder (de vacatures zoals die gepubliceerd worden op) werk.nl? 19 In hoeverre maken zij gebruik van de dienstverlening van UWV WERKbedrijf, in het bijzonder (de vacatures zoals die gepubliceerd worden op) werk.nl?

1.3

Opzet van het onderzoek

Het onderzoek had het karakter van een quick scan. In grote lijnen zijn ter beantwoording van de in de vorige paragraaf geformuleerde onderzoeksvragen de volgende onderzoeksactiviteiten uitgevoerd: 1 Inventarisatie van vacaturebronnen 2 Deskresearch 3 Interviewronde (interviews met vertegenwoordigers van sectorale organisaties, UWV WERKbedrijf en vacaturesites; zie bijlage 4 voor een overzicht van de respondenten) 4 Instrumentontwikkeling 5 Rapportage. Onderstaand schema geeft de relatie weer tussen de onderzoeksfasen/-activiteiten en de onderzoeksvragen, zoals geformuleerd in paragraaf 1.2. Schema 1.1

Relatie tussen onderzoeksfase/-activiteiten en onderzoeksvragen Onderzoeksfasen

Onderzoeksvragen

1

2

3

Inventarisatie

Deskresearch

bronnen

A. Vacaturebronnen

X

B. Dekkingsgraad bronnen

X

C. Wervingsgedrag werkgevers

4

5

Interview-

Instrument-

Rapportage

ronde

ontwikkeling X

X X

X X

D. Mogelijkheden publicatie

X

E. Bekendheid/ gebruik bronnen

X

X X

X X

15

1.4

Leeswijzer

Nadat in dit eerste hoofdstuk de achtergrond en opzet van de quick scan is beschreven, bevat hoofdstuk 2 de resultaten van de inventarisatie van de voor de publieke sector relevante vacaturebronnen. Daarbij wordt onderscheid gemaakt tussen vacaturestatistieken, vacatureregistraties, algemene online vacaturebanken, specifiek op de publieke sector gerichte online vacaturebanken en overige sectorale bronnen. Hoofdstuk 3 gaat vervolgens in op de werving door (publieke) werkgevers. Aan de orde komen onder meer de marktpositie en succesquote van de verschillende wervingskanalen, het wervingsgedrag van publieke werkgevers en het gebruik van internet als zoekkanaal door baanzoekers. Het hoofdstuk wordt afgesloten met een globale inschatting van de dekkingsgraad van de voor de publieke sector relevante vacaturebronnen. Onderwerp van hoofdstuk 4 is de mogelijke opzet en inhoud van de periodieke publicatie van vacature-informatie over de publieke sector. Dit hoofdstuk bevat een uiteenzetting over de wensen en verwachtingen van potentiële gebruikers bij de publicatie, een beschrijving van de analysemethode, een voorstel voor de opzet en inhoud van de publicatie en een nul-nummer van een persbericht over de publicatie. Aan het slot is een globale indicatie van de kosten van de publicatie opgenomen.

16

2

Inventarisatie van vacaturebronnen

Dit hoofdstuk bevat een inhoudelijk beschrijving van de belangrijkste beschikbare vacaturebronnen. Achtereenvolgens komen aan de orde: Vacaturestatistieken van CBS Vacatureregistraties van UWV WERKbedrijf en Nielsen Media Research Algemene online vacaturebanken Specifiek op (deelsectoren van) de publieke sector gerichte online vacaturebanken Overige sectorale bronnen. Per vacaturebron komen – waar mogelijk en zinvol - aan de orde: Korte omschrijving Beheerder Definitie vacature Aantal vacatures Periodiciteit/Actualiteit Inhoud: (Deel-)sectoren Regio’s Functies/beroepen Overige onderwerpen/kenmerken. De dekkingsgraad van de verschillende vacaturebronnen komt aan de orde in het volgende hoofdstuk.

2.1

Vacaturestatistieken CBS

We trappen af met de Vacaturestatistieken van het CBS. Deze bieden op basis van periodiek steekproefonderzoek een schatting van (de ontwikkeling van) het totaal aantal vacatures in ons land. Daarmee vormen ze in deze quick scan het referentiekader voor de overige vacaturebronnen (en de basis voor de berekening van de dekkingsgraad van deze bronnen in hoofdstuk 3). Korte omschrijving De Vacaturestatistieken van het CBS zijn gebaseerd op de Kwartaalenquête Vacatures en het Structuuronderzoek Vacatures: De Kwartaalenquête Vacatures is een steekproefonderzoek dat elk kwartaal wordt gehouden onder 22 duizend Nederlandse bedrijven en instellingen met personeel.1 Doel is het samenstellen van gegevens over het aantal vacatures in Nederland. De enquête biedt onder meer inzicht in nieuw ontstane, vervulde en vervallen vacatures, openstaande vacatures en vacaturegraad (i.e. het aantal openstaande vacatures per 1.000 werkenden). Uitsplitsingen zijn mogelijk naar sector/bedrijfstak en naar bedrijfsgrootte.

1

Daarvan behoren zo’n 21 duizend tot de particuliere bedrijven en 900 tot de overheid.

17

Bij het Structuuronderzoek Vacatures gaat het om tweejaarlijks steekproefonderzoek, eveneens onder 22 duizend Nederlandse bedrijven en instellingen met personeel. Doel van dit onderzoek is het samenstellen van gedetailleerde gegevens over vacatures in Nederland. Gedetailleerd wordt onder meer naar vereiste (niveau van) opleiding en beroep, soort vacature en enkele regionale indelingen. Het CBS publiceert de resultaten op haar online databank Statline (http://statline.cbs.nl/). De gegevens op Statline zijn vrij toegankelijk. Aan het gebruik ervan zijn geen kosten verbonden. Daarnaast stelt het CBS via het Centrum voor Beleidsstatistiek (CvB) externe onderzoekers in staat onderzoek te verrichten op microdata van het CBS. Naast de bestaande beschikbare microdata kunnen er door het Centrum voor Beleidsstatistiek op aanvraag databestanden beschikbaar worden gemaakt (maatwerk). Beheerder De beheerder is het CBS. Afbakening/definitie vacatures Het CBS hanteert de in paragraaf 1.2 opgenomen definitie van vacatures. Het gaat dus zowel om externe als interne vacatures. In de Vacaturestatistieken van het CBS wordt onderscheid gemaakt tussen ontstane, vervulde en openstaande vacatures. Aantal vacatures Tabel 2.1

Openstaande vacatures naar SBI-sector (x 1.000), KW1 2008 t/m KW 2 2009

SBI ’93

2008

2008

2008

2008

2009

2009

1e kwartaal

2e kwartaal

3e kwartaal

4e kwartaal

1e kwartaal

2e kwartaal

A-O Totaal

250

255,9

237,5

187,8

153,9

136,8

A, B Land-, bosbouw en visserij

4,4

4,6

3,7

2,4

2,2

2,4

C Delfstoffenwinning

0,4

0,3

0,3

0,3

0,4

0,4

26,7

26,1

23,5

14,9

10

8,2

0,9

1

1,1

0,8

0,8

0,8

D Industrie E Openbare voorzieningsbedrijven F Bouwnijverheid

21,2

19,5

16,8

12,1

8,5

6,8

G Handel

40,8

42,7

40

28

22,6

20,4

H Horeca

14,7

16,3

12,2

9,5

9,6

8,5

I Vervoer en communicatie

12,8

12,8

11,8

8,4

4,8

5

J Financiële instellingen

12,1

11,9

10,9

9,6

10,2

7,6

K Zakelijke dienstverlening

59,5

60,5

55,7

44,5

33,4

26,7

L Openbaar bestuur; soc.verz.

9,8

10,9

17,1

16,6

16,1

15,5

M Onderwijs

6,8

8

5,9

5,3

4,1

5,6

801 Basis- en speciaal onderwijs

0,9

1,5

1,1

0,9

0,6

1,1

802 Voortgezet onderwijs

2,4

3,5

2,1

1,9

1,4

2,7

803 Hoger onderwijs

1,8

1,4

1,3

1,6

1,2

0,9

804 Overig onderwijs

1,7

1,7

1,4

0,9

0,8

1

N Gezondheids- en welzijnszorg

29,3

28,9

28,8

26,8

24

21,9

O Ov. dienstverl.

10,6

12,1

9,6

8,6

7,5

7,1

Bron: CBS Statline; bewerking Research voor Beleid

18

Volgens Statline stonden er aan het eind van het tweede kwartaal van 2009 in de SBIbedrijfstakken L (Openbaar bestuur, overheidsdiensten en verplichte sociale verzekeringen) en M (Onderwijs) samen in totaal 21.100 vacatures open. Dat is inclusief verplichte sociale verzekeringen en exclusief de UMC’s. De bedrijfsklasse Academische Ziekenhuizen (UMC’s) valt in de SBI-indeling onder bedrijfstak N (Gezondheids- en welzijnszorg, SBI code 85111) en is in de Vacaturestatistieken op Statline niet als zodanig te onderscheiden. Eind 2008 zou het om zo’n 700 openstaande vacatures gaan. Tabel 2.2

Openstaande vacatures in overheid en onderwijs naar deelsector (x 1.000), KW1 2008 t/m KW 2 2009

Deelsector Totaal deelsectoren

2008

2008

2008

2008

2009

2009

1e kwartaal

2e kwartaal

3e kwartaal

4e kwartaal

1e kwartaal

2e kwartaal

15,9

18

22,1

21,8

19,7

19,9

Rijksoverheid

1,6

1,4

1,5

0,8

1,1

1,1

Provinciale overheid

0,5

0,7

0,6

0,5

0,5

0,4

Gemeentelijke overheid

5,9

6,4

5,7

5,7

5,1

x

Onderwijs (inclusief UMC’s)

6,6

7,7

5,5

5,8

4,5

5,7

Politie

0,9

1,4

0,8

0,7

0,6

0,7

0

0

7,5

7,9

7,5

x

Rechterlijke macht

0,1

0,1

0,1

0,1

0,1

0,1

Waterschappen

0,3

0,4

0,4

0,3

0,4

0,3

Defensie

x : geheim; het CBS heeft hier wel cijfers over, maar kan deze om geheimhoudingsredenen niet publiceren Bron: CBS Statline; bewerking Research voor Beleid

Het CBS publiceert ook specifieke gegevens over de deelsectoren van de publieke sector (statistiek ‘Vacatures, overheid en onderwijs’).1 Aan het eind van het tweede kwartaal van 2009 gaat het om in totaal 19.900 openstaande vacatures. Vergelijkbare tabellen met gegevens over nieuw ontstane vacatures zijn te vinden in bijlage 1. Opgemerkt dient te worden sommigen vraagtekens plaatsen bij de betrouwbaarheid van de vacaturegegevens van het CBS over de overheid. Zo blijkt uit het interview met de vertegenwoordiger van de Directie Organisatie- en Personeelsbeleid van het ministerie van BZK dat de directeuren Personeelszaken van de departementen vaak niet weten wie op hun departement de vacature-enquête invult. Periodiciteit/actualiteit CBS publiceert kwartaalcijfers over aantallen (nieuw ontstane, vervulde en openstaande) vacatures naar (deel)sector. De meest recente cijfers hebben betrekking op het tweede kwartaal van 2009. Tweejaarlijks wordt gedetailleerde informatie uit het Structuuronderzoek gepubliceerd (vacatures naar regio, sector, bedrijfsgrootte, beroep en opleiding). Op Statline zijn momenteel de cijfers voor het peiljaar 2008 te vinden.

1

De verplichte sociale verzekeringen worden daarbij buiten beschouwing gelaten.

19

Inhoud (Deel-)sectoren De cijfers van de Kwartaalenquête (aantallen vacatures) op Statline zijn uit te splitsen naar de volgende deelsectoren: De statistiek ‘Vacatures, overheid en onderwijs’ maakt onderscheid tussen: Rijksoverheid Provinciale overheid Gemeentelijke overheid Onderwijs (inclusief UMC’s) Politie Defensie Rechterlijke macht Waterschappen Onderwijs is op basis van de statistiek ‘Vacatures, totaal’ verder uit te splitsen in: Basisonderwijs en speciaal onderwijs Voortgezet onderwijs Hoger onderwijs Overig onderwijs.

De gegevens voor hoger onderwijs zijn niet verder uit te splitsen. Bij de tweejaarlijkse cijfers van het Structuuronderzoek (kenmerken vacatures) is op Statline alleen globaal onderscheid te maken tussen de bedrijfstaken ‘Openbaar bestuur, overheidsdiensten en verplichte sociale verzekeringen’(SBI L) en ‘Onderwijs’ (SBI M). Regio’s De cijfers van de Kwartaalenquête op Statline hebben betrekking op het land als geheel en zijn niet te regionaliseren. De tweejaarlijkse cijfers van het Structuuronderzoek zijn te detailleren naar de volgende regionale indelingen: Landsdelen (Noord, Oost, Zuid, West) Provincies RPA-gebieden COROP-gebieden 4 Grote gemeenten (Amsterdam, Rotterdam, Den Haag, Utrecht). Functies/beroepen De cijfers van de Kwartaalenquête op Statline zijn niet uit te splitsen naar functie/beroep. De tweejaarlijkse cijfers van het Structuuronderzoek zijn alleen te detailleren naar beroepsniveau (SBC): Elementair, Lager, Middelbaar, Hoger, Wetenschappelijk. Overige onderwerpen/kenmerken De cijfers van de Kwartaalenquête op Statline zijn niet uit te splitsen naar andere onderwerpen/kenmerken. De tweejaarlijkse cijfers van het Structuuronderzoek zijn uit te splitsen naar: Bedrijfsgrootte (<10; 10 tot 100, >=100) Opleidingsniveau (PO, VO lagere trap, VO hogere trap, HO 1e trap, HO 2 e /3 e trap)

20

Soort vacature: Voor schoolverlaters Voor 20 uur of meer Met bezette arbeidsplaats Zoekperiode < 1 maand Zoekperiode 1-3 maanden Waarvoor advertentie is geplaatst Gemeld bij CWI (nu UWV WERKbedrijf) Moeilijk vervulbare vacatures.

2.2

Vacatureregistraties van UWV WERKbedrijf en Nielsen Media Research

2.2.1

V acatur e registr atie van UWV WERKbedr ijf

Korte omschrijving UWV WERKbedrijf (voorheen CWI) is het trefpunt voor werkzoekenden en werkgevers. Werkgevers kunnen bij het WERKbedrijf terecht voor personeelsbemiddeling en informatie over de arbeidsmarkt. Werkzoekenden kunnen bij het WERKbedrijf terecht voor het vinden van werk of het aanvragen van een WW- of bijstandsuitkering. Daarnaast verleent het WERKbedrijf ontslagvergunningen en tewerkstellingsvergunningen aan werkgevers en geeft het arbeidsrechtelijke informatie. Dankzij deze taken beschikt het WERKbedrijf over informatie die hij inzet om de arbeidsmarkt transparant te maken voor vraag en aanbod. Elke maand publiceert UWV WERKbedrijf op haar internetsite werk.nl statistische informatie over de bij haar geregistreerde vacatures. De gegevens zijn naar sector en beroep zeer ver uit te splitsen. Werkgevers zijn niet verplicht hun vacatures bij UWV WERKbedrijf te melden. Het gaat bij UWV WERKbedrijf vooral om vacatures tot en met mbo-niveau. Voor vacatures op hbo- en academisch niveau gebruiken werkgevers doorgaans andere wervingskanalen. De vacaturegegevens op werk.nl (->WERKbedrijf -> Arbeidsmarkt -> Landelijke Arbeidsmarktinformatie -> Vacatures UWV WERKbedrijf) zijn vrij toegankelijk. Aan het gebruik ervan zijn geen kosten verbonden. Beheerder De beheerder is de afdeling Arbeidsmarktinformatie van UWV WERKbedrijf. Afbakening/definitie vacatures In de begrippenlijst van UWV WERKbedrijf wordt uitgegaan van de CBS-definitie van vacatures (zie paragraaf 1.2). De vacatureregistratie van UWV bestaat uit de vacatures die werkgevers melden bij de vestigingen van UWV WERKbedrijf dan wel rechtstreeks plaatsen op de online vacaturebank van werk.nl (-> Werkzoekenden). De arbeidsmarktinformatie op werk.nl maakt onderscheid tussen ingediende vacatures en openstaande vacatures.1

1

Verborgen achter het item openstaande vacatures zitten gegevens over onder meer vervallen en vervulde vacatures en vacatures die 3 maanden of langer open staan.

21

Aantal vacatures Tabel 2.3

Bij UWV WERKbedrijf openstaande vacatures in (deelsectoren van) de publieke sector, maart 2008 t/m juni 2009, ultimo maand Mrt 08

Jun 08

Sep 08

Dec 08

Mrt 09

Jun 09

1.012

985

730

406

643

854

950

887

670

368

326

443

62

98

60

38

317

411

1.306

1.172

1.149

892

766

560

Openbaar bestuur, overheidsdiensten en soc. verz (SBI L) Openbaar bestuur wv. Algemeen overheidsbestuur Publiekrechtelijke bedrijfsorganen Overheidsdiensten wv. Buitenlandse zaken Defensie Justitie en justitiële diensten Politie Brandweer Verplichte sociale verzekeringen Subtotaal Openbaar bestuur, overheidsdiensten en soc. verz (L)

*

*

*

*

*

*

899

860

866

735

487

377

87

87

86

52

122

18

293

205

174

75

145

155

26

19

17

28

*

*

116

18

60

53

133

287

2.434

2.175

1.939

1.351

1.542

1.701

Onderwijs (SBI M) Primair onderwijs voor leerplichtigen en speciaal onderwijs Secundair onderwijs en educatie Tertiair onderwijs Wv Hoger beroepsonderwijs Wetenschappelijk onderwijs Overig onderwijs Subtotaal Onderwijs (M) Academische ziekenhuizen (SBI 85111) Totaal publieke sector

64

59

75

83

89

82

689

853

619

497

412

602

50

89

45

38

26

52

26

40

27

28

19

37

24

49

18

10

*

15

333

456

434

343

378

331

1136

1457

1173

961

905

1067

69

78

63

49

46

59

3.639

3.710

3.175

2.361

2.493

2.827

* minder dan 10 Bron: UWV WERKbedrijf/werk.nl; bewerking Research voor Beleid

Medio 2009 stonden bij UW WERKbedrijf in de publieke sector (inclusief verplichte sociale verzekeringen en UMC’s) in totaal 2.827 vacatures open. Exclusief sociale verzekeringen gaat het om 2.540 openstaande vacatures. Vergelijkbare gegevens over nieuw ontstane vacatures (stroomcijfers) in 2009 zijn te vinden in bijlage 1. Periodiciteit/actualiteit Het gaat bij de vacaturegegevens van UWV WERKbedrijf om maandcijfers. De meest recente cijfers die op dit moment beschikbaar zijn, hebben betrekking op september 2009. Inhoud (Deel-)sectoren UWV WERKbedrijf hanteert de Standaard Bedrijfsindeling (SBI) ’93 van CBS (tot 5-digit niveau).

22

De volgende deelsectoren van de publieke sector zijn te onderscheiden: Openbaar bestuur, overheidsdiensten en verplichte sociale verzekeringen (SBI L): Openbaar bestuur Algemeen overheidsbestuur Publiekrechtelijke bedrijfsorganen Overheidsdiensten Buitenlandse zaken Defensie Justitie en justitiële diensten Rechtspraak Ministerie van Justitie en gevangeniswezen Politie Brandweer Verplichte sociale verzekeringen Onderwijs (SBI M) Primair onderwijs voor leerplichtigen en speciaal onderwijs (verder uit te splitsen) Secundair onderwijs en educatie (verder uit te splitsen) Tertiair onderwijs Hoger beroepsonderwijs Wetenschappelijk onderwijs Overig onderwijs (verder uit te splitsen) Academische ziekenhuizen (SBI 85111).

Binnen het algemeen overheidsbestuur is geen onderscheid te maken tussen rijks-, provinciale en gemeentelijke overheid. Regio’s De vacaturegegevens van UWV WERKbedrijf zijn vergaand te regionaliseren. De volgende regionale uitsplitsingen zijn mogelijk: UWV WERKbedrijf district (6) UWV WERKbedrijf vestiging (130, na 2010 wordt dit aantal teruggebracht tot 100) RPA naam regio (27) RPA naam (37) Gemeente (444) Postcode (4.809). Functies/beroepen UWV WERKbedrijf hanteert voor de indeling in functies/beroepen de Standaard Beroepenclassificatie (SBC) 1992. Te specificeren is naar beroepsniveau, -klasse, -groep, beroep (bijvoorbeeld: lagere beroepen, lagere agrarische beroepen, lagere algemeen agrarische beroepen, arbeider bosbouw). Overige onderwerpen/kenmerken De vacaturegegevens van UWV WERKbedrijf zijn verder te detailleren naar: Arbeidstijd (< 12, 12-25, 25-32, >= 32 uur per week) Contract (vast, tijdelijk, uitzendcontract, voor duur van project, oproepcontract, tijdelijk/ mogelijk vast).

23

2.2.2

P e r s o n ee ls a d ve r t e nt i e R e g i s t r a t i e ( P AR) van N i e l s e n M e d i a Resear ch

Korte omschrijving De Personeelsadvertentie Registratie van Nielsen Media Research biedt sinds 1989 inzicht in de markt voor personeelsadvertenties. De PAR registreert per jaar de gegevens van meer dan 115.000 personeelsadverteerders in ruim 1.000 media in de mediumtypen: Dagbladen Publiekstijdschriften Vak- en managementtijdschriften Sponsored Magazines Internet. Niet geregistreerd worden de personeelsadvertenties in de huis-aan-huisbladen. Van iedere personeelsadvertentie legt de PAR vast welke organisatie personeel zoekt en of hiervoor een wervings- en selectiebureau is ingeschakeld. Ook vindt registratie plaats van een aantal kenmerken van de vacature zoals branche en NAW-gegevens van de aanbieder en gevraagd type beroep en opleidingsniveau. Bij de PAR gaat het met de printmedia (exclusief huis-aan-huisbladen) vooral om het hogere segment van de arbeidsmarkt. In de PAR blijven vacatures voor lager opgeleid personeel onderbelicht. Werkgevers werven dit personeel vaak langs meer informele weg of via vacatures in huis-aan-huisbladen. Nielsen Media Research stelt tegen betaling op maat (geaggregeerde) vacaturegegevens beschikbaar. Beheerder De beheerder is Nielsen Media Research in Diemen. Nielsen is een wereldwijde aanbieder van informatiediensten voor marktonderzoek, analytische systemen en middelen. Nielsen Media Resaerch levert informatie over mediabestedingen in Nederland en geeft inzicht in de ontwikkelingen in de media- en reclamemarkt. Afbakening/definitie vacatures Het gaat bij de PAR om gegevens over personeelsadvertenties in de printmedia en op internet. De gegevens die Nielsen Media Research kan leveren hebben betrekking op in een bepaalde peilperiode ontstane vacatures (stroomcijfers). Gegevens over op een bepaalde peildatum openstaande vacatures (standcijfers) zijn niet voorhanden. Aantal vacatures In totaal werden in het eerste halfjaar van 2009 in ons land volgens de PAR bijna 420.000 personeelsadvertenties geplaatst, waarvan om en nabij 378.000 op internet, bijna 38.000 in de printmedia (dagbladen en vak- en managementbladen) en zo’n 4.000 in overige mediumtypen (publiekstijdschriften, Out-of-Home1, televisie, radio, folders).1 1

Bij Out-of-Home gaat het om advertenties die in openbare ruimtes te vinden zijn. Daarbij is te denken aan abri's, schermen in stationshallen en billboards langs de snelweg. De introductie van LCD- en plasmaschermen in het Out-of-Home adverteren heeft voor nog meer mogelijkheden gezorgd (bijvoorbeeld frames in bussen).

24

Bij deze cijfers passen de volgende kanttekeningen: Een personeelsadvertentie in de printmedia kan meer dan een vacature bevatten. Tegelijkertijd kan een vacature in meer dan een advertentie staan. Nielsen Media Research corrigeert voor dit laatste. Per saldo is het aantal in de PAR geregistreerde vacatures in de printmedia hoger dan het hierboven vermelde aantal personeelsadvertenties. Een personeelsadvertentie op internet bevat maar een vacature. Bij de internetvacatures is relatief vaak sprake van dubbeltellingen (een en dezelfde vacature die op meerdere sites is geplaatst). Het daadwerkelijk aantal unieke vacatures op internet ligt dan ook lager dan het hierboven vermelde aantal personeelsadvertenties. Nielsen Media Research corrigeert hiervoor niet. Dat maakt de internetvacatures van de PAR minder geschikt voor analyses. Nielsen Media Research definieert in haar PAR-rapportages de publieke sector als bestaande uit de beroepsgroepen ‘Beleid en Bestuur’ en ‘Onderwijs, Opleiding en Training’. Nielsen Media Research telde in de eerste helft van 2009 voor deze twee beroepsgroepen samen in de printmedia 26.446 vacatures (29 procent van de 91.149 vacatures in de printmedia) en op internet 42.955 vacatures (11 procent van de 377.653 vacatures op internet). In dezelfde periode een jaar eerder waren dat er nog 35.147 (23 procent) respectievelijk 67.139 (11 procent). Bij het bovenstaande dient te worden aangetekend dat een deel van de werknemers in de beroepsgroepen ‘Beleid en Bestuur’ en ‘Onderwijs, Opleiding en training’ werkzaam is buiten de publieke sector. Omgekeerd is een deel van de werknemers in de overige beroepsgroepen werkzaam in de publieke sector. Periodiciteit/actualiteit Standaard zijn beschikbaar data over het lopende jaar en drie ‘backdata-jaren’. Nielsen kan maand- en/of kwartaalcijfers leveren. Inhoud (Deel-)sectoren Nielsen Media Research hanteert in de PAR de SBI ’93 indeling. In principe zijn dezelfde deelsectoren te onderscheid als bij de vacatureregistratie van UWV WERKbedrijf (5-digit niveau). Regio’s Van elke personeelsadvertentie worden de NAW-gegevens van de aanbieder vastgelegd. Er is dus tot op postcodeniveau te specificeren. Functies/beroepen In tegenstelling tot UWV WERKbedrijf die ten behoeve van haar vacatureregistratie gebruik maakt van de SBC 1992 indeling van het CBS, hanteert Nielsen Media Research in de PAR een eigen beroepenindeling. Deze bestaat uit 24 hoofdgroepen die verder zijn uit te splitsen in subgroepen en specifieke beroepen.

1

Persbericht PAR d.d., ‘Sterke daling aantal personeelsadvertenties in eerste halfjaar 2009’.

25

Administratie en klantenservice Beleid en bestuur Bouw en delfstoffenwinning Defensie Engineering Gezondheidszorg en welzijn Horeca Installatie, reparatie en onderhoud ICT Kunst, cultuur en media Landbouw, veeteelt en visserij Vervoer en transport Natuur- en milieuwetenschappen Schoonmaak en beheer Onderwijs, opleiding en training Persoonlijke dienstverlening Politie, brandweer en beveiliging Productie Recht, arbeid en maatschappij Recreatie, sport en toerisme Verkoop en handel Inkoop en magazijnbeheer Communicatie, marketing en PR Verzekeringen & financiën

Overige onderwerpen/kenmerken Arbeidsmarktrelevant in de PAR is verder alleen nog de variabele opleidingsniveau (lager, middelbaar, hoger, wetenschappelijk).

2.3

Algemene online vacaturebanken

2.3.1

M o n s te r bo a r d . n l

Korte omschrijving Monsterboard.nl maakt deel uit van het Monster Career Network, dat zijn oorsprong vindt in de Verenigde Staten (1994). In de tweede helft van de jaren negentig breidde het Monster Career Network zich uit tot ver buiten de Verenigde Staten. Na Engeland was Nederland het tweede Europese land waar Monster voet aan wal zette. Begin 1998 werd in Amsterdam The Monster Board opgericht. Niet veel later werd deze naam gewijzigd in Monsterboard.nl. In juli 2001 nam het moederbedrijf van Monsterboard.nl (Monster Worldwide) de vacaturesite Jobline over. Hiermee verstevigde Monsterboard.nl in Nederland zijn positie als marktleider op het gebied van online recruitment. Beheerder De site monsterboard.nl wordt beheerd door Monsterboard.nl, gevestigd te Amsterdam. Definitie vacature Het betreft op de website geplaatste openstaande vacatures bij bedrijven en instellingen.

26

Aantal vacatures Op 14 september stonden er op de site 1.448 vacatures in de publieke sector. Periodiciteit/actualiteit Het gaat om actuele openstaande vacatures. Inhoud Deel(-sectoren) Mionsterboard.nl onderscheidt in totaal 54 branches. De publieke sector wordt in deze indeling onderverdeeld in twee branches: Overheid/publieke sector Onderwijs. Deze branches zijn niet verder uit te splitsen. Regio’s Van de vacatures wordt de locatie geregistreerd. Functies/beroepen Er worden 24 beroepscategorieën onderscheiden, die elk nog verder zijn uit te splitsen: Accounting/Financieel Administratief/Secretarieel Bouw Creatief/Design Gezondheidszorg Horeca Installatie/Onderhoud/Reparatie IT/Software Development Juridisch Klantenservice Kwaliteitscontrole/Veiligheid Logistiek/Transport/Inkoop Management/Business Marketing/Product Onderwijs/Training Onderzoek (R&D/Wetenschap Personeelszaken/HRM Productie/Fabricage Projectmanagement Redactie/Journalistiek Sales/Verkoop Technisch Veiligheid/Beveiliging Overige

Overige onderwerpen/kenmerken Verder worden de volgende vacaturegegevens geregistreerd: Carrièreniveau (Scholier; Student; Startfunctie; Midcareer; Management; Senior Management; Directie) Werkervaring (Minder dan 1 jaar; 1 tot 2 jaar; 2 tot 5 jaar; 5 tot 7 jaar; 7 tot 10 jaar; 10 tot 15 jaar; Meer dan 15 jaar)

27

Opleidingsniveau (Lager onderwijs; Middelbare school of vergelijkbare opleiding; Certificaat; MBO; Enkele colleges gevolgd; Propedeuse; HBO; MBA/WO; WO; Professional) Type Baan (Fulltime; Parttime; Oproepbasis; Vaste dienst; Tijdelijk/Contract op projectbasis; Stagiair; Seizoenswerk).

2.3.2

Knollenstein.nl (koppelsite)

Knollenstein Technologies BV (gevestigd te Hilversum) koppelt via de website knollenstein.nl in totaal 105 verschillende vacaturesites in Nederland (waaronder monsterboard.nl en werk.nl van UWV WERKbedrijf). Dat gebeurt door middel van de applicatie Vacature Exposure Machine. Werkgevers kunnen na inloggen vacatures invoeren en de gewenste vacaturesites kiezen. De vacatures worden vervolgens volautomatisch doorgeplaatst naar de gewenste sites. Navraag bij Knollenstein leert dat men alleen de applicatie aanbiedt. De ingevoerde gegevens worden niet opgeslagen in een database. Men heeft geen eigendomsrechten over de door werkgevers via de applicatie ingevoerde vacaturegegevens.

2.3.3

W o rk i n g l i f e . n l ( m e ta - vac a t ures i t e)

Korte omschrijving De website workinglife.nl is een meta-vacaturesite. De site bevat de vacatures van zo’n 140 online vacaturebanken. Daartoe behoren onder meer de volgende algemene en specifiek op de publieke sector gerichte vacaturesites: Algemeen: monsterboard.nl (nr. 1 in top 10 van oriëntatiesites volgens het Arbeidsmarktgedrag Onderzoek [AGO] van Intelligence Group, zie ook paragraaf 3.3) nationalevacaturebank.nl (nr. 2) werk.nl (nr. 3) jobtrack.nl (nr. 4) intermediair.nl (nr. 6) vacaturekrant.nl (nr. 7) vkbanen.nl (nr. 9) Specifiek op de publieke sector gericht werkenbijdeoverheid.nl (nr 10) overheids-werk.nl (relatief weinig vacatures) gemeentebanen.nl.

Op basis van deze sites is vanaf 2004 een database met daarin grote aantallen webvacatures opgebouwd. WorkingLife kan tegen betaling zowel standcijfers (op een bepaald peilmoment openstaande vacatures) als stroomcijfers (in een bepaalde peilperiode nieuw ontstane vacatures) leveren. Beheerder De beheerder is WorkingLife, gevestigd te Arnhem.

28

Afbakening/definitie vacatures Het betreft op de site - van een groot aantal online vacaturebanken overgenomen - openstaande vacatures van bedrijven en instellingen. De site bevat ook vacatures voor vrijwilligers en stages. Daarbij gaat het echter om kleine aantallen (zo’n half procent van alle vacatures). Aantal vacatures Op 14 september 2009 telde de site in totaal 120.680 openstaande vacatures. Het aantal vacatures in de publieke sector is via de zoekfunctie op de site niet te bepalen (op de site kan niet op sector worden gezocht). Uit overleg dat Research voor Beleid met workinglife.nl heeft gevoerd, blijkt dat men in onderliggende database in principe wel uitsplitsingen naar sector kan maken. Uitgaande van een zelfde aandeel als bij de internetvacatures van Nielsen Media Research (11 procent) zou het - afgerond op 500-tallen - om zo’n 13.000 openstaande vacatures in de publieke sector gaan. Periodiciteit/actualiteit Het gaat om actuele openstaande vacatures. Inhoud Deel(-sectoren) Workinglife.nl kent geen aparte indeling in sectoren. Door gebruik te maken van een complete lijst van namen van organisaties in de verschillende deelsectoren van de publieke sector zijn in de database van workinglife.nl deze deelsectoren wel te isoleren. Regio’s Van elke vacatures wordt de postcode van de locatie genoteerd. Er is dus tot op postcodeniveau te specificeren Functies/beroepen Er worden 23 beroepscategorieën onderscheiden: Administratief/Secretarieel Advies/Consultancy/Beleid Agrarisch/Milieu/Chemie Automatisering Bouw/Architectuur Commercieel/Verkoop Directie/Management Facilitair/Beheer Financieel/Economisch Grafisch/Internet Horeca/Toerisme/Vrije Tijd Inkoop/Logistiek/Transport Juridisch/Bestuurlijk/Staf Maatschappij en Cultuur Marketing/PR/Reclame Medisch/Zorg

29

Onderwijs/Opleiding Onderzoek/Wetenschap P&O/Arbeidsbemiddeling Productie/Uitvoerend Techniek/ICT/Engineering Vastgoed/Projectontw. Werkvoorbereiding/Calc. Overig.

Deze categorieën zijn niet verder uit te splitsen Overige onderwerpen/kenmerken Vastgelegd per vacature worden verder de volgende gegevens: Dienstverband (Bijbaan; Stageplaats; Tijdelijk; Uitzendbasis/Detachering/Interim; Vakantiewerk; Vast; Vrijwilliger; Zelfstandig/Free Lance) Functieomvang (Fulltime; Parttime) Salaris (1750 of minder; 1750-2500; 2500-3500; 3500-5000; 5000 of meer; conform functie) Opleidingsniveau (HBO; HBO/WO; MBO+; MBO/Havo; Ongeschoold/BasisOnderwijs/LBO; VBO/Mavo; VWO; Wetenschappelijk onderwijs/ Universitair/ WO/ MBA/ Kopstudies).

2.3.4

J o b F e e d ( w e b m i n i n g - appl i c at i e)

Jobfeed van Textkernel (gevestigd te Amsterdam) is een webmining-applicatie waarmee op een overzichtelijke wijze toegang is te krijgen tot een grote hoeveelheid recente vacatures op het Nederlandse web. De applicatie bestaat uit drie modules: 1 Spidering module. Spidering is het systematisch afzoeken en binnenhalen van (gedeeltes van) het internet. Dit is een doorlopend proces is. De JobFeed-spider werkt automatisch en dynamisch: de spider doorzoekt het internet continu (24 uur per dag, 365 dagen per jaar) op vacatures. Gezocht wordt op basis van tekstkenmerken. Het zoeken gebeurt zonder een vaste lijst van locaties. Mochten er specifieke locaties niet automatisch gespiderd worden, die voor een bepaalde toepassing wel belangrijk zijn, is dit aan te passen. 2 Classificatie module. Spidering alleen is niet genoeg. Tijdens het binnenhalen van de documenten is het van belang dat gekeken wordt of een document een vacature is of niet. Dit wordt gedaan door de classificatiemodule van JobFeed. Deze classificeert teksten op het onderwerp ‘vacature‘. Er wordt dus gekeken of een document dat de spider tegenkomt een vacature is of niet. Ook controleert de module of de vacature nog niet in een eerder stadium is binnengehaald. Het is niet noodzakelijk dat de vacature in precies dezelfde bewoordingen geschreven is om ‘een dubbel’ te constateren. Wanneer aan genoemde voorwaarden voldaan is, haalt JobFeed de vacature binnen.1 3 Codeer module. De eerste twee modules resulteren in een vacaturebank. Om deze op een goede manier te ontsluiten, structureert de derde module – de intelligente Textractor 3 e Informatie Extractie software - vacatures volautomatisch op criteria als beroep(sklasse), categorie, opleiding, contactgegevens, arbeidsvoorwaarden, bedrijfsnaam, 1

Er wordt ontdubbeld op basis van een ‘3 weken termijn’. Dat wil zeggen dat men, als dezelfde vacature binnen drie weken nogmaals wordt gepubliceerd op dezelfde of een andere website, de tweede en verdere meldingen niet meetelt. Na ontdubbeling vindt een actualiteitscheck plaats.

30

standplaats et cetera. In totaal gaat het om meer dan 50 velden. De codering vindt plaats op basis van intelligente taaltechnologie en is onafhankelijk van de opmaak van de bron. De database wordt genormaliseerd. In de database is te zoeken op complexe profielen. Tevens is het mogelijk om deze codeer module aan te passen aan klantspecifieke vragen of informatiebehoeften. Figuur 2.1

Schematische voorstelling werking JobFeed

Bron: jobfeed.nl

Vacatures uit JobFeed, of een op maat gesneden selectie daaruit, zijn dagelijks, wekelijks of maandelijks aan te leveren als downloadbaar bestand. Uit een gesprek met JobFeed komt verder het volgende naar voren: De database van JobFeed bevat vanaf 2007 betrouwbare informatie. Op jaarbasis worden meer dan 80 duizend bronnen gespiderd. Het gaat daarbij om alle typen online vacaturebronnen: Job boards Krantensites Overheid Intermediairs Directe werkgevers (corporate sites). Volgens opgave van JobFeed bestrijkt de database 90 procent van alle nieuw ontstane vacatures op internet. Per week worden in totaal zo’n 30-35 duizend nieuwe en unieke vacatures ‘opgehaald’. In het afgelopen jaar ging het om meer dan 1,5 miljoen vacatures. Aangetekend daarbij moet worden dat daarbij wel een aanzienlijk deel vacatures bij intermediairs zit. Het ‘niet-intermediair’ deel van de vacatures komt aardig overeen met de vacaturecijfers van het CBS. De trends zijn vergelijkbaar. Het betreft alleen stroomcijfers (nieuw ontstane vacatures) en geen standcijfers (openstaande vacatures). JobFeed peilt dus niet wanneer een vacature komt te vervallen (overigens wil men dit wel gaan inbouwen). Alle vacatures blijven in de database zitten (met week van melding als kenmerk). In de database is te onderscheiden naar 21 beroepsklassen, 600 beroepsgroepen en 4.100 afzonderlijke beroepen. Standaard is niet te onderscheiden naar sector. Wel is het – net als bij WorkingLife - in theorie mogelijk op basis van een volledige lijst met de namen van alle overheidsorganisaties de deelsectoren van de publieke sector te ‘isoleren’. Inmiddels heeft JobFeed ten behoeve van een ander onderzoek van Research voor Beleid voor het ministerie van BZK vacaturegegevens geleverd. Deze levering is in technische zin goed verlopen (tijdspad, selecties, geleverde variabelen). Ook de aantallen vacatures in de betreffende regio en functies zijn plausibel. Wel is duidelijk dat sommige velden (zoals “sala-

31

ris”) maar in beperkte mate zijn gevuld. Ook is een zeer beperkt aantal vacatures qua functie verkeerd ingedeeld.

2.3.5

M o n s t e r bo a r d E m p l o y m e n t I nd e x ( b a r om e t e r )

De Monster Employment Index is een barometer van de online arbeidsmarkt. Het meet de groei of krimp van het aantal vacatures op internet in Nederland, uitgesplitst naar sector, beroepsgroep en regio. Voor deze berekening wordt maandelijks het aantal vacatureplaatsingen op circa 300 sites in Nederland geteld. Het gaat hier om zowel vacaturesites (waaronder monsterboard.nl zelf) als om vacaturegedeeltes van corporate websites die samen een representatieve afspiegeling van de Nederlandse arbeidsmarkt vormen.1 De meting is gestart in december 2004 en op basis van de eerste zes maanden zijn de cijfers geïndexeerd, waarbij de basis 100 is. De Index meet de groei (of krimp) van het aantal vacatureplaatsingen op internet in Nederland. Door het aantal vacatureplaatsingen van twee maanden naast elkaar te leggen, kan een uitspraak gedaan worden over de ontwikkeling op de arbeidsmarkt. Bij het tellen wordt elke vacature eveneens gerubriceerd naar sector, beroepsgroep en provincie. Zo kan ook een uitspraak gedaan worden over de groei in de diverse sectoren (waaronder overheid en onderwijs) en beroepsgroepen (conform ISCO 88 indeling) en kunnen de regionale verschillen in ontwikkeling in kaart worden gebracht.2 De Index heeft zich de afgelopen drie jaar volgens monsterboard.nl bewezen als een goede barometer van de arbeidsmarkt. In 2005 kondigde de Index als een van de eerste barometers het herstel van de economie aan en ook de huidige krimp was als eerste door de Index voorzien. Uit een analyse van de vacaturecijfers van het CBS en de Index over de afgelopen drie jaar blijkt dat beide meetinstrumenten nagenoeg parallel liepen. Met dit verschil dat de Index altijd eerder met zijn cijfers komt dan het CBS.3 Hieronder wordt op basis van de meest recente maandelijkse rapportage de ontwikkeling van de MEI in Nederland in de periode augustus 2008- augustus 2009 grafisch weergegeven, totaal en voor de sectoren onderwijs en overheid. De figuur moet van rechts naar links worden gelezen.

1

2

3

De cijfers die Monsterboard.nl publiceert gaan over de Nederlandse arbeidsmarkt. Daarnaast wordt er een Monster Employment Index uitgebracht in de Verenigde Staten, Groot-Brittannië, Duitsland, Frankrijk, Zweden, Italië en België. De cijfers van de Europese indices worden eveneens samengevat in een Europese Index. De Index wordt geanalyseerd door een eigen onderzoeksteam in Praag en daarna geaudit door ARC, een onafhankelijk onderzoeksinstituut uit de Verenigde Staten. Deze beschrijving is gebaseerd op door Monsterboard.nl aangeleverde informatie.

32

Figuur 2.2

Monsterboard Employment Index, Nederland, augustus 2008-augustus 2009

250

200

150

100

50

0 Aug

Jul

Jun

Mei

Apr

Mrt

Feb

Jan

Dec

Nov

2009

Oct

Sep

Aug

2008 Totaal

Overheid

Onderwijs

Bron: about-monster.com; bewerking Research voor Beleid

2.4

Specifiek op de publieke sector gerichte online vacaturebanken

2.4.1

Aan u i t g e ve r i je n g e l i e e r d e vac a t u r e s i t e s g e r ic h t o p p u b l i e k e sector

Twee belangrijke aan uitgeverijen gelieerde vacaturesites die zich specifiek richten op de publieke sector zijn InOverheid.nl en rePublic.nl: InOverheid.nl is een website van VNU Media. De site heeft het laatste nieuws en relevante vacatures voor ambtenaren. Op 18 oktober 2009 stonden 125 vacatures op de site. De site maakt onderscheid naar overheidsinstantie (deelsectoren van de publieke sector, waarbij onderwijs niet verder wordt uitgesplitst), beleidsterrein, functie, opleidingsniveau, regio (plaats) en dienstverband. re.Public.nl is een initiatief van Sdu Uitgevers, een uitgeverij van vakinformatie en al jarenlang uitgever van diverse uitgaven voor en over de overheid. De site biedt naast nieuws en vacatures ook toegang tot een sociaal netwerk voor hoogopgeleide ambtenaren (inmiddels 8.500 leden). Op 18 oktober 2009 telde de site 817 vacatures. De site maakt geen onderscheid naar deelsector, maar wel naar vakgebied, functiecategorie, werk-/denkniveau, regio (provincie) en dienstverband.

2.4.2

W e r k en b i jd e o ve r h e id . n l

Korte omschrijving De site werkenbijdeoverheid.nl is een initiatief van de gezamenlijke overheidsinstanties. De site werkenbijdeoverheid.nl biedt een overzicht van openstaande vacatures in de publieke sector.

33

Input voor werkenbijdeoverheid.nl vormen onder meer de vacatures op de sites werkenbijhetrijk.nl, werkenbijderechtspraak.nl, werkenbijgemeenten.nl, werkenbijhogescholen.nl en werkeninhetmbo.nl. Voor het plaatsen van vacatures op werkenbijdeoverheid.nl (c.q. een van de onderliggende vacaturesites) moet worden betaald. Van overheidsinstellingen die lang geen gebruik maken van hun account wordt het account geblokkeerd. Na een heel lange periode van inactiviteit wordt het account opgeheven. Beheerder De site is eigendom van het Verbond Sectorwerkgevers Overheid (VSO) en wordt beheerd door het Expertisecentrum Arbeidscommunicatie Rijk (EC-AMC) van het ministerie van BZK. Het EC AMC is de rijksbrede organisatie voor de werving van álle vacatures van het Rijk en werkt tegelijkertijd aan het neerzetten van het Rijk als aantrekkelijk werkgever. Afbakening/definitie vacatures Het betreft op de site openstaande externe vacatures bij instellingen in (deelsectoren van de) publieke sector. Op een aparte pagina van de site staan ook bij overheidsinstanties openstaande stageplaatsen. Aantal vacatures Op 14 september staan er in totaal 1.161 openstaande vacatures op werkenbijdeoverheid.nl. Daarvan zijn er overigens 246 voor internationale functies (bijvoorbeeld bij instanties als de EU en VN). Periodiciteit/actualiteit Het gaat om actuele openstaande vacatures. De vacatures blijven gemiddeld 14 dagen op werkenbijdeoverheid.nl staan en worden daarna verwijderd. Uitzondering vormt een aantal ‘chronische’ vacatures (bijvoorbeeld voor PIW-ers, functionarissen Belastingdienst etc.). Inhoud (Deel-)sectoren De volgende sectoren zijn te onderscheiden (tussen haakjes het aantal openstaande vacatures op 14 september): Werken bij Gemeenten (287) Sector Wetenschappelijke instellingen (inclusief UMC’s) (8) Sector Het Rijk (inclusief Rechterlijke Macht en burgerfuncties Defensie) (212) Sector Politie (alleen burgerfuncties) (62) Sector Provincies (80) Sector Waterschappen (20) Zelfstandige Bestuursorganen (24) Werken in het MBO (110) Internationaal (246) Werken bij Hogescholen (81) Overige overheidsinstanties (31). Vergelijkbare gegevens over nieuw ontstane vacatures (stroomcijfers) in 2009 zijn te vinden in bijlage 1.

34

De deelsectoren PO en VO ontbreken dus. Verder gaat het bij politie en Defensie alleen om burgerfuncties. Het aantal vacatures in de sector Wetenschappelijke instellingen is erg klein. Navraag bij EC AMC leert dat AcademicTransfer1 heeft besloten niet meer deel te nemen aan werkenbijdeoverheid.nl. Regio’s Er is tot op postcode van de standplaats te regionaliseren. Functies/beroepen Onderscheid is te maken naar vakgebied (21) en naar functietype. Vakgebied: Administratief/Secretarieel Cultureel/taalkundig Financieel/Economisch Fiscaal Auditing/Accountancy Telecom ICT Facilitair/dienstverlening Juridisch Medisch/verzorging Onderzoek/wetenschap Onderwijs/opleiding Opslag/vervoer/logistiek Personeel en organisatie Reclame/communicatie/marketing/PR/voorl. Sociaal/maatschappelijk/welzijn Volkshuisvesting Sport/recreatie Techniek/productie Inkoop/verkoop Agrarisch Natuur/milieu Stedebouwkundig/ruimtelijke ordening Verkeer/nautisch Orde/vrede/veiligheid.

1

AcademicTransfer is de gezamenlijke vacaturesite van de Nederlandse universiteiten, academische ziekenhuizen en onderzoeksinstellingen. AcademicTransfer is een initiatief van: VSNU, Vereniging van Nederlandse Universiteiten; NFU, Nederlandse Federatie van Universitair Medische Centra; WVOI, werkgeversvereniging van de onderzoeksinstellingen.

35

Functietype: Management/ Leidinggevend Management/ directeur Beleid / Staf/ Advies / Onderzoek / Consultancy Bestuurlijk Uitvoerend / Ondersteunend Leraar / Onderwijzer Onderwijsondersteunend personeel Onderwijsgevend Inspectie / Toezicht.

Overige onderwerpen/kenmerken Overige relevante variabelen op werkenbijdeoverheid.nl zijn: Werk- en denkniveau (Gepromoveerd; Master/doctoraal [Universitair oude stijl; Universitair Master]; Bachelor – HBO [HBO oude stijl; HBO bachelor; WO bachelor]; MBO [4, 3, 2, 1]; VWO; HAVO; VMBO / MAVO / LBO [Theoretisch/MAVO; Gemengd; Kader beroepsgericht; Basisgericht]) Salaris (hoogte) Soort dienstverband (Vaste aanstelling; Tijdelijke aanstelling met uitzicht op vaste aanstelling; Tijdelijke aanstelling voor de duur van project / traject / werkzaamheden; Trainee; Stage; Detachering / IF / Uitzendbasis)1 Omvang dienstverband (aantal uren per week).

2.4.3

O p d e e l s e c t o r e n v a n d e p u b l i e k e sector gerichte online va caturebanken

Rijk Werkenbijhetrijk.nl en mobiliteitsbank.nl EC-AMC beheert naast werkenbijdeoverheid.nl twee specifiek op het Rijk gerichte sites: Werkenbijhetrijk.nl. Dit is een vergelijkbare site met dien verstande dat er alleen vacatures bij de rijksoverheid op staan. Deze staan allemaal ook op werkenbijdeoverheid.nl. Mobiliteitsbank.nl. Naast de vacatures van werkenbijhetrijk.nl bevat de Mobiliteitsbank een aantal interne vacatures bij de rijksverheid die niet openbaar worden gemaakt. Daarnaast bevat de bank externe vacatures van andere internetsites (waaronder werk.nl). De Mobiliteitsbank is alleen toegankelijk voor rijksambtenaren. In feite is voor de sector Rijk sprake van ‘gedwongen winkelnering’. De volgorde van het openbaar maken/ vervullen van vacatures is als volgt: Fase 0: Vrije werkplekfase (afhandeling van vacatures binnen het departement) Fase 1: Interdepartementale publicatie in de Mobiliteitsbank. De vacatures in de Mobiliteitsbank worden ‘afgetapt’ naar de Mobiliteitsorganisatie die er de circa 3.000 cv’s van te bemiddelen fase 2 kandidaten tegenover zet

1

Bij tijdelijke aanstelling wordt ook de contractduur geregistreerd.

36

Fase 2: Externe publicatie van vacatures door EC AMC op werkenbijhetrijk.nl en werkenbijdeoverheid.nl. In een aantal gevallen worden de vacatures ook geplaatst in de Volkskrant en Intermediair en op sites als monsterboard.nl en nationalevacaturebank.nl. EC AMC doet geen zaken met externe uitzendbureaus (zoals START en Randstad), maar alleen met Flexchange (het uitzendbureau van en voor de rijksoverheid). De sites werkenbijhetrijk.nl (overlap met werkenbijdeoverheid.nl) en mobiliteitsbank.nl (interne vacatures) laten we in de vergelijking in het kader van dit onderzoek verder buiten beschouwing. Algemenebestuursdienst.nl Alle managers bij het Rijk met integrale eindverantwoordelijkheid over mensen en middelen (schaal 15-19) maken deel uit van de Algemene Bestuursdienst (ABD). Zij functioneren op uiteenlopende terreinen waaronder milieu, verkeer, gezondheidszorg, onderwijs en veiligheid. Als management development bureau van het Rijk ondersteunt Bureau ABD op het terrein van werving, selectie en ontwikkeling. Daarbij gaat het onder meer om loopbaanbegeleiding, werving en selectie, coaching, opleidingsadvies, bemiddeling bij EUbenoemingen, ABD-Interim en ABD-Intercollegiale consultatie. Hoewel in de praktijk meer dan 90 procent van de vacatures voor topambtenaren bij het Rijk en enkele andere grote overheidsorganisaties intern wordt vervuld, zijn deze vacatures via de site algemenebestuursdienst.nl (-> Vacatures) ook beschikbaar voor anderen. Op 14 september ging het om 8 ‘nieuwe’ en 21 lopende vacatures bij de ABD. Van de vacatures wordt onder meer de betreffende organisatie en de salarisklasse vastgelegd. Bureau ABD publiceert, als service, ook andere vacatures die interessant kunnen zijn voor (kandidaat-) ABD-managers. Het kan gaan om: 1) Vacatures binnen een departement (die geen ABD-functies betreffen); 2) Vacatures van andere organisaties die zich bewegen in het (semi-)publieke domein, zoals gemeenten (bijvoorbeeld burgemeestersposten), provincies en ZBO`s. Op 14 september ging het slechts om twee vacatures.

G e m ee n t en GemeenteBanen.nl Korte omschrijving GemeenteBanen.nl is in 2000 gelanceerd als eerste carrièresite exclusief gericht op de arbeidsmarkt van de lokale overheid. Naast gemeenten richt de site zich op de sectoren waterschappen, brandweer en gewesten/stadsregio’s. Beheerder Het betreft een particuliere site. Beheerder is Jobsrepublic BV. Definitie De site bevat openstaande vacatures van gemeenten en andere lokale overheden. Voor een zeer belangrijk deel gaat het om vacatures die lokale overheden vervullen via een intermediair (uitzend-, detacherings-, W&S-bureaus en dergelijke). Daarbij gaat het vooral om

37

detacheringen. Dergelijke vacatures vallen in de Vacaturestatistieken van het CBS onder de zakelijke dienstverlening. Aantal vacatures Op 14 september stonden er 1.056 vacatures op de site. Daarvan waren er 724 van intermediairs (uitzend-, detacherings-, W&S-bureaus en dergelijke). Periodiciteit/actualiteit Het gaat om actuele openstaande vacatures. Inhoud Er is uit te splitsen naar de volgende deelsectoren (tussen haakjes aantal vacatures op 14 september): Gemeenten (288) Waterschappen (13) Brandweer (1) Gewest/stadsregio (0) Intermediairs (724) Overige (15).

Op de site is te zoeken op provincie. Van elke vacature wordt de locatie vastgelegd, dus in theorie is ook daar naar uit te splitsen. De volgende functiecategorieën worden onderscheiden: Uitvoerend/ondersteunend Management/Leidinggevend Beleid/staf/advies/onderzoek Directie Projectleiding Algemeen bestuur Handhavend/toezichthoudend Projectmedewerker.

Andere relevante onderwerpen/kenmerken waarnaar is uit te splitsen zijn: Opleidingsniveau (VMBO/LBO; MAVO; HAVO; VWO; MBO; MBO+; HBO; HBO+; WO; Anders) Dienstverband (Fulltime; Parttime; Vast; Bijbaan; Tijdelijk; Stage; Traineeship; Detachering; Uitzendwerk; Vakantiebaan; Onregelmatige dienst).

Politie Kombijdepolitie.nl Korte omschrijving De site bevat vacatures voor personeel bij de Nederlandse politie. De meeste vacatures hebben betrekking op niet-burgerpersoneel. Er zijn echter ook vacatures voor burgerpersoneel.

38

Beheerder Beheerder is Bureau Werving Politie, onderdeel van de Politieacademie. De Politieacademie is het centrum voor opleidingen en kennis van de Nederlandse politie en verzorgt de landelijke werving en selectie van politiefunctionarissen. Afbakening/definitie vacatures De site bevat openstaande vacatures bij de KPLD, de regionale korpsen, de voorziening tot samenwerking Politie Nederland (vtsPN) en de Politieacademie. Het gaat vooral – maar niet uitsluitend - om vacatures voor niet-burgerpersoneel. Er staan op de site ook vacatures voor politievrijwilligers. Aantal vacatures Op 14 september stonden er 78 openstaande vacatures op de site. Periodiciteit/actualiteit Het gaat om actuele openstaande vacatures. Inhoud Sectoraal gezien is onderscheid te maken naar korpsen en ondersteunende diensten: KPLD, de regionale korpsen, vtsPN en Politieacademie. Regionaal is uit te splitsen naar locatie. Wat functies/beroepen betreft, worden de volgende vakgebieden onderscheiden: Agenten Recherche Service/Dienstverlening Administratief Financieel Communicatie Facilitair ICT Juridisch Personeel en organisatie Management en beleid Vrijwilliger Politiekunde Stage / afstuderen.

Andere relevante variabelen zijn: Opleidingsniveau (VMBO-GL/TL; VMBO-BB; VMBO-KB; MBO [1, 2]; MBO [3, 4]; HAVO; VWO; HBO; WO) Dienstverband (parttime; fulltime) Werken in uniform (ja; nee).

39

D e fe n s ie Werken bij defensie Korte omschrijving Op de pagina Defensie.nl/onderwerpen/werken bij defensie (onderdeel van de site Defensie.nl van het ministerie van Defensie) is alle informatie over werken bij (de onderdelen van) Defensie verzameld. Er staan links naar afzonderlijke wervingssites van de marine, landmacht, luchtmacht en marechaussee (werkenbijde[defensieonderdeel].nl). Deze wervingssites kennen elk een andere opbouw en inhoud. Alleen de sites werkenbijdelandmacht.nl en werkenbijdeluchtmacht.nl kennen een online vacaturebank met openstaande vacatures voor (een beperkt aantal) specifieke functies (met name voor nietburgerpersoneel). Beide andere sites werkenbijdemarine.nl en werkenbijdemarechaussee.nl hebben geen vacaturebank en werven alleen in meer algemene zin (niet-burger)personeel. Dit komt doordat de krijgsmacht eenmaal per jaar de aanstellingsbehoefte voor nieuwe militairen vaststelt; slechts op details wordt die behoefte later bijgesteld. De werving heeft daardoor meer een generiek karakter. Beheerder De sites werkenbijdelandmacht.nl en werkenbijdeluchtmacht.nl worden beheerd door de Koninklijke Landmacht respectievelijk de Koninklijke Luchtmacht. Afbakening/definitie vacatures Het gaat bij de sites werkenbijdelandmacht.nl en werkenbijdeluchtmacht.nl om bij de betreffende Defensieonderdelen openstaande vacatures, primair voor niet-burgerpersoneel. Aantal vacatures Op 14 september ging het op de sites werkenbijdelandmacht.nl en werkenbijdeluchtmacht.nl om 108 respectievelijk 105 vacatures. Lastig is dat op deze sites bij de vacatures voor gewone manschappen geen aantallen staan vermeld. Het kan daarbij soms om forse aantallen gaan. Deze aantallen zijn alleen te achterhalen via Defensie Personele Diensten (DPD). Periodiciteit/actualiteit Het betreft bij beide sites actuele openstaande vacatures. Inhoud Bij werkenbijdelandtmacht.nl is in ieder geval onderscheid te maken naar: Vooropleiding (niveau en richting) Functietype (Gevechtsfuncties; Gevechtsondersteuning; Logistiek; Techniek; Communicatie/ICT; Geneeskunde; Specialistische functies; Reservisten) Bij werkenbijdeluchtmacht.nl is in ieder geval onderscheid te maken naar: Vooropleiding (niveau en richting) Functietype (Hulpverlening; Bewaking; Techniek; Algemene ondersteuning; Operationele ondersteuning; Luchtverdediging; Logistiek; Reservisten) Locatie.

40

Rechter lijke macht Werkenbijderechtspraak.nl Korte omschrijving Er zijn binnen de Rechtspraak 26 gerechten en 5 landelijke diensten, met in totaal zo’n 9.500 medewerkers. Werkenbijderechtspraak.nl bevat vacatures voor functies bij deze gerechten en diensten. Beheerder Beheerder van werkenbijderechtspraak.nl is het bureau van de Raad voor de Rechtspraak. De Raad voor de Rechtspraak vormt de schakel tussen de minister van Justitie en de gerechten. De Raad behartigt het externe gemeenschappelijk belang van de gerechten, draagt zorg voor gerechtsoverstijgende voorzieningen, houdt toezicht op bedrijfsvoering en financieel beheer en geeft voor zover nodig algemene aanwijzingen op het gebied van de bedrijfsvoering. Afbakening/definitie vacatures Het gaat om openstaande vacatures voor functies bij de gerechten en de landelijke diensten. Aantal vacatures Het betreft verhoudingsgewijs weinig vacatures (op 14 september 2009 in totaal 14). Periodiciteit/actualiteit Het gaat om actuele openstaande vacatures. Inhoud Er is binnen de vacatures onderscheid te maken naar: Standplaats Vakgebied (Financieel/Economisch; Administratief; Secretarieel; ICT; Facilitair/dienstverlening; Juridisch; Onderzoek/wetenschap; Onderwijs/wetenschap; Onderwijs/opleiding; Opslag/vervoer/logistiek; P&O; Communicatie/marketing/PR/voorlichting; Sociaal/maatschappelijk/welzijn; Huisvesting; Techniek/productie; Inkoop; Veiligheid; Management/ leidinggevend) Werk- en denkniveau Salaris.

Onderwijs en UMC’s Overzicht van online onderwijsvacaturebanken De site werkeninhetonderwijs.nl bevat uitgebreide informatie over het vak van leraar en het werk van schooldirecteur en ondersteunend personeel in de klas. Op de site zelf staan geen vacatures. Wel zijn er links naar de volgende online onderwijsvacaturebanken:

41

Docentenbank (vo, bve, hbo; op 14 september 114 openstaande vacatures) FairFlex Onderwijs BV (po, vo, bve; 102) First Degree (hbo; niet bekend) IVIO-Personeelsbank (bve; 7) Meesterbaan (po en vo; 165) MeesterMatch (po, vo, bve, hbo; geen) NIVVO (vo; 15) De Onderwijs BV, onderdeel van Randstad (po,vo, bve, hbo; 134) Onderwijsvacaturebank (po, vo; 276) Schoolvacature.nl (po, vo: 65) SECA (bve; 3) Teach-in Group (po, vo, bve; 14) TeacherJob (directiefuncties; link is dood) TOPbaneninhetonderwijs.nl (alle sectoren; 29) Vacaturewijzer Basisonderwijs (po; 41) De-Vocare (po, vo, bve, hbo 90) Werken in het MBO (bve; 111) www.werkeninhetprimaironderwijs.nl (po; 8)

De site wordleraarinhetvo.nl bevat eveneens een aantal links naar online onderwijsvacaturebanken. Voor een belangrijk deel is er overlap met de bovenstaande vacaturebanken. Genoemd worden daarnaast: PLANA-VO (vo; deze site beperkt zich tot vacatures bij een samenwerkingsverband van een viertal schoolbesturen in de regio Arnhem-Nijmegen, de Achterhoek en de Liemers) Volkskrant banen onderwijs (po, vo, bve, hbo; 214) Jufels (bijbanen in het onderwijs zoals bijles en surveillance; 2). Relevant is verder Academictransfer.nl, de gezamenlijke vacaturesite van de Nederlandse universiteiten, academische ziekenhuizen en onderzoeksinstellingen (wo/umc’s; 514). In bijlage 2 is een korte beschrijving opgenomen van de grootste online onderwijsvacaturebanken (100+).

2.5

Overige sectorale bronnen

Ministerie van BZK Relevante bronnen van informatie over (in- en uitstroom van) personeel in (de deelsectoren van) de publieke sector zijn de volgende periodieke publicaties van het ministerie van BZK: Jaarlijks verschijnt rond Prinsjesdag de Trendnota Arbeidszaken Overheid van het ministerie van BZK. De in september 2009 verschenen Trendnota Arbeidszaken Overheid 2010 geeft een actueel integraal beeld van het brede terrein van arbeidszaken bij de overheid. In de bijlagen zijn onder meer statistische gegevens opgenomen over (de ontwikkeling van) de werknemersomvang van (de deelsectoren van) de publieke sector.

42

De statistische gegevens in de Trendnota zijn voor een belangrijk deel afkomstig uit de jaarlijkse publicatie Kerngegevens Personeel Overheid en Onderwijs.1 De kengetallen voor het jaar 2008 zijn nu beschikbaar via KOSMOS (kosmos-kennisbank.nl). 2 De papieren versie van de publicatie wordt nog in 2009 verwacht. Het tweejaarlijkse Personeels- en Mobiliteitsonderzoek (POMO) van het ministerie van BZK richt zich op de tevredenheid, de motivatie, het profiel en het arbeidsmarktgedrag van het overheidspersoneel. Inmiddels is het onderzoek over het peiljaar 2008 afgerond. Afgezien van de Quickscan Personeels- en Mobiliteitsonderzoek 2008 is nog geen nieuwe onderzoeksrapportage beschikbaar. Meest recente volledige rapportage die beschikbaar is, heeft betrekking op het peiljaar 2006. Provincies Het A+O Fonds Provincies verzamelt gegevens over werving door provincies (welke media worden gebruikt en hoe vaak?). Maandelijks wordt een overzicht opgesteld. Dit wordt intern rondgestuurd en is niet openbaar. Gemeenten De jaarlijkse Personeelsmonitor Gemeenten van het A+O Fonds Gemeenten is gebaseerd op: 1) Gegevens uit de salarisadministraties van gemeenten; 2) Gegevens die het A+O fonds jaarlijks bij gemeenten verzamelt. In de Personeelsmonitor wordt - zij het summier aandacht besteed aan de vacatureontwikkeling. Aan de orde komen openstaande vacatures (uitgesplitst naar functiecategorieën) en vacaturegraad bij de gemeenten aan het eind van het peiljaar. Incidenteel worden in de enquête voor de Personeelsmonitor en ander onderzoek van het fonds vragen meegenomen over (wervings)kanalen. Eind oktober 2009 verscheen de Personeelsmonitor Gemeenten 2008. PO, VO en BVE Om de ontwikkelingen op de onderwijsarbeidsmarkt te kunnen volgen en de effecten van haar beleid te meten, laat het ministerie van OCW periodiek verschillende onderzoeken uitvoeren. Eén van die onderzoeken is de Arbeidsmarktbarometer. De Arbeidsmarktbarometer is een monitoronderzoek en richt zich op de vraag naar onderwijspersoneel in het primair en voortgezet onderwijs en in de bve-sector. Met de Arbeidsmarktbarometer zijn ontwikkelingen op de onderwijsarbeidsmarkt te identificeren. Ieder kwartaal wordt informatie verzameld over vacatures voor leraren, management en ondersteunend personeel. Bovendien wordt in het derde kwartaal (van het kalenderjaar) bij het begin van het schooljaar een aantal verdiepingsgegevens verzameld over onder meer de wijze van ontstaan en vervulling van vacatures. Deze verdiepingslag beperkt zich tot de leraren in het po en vo. 1

2

De gegevens over (in en uitstroom van) het personeelbestand in (de deelsectoren van) de publieke sector zijn voor een belangrijk deel afkomstig uit de salarisadministratie van P-direkt (het Shared Service Centre HRM voor de ministeries). Het gaat om gegevens over leeftijd, schaal, regio, datum indiensttreding et cetera. Met behulp van het softwarepakket Tangram worden deze data verrijkt met gegevens over onder meer opleidingsniveau en –richting (CBS en ROA). Dat gebeurt nu tweemaal per jaar. De bedoeling is dat te intensiveren tot viermaal per jaar. KOSMOS is de kennisbank van het ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties voor statistische informatie en onderzoeksrapportages op het gebied van arbeidszaken en management bij de overheid en in het onderwijs.

43

Het gaat in de barometer om cijfers over ontstane, vervulde en openstaande vacatures. Voor po en vo komen elk kwartaal cijfers beschikbaar, voor de bve-sector eenmaal per jaar. In de cijfers is per schoolsoort onderscheid te maken naar functie (directie, leraren, ondersteunend personeel). De vacatures zijn weer te geven in aantallen, fte en intensiteit (% van de werkgelegenheid). De jaarcijfers voor leraren in het po/vo zijn – naast wijze van ontstaan en vervulling van vacatures - uit te splitsen naar achtergrondkenmerken als schoolsoort (speciaal onderwijs is te onderscheiden), stedelijkheid en leerlingenpopulatie. OCW kan voor gebruik door BZK de gegevens over een kwartaal steeds twee maanden nadien beschikbaar hebben. Een deel van de informatie wordt gepubliceerd op de site onderwijsarbeidsmarktbarometer.nl. Daar kunnen belangstellenden ook zelf tabellen samenstellen. HBO Zestor - het A+O Fonds HBO - verzamelt informatie van de eigen vacaturesite werkenbijdehogescholen.nl (die input vormt voor werkenbijdeoverheid.nl). Deze wordt – in combinatie met informatie over vacatures in kranten en vakbladen en op vacaturesites – eens in de veertien dagen in een verslag neergelegd en gerapporteerd aan de afdelingen P&O van de hogescholen. Betreffende verslagen zijn openbaar. Daarnaast biedt de HBO-Arbeidsmarktmonitor van Zestor periodiek informatie over ontwikkelingen in de omvang en samenstelling van zowel de studentenpopulatie als het personeelsbestand van het hbo. Een van de onderwerpen in de monitor is arbeidsmobiliteit (inen uitstroom van personeel). WO, Onderzoeksinstellingen en UMC’s Academic Transfer houdt de ontwikkeling van het aantal en soort vacatures op de eigen website bij. Ook de (nog maar enkele) vacatures die instellingen in deze deelsector op werkenbijdeoverheid.nl plaatsen, worden door Academic Transfer bijgehouden. Eens per jaar gaat er een rapport over de vacatureontwikkeling naar de instellingen. Deze kunnen tussentijds ook informatie opvragen bij Academic Transfer. Politie De Politieacademie – het centrum voor opleidingen en kennis van de Nederlandse politie verzamelt en publiceert (nog) geen gegevens over vacatures en de daarvoor gehanteerde wervingskanalen. Defensie Jaarlijks zijn er bij Defensie zo’n 5.000 vacatures voor militairen en bestaat een instroombehoefte in de mbo-opleidingen Vrede en Veiligheid van 2.000. Defensie brengt de vraag naar nieuw militair personeel als volgt in beeld. Eenmaal per jaar geven de verschillende onderdelen van de krijgsmachtdelen aan hoeveel nieuwe medewerkers van welk type (functie, opleiding) men nodig heeft. Een centrale tusseneenheid per krijgsmachtdeel verzamelt deze behoeften, doet er een surplus op (omdat de feitelijke behoefte soms wat hoger uitvalt dan oorspronkelijk geschat) en stuurt dat door naar Defensie Personele Diensten (DPD) (“aanstellingsopdracht”). DPD heeft dan inzicht in wat er nodig is (“aanstellingsbehoefte”). Dat gegeven wordt inclusief de aantallen aanmeldingen per maand weer doorgegeven aan

44

de Directie Personeel, die daar de behoefte aan burgerpersoneel aan toevoegt. Overigens heeft DPD daarmee alleen de jaarlijkse behoefte aan militair personeel naar functie en opleiding (samenhangend met functie) in beeld. Het is onbekend wanneer een nieuwe medewerker in de loop van het jaar moet beginnen. Dat kan dus in het volgend jaar zijn. Verder doet Defensie ook aan monitoring van het arbeidsaanbod. De aanname van burgerpersoneel loopt analoog aan andere departementen van de rijksoverheid. De vacatures hiervoor staan op werkenbijdeoverheid.nl. Rechterlijke macht Het ministerie van Justitie verzamelt informatie over vacatures (en gehanteerde wervingskanalen) voor intern gebruik. Waterschappen De Unie van Waterschappen verzamelt eens per maand voor intern gebruik gegevens over vacatures op hbo- en wo-niveau.

45

2.6

Samenvattend overzicht van vacaturebronnen

De hiernavolgende tabel vat paragaaf 2.1 tot en met 2.4 kort samen. Vacaturebron

Beheerder

Afbakening/

Periodiciteit/

Inhoud:

Inhoud:

Inhoud:

Inhoud:

definitie vacatures

Actualiteit

(Deel-)sectoren

Regio’s

Functies/beroepen

Ov. onderwerpen

Ontstane, vervulde en

Kwartaalcijfers (aantal- Alle deelsectoren pu-

Kwartaalcijfers (aan-

Alleen uit te splitsen

Kwartaalcijfers (aantallen)

openstaande vacatures

len) en tweejaarlijkse

blieke sector exclusief

tallen) niet te regio-

naar SBC-beroeps-

niet verder uit te splitsen;

cijfers (kenmerken)

UMC’s;

naliseren;

niveau (elementair

Tweejaarlijkse cijfers

Hoger onderwijs niet

Tweejaarlijkse cij-

t/m wetenschappe-

(kenmerken) naar:

uit te splitsen in hbo

fers (kenmerken) tot

lijk)

- Bedrijfsgrootte

en wo

op COROP-niveau

Vacaturestatistieken Vacaturestatistieken CBS

CBS

- Opleidingsniveau - Soort vacature.

Vacatureregistraties Vacatureregistratie UWV

Afdeling AKA van

Ingediende en open-

Maandcijfers (inge-

SBI-indeling

SBC-indeling, tot op

- Arbeidstijd

WERKbedrijf

UWV WERKbedrijf

staande vacatures;

diend in betreffende

(5-digit niveau);

Postcode

beroep uit te split-

- Contract

Met name vacatures

maand respectievelijk

Bij algemeen over-

sen

tot en met mbo

openstaand aan eind

heidsbestuur geen

daarvan)

onderscheid te maken tussen rijk, provincie en gemeente

PAR van Nielsen Media

Nielsen Media

Vacatures in perso-

Maandcijfers en/of

SBI-indeling (5-digit

Research

Research

neelsadvertenties in

kwartaalcijfers

niveau)

Postcode

Beroepenindeling, bestaande uit 24

printmedia en op in-

verder uit te splitsen

ternet;

hoofdgroepen

Ontstane vacatures; Met name vacatures voor hogere segment

46

- Opleidingsniveau

Vacaturebron

Beheerder

Afbakening/

Periodiciteit/

Inhoud:

Inhoud:

Inhoud:

Inhoud:

definitie vacatures

Actualiteit

(Deel-)sectoren

Regio’s

Functies/beroepen

Ov. onderwerpen

Openstaande vacatu-

Actuele openstaande

Twee deelsectoren pu-

Plaats

Beroepenindeling,

- Carrièreniveau

res bij bedrijven en

vacatures

blieke sector te onder-

bestaande uit 24

- Werkervaring

scheiden:

verder uit te splitsen

- Opleidingsniveau

- overheid/publieke

categorieën

- Type baan

PM, geen eigen

PM, geen eigen database

Algemene online vacaturebanken Monsterboard.nl

Monsterboard.nl

instellingen

sector - onderwijs Knollenstein.nl

Knollenstein

Automatische door-

PM, geen eigen data-

PM, geen eigen databa-

(‘koppelsite’)

Technologies BV

plaatsing openstaande

base

se

PM, geen eigen

Van andere vacature-

Actuele openstaande

Standaard niet naar

Beroepenindeling,

- Dienstverband

sites overgenomen

vacatures

sector te onderschei-

bestaande uit 23

- Functieomvang

openstaande vacatu-

den; obv namenlijst

categorieën

- Salaris

res van bedrijven en

overheidsorganisaties

instellingen

deelsectoren publieke

database

database

vacatures bij bedrijven en instellingen naar vacaturesites Workinglife.nl

WorkingLife

(‘meta-vacaturesite’)

Postcode

- Opleidingsniveau

sector te ‘isoleren’ Jobfeed.nl

Textkernel

Webmining applicatie

Internet wordt conti-

Standaard niet naar

Indeling in 21 be-

Onder meer:

resulterend in databa-

nu afgezocht; actueel

sector te onderschei-

roepsklassen, 600

- Opleidingsniveau

se met nieuw ontstane

beeld van nieuw ont-

den; obv namenlijst

beroepsgroepen en

- Salaris

online vacatures van

stane vacatures

overheidsorganisaties

4.100 afzonderlijke

- Werktijden.

deelsectoren publieke

beroepen

bedrijven en instellingen

Postcode

sector te ‘isoleren’ Provincie

9 Beroepsgroepen

Barometer van de on-

Maandelijkse publica-

Twee deelsectoren pu-

Index

line arbeidsmarkt obv

tie van indexcijfers

blieke sector te onder-

obv ISCO 88 Inde-

(barometer)

openstaande vacatu-

over ontwikkeling on-

scheiden:

ling

res op corporate sites

line vacatures

- overheid

Monster Employment

Monsterboard.nl

- onderwijs

en vacaturesites

47

-

Vacaturebron

Beheerder

Afbakening/

Periodiciteit/

Inhoud:

Inhoud:

Inhoud:

Inhoud:

definitie vacatures

Actualiteit

(Deel-)sectoren

Regio’s

Functies/beroepen

Ov. onderwerpen

Vacatures voor amb-

Actuele openstaande

Onderscheid naar deel-

Plaats

Indeling in 18 func-

- Opleidingsniveau

tenaren

vacatures

sectoren publieke sec-

tiecategorieën en 13

- Dienstverband

tor (onderwijs één

beleidsterreinen

Aan uitgeverijen gelieerde vacaturesites gericht op publieke sector InOverheid.nl

VNU Media

deelsector) rePublic.nl

SDU

Vacatures voor amb-

Actuele openstaande

Geen deelsectoren on-

tenaren

vacatures

derscheiden

Provincie

Indeling in 32 vak-

- Werk-/denkniveau

gebieden en 8 func-

- Dienstverband

tiecategorieën Werkenbijdeoverheid.nl Werkenbijdeoverheid.nl

EC AMC van BZK

Openstaande vacatu-

Actuele openstaande

Van de 13 deelsectoren

Indeling in 21 vak-

- Werk-/denkniveau

res bij instellingen in

vacatures

ontbreken PO en VO;

gebieden;

- Salaris

Verder bij politie en

Indeling in 6 globale

- Dienstverband

Defensie alleen burger-

functietypen

- Uren per week

de publieke sector

functies; Extra: zbo’s en internationaal

48

Postcode

Vacaturebron

Beheerder

Afbakening/

Periodiciteit/

Inhoud:

Inhoud:

Inhoud:

Inhoud:

definitie vacatures

Actualiteit

(Deel-)sectoren

Regio’s

Functies/beroepen

Ov. onderwerpen

-

-

- Salarisschaal

Online vacaturebanken deelsectoren overheid Algemenebestuurs-

Bureau ABD van

Openstaande vacatu-

Actuele openstaande

In vacatures worden

dienst.nl

BZK

res voor ABD (top-

vacatures

betreffende rijksorga-

Gemeentebanen.nl

JobsRepublic BV

Openstaande vacatu-

Actuele openstaande

Onderscheiden worden:

Er worden 8 globale

- Opleidingsniveau

res van gemeenten

vacatures

- Gemeenten

functiecategorieën

- Dienstverband

en andere locale over-

- Waterschappen

onderscheiden

heden

- Brandweer

ambtenaren Rijk)

nisaties gemeld. Plaats

- Gewest/regio - Intermediairs. Kombijdepolitie.nl

Bureau Werving

Openstaande vacatu-

Actuele openstaande

Onderscheid naar:

Indeling in 14 vak-

- Opleidingsniveau

Politie (onderdeel

res voor politieperso-

vacatures

- KPLD

Plaats

gebieden waaronder:

- Dienstverband

van Politieaca-

neel, met name maar

- Regionale korpsen

- Agenten

- Werken in uniform

demie)

niet uitsluitend niet-

- vtsPN

- Recherche

burgerfuncties

- Politieacademie

- Politievrijwilliger - Politiekunde

Werkenbijdelandmacht.nl

Koninklijke

Openstaande vacatu-

Actuele openstaande

Landmacht

res bij de landmacht,

vacatures

-

-

Indeling in 8 globale

- Vooropleiding (niveau en

functietypen

richting)

primair voor nietburger personeel Werkenbijdelucht-

Koninklijke

Openstaande vacatu-

Actuele openstaande

macht.nl

Luchtmacht

res bij de luchtmacht,

vacatures

-

Plaats

Indeling in 8 globale

- Vooropleiding (niveau en

functietypen

richting)

Indeling in 18 vak-

- Werk-/denkniveau

gebieden

- Salaris

primair voor nietburger personeel Werkenbijderecht-

Bureau Raad voor

Openstaande vacatu-

Actuele openstaande

spraak.nl

de Rechtspraak

res voor functies bij

vacatures

-

de gerechten en landelijke diensten

49

Plaats

Vacaturebron

Beheerder

Afbakening/

Periodiciteit/

Inhoud:

Inhoud:

Inhoud:

Inhoud:

definitie vacatures

Actualiteit

(Deel-)sectoren

Regio’s

Functies/beroepen

Ov. onderwerpen

Regio (provincie)

Indeling in 8 globale

- Discipline

functietypen

- Maandsalaris

Online vacaturebanken deelsectoren onderwijs Academictransfer.nl

Initiatief van

Openstaande vacatu-

Actuele openstaande

Onderscheiden organisa-

VSNU, NFU en

res van universiteiten,

vacatures

ties:

WVOI

onderzoeksinstellingen

- UMC’s

en UMC’s

- Universiteiten

- Uren per week

- Onderwijs/ onderzoek - Onderzoeksinstellingen Docentenbank.nl

Docentenbank BV

Openstaande vacatu-

Actuele openstaande

res voor personeel in

vacatures

-

Plaats

Taak (OP/OOP)/vak

-

Plaats

Taak (OP/OOP)/vak

- Dienstverband

Regio

Taak (OP/OOP)/vak

-

Plaats

-

vo, bve en hbo; Bestrijkt slechts deel van het land FairFlex.nl

FairFlex Onder-

Openstaande vacatu-

Actuele openstaande

Indeling naar onder-

wijs BV

res voor personeel in

vacatures

wijssoort (po, vo en

po, vo en bve Meesterbaan.nl

bve)

EMtec Educatio-

Openstaande vacatu-

Actuele openstaande

Indeling naar sector

nal Solutions

res voor personeel in

vacatures

(po en vo)

Openstaande vacatu-

Actuele openstaande

-

res voor personeel in

vacatures

po en vo De Onderwijs BV

Randstad

- Opleidingsniveau - Werkervaring

po, vo, bve en hbo

- Dienstverband - Uren per week

Onderwijsvacaturebank.nl

Stichting Partici-

Openstaande vacatu-

Actuele openstaande

Indeling naar sector

patiefonds

res voor personeel in

vacatures

(basis- dan wel speci-

basis- en speciaal on-

Plaats

Taak (OP/OOP)/vak

- Dienstverband - Uren per week

aal onderwijs)

derwijs VK Banen Onderwijs

Volkskrant

Openstaande vacatu-

Actuele openstaande

res voor personeel in

vacatures

-

Plaats

-

- Werk-/denkniveau - Werkervaring

po, vo, bve en hbo Werkeninhetmbo.nl

SOM

Indeling in 4 catego-

- Werk-/denkniveau

rieën:

- Dienstverband

bve;

- Management

- Salarisschaal

Vacatures staan ook

- Onderzoek

- Uren per week

werknebijdeoerheid.nl

- Ondersteunend

Openstaande vacatu-

Actuele openstaande

res voor personeel in

vacatures

-

Regio (provincie)

- Onderwijsgevend Onderwijs-arbeidsmarktbarometer.nl

OCW

- Stedelijkheid

- Management

- Leerlingenpopulatie

Kwartaalcijfers PO en

Indeling naar sector

stane, vervulde en

VO (twee kwartalen

(PO, VO en BVE)

openstaande vacatu-

later beschikbaar);

- Onderwijsgevend

res voor personeel in

Jaarcijfers BVE

- Ondersteunend

PO, VO en BVE 50

RPA-clusters (18)

Indeling in:

Barometer van ont-

3

Werving door (publieke) werkgevers

Dit hoofdstuk gaat in op de werving door (publieke) werkgevers. Achtereenvolgens komen aan de orde: Marktpositie en succesquote van wervingskanalen Wervingsgedrag van publieke werkgevers Gebruik van internet als zoekkanaal door baanzoekers Bekendheid en gebruik van werkenbijdeoverheid.nl (onder medewerkers en klanten van UWV WERKbedrijf) en werk.nl (onder publieke werkgevers). We sluiten het hoofdstuk af met een globale inschatting van de dekkingsgraad van de verschillende voor de publieke sector relevante vacaturebronnen.

3.1

Marktpositie en succesquote van wervingskanalen

3.1.1

D e fin itie s

Jaarlijks wordt in opdracht van UWV WERKbedrijf (voorheen CWI) onder werkgevers een vacatureonderzoek uitgevoerd. Onderwerp van onderzoek zijn onder meer de marktpositie en succesquote van de (formele en informele) wervingskanalen die werkgevers inzetten voor het rekruteren van nieuw personeel. Marktpositie en succesquote van wervingskanalen De marktpositie van wervingskanalen is onder meer te beoordelen aan de hand van de volgende meetpunten: De marktpenetratie is het aantal bedrijven met vacatures dat gebruik maakt van het betreffende wervingskanaal ten opzichte van het totale aantal bedrijven met vacatures Het marktbereik is het totale aantal vacatures waarvoor het wervingskanaal is ingeschakeld ten opzichte van alle vacatures Het marktaandeel is het aandeel vacatures waarbij het aannamekanaal (dat wil zeggen het kanaal waarlangs een aangenomen persoon is aangenomen) is genoemd ten opzichte van alle vervulde vacatures. De succesquote is het aantal vacatures dat via het wervingskanaal is vervuld ten opzichte van alle bij het wervingskanaal gemelde vacatures. De succesquote wordt berekend door het marktaandeel te delen door het marktbereik.

Het meest recente vacatureonderzoek van UWV WERKbedrijf heeft betrekking op het jaar 2008. 1 Daaruit komt in het kort het volgende beeld naar voren. Aantal ingezette wervingskanalen: In 2008 is het gemiddelde aantal door werkgevers ingezette wervingskanalen per vervulde vacature 1,80. Marktbereik: In de afgelopen 25 jaar hadden advertenties steeds het grootste marktbereik. Dat houdt in dat dit kanaal door werkgevers het vaakst werd ingezet bij werving. In 2008 is de advertentie (marktbereik 28 procent tegenover 42 procent in 2007) voor het eerst van de eerste plaats verdrongen en wel door de eigen website van bedrijven (34 procent tegenover 17 procent in 2007).

1

CWI (2008). Vacatures in Nederland 2008. De vacaturemarkt en personeelswerving in beeld.

51

Marktaandeel: Advertenties hebben wel nog het grootste marktaandeel. Van alle vervulde vacatures is in 2008 de advertentie het meest voorkomende aannamekanaal (19 procent tegenover 23 procent in 2007). Informele werving via zakenrelaties, vrienden, familie en kennissen blijft een goede tweede met een marktaandeel van 15 procent (tegenover 18 procent in 2007). Anders is nu dat de eigen website van bedrijven en het werven via het internet (vacaturesites e.d.) een stevige positie hebben ingenomen. Wanneer werk.nl van UWV WERKbedrijf ook wordt meegerekend, dan is in 2008 een kwart (25 procent) van alle vacatures vervuld via internet. In 2007 was dat nog 15 procent. De opkomst van internet als wervingskanaal is vooral ten koste gegaan van de positie van advertenties. Succesquote: De succesquote is in 2008 met 89 procent het hoogst bij de spontane/ open sollicitaties. Informele werving via zakenrelaties, vrienden, familie en kennissen en werving via het uitzendbureau staan op een tweede respectievelijk derde plaats. Van de langs deze kanalen gemelde vacatures is 80 respectievelijk 70 procent vervuld. Figuur 3.1

Marktpositie en succesquote van wervingskanalen 2008 (tussen haakjes 2007), in % (wervingskanalen gesorteerd naar marktaandeel)*

*Bij marktpenetratie en marktbereik tellen de percentages niet op tot 100, aangezien werkgevers voor een vacature meer dan een wervingskanaal kunnen inzetten. De percentages bij marktaandeel tellen wel op tot 100. Succesquote betreft verhoudingsgetallen. Bron: CWI (2008). Vacatures in Nederland 2008. De vacaturemarkt en personeelswerving in beeld.

Bij de interpretatie van de marktpositie en succesquote moet bedacht worden dat de wervingskanalen een verschillend karakter en verschillende doelgroepen hebben. Zo wordt de advertentie gebruikt om een breed bereik te hebben en informele werving om kosten te besparen. Voorts hebben intermediairs als werving- en selectiebureaus, uitzendbureaus en UWV WERKbedrijf geheel verschillende klanten aan zowel de vraag- als aanbodzijde van de arbeidsmarkt. Recent is een secundaire analyse uitgevoerd van de data van dit vacatureonderzoek en de voorloper daarvan (‘Hoe werven bedrijven?’). Daaruit blijkt dat in de periode 1984-2006 de inzet van wervingskanalen structureel weinig is veranderd. Het aandeel van elk wervingskanaal is over de gehele periode bezien constant. Er zijn wel duidelijke conjuncturele invloeden. In een opgaande conjunctuur wordt actiever geworven, minder informeel, minder via gratis wervingskanalen en wordt vaker een professionele intermediair ingezet.1 1

P.A. Donker van Heel, R. Legerstee en M. van der Ende, ‘Veranderingen in wervingsgedrag van werkgevers’, in: ESB nr. 4543, 19 september 2008, jaargang 93.

52

Gezien de huidige economische situatie zal in 2009 het accent vermoedelijk wat verschuiven richting informele vormen van werving (zoals via relaties, via eigen personeel en via spontane/open sollicitaties). In de interviews wordt er ten slotte op gewezen dat uitgeverijen van dag- en vakbladen tegenwoordig een belangrijk deel van de personeelsadvertenties doorplaatsen op eigen websites (bijvoorbeeld vkbanen.nl, binnenlandsbestuur.nl/vacatures et cetera).

3.2

Werving door publieke werkgevers

Helaas splitst UWV WERKbedrijf de gegevens over marktpositie en succesquote van wervingskanalen niet uit naar sector. Daarom hebben we gekeken naar twee andere bronnen: het Structuuronderzoek Vacatures van het CBS en het Personeels- en Mobiliteitsonderzoek (POMO) van het ministerie van BZK. In aanvulling daarop is een aantal interviews gehouden met vertegenwoordigers van sectorale organisaties in de publieke sector. Structuuronderzoek Vacatures 2008 Allereerst geeft onderstaande tabel op basis van CBS-cijfers het aantal vacatures in 2008 weer waarvoor een advertentie is geplaatst en/of dat is gemeld bij (toen nog) het CWI. Gegevens over andere de wervingskanalen ontbreken. Tabel 3.1

Openstaande vacatures waarvoor advertentie geplaatst en/of gemeld bij CWI, Nederland, 2008 Absoluut

Alle bedrijfstakken samen Openbaar bestuur c.a. Onderwijs

In %

Totaal

Waarvoor advertentie is geplaatst

Gemeld bij CWI

Waarvoor advertentie is geplaatst

Gemeld bij CWI

237,5

119,4

35,8

50,3%

15,1%

17,1

6,0

0,7

35,1%

4,1%

5,9

2,9

0,9

49,2%

15,3%

Bron: CBS Structuuronderzoek Vacatures (gegevens op Statline); bewerking Research voor Beleid

In alle bedrijfstakken samen waren er in het peiljaar 2008 238 duizend openstaande vacatures. Voor 50 procent daarvan was een advertentie geplaatst. Verder was 15 procent (ook) gemeld bij het CWI. Het overall aandeel externe vacatures in 2008 ligt daarmee in ieder geval tussen de 50 en 65 procent. De onderwijssector wijkt niet of nauwelijks af van het algemene beeld. De sector openbaar bestuur c.a. scoort zowel op advertentie als CWI lager. Dat betekent dat in deze sector naar verhouding veel intern wordt geworven.

53

POMO 2008 Aan personeel dat in 2007 instroomde in de publieke sector1 is in POMO 2008 de vraag voorgelegd wat de belangrijkste methode was bij de verwerving van hun nieuwe baan. Onderstaande tabel geeft per deelsector van de publieke sector de top 3 van belangrijkste verwervingsmethoden (vanuit het oogpunt van de werkgevers: meest succesvolle wervingsmethoden) weer. Tabel 3.2

Belangrijkste methode bij verwerving nieuwe baan door instromend personeel, naar deelsector van publieke sector, Nederland, 2009

Deelsector

Belangrijkste methode bij verwerving

publieke sector

nieuwe baan (top 3)

Rijk

1. Vacature op internet (27%)

Gemeenten

Sector

Belangrijkste methode bij verwerving

MBO

1. Direct gevraagd (19%)

nieuwe baan

2. Direct gevraagd (12%)

2. Vacature op internet (16%)

3. Door bekenden geattendeerd (11%)

3. Door bekenden geattendeerd (15%)

1. Vacature op internet (22%)

HBO

2. Vacature in printmedia (21%) 3. Direct gevraagd (13%) Provincies

1. Vacature op internet (23%)

1. Vacature op internet (22%) 2. Direct gevraagd (20%) 3. Door bekenden geattendeerd (15%)

WO

2. Vacature in printmedia (21%)

1. Direct gevraagd (34%) 2. Vacature op internet (16%)

3. Direct gevraagd (13%)

3. Via stage/school/opl. (14%)

Rechterlijk

1. Vacature op internet (36%)

Onderzoeks-

1. Vacature op internet (23%)

Macht

2. Open sollicitatie s/t* (16%)

inst.

2. Vacature in printmedia (19%)

2. Vacature in printmedia (14%) Waterschappen

1. Vacature in printmedia (29%)

3. Direct gevraagd (19%) UMC’s

2. Vacature op internet (17%) 3. Uitzend-/detachering (15%) PO

1. Direct gevraagd (19%)

3. Direct gevraagd (15%) Defensie

2. Open sollicitatie s/t*(15%) 1. Vacature op internet (21%)

1. Via stage/school/opl. (19%) 2. Door bekenden geattendeerd (14%)

3. Via stage/school/opl. (15%) VO

1. Vacature op internet (21%) 2. Via stage/school/opl. (18%)

3. Open sollicitatie via internet (13%) Politie

1. Vacature op internet (19%)

2. Vacature in printmedia (20%)

2. Open sollicitatie s/t* (14%)

3. Door bekenden geattendeerd (14%)

3. Vacature in printmedia (12%)

* schriftelijk dan wel telefonisch Bron: Ministerie van BZK, POMO 2008; bewerking Research voor Beleid

In negen van de veertien onderscheiden deelsectoren noemen werknemers de vacature op internet als belangrijkste methode bij de verwerving van hun nieuwe baan. Afwijkend van dit beeld zijn de volgende deelsectoren: Waterschappen (belangrijkste methode is de vacature in de printmedia) PO, MBO en WO (direct gevraagd door de werkgever) Defensie (via stage/school/opleiding).

1

Het instromende personeel betreft personeel dat in 2007 in dienst is getreden van een publieke werkgever. Het dienstverband moet ten minste zes maanden hebben geduurd of op 31 december 2007 nog steeds voortduren. Werknemers die instromen vanwege een oprichting, fusie, afsplitsing of andere reorganisatie worden niet als mobiel beschouwd. Zo ook worden werknemers die instromen na een tijdelijke onderbreking van het dienstverband van minder dan drie maanden niet als instromers beschouwd. Bron: Codeboek POMO 2008 Instromend Personeel.

54

Interviews met sectorale organisaties in publieke sector Uit de interviews met sectorale organisaties komt het volgende beeld van de personeelswerving door publieke werkgevers naar voren. Provincies Belangrijkste wervingskanalen voor provincies zijn volgens het A+O Fonds Provincies de printmedia en het internet. Genoemd worden: Volkskrant, Volkskrant Online, Intermediair, Intermediair Online, Binnenlands Bestuur, Binnenlands Bestuur Online, AD, InfraMatch.nl.1 Provincies werven doorgaans via meerdere kanalen (naar schatting van het fonds gemiddelde zo‘n drie). Wat de meest succesvolle wervingskanalen zijn, is niet bekend. Het A+O Fonds Provincies wil dit binnenkort wel gaan onderzoeken. Gemeenten Incidenteel komt in de enquête voor de Personeelsmonitor en in ander onderzoek van het A+O Fonds Gemeenten het onderwerp werving(skanalen) aan de orde. De printmedia zijn voor de gemeenten veruit het belangrijkste wervingskanaal. De top drie van printmedia waarin gemeenten het vaakst vacatures plaatsen, bestaat uit: 1 Binnenlands Bestuur 2 Volkskrant 3 Intermediair. Daarnaast wordt vaak personeel via internet geworven. De belangrijkste vacaturesites voor gemeenten zijn: Werkenbijdeoverheid.nl Werkenbijgemeenten.nl2 Gemeentebanen.nl. Gemeenten maken voor de werving ook steeds meer gebruik van hun eigen website. Het is voor gemeenten vrij gebruikelijk via meer dan een kanaal te werven. Vaak plaatst men een vacature in een of meer printmedia en op internet. Soms gebeurt dat automatisch. Als men bijvoorbeeld een vacature in Binnenlands Bestuur plaatst, wordt deze ook automatisch op de site van dat blad gezet. Alle bij werkenbijgemeenten.nl gemelde vacatures worden automatisch ook op werkenbijdeoverheid.nl geplaatst. Werkgevers die een vacature plaatsen op werkenbijgemeenten.nl en/of werkenbijdeoverheid.nl krijgen ook de mogelijkheid hun vacature gratis door te plaatsen naar werk.nl. Het A+O Fonds vindt het moeilijk in te schatten, maar denkt dat voor gemeenten de eigen website het meest succesvolle wervingskanaal is. HBO Hogescholen maken voor werving veel gebruik van de site werkenbijhogescholen.nl. Deze site is gekoppeld aan werkenbijdeoverheid.nl. Op dit moment is bij werkenbijhogescho-

1

2

InfraMatch.nl is een gespecialiseerde online vacaturebank voor technici in de infra-branche en is onderdeel van JobTec.nl (vacaturebank voor technici). Ongeveer de helft van alle gemeenten heeft een account bij werkenbijgemeenten.nl. Van de grotere gemeenten (100.000+) is dat zelfs 90 procent. Kleinere gemeenten hebben minder vaak een account (maar hebben ook minder vaak vacatures).

55

len.nl nog sprake van een ‘platte’ site. In de toekomst zal deze verrijkt worden met aanvullende inhoudelijke informatie over het werken in het hbo. Naast werkenbijhogescholen.nl maken hogescholen ook gebruik van commerciële internetsites en (sites van) dagbladen en vakbladen. Vaak wordt van meerdere kanalen tegelijk gebruik gemaakt. Volgens Zestor is werkenbijdeoverheid.nl/werkenbijhogescholen.nl het meest succesvolle wervingskanaal. Daarnaast zijn de eigen website en het eigen (informele) netwerk van hogescholen belangrijke aannamekanalen. WO, Onderzoeksinstellingen en UMC’s De belangrijkste wervingskanalen in de deelsector WO, Onderzoeksinstellingen en UMC’s zijn volgens Academic Transfer: academictransfer.nl, Intermediair, Volkskrant en werkenbijdeoverheid.nl. Voor functies op wetenschappelijk niveau wordt doorgaans geworven via academistransfer.nl. Op hoger niveau gaat het vaak om Intermediair en Volkskrant. Voor lagere functies worden veelal regionale dagbladen ingezet. In het algemeen wordt per vacature maar een kanaal gebruikt. Van de meest succesvolle wervingskanalen bestaat bij Academic Transfer geen duidelijk beeld. Politie Volgens de Politieacademie is kombijdepolitie.nl veruit het meest gebruikte en meest succesvolle wervingskanaal. Doorgaans wordt door de korpsen ook alleen van dit kanaal gebruik gemaakt. In incidentele gevallen wordt de vacature ook in de printmedia en/of op vacaturesites geplaatst. Defensie Defensie werft militair personeel via de eigen sites (werkenbijdeluchtmacht.nl, werkenbijdelandmacht.nl et cetera), soms via algemene vacaturesites (zoals monsterboard.nl) en voor specialistische functies, zoals artsen en juristen, via vakbladen. Ook zijn er regelmatig algemene wervingscampagnes via de media. Nu is dat even wat minder, omdat er – als gevolg van de laagconjunctuur – voldoende belangstelling bestaat voor een militaire loopbaan. Voor werving van militair personeel wordt geen gebruik gemaakt van werkenbijdeoverheid.nl en werk.nl. Doorgaans werven krijgsmachtonderdelen militair personeel via één kanaal, namelijk hun eigen site. Dat werkt prima. De eigen sites zijn daarmee ook de voornaamste aannamekanalen. Rechterlijke macht De rechterlijke macht werft landelijk. Belangrijke wervingskanalen zijn volgens het ministerie van Justitie de eigen vacaturesite van de rechterlijke macht (werkenbijderechtspraak.nl), overig internet (diverse startpagina’s recht, site van orde van advocaten et cetera) en de printmedia (met name Volkskrant, NRC, De Meester en Nederlands Juristen Blad). De rechterlijke macht werft altijd langs meerdere kanalen tegelijk (online gemiddeld 3 tot 4 en in de printmedia ook zo’n 3 verschillende kanalen). De online kanalen hebben een veel

56

groter bereik dan de printmedia en zijn daardoor volgens het ministerie succesvollere wervingskanalen. Waterschappen De Unie van Waterschappen geeft aan dat voor functies tot maximaal mbo-niveau vooral gebruik wordt gemaakt van regionale dagbladen en vacaturesites. Voor functies op hbo- en wo-niveau plaatsen waterschappen doorgaans een personeelsadvertentie in de volgende vier landelijke dagbladen en vakbladen: Volkskrant, Intermediair, Binnenlands Bestuur en H2O (het tijdschrift voor watervoorziening en waterbeheer). Gemiddeld gebruikt men naar inschatting van de Unie 3 tot 4 kanalen. De Unie vermoedt dat de printmedia het voornaamste aannamekanaal zijn.

3.3

Gebruik van internet als zoekkanaal door baanzoekers

Uit de voorgaande paragrafen blijkt dat (publieke) werkgevers voor het werven van nieuw personeel steeds meer gebruik maken van de elektronische snelweg. Deels gaat het daarbij om de eigen website, deels om plaatsing van vacatures op online vacaturebanken. Inzicht in het (potentiële) gebruik van de diverse online vacaturebanken door baanzoekers biedt het Arbeidsmarktgedragonderzoek AGO van Intelligence Group. Dit periodieke onderzoek onder een steekproef van de totale Nederlandse beroepsbevolking (N=7.777) is voor het laatste uitgevoerd in de periode januari tot en met juli 2009. Er is onder meer de volgende vraag gesteld: “Welke internetsite(s) zou u gebruiken/gebruikt u om een (nieuwe) baan te zoeken?” (open vraag, maximaal vier antwoordmogelijkheden). Daarmee wordt inzicht verkregen in het (potentiële) bereik van de online vacaturebanken onder baanzoekers. Onderstaande tabel en figuur geven de top 10 van oriëntatiesites weer. In bijlage 3 is een top 50 opgenomen. Tabel 3.3

Top 10 oriëntatiesites 2005-2009(peilperiode januari-juli)

1 Monsterboard.nl 2 Nationalevacaturebank.nl

2005

2006

2007

2008

2009

11,90%

14,30%

18,60%

18,04%

16,74%

8,60%

7,20%

9,50%

10,22%

9,65%

10,50%

11,50%

11,40%

8,68%

7,61%

4 Jobtrack.nl

3,80%

5,20%

6,90%

5,52%

4,50%

5 Google.nl

0,90%

1,50%

1,90%

3,80%

3,40%

6 Intermediair.nl

3,70%

2,50%

4,30%

2,94%

2,71%

7 Stepstone.nl

3,50%

1,80%

1,90%

1,37%

1,36%

8 Vacaturekrant.nl

2,00%

3,10%

2,70%

1,94%

1,25%

9 VKbanen.nl

0,59%

0,67%

1,31%

1,10%

1,09%

10 Werkenbijdeoverheid.nl

0,64%

0,81%

1,38%

1,08%

1,03%

3 Werk.nl

Bron: AGO (Intelligence Group); bewerking Research voor Beleid

57

Figuur 3.1

Top 10 oriëntatiesites 2005-2009 (peilperiode januari-juli)

20,00% 18,00% 16,00% Monsterboard.nl Nationalevacaturebank.nl Werk.nl Jobtrack.nl Google.nl Intermediair.nl Stepstone.nl Vacaturekrant.nl VKbanen.nl Werkenbijdeoverheid.nl

14,00% 12,00% 10,00% 8,00% 6,00% 4,00% 2,00% 0,00% 2005

2006

2007

2008

2009

Bron: AGO (Intelligence Group); bewerking Research voor Beleid

Net als in de afgelopen vier jaar voert in 2009 monsterboard.nl met voorsprong de top 10 van oriëntatiesites aan. Op ruime afstand volgen in 2009 als tweede respectievelijk derde nationalevacaturebank.nl en werk.nl. Werkenbijdeoverheid.nl neemt – als specifieke vacaturesites tussen allemaal algemene vacaturesites - een niet onverdienstelijke tiende plaats in. Alle vacaturesites in de top 10 hebben in 2008 een daling doorgemaakt ten opzichte van het daaraan voorafgaande jaar. De oorzaak hiervan ligt volgens Intelligence Group deels in de extreem lage arbeidsmarktactiviteit van de beroepsbevolking in het eerste kwartaal van 2009. Het percentage actieve baanzoekers daalde van 15,1 procent in 2006 naar een dieptepunt van 11,3 procent in het eerste kwartaal van 2009. Op het moment dat minder mensen actief naar een baan zoeken, verslechtert de ‘top-of-mind’ positie van de meeste oriëntatiesites. Naar verwachting van Intelligence Group zal dit in de tweede helft van 2009 veranderen aangezien de arbeidsmarktactiviteit weer lijkt te stijgen. Bij een analyse van de top 50 blijkt bij enkele sites wel sprake te zijn van een structurele stijging: Zo hebben twee sites die specifiek zijn gericht op regionaal zorgpersoneel (brabantzorg.net en zorgpleinnoord.nl) sinds 2005 structureel terrein gewonnen. Deze twee sites staan binnen de zorgsector respectievelijk op plaats vijf en zes. Binnen de onderwijssector hebben meesterbaan.nl en onderwijsvacaturebank.nl een relatief sterke positie. Het lijkt er dus op dat dergelijke (regionale) nichesites binnen bepaalde sectoren steeds belangrijker worden. Een andere structurele stijger is LinkedIn.com. Onder de totale beroepsbevolking bezet deze netwerksite inmiddels de 22ste plaats. Onder hoog opgeleide professionals binnen bepaalde beroepsgroepen staat LinkedIn.com al in de top tien. Vergeleken met 2005 is LinkedIn.com één van de grootste stijgers. Dat geldt eveneens voor Google.nl en Wer-

58

kenbijhetrijk.nl. Daarentegen hebben Stepstone.nl en Jobnews.nl sinds 2005 het meeste ingeleverd sinds 2005.1 Belangrijke ontwikkelingen in het online werven zijn dus het in toenemende mate werven via nichesites en sociale netwerken. Gevolg daarvan is een toenemende versnippering van het vacatureaanbod.

3.4

Bekendheid en gebruik van werkenbijdeoverheid.nl en werk.nl

In de interviews met vertegenwoordigers van EC AMC, UWV WERKbedrijf en sectorale organisaties is ook aandacht besteed aan de bekendheid en het gebruik van werkenbijdeoverheid.nl respectievelijk werk.nl. De resultaten worden hieronder weergegeven.

3.4.1

W e r k en b i jd e o ve r h e id . n l

EC AMC EC AMC gaat gebruikers-/klanttevredenheidsonderzoek uitvoeren onder publieke werkgevers die in een bepaalde periode vacatures hebben geplaatst op werkenbijdeoverheid.nl. Dit gebeurt aan de hand van een internetvragenlijst. De bedoeling is op termijn te komen tot een continue responsmeting op alle op werkenbijdeoverheid.nl geplaatste vacatures. Thema’s in dit onderzoek zijn onder meer het aantal en soort kandidaten dat op de vacatures reageert, de wijze waarop deze reageren, het verloop en de resultaten van de sollicitatieprocedure en het oordeel over (aspecten van) werkenbijdeoverheid.nl. In het onderzoek worden ook (de resultaten van) het gebruik door werkgevers van andere wervingskanalen dan werkenbijdeoverheid.nl meegenomen. UWV WERKbedrijf Gesproken is met vertegenwoordigers van vestigingen van UWV WERKbedrijf in Leiden, Zoetermeer en Groningen. Naar hun inschatting zijn de werkcoaches WW goed bekend met (de vacatures zoals die gepubliceerd worden op) werkenbijdeoverheid.nl. Het oordeel over de site is in het algemeen positief. Wel wijzen de Leidse vertegenwoordigers er op dat men voor de juiste informatie vaak wordt verwezen naar andere sites. Ook horen zij van klanten dat vacatures en/of contactgegevens soms niet actueel meer zijn. Dat is overigens de makke van meer vacaturesites. In het werkproces WW wordt niet expliciet voorzien in gebruikmaking van (de vacatures op) werkenbijdeoverheid.nl.2 Of werkcoaches bij hun bemiddelingsactiviteiten gebruik maken van werkenbijdeoverheid.nl (c.q. werkzoekenden expliciet attent maken op de site) is afhankelijk van de klant. Het gaat om maatwerk.

1

2

Nieuwsbericht Intelligence Group d.d. 21/07/09, ‘Top 10 vacaturesites vrijwel ongewijzigd ten opzichte van 2008’ op www.intelligence-group.nl. In Leiden krijgen alle werkzoekenden tijdens hun eerste bezoek wel standaard een overzicht mee met relevante vacaturesites (waaronder werkenbijdeoverheid.nl).

59

In hoeverre werkenbijdeoverheid.nl bekend is bij de klanten (ingeschreven werkzoekenden) van UWV WERKbedrijf (en of ze er daadwerkelijk gebruik van maken) is voor deze respondenten moeilijk te zeggen.

3.4.2

Werk.nl

Uit de interviews met sectorale organisaties komt het beeld naar voren dat publieke werkgevers in het algemeen wel bekend zijn met werk.nl, maar er in de praktijk weinig gebruik van maken. Dat heeft vooral te maken met de samenstelling van de populatie van bij UWV WERKbedrijf ingeschreven niet-werkende werkzoekenden en de sollicitatieverplichting van deze groep. Kandidaten zouden daardoor vaak minder geschikt en/of gemotiveerd zijn. Provincies zoeken bijvoorbeeld rechtstreeks contact met accountmanagers van UWV WERKbedrijf omdat die dan direct een voorselectie van kandidaten maken; ze laten de vacature dan niet op werk.nl zetten. Verder wijzen enkele sectorale organisaties er op dat werk.nl veel verschillende soorten vacatures bevat. Sites die zich richten op een bepaalde niche van de arbeidsmarkt zouden beter werken. Ook zou volgens sommigen de toegankelijkheid/ gebruiksvriendelijkheid van werk.nl voor verbetering vatbaar zijn. Specifiek probleem voor Defensie is dat de vacatures maar gedurende een bepaalde periode op werk.nl blijven staan, terwijl Defensie continu nieuwe manschappen nodig heeft. Men ontwikkelt daarom – is samenwerking met Knollenstein – software waarmee UWV WERKbedrijf inzage heeft in het systeem van DPD en daarin de actualiteit van de vacatures kan checken. De software wordt beschikbaar gesteld aan de krijgsmachtonderdelen die vervolgens zelf mogen beslissen of ze op die manier vacatures op werk.nl willen plaatsen.

3.5

Dekkingsgraad van voor publieke sector relevante vacaturebronnen

Tabel 3.4 zet de aantallen openstaande vacatures in de diverse voor de publieke sector relevante vacaturebronnen (peildatum medio september 2009, zie paragraaf 2.2 tot en met 2.4) af tegen de vacaturetotalen volgens het CBS (peildatum ultimo juni 2009, zie paragraaf 2.1). Daarmee is een globale inschatting van de dekkingsgraad van de verschillende bronnen te krijgen. De cijfers moeten met de nodige voorzichtigheid worden geïnterpreteerd: Voor het bepalen van de dekkingsgraad zouden idealiter cijfers over nieuw ontstane vacatures (stroomcijfers) gebruikt moeten worden. Deze gegevens waren voor CBS, werk.nl en werkbijdeoverheid.nl wel (zie bijlage 1) maar voor de meeste andere bronnen niet voorhanden. Om de verschillende bronnen toch te kunnen vergelijken hebben we gekeken naar standcijfers (openstaande vacatures). De verschillen tussen beide verhoudingsgetallen kunnen groot zijn (zie tekstvak hieronder).

60

Schatting dekkingsgraad werkenbijdeoverheid.nl en werk.nl obv standcijfers (1 e halfjaar 2009) Het aantal openstaande vacatures op werkenbijdeoverheid.nl bedroeg op 14 september 2009 voor de publieke sector als geheel (exclusief Internationaal) 915 vacatures. Afgezet tegen het aantal vacatures dat volgens het CBS aan het eind van het tweede kwartaal open stond (19.900), komt dit neer op een dekkingsgraad van 4 tot 5 procent. Ter vergelijking: de op deze wijze berekende dekkingsgraad van werk.nl (met name vacatures tot en met mbo-niveau) voor de publieke sector is 13 procent. Schatting dekkingsgraad werkenbijdeoverheid.nl en werk.nl obv stroomciifers (september 2009) In de maanden januari tot met september 2009 werden voor de publieke sector als geheel (exclusief Internationaal) 13.106 nieuwe vacatures op werkenbijdeoverheid.nl geplaatst. In het eerste halfjaar van 2009 ging het 9.967 nieuwe vacatures. Volgens CBS was het aantal nieuw ontstane vacatures in de twee eerste kwartalen van 2009 samen 29.900. De dekkingsgraad van werkenbijdeoverheid.nl is dan zo’n 33 procent. Ter vergelijking: de op deze wijze berekende dekkingsgraad van werk.nl (met name vacatures tot en met mbo-niveau) voor de publieke sector is 25 procent. Schatting dekkingsgraad werkenbijdeoverheid.nl obv stand-/stroomcijfers naar deelsector (1 e kwartaal 2009) Ontstane vacatures

Openstaande vacatures

WBDO

CBS

Dekkings-

WBDO

CBS KW 1

Dekkings-

KW 1 2009

KW 1 2009

graad WBDO

14-09-2009

2009

graad WBDO

Totaal

5.419

13.700

39,6%

915

19.700

4,6%

Rijk/ Rechterlijke Macht/ Defen-

1.945

2.700

72,0%

267

8.700

3,1%

sie/Overige overheid/ZBO's Provincies Gemeenten Waterschappen Onderwijs (inclusief UMC’s) Politie

298

300

99,3%

80

500

16,0%

1.375

3.700

37,2%

287

5.100

5,6%

145

300

48,3%

20

400

5,0%

1.274

6.300

20,2%

199

4.500

4,4%

382

500

76,4%

62

600

10,3%

Bron: Ministerie van BZK, EC AMC; CBS Statline; bewerking Research voor Beleid De dekkingsgraad – berekend op basis van stroomcijfers - is relatief hoog in de deelsectoren provincies, Rijk (inclusief Rechterlijke Macht en Defensie) en politie. De deelsector onderwijs scoort duidelijk het laagst. 25

Aangetekend moet verder worden dat het bij de cijfers van het CBS om alle vacatures gaat, dat wil zeggen externe én interne vacatures. In de overige vacaturebronnen gaat het alleen om externe vacatures. De verhoudingsgetallen zijn dus een onderschatting. Het cijfer voor de PAR is sterk geflatteerd. Hier betreft het in verband met het ontbreken van standcijfers juist wel stroomcijfers. Verder hanteert de PAR een afwijkende definitie van publieke sector, namelijk op basis van beroepsgroepen (‘Beleid en Bestuur’ en ‘Onderwijs, Opleiding en Training’). De dekkingsgraad van JobFeed kon (nog) niet worden vastgesteld, maar aangenomen mag worden dat deze hoger is dan die van WorkingLife (groter aantal bronnen en ook eigen websites van bedrijven en instellingen). De cijfers zijn dus slechts indicatief, ze geven alleen een richting aan. Een vergelijkbare tabel met verhoudingsgetallen voor vervulde vacatures is op basis van deze quick scan niet samen te stellen. Dat zou aanvullend onderzoek vergen.

25

Aangetekend bij de tabel dient te worden dat er in het eerste kwartaal van 2009 naar verhouding nog veel vacatures van wetenschappelijke instellingen (inclusief UMC’s) op WBDO werden ingediend. Mede daardoor was de dekkingsgraad van WBDO als geheel – berekend op basis van stroomcijfers - in het eerste kwartaal van 2009 hoger dan in de eerste kwartalen van 2009 samen.

61

Tabel 3.4

Globale indicatie dekkingsgraad vacaturebronnen voor de publieke sector op basis van standcijfers)

Vacaturebron

Aantal openstaande vacatures in

Globale indicatie

(deelsectoren) publieke sector,

dekkingsgraad

peildatum 14 september 2009

(aandeel in vacaturetotalen CBS, peildatum eind juni 2009)

Vacatureregistraties UWV WERKbedrijf

PAR Printmedia

Openbaar bestuur ex soc verz (1.414) (*)

10%

Onderwijs incl. UMC’s (1.126) (*)

20%

Totaal publieke sector (2.546) (*)

13%

Totaal publieke sector (26.500 nieuw ontstane

88% (1)

vacatures in eerste helft 2009) (**) Algemene online vacaturebanken Monsterboard.nl

Totaal publieke sector (1.448)

7%

Knollenstein.nl

PM, geen eigen database

PM, geen eigen database

Workinglife.nl

Totaal publieke sector (schatting 13.000)

65%

Jobfeed.nl

Totaal publieke sector (niet bekend)

vermoedelijk > 65%

Monter Employment Index

PM, betreft indexcijfers

n.v.t.

Aan uitgeverijen gelieerde sites gericht op publieke sector InOverheid.nl

Totaal publieke sector (op 18 oktober 125)

1%

rePublic.nl

Totaal publieke sector (op 18 oktober 817)

4%

Werkenbijdeoverheid.nl Werkenbijdeoverheid.nl

Rijk, Defensie, RM (212)

2%

Provincies (80)

20%

Gemeenten/waterschappen (307)

6%

Politie (62)

9%

Onderwijs incl UMC’s (189)

3%

Totaal publieke sector (excl. internationaal) (915)

4,5%

Online vacaturebanken deelsectoren overheid Algemenebestuursdienst.nl

Algemene bestuursdienst (29)

Gemeentebanen.nl

Lokale overheden (excl intermediairs) (332)

Niet bekend 7%

Kombijdepolitie.nl

Politie (78)

11%

Werkenbijdelandmacht.nl

Landmacht (108)

1% (2)

Werkenbijdeluchtmacht.nl

Luchtmacht (105)

1% (2)

Werkenbijderechtspraak.nl

Rechterlijke macht (14)

14%

Online vacaturebanken deelsectoren onderwijs Academictransfer.nl

Wo en UMC’s (514)

9% (3)

Docentenbank.nl

Vo, bve en hbo (114)

2% (3)

FairFlex.nl

Po, vo en bve (102)

2% (3)

Meesterbaan.nl

Po en vo (165)

3% (3)

De Onderwijs BV

Po, vo, bve en hbo (134)

2% (3)

Onderwijsvacaturebank.nl

Po (inclusief speciaal onderwijs) (276)

5% (3)/25% (4)

VK Banen Onderwijs

Po, vo, bve, hbo en wo (214)

4% (3)

Werkeninhetmbo.nl

Bve (111)

2% (3)

(*) Openstaande vacatures ultimo juni 2009 (**) Publieke sector hier anders gedefinieerd (obv beroepsgroepen) (1) Dekkingsgraad berekend obv van nieuw ontstane vacatures in eerste helft van 2009 -> overschatting (2) Aandeel in vacatures totaal defensie (3) Aandeel in vacatures totaal onderwijs (4) Aandeel in vacatures po (inclusief speciaal onderwijs)

62

De belangrijkste conclusies zijn de volgende: De dekkingsgraad (berekend op basis van standcijfers) van werkenbijdeoverheid.nl is met zo’n 4 tot 5 procent voor de publieke sector als geheel laag te noemen. Zo scoort werk.nl (met name vacatures tot en met mbo-niveau) met 13 procent beduidend hoger. Belangrijke verklaring is de relatief korte tijd dat vacatures op werkenbijdeoverheid.nl staan (na gemiddeld twee weken worden deze verwijderd). Een oorzaak is ook dat - anders dan bij andere vacaturesites - individuele organisaties geen vacatures op werkenbijdeoverheid.nl kunnen plaatsen wanneer de betreffende sector niet deelneemt aan de site. Dit is bijvoorbeeld het geval bij PO en VO. Het hoogst is de dekkingsgraad (berekend op basis van standcijfers) bij de vacaturebronnen workinglife.nl en jobfeed.nl. De hoge score van PAR is geflatteerd. Wanneer de dekkingsgraad wordt berekend op basis van stroomcijfers is het beeld voor werkenbijdeoverheid beduidend positiever (zo’n 33 procent tegenover 25 procent bij werk.nl).

63

64

4

Naar een periodieke publicatie van vacatureinformatie over de publieke sector

In dit hoofdstuk komen eerst de wensen en verwachtingen aan de orde van de potentiële gebruikers van de te ontwikkelen periodieke publicatie van vacature-informatie over de publieke sector. Dan volgen een schets van de voor de beoogde publicatie te hanteren analysemethode, een beschrijving van de mogelijke opzet en inhoud van de publicatie en een fictief voorbeeld (nul-nummer) van een persbericht ter begeleiding van de publicatie. Het hoofdstuk wordt afgesloten met een globale indicatie van de kosten.

4.1

Wensen en verwachtingen bij de publicatie

De wensen en verwachtingen van potentiële gebruikers (EC AMC, UWV WERKbedrijf, sectorale organisaties) bij de publicatie zijn gepeild door middel van interviews met de potentiële gebruikers26. Aan de orde in de interviews kwamen onder meer de wensen en verwachtingen op het gebied van: Inhoud/soort informatie Sectoraal/categoriaal aggregatieniveau Regionaal aggregatieniveau Actualiteit/periodiciteit Informatiekanaal Vormgeving/presentatie. Inhoud/soort informatie Ten aanzien van de inhoud van de publicatie wensen de potentiële gebruikers dat de publicatie hun naast inzicht in het aantal vacatures ook inzicht verleent in de aanname- en wervingskanalen. Sectoraal/categoriaal aggregatieniveau Voor het gros van de potentiële gebruikers is uitsplitsen naar functie en / of sector van belang. Een aantal sectorale organisaties hebben deze behoefte nader gespecificeerd tijdens het interview. Zo ziet Academic Transfer graag dat er onderscheid wordt gemaakt tussen vacatures bij de hogescholen en universiteiten. Nog liever zouden zij zien dat er ook nog onderscheid wordt gemaakt tussen vacatures bij universiteiten, onderzoeksinstituten en UMC’s. Voor de politie is het van belang dat er onderscheid wordt gemaakt tussen defensie en politie en dat binnen de politie onderscheid wordt gemaakt tussen geüniformeerde functies en burgerfuncties. De Rechterlijke macht wenst dat er een onderscheid wordt gemaakt tussen rechters en ondersteunend personeel. Regionaal aggregatieniveau Het gewenste niveau van verbijzondering naar regio is afhankelijk van het wervingsniveau van de sector. Het UWV Werkbedrijf, A +O fonds gemeenten en Zestor (hogescholen) zien

26

Een uitgebreid verslag van de interviews is te vinden in Bijlage 5.

65

een uitsplitsing op het niveau van de door het UWV WERKbedrijf gehanteerde arbeidsmarktregio’s als gewenst. Voor politie en waterschappen geldt dat zij graag een uitsplitsing zien op provinciaal niveau. De overige sectorale organisaties gaven aan dat in hun sector op landelijk niveau wordt geworven. Opsplitsing op regionaal niveau heeft voor hen geen toegevoegde waarde. Zij achten het wel van belang dat de informatie in de publicatie een landelijke dekking heeft. Actualiteit/periodiciteit Voor EC-AMC, A + O Fonds provinciën, Zestor en de Rechterlijke macht volstaat een periodiciteit van eens per kwartaal of halfjaar. Het UWV WERKbedrijf, A + O Fonds Gemeenten, de Politie en de Waterschappen denken aan een frequentie van de publicatie van 1 a 2 keer per maand. Informatiekanaal De voorkeur van de potentiële gebruikers van de publicatie gaat uit naar een publicatie op het internet. Dit kan in de vorm van een digitale nieuwsbrief die per e-mail wordt verzonden. Ook kan gekozen worden voor een online publicatie in combinatie met een persbericht, dat ‘traffic’ genereert. Vormgeving/presentatie De publicatie bestaat bij voorkeur uit cijfers, tabellen en grafieken. Deze worden waar nodig met tekst ondersteund.

4.2

Analysemethode

Mogelijkheden van werkenbijdeoverheid.nl De centrale vraag in deze quick scan was of op basis van de database van werkenbijdeoverheid.nl een actuele, betrouwbare en beleidsmatig relevante periodieke (maandelijkse) publicatie is samen te stellen van vacature-informatie over de publieke sector. De volgende conclusies zijn te trekken: In principe is op basis van werkenbijdeoverheid.nl een actueel (‘real time’) beeld te schetsen van de vacatures in de publieke sector. Dat maakt een maandelijkse publicatie mogelijk. Er is ook uit te splitsen naar deelsector van de publieke sector, waardoor een voldoende mate van detail is te bereiken. Het op basis van werkenbijdeoverheid.nl te schetsen beeld is echter niet compleet. Gegevens over de sectoren PO en VO ontbreken. Voor politie en Defensie gaat het alleen om vacatures voor burgerpersoneel. Het aantal vacatures voor de sector WO is erg gering. Over het geheel genomen lijkt de dekkingsgraad van werkenbijdeoverheid.nl (berekend op basis van stand- en stroomcijfers respectievelijk 4 tot 5 procent en 33 procent) niet voldoende om een betrouwbaar beeld te schetsen van de vacature-informatie voor alle sectoren van de publieke sector. Dat komt vooral door een lage dekkingsgraad in bepaalde sectoren. Voor de sectoren waar de dekkingsgraad van werkenbijdeoverheid.nl hoger ligt (de sectoren die samen openbaarbestuur vormen uitgezond de gemeente sector) lijkt het wel verantwoord een periodieke publicatie van vacature-informatie samen te stellen op basis van werkenbijdeoverheid.nl.

66

Dat betekent dat voor het schetsen van een betrouwbaar, volledig beeld - naast werkenbijdeoverheid.nl - ook andere, aanvullende bronnen moeten worden gebruikt. In theorie is de dekkingsgraad voor de overheid te vergroten door de gegevens van werkenbijdeoverheid.nl te combineren met gegevens van relevante sites voor de ontbrekende deelsectoren (zoals werkenbijdelandmacht.nl, onderwijsvacaturebank.nl, academictransfer.nl et cetera). Dat is echter een ingewikkelde operatie. Sommige sectoren zoals de onderwijssector kennen een ingewikkelde structuur qua dekking van vacaturesites. Dat vraagt onder meer om een systematiek van ontdubbeling, omdat een en dezelfde vacature op meer dan één site kan voorkomen. Alternatief: Vacaturespiders Meer voor de hand ligt gebruik te maken van een vacaturespider27, die reeds verschillende relevante vacaturebronnen combineert en waarin een systematiek van ontdubbeling is ingebouwd. De vacaturespiders, die het kader van de quickscan zijn benaderd, hebben een hoge dekkingsgraad aan actualiteit. De spiders bestrijken een groot deel van de relevante vacaturesites (waaronder werkenbijdeoverheid.nl, werk.nl en de belangrijkste particuliere vacaturesites zoals monsterboard.nl en nationalevacaturebank.nl). Daarnaast bestrijkt een deel van de spiders een groot aantal corporate sites (eigen websites van bedrijven en instellingen). De spiders zijn bereid sites als bron toe te voegen wanneer opdrachtgevers daarom vragen. Gegevens zijn bij de spiders in principe ‘real time’ beschikbaar, zodat actuele analyses zijn te verrichten en actuele publicaties zijn samen te stellen, De vacaturespiders maken gebruik van standcijfers (openstaande vacatures) of stroomcijfers (ontstane vacatures). Ze zijn van plan in de toekomst beide te gaan aanbieden. De vraag is vervolgens of met behulp van de vacaturespiders een voldoende gedetailleerd beeld is te schetsen: is uit te splitsen naar de indeling in deelsectoren die de ministeries van BZK en SZW hanteren? Hier lijkt in eerste instantie een probleem op te doemen. Geen van beide bronnen heeft ‘sector’ als aparte variabele in de database zitten (wel functie/beroep). Een oplossing hiervoor is de database van de bron af te zoeken op namen van organisaties in de publieke sector en op basis daarvan een nieuwe variabele ‘sector’ (waarden: geen publieke sector, publieke deelsector A t/m publieke deelsector X) te maken. Nadeel van het alternatief vacaturespiders is afhankelijkheid van een externe (commerciële) partij. Dat zou mogelijk problemen kunnen opleveren voor de continuïteit, objectiviteit en transparantie. Naar het oordeel van de onderzoekers gaat het echter om betrouwbare partijen. Te wijzen valt ook op het feit dat ook UWV WERKbedrijf, Raad voor Werk en Inkomen en ECABO in gesprek zijn met een vacaturespider en Panteia met betrekking tot een project om de vacaturedata om te zetten in bruikbare arbeidsmarktinformatie.

27

Spidering is het systematisch afzoeken en binnenhalen van (gedeeltes van) het internet.

67

Aanpak in grote lijnen Op basis van het bovenstaande stellen we de volgende globale aanpak voor een maandelijkse publicatie van vacature-informatie over de publieke sector voor: Gebruik maken van de database van een vacaturespider. De vooralsnog gaat daarbij de voorkeur uit naar een vacature spider die ook eigen websites van bedrijven en instellingen ‘spidert’. Het is aan te bevelen daarbij aansluiting te zoeken bij andere partijen met behoefte aan deze arbeidsmarktinformatie, zoals UWV WERKbedrijf. Creëren van een nieuwe variabele ‘sector’ in de database (waarden: geen publieke sector, publieke deelsector A t/m publieke deelsector X) door het afzoeken van de variabele bedrijfsnaam op namen van organisaties in de publieke sector. Daarvoor is het nodig te beschikken over een zo volledig mogelijke lijst van organisaties in (deelsectoren van) de publieke sector. EC AMC heeft reeds een belangrijke aanzet gegeven tot een dergelijke lijst. Inbouwen van de mogelijkheid om zowel stroomcijfers als standcijfers te genereren. Verdere verbetering van de methodiek om functies te coderen zodat de codering aansluit bij de StandaardBeroepenClassificatie (SBC) van het CBS. Selectie van data uit de database op publieke sector en te analyseren periode(n) Herwegen en ophogen van de geselecteerde data. Hier is een vergelijkbare aanpak mogelijk als in eerder onderzoek door Research voor Beleid en EIM waarin de personeelsadvertenties in de printmedia van de PAR en de vacatures bij werk.nl als uitgangspunt zijn genomen. Voor het herwegen en ophogen van de data van vacaturepiders zijn gegevens over het marktbereik van internetvacatures uit het jaarlijkse vacatureonderzoek van UWV WERKbedrijf te gebruiken. In aanvulling hierop is gebruik te maken van de gegevens over belangrijkste (ver)wervingsmethoden per deelsector van de publieke sector uit het tweejaarlijkse POMO van het ministerie van BZK. Kwantitatieve analyses van de herwogen en opgehoogde data met behulp van SPSS en/of Excel Inhoudelijke interpretatie van de analyseresultaten Rapportage (maken van grafieken, tabellen en teksten) Opmaak (en eventueel druk) van de publicatie. Vacaturegraad De ministeries van BZK en SZW willen in de publicatie niet alleen actuele informatie over (de ontwikkeling van) het aantal en soort vacatures maar ook over de vacaturegraad. CBS definieert vacaturegraad als het aantal openstaande vacatures per 1.000 banen van werknemers. Wat werkgelegenheid in (de deelsectoren van) de publieke sector betreft, zijn er de volgende relevante bronnen: De CBS statistiek ‘Banen van werknemers, kwartaalgemiddelde naar economisch activiteit’ op Statline onderscheidt alleen Overheid (SBI L) en Gesubsidieerd onderwijs (SBI M). De deelsector UMC‘s (onderdeel van N) is niet te onderscheiden. Meest recente cijfers hebben betrekking op KW2 van 2009. De CBS statistiek ‘Banen van werknemers, economische activiteit en geslacht’ onderscheidt binnen Overheid (L) de deelsectoren Openbaar bestuur, Overheidsdiensten en Verplichte Sociale Verzekeringen. Binnen Onderwijs (M) zijn PO, VO, MBO, HBO en WO te onderscheiden. UMC’s zijn binnen Gezondheids- en welzijnszorg (N) te onderscheiden. Het gaat om jaarcijfers. Meest recente cijfers betreffen december 2007. Jaarlijks publiceert het ministerie van BZK in de statistische bijlage bij de Trendnota Arbeidszaken Overheid gegevens over werkgelegenheid in de publieke sector (afkomstig uit de Kerngegevens Personeel Overheid en Onderwijs). Het gaat om jaarcijfers (2004-

68

2008). Er is een tabel met werkzame personen. Daarin zijn de gewenste 13 deelsectoren te onderscheiden. Het voorstel is het geschatte aantal aan het eind van de peilmaand openstaande vacatures per deelsector af te zetten tegen het aantal werkzame personen volgens de Trendnota Arbeidszaken Overheid (meest recente peiljaar, op dit moment 2008).28 Daarbij dient dan wel te worden aangegeven dat dit slechts een indicatie is en het niet gaat om de vacaturegraad volgens de CBS-definitie. De vacatures worden immers afgezet tegen werkzame personen en niet tegen banen. In navolging van de Arbeidsmarktbarometer van het ministerie van OCW zou in plaats van vacaturegraad gesproken kunnen worden van ‘vacature-intensiteit’.

4.3

Inhoud en opzet van de publicatie

Het ministerie van BZK wil de bekendheid en het gebruik van werkenbijdeoverheid.nl vergroten (‘in de etalage zetten’). Het voorstel is daarom in de maandelijkse publicatie van vacature-informatie over de publieke sector naast schattingen van vacaturetotalen ook informatie op te nemen over de vacatures op werkenbijdeoverheid.nl. Voor de publicatie valt te denken aan een ‘drietrapsraket’: Een persbericht met de belangrijkste resultaten van de analyses en een verwijzing naar site waar de publicatie is te vinden De publicatie zelf, in pdf-formaat in te zien en/of te downloaden van betreffende site Een applicatie op betreffende site waarmee de onderliggende tabellen zijn in te zien en/of eventueel zelf zijn samen te stellen (en desgewenst in Excel-formaat zijn te downloaden). Vooralsnog denken we aan de volgende inhoud en opzet van de publicatie (met als werktitel ‘Vacaturebarometer Publieke Sector’): Voorwoord Het voorwoord gaat kort in op het doel van de publicatie, vat de belangrijkste resultaten samen en bevat een leeswijzer. 1. Vacatures op werkenbijdeoverheid.nl De eerste paragraaf bevat vacaturegegevens van werkenbijdeoverheid.nl. Het gaat daarbij om gegevens over in de peilmaand x nieuw ontstane vacatures (stroomcijfers). Daarbij worden expliciet de dekkingsgraad en hiaten van werkenbijdeoverheid.nl vermeld. Op die wijze zijn de gegevens op hun juiste waarde te schatten. Te overwegen valt in deze paragraaf ook (af en toe) aandacht te besteden aan de resultaten van het gebruikers-/ klanttevredenheidsonderzoek dat EC AMC van plan is te gaan uitvoeren onder werkgevers die vacatures plaatsen op werkenbijdeoverheid.nl. Met name de informatie over (succesvolle) wervingskanalen van publieke werkgevers is relevant.

28

Mogelijk zijn op basis van de salarisadministratie van P-direkt recentere gegevens over het aantal werkzame personen per deelsector te genereren.

69

Bij de presentatie van de vacaturegegevens houden we de indeling in deelsectoren aan zoals gehanteerd door EC AMC op de site werkenbijdeoverheid.nl: Werken bij Gemeenten Sector Wetenschappelijke instellingen (inclusief UMC’s) Sector Het Rijk (inclusief Rechterlijke Macht en burgerfuncties Defensie) Sector Politie (alleen burgerfuncties) Sector Provincies Sector Waterschappen Zelfstandige Bestuursorganen Werken in het MBO Werken bij Hogescholen Overige overheidsinstanties. De deelsector Internationaal laten we buiten beschouwing. Ontwikkeling aantallen nieuw ontstane vacatures werkenbijdeoverheid.nl Allereerst wordt een beeld geschetst van (de ontwikkeling van) de aantallen nieuw ontstane vacatures. Presentatie heeft plaats in tabelvorm (met korte, ‘bulletsgewijze’ begeleidende teksten), waarbij: absolute cijfers voor peilmaand x, maand x-1 en maand x-12, en mutatiecijfers in % voor peilmaand x t.o.v. maand x-1 en maand x-12 worden weergeven voor werkenbijdeoverheid.nl als geheel en voor de afzonderlijke deelsectoren. Nieuw ontstane vacatures op werkenbijdeoverheid.nl (WBDO), augustus 2009, juli 2009 en augustus 2008 Absolute aantallen Deelsector

Aug 2009

%

Maand eerder

Jaar eerder

Mutatie tov

Mutatie tov

(Jul 2009)

(aug 2008)

maand eerder

jaar eerder

(aug 2009 tov

(aug 2009 tov

jul 2009)

jul 2009)

A t/m X Totaal WBDO

Kenmerken nieuw ontstane vacatures werkenbijdeoverheid.nl Daarna volgen gegevens over kenmerken van de nieuw ontstane vacatures in de peilmaand x. Arbeidsmarktrelevant zijn in ieder geval de volgende kenmerken: Regio Beroep Functietype Opleidingsniveau/Werk- en denkniveau Soort dienstverband Omvang dienstverband Salarisklasse.

70

De gegevens over vacaturekenmerken worden zoveel mogelijk grafisch weergegeven. Uitzondering vormen de kenmerken met veel categorieën die – voor de overzichtelijkheid – in tabelvorm worden gepresenteerd. Er wordt een grafiektype gekozen waaruit zowel de absolute aantallen als de verdeling in procenten is af te leiden. De grafieken en tabellen vergelijken het beeld voor de verschillende deelsectoren met dat voor werkenbijdeoverheid.nl als geheel. Ze gaan vergezeld van begeleidende teksten. Nieuw ontstane vacatures op werkenbijdeoverheid.nl (WBDO) naar opleidingsniveau, augustus 2009 (fictief voorbeeld)

100%

200

1.200

1.000 800

80%

300

4.300

60% 3.500

40%

800 2.000 500

20%

3.000 1.000

0% Deelsector A Lager

t/m Middelbaar

Deelsector X Hoger

Totaal WBDO

Wetenschappelijk

2. Geschatte totale aantallen openstaande vacatures en vacature-intensiteit in de publieke sector Deze paragraaf bevat de resultaten van de analyses van de herwogen en opgehoogde data over openstaande vacatures uit de database van WorkingLife dan wel JobFeed. Presentatie heeft plaats aan de hand van indeling van de publieke sector in de deelsectoren die de ministeries van BZK en SZW hanteren: Openbaar bestuur: 1 Rijksoverheid 2 Provincies 3 Gemeenten 4 Rechterlijke macht 5 Waterschappen

71

Onderwijs en Wetenschappen: 6 Primair Onderwijs 7 Voortgezet Onderwijs 8 Middelbaar Beroepsonderwijs 9 Hoger Beroepsonderwijs 10 Wetenschappelijk Onderwijs, inclusief Onderzoekinstellingen 11 Universitair Medische Centra Veiligheid: 12 Politie 13 Defensie Trendmatige ontwikkeling geschatte aantallen openstaande vacatures Gestart wordt met een beschrijving van de trendmatige ontwikkeling van de geschatte aantallen openstaande vacatures in de publieke sector in het afgelopen jaar (dan wel over een langere periode). Dat gebeurt in de vorm van een grafiek met (begeleidende tekst). Daarin wordt in ieder geval een vergelijking gemaakt tussen overheid, onderwijs en de totale economie. In onderstaand fictief voorbeeld (van rechts naar links te lezen) is gebruik gemaakt van indexcijfers. Trendmatige ontwikkeling geschatte aantallen openstaande vacatures in de sectoren overheid en onderwijs en de economie als geheel, augustus 2008-augustus 2009 (indexcijfers; jan/jul 2004 = 100) (fictief voorbeeld) 250

200

150

100

50

0 Aug

Jul

Jun

Mei

Apr

Mrt

Feb

Jan

Dec

2009

Nov

Oct

Sep

Aug

2008 Totaal

Overheid

Onderwijs

Verdere uitsplitsing van overheid en onderwijs in deelsectoren maakt de grafiek onleesbaar. Vergelijkbare cijfers voor de te onderscheiden deelsectoren worden daarom in tabelvorm gepresenteerd. Ontwikkeling van de geschatte vacature-intensiteit in de publieke sector Vervolgens gaat deze paragraaf in op de geschatte vacature-intensiteit (het geschatte aantal openstaande vacatures in % van de werkgelegenheid). De informatie wordt in tabelvorm gegoten, waarbij peilmaand x wordt vergeleken met maand x-1 en maand x-12. Dat ge-

72

beurt voor de totale economie, de totaal publieke sector en de te onderscheiden deelsectoren. De tabel gaat weer vergezeld van een begeleidende tekst. Geschatte vacature-intensiteit in (deelsectoren van) de publieke sector, augustus 2009, juli 2009, augustus 2008 Vacature-intensiteit (= openstaande vacatures in % van de werkgelegenheid) Deelsector

Aug 2009

Maand eerder (Jul 2009)

Jaar eerder (aug 2008)

A t/m X Totaal publieke sector Totaal economie

3. Geschatte totale aantallen nieuw ontstane vacatures in de publieke sector Deze paragraaf bevat de resultaten van de analyses van de herwogen en opgehoogde data over nieuw ontstane vacatures uit de database van WorkingLife dan wel JobFeed. Hier gaat het dus weer om stroomcijfers. De inhoud en opzet van deze paragraaf is in grote lijnen vergelijkbaar met die van de eerste paragraaf (vacatures op werkenbijdeoverheid.nl), met dien verstande dat hier de sectorale indeling van de ministeries van BZK en SZW wordt gehanteerd en ook vergeleken wordt met de totale economie. We volstaan hieronder kortheidshalve met het weergeven van een voorbeeldtabel en –grafiek. Ontwikkeling geschatte totale aantallen nieuw ontstane vacatures in de publieke sector Geschatte totale aantallen nieuw ontstane vacatures in (deelsectoren van) de publieke sector en de totale economie, augustus 2009, juli 2009 en augustus 2008 Schatting nieuw ontstane vacatures Absolute aantallen Deelsector

Aug 2009

%

Maand eerder

Jaar eerder

Mutatie tov

Mutatie tov

(Jul 2009)

(aug 2008)

maand eerder

jaar eerder

(aug 2009 tov

(aug 2009 tov

jul 2009)

jul 2009)

A t/m X Totaal publieke sector Totaal economie

73

Kenmerken geschatte totale aantallen nieuw ontstane vacatures in de publieke Geschatte totale aantallen nieuw ontstane vacatures in (deelsectoren van) de publieke sector en de totale economie naar opleidingsniveau, augustus 2009 100%

200

1.200

1.000

6.000

800

80%

33.000

300

4.300

60% 3.500

5.000

40%

800 2.000

20%

500

3.000

30.000

1.000 0% Deelsector A

t/m

Lager

Deelsector X

Middelbaar

Hoger

Totaal publieke sector

Totaal economie

Wetenschappelijk

Bijlage Methodologische verantwoording De bijlage ten slotte bevat een methodologische verantwoording van de schatting van de vacaturetotalen en de vacature-intensiteit.

4.4

Nul-nummer persbericht

Het persbericht is het ‘visitekaartje’ van de beoogde publicatie. Het moet ruchtbaarheid geven aan en belangstelling wekken voor (de site met) de publicatie. Daartoe moet het persbericht beknopt en aansprekend zijn en vergezeld gaan van een heldere toelichting. Hieronder presenteren wij een fictief voorbeeld (nul-nummer) van het persbericht.

74

Persbericht ‘Vacaturebarometer Publieke Sector’ Peilperiode september 2009 AANTAL VACATURES IN PUBLIEKE SECTOR DAALT FORS In september duizend vacatures minder Nog 19 duizend vacatures staan open Vacature-intensiteit gedaald Relatief weinig nieuwe vacatures ontstaan Het aantal vacatures in de publieke sector is in september 2009 fors gedaald. Eind september stonden naar schatting nog 19 duizend vacatures open. Dat zijn er duizend minder dan een maand daarvoor en 4 duizend minder dan een jaar eerder. Vooral bij Defensie en gemeenten nam in september het aantal vacatures sterk af. Een en ander blijkt uit de nieuwste cijfers van de “Vacaturebarometer Publieke Sector” van het Expertisecentrum Arbeidsmarktcommunicatie Rijk (EC AMC) van het ministerie van BZK. Schatting aantal openstaande vacatures in de publieke sector, Nederland, januari 2008 t/m september 2009 24.000

22.000

20.000

18.000

16.000

14.000

12.000

2008

sep

aug

jul

jun

mei

apr

mrt

feb

jan

dec

nov

okt

sep

aug

jul

jun

mei

apr

feb

mrt

jan

10.000

2009

Bron: Ministerie van Binnenlandse Zaken - EC AMC

Het aantal vacatures in de publieke sector nam in de eerste drie kwartalen van 2008 nog flink toe. Stonden begin 2008 nog maar 14 duizend vacatures open, eind september van dat jaar waren dat er 23 duizend. Daarna zette een daling in tot 20 duizend eind juni 2009. De maanden juli en augustus 2009 lieten min of meer een stabilisatie zien. In september 2009 volgde echter weer een forse daling (min duizend). Eind september 2009 stonden in

75

de publieke sector nog 19 duizend vacatures open. Dat zijn er 4 duizend minder dan een jaar eerder Het aantal openstaande vacatures verminderde in september 2009 in alle deelsectoren van de publieke sector, met uitzondering van de Rechterlijke macht en de Waterschappen. De grootste daling vond plaats bij Defensie (min 500). De gemeentelijke overheid volgde op enige afstand met een afname van 300 vacatures. De overige deelsectoren lieten een daling zien van 100 of minder vacatures. Door het kleinere aantal vacatures nam ook de vacature-intensiteit in de publieke sector af. af. Eind september 2009 waren er in de publieke sector als geheel 20 openstaande vacatures per duizend werkzame personen tegenover 21 een maand daarvoor en 24 een jaar eerder. De vacature-intensiteit in de deelsectoren loopt sterk uiteen. Ondanks de forse daling van het aantal vacatures was de vacature-intensiteit eind september 2009 nog steeds het hoogst bij Defensie (103 vacatures per duizend werkzame personen). Het laagst was de vacature-intensiteit bij het Rijk (9). In september 2009 ontstonden in de publieke sector naar verhouding weinig nieuwe vacatures. In totaal ging het om ruim 3.000 nieuw ontstane vacatures tegenover 4.500 een maand eerder. In september 2008 bedroeg het aantal nieuw ontstane vacatures in de publieke sector nog om en nabij 6.000. Instellingen in de publieke sector plaatsen hun vacatures steeds vaker (ook) op de vacaturesite werkenbijdeoverheid.nl van EC AMC. In september 2009 ging het in totaal om zo’n 900 nieuwe vacatures. Het marktbereik van deze site is daarmee zo’n 30 procent.

TABELLEN Tabel 1 Schatting aantal openstaande vacatures naar deelsector publieke sector eind sep 2008

eind aug 2009

eind sep 2009

Rijk

1.500

1.100

1.050

Gemeenten

5.800

4.800

4.500

Provincies

600

400

380

Rechterlijke Macht

100

100

120

Waterschappen

400

300

350

5.600

5.000

4.950

$

$

$

7.800

7.500

7.000

900

700

650

22.700

19.900

19.000

Onderwijs en Wetenschappen Verder uitgesplitst naar po, vo, mbo, hbo, wo/oi en umc’s Defensie Politie Totaal publieke sector Bron: Ministerie van Binnenlandse Zaken - EC AMC

76

Tabel 2 Schatting vacature-intensiteit naar deelsector publieke sector eind sep 2008

eind aug 2009

Rijk

12

9

9

Gemeenten

34

28

26

Provincies

46

31

29

Rechterlijke Macht

25

25

30

Waterschappen

40

30

35

Onderwijs en Wetenschappen

11

10

10

$

$

$

Verder uitgesplitst naar po, vo, mbo, hbo, wo/oi en umc’s Defensie

eind sep 2009

115

110

103

Politie

15

11

10

Totaal publieke sector

24

21

20

Bron: Ministerie van Binnenlandse Zaken - EC AMC

Tabel 3 Schatting aantal nieuw ontstane vacatures naar deelsector publieke sector sep 2008

aug 2009

Sep 2009

Rijk

$

$

$

Gemeenten

$

$

$

Provincies

$

$

$

Rechterlijke Macht

$

$

$

Waterschappen

$

$

$

Onderwijs en Wetenschappen Verder uitgesplitst naar po, vo, mbo,

$

$

$

$

$

$

hbo, wo/oi en umc’s Defensie

$

$

$

Politie

$

$

$

6.000

4.500

3.000

Totaal publieke sector Bron: Ministerie van Binnenlandse Zaken - EC AMC

TOELICHTING Expertisecentrum Arbeidsmarktcommunicatie Rijk Verantwoordelijk voor de samenstelling van de publicatie “Vacaturebarometer Publieke Sector’ (VPS) is het Expertisecentrum Arbeidsmarktcommunicatie Rijk (EC AMC) van het ministerie van BZK. EC AMC is de rijksbrede organisatie voor de werving van álle vacatures van het Rijk en werkt tegelijkertijd aan het neerzetten van het Rijk als aantrekkelijk werkgever. EC AMC beheert onder meer de site werkenbijdeoverheid.nl, een job board voor de totale publieke sector. EC AMC is bereikbaar op telefoonnummer (070) 700 05 10 en via [email protected]. Afbakening publieke sector Tot de overheids- of publieke sector worden gerekend de sectoren openbaar bestuur, onderwijs en veiligheid (defensie en politie). Samen met de sector zorg en welzijn vormt de publieke sector de collectieve sector.

77

Definitie vacature en vacature-intensiteit Een vacature is een arbeidsplaats waarvoor, binnen of buiten een onderneming of instelling, personeel wordt gezocht dat onmiddellijk of zo spoedig mogelijk geplaatst kan worden (CBS-definitie). Onderscheid is te maken tussen openstaande vacatures (standcijfers) en ontstane vacatures en vervulde vacatures (stroomcijfers). Een standcijfer betreft het aantal op één bepaald moment (peildatum), een stroomcijfer betreft het aantal over een bepaalde periode, bijvoorbeeld een maand. De vacature-intensiteit is te definiëren als het aantal openstaande vacatures in procenten van het aantal werkzame personen. De vacature-intensiteit is niet precies gelijk aan de vacaturegraad volgens het CBS, omdat laatstgenoemd cijfer het aantal openstaande vacatures afzet tegen het aantal banen. Een werkzaam persoon kan meer dan één baan hebben. Schatting aantal vacatures Het internet (eigen websites en job boards) is ook voor overheidsinstellingen het belangrijkste wervingskanaal. Om het totaal aantal vacatures in (de deelsectoren van) de publieke sector te schatten is gebruik gemaakt van gegevens uit de JobFeed-database van Textkernel. Jobfeed is een webmining-applicatie waarmee op een overzichtelijke wijze toegang is te krijgen tot een grote hoeveelheid recente vacatures op het Nederlandse web. De gegevens uit de JobFeed database zijn herwogen en opgehoogd tot vacaturetotalen voor alle wervingskanalen samen. Hiervoor zijn gegevens over het marktbereik van internetvacatures uit het jaarlijkse vacatureonderzoek van UWV WERKbedrijf gebruikt. In aanvulling daarop is gebruik gemaakt van gegevens over de belangrijkste (ver)wervingsmethoden per deelsector van de publieke sector uit het tweejaarlijkse Personeels- en Mobiliteitsonderzoek (POMO) van het ministerie van BZK. Voor een uitgebreidere methodologische verantwoording zij verwezen naar de volledige publicatie van de “Vacaturebarometer Publieke Sector. Peilperiode september 2009” (zie hieronder). Volledige publicatie De volledige publicatie “Vacaturebarometer Publieke Sector. Peilperiode september 2009” is hier te downloaden.

4.5

Globale indicatie van de kosten

Zowel het gebruik van werkenbijdeoverheid.nl in combinatie met andere overheidssites als de inzet van vacaturespiders brengen kosten met zich mee, te verdelen in ontwikkelingsen exploitatiekosten. Hieronder geven wij een eerste indicatie van de kosten die daarmee gepaard gaan. Het gaat om voorlopige indicaties. De kosten hangen immers samen met het gewenste kwaliteitsniveau, met de mate waarin BZK zelf werkzaamheden verricht dan wel deze uitbesteed, de mate waarin coderingen e.d. van WorkingLife/JobFeed al vanuit andere projecten beschikbaar komen, et cetera. Ook is nog de vraag in hoeverre een aanbestedingsprocedure zou moeten plaatshebben wanneer er in principe twee aanbieders van vacature-informatie zijn die op detailniveau data kunnen leveren.

78

Ontwikkelingskosten Investering bij werkenbijdeoverheid.nl als basis Wanneer werkenbijdeoverheid.nl als basis gaat dienen, dan is sprake van aanzienlijke kosten voor de ontwikkeling van een methode om de totale aantallen vacatures per sector te berekenen. Het gaat om de volgende kostenposten: Het is zaak informatie uit andere sites van en/of voor de overheid te betrekken. Dit geldt in ieder geval voor bijvoorbeeld sectoren binnen het onderwijs en defensie/militair waarvoor geen vacatures bij werkenbijdeoverheid.nl worden gemeld. Daarbij gaat het niet alleen om een methode om deze vacatures regelmatig te verzamelen, maar ook om de ontwikkeling van een gezamenlijke database. Het is nodig een methode te ontwikkelen om vacatures te ontdubbelen wanneer deze op meer sites voorkomen. De vacaturespiders hebben hiervoor al programmatuur in huis. Het is (overigens net als bij de vacaturespiders) nodig een indeling naar sectoren te maken op basis van de lijst van EC AMC. Een belangrijk (kosten)aspect is vervolgens dat in vacatureteksten soms net iets andere benamingen van organisaties staan. Er moeten methoden worden ontwikkeld om de organisaties op basis van deze benaming aan de goede sector toe te kennen. Bij de vacaturespiders gebeurt dat trouwens (mede) op basis van reeds ontwikkelde ICT/taaltechnologie. Ten slotte moet er een methode worden ontwikkeld om op te hogen naar plausibele totalen voor de verschillende sectoren. Daarbij blijft het risico bestaan dat in bepaalde sectoren de celvulling, ook na toevoeging van specifieke sites, te klein blijft om op een verantwoorde wijze op te hogen. Vervolgens is het zaak om net als bij het alternatief een standaard te ontwikkelen voor analyse, persbericht, publicatie en/of website. Investering bij een vacaturespider als basis Bij inzet van een vacaturespider bestaan de investeringskosten uit de aanpassing van de databases (met name stand-/stroomgegevens en aanmaken variabele “overheidssector”) alsook de ontwikkeling van een standaard voor ophoging, analyse, persbericht, publicatie en/of website. Wat betreft het eerste punt is mogelijk aan te sluiten bij activiteiten van andere partijen (ECABO, UWV WERKbedrijf, RWI) om de vacature-informatie van de vacaturespiders te gebruiken voor arbeidsmarktonderzoek. Dat drukt de kosten. Buiten beschouwing hierbij blijft vooralsnog dat er een risico van noodzaak van een (openbare) aanbestedingsprocedure is. Dat speelt wanneer er meer vacaturespiders (en eventuele andere betrokken partijen) zijn die een kwalitatief goede database en een goed eindproduct kunnen leveren. BZK is dan mogelijk verplicht meer partijen te vragen om offerte uit te brengen of zelfs op Europees niveau een aanbestedingsprocedure te starten (het laatste afhankelijk van de geschatte omvang van de opdracht). Uiteraard brengt een dergelijke procedure kosten (van inzet van (beleids)medewerkers en inkopers) met zich mee.

79

Exploitatiekosten Exploitatiekosten bij werkenbijdeoverheid.nl als basis Met werkenbijdeoverheid.nl als basis bestaan de exploitatiekosten uit twee elementen: Enerzijds het onderhoud van de methode voor informatieverzameling uit andere sites en de ontdubbeling en ophoging Anderzijds de uitvoering van de ophoging en analyse en verwerking in persberichten, publicaties en/of de website. Met name de kosten voor onderhoud zijn moeilijk in te schatten. Deze zijn namelijk afhankelijk van de ontwikkeling van betreffende andere websites. Daarbij is soms een overheidssector de initiator van nieuwe ontwikkelingen, maar soms zijn dat ook commerciële partijen. Exploitatiekosten bij een vacaturespider als basis Bij inzet van een vacaturespider zijn hiermee afspraken te maken over regelmatige levering van de gevraagde gegevens (abonnement of licentie). De spider heeft dan zelf zorg voor verwerking van nieuwe sites of veranderingen binnen bestaande sites alsook voor aanpassing van de methoden voor ontdubbeling. Een voordeel is dat de spider deze zelfde handelingen ook moet uitvoeren voor andere afnemers. Dat drukt de kosten voor de overheid. Net als bij de methode met werkenbijdeoverheid.nl als basis komen er dan ook nog de kosten voor ophoging, analyse en verwerking in publieksuitingen bij. Uiteraard geldt bij inzet van werkenbijdeoverheid.nl dat er een minder groot afbreukrisico bestaat. Men is niet afhankelijk van een derde partij. Dat valt bij de spiders echter ook wel mee. Die kennen een groeiend aantal afnemers, waaronder ook grote partijen als Randstad, USG en mogelijk ook UWV WERKbedrijf. Daarmee zijn ze zeker niet van het ministerie van BZK afhankelijk en evenmin van één of twee commerciële opdrachtgevers.

80

Bijlage 1 Nieuw ontstane vacatures Nieuw ontstane vacatures CBS (x 1.000) Sectoren

2008

2008

2008

2008

2009

2009

1e kwartaal 2e kwartaal 3e kwartaal 4e kwartaal 1e kwartaal 2e kwartaal A-O Totaal SBI'93

275

287

263

204

187

185

A, B Land-, bosbouw en visserij

7

8

7

4

4

4

C Delfstoffenwinning

0

0

0

0

0

0

25

22

19

12

11

10 1

D Industrie E Openbare voorzieningsbedrijven

1

1

1

1

1

F Bouwnijverheid

17

14

13

8

7

6

G Handel

55

63

64

49

43

44

H Horeca

21

23

17

13

13

16

I Vervoer en communicatie

15

14

14

10

7

8

J Financiële instellingen

13

12

10

8

9

7

K Zakelijke dienstverlening

31

56

58

52

43

37

L Openbaar bestuur; soc.verz.

8

8

8

7

8

7

M Onderwijs

9

13

13

8

7

11

801 Basis- en speciaal onderwijs

1

3

3

2

1

3

802 Voortgezet onderwijs

4

6

6

3

3

5

803 Hoger onderwijs

2

2

2

2

1

1

804 Overig onderwijs

2

2

2

1

2

1

N Gezondheids- en welzijnszorg

35

34

33

30

28

28

O Ov. dienstverl.

15

16

13

11

11

11

Overheidssectoren Totaal sectoren

2008

2008

2008

2008

2009

2009

1e kwartaal

2e kwartaal

3e kwartaal

4e kwartaal

1e kwartaal

2e kwartaal

16,7

19,3

18,1

14,2

13,7

16,2

Rijksoverheid

1,8

1,2

1,3

0,6

1,1

1,1

Provinciale overheid

0,2

0,4

0,3

0,2

0,3

0,2

Gemeentelijke overheid

4,9

4,6

3,5

3,9

3,7

x

Onderwijs (inclusief UMC’s)

8,5

11,4

10,8

7,2

6,3

9,6

Politie

0,6

1

0,4

0,5

0,5

0,6

Defensie

0,3

0,3

1,5

1,5

1,4

x

Rechterlijke macht

0,2

0,2

0,1

0,1

0,2

0,1

Waterschappen

0,2

0,2

0,2

0,2

0,3

0,2

x : geheim; het CBS heeft hier wel cijfers over, maar kan deze om geheimhoudingsredenen niet publiceren Bron: CBS Statline

81

Nieuw ontstane vacatures werk.nl Jan

Feb

Mrt

Apr

Mei

Jun

Jul

Aug

2009

2009

2009

2009

2009

2009

2009

2009

Openbaar bestuur

592

507

926

1.376

711

808

721

532

wv. Algemeen overheidsbestuur

205

227

362

227

538

335

357

148

176

120

257

368

23

213

118

114

190

92

271

503

101

86

96

87

*

*

*

*

*

*

*

*

122

27

165

67

44

32

36

48

Openbaar bestuur, overheidsdiensten en soc. Verz

Publiekrechtelijke bedrijfsorganen Overheidsdiensten wv. Buitenlandse zaken Defensie Justitie en justitiële diensten

17

28

29

*

*

13

*

10

Politie

35

31

72

432

45

39

55

27

Brandweer

15

*

*

*

*

*

*

*

21

68

36

278

49

174

150

183

613

575

962

1.654

760

982

871

715

40

45

44

26

21

24

14

*

Secundair onderwijs en educatie

91

151

158

255

179

292

288

98

Tertiair onderwijs

10

12

18

24

34

*

*

*

*

*

15

18

25

*

*

*

*

*

*

*

*

*

*

*

Overig onderwijs

181

142

190

144

154

121

102

160

Subtotaal Onderwijs

322

350

410

449

388

446

413

263

40

19

24

39

*

27

38

14

975

944

1.396

2.142

1.148

1.455

1.322

992

Verplichte sociale verzekeringen Subtotaal Openbaar bestuur, overheidsdiensten en soc. verz Onderwijs Primair onderwijs voor leerplichtigen en speciaal onderwijs

Wv Hoger beroepsonderwijs Wetenschappelijk onderwijs

Academische ziekenhuizen (SBI 85111) Totaal publieke sector * minder dan 10

Bron: UWV WERKbedrijf/werk.nl; bewerking Research voor Beleid

Nieuw ontstane vacatures werkenbijdeoverheid.nl (WBDO) Deelsector

Jan

Feb

Mrt

Apr

Mei

Jun

Jul

Aug

Sep

2009

2009

2009

2009

2009

2009

2009

2009

2009*

445

656

557

360

450

311

263

220

376

8

3

1

2

3

1

1

1

1

Sector Het Rijk

391

632

752

583

493

443

497

346

271

Sector Politie

116

144

122

91

78

81

59

68

21

58

75

165

114

79

122

48

57

52

58

42

45

46

30

39

21

21

24

325

117

10

12

14

-

-

5

7

Internationaal Overige overheidsinstanties

Sector Provincies Sector Waterschappen Sector Wetens. instellingen Werken bij Gemeenten

440

458

477

346

348

425

328

283

231

Werken bij Hogescholen

123

167

187

212

163

314

145

51

109

Werken in het MBO

105

122

118

144

97

195

235

67

122

39

75

44

33

21

19

41

13

14

Totaal WBDO

2.108

2.491

2.478

1.943

1.776

1.950

1.638

1.132

1.228

Idem exclusief Internationaal

1.663

1.835

1.921

1.583

1.326

1.639

1.375

912

852

Zelfstandige Bestuursorganen

* T/m 29 september 2009 Bron: Ministerie van BZK, EC AMC

82

Bijlage 2 Online onderwijsvacaturebanken Academictransfer.nl. Korte omschrijving AcademicTransfer is de gezamenlijke vacaturesite van de Nederlandse universiteiten, academische ziekenhuizen en onderzoeksinstellingen. De site bevat vacatures en informatie over loopbaanmogelijkheden en ontwikkelingen op de Nederlandse en internationale academische arbeidsmarkt. Beheerder AcademicTransfer is een initiatief van: VSNU, Vereniging van Nederlandse Universiteiten NFU, Nederlandse Federatie van Universitair Medische Centra WVOI, werkgeversvereniging van de onderzoeksinstellingen. Afbakening/definitie vacatures AcademicTransfer bevat openstaande vacatures voor werk in het wetenschappelijk onderwijs en onderzoek, maar ook voor werk in ondersteunende en beheerfuncties en voor medici, verplegenden en verzorgenden. Aantal vacatures Op 14 september stonden er op de site 514 openstaande vacatures. Periodiciteit/actualiteit Het gaat om actuele openstaande vacatures. Inhoud De vacatures zijn te uit te splitsen naar: Organisatie (UMC’s; Universiteiten; Onderwijs en Onderzoek; Onderzoeksinstellingen; Overige Instellingen) Wetenschappelijke discipline Regio (provincie) Functietype (Onderwijs en Onderzoek; Patiëntenzorg; Beleid en staffuncties; Leidinggevende functies; Administratieve ondersteuning; Technische/laboratoriumfuncties; ICT; Dienstverlenende functies) Aantal uren per week Indicatie salaris per maand. Docentenbank.nl Korte omschrijving De Docentenbank bemiddelt docenten, onderwijsondersteunend personeel en schoolleiders voor banen in het voortgezet onderwijs, het middelbaar beroepsonderwijs en het hoger beroepsonderwijs.

83

Beheerder De Docentenbank is een particuliere site. De onderneming werkt landelijk vanuit drie vestigingen: Koog aan de Zaan (hoofdvestiging), Doorn en Den Bosch. Afbakening/definitie vacatures De Docentenbank bevat vacatures voor docentenbanen in alle voorkomende vakken en voor banen in de onderwijsondersteunende diensten in vo, bve en hbo. De vacaturebank zegt heel Nederland te bestrijken maar in feite gaat het slechts om een deel van het land (met name Noord-Holland, Utrecht en Brabant). Aantal vacatures Het aantal vacatures op de Docentenbank bedroeg op 14 september in totaal 114. Periodiciteit/actualiteit Het betreft actuele openstaande vacatures. Inhoud Uit te splitsen is naar: Vak Type (Onderwijsgevend; Onderwijsondersteunend) Plaats. FairFlex Onderwijs BV Korte omschrijving FairFlex richt zich expliciet op de arbeidsbemiddeling van bevoegde leraren, OOP-ers, directeuren en adjunct-directeuren in het primair, voortgezet en beroepsonderwijs. Beheerder FairFlex is een gespecialiseerd privaat bureau voor werving & selectie, uitzenden, detacheren en payrolling in het onderwijs. Het bureau is gevestigd in Meppel. Afbakening/definitie vacatures Het betreft openstaande vacatures voor bevoegde leraren, OOP-ers, directeuren en adjunct-directeuren in het primair, voortgezet en beroepsonderwijs. Daarbij gaat het zowel om vast, tijdelijk als uitzendwerk. Aantal vacatures Op 14 september stonden op de site in totaal 102 vacatures. Periodiciteit/actualiteit Het gaat om actuele openstaande vacatures. Inhoud Er is te onderscheiden naar: Onderwijssoort (po; vo; bve) Locatie Functie (vak) Dienstverband (tijdelijk; vast).

84

Meesterbaan Korte omschrijving Docenten kunnen reageren op vacatures die scholen uit het primair en voortgezet onderwijs op deze site plaatsen. Beheerder Beheerder van Meesterbaan is de particuliere onderneming EMtec Educational Solutions, gevestigd in Rotterdam. Afbakening/definitie vacatures Het gaat om openstaande vacatures voor docenten in het po en vo. Aantal vacatures De site telde op 14 september 165 vacatures. Periodiciteit/actualiteit Het betreft actuele openstaande vacatures. Inhoud Uit te splitsen is naar: Sector (po; vo) Regio Functie/taak. De Onderwijs BV Korte omschrijving De Onderwijs BV – onderdeel van Randstad - bemiddelt en begeleidt onderwijsmedewerkers in het primair en voortgezet onderwijs, instellingen voor beroeps- en volwasseneneducatie en hbo-scholen. Beheerder Beheerder van de site is uitzendorganisatie Randstad. Afbakening/definitie vacatures Het betreft openstaande vacatures voor onderwijsmedewerkers in het po, vo, bve en hbo. Aantal vacatures De site telde op 14 september 134 vacatures. Periodiciteit/actualiteit Het gaat om actuele openstaande vacatures. Inhoud Te specificeren is naar: Branche Plaats Opleidingsniveau Werkervaring Soort dienstverband (tijdelijk; vast) Aantal uren per week.

85

Onderwijsvacaturebank Korte omschrijving De Onderwijsvacaturebank is door de Stichting Participatiefonds ontwikkeld voor scholen en besturen in het basis- en speciaal onderwijs om openstaande vacatures en beschikbaar onderwijspersoneel sneller en gemakkelijker bij elkaar te brengen. Beheerder Beheerder is de Stichting Participatiefonds, in 1995 opgericht door de sociale partners in het onderwijs. Het Participatiefonds is verantwoordelijk voor het beheren en terugdringen van de werkloosheidsuitgaven in het primair onderwijs. Alle scholen in het primair onderwijs zijn (bij wet) verplicht aangesloten bij het Participatiefonds. Afbakening/definitie vacatures Het gaat om openstaande vacatures voor personeel in het basis- en speciaal onderwijs. Aantal vacatures De site telde op 14 september 276 vacatures. Periodiciteit/actualiteit Het betreft actuele openstaande vacatures. Inhoud Per vacature worden onder meer de volgende gegevens vastgelegd: Sector (basis- dan wel speciaal onderwijs) Functie Plaats Schaal Omvang (lesuren/roosterdagen) en soort (tijdelijk; vast) dienstverband. Volkskrant banen onderwijs Korte omschrijving Volkskrant banen onderwijs is een onderdeel van de algemene vacaturesite Volkskrant banen. Beheerder Beheerder is de Volkskrant. Afbakening/definitie vacatures Het gaat om vacatures voor personeel in het po, vo, bve, hbo en wo. Aantal vacatures Op 14 september stonden er de site Volkskrant banen in totaal openstaande 973 vacatures waarvan 214 in het vakgebied onderwijs. Inhoud Per vacature zijn onder meer de volgende gegevens beschikbaar: Sector Plaats Werk-/denkniveau Werkervaring.

86

Werken in het MBO Korte omschrijving De website biedt bevat vacatures van de roc’s, aoc’s en vakscholen. Van docenten, opleidingscoördinatoren, praktijkinstructeurs en loopbaanbegeleiders tot staffunctionarissen, facilitair medewerkers, roostermakers en ICT-specialisten. Ook vinden bezoekers op de site informatie over werken in het middelbaar beroepsonderwijs en de volwasseneneducatie. Alle vacatures op deze website staan ook op werkenbijdeoverheid.nl. Beheerder De beheerder van de site is Stichting Onderwijsarbeidsmarktfonds MBO (SOM), op 24 maart 2005 opgericht door sociale partners in de mbo-sector. De doelstelling is het arbeidsmarktbeleid voor de mbo-sector van impulsen te voorzien, projecten op dit terrein te ontwikkelen of te initiëren en kennis op dit vlak sectorbreed te verspreiden. Afbakening/definitie vacatures Het betreft vacatures voor alle personeelscategorieën in de mbo-sector. Aantal vacatures De site telde op 14 september 111 vacatures. Periodiciteit/actualiteit Het gaat om actuele openstaande vacatures. Inhoud De volgende vacaturegegevens worden geregistreerd: Categorie (Management; Onderzoek; Ondersteunend; Onderwijsgevend) Regio (provincie) Werk-/denkniveau Dienstverband Salarisschaal Uren per week.

87

88

Bijlage 3 Top 50 oriëntatiesites Top 50 oriëntatiesites (eerste half jaar van 2009) 1

Monsterboard.nl

16,74%

26

Uwv.nl

2

Nationalevacaturebank.nl

9,65%

27

Jobrapido.nl

0,23% 0,23%

3

Werk.nl

7,61%

28

Binnenlandsbestuur.nl

0,21%

4

Jobtrack.nl

4,50%

29

Banen.nl

0,21%

5

Google.nl

3,40%

30

Adformatie.nl

0,20%

6

Intermediair.nl

2,71%

31

Startpagina.nl

0,20%

7

Stepstone.nl

1,36%

32

Meesterbaan.nl

0,18%

8

Vacaturekrant.nl

1,25%

33

Nuwerk.nl

0,17%

9

Vkbanen.nl

1,09%

34

Startpeople.nl

0,16%

10

Werkenbijdeoverheid.nl

1,03%

35

Banensite.nl

0,15%

11

Randstad.nl

0,93%

36

Culturele-vacatures.nl

0,15%

12

Werkenbijhetrijk.nl

0,65%

37

Vacature.overzicht.nl

0,15%

13

Totaljobs.nl

0,65%

38

Askjim.nl

0,14%

14

Gemeentebanen.nl

0,54%

39

Zoekbijbaan.nl

0,13%

15

Marktplaats.nl

0,50%

40

Duurzamevacaturebank.nl

0,13%

16

Brabantzorg.net

0,49%

41

Maritiemevacaturebank.nl

0,12%

17

Uitzendbureau.nl

0,43%

42

Vdab.be

0,12%

18

Job.nl

0,42%

43

Studentenwerk.nl

0,11%

19

Zorgpleinnoord.nl

0,39%

44

Overheid.nl

0,11%

20

Tempoteam.nl

0,34%

45

Amsterdam.nl

0,11%

21

Jobnews.nl

0,33%

46

Zorgselect.nl

0,11%

22

Linkedin.com

0,31%

47

Frieslandzorg.nl

0,10%

23

Villamedia.nl

0,29%

48

Medischevacaturebank.nl

0,09%

24

Academictransfer.nl

0,26%

49

Hyves.nl

0,09%

25

Onderwijsvacaturebank.nl

0,23%

50

Fondsen.org

0,09%

Bron: Intelligence Group

89

90

Bijlage 4 Overzicht respondenten Organisatie

Afdeling/functie

UWV WERKbedrijf

Manager Arbeidsmarktinformatie

Naam Rob Witjes

UWV WERKbedrijf

Groningen, Adjunct Werkgeversteam

Daan Radicks

UWV WERKbedrijf

Leiden, Teamchef werkcoaches WW

Martine van Doorn Manuel Samalier

UWV WERKbedrijf

Zoetermeer, Teamchef werkcoaches WW

Jan de Haan

Ministerie van BZK

EC AMC, Coördinator Digitale Arbeidsmarkt

Roy Bakker

Ministerie van BZK

Afd. Organisatie, cluster informatiefunctie Rijk

Harm Jonkhart

A+O Fonds Provincies

Roland Ekas

A+O Fonds Gemeenten

Projectmanager Gemeentelijke Arbeidsmarkt

Ministerie van OCW

Directie Leraren, Hoofd afdeling Onderzoek

Fred Jansen Herman Scholten

Zestor

Femke Willems

Academic Transfer

André Kouwenberg

Politie

Politieacademie

Arnoud Beltman

Defensie

Personele Diensten, Diensten Centrum Personeelsvoor-

Ruud Noor

ziening, hoofd Contact Centrum Ministerie van Justitie

Directie P&O

Unie v. Waterschappen

Robert v.d. Laan Arjan Guit

Textkernel (JobFeed)

Commercieel directeur

Gerard Mulder

WorkingLife

Directeur

Jaap Hermsen

91

92

Bijlage 5 Interviews potentiële gebruikers EC-AMC EC AMC wil voor het blad Overheid en Personeel redactionele stukken gaan schrijven met getallen erin. Het gaat dan vooral om knelpuntfuncties zoals juristen, ICT-ers en financieel personeel (opleidingsachtergrond, functieniveau e.d.). De publicatie zou in die getalsmatige informatie moeten voorzien. Voor EC AMC is met het oog hierop vooral uitsplitsing naar functie belangrijk. Van belang is dat informatie in de publicatie landelijk dekkend is (dus voor het Rijk niet alleen Haaglanden/West-Nederland, maar ook Noord/Midden/Zuid). Gezien de hierboven genoemde doelstelling van EC AMC (het schrijven van redactionele stukken) bestaat behoefte aan redelijk recente informatie. Dat hoeven niet per se maandcijfers te zijn. Kwartaalcijfers zouden volstaan. Publicatie op internet ligt voor de hand. Te denken valt aan KOSMOS (kosmoskennisbank.nl), de kennisbank van het ministerie van BZK voor statistische informatie en onderzoeksrapportages op het gebied van arbeidszaken en management bij de overheid en in het onderwijs. Van belang is wel dat de periodieke publicatie wordt ondersteund door persberichten en dat expliciet wordt verwezen naar werkenbijdeoverheid.nl. Te denken valt ook aan het aanbieden van een soort dashboard, waarop de getallen zijn terug te vinden en te exporteren naar Excel-sheets. EC AMC ziet in de publicatie het liefst cijfers en van daaruit teksten en grafieken. UWV WERKbedrijf De vertegenwoordigers van UWV WERKbedrijf in Leiden, Zoetermeer en Groningen geven aan behoefte te hebben aan overzichtelijke informatie over aantallen vacatures. De vacature-informatie dient sectoraal gezien ver uitgesplitst te worden. Ook informatie over aannamekanalen (uitgesplitst naar sector, beroepsgroep en achtergrondkenmerken van aangenomen werknemers) is relevant.29 Regionaal dient eveneens sprake te zijn van verbijzondering. Voor de vertegenwoordiger van de vestiging in Zoetermeer hoeft dat niet te gedetailleerd. De Leidse vertegenwoordigers zien graag een uitsplitsing op het niveau van de door UWV WERKbedrijf gehanteerde arbeidsmarktregio’s. De vertegenwoordiger van Groningen zou de eigen provincie graag zien afgezet tegen de omringende provincies en tegen het landelijke beeld. In Groningen zou men graag ook enkele prognoses zien. Men denkt aan een publicatie eens per twee weken of eens per maand. De voorkeur gaat uit naar een digitale publicatie, per e-mail verspreid (dan wel bekend gemaakt) onder gebruikers. Van belang is de teksten in de publicatie kort en bondig te houden, ondersteund met grafieken. De vertegenwoordigers van de vestiging in Leiden zien ook graag een mogelijkheid met behulp van een webapplicatie zelf tabellen en grafieken te kunnen samenstellen. Ook is het zaak al op een vroegtijdig moment de publicatie te evalueren (gebruikers vragen naar een oordeel over de publicatie en deze op basis daarvan zo nodig aanpassen). 29

Betreffende informatie is mogelijk te ontlenen aan het (continue) gebruikers-/ klanttevredenheidsonderzoek dat EC AMC gaat uitvoeren onder werkgevers die vacatures plaatsen op werkenbijdeoverheid.nl.

93

Rijk In het interview met de vertegenwoordiger van de Directie Organisatie- en Personeelsbeleid van het ministerie van BZK zijn de wensen en verwachtingen bij de publicatie slechts zijdelings aan de orde geweest. De publicatie dient in ieder geval zo actueel mogelijk te zijn. Regionaal zou uitgesplitst moeten worden naar provincies. Zuid-Holland zou wat meer aandacht kunnen krijgen in verband met de oververtegenwoordiging van rijksorganisaties. Provincies Volgens het A+O Fonds Provincies zou in de publicatie niet alleen aandacht moeten worden besteed aan aantallen en soort vacatures maar ook aan de vervulling daarvan. Welke wervingskanalen leveren de hoogste respons op en onder welke groep (leeftijd)? Ten aanzien van het sectoraal/categoriaal aggregatieniveau heeft het fonds geen speciale wensen of verwachtingen. Regionale uitsplitsingen zijn voor provincies minder belangrijk. Provincies werven landelijk. Volgens het fonds gaan de ontwikkelingen niet zo snel. Volstaan zou daarom kunnen worden met een periodiciteit van eens per kwartaal of halfjaar. De publicatie zou digitaal beschikbaar moeten komen. Van belang is dat in de publicatie veel gebruik wordt gemaakt van figuren. Deze geven gauw een beeld. Gemeenten Het A+O Fonds Gemeenten is van mening dat de publicatie vooral de diversiteit van de vacatures op werkenbijdeoverheid.nl en dus bij de overheid voor het voetlicht zou moeten brengen. De publicatie zou daarmee inzicht kunnen bieden in de ruime arbeidsmarktkansen bij de overheid. Voorop bij dit alles staat de betrouwbaarheid van de cijfers. Als er geen betrouwbare gegevens zijn te presenteren, moet niet aan de publicatie worden begonnen. Het voor het voetlicht brengen van de diversiteit van de vacatures bij de overheid betekent volgens het A+O Fonds Gemeenten dat er relatief ver moet worden uitgesplitst naar sector, vakgebied/functie, opleidingsniveau en dergelijke. Het A+O Fonds Gemeenten vindt - aangezien de arbeidsmarkt regionaal is georganiseerd - een (zekere mate van) regionalisering van de informatie gewenst. Het regionale aggregatieniveau is afhankelijk van de precieze doelstelling (en doelgroep) van publicatie. Vanuit communicatieoogpunt is volgens het A+O Fonds Gemeenten een maandelijkse publicatie van vacature-informatie te prefereren. Idealiter zou de publicatie min of meer gelijktijdig dienen te verschijnen met publicaties van CBS en UWV WERKbedrijf over de ontwikkeling van het aantal banen en werklozen. Het A+O Fonds wil de publicatie laagdrempelig houden. Te denken is aan een persbericht dat ‘traffic’ genereert naar een online publicatie met (naar deelsector, functie en regio) gedetailleerde informatie (bijvoorbeeld op werkenbijdeoverheid.nl). De voorkeur van het A+O Fonds Gemeenten gaat in eerste instantie uit naar grafieken (en bij regionale uitsplitsingen kaartjes). In de tekst dienen trends te worden beschreven. HBO Zestor zegt vooral behoefte te hebben aan gegevens over (de ontwikkeling van) de aantallen vacatures per deelsector van de publieke sector. Interessante te beantwoorden vragen zijn verder bijvoorbeeld: Wat zijn de gevolgen van de crisis voor de vacatureont-

94

wikkeling in de deelsectoren van de publieke sector? In hoeverre zijn er mogelijkheden personeel ‘uit te wisselen’ tussen deelsectoren? Wat zijn goede praktijken op het gebied van personeelswerving? De sectorale indeling hoeft niet te gedetailleerd te zijn. In principe kan worden volstaan met hoger onderwijs (hbo plus wo). Alleen als het echt nodig is, zou er onderscheid gemaakt dienen te worden tussen hogescholen en universiteiten. Regionale verbijzondering is van groot belang. Hogescholen werken veel regionaal (al dan niet in regionale samenwerkingsverbanden). Zestor denkt in eerste instantie aan een frequentie van de publicatie van eens per kwartaal. De publicatie – een combinatie van tekst, figuren en tabellen - zou de vorm moeten krijgen van een digitale nieuwsbrief, die per e-mail wordt verspreid onder de afdelingen P&O van overheidsorganisaties. Te denken valt verder aan het organiseren van een bijeenkomst met de verschillende sectoren zodat er verder over de publicatie gesproken kan worden. WO, Onderzoeksinstellingen en UMC’s Naast (de ontwikkeling van) het totale aanbod van vacatures zou de publicatie volgens Academic Transfer ook inzicht moeten bieden in de wervings- en aannamekanalen. In ieder geval dient het hoger onderwijs te worden uitgesplitst in hbo en wo. Bij voorkeur zou binnen de deelsector wo nog verder onderscheid gemaakt moeten worden (universiteiten, onderzoeksinstellingen, umc’s). Regionale uitsplitsingen zijn voor deze deelsector minder relevant. Voor Academic Transfer zou een halfjaarlijkse publicatie volstaan. De voorkeur gaat uit naar publicatie op internet. Het gaat in principe om nogal droge kost. Het is dan ook van belang de informatie op een aantrekkelijke wijze te presenteren (larderen met plaatjes).

95

Politie Wat inhoud/soort informatie betreft, heeft de Politieacademie geen speciale wensen of verwachtingen. Wel is het van belang dat sectoraal/categoriaal voldoende ver wordt uitgesplitst. Aan informatie over een deelsector ‘Orde en veiligheid’ heeft men niets. Politie moet duidelijk van Defensie worden onderscheiden. Ook is het belangrijk dat onderscheid wordt gemaakt tussen geüniformeerde functies (politiediploma) en burgerfuncties. Voor de Politieacademie zou de provincie als regionaal aggregatieniveau volstaan. Men ziet het liefst een tweewekelijkse publicatie. Dat zou overeen komen met de reactietermijn die gehanteerd wordt. Publicatie op internet is het meest voor de hand liggend. Wat vormgeving betreft, heeft de Politieacademie geen speciale wensen of verwachtingen. Defensie Defensie Personele Diensten meldt dat – wat het militaire deel van Defensie betreft – er überhaupt geen behoefte is aan een publicatie. Defensie bepaalt jaarlijks zelf de behoefte aan nieuw militair personeel en geeft regelmatig eigen persberichten uit. Rechterlijke macht De publicatie zou volgens het ministerie van Justitie algemene informatie over vacatureontwikkeling bij (deelsectoren van) de publieke sector moeten bevatten. Wat het Rijk betreft, zou er onderscheid gemaakt moeten worden tussen de departementen. Bij de rechterlijke macht tussen rechters en ondersteunend personeel. De rechterlijke macht werft zoals vermeld landelijk. Regionale uitsplitsing is dus niet van belang. Te denken valt aan een publicatie die eens per kwartaal verschijnt. Voor de publicatie zou een internetsite kunnen worden ingericht. De publicatie zou vooral uit tabellen moeten bestaan. Waterschappen De publicatie zal volgens de Unie van Waterschappen toegevoegde waarde dienen te hebben. Het moet niet ‘meer van hetzelfde’ zijn. Doel is vooral het delen van kennis. Belangrijk zijn cijfers over aannamekanalen. Van belang is bijvoorbeeld antwoord te krijgen op de vraag hoe men meer vrouwen binnen de organisaties krijgt? Wat sectoraal aggregatieniveau betreft, moeten in ieder geval de waterschappen als deelsector herkenbaar zijn. Daarbinnen hoeft niet verder te worden gespecificeerd. De Unie denkt aan een regionale uitsplitsing op provinciaal niveau. Belangrijk is dat de informatie zo actueel mogelijk is (liefst wekelijks). De publicatie zou de vorm kunnen krijgen van een digitale nieuwsbrief die per e-mail wordt verspreid. Daarin zouden dan links opgenomen moeten worden naar webpagina’s met gedetailleerde sectorale/regionale gegevens.

96

Research voor Beleid Bredewater 26 Postbus 602 2700 MG Zoetermeer tel: 079 32 22 222 fax: 079 32 22 212 e-mail: [email protected] www.research.nl

97